Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 10 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Katowicach XXIV Wydział Własności Intelektualnej

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Jarosław Antoniuk

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2025 roku na posiedzeniu niejawnym w Katowicach

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w K.

przeciwko (...) z siedzibą w K.

o stwierdzenie nieważności czynności prawnej

w przedmiocie wniosku powódki o udzielenie zabezpieczenia roszczenia

postanawia:

1.  zabezpieczyć roszczenie powódki (...) z siedzibą w K. o stwierdzenie nieważności zawartej w dniu 26 lipca 2024 r. pomiędzy powódką i pozwaną (...) z siedzibą w K. umowy „sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych” poprzez zakazanie pozwanej (...) z siedzibą w K. – na czas trwania procesu – zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi na znaki towarowe nr R. (...), R. (...) i R. (...), bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielanie licencji;

2.  zagrozić pozwanej nakazaniem zapłaty na rzecz powódki kwoty 500.000,00 zł (pięćset tysięcy złotych) za każdy przypadek naruszenia zakazu określonego w pkt. 1 (pierwszym) niniejszego postanowienia;

3.  oddalić wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia w pozostałej części.

sędzia Jarosław Antoniuk

Sygn. akt XXIV GW 33/25

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 10 lutego 2025 r.

Powódka (...) z siedzibą w K. wniosła o:

I.  udzielenie zabezpieczenia skierowanego przeciwko pozwanej (...) spółce komandytowej z siedzibą w K. roszczenia o ustalenie nieważności umowy sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych z dnia 26 lipca 2024 roku – obejmującej sprzedaż praw ochronnych do znaków towarowych zarejestrowanych w rejestrze znaków towarowych prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, pod numerami R. (...), R. (...) oraz R. (...) oraz praw ochronnych do tych samych znaków towarowych, zarejestrowanych w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej – zawartej pomiędzy spółką pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)), a spółką pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)) poprzez:

1)  zawieszenie toczącego się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej postępowania o zmianę danych w rejestrze znaków towarowych w zakresie podmiotu uprawnionego z praw ochronnych do znaku towarowego zarejestrowanego pod numerem R. (...), wszczętego na wniosek spółki pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)), znak (...) – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie;

2)  zawieszenie toczącego się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej postępowania o zmianę danych w rejestrze znaków towarowych w zakresie podmiotu uprawnionego z praw ochronnych do znaku towarowego zarejestrowanego pod numerem R. (...), wszczętego na wniosek spółki pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)), znak (...)– do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie;

3)  zawieszenie toczącego się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej postępowania o zmianę danych w rejestrze znaków towarowych w zakresie podmiotu uprawnionego z praw ochronnych do znaku towarowego zarejestrowanego pod numerem R. (...), wszczętego na wniosek spółki pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)), znak (...) – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie;

4)  zakazanie spółce pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS: (...)) zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi do znaków zarejestrowanych w rejestrze znaków towarowych prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, pod numerami R. (...), R. (...) oraz R. (...), bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielenie licencji – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie;

II.  zagrożenie pozwanej nakazaniem zapłaty na rzecz powódki kwoty 500.000,00 złotych za każdy przypadek naruszenia zakazu określonego w pkt. I.4 powyżej, a to na podstawie art. 756 ² § 1 pkt 1 w zw. z art. 756 ² § 2 w zw. z art. 1051 ¹ § 1 k.p.c.

Pozwana (...) z siedzibą w K. wniosła o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powódka (...) z siedzibą w K. począwszy od dnia 27 września 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą m. in. w zakresie świadczenia usług gastronomicznych oraz prowadzenia restauracji. Siedziba powódki mieści się pod adresem: ul. (...); (...)-(...) K.. Od dnia 12 września 2024 r. jedynym członkiem zarządu powódki pozostaje E. F.. W okresie od dnia 18 lipca 2011 r. do dnia 12 września 2024 r. członkiem zarządu powódki była A. P. (dane o powódce w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

E. F. jest żoną, a A. P. córką zmarłego w dniu 17 grudnia 2023 r. J. F.. W dniu 7 maja 2024 r. zawarły one umowę zatytułowaną ,,Porozumienie dotyczące określenia wstępnych warunków przeprowadzenia wzajemnych rozliczeń poza-spadkowych”, w której wskazały, że ich intencją jest dokonanie pomiędzy sobą wzajemnych rozliczeń, pozwalających na kompleksowe rozdzielenia wszystkich wspólnie kontrolowanych aktywów i prowadzonych przedsięwzięć. Uzgodniono m. in. że w odniesieniu do kamienic położonych przy (...) w K. pod numerami (...) i (...), udziały w spółkach nimi władających zostaną odkupione przez E. F., a A. P. przestanie być członkiem zarządu tych spółek (porozumienie dotyczące określenia wstępnych warunków przeprowadzenia wzajemnych rozliczeń poza-spadkowych z dnia 7 maja 2024 r. – k. 28-31).

Prowadzone od maja 2024 r. pomiędzy E. F. a A. P. negocjacje dotyczyły rozdzielenia przedsięwzięć prowadzonych przez spółki, w których bezpośrednio/pośrednio posiadały wspólnie akcje/udziały i od początku opierały się na założeniu przejęcia przez E. F. pełnej i wyłącznej kontroli nad spółkami prowadzącymi (...)w K., a w szczególności nad powódką (oświadczenie z dnia 13 stycznia 2025 r. – k. 33).

W dniu 26 czerwca 2024 r. E. F., A. P. i (...) zawarły umowę, na mocy której A. P. – pod warunkiem ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji spółki (...) z siedzibą w K. przed dniem 31 lipca 2024 r. – sprzedała E. F. posiadane przez nią (...) udziałów w powodowej spółce za cenę wynoszącą (...) zł (warunkowa umowa sprzedaży udziałów z dnia 26 czerwca 2024 r. wraz z załącznikami – k. 35-46).

W dniu 26 czerwca 2024 r. E. F., A. P. i (...)zawarły mowę, na mocy której A. P. – pod warunkiem ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji spółki (...) z siedzibą w K. przed dniem 31 lipca 2024 r. – sprzedała E. F. posiadane przez nią (...) akcji imiennych w (...) z siedzibą w K. za cenę wynoszącą (...) zł (warunkowa umowa sprzedaży udziałów z dnia 26 czerwca 2024 r. wraz z załącznikami – k. 48-57).

W dniu 18 lipca 2024 r. (...) S.A. zawiadomiła o zamiarze ogłoszenia wezwanie do zapisywania się na sprzedaż akcji (...)z siedzibą w K. (wydruk strony internetowej o domenie (...) – k. 251).

Dnia 19 sierpnia 2024 r. A. P. zawarła z E. F. umowę przeniesienia udziałów, na mocy której przeniosła na E. F. udziały w powodowej spółce. W dniu 20 sierpnia 2024 r. zgromadzenie wspólników powodowej spółki podjęło uchwały w przedmiocie odwołania A. P. z zarządu oraz powołania w jej miejsce E. F. (umowa z dnia 19 sierpnia 2024 r. – k. 59-63, protokół zgromadzenia wspólników z dnia 20 sierpnia 2024 r. – k. 65-68).

Powódka jest użytkownikiem wieczystym działki położonej przy ul. (...) w K. będąc jednocześnie właścicielem wzniesionych na tej działce budynków. W jednym z nich mieści się prowadzona przez powódkę (...) (wydruk treści aktualnej księgi wieczystej nr (...) – k. 23-26, oświadczenie z dnia 13 stycznia 2025 r. – k. 33, wyceny znaków towarowych (...) – k. 94-239).

