Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2025 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2025r. w Warszawie

sprawy A. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z udziałem (...) sp. z o.o. w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 września 2022 roku, numer (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od A. P. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

A. P. (1) w dniu 27 października 2022 roku złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 września 2022 roku, nr (...), stwierdzającej, że nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. od dnia 20 kwietnia 2022 roku.

Odwołująca się wniosła o uchylenie lub zmianę decyzji i przyjęcie przez ZUS obowiązku wypłaty świadczeń w pełnej wysokości. Uzasadniając odwołanie wskazała, że ZUS zbyt wcześnie wydał decyzję. Uważa, że brak udzielenia odpowiedzi przez płatnika na wysłane do niego pismo wymagał ponaglenia lub przypomnienia, szczególnie że z informacji, jakie otrzymała odwołującą się wynika, że płatnik nie otrzymał pisma ZUS.

W dalszej części odwołania A. P. (1) wskazała, że przesłała do organu rentowego pismo, w którym poinformowała, że wypełnia obowiązki firmowe zgodnie ze sztuką, jak również dołączyła potwierdzenie mailowe z ostatniego raportu zbiorczego z dnia 13 maja 2022r. W związku z tym wniosła, by organ rentowy zmienił decyzję i dokonał wypłaty zasiłku (odwołanie z 25 października 2022r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej się kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając przedstawione stanowisko, pełnomocnik Zakładu zacytował treść art. 68 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 1009 ze zm.), a dalej wskazał, że z uwagi na wątpliwości co do prawidłowości zgłoszenia A. P. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) sp. z o.o. Zakład przeprowadził postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego wydał zaskarżoną decyzję. W ocenie Zakładu ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od 20 kwietnia 2022r. wyłączenie w celu uzyskania świadczeń z FUS. W toku postępowania przez organem rentowym płatnik składek oraz ubezpieczona nie przedstawili wiarygodnych dowodów potwierdzających fakt wykonywania pracy czy też gospodarczego uzasadnienia zatrudnienia w spółce. A. P. (1) przesłała do Zakładu jedynie oświadczenie wraz z wydrukiem z korespondencji mailowej, nie dołączając żadnej dokumentacji na potwierdzenie faktycznie świadczonej pracy. Płatnik składek natomiast nie zajął stanowiska, pomimo skutecznie doręczonej korespondencji. Z kolei w odwołaniu A. P. (1) nie powołała żadnych nowych okoliczności faktycznych, jak i nie dołączyła dokumentacji, potwierdzającej faktyczne wykonywanie pracy, a tym samym mogącej być podstawą do zmiany zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie z 25 listopada 2022r., k. 9-10 a.s.).

Płatnik składek (...) sp. z o.o. nie zgodził się ze stanowiskiem organu rentowego (protokół rozprawy z 7 grudnia 2023r., k. 493 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. (1) ukończyła studia w Wyższej Szkole Handlu i (...) w W. na kierunku ekonomia, w zakresie organizacji i zarządzania, uzyskując w dniu 12 lutego 2002r. tytuł licencjata (dyplom, k. 77-78 a.s.). Od 1 marca 1999r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu nieprzerwanie od tego czasu podlegała ubezpieczeniom społecznym, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu w ostatnim czasie w okresach: od 1 stycznia 2019r. do 31 marca 2020r., od 1 marca 2021r. do 30 kwietnia 2021r., od 1 czerwca 2021r. do 31 lipca 2021r. oraz od 1 października 2021r. do 19 kwietnia 2022r. W okresie od 1 stycznia 2022r. do 19 kwietnia 2022r. podstawa wymiaru składek ubezpieczonej równa było 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (dane ubezpieczonego A. P. (1) z (...), k. 79-80 a.s.; informacja ZUS z 7 lutego 2024r., k. 511 a.s.). Działalność gospodarcza A. P. (1) przez wiele lat obejmowała świadczenie usług kosmetycznych. Później ubezpieczona rozszerzyła ją o usługi o profilu medycznym. Takich usług nie świadczy jednak sama, lecz zatrudnia współpracowników na podstawie umów o współpracy i umów zlecenia (zeznania ubezpieczonej A. P. (1), k. 571-572 a.s.).

(...) sp. z o.o. od 21 grudnia 2015r. zarejestrowana jest w KRS pod numerem (...). Członkiem zarządu oraz większościowym udziałowcem w spółce jest D. T.. Drugi ze wspólników, posiadający 10 udziałów, to jej syn F. K. (odpis z KRS spółki, k. 184-186 a.s.). Spółka jest agencją reklamy i wydawcą. Od lat 2017-2018 oferowała na wielkoformatowych ekranach ( (...)) możliwość reklamy przenoszonej z internetu. Początkowo odbywało się to na zasadzie dzierżawy. Spółka nie była właścicielem takiego ekranu, tylko płaciła czynsz i dołączała technologię. Na takiej zasadzie działał (...) na (...) przy ul. (...). Potem, gdy spółka w 2021r. otrzymała granta, pojawiły się nowe (...)y – na (...) oraz dwa przy Moście (...) – (...). Pierwszy z nich został wdrożony wczesną wiosną 2022r., a kolejne jesienią 2022r. oraz w grudniu 2023r. (zeznania świadków: F. K., k. 524-525 a.s. i A. Z., k. 571 a.s.; zeznania D. T., k. 572 verte – 573 a.s.).

A. P. (1) i D. T. oraz jej syn F. K. znają się od wielu lat. Ubezpieczona i członek zarządu (...) sp. z o. o. mają wspólną znajomą, u której spotykały się. Poza tym wyjeżdżały razem na wakacje. Ich kontakty miały i mają różną częstotliwość – w zależności od okresu (zeznania świadka F. K., k. 524-5;25 a.s.; zeznania ubezpieczonej A. P. (1), k. 571-572 a.s.; zeznania D. T., k. 572 verte – 573 a.s.).

