Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 11.02.2022 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. G.

przeciwko D. N.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego D. N.

przeciwko E. G.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

I. nakazuje pozwanej - powódce wzajemnej D. N. zaniechanie naruszania dóbr osobistych powódki - pozwanej wzajemnej E. G. w ten sposób, że nakazuje pozwanej - powódce wzajemnej powstrzymać się od rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na temat powódki - pozwanej wzajemnej, w szczególności informacji o:

- skazaniu powódki wyrokiem karnym,

- wdawaniu się przez powódkę w romanse za życia małżonka,

- uzyskiwaniu przez powódkę wyroków za pomocą przestępstw,

- podrabianiu i przerabianiu przez powódkę dokumentów,

- składaniu przez powódkę fałszywych donosów,

- stosowaniu przez powódkę wobec pozwanej szykan,

- powielaniu przez powódkę kłamstw i pomówień,

- szykanowaniu przez powódkę syna pozwanej,

- zmuszaniu przez powódkę komornika do zniszczenia mienia pozwanej,

- doprowadzeniu przez powódkę do krzywdy emocjonalnej i moralnej oraz szkód materialnych po stronie pozwanej,

- obrażaniu, pomawianiu i znieważaniu pozwanej przez powódkę,

- wnoszeniu przez powódkę absurdalnych aktów oskarżenia,

- niszczeniu przez powódkę testamentu po zmarłym małżonku,

- zawarciu przez powódkę umowy z przewodniczącym składu orzekającego w sprawie II Ca 275/11,

- rozpowszechnianiu informacji z postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową dla Wrocławia – Stare Miasto PR 1.Ds.2837.2016;

II. nakazuje pozwanej - powódce wzajemnej D. N. złożyć pisemne oświadczenie – na karcie papieru formatu A4, czcionką co najmniej rozmiaru 12 – opatrzone własnoręcznym podpisem – o treści:

„Przepraszam Panią E. G. za to, że w latach 2015-2017 naruszyłam jej dobra osobiste poprzez używanie wobec niej określeń powszechnie uznawanych za obraźliwe oraz przez rozpowszechnianie o niej nieprawdziwych informacji. D. N..”

oraz doręczyć je powódce - pozwanej wzajemnej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się wyroku;

III. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV. oddala powództwo wzajemne w całości;

V. przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz radcy prawnego A. H. 2.804,40 zł kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce - pozwanej wzajemnej z urzędu;

VI. obciąża Skarb Państwa niepokrytymi kosztami sądowymi.

XII C 727 / 18 (poprzednio I C 1426 / 17)

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 03.08.2017 r. (k. 2-8) sprecyzowanym pismem z dnia 05.02.2018 r. (k. 73-80) powódka E. G. wystąpiła przeciwko pozwanej D. N. o:

I. nakazanie pozwanej zaniechania naruszania dóbr osobistych powódki w postaci godności, czci oraz dobrego imienia poprzez powstrzymanie się od rozpowszechniania nieprawdziwych informacji (głównie w pismach procesowych) na temat powódki, w tym w szczególności informacji o:

- skazaniu powódki wyrokiem karnym,

- wdawaniu się przez powódkę w romanse za życia małżonka,

- uzyskiwania przez powódkę wyroków za pomocą przestępstw,

- podrabiania i przerabiania przez powódkę dokumentów,

- składania przez powódkę fałszywych donosów,

- stosowaniu przez powódkę wobec pozwanej szykan,

- powielaniu przez powódkę kłamstw i pomówień,

- rozpowszechnianiu przez powódkę plugastw w środowisku syna pozwanej,

- szykanowaniu przez powódkę syna pozwanej,

- zmuszaniu przez powódkę komornika do zniszczenia mienia pozwanej,

- doprowadzeniu przez powódkę do krzywdy emocjonalnej i moralnej oraz szkód materialnych po stronie pozwanej,

- obrażaniu, pomawianiu i znieważaniu pozwanej przez powódkę,

- wnoszeniu przez powódkę absurdalnych aktów oskarżenia,

- niszczeniu przez powódkę testamentu po zmarłym małżonku,

- zawarciu przez powódkę umowy z przewodniczącym składu orzekającego w sprawie II Ca 275/11,

- rozpowszechnianiu informacji z postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową dla Wrocławia – Stare Miasto PR 1.Ds.2837.2016;

II. nakazanie pozwanej publikacji na jej koszt w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia przeprosin w Gazecie (...) (dodatku regionalnym ukazującym się na terenie miasta W.) w wydaniu weekendowym, na stronie drugiej, czcionką w rozmiarze 12 pkt, w górnym prawym rogu, okolonego ramkami, o następującej treści:

„Ja, D. N. przepraszam Panią E. G. za to, że w latach 2015-2017 naruszyłam jej dobra osobiste poprzez używanie wobec jej osoby określeń powszechnie uznawanych za obraźliwe oraz przez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o jej osobie.”;

III. zasądzenie od pozwanej na rzecz Towarzystwa (...) w Polsce Oddziału we W. 5 000 zł w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

IV. przyznanie pełnomocnikowi z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w kwocie 1.440 zł + VAT oraz 540 zł + VAT.

