Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział VI Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSR Justyna Wyrwas - Oliwkiewicz

Protokolant: Elżbieta Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 01 marca 2018 roku w Rybniku

na rozprawie w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko K. M. i M. M. (1)

o zapłatę

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. solidarnie na rzecz pozwanych K. M. i M. M. (2) 934,00 zł (dziewięćset trzydzieści cztery złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Justyna Wyrwas – Oliwkiewicz

Sygn. akt VI GC 645/17 upr

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 07 lutego 2017 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniósł o zasądzenie od pozwanych K. M. i M. M. (1) kwoty 2.761,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 18 grudnia 2016 roku oraz o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu podał, że pozwany K. M. zakupił od powoda towary udokumentowane fakturą nr (...) z dnia 31 marca 2015 roku oraz, że należność z w/w faktury w kwocie 224.629,00 zł jej dochodzona przez powoda od pozwanych w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Gliwicach Wydział Gospodarczy. Powód podnosił, że w niniejszym postępowaniu domaga się odsetek za opóźnienie w spełnieniu powyższego świadczenia, wyliczonych w nocie odsetkowej, podając, że nie zostały objęte pozwami wniesionym do Sądu Okręgowego w Gliwicach. Dalej wskazywał, że w dniu 14 września 2015 roku pozwany K. M. zawarł z powodem ugodę, w której uznał roszczenie powoda, a pozwany M. M. (1) zawarł z powodem umowę poręczenia spłaty objętej ugodą kwoty (k. 2-6).

W odpowiedzi na pozew pozwani wnosili o oddalenie powództwa w całości i zwrot kosztów procesu. Podnosili zarzut potrącenia kwoty 83.508,81 zł (nierozliczonej zaliczki na poczet towaru opisanego w fakturze nr (...)), braku wymagalności roszczenia powoda z uwagi na niewydanie pozwnaemu towaru opisanego w fakturze nr (...) oraz przedawnienia roszczenia. Nadto podnosili, iż sprawa o to samo roszczenie toczy się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach Wydział Gospodarczy sygn. akt (...). Wskazywali, że pozwany K. M. pozostawał w stałych stosunkach handlowych z powodem, a ugoda z dnia 14 września 2015 roku dotyczyła zaległych faktur za rok 2014 roku oraz zapłaty zaliczkowej na poczet faktury nr (...), przy czym wbrew uzgodnieniom powód mimo uiszczonych zaliczek nie wydał pozwanemu K. M. towaru opisanego w fakturze nr (...). (k.88-94)

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany K. M. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) K. M. w R.. Pozwany M. M. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. (1) w R. (bezsporne)

W dniu 31 marca 2015 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obciążył pozwanego K. M. fakturą nr (...) na kwotę 242.719,90 zł z terminem płatności do dnia 30 kwietnia 2015 roku. W treści faktury wskazano, iż zapłacono 43.157,50 zł, a do zapłaty pozostawała kwota 199.562,40 zł.

(dowód: faktury z dnia 31 marca 2015 roku k.13)

W dniu 14 września 2015 roku powód zwarł z pozwanym K. M. ugodę, w której pozwany uznał za bezsporną i wymagalną kwotę 273.387,44 zł wynikającą z następujących faktur:



nr (...) z dnia 19 grudnia 2014 roku na kwotę 8.000,00 zł z terminem płatności do dnia 16 stycznia 2015 roku,



nr (...) z dnia 30 stycznia 2015 roku na kwotę 8.445,67 zł z terminem płatności do dnia 27 lutego 2015 roku,



nr (...) z dnia 05 lutego 2015 roku na kwotę 5.878,80 zł z terminem płatności do dnia 05 marca 2015 roku,



nr (...) z dnia 09 lutego 2015 roku na kwotę 7.761,92 zł z terminem płatności do dnia 08 marca 2015 roku,



nr (...) z dnia 31 marca 2015 roku na kwotę 242.719,90 zł z terminem płatności do dnia 30 kwietnia 2015 roku,



nr (...) z dnia 03 czerwca 2015 roku na kwotę 581,15 zł z terminem płatności do dnia 03 lipca 2015 roku (§ 1 ugody).