W związku z planowanym leczeniem operacyjnym, jakie A. P. (1) miała przejść w maju 2022r., (...) sp. z o.o. zawarła z nią umowę o pracę w dniu 20 kwietnia 2022r. na czas określony do 31 grudnia 2022r., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku project managera, z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 7.098,47 zł. W umowie wskazano, że miejscem pracy A. P. (1) będzie siedziba firmy, bezpośrednim przełożonym D. T., zaś zakres obowiązków obejmował będzie: przygotowywanie bazy pod sprzedaż powierzchni (...), przygotowywanie prezentacji w zakresie sprzedaży powierzchni reklamowych na ekranach (...) oraz wykonywanie operacyjnych działań związanych z pozyskaniem klientów/sprzedażą powierzchni reklamowej/obsługą klienta (umowa o pracę, k. 436-437 a.s.). Poza umową o pracę A. P. (1) w dniu 20 kwietnia 2022r. wypełniła inne dokumenty – kwestionariusz osobowy dla pracownika, deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, oświadczenia dla pracownika i kandydata ubiegającego się o zatrudnienie, oświadczenie dla celów obliczenia miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, oświadczenie o udostępnieniu wizerunku, wniosek pracownika o niestosowanie ulgi tzw. „ulgi dla klasy średniej” i oświadczenie o zapoznaniu z ryzykiem zawodowym (kwestionariusz osobowy dla pracownika, k. 438 a.s.; deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, 439 a.s.; oświadczenia dla pracownika i kandydata ubiegającego się o zatrudnienie, k. 440-442 a.s.; oświadczenie dla celów obliczenia miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, k. 444 a.s.; oświadczenie o udostępnieniu wizerunku, k. 445 a.s.; wniosek pracownika o niestosowanie ulgi tzw. „ulgi dla klasy średniej”, k. 446 a.s. i oświadczenie o zapoznaniu z ryzykiem zawodowym, k. 447 a.s.).

(...) sp. z o.o. zgłosiła A. P. (1) do ubezpieczeń społecznych jako pracownika. A. P. (1) od daty zawarcia umowy o pracę, w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, podlegała tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu (ZUS ZUA, k. 460-461 a.s., informacja ZUS z 4 stycznia 2024r., k. 500 a.s.).

W dniu 13 maja 2022r. A. P. (1) z adresu e-mail aneta.petrak@abimedia.pl wysłała do D. T. wiadomość, do której dołączony był załącznik „(...) (...) (...)”. W treści wiadomości napisała, że przekazuje raport z ostatnich dwutygodniowych działań i że przygotowała bazę klientów do wdrożenia pierwszych lokalizacji z branży beauty. Ponadto wskazała, że już prowadzi rozmowy wstępne i firmy zaznaczone na żółto są już potencjalnie zainteresowane lokalizacjami w W. (wiadomość e-mail z 13 maja 2022r., nienumerowana karta akt ZUS).

W dniu 24 maja 2022r. A. P. (1) uzyskała orzeczenie lekarskie, wydane na podstawie skierowania na badania wstępne z 26 kwietnia 2022r., potwierdzające zdolność do wykonywania pracy na stanowisku project managera (orzeczenie lekarskie z 24 maja 2022r., k. 448 a.s.).

A. P. (1) w dniu 28 maja 2022r. przebyła leczenie operacyjne usunięcia dysku C5-C6-C7 i usztywnienia wszczepami (...) (karta informacyjna z 16 listopada 2022 roku, k. 25-26 a.s.). W związku z tym była niezdolna do pracy od 27 maja 2022r. do 24 listopada 2022r., a potem wykorzystała urlop wypoczynkowy w wymiarze 18 dni. Od 21 grudnia do 31 grudnia 2022r. A. P. (1) nie świadczyła pracy. Decyzją członka zarządu D. T. była w tym czasie zwolniona z obowiązku jej wykonywania ( zeznania ubezpieczonej A. P. (1), k. 571-572 a.s.; zeznania D. T., k. 572 verte – 573 a.s.; świadectwo pracy z 2 stycznia 2023r., k. 33-34 i 449 a.s.).

(...) sp. z o.o. na wiosnę 2022r. przeprowadziła proces rekrutacyjny, w wyniku którego od czerwca 2022r. zatrudniona została A. Z. – najpierw na próbę, na podstawie umowy zlecenia, a potem na podstawie umowy (...). Jej zadaniem było pozyskiwanie klientów zainteresowanych reklamą na ekranach (...). (...) sp. z o.o. udostępniła A. Z. bazę klientów. Tematem powierzchni reklamowych (...) zajmował się w spółce również F. K., który do pracy w tym zakresie wykorzystał bazę, jaką sam wcześniej stworzył. Przejął zadania po A. Z., gdy zakończyła pracę (baza klientów, k. 81-178 a.s.; zeznania świadków: F. K., k. 524-525 a.s. i A. Z., k. 571 a.s.; zeznania D. T., k. 572 verte – 573 a.s.).

A. P. (2) w okresie od 27 maja 2022r. do 28 czerwca 2022r. otrzymała wynagrodzenie za czas choroby, a od 29 czerwca 2022r. do 24 listopada 2022r. – zasiłek chorobowy. (...) sp. z o.o. przelewem zapłaciła A. P. (1) należności wynikające z umowy o pracę: w dniu 4 maja 2022r. – 2.229,26 zł, w dniu 10 czerwca 2022r. – 5.000 zł, w dniu 6 lipca 2022r. – 3.805,30 zł oraz w dniu 10 grudnia 2022r. – 1.114,80 zł (zestawienie operacji na rachunku bankowym, k. 471 a.s.; informacja roczna dla osoby ubezpieczonej, k. 452-459 a.s.). Ponadto, w związku z wnioskiem ubezpieczonej z 12 grudnia 2022r. o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych, za grudzień 2022r. kwota 4.910,72 zł została zapłacona gotówką (wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych, k. 472 a.s.; dowód wypłaty z 4 stycznia 2023r., k. 473 a.s.).