Powódka podała, że na rozpoznanie przez Sąd Apelacyjny oczekuje apelacja od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21.12.2016 r., I C 56/14, którym Sąd nakazał pozwanej zaniechania naruszania dobrego imienia, godności i czci powódki. Pozwana w pismach kierowanych do Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków w sprawie I Ns 121/02 oraz do Sądu Okręgowego w sprawie I C 856/13 narusza dobra osobiste powódki poprzez wskazywanie, że rzekomo powódka została skazana wyrokiem karnym. Na skutek apelacji powódki wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia z dnia 09.01.2015 r., V K 174/14, został uchylony wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 13.10.2015 r., IV Ka 366/15. Po ponownym rozpoznaniu postanowieniem z dnia 12.04.2016 r., V K 994/15, Sąd Rejonowy umorzył postępowanie karne względem powódki. Zażalenie pozwanej nie zostało uwzględnione, o czym orzekł Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 20.07.2016 r., IV Kz 461/16. Pozwana miała wiedzę o takim zakończeniu sprawy karnej, lecz pomimo tego w pismach procesowych (nawet w roku 2017) w dalszym ciągu powołuje nieprawdziwe fakty dotyczące powódki.

Pozwana w pismach procesowych podaje nieprawdziwe informacje o wdawaniu się przez powódkę w romanse za życia małżonka, o uzyskiwaniu przez powódkę wyroków za pomocą przestępstw, podrabianiu i przerabianiu dokumentów, zniszczeniu testamentu, składaniu fałszywych donosów, zmuszaniu komornika do zniszczenia mienia pozwanej, doprowadzeniu pozwanej do krzywd i szkód, obrażaniu, pomawianiu i znieważaniu pozwanej, wnoszeniu absurdalnych aktów oskarżenia i pozwów.

Powódka podała, że wobec niej toczyło się dochodzenie w sprawie PR 1.Ds.2837.2016, które postanowieniem z dnia 08.04.2017 r. zostało umorzone. Tymczasem pozwana pomimo posiadania wiedzy o umorzeniu sprawy przedstawia w pismach procesowych powódkę w złym świetle.

Powódka podniosła, że Sąd jest miejscem merytorycznej dyskusji i wymiany argumentów mającej na celu rozwiązanie zaistniałego między stronami sporu. Nie może zaś przekształcić się w platformę, za pośrednictwem której strony wzajemnie się obrażają i prowadzą polemikę, która z przedmiotem procesu nie ma nic wspólnego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 09.04.2018 r. (k. 321-354) pozwana D. N. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Ponadto zgłosiła powództwo wzajemne o:

I. nakazanie powódce - pozwanej wzajemnej E. G. zaprzestania naruszania dóbr osobistych pozwanej - powódki wzajemnej w postaci dobrego imienia, czci i godności;

II. nakazanie pozwanej wzajemnej E. G. przeproszenie pozwanej - powódki wzajemnej za naruszanie jej dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, godności i czci w latach 2002-2018;

III. zasądzenie od pozwanej wzajemnej na rzecz Fundacji (...) 5.000 zł w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Pozwana - powódka wzajemna podniosła, że powódka - pozwana wzajemna również rozpowszechnia na jej temat nieprawdziwe i obraźliwe informacje.

Postanowieniem z dnia 10.01.2019 r. (k. 646-649) Sąd zawiesił postępowanie w sprawie w zakresie powództwa wzajemnego – w części dotyczącej nakazania powódce - pozwanej wzajemnej zaniechania naruszania dóbr osobistych pozwanej - powódki wzajemnej na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 kpc wobec niewykonania nałożonego zobowiązania.

Postanowieniem z dnia 12.07.2021 r. (k. 1136) Sąd umorzył postępowanie w sprawie w zakresie powództwa wzajemnego – w części dotyczącej nakazania powódce - pozwanej wzajemnej zaniechania naruszania dóbr osobistych pozwanej - powódki wzajemnej.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

E. G. była drugą żoną Z. G.. D. N. była córką Z. G. i jego pierwszej żony. Z. G. zmarł dnia 23.09.2001 r.

Postanowieniem z dnia 10.10.2001 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków stwierdził, że spadek po Z. G. na podstawie ustawy nabyły E. G. i D. N. po 1/2.

Na początku 2002 r. D. N. złożyła do Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu wniosek o dział spadku ze zniesieniem współwłasności przy udziale uczestniczki postępowania E. G.. Postępowanie to prowadzone było pod sygn. akt I Ns 121/12.

Od tego czasu w związku z odmiennymi stanowiskami stron postępowania odnoszących się do zakresu składu i wartości masy spadkowej oraz sposobu jego podziału rozpoczął się wieloletni trwający do dziś konflikt pomiędzy nimi.

Na tle wspomnianego konfliktu z inicjatywy każdej ze stron prowadzone były postępowania sądowe cywilne i karne oraz przygotowawcze. Stronami tych spraw są E. G., D. N. oraz jej syn T. N..

/ okoliczności niesporne; nadto dowód: dokumenty w aktach sprawy I C 56/14, w szczególności

wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 21.12.2016 r. z uzasadnieniem /

Wyrokiem z dnia 09.01.2015 r., V K 174/14, wydanym w sprawie z oskarżenia prywatnego D. N. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia uznał E. G. za winną dwóch czynów z art. 212 § 1 kk i jednego czynu z art. 216 § 1 kk, uniewinnił ją od trzech czynów z art. 212 § 1 kk, a w pozostałym zakresie umorzył postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 kpk.