Strony uzgodniły, że pozwany zapłaci powodowi do dnia 15 grudnia 2016 roku kwotę 85.000,00 zł w 15 miesięcznych ratach po 5.312,50 zł płatnych do 15 każdego miesiąca począwszy od 15 września 2015 roku (§ 2 ugody). (dowód: ugoda z dnia 14 września 2015 roku k.17)

Jednocześnie w dniu 14 września 2015 roku pozwany M. M. (1) zawarł z powodem umowę poręczenia zobowiązując się, w przypadku niewywiązania się przez pozwanego K. M. z ugody, do uregulowania należności w terminie 3 dni od wezwania przez powoda. (dowód:, umowa poręczenia z dnia 14 września 2015 k.18)

W wykonaniu ugody z dnia 14 września 2015 roku pozwany K. M. dokonał na rzecz powoda następujących wpłat:



w dniu 01 czerwca 2015 roku kwoty 6.058,80 zł tytułem faktury nr (...) i częściowo faktury (...)



w dniu 03 czerwca 2015 roku kwoty 598,91 zł tytułem częściowej zapłaty faktury (...),



w dniu 28 października 2015 roku kwoty 10.625,00 zł tytułem II i III raty ugody z dnia 14 września 2015 roku,



w dniu 07 grudnia 2015 roku kwoty 5.321,50 zł tytułem IV raty ugody z dnia 14 września 2015 roku,



w dniu 09 grudnia 2015 roku kwoty 17.220,00 zł tytułem zapłaty za fakturę nr (...),



w dniu 15 stycznia 2016 roku kwoty 5.312,50 zł tytułem V raty ugody z dnia 14 września 2015 roku,



w dniu 10 marca 2016 roku kwoty 5.321,50 zł tytułem VI raty ugody z dnia 14 września 2015 roku. (dowód: potwierdzenia przelewu k.96-103)

W dniu 09 listopada 2016 roku powód obciążył pozwanego K. M. notą odsetkową na łączną kwotę 2.673,72 zł, skorygowaną następnie w dniu 17 listopada 2016 roku do kwoty 2.761,31 zł. W treści noty wskazano, iż dotyczy ona wpłat w łącznej kwocie 43.157,50 zł dokonanych po terminie płatności na poczet faktury nr (...):



w dniu 07 grudnia 2015 roku wpłaty kwoty 5.321,50 zł,



w dniu 09 grudnia 2015 roku wpłaty kwoty 17.220,00 zł,



w dniu 15 stycznia 2016 roku wpłaty kwoty 5.312,50 zł,



w dniu 30 marca 2016 roku wpłaty kwoty 5.321,50 zł oraz



w dniu 16 czerwca 2016 roku wpłaty kwoty 10.000,00 zł. (dowód: nota odsetkowa wraz z korektą k.14-16)

Pismami z dnia 20 grudnia 2016 roku oraz 05 i 10 stycznia 2017 pozwani zostali wezwani do dobrowolnej zapłaty kwoty 2.761,31 zł. (dowód: umowa zlecenia windykacji należności wraz z pełnomocnictwem oraz wydrukiem z (...) k.19-22, wezwania do zapłaty k.23-30)

W piśmie z dnia 20 grudnia 2016 roku pozwany K. M. zakwestionował zasadność faktury z dnia 31 marca 2015 roku nr (...) wskazując, iż towar w niej opisany nie został mu nigdy wydany, wbrew ustaleniom ugody z dnia 14 września 2015 roku. (dowód: pismo pozwanego K. M. k.105-106)

Pismem z dnia 12 czerwca 2017 roku pozwany K. M. złożył powodowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy zakupu materiałów opisanych w fakturze nr (...) z dnia 31 marca 2015 roku z powodu niewydania towaru przez powoda przez cały rok 2015 i 2016 i wezwał powoda do zwrotu w terminie 14 wpłaconej zaliczki w kwocie 83.508,81 zł. (dowód: oświadczenia o odstąpieniu od umowy z dnia 12 czerwca .2017 roku k.95)