W dniu 2 stycznia 2023r. – wobec ustania stosunku pracy z uwagi na upływ czas, na który zawarta była umowa o pracę – (...) sp. z o.o. wystawiła A. P. (1) świadectwo pracy (świadectwo pracy z 2 stycznia 2023r., k. 449 a.s.).

W lipcu 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie podlegania przez A. P. (1) obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w związku z zatrudnieniem w (...) sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę i wezwał do udzielenia odpowiedzi na pytania zamieszczone w zawiadomieniu, a w przypadku płatnika składek dodatkowo do złożenia kopii akt osobowych, dowodów wypłaty wynagrodzenia i dowodów potwierdzających wykonywanie pracy. Płatnik składek odebrał zawiadomienie w dniu 26 lipca 2022r. i nie udzielił odpowiedzi, natomiast A. P. (1), której zawiadomienie doręczono 25 lipca 2022r., przesłała oświadczenie, że wypełniała obowiązki firmowe zgodnie ze sztuką oraz wiadomość e-mail z 13 maja 2022r. (zawiadomienia z 19 lipca 2022r., zwrotne potwierdzenia odbioru zawiadomień oraz oświadczenie A. P. (1) i e-mail z 13 maja 2022r. – nienumerowane karty akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych pismami z 24 sierpnia 2022r. zawiadomił ubezpieczoną i płatnika składek o zakończeniu postępowania, a w dniu 9 września 2022r. wydana została decyzja nr (...), w której stwierdzono, że A. P. (1) jako pracownik w (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 20 kwietnia 2022r. (zawiadomienia z 24 sierpnia 2022r., decyzja ZUS z 9 września 2022r. – nienumerowane karty akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, jak również częściowo w oparciu o zeznania świadków: A. Z. i F. K. oraz ubezpieczonej A. P. (1) i zeznającej za płatnika składek członka zarządu D. T..

Dokumenty – za wyjątkiem tych, o którym będzie mowa – zostały ocenione jako wiarygodne z tym, że część z nich, a mianowicie umowa o pracę, świadectwo pracy oraz inne dokumenty towarzyszące zawarciu umowy o pracę, zdaniem Sądu, potwierdzają to tylko, że ubezpieczona i płatnik składek taką umowę oraz inne związane z tym dokumenty podpisali. Natomiast okoliczność, czy stosunek pracy faktycznie był realizowany, z tych dokumentów nie wynika. Dokonując ustaleń w tym zakresie, Sąd oparł się na innych dowodach i okolicznościach, które zostaną omówione w dalszej części.

Jako niewskazujące na fakt pracy wykonywanej przez ubezpieczoną, a tym samym nieprzydatne dla dokonania ustaleń w przedmiotowej sprawie, zostały ocenione wydruki w postaci kart ewidencji czasu pracy. One również, podobnie jak dokumenty podpisane przez ubezpieczoną w dniu 20 kwietnia 2022r., są zestawieniem przygotowanym przez (...) sp. z o.o. na potrzeby wykazania realizacji umowy o pracę, którego wydruk, a przede wszystkim stworzenie możliwe jest w każdym czasie. Dokument taki nie jest więc pewnym i niepodważanym dowodem świadczenia pracy, szczególnie że w przedmiotowej sprawie z uwagi na okoliczności, o jakich będzie mowa w dalszej części, Sąd nie znalazł wiarygodnych dowodów pracy A. P. (1) na rzecz ww. spółki.

Zeznania świadka A. Z. Sąd ocenił jako wiarygodne. Świadek, jako osoba niepowiązana w dacie składania zeznań z żadną ze stron sporu, z całą pewnością nie miała podstaw do prezentowania okoliczności, które byłyby niezgodne ze stanem faktycznym. Relacja świadka została oceniona jako spontaniczna i szczera.

Zeznaniom świadka F. K. i członka zarządu płatnika składek D. T. Sąd dał wiarę co do okoliczności związanych z działalnością prowadzoną przez (...) sp. z o.o., A. P. (1) zaś w zakresie, w jakim opisywała kwestie swojej aktywności zawodowej przed podjęciem pracy w ww. spółce oraz posiadane wykształcenie. W pozostałym zakresie zeznaniom wymienionych osób Sąd nie dał wiary z przyczyn, jakie zostaną wskazane w dalszej części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. P. (1), jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Przed przystąpieniem do analizy okoliczności, jakie zaistniały w rozpatrywanej sprawie, tytułem wstępu wskazać należy, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1230 – dalej u.s.u.s. lub ustawa systemowa). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Na podstawie ww. ustawy, tj. w myśl art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1, pracownicy podlegają również ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu. Objęcie ubezpieczeniem z tytułu zatrudnienia, zgodnie z art. 13 pkt 1 u.s.u.s., następuje od dnia nawiązania stosunku pracy do jego ustania. Sam stosunek pracy i definicję pracownika określa natomiast ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1465 – dalej k.p.). Zgodnie z art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tego stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Dla stwierdzenia, czy zaistniały podstawy do objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym, w świetle powołanych przepisów, wymagane jest ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. Przesłankę nawiązania stosunku ubezpieczenia oraz wynikające z tego stosunku prawo do świadczeń stanowi nie samo zawarcie umowy o pracę, lecz faktyczne zatrudnienie. Jak wynika bowiem z utrwalonego orzecznictwa, wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, a nie samo zawarcie umowy uprawnia do świadczeń przewidzianych przepisami (m.in. do świadczeń chorobowych, świadczeń emerytalno-rentowych). Z tego wynika, że dokument w postaci umowy nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony, faktycznie złożyły niewadliwe oświadczenie woli o treści zapisanej w tym dokumencie (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 21 maja 2010r., sygn. akt I UK 43/10).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdzając w zaskarżonej decyzji, że A. P. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu powołał się na okoliczność braku dowodów potwierdzających faktyczne świadczenie pracy w oparciu o podpisaną przez strony umowę o pracę. W związku z tym odwołać należy się do art. 83 § 1 k.c., który stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W rozpatrywanej sprawie w wyniku dokonanych ustaleń i przeprowadzonej oceny Sąd przyjął, że – pomimo zachowania formalnego wymogu w postaci m.in. sporządzenia umowy o pracę i dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń – w rzeczywistości nie doszło do faktycznego nawiązania stosunku pracy pomiędzy (...) sp. z o.o. Umowa o pracę została oceniona jako pozorna. W orzecznictwie rozróżnia się dwie podstawowe postacie pozorności:

1)  pozorność czysta, zwana też bezwzględną lub absolutną, kiedy to strony, dokonując czynności prawnej, nie mają zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych. W ich sferze prawnej nic się nie zmienia, a jedynym celem ich zachowania jest stworzenie u innych przeświadczenia, że czynność prawna, w takiej postaci jak ujawniona, została w rzeczywistości dokonana. Jak to wyjaśnia SN w wyroku z 23 czerwca 1986r. (I CR 45/86, LEX nr 8766): „Czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywająca innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 k.c. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie nie wywołało skutków prawnych. Oświadczenie woli stron nie może wtedy wywoływać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą” (wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2007r., I CSK 70/07, LEX nr 287785; tak również wyrok SN z 26 lipca 2012r., I UK 27/12, LEX nr 1218584);

2)  pozorność kwalifikowana, względna, zwana też relatywną, kiedy strony zawierają czynność prawną pozorną tzw. symulowaną dla ukrycia innej, rzeczywiście przez te strony zamierzonej i dokonanej (czynność ukryta tzw. dysymulowana). Rzeczywistym zamiarem stron jest wywołanie innych skutków prawnych niż wynikałoby to z treści ujawnionych oświadczeń. Jest to najczęściej występujący w praktyce przypadek pozorności. Strony posługują się czynnością prawną ujawnioną dla ukrycia swoich rzeczywistych zamiarów. „Strony udają więc, że dokonują jakiejś czynności prawnej, a pozorność ma miejsce wtedy, gdy pod pozorowaną czynnością prawną nic się nie kryje, jak i wtedy, gdy czynność pozorna ma na celu ukrycie innej rzeczywistej i zamierzonej czynności prawnej” (wyrok SN z 12 lipca 2002r., V CKN 1547/00, LEX nr 56054). Rozwiązaniem z punktu widzenia ważności złożonych oświadczeń w wyżej wymienionej sytuacji zajmuje się art. 83 § 1 k.c. zdanie drugie.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie zachodziła bezwzględna pozorność umowy o pracę. Wprawdzie ubezpieczona, odwołując się od decyzji organu rentowego przeczyła temu, aby umowę zawarła dla pozoru, to jednak nie stoi na przeszkodzie, by taki fakt ustalić. Można to zrobić nie tylko w sytuacji, kiedy strony wyraźnie przyznają, że złożyły oświadczenia pozorne, co w zasadzie się nie zdarza, ale i wówczas, gdy strony temu przeczą, tak jak w przedmiotowej sprawie. Pozorność umowy o pracę można w takim przypadku stwierdzić w oparciu o całokształt okoliczności sprawy. W rozważanym przypadku okoliczności, które taką pozorność potwierdzają, jest wiele. Przed ich omówieniem warto jednak wspomnieć jeszcze i o tym, że sama okoliczność, że ubezpieczona i płatnik składek zdecydowali się na nawiązanie stosunku pracy, formalizując go, nie jest niepodlegającym kontroli wyrazem ich woli. Członek zarządu D. T., prezentując podczas rozpraw, krytyczne w tym zakresie stanowisko i niejako poddając w wątpliwość uprawnienia ZUS do takiej kontroli, nie uwzględniła że konieczne i zarazem kluczowe jest wyznaczenie granicy między swobodą umów ( art. 353 ¹ k.c.), z której wywieść należy swobodę w kształtowaniu warunków zatrudnienia, a zasadą podlegania ex lege ubezpieczeniom społecznym. Ta ostatnia reguła należy do norm o charakterze ius cogens, co prowadzi do wniosku o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z mocy prawa; z tej przyczyny czynność prawna nie może zniwelować powstających na tym tle obowiązków publicznoprawnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2017r., II UK 518/15, LEX nr 2209108). Oznacza to też, że w kontekście podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym decydującej wagi nie można przypisać treści oświadczeń woli stron, zwłaszcza że sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawami cywilnymi jedynie w ujęciu formalnym ( art. 1 k.p.c.), w ujęciu materialnym mają natomiast charakter spraw z zakresu prawa publicznego, a nie prywatnego, co wyklucza możliwość stosowania do relacji prawnych regulowanych prawem ubezpieczeń społecznych przepisów prawa prywatnego (np. Kodeksu cywilnego). Uwzględnienie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym wymaga kwalifikowania więzi prawnych stanowiących tytuł do ubezpieczeń w stanowczy sposób. Skoro obowiązek ubezpieczenia powstaje z mocy prawa, to przez czynności faktyczne stron nie można go zmodyfikować (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2018r., II UK 151/17, LEX nr 2555100).