Powódce przysługuje prawo ochronne na słowny znak towarowy nr R. (...) o treści (...). Zakresem swojej specjalizacji obejmuje on produkty zaliczane do klas 29, 30, 31, 32, 33, 35, 39, 41 i 43 klasyfikacji nicejskiej w postaci m in. drobiu, dziczyzny, galaretek mięsnych, konfitur, konserw, napojów mlecznych, mleka, ryb, śmietany, rosołów, serów, zup, sosów, warzyw, chleba, bułek, ciastek, cukierków, herbaty, pizzy, piwa, napojów alkoholowych, soków, organizowania i prowadzenia balów, przyjęć i koncertów, a także usług hotelowych, usług w zakresie kawiarni i restauracji. Znak został zgłoszony do rejestracji w dniu 12 marca 2004 r., zaś decyzję o jego rejestracji wydano w dniu 2 listopada 2006 r. (dane o znaku towarowym nr R. (...) w rejestrze Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

Na rzecz powódki zarejestrowany jest słowno-graficzny znak towarowy nr R. (...) o wyglądzie: , który zakresem swojej specjalizacji obejmuje produkty zaliczane do klas 29, 30, 31, 32, 33, 35, 39, 41 i 43 klasyfikacji nicejskiej w postaci m in. drobiu, dziczyzny, galaretek mięsnych, konfitur, konserw, napojów mlecznych, mleka, ryb, śmietany, rosołów, serów, zup, sosów, warzyw, chleba, bułek, ciastek, cukierków, herbaty, pizzy, piwa, napojów alkoholowych, soków, organizowania i prowadzenia balów, przyjęć i koncertów, a także usług hotelowych, usług w zakresie kawiarni i restauracji. Znak został zgłoszony do rejestracji w dniu 13 marca 2002 r., zaś decyzję o jego rejestracji wydano w dniu 9 maja 2006 r. (dane o znaku towarowym nr R. (...) w rejestrze Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

Powódka jest ponadto uprawniona do słowno-graficznego znaku towarowego nr R. (...) o wyglądzie: , który zarejestrowany jest dla produktów zaliczanych do klasy 42 klasyfikacji nicejskiej w postaci usług gastronomicznych. Znak został zgłoszony do rejestracji w dniu 16 grudnia 1994 r., zaś decyzję o jego rejestracji wydano w dniu 12 lutego 1998 r. (dane o znaku towarowym nr R. (...) w rejestrze Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

Pozwana (...) z siedzibą w K. począwszy od dnia 28 września 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą w przeważającej części w zakresie prowadzenia restauracji i innych stałych placówek gastronomicznych. Od dnia 1 września 2011 r. jedynym komplementariuszem uprawnionym do samodzielnej reprezentacji pozwanej jest (...) z siedzibą w K.. Od dnia powstania pozwanej jej komandytariuszem jest A. P. (dane o pozwanej w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

Jedynym wspólnikiem i członkiem zarządu komplementariusza powódki (...) z siedzibą w K. jest A. P. (dane o (...) z siedzibą w K. w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej pozwana sprzedaje pod oznaczeniami: słownym (...) i słowno-graficznym: wyroby cukiernicze, w tym czekolady i ciasta (wyceny znaków towarowych (...) – k. 94-239, wydruk strony internetowej o domenie (...)– k. 318-319).

W dniu 10 czerwca 2024 r. przygotowana została umowa przedwstępna sprzedaży praw wyłącznych do znaków towarowych nr R. (...), R. (...) i R. (...). Jej stronami były powódka w charakterze sprzedającego i pozwana w charakterze kupującego. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy strony zobowiązać miały się do zawarcia umowy sprzedaży znaków towarowych nr R. (...), R. (...) i R. (...), zgodnie z którą sprzedający sprzedać miał, a kupujący nabyć znaki towarowe (wszelkie prawa do nich, w tym w szczególności prawa wyłączne do znaków towarowych) w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń i stać się uprawnionym do przeniesienia na siebie prawa ochronnego do znaków towarowych w UP. Według § 3 ust. 2 umowy umowa przyrzeczona miała zostać zawarta w ten sposób, że cenę nabycia znaków towarowych stanowić miała kwota wskazana przez niezależnego biegłego jako wartość znaków towarowych, jednak w żadnym wypadku nie miała ona być mniejsza niż 50.000,00 zł netto ani większa niż 500.000,00 zł netto. Stosownie do § 4 ust. 1 umowy jeżeli sprzedający nie przystąpiłby do zawarcia umowy przyrzeczonej miał być zobowiązany do zapłaty na rzecz kupującego kary umownej w wysokości 500.000,00 zł. Według § 3 ust. 3 umowy jeżeli w dniu zawarcia umowy przyrzeczonej znaki towarowe byłyby w jakikolwiek sposób obciążone prawami lub roszczeniami osób trzecich sprzedający miał zapłacić na rzecz kupującego karę umowną w wysokości 500.000,00 zł. Na umowie widnieją dwa podpisy A. P. złożone jednocześnie za sprzedającego i kupującego (umowa przedwstępna z dnia 10 czerwca 2024 r. – k. 87-88).

W dniu 26 lipca 2024 r. przygotowana została umowa sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych nr R. (...), R. (...) i R. (...). Jej stronami były powódka w charakterze sprzedającego i pozwana w charakterze kupującego. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy strony zawarły umowę sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych, zgodnie z którą, sprzedający sprzedaje, a kupujący kupuje prawa ochronne do znaków towarowych oraz wszelkie prawa do znaków towarowych w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń i w związku z tym staje się uprawnionym do przeniesienia na siebie praw ochronnych do znaków towarowych w UE i EUIPO. Stosownie do § 3 ust. 2 umowy strony ustaliły, że cena za nabycie praw ochronnych do znaków towarowych to kwota(...) zł netto. Według § 4 umowy kupujący został uprawniony do dokonania odpowiednich zgłoszeń w UP i wszelkich innych rejestrach, w tym EUIPO od dnia zawarcia niniejszej umowy. Na umowie widnieją dwa podpisy A. P. złożone jednocześnie za sprzedającego i kupującego (umowa sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r. – k. 91-92).

Dnia 24 czerwca 2024 r. przygotowana została umowa o zmianę abonenta domen (...), (...) oraz (...). Jej stronami były pozwana w charakterze nabywcy i (...) z siedzibą w K. w charakterze zbywcy. Jej przedmiotem była zmiana abonenta domen poprzez wykonanie cesji praw i obowiązków wynikających z zawartej pomiędzy zbywcą a (...) umowy o rejestrację i utrzymywanie domen, na nabywcę oraz przekazanie domen poprzez wydanie kodu (...) nabywcy wraz z akceptacją ich transferu. Na umowie widnieją dwa podpisy A. P. złożone jednocześnie za zbywcę i nabywcę (umowa z dnia 24 czerwca 2024 r. – k. 272-273).

Dnia 12 sierpnia 2024 r. przygotowana została umowa przekazania dziewięciu numerów telefonu i przyporządkowanych do nich aparatów telefonicznych. Jej stronami były powódka w charakterze dotychczasowego abonenta przekazującego numery i pozwana w charakterze nowego abonenta przejmującego numery. Na umowie widnieją dwa podpisy A. P. złożone jednocześnie za dotychczasowego i nowego abonenta (umowa z dnia 12 sierpnia 2024 r. – k. 269-270).

W dniu 30 września 2024 r. powódka wykonała na rzecz pozwanej przelew bankowy tytułem zwrotu nienależnego wynagrodzenia za nabycie praw do znaków towarowych w kwocie (...) zł (potwierdzenie transakcji bankowej – k. 275).

W dniu 4 października 2024 r. powódka skierowała do pozwanej pismo, w którym wskazała, że uznaje za bezskuteczne i niewywołujące jakichkolwiek skutków prawnych następujące umowy: umowę przedwstępną z dnia 10 czerwca 2024 r. oraz umowy sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r. dotyczące sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych, a także umowy z dnia 12 sierpnia 2024 r. dotyczącej przekazania numerów telefonów i aparatów telefonicznych. Ponadto powódka nadmieniła, że odmawia potwierdzenia powyższych umów oraz wezwała do niewykonywania żadnych czynności z nimi związanych, w szczególności do niewykonywania zmian w rejestrze Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z kwestionowaną tym pismem skutecznością zmiany właściciela uprawnionego do w/w znaków towarowych (pismo z dnia 4 października 2024 r. – k. 277).