W dniu 20 stycznia 2017 roku powód wniósł przeciwko pozwanemu K. M. do Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydział Gospodarczy pozew o zapłatę kwoty 224.628,80 zł na którą składała się m.in. kwota 224.581,51 zł tj. kwota 199.562,40 zł z tytułu należności wynikającej z faktury nr (...) powiększona o wartość skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 01 maja 2015 roku do dnia sporządzenia pozwu w wysokości 25.019,11 zł. Powód domagał się powyższej kwoty równie ż od pozwanego M. M. (1) jako poręczyciela. Wyrokiem z dnia 18 października 2017 roku Sąd oddalił powództwa przeciwko obu pozwanym uznając, iż powód nie wykazał wydania towaru opisanego w fakturze, a zatem nie był uprawniony do zadania zapłaty ceny za towar oraz, że doszło do skutecznego odstąpienia przez pozwanego K. M. od umowy na postawie art. 492 z d. 2 k.c. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że samo oświadczenie pozwanego K. M., że uznaje kwotę objętą § 1 ugody za niesporną i wymagalną nie może przesądzać o wymagalności roszczeń w sytuacji gdy faktury zostały ujęte w ugodzie bez uwzględnienia rzeczywistej kwoty zapłaty jaka z tych dokumentów wynikała. (dowód: pierwsza strony pozwu oraz wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 października 2017 roku wraz z uzasadnieniem k.129-132)

Sąd oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka W. A. na okoliczność, iż pozwany K. M. wielokrotnie próbował odebrać towar od powoda oraz o dopuszczenie dowodu z noty obciążeniowej z dnia 14 listopada 2016 roku (k. 104), faktur i dokumentów wz dotyczących innych sprzedaży (k. 107-110), gdyż mając na uwadze ciężar dowodu to powód w pierwszej kolejności obowiązany był wykazać, iż spełnił świadczenie niepieniężne lub też nie mógł go wykonać z przyczyn leżących po stronie pozwanego, a nie pozwany wykazywać, iż świadczenie niepieniężne nie zostało spełnione.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się od pozwanych odsetek ustawowych za zwłokę w zapłacie należności pieniężnych.

Zgodnie z art. 481. § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok SN I PKN 660/00 z 22.11.2001r., Wokanda 2002/7-8/44).

Z powyższych przepisów wynika, iż odsetki za opóźnienie są świadczeniem ubocznym (akcesoryjnym). Warunkiem powstania uprawnienia do odsetek jest istnienie i wymagalność długu pieniężnego. Roszczenie o odsetki powstaje od chwili opóźnienia i dotyczy okresu aż do momentu, gdy dłużnik spełni świadczenie pieniężne. Dla ustalenia wysokość odsetek za opóźnienie niezbędne jest również wykazanie przez wierzyciela istnienie i wysokości świadczenia, w opóźnieniu ze spełnieniem którego dłużnik pozostaje.

W odniesieniu do pozwanego K. M. powód wywodził swoje roszczenie podstawowe z umowy sprzedaży towarów. Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Powód winien był zatem wykazać istnienie i treść umowy sprzedaży z pozwanym oraz fakt wykonania ciążącego na nim zobowiązanie niepieniężnego, gdyż wtedy dopiero aktualizował się obowiązek zapłaty pozwanego.

Powód nie wywiązał się jednak z powyższego obowiązku. Na potwierdzenie istnienia umowy i jej wykonania przedstawił jedynie fakturę z dnia 13 marca 2015 roku nr (...) i ugodę z dnia 14 września 2015 roku powołując się na zawarte w niej oświadczenie pozwanego K. M. o uznaniu roszczenia opisanego w fakturze.