Wyrokiem z dnia 13.10.2015 r., IV Ka 366/15, Sąd Okręgowy we Wrocławiu uchylił wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia z dnia 09.01.2015 r., V K 174/14, i przekazał temu Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy postanowieniem z dnia 12.04.2016 r., V K 994/15, Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 45 § 1 kpk umorzył postępowanie karne przeciwko E. G. o czyny z art. 212 § 1 kk.

Postanowieniem z dnia 20.07.2016 r., IV Kz 461/16, Sąd Okręgowy we Wrocławiu utrzymał w mocy powyższe postanowienie.

/ dowód: kopia wyroku SO z dnia 13.10.2015 r., IV Ka 366/15 – k. 100; kopia postanowienia SR z

dnia 12.04.2016 r., V K 994/15 – k. 101-107; kopia postanowienia SO z dnia 20.07.2016

r., IV Kz 461/16 – k. 108-109; kopia wyroku SR z dnia 09.01.2015 r., V K 174/14 – k.

253-256 /

W pismach procesowych składanych w sprawach cywilnych i karnych toczących się pomiędzy E. G. i D. N. oraz pomiędzy E. G. i T. N. (gdzie D. N. występowała w charakterze pełnomocnika syna) D. N. opisywała zachowania E. G. w następujący sposób:

- w sprawie I Ns 121/02:

- „w ciągu ostatniego półrocza musiała odpisać na dziesiątki pism – bredni E. G.”, „E. G. nawet wniosła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku (…), by jak najszybciej móc wraz ze swym kochankiem przejąć majątek po moim Ojcu”, „Uczestniczka jest na tyle bezczelna, że mimo rażącego wsparcia, które otrzymała od sędziów działu spadku”, „Zapominając zupełnie, że już raz Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia wydał wyrok skazujący przeciwko niej (V K 174/14)”, „E. G. zakłada setki spraw, a następnie z kieszeni podatnika uzyskuje sumy pieniężna za rzekomą ich przewlekłość, którą sama prokuruje, by następnie sąd mógł zasądzać jej pieniądze. Do tej pory dostała już co najmniej powyżej 10000 zł. Znalazła sobie więc w sądzie kolejne źródło dochodu.” – zażalenie z dnia 16.06.2016 r.,

- „E. G. nie kryje się z tym, że korzysta ze swoich znajomości, czy to w sądach, czy w ZUS” – pismo z dnia 04.08.2016 r.,

- „Mój Ojciec przed śmiercią planował rozwieść się z E. G., ale nie zdążył. Powodem tej decyzji było nawiązanie intymnych kontaktów jego – o 22 lata od niego młodszej – żony z innymi mężczyznami. Z. G. sporządził testament, którym pozbawił E. G. prawa do dziedziczenia po nim, ale ona dokument ten zniszczyła.” – pismo z dnia 22.08.2016 r.;

- w sprawie I ACa 1482/16: „E. G. nie odczuwa żadnej obawy, bo wie ona, że konsekwencji nie poniesie.”, „Fakt, że E. G. poznała swojego konkubenta jeszcze za życia Dziadka pozwanego Z. G., nie świadczy, by ci dwaj byli znajomymi. Trudno jest uznać, by mężczyzna przyjaźnił się z kochankiem swojej żony. Zdrada E. G. była ostatecznym powodem decyzji Dziadka pozwanego o wytoczeniu powódce sprawy o rozwód.” – pismo z dnia 14.01.2017 r.;

- w sprawie II Ca 1179/16: „sąd z agresora (E. G.) zrobił ofiarę (porównaj: w zbiegu z pismach procesowymi E. G., gdzie wprost przyznaje się ona do posiadania znajomych w sądach”, „kłamliwe i knajackie treści pism E. G.”, „prostackich obraźliwych i kłamliwych pomówień i zniewag kierowanych przez pozwaną wobec powoda”, – pismo z dnia 17.03.2017 r., „pozwana stosuje obelżywą argumentację dla poparcia swoich tez”, „konkubent pozwanej, który ochoczo zajął miejsce i w łożu i przy stole E. G. po zmarłym przedwcześnie Z. G. (dziadku powoda)”, „Mamy tu ze strony pozwanej E. G. sposób myślenia i retorykę rodem, jak widać, z czasów nie do końca minionych”, „Pozwana G. w swoim piśmie powtarza te same od lat dyrdymały, że rzekomo utrzymywała przez 9 lat matkę powoda i jej najbliższych krewnych i powinowatych”, „pseudo intelektualne rozważania pozwanej G. są tak bardzo nużące” – pismo z dnia 17.03.2017 r.;

- w sprawie i C 865/13:

- „Za to wszystko ma zapłacić zrujnowany przez E. G. finansowo i ze zniszczoną przez E. G. karierą zawodową mój syn, żeby powódka mogła dalej zakładać mu sprawy, lżyć go, pomawiać, znieważać, ciągać po sądach i prokuraturach.” – zażalenie z dnia 20.06.2016 r. – k. 137-143,