W dniu 17 grudnia 2024 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej zawiadomił powódkę o wszczęciu na wniosek pozwanej postępowania (znak: (...)) o wpis do rejestru znaków towarowych zmiany podmiotu uprawnionego do znaku towarowego R. (...) poprzez wykreślenie wpisu: ,,(...), K.” i dokonanie wpisu: ,,(...), K.”. Podstawą wniosku o zmianę wpisu była umowa sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 17 grudnia 2024 r. wraz z załącznikami – k. 279-283).

W dniu 19 grudnia 2024 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej zawiadomił powódkę o wszczęciu na wniosek pozwanej postępowania (znak: (...)) o wpis do rejestru znaków towarowych zmiany podmiotu uprawnionego do znaku towarowego R. (...) poprzez wykreślenie wpisu: ,,(...), K.” i dokonanie wpisu: ,,(...)”. Podstawą wniosku o zmianę wpisu była umowa sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 19 grudnia 2024 r. wraz z załącznikami – k. 285-290).

Dnia 19 grudnia 2024 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej zawiadomił powódkę o wszczęciu na wniosek pozwanej postępowania (znak: (...)) o wpis do rejestru znaków towarowych zmiany podmiotu uprawnionego do znaku towarowego R. (...) poprzez wykreślenie wpisu: ,,(...)” i dokonanie wpisu: ,,(...)”. Podstawą wniosku o zmianę wpisu była umowa sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 19 grudnia 2024 r. wraz z załącznikami – k. 292-297).

Sąd zważył, co następuje.

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie, aczkolwiek jedynie w części.

Zgodnie z art. 730 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568, określanej dalej jako ,,k.p.c.”), w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Według art. 734 zd. 1 k.p.c., do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji.

Przepis art. 730 ¹ § 1, 2 i 3 k.p.c. wskazuje, że udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, a interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie, zaś przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Norma art. 738 k.p.c. stanowi natomiast, iż sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach, biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie. Według art. 733 k.p.c., udzielając zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie, sąd wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia. Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni.

Zgodnie z art. 755 § 1 k.p.c., jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania (art. 755 § 1 zd. 2 pkt 1 k.p.c.), a także ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem (art. 755 § 1 zd. 2 pkt 2 k.p.c.).

Przepis art. 731 k.p.c. wskazuje, że zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jednakże według art. 755 § 2 ¹ k.p.c. przepisu tego nie stosuje się, jeżeli zabezpieczenie jest konieczne dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków. Z kolei według art. 756 ² § 1 pkt 1 k.p.c., uwzględniając wniosek o zabezpieczenie przez uregulowanie stosunków na czas trwania postępowania, sąd, na wniosek uprawnionego, może w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.

Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Nie jest przy tym dopuszczalne przyjęcie, iż roszczenie jest wiarygodne w jakimś procencie, ani zabezpieczenie go w takim stosunku (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 1997 r., sygn. akt I ACz 735/97, LEX nr 32272). Odnosi się ono zarówno do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie jest prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez uprawnionego, jak i do podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna w tym znaczeniu, że dochodzone roszczenie znajduje podstawę normatywną. Przyjmuje się przy tym, że roszczenie można uznać za uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje szansa na jego istnienie (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 września 2012 r., sygn. akt I ACz 850/12, LEX nr 1217686, A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

Uprawdopodobnienie oznacza uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń, w tym przypadku twierdzeń o istnieniu roszczenia, które ma być zabezpieczone, dające przekonanie o ich prawdopodobieństwie, a nawet pewność, będące wynikiem postępowania zmierzającego do poznania rzeczywistości, ale bez zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym. Stąd też uprawdopodobnienie określa się niekiedy jako ułatwione postępowanie dowodowe, surogat, namiastkę dowodu niedającą pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2012 r., sygn. akt I ACz 530/12, LEX nr 1171327, A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019)

Uprawdopodobnienie jest pojmowane, jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, nie dający pewności, a wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie i stanowi odstępstwo od ogólnej reguły dowodzenia twierdzonych faktów na korzyść tej strony, której ustawa zezwala w określonym wypadku na uprawdopodobnienie faktu, na który się powołuje zamiast udowadniania go. Od swobodnej oceny sądu zależy uznanie, czy dokonane na podstawie uprawdopodobnienia ustalenia są na tyle wiarygodne, by na tej podstawie można było uznać za uprawdopodobnione fakty, na które strona się powołuje. Przeprowadza się je za pomocą środków nieskrępowanych wymaganiami stawianymi co do formy przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Ze względu na specyfikę postępowania zabezpieczającego jako przyspieszonego, odformalizowanego postępowania, przyjmuje się, że uprawdopodobnienie nie wymaga niepodważalnych dowodów istnienia roszczenia, jednak nie oznacza to, że każde twierdzenie uprawnionego o istnieniu roszczenia stanowi jego uprawdopodobnienie (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 lutego 2015 r., sygn. akt V ACz 66/15, LEX nr 1630514, postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 18 września 2019 r., sygn. akt I C 481/17, LEX nr 3026049, E. Marszałkowska-Krześ (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2020).

Uprawdopodobnienie roszczenia w postępowaniu zabezpieczającym, przy uwzględnieniu treści art. 243 k.p.c., oznacza, że uprawniony przedstawi i należycie uzasadni twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Uprawdopodobnienie dotyczy przy tym dwóch aspektów, bowiem odnosi się ono zarówno do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez uprawnionego, jak i do podstawy prawnej roszczenia, które powinno być również prawdopodobne. Należy przyjąć, że roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli istnieje szansa na jego istnienie. Niewątpliwie ów wniosek może się w ostatecznym rezultacie okazać fałszywy w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego. To jednak nie ma wpływu na ocenę zasadności udzielenia zabezpieczenia, gdyż istotą postępowania zabezpieczającego jest to, że sąd dokonuje jedynie pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego niekoniecznie odpowiadającego wymogom stawianym dowodom przeprowadzanym w toku procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2014 r., sygn. akt I ACz 282/14, LEX nr 1467035, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 stycznia 2014 r., sygn. akt V ACz 1061/13, LEX nr 1428110, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 1997 r., sygn. akt I ACz 735/97, LEX nr 32272).

Obie przesłanki zasadności żądania udzielenia zabezpieczenia statuowane w przepisie art. 730 ¹ § 1 k.p.c. muszą być spełnione kumulatywnie. Celowym i dopuszczalnym jest badanie przesłanki w postaci uprawdopodobnienia interesu prawnego w zabezpieczeniu dopiero po uprzednim ustaleniu, że została spełniona pierwsza z przesłanek udzielenia zabezpieczenia, wymienionych w przepisie art. 730 ¹ § 1 k.p.c., tj. uprawdopodobnienie roszczenia. Brak dochowania pierwszej z przesłanek definitywnie wyłącza możliwość uwzględnienia wniosku o udzielenie zabezpieczenia (por. postanowienie Sąd Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2 lutego 2012 r., sygn. akt I ACz 181/12, LEX nr 1109531, A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 730–1095 ¹ , Warszawa 2020).

Sposób uprawdopodobnienia roszczenia w każdym przypadku będzie jednak zależał od stanu faktycznego konkretnej sprawy. W każdym razie muszą istnieć podstawy do przypuszczenia, że roszczenie istnieje w rzeczywistości. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest więc wystarczające samo stwierdzenie wierzyciela, że roszczenie istnieje, lecz musi być poparte odpowiednimi twierdzeniami, ale nie jest również wymagane jego udowodnienie. Sąd rozpoznając wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien dokonać oceny przesłanek uprawdopodabniających roszczenie na podstawie materiału, znajdującego się w aktach sprawy. Oceny prawdopodobieństwa istnienia roszczenia sąd dokonuje przed wydaniem postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia, na podstawie posiadanego materiału procesowego. Jeżeli zabezpieczenie ma nastąpić przed wszczęciem postępowania w sprawie albo w jego początkowym stadium (przed wymianą pism przygotowawczych i pierwszą rozprawą), podstawą ustalenia prawdopodobieństwa istnienia roszczenia będą na ogół twierdzenia wnioskodawcy przytoczone na uzasadnienie wniosku, o ile nie budzą wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lutego 2014 r., sygn. akt I ACz 283/14, LEX nr 1469495 oraz A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

Na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez powódkę Sąd uznał, że w przeważającej części uprawdopodobniła ona fakty, z których wywiodła objęte żądaniem zabezpieczenia roszczenie. Fakty uprawdopodobnione pokrywają się w całości ze stanem faktycznym ustalonym w niniejszej sprawie, stąd też nie zachodzi potrzeba ich powtarzania.