Zawarcie ugody pozasądowej nie pozbawiało jednak pozwanych możliwości wykazywania w procesie, iż roszczenie nie jest zasadne. Uznanie roszczenia, mające miejsce przed procesem, czyli uznanie niewłaściwe, nie jest uznaniem roszczenia procesowego. Przed wszczęciem procesu istnieje jedynie roszczenie materialno prawne, czyli prawo żądania oznaczonego świadczenia od oznaczonego dłużnika - prawo skonkretyzowane pod względem podmiotowym i przedmiotowym. Po wszczęciu procesu powstaje roszczenie procesowe, przy czym to o charakterze materialno prawnym istnieje w dalszym ciągu. Przedmiotem powództwa jest roszczenie procesowe, czyli twierdzenie powoda o istnieniu roszczenia materialno prawnego, które weryfikowane jest w trakcie procesu. Procesowe czynności stron i Sądu zmierzają zatem do ustalenia, czy twierdzenie powoda o istnieniu roszczenia materialno prawnego jest prawdziwe.

Uznanie roszczenia prowadzące do określonych skutków procesowych dotyczyć może jedynie roszczenia procesowego. Uznanie roszczenia w znaczeniu materialno prawnym może być ocenione w toku procesu jako jedna z okoliczności sprawy, jednak nie można przyjąć, iż uznanie roszczenia w znaczeniu materialno prawnym przed procesem wywołuje tak daleko idące skutki, że strona w procesie pozbawiona jest możliwości jakiejkolwiek obrony. Skoro możliwe jest odwołanie uznania roszczenia mające miejsce po wszczęciu procesu, tym może uznać roszczenie przed procesem a domagać się oddalenia powództwa już po jego wszczęciu.

Reasumując, uznanie roszczenia materialno prawnego nie pozbawia strony możliwości obrony w procesie, a taką obronę pozwani w sprawie podjęli. Uznanie roszczenia przed procesem jest jedną z okoliczności, którą Sąd powinien mieć na uwadze oceniając materiał dowodowy sprawy, a żądanie oddalenia powództwa czyni wszystkie fakty spornymi, podlegającymi udowodnieniu zgodnie z ogólnym materialno prawnym rozkładem ciężaru dowodu z art. 6 k.c.

Ugoda z dnia 14 września 2015 roku była kwestionowana przez pozwanych zarówno przed procesem (pismo pozwanego K. M. z dnia 20 grudnia 2016 roku k. 105-106) jak i w toku procesu (niniejszego oraz toczącego się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach pod sygn. akt (...)). Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 października 2017 roku sygn. akt (...) samo oświadczenie pozwanego K. M., że uznaje kwotę objętą § 1 ugody za niesporną i wymagalną nie mogło przesądzać o wymagalności roszczeń w sytuacji, gdy faktury zostały ujęte w ugodzie bez uwzględnienia rzeczywistej kwoty zapłaty jaka z tych dokumentów wynikała. W szczególności w treści faktury nr (...) i ugody zachodziła sprzeczność kwoty do zapłaty - w fakturze wskazano, iż do zapłaty pozostaje kwota 199.562,40 zł, a w ugodzie wskazano z tego tytułu kwotę 242.719,00 zł. Ponadto pozwani kwestionowali wydanie towaru objętego fakturą. W treści faktury z dnia 31 marca 2015 roku wskazano nr dokumentu WZ, jednak powód w toku procesu dokumentu tego nie przedłożył, zatem nie wiadomo czy i w jakiej ilości towar objęty fakturą został pozwanemu K. M. przez powoda wydany. Z treści faktury można jedynie domniemywać, iż dokument WZ dotyczył towaru na kwotę 43.157,50 zł, co do której kwoty w fakturze jest adnotacja, iż została ona zapłacona. Jednakże wobec nieprzedstawienia przez powoda dokumentu WZ, a jednocześnie braku na fakturze podpisu pozwanego brak jest podstaw do przyjęcia, iż wskazany w jej treści faktury dokument WZ dotyczy całości towaru opisanego w fakturze oraz że towar ten został pozwanemu wydany.