- „sądowe fanaberie powódki nie mogą skutkować negatywnymi konsekwencjami dla pozwanej”, „E. G. i jej znajomi w Sądzie”, „obrzydliwe, kłamliwe, prostackie pomówienia powódki”, „powódka w rozpoznawanej sprawie nie wykazała „poza brakiem kultury, kindersztuby, zdrowego rozsądku i szacunku do Rodziny swego pierwszego męża) interesu prawnego”, „ustalił jej robotnicze sowieckie pochodzenie”, „wydane w oparciu o poświadczenia przez powódkę nieprawdy, zniewagi i pomówienia, kierowane przeciwko pozwanej, jej pełnomocnikowi i Rodzinie pozwanej. Powódka nigdy nie pracując, nie dziedzicząc po swoich skrajnie ubogich rodzicach nic, zagarnęła cały majątek Rodziny pozwanej, zbrukała ich dobre imię i spokojnie żyje sobie w nie swoim domu z konkubentem” –

apelacja z dnia 16.12.2016 r.,

- „E. G. została skazana przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia w sprawie V K 174/14”, „celem obrony przed niestrudzonymi agresywnymi atakami sądowymi E. G.”, „E. G. oświadczyła w 2001 r. pozwanej, że tak jak wykończyła Ojca pozwanej, tak postara się wykończyć całą jej Rodzinę” – pismo z dnia 24.03.2017 r.;

- w sprawie I C 56/14:

-„czyny, za popełnienie których E. G. została skazana wyrokiem Sądu I instancji i od których nie uniewinnił jej Sąd II instancji”, „sprawy sądowe wygrywają osoby pokroju E. G., które nie mają hamulców moralnych i kulturalnych”, „E. G. złożyła fałszywy donos do prokuratury, jakoby T. N. wykradł jej list polecony ze skrzynki pocztowej”, „Plan E. G. nierozliczenia się z działu spadku nie powiódł się jednak i stąd ta wściekła jej zapalczywość, w tym jej kuriozalny, bezsensowny i obraźliwy pozew o alimenty” – apelacja z dnia 13.03.2017 r.,

- „E. G. nie tyle nie przestrzega dobrych obyczajów, ale, mówiąc wprost, nie ma ona wręcz żadnych hamulców i nie odczuwa żadnych ograniczeń, by lżyć, pomawiać, obrażać, znieważać, a przede wszystkim fałszywie donosić do prokuratur, składać niezliczone ilości obelżywych w swej treści powództw, wniosków i prywatnych aktów oskarżenia, następnie wyłudzać środki pieniężne ze Skarbu Państwa za rzekome przewlekłości postępowań przez nią inicjowanych”, „Wszystko to – cała udręka D. N. i jej rodziny, którą powoduje E. G. – wynika bezpośrednio z przyzwolenia sądów. E. G. nie ma żadnych przy tym oporów, by w swych pismach procesowych wprost oświadczać, że ma znajomych w sądach, co potwierdza treść kolejnych orzeczeń w różnych sprawach.”, „Powódka E. G. uwielbia również konfabulować na temat rzekomych chorób psychicznych innych, zwłaszcza nieżyjących, osób” – uzupełnienie apelacji z dnia 14.03.2017 r.

/ dowód: zażalenie z dnia 16.06.2016 r. – k. 22-23; wniosek z dnia 04.08.2016 r. – k. 24; pismo z

dnia 14.01.2017 r. – k. 29-33; pismo z dnia 17.03.2017 r. – k. 34-35; pismo z dnia

24.03.2017 r. – k. 36-37; apelacja z dnia 16.12.2016 r. – k. 38-41; apelacja z dnia

13.03.2017 r. – k. 42-47; pismo z dnia 22.08.2016 r. – k. 117-118– zażalenie z dnia

20.06.2016 r. – k. 137-143 /

E. G. wystąpiła z pozwem o nakazanie D. N., aby zaniechała naruszania dobrego imienia, godności i czci powódki w pismach składanych przed wszelkimi organami państwowymi, a w szczególności przed organami wymiaru sprawiedliwości w toku prowadzonych postępowań sądowych oraz nakazanie pozwanej opublikowania w Gazecie (...) i na portalu internetowym (...) oświadczenia o przeprosinach za naruszanie dóbr osobistych powódki w latach 2002-2014, a także zasądzenie od pozwanej

10.000 zł zadośćuczynienia.

D. N. złożyła wówczas pozew wzajemny, w którym zażądała od E. G. 100.000 zł zadośćuczynienia za wieloletnie znieważanie i obrażanie w pismach procesowych oraz nakazania pozwanej wzajemnej, aby zaniechała naruszania dobrego imienia, godności i czci powódki wzajemnej przed wszelkimi organami państwowymi, w tym przed organami wymiaru sprawiedliwości, organami ścigania oraz komornikami, adwokatami, radcami prawnymi, biegłymi sądowymi, osobami postronnymi.