Niemniej jednak zaoferowany przez powódkę materiał dowodowy nie wskazuje, aby powódka była uprawniona do jakichkolwiek znaków towarowych Unii Europejskiej oraz żeby co do tych znaków towarowych została pomiędzy powódką a pozwaną zawarta umowa ich sprzedaży.

Co prawda umowa z dnia 26 lipca 2024 r. stanowi w § 1 ust. zd. 2, że ,,te same znaki towarowe są przedmiotem praw ochronnych zarejestrowanych w EUIPO (European Union Intellectual Property Office)”, niemniej jednak nie wskazuje ona numerów ich rejestracji, co też uniemożliwia ich identyfikację i w konsekwencji stwierdzenie, że objęte były sprzedażą będącą przedmiotem wskazanej powyżej umowy.

Ponadto § 1 zd. 1 umowy definiując pojęcie ,,Znaków Towarowych” na potrzeby jej stosowania wymieniła w ich gronie jedynie znaki towarowe krajowe nr R. (...), R. (...) i R. (...). Należy zauważyć, że przed zwrotem ,,zwanych dalej łącznie Znakami Towarowymi” brak jest wskazania jakichkolwiek znaków towarowych UE, zaś w/w zdanie występuje już po wskazanym sformułowaniu o charakterze definicyjnym. Wynika z tego, że znaki towarowe UE – stanowiące odpowiednik w/w znaków towarowych krajowych – nie były objęte transakcją sprzedaży objętej unormowaniami umowy z dnia 26 lipca 2024 r.

W powyższym zakresie powódka nie zdołała uprawdopodobnić faktów, na których oparła swoje roszczenie, co pociągnęło za sobą stwierdzenie nieuprawdopodobnienia roszczenia w tymże zakresie i w konsekwencji oddalenie wniosku w tej części.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa. Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. istnieje wówczas, gdy zachodzi niepewność stanu prawnego lub prawa, powodująca potrzebę ochrony prawnej. Niepewność ta musi mieć przy tym charakter obiektywny, a to występuje tylko wtedy, gdy zachodzi według rozumnej oceny sytuacji. Interes prawny powoda musi być ponadto zgodny z prawem, z zasadami współżycia społecznego oraz z celem, któremu ma służyć (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 898/00, Legalis).

Interes prawny może wynikać z bezpośredniego zagrożenia prawa powoda lub zmierzać do zapobieżenia temu zagrożeniu. Uwzględnić należy sytuację prawną żądającego, ocenianą w płaszczyźnie zarówno obecnych, jak i przyszłych, ale obiektywnie prawdopodobnych stosunków prawnych z jego udziałem. Interes prawny jest kategorią obiektywną, zatem pod jego pojęciem należy w procesie rozumieć potrzebę uzyskania wyroku odpowiedniej treści, wywołaną rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej sfery prawnej (tak T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–458 ¹⁶. Tom I, Warszawa 2023).

W sprawie o ustalenie powód musi udowodnić, że ma interes prawny w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalne stwarza zagrożenie dla jego prawnie chronionych interesów, a sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę jego praw przez definitywne zakończenie istniejącego między stronami sporu lub zapobiegnie jego powstaniu w przyszłości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09, Legalis).

Jednocześnie należy jednocześnie mieć na uwadze, że powództwo o ustalenie powinno być ostatecznym i jedynym środkiem, z jakiego powinien móc skorzystać powód, a więc nie powinien mu – co do zasady – służyć żaden inny instrument prawny służący ochronie omawianego interesu. Jeżeli powodowi przysługuje jednak inny środek prawny, tj. inne roszczenie, to w toku postępowania sądowego wywołanego pozwem w takiej sprawie sąd przesłankowo ustala istnienie bądź nieistnienie stosunku prawnego lub prawa. W związku z tym brak jest interesu prawnego w wytoczeniu powództwa, jeżeli interes ten może być zaspokojony w innym postępowaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1968 r., III CZP 103/68, Legalis).

Podkreślić należy, że samo istnienie możliwości wytoczenia powództwa o świadczenie nie w każdej sytuacji świadczyć będzie o braku interesu prawnego w żądaniu ustalenia. Brak interesu prawnego wystąpi jedynie wówczas, gdy wyrok zasądzający świadczenie zapewni pełną (adekwatną do sytuacji prawnej powoda) ochronę prawną uzasadnionych interesów powoda. W przypadku gdy sporem oświadczenie nie będą mogły (ze swej natury) być objęte wszystkie uprawnienia istotne z perspektywy ochrony sfery prawnej powoda, przyjąć należy, że powód ma interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2023 r., I ACa 811/22, LEX nr 2566166).

W orzecznictwie wskazuje się, że interes prawny zachodzi także wówczas, gdy przedstawienie orzeczenia w sprawie o ustalenie może mieć istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia w postępowaniu toczącym się przed Urzędem Patentowym RP (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2010 r., I ACa 52/10, LEX nr 1642958).

Obowiązek wykazania faktów uzasadniających interes prawny, o którym mowa w tym przepisie obciąża powoda, jako stronę wywodzącą z tychże faktów skutki prawne. Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, określanej dalej jako ,,k.c.”) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Na gruncie niniejszej sprawy powódka domaga się udzielenia zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieważności umowy „sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych” z dnia 26 lipca 2024 roku – obejmującej sprzedaż praw ochronnych na znaki towarowe zarejestrowane w rejestrze znaków towarowych prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, pod numerami R. (...), R. (...) oraz R. (...) – zawartej pomiędzy spółką pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS (...)), a spółką pod firmą (...) z siedzibą w K. (KRS (...)).

Wskazane powyżej znaki towarowe są przez powódkę wykorzystywane dla oznaczenia świadczonych przez nią usług gastronomicznych w prowadzonym pod adresem (...) lokalu pod nazwą (...). Lokal ten jest umiejscowiony w budynku stanowiącym własność powódki oraz na gruncie oddanym powódce w użytkowanie wieczyste.

W oparciu o zawartą w dniu 26 lipca 2024 r. umowę sprzedaży praw ochronnych na w/w znaki towarowe pozwana złożyła w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej trzy wnioski o zmianę wpisów w rejestrze, która to zmiana ma polegać na wpisaniu w charakterze uprawnionego z praw ochronnych na te znaki pozwanej w miejsce powódki. Złożenie tych wniosków spowodowało wszczęcie przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej postępowań w przedmiocie zmiany wpisów w rejestrze znaków towarowych, które toczą się obecnie pod znakami: (...), (...)i (...).

Zauważyć w tym miejscu należy, że Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej nie jest powołany do rozstrzygnięcia sporu czy przeniesienie prawa jest skuteczne. Rozpoznając wniosek w wpis do rejestru, Urząd nie może naruszyć tych granic, które obejmują wyłącznie zgodność złożonych dokumentów z ustawą oraz sprawdzenie, czy dokumenty te sporządzone i złożone zostały w odpowiedniej formie. Urząd nie jest przy tym organem kontrolującym prawidłowość jakichkolwiek regulacji cywilnoprawnych łączących strony zainteresowane danym wpisem w rejestrze. Ustalenie, komu przysługuje prawo ochronne na znak towarowy odbywa się w trybie postępowania cywilnego, na zasadach ogólnych. Zaś organ nie jest kompetentny, aby w toku postępowania o dokonanie zmian w rejestrze samodzielnie dokonać analizy w tej kwestii i powinien taką ocenę pozostawić sądom powszechnym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2022 r., II GSK 1005/19, Legalis, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2020 r., II GSK 1310/19, Legalis).