W konsekwencji Sąd przyjął, iż powód nie wykazał spełnienia ciążącego na nim zobowiązani niepieniężnego, w związku z czym po stronie pozwanego K. M. brak było obowiązku spełnienia świadczenia pieniężnego, w tym odsetek za opóźnienie.

W toku procesu pozwani zarzucali również, że roszczenie powoda jest tożsame z przedmiotem postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach pod sygn. akt (...). Pozwani nie wykazali jednak w sposób bezsporny tej okoliczności przedstawiającej jedynie pierwszą strona pozwu z dnia 11 stycznia 2017 roku (bez uzasadnienia) i wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 października 2017 roku sygn. akt X GC 119/17 z uzasadnieniem. Jak wynika z tych dokumentów w pozwie z dnia 11 stycznia 2017 roku powód domagał się zasądzenia m.in. kwoty 224.581,51 zł na którą składała się kwota 199.562,40 zł (z ogólnej kwoty 242.719,00 zł opisanej w fakturze z dnia 31 marca 2015 roku nr (...)) powiększona o wartość skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od tej kwoty od dnia 01 maja 2015 roku do dnia sporządzenia pozwu w wysokości 25.019,11 zł. Skoro zatem powód twierdził, iż roszczenie objęte niniejszym pozwem pozostaje poza zakresem powództwa rozpatrywanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach, to mogło się ono odnosić jedynie do odsetek od należności głównej w kwocie 43.157,50 zł (242.719,00 zł – 199.562,40 zł). Taka kwota wpłat, od której powód naliczył odsetki, została również wskazana w nocie odsetkowej z dnia 17 listopada 2016 roku. Samo wystawienie noty odsetkowej nie mogło jednak stanowić o zasadności roszczenia odsetkowego, bez wykazania istnienia i wysokości należności głównej. Tymczasem wystawiona przez powoda nota odsetkowa pozostawała w sprzeczności z treścią faktury nr (...) z której wynikało, iż kwota 43.157,50 zł została zapłacona przed upływem terminu płatności wskazanego w fakturze. W takiej sytuacji domaganie się przez powoda odsetek od w/w kwoty nie znajdowało żadnych podstaw faktycznych i prawnych.

Wobec ustalenia, iż powód nie wykazał istnienia roszczenia podstawowego z którym odsetki miały być związane, a w konsekwencji istnienia roszczenia odsetkowego dochodzonego pozwem, bezprzedmiotowe były dalsze zarzuty pozwanego dotyczące potrącenia wzajemnych wierzytelności i przedawnienia roszczenia odsetkowego.

W odniesieniu do pozwanego M. M. (1) powód wywodził swoje roszczenie z umowy poręczenia. Zgodnie z art. 876. § 1 k.c. przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Stosownie do art. 879. § 1 k.c. o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. W myśl art. 881 k.c. w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. Ponadto przepis art. 883. § 1 k.c. przewiduje, że poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela.

Odpowiedzialność poręczyciela ma charakter akcesoryjny i jest uzależniona od istnienia ważnego zobowiązania dłużnika, którego dług poręczyciel poręczył. Skoro zatem pozwany K. M. nie jest zobowiązany do spełnienia świadczenia wobec powoda, który nie wykonał swojego zobowiązania nienależnego, to również odpowiedzialność pozwanego M. M. (1) wobec powoda była wyłączona.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd oddalił powództwo wobec obydwu pozwanych jako bezzasadne.

O kosztach postępowania postanowiono w oparciu o przepis z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. obciążając nimi w całości powoda, który jako strona przegrywająca sprawę obowiązany był zwrócić przeciwnikom na ich żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Na koszty procesu poniesione przez pozwanych, a wynoszące łącznie 934,00 zł, złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 900,00 zł (obliczone zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku - w brzmieniu obowiązującym w dacie wytoczenia powództwa) oraz kwota 34,00zł tytułem poniesionej przez pozwanych opłaty skarbowej od - udzielonego występującemu w sprawie radcy prawnemu - pełnomocnictwa.

SSR Justyna Wyrwas - Oliwkiewicz