Wyrokiem z dnia 21.12.2016 r., I C 56/14, Sąd Okręgowy we Wrocławiu:

I. nakazał pozwanej D. N., aby zaniechała naruszania dobrego imienia, godności i czci powódki E. G. w pismach procesowych składanych przed organami wymiaru sprawiedliwości, organami ścigania oraz organami egzekucyjnymi poprzez powstrzymywanie się od umieszczania w treści tych pism sformułowań odnoszących się bezpośrednio do osoby powódki i jej zachowania wykraczających poza przedmiot postępowania przed tymi organami;

II. nakazał pozwanej złożenie oświadczenia o treści: „Ja D. N. przepraszam E. G. za to, że w pismach procesowych kierowanych do organów wymiaru sprawiedliwości w latach 2003-2014 naruszyłam jej godność i cześć używając w stosunku do niej określeń powszechnie uznawanych za obraźliwe i pogardliwe. Ponadto przepraszam E. G. za to, że niecelowo wszczęłam wobec niej egzekucję komorniczą” – w formie pisma doręczonego powódce za zwrotnym poświadczeniem odbioru w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku;

III. oddalił powództwo E. G. w pozostałym zakresie;

IV. zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz adw. A. O. 1.560 zł wraz z należnym podatkiem od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce E. G. z urzędu związanych z powództwem głównym;

V. nakazał pozwanej wzajemnej E. G., aby zaniechała naruszania dobrego imienia, godności i czci powódki wzajemnej D. N. w pismach procesowych składanych przed organami wymiaru sprawiedliwości, organami ścigania oraz organami egzekucyjnymi poprzez powstrzymywanie się od umieszczania w treści tych pism sformułowań odnoszących się bezpośrednio do osoby powódki wzajemnej i jej zachowania wykraczających poza przedmiot postępowania przed tymi organami;

VI. oddalił powództwo wzajemne w pozostałym zakresie;

VII. zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz adw. A. O. 3.960 zł wraz z należnym podatkiem od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej wzajemnej E. G. z urzędu związanych z powództwem wzajemnym;

VIII. obciążył Skarb Państwa niepokrytymi kosztami sądowymi.

Wyrokiem z dnia 28.02.2018 r., I ACa 1727/17, Sąd Apelacyjny we Wrocławiu na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21.12.2016 r., I C 56/14:

1. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że wyeliminował z treści oświadczenia zdanie „Ponadto przepraszam E. G. za to, że niecelowo wszczęłam wobec niej egzekucję komorniczą”;

2. oddalił apelację pozwanej (powódki wzajemnej) w pozostałym zakresie oraz w całości apelację powódki (pozwanej wzajemnie);

3. zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz adw. A. O. 1.170 zł wraz z należnym podatkiem od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce (pozwanej wzajemnie) z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Postanowieniem z dnia 04.06.2019 r., V CSK 574/18, Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej pozwanej – powódki wzajemnej od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28.02.2018 r., I ACa 1127/17.

/ dowód: akta sprawy I C 56/14 /

Postanowieniem z dnia 12.06.2015 r., II Ca 899/15, Sąd Okręgowy we Wrocławiu odrzucił skargę D. N. o wznowienie postępowania w sprawie II Ca 512/13.

W skardze D. N. zarzucała m.in., iż całe postępowanie depozytowe prowadzone było na podstawie kłamstw wnioskodawczyni E. G..

Postanowieniem z dnia 24.04.2017 r., II Ca 2166/16, Sąd Okręgowy we Wrocławiu odrzucił skargę D. N. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 17.10.2011 r., II Ca 275/11.

W skardze D. N. zarzucała m.in., że E. G. opierała swoje roszczenie na przerobionych dokumentach, wskazując, iż orzeczenie kończące zostało wydane w wyniku czynu zabronionego, a to umowy między uczestniczką postępowania, a przewodniczącym składu orzekającego w sprawie II Ca 275/11.

/ dowód: kopia postanowienia z dnia 12.06.2015 r., II Ca 899/15 – k. 129-131; kopia postanowienia

z dnia 24.04.2017 r., II Ca 2166/16 – k. 18-21 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo główne zasługuje na uwzględnienie w znacznej części, natomiast powództwo wzajemne okazało się niezasadne.

Na wstępie Sąd zwraca uwagę, iż pismo pozwanej - powódki wzajemnej z dnia 09.02.2022 r. nie stało na przeszkodzie wyrokowaniu w tej sprawie, jako że pozwana - powódka wzajemna miała możliwość wzięcia udziału osobiście w rozprawie, niezależnie od rozesłania jej linku o wideokonferencji, co więcej przed rozprawą nie podjęła innej próby kontaktu z Sądem w celu ustalenia, czy może stawić się bezpośrednio.

Powódka E. G. dochodzi ochrony dóbr osobistych naruszonych przez pozwaną D. N. w latach 2015-2017 w pismach kierowanych do Sądów i innych instytucji.

Zgodnie z art. 23 kc dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Z kolei zgodnie z art. 24 § kc ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne, a w razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzeb nich do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Natomiast według art. 448 kc w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Należy przypomnieć, że w sprawie o ochronę dóbr osobistych powód dochodzący roszczeń z art. 24 § 1 i 448 kc zobowiązany jest wykazać, że dobra te zostały naruszone działaniami pozwanego, natomiast pozwany – wykazać, że naruszenie dóbr osobistych nie było bezprawne. Bezprawność jest kategorią obiektywną i polega na sprzeczności z prawem lub z zasadami współżycia społecznego. Za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobra osobiste, o ile nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających tego typu działanie. Okoliczności takie obejmują: działanie w ramach porządku prawnego, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19.10.1989 r., II CR 419/98, OSP 1990/11-12/137; z dnia 04.06.2003 r., I CKN 480/01). Ciężar wykazania, że zachodzą okoliczności pozwalające na obalenie wynikającego z art. 24 § 1 kc domniemania bezprawności naruszenia dóbr osobistych, spoczywa na pozwanym naruszycielu.