Warto także podkreślić, że zakres kontroli przeprowadzanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych może obejmować wykonywanie przez płatników składek, ubezpieczonych i inne podmioty wszelkich obowiązków związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Przedmiotem kontroli mogą być także inne zdarzenia, co do których istnieje podejrzenie, że podejmowane są w celu obejścia przepisów prawa. Ponieważ na podstawie samego zgłoszenia do ubezpieczenia nie można stwierdzić, czy osoba zgłoszona do ubezpieczeń społecznych posiada tytuł do objęcia jej tymi ubezpieczeniami, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przyznaje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych prawo do kontroli płatników składek. Tę kwestię rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 28 stycznia 2021r. ( I USKP 4/21, Legalis nr 2528914). Sąd Najwyższy przyjął, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł oceniać ważność umów prawa cywilnego (umów o świadczenie usług) oraz ważność zawartej umowy o pracę. Odmówienie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych możliwości prowadzenia kontroli i dokonywania ocen zgodności z prawem, ważności i skuteczności umów prawa cywilnego oraz prawa pracy, a tym samym związanie organu rentowego skutkami prawnymi tych umów, prowadziłoby do sytuacji, w której Zakład nie mógłby kwestionować ważności i skuteczności czynności prawnych, nawet oczywiście niezgodnych z prawem, mających na celu obejście przepisów prawa ubezpieczeń społecznych i tym samym naruszających zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych. Obowiązki kontrolne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynikają bezpośrednio z art. 86 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Określony w art. 86 ust. 2 ustawy systemowej zakres kontroli nie jest przy tym ograniczony do ściśle określonych czynności. Świadczy o tym zwrot, że "kontrola może obejmować w szczególności". Oznacza to, że zakres kontroli może objąć wykonywanie przez płatników składek, ubezpieczonych i inne podmioty wszelkich obowiązków związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Kontrola taka może objąć między innymi zgłoszenie do ubezpieczenia oraz prawidłowość i rzetelność obliczenia, potrącenia i płacenia składki. Oznacza to przyznanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kompetencji do badania zarówno tytułu zawarcia umowy o pracę, jak i ważności jej poszczególnych postanowień i - w ramach obowiązującej go procedury - zakwestionowania tych postanowień umowy o pracę w zakresie wynagrodzenia, które pozostają w kolizji z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

W związku z powyższym stanowisko, szczególnie płatnika składek, prezentujące oburzenie działaniami ZUS, jest całkowicie nieuzasadnione. Zakład skorzystał z kompetencji, jakie dają mu przepisy, i po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego słusznie wydał zaskarżoną decyzję. Na etapie prowadzonego postępowania nie uzyskał bowiem dowodów świadczenia pracy przez A. P. (1) na rzecz (...) sp. z o.o. Ubezpieczona, jako jedyne, przedstawiła dwa dokumenty – własne oświadczenie o wykonywaniu pracy oraz jednego e-maila z 13 maja 2022r., skierowanego do D. T.. Płatnik składek natomiast żadnych dokumentów ani wyjaśnień do ZUS nie przesłał, a co ważne – wbrew temu, co sugerowała A. P. (1) w odwołaniu – był powiadomiony zarówno o wszczęciu postępowania wyjaśniającego, jak i o jego zakończeniu. Świadczą o tym znajdujące się w aktach ZUS zwrotne potwierdzenia odbioru, gdzie widnieją pokwitowania odbioru przesyłek przez M. R. – osobę upoważnioną do ich odbioru. Ponadto, co trzeba podkreślić, płatnik składek został poproszony przez organ rentowy w zawiadomieniu z 19 lipca 2022r., by udzielił odpowiedzi na pytania, jakie Zakład sformułował oraz dostarczył akta osobowe A. P. (1), dowody wypłaty jej wynagrodzenia oraz dowody potwierdzające świadczenie pracy. Wobec okoliczności, że organ rentowy ani żądanych wyjaśnień, ani dowodów nie otrzymał, zasadnie wydał zaskarżoną decyzję. Jej zasadność potwierdzają również wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego. Zanim jednak zostaną omówione, należy zwrócić uwagę, że wprawdzie na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli (por. pośród wielu wyrok Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2010r., II UK 149/09, LEX nr 577848). Trzeba jednak podkreślić, że kwestia ciężaru dowodu może być rozpatrywana w aspekcie procesowym i materialnoprawnym. Aspekt procesowy (formalny) dotyczy obowiązków (powinności) stron procesu cywilnego w zakresie przedstawiania dowodów potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy. Wynika on z brzmienia art. 3 k.p.c. i 232 k.p.c., które stanowią, że strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Aspekt materialnoprawny dotyczy natomiast negatywnych skutków, jakie wiążą się - w myśl przepisów prawa - z nieudowodnieniem przez stronę faktów, z których wywodzi ona skutki prawne ( art. 6 k.c.). Przyjmuje się w związku z tym, że przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki, nie jest jej prawem czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony, jakim jest wygranie procesu, nakazuje jej podjąć wszelkie możliwe czynności procesowe w celu udowodnienia przez stronę faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. Należy bowiem mieć na względzie, że sąd rozstrzyga sprawę według właściwego prawa materialnego na podstawie koniecznych ustaleń faktycznych uzyskanych dzięki zebranym środkom dowodowym. Na te ustalenia składają się dowody, które przedstawiają w pierwszej kolejności same strony, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z k.p.c. W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kontroli podlega zaś decyzja organu rentowego i ciężar dowodu będzie zależał od rodzaju decyzji. Jeżeli więc organ rentowy na podstawie materiałów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym zarzuca fikcję umowy o pracę i brak świadczenia pracy, to w postępowaniu sądowym skarżący jest zobowiązany co najmniej do odniesienia się do tych zarzutów ( art. 221 k.p.c.) oraz wykazania faktów przeciwnych niż twierdzone przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Poza tym po wniesieniu odwołania od decyzji sąd jest zobligowany w czasie prowadzonego postępowania uwzględnić dalsze reguły dowodowe przewidziane w Kodeksie postępowania cywilnego, a mianowicie wynikające z art. 213 § 1 k.p.c., art. 228 § 1 k.p.c., art. k.p.c. i art. 231 k.p.c. Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie toczy się bowiem od nowa, lecz stanowi kontynuację uprzedniego postępowania przed organem rentowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008r., I UK 151/08, OSNP 2010 nr 11-12, poz. 146). Z tej przyczyny obowiązkiem strony wnoszącej odwołanie jest ustosunkowanie się do twierdzeń organu rentowego ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2011r., II UK 69/11, LEX nr 1108830).