W ocenie Sądu powódka zdołała uprawdopodobnić interes prawny w ustaleniu nieważności umowy sprzedaży z dnia 26 lipca 2024 r., albowiem wydanie orzeczenia stwierdzającego nieważność wyeliminuje niepewność prawną do to tego, kto jest uprawniony z praw ochronnych na znaki towarowe o nr R. (...), R. (...) oraz R. (...), co z kolei rzutować będzie na treść rozstrzygnięcia toczących się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej postępowań nr (...), (...) i (...) w przedmiocie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu uprawnionego do w/w znaków w rejestrze prowadzonym przez ten Urząd.

Jednocześnie powódce nie przysługuje inne roszczenie, w szczególności o zasądzenie świadczenia, które mogłyby stanowić przedmiot powództwa, którego uwzględnienie zapewniłoby pełną ochronę prawną uzasadnionych interesów powoda przejawiających się w niniejszej sprawie w braku dokonania zmiany wpisu w rejestrze znaków towarowych poprzez wykreślenie powódki, jako uprawnionego do znaków, i wpisanie w jej miejsce pozwanej. Ponadto powódka nie może powoływać się na nieważność zawartej umowy w postępowaniach toczących się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej pod znakami (...), (...) i (...), gdyż ten nie jest władny do rozstrzygnięcia sporu czy przeniesienie prawa jest skuteczne i w konsekwencji może dokonać oceny jedynie co do tego, czy złożone dokumenty zostały sporządzone i złożone w odpowiedniej formie.

Uzasadniało to dokonanie oceny ważności zawartej w dniu 26 lipca 2024 r. umowy sprzedaży.

Stosownie do art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Przepis art. 58 § 2 stanowi z kolei, że nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Termin „nieważność” odnosi się do czynności, którym ustawa odmawia znaczenia, ponieważ nie wywołują skutków prawnych. Z tego punktu widzenia może być uznana za nieważną tylko pewna czynność prawna, jak umowa czy też inne oświadczenie woli lub akt administracyjny zastępujący czynność cywilnoprawną.

Nieważność określona w art. 58 k.c. ma charakter: pierwotny, gdyż czynność prawna jest nieważna od początku, od chwili jej „dokonania” ( ex tunc, ab initio), definitywny, czynność nieważna nie może być bowiem konwalidowana, a także powszechny, jako że działa erga omnes. Może się na nią powołać każda osoba, która ma w tym interes prawny, a zatem nie tylko strona nieważnej czynności prawnej. Ponadto nieważność ta powstaje z mocy prawa ( ex lege), dlatego sądy muszą ją brać pod uwagę z urzędu ( ex officio), a nie wyłącznie na skutek zarzutu strony postępowania Charakter prawny nieważności z art. 58 k.c. przesądza o tym, że sankcja ta realizuje się bez konieczności jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli stron czynności prawnej, tj. oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych czynności czy innych aktów administracyjnych lub orzeczeń sądowych (tak B.J. Kowalczyk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 58).

Swobodę kontraktową stron mogą ograniczać tylko przepisy mające charakter iuris cogentis, co oznacza, że nie jest dopuszczalne takie ustalenie treści stosunku zobowiązaniowego lub jego celu, wskutek którego dochodziłoby do naruszenia takich przepisów. Innymi słowy granica swobody umów kończy się tam gdzie postanowienie umowy narusza przepis o wspomnianym charakterze. Jako ius cogens traktować należy nie tylko te przepisy, z których redakcji wyraźnie wynika ich bezwzględnie obowiązujący charakter, lecz także te, których treść jest wyrazem zasady moralnej, wyraża intencję ochrony porządku publicznego lub odzwierciedla istotny cel społeczno-gospodarczy. Cel umowy sprzeczny z prawem nie musi być celem wspólnym dla obu stron, wystarczy, że do jego osiągnięcia dąży jedna ze stron umowy, a druga jest tego świadoma lub – biorąc pod uwagę okoliczności zawarcia umowy oraz jej treść – powinna być świadoma (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2014 r., II CSK 290/13, LEX nr 1455196).

Wobec tego sprzeczność z ustawą należy odnosić nie tylko do literalnie odczytywanych przepisów k.c., lecz także do zasad ogólnych, które leżą u podstaw systemu prawnego oraz norm prawnych, które można wywieść z ustawy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2006 r., IV CK 411/05, LEX nr 179733).

Także doktryna wskazuje, że swobodę dokonywania czynności prawnych limitują nie tylko normy ustawowe, które są wysłowione wyraźnie w przepisach, lecz także te, których podstawę stanowią bardziej złożone zabiegi interpretacyjne i inferencyjne, zwłaszcza te uznawane za pewne. Charakter imperatywny przepisu nie musi wynikać z jego brzmienia, wystarczy, że normę zakazującą będzie można ustalić w drodze interpretacji przepisów prawnych lub rozumowań inferencyjnych (R. Trzaskowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 2 (art. 56–125), red. J. Gudowski, Warszawa 2021, art. 58).

Jedną z takich zasad ogólnych jest zakaz dokonywania czynności prawnych ,,z samym sobą” wywodzony z unormowania przepisu art. 108 k.c. Stanowi on, że pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.

Przepis art. 108 k.c. ma na celu eliminację abstrakcyjnie pojmowanego konfliktu interesów. Norma ta zakazuje bowiem wszelkich czynności, w których z uwagi na to, iż pełnomocnik jest drugim kontrahentem lub reprezentuje jednocześnie obie strony, interes prawny tego pełnomocnika mógłby pozostawać w kolizji z interesem reprezentowanego. Sformułowany tu zakaz ma charakter generalny, dotyczy więc wszelkich sytuacji faktycznych, które mieszczą się w hipotezie tej normy prawnej, nie zaś tylko takich przypadków, w których daje się ( in casu) wykazać sprzeczność określonych interesów prawnych stron. Pośrednio służy też ochronie bezpieczeństwa obrotu prawnego. Eliminuje on niebezpieczeństwo uprzywilejowania jednej ze stron, między którymi powstaje stosunek prawny (tak P. Nazaruk [w:] B. Bajor, D. Bierecki, J. Bocianowska, J. Ciszewski, M. Ciszewski, G. Karaszewski, J. Knabe, J. Mucha-Kujawa, G. Sikorski, B. Sitek, R. Tanajewska, P. Nazaruk, Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 108).

Dopuszczalne jest stosowanie na zasadzie analogii art. 108 k.c. w przypadkach dotyczących organów osób prawnych, pomimo że organy te działają jako osoba prawna, a nie na zasadach przedstawicielstwa, a także w przypadkach reprezentacji handlowych spółek osobowych w umowach ze wspólnikami. Celowe jest bowiem przyznanie ochrony podmiotom w stanach faktycznych podobnych do tych, które określa dyspozycja art. 108 k.c., stosując analogię legis. Po pierwsze, określony fakt nie został uregulowany przez przepisy prawne, a więc istnieje luka prawna. Po drugie, istnieje jasna podstawa prawna analogii w postaci przepisu prawnego, tj. art. 108 k.c., który reguluje sytuacje podobne. Po trzecie, konsekwencje prawne stanu uregulowanego i nieuregulowanego są także podobne (tak M. Balwicka-Szczyrba [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 108).

Także orzecznictwo wskazuje, że art. 108 k.c. może być stosowany na zasadzie analogii do czynności prawnych organu osoby prawnej „z samym sobą”, zaś czynność prawna dokonana w takich warunkach jest nieważna (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2016 r., II CSK 231/14, LEX nr 2009501).

W konsekwencji przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony. Istotne ograniczenia w dokonywaniu czynności obejmują także sytuacje w których czynność prawna miałaby być dokonana przez osobę fizyczną, która działa w charakterze organu osoby prawnej i miałaby być ona jednocześnie drugą stroną czynności prawnej.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że zakaz dokonywania przez pełnomocnika czynności prawnej „z samym sobą”, wynikający z art. 108 k.c., odnosi się również do sytuacji, gdy ta sama osoba fizyczna jest stroną czynności prawnej, działając z jednej strony jako organ będącego osobą prawną pełnomocnika mocodawcy, a z drugiej strony we własnym imieniu i na własną rzecz (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1993 r., I CR 3/93, LEX nr 3899).