Dla przyjęcia, że doszło do naruszenia dóbr osobistych danej osoby, nie wystarczą jej subiektywne odczucia, lecz okoliczności, które ocenione w sposób obiektywny, przez osobę postronną, mogą wywołać u niej przekonanie, że do naruszenia takiego doszło. W doktrynie i orzecznictwie sądowym utrwalona jest koncepcja obiektywnego naruszenia dóbr osobistych. Zgodnie z nią ocena naruszenia dóbr osobistych następuje według zobiektyzowanych kryteriów, decydujące znaczenie nie ma subiektywne odczucie osoby, jej indywidualne wartości uczuć i stan psychiczny, ale to, jaką reakcję społeczną wywołuje dane działanie. Ocena, czy cześć i godność człowieka została zagrożona bądź naruszona, musi być dokonana przy stosowaniu kryteriów obiektywnych; istotne jest bowiem nie subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale obiektywna reakcja opinii publicznej (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29.11.1971 r., II CR 455/71, OSNC 1972/4/77; z dnia 16.01.1976 r., OSNC 1976/11/251; z dnia 25.04.1989 r., I CR 143/89, OSP 1990/9/330; z dnia 10.09.1999 r., III CKN 939/98, OSNC 2000/3/50; z dnia 23.05.2000 r., IV CKN 1076/00; z dnia 26.10.2001 r., V CKN 195/01). Ocena, czy nastąpiło naruszenie godności i czci, nie może być dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości osoby zainteresowanej, lecz według kryterium obiektywnego, uwzględniającego reakcje przeciętnego, rozsądnego człowieka (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29.11.1971 r., II CR 455/71, OSNC 1972/4/7; z dnia 25.04.1989 r., I CR 143/89, OSP 1990/9/300; z dnia 11.03.1997 r., III CKN 33/97, OSNC 1997/6-7/93; z dnia 11.09.1997 r., III CKN 164/97; z dnia 04.04.2001 r., III CKN 323/00; z dnia 05.04.2002 r., II CKN 953/00; z dnia 21.09.2006 r., I CSK 118/06, OSNC 2007/5/77; z dnia 29.09.2010 r., V CSK 19/10, OSNC-ZD 2011/2/37; zob. także J. Wierciński, Niemajątkowa ochrona czci, Warszawa 2002, s. 124 i 125). Obiektywizacja miernika oceny dyskomfortu psychicznego związanego z wiadomością o krytyce dokonywana pod kątem ustalenia, czy doszło do naruszenia dobra osobistego nie wyraża się w pominięciu subiektywnych odczuć pokrzywdzonego, lecz polega na rozważeniu, czy większość rozsądnie myślących ludzi odczuwałaby ów dyskomfort równie dolegliwie jak pokrzywdzony, czy też wrażliwość pokrzywdzonego, przy uwzględnieniu norm społeczno-obyczajowych, jest nadmierna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.2003 r., V CK 352/02). Należy więc każdorazowo badać, czy określona wypowiedź mogła nie tylko u jej adresata, ale i przeciętnego, rozsądnie zachowującego się człowieka wywołać negatywne oceny i odczucia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.06.2009 r., II CSK 58/09). Ujęcie obiektywne pozwala uniknąć ochrony subiektywnie i nadmiernie odczuwanych skutków naruszeń sfery osobistej (tak J. Piątowski, Glosa do wyroku SN z dnia 16.01.1976 r., II CR 692/75, NP 1977/7-8, s. 1146).

W ocenie Sądu Okręgowego treść przywołanych przez powódkę pism pozwanej kierowanych do sądów i innych organów wskazuje, że obiektywnie rzecz ujmując doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki przez pozwaną. Analizując treść pism pozwanej pod kątem występowania w nich treści mogących naruszać dobra osobiste powódki, niewątpliwie można stwierdzić, iż pisma te zawierały szereg negatywnych twierdzeń lub sugestii dotyczących powódki, których prawdziwość nie została potwierdzona. Te sformułowania, które naruszały dobre imię powódki, nie prowadziły do obrony procesowej interesów strony, nie pozostawały w związku ze sprawą, do której składane pisma, czyli nie były celowe. Pozwana wielokrotnie formułowała w stosunku do powódki negatywne oceny jej zachowania, zarzucając jej postępowanie niemoralne, nieetyczne, nieuczciwe, niewierność wobec zmarłego męża, przejęcie wraz z kochankiem majątku po mężu powódki, a ojcu pozwanej, zniszczenie testamentu Z. G., że „nie ma hamulców moralnych i kulturalnych”. Pozwana określała pisma i wypowiedzi powódki jako „pseudo intelektualne rozważania”, „kłamliwe i knajackie”, „prostackie”, „obraźliwe i kłamliwe”, „wulgarne”, „kuriozalny, bezsensowne i obraźliwe”, zawierające „brednie” i „dyrdymały”. Nazywała powódkę „bezczelną”, „agresorem”, „osobą wściekle zapalczywą”. Zarzucała powódce „zrujnowanie T. N.”, „brak kultury”, „robotnicze sowieckie pochodzenie”, „niestrudzone, agresywne ataki sądowe”, „wściekłą zapalczywość”, „wściekłą zapalczywość”.