W rozpatrywanej sprawie, w odpowiedzi na stanowisko ZUS przedstawione w zaskarżonej decyzji, a opierające się na twierdzeniu o braku dowodów świadczenia pracy, A. P. (1) raz jeszcze przedstawiła własne oświadczenie, skierowane do Zakładu, o wykonywaniu obowiązków firmowych, a także dokumenty kreujące stosunek pracy, związane z zawarciem umowy o pracę oraz orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy. Jak wcześniej było sygnalizowane, tego rodzaju dokumenty, poza tym, że stanowią o woli stron wykreowania stosunku pracy i nadaniu tej woli formy prawem przewidzianej, nie potwierdzają faktycznego realizowania obowiązków w ramach umowy o pracę. Taka ocena odnosi się też do zestawienia, jakie A. P. (1) dołączyła do pisma z 21 marca 2023r. (k. 81-179). Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę, że zestawienie to nie pokrywa się z tym, jakie ubezpieczona – wezwana do złożenia jego odpisu – dołączyła do pisma z 6 marca 2023r. (k. 228-397). Pierwsze obejmuje mniejszą liczbę danych (dane te, ułożone alfabetycznie, kończą się na podmiotach na literę „T”), drugie zaś jest szersze, zawierając takie podmioty, których nie zawiera wcześniejsze. Poza tym, co istotne, płatnik składek został przez sąd wezwany do złożenia dowodów potwierdzających pracę A. P. (1). Po kolejnych ponagleniach złożył dokumenty z akt osobowych ubezpieczonej oraz zestawienie, mające taką szatę graficzną, jak to, które przedstawiła ubezpieczona, jednak zdecydowanie krótsze, bo obejmujące tylko kilka stron (k. 474-481). Przy tym w piśmie przewodnim, podpisanym przez członka zarządu D. T., do którego to zestawienie zostało dołączone, nie było informacji, by płatnik składek np. z uwagi na dużą objętość, ograniczył złożone materiały tylko do jakiejś części. W związku z powyższym, z uwagi na wskazane rozbieżności, Sąd powziął wątpliwości, czy w ogóle, a jeśli tak, to o jakiej objętości materiały stworzyła A. P. (1) – czy o takiej, jak sama przedstawiła, czy o takiej, jak przedstawił płatnik składek, czy może wcale.

Powyższa wątpliwość wynika również z tego, że w e-mailu z 13 maja 2022r., który miał potwierdzać pracę A. P. (1), w załączeniu został przekazany dokument nazwany „Raport (...)_branża beauty_13.05.2022.xlsx”. Nazwa tego dokumentu oraz treść wiadomości e-mail z ww. daty wskazują, że A. P. (1) miała przekazać przełożonej zestawienie (bazę) obejmujące podmioty ograniczone tylko do ww. branży. Tymczasem zestawienie takie podmioty zawierające, a stanowiące załącznik do ww. e-maila, nie zostało nigdy złożone. Strony złożyły natomiast zestawienia o diametralnie różnej objętości, zawierające w obu przypadkach podmioty z różnych obszarów – nie tylko z branży beauty. Dodatkowo, choć A. P. (1) zeznała, że e-mailem przekazała pracodawcy, utworzoną bazę, to po pierwsze na podstawie jej zeznań trudno było się zorientować, czy taki e-mail był tylko jeden (np. ten z 13 maja 2022r.), czy było ich więcej. Po drugie, strony takich e-maili nie złożyły, a przypomnieć należy, że do płatnika składek sąd nie jeden raz wysyłał zobowiązanie do złożenia m.in. dowodów potwierdzających pracę A. P. (1). Jeśli ubezpieczona – jak twierdziła, a co biorąc pod uwagę rozwój technologii, byłoby logiczne – przekazywała wytwory swojej pracy D. T. w formie elektronicznej, to strony powinny to przedstawić. Tymczasem ubezpieczona i płatnik składek przedstawili różne zestawienia, a A. P. (1) dodatkowo jednego e-maila, który tylko wzmaga wątpliwości co do wiarygodności stron i złożonych przez nie dowodów. Poddaje on w wątpliwość wiarygodność stron, ale także zeznającego podobnie świadka F. K., również i z tego względu, że wedle tego, co zeznały A. P. (1) i D. T., ubezpieczona przez okres pracy między 20 kwietnia 2022r. a 26 maja 2022r. miała tylko tworzyć bazę klientów zainteresowanych reklamą na powierzchniach (...). Wedle zeznań ubezpieczonej i jej przełożonej, wykonywanie pracy przez A. P. (1) nie weszło jeszcze w fazę kontaktów z klientami, czego obie zeznające były absolutnie pewne. Tymczasem e-mail z 13 maja 2022r. zawiera w swojej treści następujące zdania „Prowadzę już rozmowy wstępne. Te firmy zaznaczone na żółto są już potencjalnie zainteresowane lokalizacjami w W..”.