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 stycznia 2022 r. stwierdził, że zakaz wynikający z art. 108 k.c. dotyczy tożsamości pełnomocników, tożsamości piastunów oraz sytuacji, gdy ta sama osoba występuje w charakterze piastuna jednej ze stron czynności prawnej i jednocześnie jako pełnomocnik drugiej strony tej czynności (III CZP 24/22, LEX nr 3303857).

Niemniej jednak zaistniała w niniejszej sprawie sytuacja, w której ta sama osoba fizyczna ma jednoosobowo reprezentować w umowie dwie różne osoby prawne, nie jest w żadnej ustawie wprost uregulowana. Nie można zaś uznać by była sytuacją prawnie obojętną skoro rodzić może wyraźne ryzyko kolizji pomiędzy interesami poszczególnych reprezentowanych przez tą samą osobę fizyczną osób prawnych. Wykładnia przepisu art. 108 k.c. mająca na celu ochronę reprezentowanych przez daną osobę fizyczną osób prawnych prowadzi do wniosku, że mamy do czynienia z luką prawną. Wobec tego do takiej sytuacji należy zastosować tenże przepis, gdyż jego hipoteza dotyczy podobnego stanu faktycznego przy takiej samej ratio legis. Podobieństwo pomiędzy przypadkiem określonym w art. 108 k.c. a reprezentacją, dwóch lub kilku osób prawnych jednoosobowo przez tą samą osobę fizyczną należy upatrywać w ochronie reprezentowanych przez tą samą osobę osób prawnych, chyba że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia ich interesów (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 marca 2022 r., V AGa 346/21, LEX nr 3416220).

Skutkiem działania organu z naruszeniem art. 108 k.c. będzie nieważność czynności z uwagi na to, że to organ tworzy i uzewnętrznia wolę osoby prawnej, a więc brak jest możliwości potwierdzenia czynności przez samą osobę prawną. Stąd art. 103 k.c. nie będzie miał w przedmiotowej sytuacji zastosowania (tak K. Kopaczyńska-Pieczniak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012, art. 108).

Na gruncie niniejszej sprawy umowa sprzedaży praw ochronnych na znaki towarowe nr R. (...), R. (...) oraz R. (...) z dnia 26 lipca 2024 roku, której stronami były powódka i pozwana, zawarta została w ten sposób, że oświadczenie woli ze strony powódki złożone zostało przez A. P. działającą w charakterze prezesa zarządu, zaś oświadczenie ze strony pozwanej zostało złożone także przez A. P. działającą w charakterze prezesa zarządu jej komplementariusza.

W ocenie Sądu względem takiej sytuacji znajdzie zastosowanie na zasadzie analogii legis unormowanie art. 108 k.c. Zauważyć należy, że zachodzi sytuacja, w której ta sama osoba fizyczna jednoosobowo reprezentowała dwie różne osoby prawne tj. powódkę i pozwaną.

Po pierwsze, sytuacja taka nie stanowi przedmiotu regulacji ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18) zarówno w zakresie spółek osobowych, w tym spółki komandytowej, jak też spółek kapitałowych, w tym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Po drugie, sytuacja opisana w art. 108 k.c. tj. reprezentacja danego podmiotu przez pełnomocnika podczas dokonywania czynności z tym pełnomocnikiem, jako samodzielną stroną czynności jest podobna do stanu, w którym ta sama osoba reprezentując dwa różne podmioty składa w ich imieniu oświadczenia woli w ramach zwierania umowy przez te podmioty.

Po trzecie, zastosowanie takie znajduje uzasadnienie w konieczności ochrony interesów powódki wobec kontekstu zawarcia umowy tj. wbrew poczynionemu z E. F. ustaleniu co do wzajemnych stosunków w zakresie prowadzonych spółek, w stanie, w którym A. P. wiedziała o tym, że zaprzestanie pełnienia funkcji członka zarządu powódki i zwłaszcza wobec faktu, że transfer praw ochronnych na przedmiotowe znaki towarowe pozbawi powódkę prawa do prowadzenia(...) pod dotychczasowymi oznaczeniami, co w sposób rażący godziło w interesy powodowej spółki. Jednocześnie art. 108 k.c. ma na celu ochronę reprezentowanych przez daną osobę fizyczną osób prawnych, w związku z czym pomiędzy sytuacją opisaną w art. 108 k.c., a stanem faktycznym niniejszej sprawy zachodzi tożsamość co do ratio legis.

Wobec tego, że umowa z dnia 26 lipca 2024 r. została zawarta przez powódkę i pozwaną, będące spółkami prawa handlowego reprezentowanymi przez tą samą osobę tj. A. P. w warunkach, w których skutki zawartej umowy godzą w interes gospodarczy powódki, czynność prawna polegająca na złożeniu oświadczeń woli o jej zawarciu jawi się jako sprzeczna z analogicznie stosowanym art. 108 k.c., co też czyni ją sprzeczną z ustawą w rozumieniu art. 58 § 1 k.c.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że powódka zdołała uprawdopodobnić zaistnienie drugiej z przesłanek uwzględnienia powództwa o ustalenie tj. nieistnienia stosunku prawnego stanowiącego przedmiot sprzecznej z prawem umowy.

W związku z tym objęte żądaniem zabezpieczenia roszczenie powódki o ustalenie nieważności umowy sprzedaży „praw ochronnych do znaków towarowych” z dnia 26 lipca 2024 r. – obejmującej sprzedaż praw ochronnych na znaki towarowe zarejestrowane w rejestrze znaków towarowych prowadzonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, pod numerami R. (...), R. (...) oraz R. (...)– zawartej pomiędzy spółką pod firmą (...) z siedzibą w K., a spółką pod firmą (...) z siedzibą w K. uznać należało w świetle art. 189 k.p.c. za uprawdopodobnione.

Przepis art. 730 ¹ k.p.c. nie zawiera definicji interesu prawnego, ale wskazuje, na czym polega jego wykazanie, aby możliwe było dokonanie zabezpieczenia roszczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia polega w szczególności na wskazaniu przez podmiot składający wniosek o udzielenie zabezpieczenia, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie lub w sprawach, w których wydane orzeczenie nie będzie nadawać się do wykonania w postępowaniu egzekucyjnym. Uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia wiąże się ze wskazaniem dwóch okoliczności, które przemawiają za udzieleniem zabezpieczenia, tj. uniemożliwienie wykonania orzeczenia, albo możliwość powstania poważnych trudności w jego wykonaniu lub osiągnięciu celu, dla którego prowadzone jest postępowanie. W typowych przypadkach interes prawny wyraża się w tym, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Oceny interesu prawnego jako „potrzeby” udzielenia zabezpieczenia należy dokonywać według kryteriów obiektywnych, na podstawie całokształtu okoliczności sprawy, a nie według kryteriów subiektywnych, czyli subiektywnego odczucia uprawnionego o potrzebie udzielenia zabezpieczenia w danym przypadku (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 lipca 2017 r., sygn. akt I ACz 665/17, LEX nr 2330638 i A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje nie tylko wtedy, gdy zachodzi potrzeba zapewnienia wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia, lecz również wtedy, gdy istnieje potrzeba zabezpieczenia osiągnięcia celu postępowania w sprawie w inny sposób albo mówiąc inaczej, gdy dla osiągnięcia celu postępowania w sprawie konieczne jest udzielenie uprawnionemu tymczasowej ochrony prawnej w toku postępowania. Konieczność odwrócenia szkody lub innych niekorzystnych skutków jest szczególnym przejawem interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. W tego rodzaju przypadkach celem zabezpieczenia jest antycypacja przyszłego merytorycznego orzeczenia, czyli prowizoryczne zaspokojenie uprawnionego. Tymczasowe zaspokojenie roszczenia może wchodzić w grę w sprawach, w których zapadają orzeczenia zdatne wprawdzie do egzekucyjnego wykonania, ale w których sens ochrony prawnej wyraża się w tym, aby jak najszybciej przerwać bezprawne działania, np. w sprawach o zaniechanie czynności, lub im zapobiec. W takich przypadkach przy zabezpieczeniu nie chodzi wcale o zapewnienie wykonalności wyroku w drodze egzekucji; ta zresztą najczęściej nie budzi wątpliwości. Chodzi zaś o to, że zakaz wynikający z przyszłego orzeczenia pojawi się zbyt późno, przez co uprawniony poniesie skutki niedozwolonych działań przeciwnika. W tych przypadkach zabezpieczenie może polegać na wydaniu określonych zakazów, a nawet nakazów (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 maja 2013 r., sygn. akt I ACz 766/13, LEX nr 1313388, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 sierpnia 2017 r., sygn. akt V ACz 806/17, LEX nr 2348546, postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt I ACz 692/12, LEX nr 1135411 oraz A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