Wielokrotnie pozwana twierdziła, że powódka utrzymuje prywatne relacje z sędziami, korzysta ze znajomości z sędziami, od których otrzymuje wsparcie, że otrzymuje świadczenia wyłudzone ze Skarbu Państwa, co ma stanowić jej kolejne źródło dochodu. Wielokrotnie też pozwana pisała o skazaniu E. G. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia wydanym w sprawie V K 174/14, który to wyrok został następnie uchylony przez Sąd Okręgowy, a postępowanie karne prawomocnie umorzone. Zarzucała, że powódka „nigdy nie pracując i nie dziedzicząc po swoich skrajnie ubogich rodzicach nic, zagarnęła cały majątek rodziny pozwanej”, „zbrukała ich dobre imię i spokojnie żyje sobie w nie swoim domu z konkubentem”, „nie przestrzega dobrych obyczajów”, „nie ma żadnych hamulców i nie odczuwa żadnych ograniczeń”.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że używanie w stosunku do innej osoby tego rodzaju poniżających, lekceważących sformułowań narusza godność osobistą tej osoby. Godność wraz z dobrym imieniem składa się na zdefiniowane w art. 23 kc pojęcie czci. Godnością osobistą jest własne wewnętrzne przekonanie danego człowieka o jego etycznym i moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie czci wobec siebie rozumianej jako pozytywne nastawienie innych osób wobec niego ze względu na społeczne i osobiste wartości, które reprezentuje (por, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21.03.2007 r., I CSK 292/06). Naruszenie tak rozumianej godności występuje, gdy bez uzasadnionych podstaw, zwłaszcza w obecności osób trzecich, traktuje się kogoś negatywnie i wyraża się o nim w sposób poniżający.

Nie ulega zatem wątpliwości, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci szeroko pojętej prywatności oraz czci i dobrego imienia. Działania pozwanej naruszyły dobra osobiste powódki i stworzyły podstawy do zastosowania przewidzianych przez prawo środków w celu usunięcia skutków tego naruszenia.

Za uzasadnione zdaniem Sądu Okręgowego należało zatem uznać żądanie pozwu głównego zakazania pozwanej dalszego naruszania dóbr osobistych w postaci godności i czci powódki E. G. w pismach procesowych składanych przed organami wymiaru sprawiedliwości, organami ścigania oraz organami egzekucyjnymi poprzez powstrzymywanie się od umieszczania w treści tych pism sformułowań odnoszących się bezpośrednio do osoby powódki i jej zachowania wykraczających poza przedmiot postępowania przed tymi organami, a także żądanie złożenia oświadczenia o przeprosinach.

Jeżeli chodzi o pierwszy z wskazanych środków ochrony, podstawą udzielenia tego rodzaju

ochrony prawnej jest stan realnego zagrożenia dobra osobistego cudzym działaniem, a nie tylko sytuacja, w której do naruszenia dobra osobistego już doszło. Wskazany wyżej środek ochrony dóbr osobistych można także łączyć z żądaniem usunięcia skutków naruszenia tych dóbr. Sąd uznał, mając na względzie zarówno postawę pozwanej, ale i całokształt okoliczności, a w szczególności fakt pozostawania w długotrwałym konflikcie z powódką, iż istnieje realne i uzasadnione zagrożenie dalszego naruszania przez pozwaną dóbr osobistych powódki. Z tych przyczyn Sąd zakazał pozwanej powstrzymanie się od rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na temat powódki wymiennych w pozwie, eliminując jedynie „rozpowszechnianie przez powódkę plugastw w środowisku syna pozwanej”, albowiem takiej treści w pismach pozwanej Sąd nie odnalazł.

Jeżeli chodzi natomiast o żądanie przeproszenia powódki za naruszenie jej dóbr osobistych, to należy wskazać, że wybór czynności skierowanej na usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych nie jest pozostawiony arbitralnemu uznaniu pokrzywdzonego (powódki). Czynność ta powinna być dobrana stosownie do rodzaju, intensywności i zasięgu dokonanego naruszenia. Sądowi orzekającemu przysługuje kompetencja do kontroli, czy wskazana przez powódkę czynność pozwanej stanowi odpowiedni środek usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. Skoro pozwana naruszyła dobra osobiste powódki w pismach procesowych w sprawach toczących się przed organami państwowymi nie jest możliwe ustalenie w sposób precyzyjny kręgu osób, które w ramach służbowych obowiązków miały dostęp do pism procesowych oraz informacji na temat toczących się postępowań. Wielość prowadzonych spraw z udziałem stron pozwala sądzić, że krąg tych osób był znaczny, lecz nie była to wiedza publiczna. Z tych względów opublikowanie przeprosin na łamach prasy, nawet lokalnej, nie ma dostatecznego uzasadnienia.