Wskazana rozbieżność między tym, co wskazują złożone zeznania i treść jedynej wiadomości e-mail, jest istotna, ale nie jako jedyna wzbudziła wątpliwość sądu. Otóż szukając – zgodnie z e-mailem – w zestawieniach złożonych przez strony firm zaznaczonych na żółto, sąd odnalazł kilka w pierwszym zestawieniu nadesłanym przez A. P. (1). Zestawienie to zostało przedstawione jako kolorowy wydruk i zaznaczone na żółto ma kilkanaście pozycji z tym, że trudno szukać wśród nich podmiotów z branży beauty.

W związku z powyższym Sąd ocenił, iż zarówno twierdzenia stron, jak i świadka F. K., zeznających w toczącym się postępowaniu, a także e-mail z 13 maja 2022r. oraz wydruki bazy klientów, przedstawione przez strony, nie są wiarygodnym dowodem wykonywania przez A. P. (1) pracy na rzecz (...) sp. z o.o. Co prawda na fakt funkcjonowania takiej bazy klientów w spółce wskazała A. Z., której ją przekazano, trzeba jednak pamiętać, że nie miała ona wiedzy, by potwierdzić, że tworzącą tą bazę była A. P. (1). A. Z. otrzymała taki dokument po podjęciu pracy, w czasie gdy ubezpieczona była na zwolnieniu lekarskim, nigdy z ubezpieczoną nie zatknęła się, ani nie miała informacji, by ubezpieczona taką bazę stworzyła. Tymi osobami, które takie twierdzenia prezentowały, byli jedynie A. P. (1), D. T. i F. K.. Wszystkie te osoby łączy długoletnia znajomość i najpewniej nie tak powierzchowna, jak strony chciałyby ją przedstawić. Oczywiście sąd nie ma podstaw, aby zaprzeczyć, że w trakcie tej znajomości były różne okresy – o mniejszej i większej częstotliwości spotkań – niemniej jednak z racji tego, że A. P. (1) i D. T. z synem spędzali razem wakacje, spotykają się i członek zarządu darzy ubezpieczoną dużym zaufaniem, co sama podkreślała, to jest to znajomość bliska.

Wracając jednak do pracy wykonywanej przez ubezpieczoną, trzeba zwrócić uwagę jeszcze i na taką okoliczność, że zestawienia, które strony złożyły – poza wątpliwościami i rozbieżnościami, które już zostały zasygnalizowane – nie zawierają żadnego śladu tego, że są autorstwa A. P. (1). Oczywiście można byłoby przyjąć, opierając się na tym, co wskazywały strony, że fakt ten potwierdzili A. P. (1), D. T. i F. K.. Zdaniem Sądu, z powodów, o których była mowa, nie jest to jednak wystarczające. Skoro zestawienie raz bądź cyklicznie było wysyłane do D. T., to płatnik składek mógł przedstawić odpowiednie wiadomości oraz wydruki załączników, tak by faktycznie można było potwierdzić, że ubezpieczona przekazywała członkowi zarządu (...) sp. z o.o. wytwory własnej pracy. Na wątpliwości, czy takimi wytworami pracy ubezpieczonej mogło być to, co strony złożyły, wskazuje również i to, że spółka – z uwagi na profil swojej działalności, w tym to, że dzierżawiła powierzchnię (...) przed 2022r. – miała wcześniej stworzone bazy klientów. Potwierdzają to zeznania stron i świadka F. K.. Wynika z nich, że ubezpieczona rzekomo jakiś procent danych z takich baz otrzymała w celu wprowadzenia do (...). Czy jednak było to 30% czy 40% - jak wskazywały strony – czy może wszystko, tego nie sposób było ustalić. W każdym razie rozbieżności, o których była mowa, a także brak potwierdzenia faktu tworzenia złożonych baz przez ubezpieczoną, wskazują na pozorność umowy o pracę.

Zdaniem Sądu wśród elementów na to wskazujących pojawiają się jeszcze i inne okoliczności, których nie można było pominąć, a mianowicie ubezpieczona zawarła ze spółką umowę o pracę na stanowisku, które wiąże się ze sprzedażą i wymaga doświadczenia oraz samodzielności. Oczywiście trudno odmówić ubezpieczonej posiadania wykształcenia ekonomicznego, niemniej jednak ubezpieczona ukończyła studia w roku 2002 i przez 20 lat nie pracowała w takim zawodzie. Nigdy, a wynika to z przedstawionej w zeznaniach historii zatrudnienia, nie była project managerem, nie pracowała w agencji reklamy. Nie miała w tym obszarze żadnego doświadczenia, więc trudno - bazując tylko na zaufaniu i pewnych przymiotach osobistych A. P. (1) – ocenić jako racjonalną decyzję spółki o jej zatrudnieniu. Decyzja ta była osadzona w konkretnych, istotnych dla sprawy realiach, tj.

- ubezpieczona wiedziała, że w dniu 28 maja 2022r. będzie miała przeprowadzoną operację;

- nie poszukiwała pracy, choć chciała robić coś innego, ale wiedziała, że na otwartym rynku pracy ciężko będzie jej znaleźć zatrudnienie;

- (...) sp. z o.o. to podmiot profesjonalny i choć być może zatrudniający osoby z rodziny czy znajomych, to jednak nastawiony na osiąganie zysków, a tym samym, co musi być oczywiste, na zatrudnienie takiego zespołu, który będzie efektywnie realizował założone cele;

- spółka nie prowadziła rekrutacji na stanowisko, które objęła od 20 kwietnia 2022r. A. P.; z nikim poza ubezpieczoną nie były prowadzone rozmowy, brak też potwierdzenia zamieszczania w tym czasie ogłoszeń o wolnym wakacie.