Treść postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego może nie różnić się od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli oczywiście uprawniony wykaże, że bez takiego zabezpieczenia będzie narażony na szkodę albo inne niekorzystne skutki. Dotyczy to także sytuacji, w której szkoda lub inne niekorzystne następstwa wprawdzie już zaistniały, ale możliwa jest ich dalsza eskalacja. Konieczność odwrócenia szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków jest szczególnym przejawem interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. Dlatego też okoliczność ta powinna być zatem zgodnie z art. 730 ¹ § 1 k.p.c. uprawdopodobniona (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt I ACz 590/13, LEX nr 1313386, por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACz 2179/12, LEX nr 1267324, postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 lutego 2012 r., sygn. akt I ACz 196/12, LEX nr 1267324 oraz A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019 i A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 730–1095 ¹ , Warszawa 2020).

Powódka zdołała uprawdopodobnić swój interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia, gdyż, aby nie wystąpiły niekorzystne dla niej skutki w postaci dalszego przeniesienia przez pozwaną praw ochronnych na przedmiotowe znaki towarowe lub też rozpoczęcie czerpania przez pozwaną korzyści z tych znaków, w tym udzielania licencji, konieczne jest niezwłoczne zakazanie pozwanej dokonywania względem tychże znaków czynności prawnych, w tym zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi, bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielenie licencji. Brak zabezpieczenia i długotrwałe oczekiwanie na prawomocne rozstrzygnięcie Sądu pozbawi powódkę uprawnionego ochrony prawnej i uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania głównego. Dokonanie przez pozwaną czynności zbycia lub obciążenia praw ochronnych na znaki towarowe w toku postępowania znacznie utrudni osiągniecie celu postępowania w postaci zachowania przez powódkę praw na znaki towarowe i czerpania z nich korzyści, w tym ich wykorzystanie dla prowadzenia (...) w K..

Sąd rozpoznając wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien nie tylko dokonać oceny, czy wskazane przez uprawnionego we wniosku o udzielenie zabezpieczenia okoliczności warunkujące jego udzielenie znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym, czy też znajdują usprawiedliwienie we wskazanej podstawie faktycznej żądania udzielenia ochrony prawnej, ale także czy wskazane sposoby udzielenia zabezpieczenia są adekwatne do ochrony prawnej, która ma zostać udzielona uprawnionemu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1961 r., sygn. akt IV CZ 54/61, LEX nr 105837, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1968 r., sygn. akt I CZ 10/68, LEX nr 879 oraz A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 730–1095 ¹ , Warszawa 2020 i A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

W związku z tym Sąd zastosował takie sposoby zabezpieczenia, które znajdowały pokrycie w treści zasługujących na udzielenie im zabezpieczenia roszczeń. Ponadto z powodów już wskazanych zastosowane sposoby zabezpieczenia znajdowały potwierdzenie w materiale dowodowym, w szczególności odpowiadały one faktom uprawdopodobnionym przez powódkę. Wniosek co do sposobów zabezpieczenia podlegał zatem oddaleniu w takim samym zakresie, w jakim na skutek nieuprawdopodobnienia roszczeń oddaleniu podlegał w części obejmującej roszczenia objęte żądaniem zabezpieczenia. Zastosowanie sposobów zabezpieczenia według innej reguły nie byłoby adekwatne do ochrony prawnej, jakiej podlegała na gruncie niniejszej sprawy powódka.

Zastosowany przez sąd sposób zabezpieczenia powinien zapewnić w danym wypadku osiągnięcie celu postępowania zabezpieczającego. Sąd może więc zastosować każdy sposób zabezpieczenia, jaki uzna w danych okolicznościach za najbardziej odpowiedni, nie wyłączając sposobów zabezpieczenia przewidzianych w przepisach o zabezpieczeniu roszczeń pieniężnych. Mimo, iż przepis art. 755 k.p.c. pozostawia sądowi swobodę wyboru sposobu zabezpieczenia, nie oznacza to dowolności. Przede wszystkim sąd jest związany żądaniem wniosku co do sposobu zabezpieczenia, zatem ma możliwość wyboru, gdy uprawniony we wniosku wskazał kilka sposobów zabezpieczenia, a zastosowanie jednego z nich lub niektórych wystarcza do zabezpieczenia jego roszczenia albo zabezpieczenie ma nastąpić w sprawie. Z reguły brak obaw o egzekucyjne wykonanie orzeczeń nakładających obowiązek zaniechania. Osiągnięcie celu postępowania w sprawie w rozumieniu art. 730 ¹ § 2 k.p.c. należy wiązać z rodzajem ochrony prawnej, której udzielenia żąda się w postępowaniu cywilnym. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można więc mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 maja 2013 r., sygn. akt I ACz 302/13, LEX nr 1322662, A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019 oraz E. Marszałkowska-Krześ (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2020).

Zakazy niedozwolonych działań albo nakazy dokonania określonych czynności przez obowiązanego odgrywają szczególną rolę przy zabezpieczeniu roszczeń o zaniechanie z zakresu prawa własności intelektualnej, zwalczania nieuczciwej konkurencji czy roszczeń negatoryjnych. Pozwalają one bowiem przerwać niedozwoloną działalność jeszcze przed merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy. „Zaspokojenie” roszczenia w drodze jego nowacyjnego zabezpieczenia ma zawsze tymczasowy (prowizoryczny) charakter. Przy orzekaniu tego sposobu zabezpieczenia sąd powinien szczególnie wnikliwie wyważyć interesy obu stron oraz ewentualność uzależnienia wykonania zabezpieczenia od złożenia kaucji (art. 739 k.p.c.) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt V CZ 86/16, LEX nr 2166392, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 kwietnia 2017 r., sygn. akt V ACz 251/17, LEX nr 2284753).

Zastosowane środki tymczasowe zapewnią powódce należytą ochronę prawną, a pozwanej nie obciążą ponad potrzebę, może ona bowiem prowadzić działalność gospodarczą bez podejmowania działań polegających na eksploatacji, w tym zbyciu i obciążeniu nabytych na mocy nieważnej umowy praw ochronnych na znaki towarowe. Skoro przy tym zastosowany przez sąd sposób zabezpieczenia powinien zapewnić w danym wypadku osiągnięcie celu postępowania zabezpieczającego, a celem niniejszego postępowania zabezpieczającego jest zapewnienie powódce możliwości korzystania z jej znaków w dotychczasowy sposób oraz czerpania korzyści z udzielanych licencji, to tym samym nakazanie zaniechania na czas trwania postępowania zaniechania działań stojących z powyższym w sprzeczności będzie adekwatne do ochrony prawnej udzielonej powódce. Ponadto brak zbycia przez pozwaną praw na te znaki towarowe zapobiegnie utrudnieniu wykonania wyroku – gdyby okazał się on uwzględniać żądania pozwu – co z pewnością miałoby miejsce gdyby prawa te zostały zbyte na rzecz osób trzecich.

Przechodząc z kolei do oceny zasadności sposobów zabezpieczenia określonych w pkt. I.1-3 pozwu polegających na zawieszeniu toczących się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej postępowań nr (...), (...) i (...) nie mogły one zostać uwzględnione z przyczyn czysto formalnych.

Postępowania te toczą się bowiem w oparciu o uregulowania ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2023 poz. 1170, określanej dalej jako ,,p.w.p.”) oraz ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 572, określanej dalej jako ,,,k.p.a.”).

Tymczasem zgodnie z art. 2 § 1 k.p.c. do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy. Według art. 1 k.p.c. normuje on postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).