Sąd uznał za wystarczające dla usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powódki nakazanie pozwanej złożenie oświadczenia o treści „Przepraszam Panią E. G. za to, że w latach 2015-2017 naruszyłam jej dobra osobiste poprzez używanie wobec niej określeń powszechnie uznawanych za obraźliwe oraz przez rozpowszechnianie o niej nieprawdziwych informacji. D. N..” – w formie pisma doręczonego powódce E. G. za zwrotnym poświadczeniem odbioru w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Brak było natomiast podstaw do zastosowania art. 448 kc i zasądzenia od pozwanej świadczenia na cel społeczny. W ocenie Sądu Okręgowego byłoby to obciążenie nadmierne, nieadekwatne do rozmiaru i charakteru naruszeń oraz ewentualnej krzywdy powódki.

Przechodząc do powództwa wzajemnego, należy stwierdzić, iż było ono z założenia nieuzasadnione.

Powódka domagała się udzielenia ochrony w związku z naruszeniami jej dóbr osobistych przez pozwaną w latach 2015-2017, czyli po zainicjowaniu już sprawy I C 56/14. Przedmiotem tamtego postępowania były naruszenia wzajemne dóbr osobistych obu skłóconych Pań, które miały miejsce w latach 2002-2014. Sądy dwóch instancji dokonały już prawomocnie oceny tychże roszczeń w sposób opisany w zapadłych w sprawie I C 56/14 (I ACa 1727/17) wyrokach.

Skoro zatem powódka wskazała na okres 2015-2017, w którym dochodziło do kolejnych naruszeń jej dóbr osobistych przez pozwaną, to również tego okresu powinno było dotyczyć powództwo wzajemne.

Tymczasem pozwana - powódka wzajemna złożyła kilkakrotnie dokumenty, które miały wskazywać na naruszenia wzajemne ze strony powódki - pozwanej wzajemnej, jednakże były to te same dokumenty, które zostały już uwzględnione w ramach oceny powództwa wzajemnego w sprawie I C 56/14 i dotyczyły okresu wcześniejszego. I tak w szczególności na k. 214-245, 263-266, 291-307, 355-368, 372-399, 408, 423-439, 464-477 akt sprawy znajdują się (załączone do pozwu wzajemnego i pisma uzupełniającego) dokumenty pochodzące z lat 2012-2014 bądź nawet z wcześniejszego okresu. Z kolei pisma E. G. z dnia 12.10.2016 r. – k. 409-411 i 412-417 oraz z dnia 29.11.2016 r. – k. 418-422 dotyczą sprawy pomiędzy E. G. a T. N. i nie odnoszą się do osoby pozwanej - powódki wzajemnej. Na k. 246-252 znajdują się pisma datowane na 25.01.2017 r. i 30.10.2017 r., ale pochodzące od A. T., a nie od E. G.. Wyrok SO z dnia 03.04.2017 r., II Ca 1179/16 (k. 260-262) został wydany w sprawie z powództwa T. N. przeciwko E. G. i dotyczy zdarzeń z lat 2013-2014 – k. 260-262.

W świetle powyższego pozwana - powódka wzajemna nie wykazała, aby w okresie tożsamym z okresem objętym pozwem głównym powódka - pozwana wzajemna naruszyła jej dobra osobiste w pismach kierowanych do Sądów i innych instytucji.

Pominięciu jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy – art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 kpc podlegały pozostałe wnioski dowodowe obu stron dotyczące dokumentów oraz wnioski pozwanej o przesłuchanie świadków. Strony, wnioskując o przeprowadzenie dowodów z dokumentów pochodzących ze spraw, w których są stronami, mają możliwość ich uzyskania bezpośrednio i przedłożenia, nie mogą wyręczać się Sądem w sprowadzaniu dowodów. Jeżeli chodzi zaś o zeznania świadków, to skoro naruszenia dóbr osobistych miały nastąpić w pismach, to pisma te są w istocie wyłącznymi dowodami. Przesłuchiwanie świadków jest oczywiście niecelowe. To samo dotyczy także dowodu z przesłuchania stron, który ma z założenia charakter uzupełniający i nie może służyć dokonywaniu zasadniczych ustaleń faktycznych.

Powództwo wzajemne podlegało zatem w całości oddaleniu.

Na podstawie art. 22 ³ ust. 2 ustawy o radcach prawnych pełnomocnikowi powódki ustanowionemu z urzędu przysługuje zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej wynoszących:

- w zakresie roszczeń niemajątkowych – 540 zł od roszczenia głównego + 360 zł od roszczenia wzajemnego - § 14 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu + 180 zł kosztów postępowania zażaleniowego I ACz 499/19 (odpowiedź na zażalenie pozwanej) - § 16 ust. 2 pkt 2 tegoż rozporządzenia,

- w zakresie roszczeń majątkowych – 2 x 600 zł (pozew główny i wzajemny) - § 8 pkt 3 przywołanego rozporządzenia,

tj. łącznie 2.280 zł netto + 524,40 zł VAT (§ 4 ust. 3 przywołanego rozporządzenia) = 2.804,40 zł brutto.

Wobec udzielenia obu stronom zwolnienia od kosztów sądowych koszty te ponosi ostatecznie Skarb Państwa.