Istotne są także następstwa tej decyzji, niemniej ważne dla oceny pozorności stosunku pracy, czyli:

- zatrudnienie ubezpieczonej na aż, a może tylko 8 miesięcy i 11 dni (- aż, bo ubezpieczona nie miała żadnego doświadczenia jako project manager, a mimo tego D. T., nie mając pewności, jak będzie wykonywana praca, zawarła od razu umowę do 31 grudnia 2022r., szczególnie że zatrudniona od czerwca 2022r., bardzo doświadczona pracownica A. Z., najpierw pracowała na umowę zlecenia, co było formą próby; - tylko, gdyż logika stron, wskazująca na wyjątkowe dla spółki przymioty ubezpieczonej i pewność, że jest to doskonały pracownik, wskazywałaby raczej na związanie stron stosunkiem pracy na dużo dłuższy czas, jako że praca w perspektywie była długoterminowa);

- niezdolność do pracy ubezpieczonej trwająca od 27 maja 2022r. do 24 listopada 2022r. (mimo, że strony twierdziły, że ubezpieczonej miało nie być w pracy tylko tydzień, czy dwa, sąd nie dał temu wiary; zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują, że operacja usunięcia trzech dysków kręgosłupa i usztywnienie wszczepami, to nie jest prosty zabieg, jak sugerowała D. T., przywołując przypadek własnej operacji kolana);

- brak świadczenia pracy przez ubezpieczoną po zakończeniu okresu niezdolności do pracy i urlopu wypoczynkowego (wprawdzie spółka już zatrudniła A. Z., ale jak wydaje się, tak cenny i zaufany pracownik, jakim była A. P. (1), mógł wesprzeć spółkę w każdym innym obszarze działania; spółka jednak zdecydowała się płacić wynagrodzenie za brak świadczenia pracy choć nie było ku temu żadnego uzasadnienia; była to oczywiście autonomiczna i swobodna decyzja spółki, ale zarazem wpisująca się w zaplanowany przez strony wcześniej schemat działania, mający upozorować stosunek pracy).

Uzupełniając przywołane okoliczności, wspomnieć należy jeszcze i o tym, że ubezpieczona – wbrew temu, co strony starały się wykazać – doskonale wiedziała o tym, że po operacji nie będzie mogła długotrwale świadczyć pracy. O tym także wiedziała D. T.. Gdyby, jak wynika z zeznań stron, A. P. (1) miała po tygodniu, czy dwóch wrócić do pracy, to spółka czekałaby na jej powrót, nie prowadząc rekrutacji i nie zatrudniając nikogo. Taki proces byłby przeprowadzony wtedy dopiero, kiedy okazałoby się, że nieobecność ubezpieczonej przedłuża się, a więc może około połowy czerwca 2022r. Skoro operacja była przeprowadzona 28 maja 2022r. i ubezpieczona miała szybko stać się zdolna do powrotu do pracy w spółce, to zapewne to, że tak się nie stanie, stało się wiadome w czerwcu 2022r. Tymczasem już od czerwca 2022r., a może nawet i wcześniej (bo takie stwierdzenie pojawiło się w zeznaniach A. Z.) A. Z. zaczęła pracę w (...) sp. z o.o. To z kolei oznacza, że spółka musiała zacząć rekrutację – nawet, jeśli była ona szybka, jak przekonywała D. T. – przed operacją A. P. (1). Przecież w ramach tej rekrutacji spółka zamieściła ogłoszenie, bo właśnie z portalu A. Z. dowiedziała się o pracy. Musiał nastąpić proces wstępnej weryfikacji kandydatury, rozmowa kwalifikacyjna, sprawdzenie kandydatki, bo też miało to miejsce i dopiero zatrudnienie. Trudno przyjąć w świetle zasad logiki, by mogło to nastąpić w ciągu kilku dni. Musiał być to proces dłuższy, a porównując czas zatrudnienia A. Z. i datę, kiedy ubezpieczona przeszła operację, został on rozpoczęty zanim ubezpieczona stała się niezdolna do pracy. Z tego wynika, że strony miały pełną świadomość konsekwencji operacji ubezpieczonej i tego, że nie będzie mogła świadczyć pracy przez długi czas.

Uwzględniając wskazane okoliczności, Sąd ocenił, iż umowa o pracę z 20 kwietnia 2022r. była pozorna. To, jaki ukryty zamiar miały strony, zawierając taką umowę, jest w zasadzie bez znaczenia, ale w przedmiotowej sprawie jest on widoczny. Choć A. P. (1) prowadziła działalność gospodarcza i podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, to jednocześnie płacąc składki od niskiej podstawy wymiaru, w razie dłużej trwającej choroby, a taka w jej przypadku była spodziewana, nie mogła oczekiwać odpowiednio wysokiego zasiłku chorobowego. Umowa o pracę zawarta z (...) sp. z o.o. taką możliwość jej dawała, szczególnie że strony umówiły się na wynagrodzenie przewyższające 7.000 zł. Choć ubezpieczona nie miała doświadczenia w pracy project managera, nigdy nie pracowała w agencji reklamy, a do tego na początku miałaby wykonywać tylko pracę w istocie odtwórczą, polegającą na przepisywaniu do tabeli danych uzyskanych od pracodawcy oraz na poszukiwaniu w internecie nazw firm i osób, które te firmy reprezentowały i wpisywaniu ich danych do zestawienia, wypłacano jej takie wynagrodzenie. Cel tego, w okolicznościach, które zostały opisane i przy braku wiarygodnych dowodów świadczenia pracy, mógł być taki tylko, jak wcześniej zostało wskazane.

W związku z powyższym odwołanie, jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od A. P. (1) na rzecz reprezentowanego przez radcę prawnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1935), który rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 23 grudnia 2024r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2024r., poz. 1947), został zmieniony od 31 grudnia 2024r. Zmiana, nie zawierająca przepisów przejściowych, polegała na zastąpieniu dotychczasowej stawki 180 zł stawką wynoszącą 360 zł i stąd taka została zasądzona na rzecz organu rentowego.