Postępowania toczące się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej są sprawami z zakresu administracji publicznej i w wyniku tego nie są sprawami cywilnymi w rozumieniu art. 1 k.p.c., co też wyklucza zastosowanie względem nich unormowań k.p.c., w tym jego art. 755 § 1 mówiącego o sposobie zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych oraz wydanie orzeczenia oddziałującego na te postępowania przez sąd powszechny, gdyż w świetle art. 2 § 1 a contrario k.p.c. nie jest on powołany do rozpoznawania spraw administracyjnych.

Niezależnie od powyższego dokonanie zawieszenia tych postępowań w drodze postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczeń nie jest niezbędne dla osiągnięcia celu postępowania w postaci zabezpieczenia powódce możliwości korzystania z jej znaków w dotychczasowy sposób, czerpania korzyści z udzielanych licencji oraz uniemożliwienie pozwanej zbycia tychże znaków na rzecz osób trzecich.

Co prawda może być to osiągnięte poprzez zawieszenie tych postępowań, gdyż w wyniku tego nie dojdzie do zmiany wpisu w rejestrze znaków towarowych, co nie zmienia faktu, że może być osiągnięte w inny niż zabezpieczenie roszczenia sposób. Mianowicie Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej może samodzielnie dokonać zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., który stanowi, że organ administracji publicznej zawiesza postępowanie gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Ważność umowy sprzedaży praw ochronnych na znaki towarowe z dnia 26 lipca 2024 r. stanowi zagadnienie wstępne, od którego zależna jest treść decyzji kończących (...)w przedmiocie zmiany wpisu uprawnionego do w/w znaków w rejestrze, w związku z czym na skutek powzięcia wiedzy o niniejszym postępowaniu Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej powinien zawiesić w/w postępowania z urzędu na mocy w/w przepisu k.p.a. W związku z tym powódka dysponuje możliwością samodzielnego doprowadzenia do zawieszenia tych postępowań dostarczając urzędowi dowody świadczące o wystąpieniu z powództwem w niniejszej sprawie, do czego nie jest konieczne wydanie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia wskazującego zawieszenie postępowań nr (...), jako sposoby zabezpieczenia. Co więcej mogła uczynić to także przed wydaniem postanowienia z dnia 10 lutego 2025 r.

Wobec tego dokonanie zabezpieczenia roszczeń we wskazany powyżej sposób jawiłoby się jako zbędne także wówczas gdyby żądane sposoby zabezpieczenia pozostawały w kognicji sądu powszechnego orzekającego w sprawie cywilnej.

Dlatego Sąd w pkt. 1 postanowienia Sąd zabezpieczył roszczenie powódki (...) z siedzibą w K. o stwierdzenie nieważności zawartej w dniu 26 lipca 2024 r. pomiędzy powódką i pozwaną (...) z siedzibą w K. umowy „sprzedaży praw ochronnych do znaków towarowych” poprzez zakazanie pozwanej (...) z siedzibą w K. – na czas trwania procesu – zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi na znaki towarowe nr R. (...), R. (...) i R. (...), bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielanie licencji, oddalając wniosek co do zakazania rozporządzania i obciążania znaków towarowych Unii Europejskiej będących odpowiednikami znaków towarowych krajowych nr R. (...), R. (...) i R. (...) oraz co do sposobów zabezpieczenia obejmujących zawieszenie postępowań toczących się przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej pod numerami (...),(...) i (...), o czym orzekł w pkt. 3 postanowienia.

Stosownie do art. 756 ² § 1 pkt 1 k.p.c. uwzględniając wniosek o zabezpieczenie przez uregulowanie stosunków na czas trwania postępowania sąd, na wniosek uprawnionego, może w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.

Według art. art. 756 ² § 2 k.p.c. przepisy art. 1050 ¹ i art. 1051 ¹ k.p.c. stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 1050 ¹ § 1 k.p.c. w sytuacji, o której mowa w art. 1051 § 1 k.p.c., sąd, na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że dłużnik działał wbrew obowiązkowi, może zamiast nałożenia grzywny nakazać dłużnikowi zapłatę na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za dokonane naruszenie oraz zagrozić nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde kolejne naruszenie obowiązku, stosownie do jego treści, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych. Przepis art. 1051 § 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli dłużnik ma obowiązek zaniechać pewnej czynności lub nie przeszkadzać czynności wierzyciela, sąd, w którego okręgu dłużnik działał wbrew swemu obowiązkowi, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że dłużnik działał wbrew obowiązkowi, nałoży na niego grzywnę. Tak samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku wierzyciela.

Zatem jeżeli chodzi o zagrożenie obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na wypadek działania przez obowiązanego wbrew obowiązkowi nałożonemu na niego w postanowieniu o zabezpieczeniu, to – jak wynika z art. 1051 ¹ w zw. z art. 1051 k.p.c. – chodzi tu o wymuszenie na dłużniku zaniechania pewnej czynności albo nieprzeszkadzania czynności wierzyciela ( pati, non facere, ommittere) i może być stosowane tylko „za każde kolejne naruszenie obowiązku”. Z kolei zagrożenia nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej ,,za każdy dzień niewykonania obowiązku” można – na podstawie art. 1050 ¹ w zw. z art. 1050 k.p.c. – domagać się można jedynie, gdy płynący z orzeczenia obowiązek ma postać dokonania pewnej czynności ( facere) (por. A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 730-1217, System Informacji Prawnej LEX, 2019).

W kontekście wniosku o zagrożenie pozwanej nakazaniem zapłaty kwoty pieniężnej w wysokości 500.000,00 zł powódka wystąpiła o zagrożenie powyższym za każdy przypadek naruszenia zakazu zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi na znaki towarowe nr R. (...), R. (...) i R. (...), bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielanie licencji, co też czyni to żądanie dopuszczalnym w świetle art. 756 ² § 1 pkt 1 w zw. z art. 1051 ¹ § 1 w zw. z art. 1051 § 1 k.p.c.

Ustawa nie precyzuje wysokości kwoty, jaką sąd może nakazać zapłacić na rzecz uprawnionego przez obowiązanego w przypadku naruszenia obowiązków określonych w postanowieniu zabezpieczającym. Ustalenie wymiaru tej kwoty pozostawione zostało uznaniu sędziowskiemu. Wysokość kwoty nie może jednak podlegać określeniu w sposób arbitralny. Kwota ta nie może być zbyt niska, gdyż groźba nakazania jej zapłaty ma mobilizować obowiązanego do stosowania się do postanowienia o zabezpieczeniu. Musi to więc być suma realnie dla obowiązanego odczuwalna. Z drugiej strony nie powinna to być kwota rażąco wygórowana, przy uwzględnieniu sytuacji majątkowej i zarobkowej obowiązanego. Wysokość kwoty powinna również uwzględniać rodzaj zabezpieczenia, jaki został udzielony (tak T. Partyk [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art.506–1217. Tom II, red. O. M. Piaskowska, Warszawa 2024, art. 756(2)).

W ocenie Sądu żądana kwota 500.000,00 zł jest na tyle wysoka, że konieczność jej zapłaty będzie dla pozwanej odczuwalna w stopniu skutecznie mobilizującym ją do nienaruszenia postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Jednocześnie w świetle wagi i rangi interesów gospodarczych (utrata możliwości prowadzenia renomowanej (...) pod dotychczasową nazwą i oznaczeniami), którym pozbawienie powódki jej znaków towarowych zagraża oraz w świetle ceny nabycia praw ochronnych na znaki towarowego wskazanej w umowie nie sposób uznać, aby była ona wygórowana.

Dlatego wniosek powódki o zagrożenie pozwanej zapłatą kwoty 500.000,00 zł za każde naruszenie naruszenia zakazu zawierania umów, których przedmiotem byłoby rozporządzanie prawami ochronnymi na znaki towarowe nr R. (...), R. (...) i R. (...), bądź obciążenie tych praw w jakimkolwiek zakresie na rzecz osób trzecich, w szczególności poprzez udzielanie licencji podlegał uwzględnieniu w całości, o czym orzeczono w pkt. 2 postanowienia.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji postanowienia.

sędzia Jarosław Antoniuk