Treść orzeczenia XVII AmA 65/23 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

XVII AmA 65/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2025-05-14

Sygn. akt XVII AmA 65/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Wiliński
Protokolant –	sekretarz sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 27 lutego 2023 r. nr RKT-1/2023

1. zmienia zaskarżoną decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w pkt II w ten sposób, że określa karę pieniężną na kwotę 2.045.086,82 zł (dwa miliony czterdzieści pięć tysięcy osiemdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt dwa grosze),

2. oddala odwołanie w pozostałej części,

3. znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmA 65/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 maja 2025 r.

zawiera informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.

Decyzją z 27 lutego 2023 r. nr RKT-1/2023 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes UOKIK, pozwany):

I. na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.) (dalej u.o.k.i.k.) oraz art. 3 ust. 1 i art. 5 Rozporządzenia Rady UE nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. Urz. UE L 1 z 4.1.2003 r., wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE L 148 z 11.6.2009 r.), uznał za praktykę ograniczającą konkurencję zawarcie przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. (dalej powódka, (...)) oraz jej dystrybutorów porozumienia na krajowym rynku sprzedaży hurtowej rowerów, ograniczającego konkurencję na krajowym rynku sprzedaży detalicznej rowerów, polegającego na ograniczeniu dystrybutorom możliwości sprzedaży rowerów marki (...) przez Internet, co stanowiło porozumienie ograniczające konkurencję w rozumieniu art. 4 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a zarazem porozumienie lub praktykę uzgodnioną w rozumieniu art. 101 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2009 r., nr 203, poz. 1569, wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 202 z 7.6.2016 r., s. 1–388), polegające na podziale rynku, o jakim mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art. 101 ust. 1 lit c Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

II. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.) oraz art. 5 Rozporządzenia Rady UE nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz. Urz. UE L 1 z 4.1.2003 r., wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE L 148 z 11.6.2009 r.), z tytułu naruszenia zakazów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.) oraz w art. 101 ust. 1 lit. c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2009 r., nr 203, poz. 1569, wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 202 z 7.6.2016 r., s. 1–388), w sposób, o którym mowa w pkt I sentencji niniejszej decyzji, nałożył na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. karę pieniężną w wysokości 2.445.329 PLN (słownie: dwa miliony czterysta czterdzieści pięć tysięcy trzysta dwadzieścia dziewięć złotych), płatną do budżetu państwa;

III. na podstawie art. 77 ust. 1 oraz art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.) oraz na podstawie art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2000 ze zm.) (dalej k.p.a.), w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów , obciążył (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. kosztami postępowania antymonopolowego w wysokości 88,80 PLN (słownie: osiemdziesiąt osiem złotych i osiemdziesiąt groszy) i zobowiązał do uiszczenia tych kosztów na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Odwołanie od powyższej Decyzji złożyła (...) sp. z o.o., zaskarżając ją w całości. Zarzuciła zaskarżonej Decyzji naruszenie:

I. przepisów prawa materialnego:

1. art. 93 u.o.k.i.k. w brzmieniu aktualnym w październiku 2014 r. poprzez wszczęcie postępowania po upływie roku od końca roku, w którym zaprzestano rzekomego stosowania praktyki ograniczającej konkurencję, pomimo ustalenia przez Prezesa UOKiK w Decyzji niewykonywania zarzucanego porozumienia, i w rezultacie nieuwzględnienie upływu terminu przedawnienia wszczęcia postępowania;

2. art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że uprawnienie dystrybutora do prezentowania na stronie internetowej informacji, zdjęć i reklam rowerów (...)oraz umożliwianie składania klientom za pośrednictwem strony internetowej zamówień na zakup tych rowerów oraz dokonywania płatności stanowi całkowite ograniczenie sprzedaży przez Internet, pomimo spełnienia przesłanek zawarcia umowy na odległość z art. 2 pkt 1 ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tj. z 2021 r. poz. 2105, dalej „Ustawa o PK”), a w konsekwencji błędne ustalenie, że ma miejsce porozumienie ograniczające konkurencję polegające na podziale rynku;

3. art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k. oraz art. 101 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 326 z 26 października 2012, dalej „TFUE”) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że ograniczenie sprzedaży przez Internet jest naruszeniem w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k. oraz art. 101 ust. 1 TFUE, pomimo istnienia obiektywnych okoliczności uzasadniających tego typu ograniczenie w postaci intensyfikacji konkurencji międzymarkowej oraz ochrony zdrowia i życia konsumentów;

4. art. 6 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 4 pkt 9 u.o.k.i.k. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przypisania powódce stosowania praktyk ograniczających konkurencję, pomimo wadliwego ustalenia rynku właściwego w sprawie i przyjęcie, że rynkiem właściwym jest krajowy rynek sprzedaży hurtowej rowerów oraz nielogiczne ustalenie, że rzekome ograniczenie konkurencji mogło mieć miejsce na krajowym rynku sprzedaży detalicznej rowerów, to jest na odmiennym rynku właściwym;

5. art. 101 ust. 1 lit c TFUE w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 5 Rozporządzenia Rady UE nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. Urz. UE L 1 z 4 stycznia 2003 r., dalej „Rozporządzenie 1/2003”), poprzez ich niewłaściwe zastosowanie pomimo braku przesłanki istotnego wpływu zarzuconego naruszenia na handel między Państwami Członkowskimi;

6. art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie powódce kary pieniężnej pomimo braku ku temu przesłanek oraz wbrew ustaleniom dokonanym przez pozwanego i materiałowi dowodowemu zgromadzonemu w postępowaniu;

7. art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. oraz art. 2, art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP , a także art. 107 k.p.a. poprzez zastosowanie nieznanych ustawie przesłanek orzeczenia i kalkulacji kary pieniężnej, co doprowadziło do wymierzenia kary nadmiernie surowej, nieadekwatnej do dokonanych ustaleń dotyczących naruszenia oraz rażąco nieproporcjonalnej, nawet przy hipotetycznym założeniu, że miało miejsce naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k.;

8. art. 106 ust. 1 oraz art. 111 u.o.k.i.k. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuwzględnieniu przy kalkulacji kary pieniężnej okoliczności łagodzących, przemawiających za istotnym obniżeniem kary wobec powódki, których istnienie stwierdził sam pozwany w Decyzji, nieprawidłowe uwzględnienie przy kalkulacji kary okoliczności obciążających, nieprawidłowe uwzględnienie okresu naruszenia oraz nieprawidłowe ustalenie wysokości obrotu powódki w wyniku czego zastosowany został błędny i arbitralny systemu wymiaru kary za naruszenie prawa konkurencji nie znajdujący oparcia w przepisach u.o.k.i.k., który pomimo istnienia w sprawie okoliczności łagodzących nie przełożył się na złagodzenie kary, a wręcz doprowadził do jej zaostrzenia o (...) w stosunku do wysokości kwoty bazowej ustalonej przez pozwanego, a w szczególności:

a. nieuwzględnienie w ramach oceny specyfiki rynku faktu, że sprzedaż za pośrednictwem Internetu nie stanowi istotnego kanału dystrybucji produktów objętych zarzucanym porozumieniem, braku wprowadzenia porozumienia w życie oraz zaniechanie oceny faktycznych negatywnych skutków naruszenia,

b. nieuwzględnienie w należytym stopniu przesłanki zaniechania przez Spółkę zarzucanej praktyki przed wszczęciem postępowania,

c. nieuwzględnienie jako okoliczności łagodzącej faktu, iż powódka nigdy wcześniej nie była karana za naruszenie u.o.k.i.k., w tym za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję,

d. błędne uwzględnienie przy wymiarze kary samego długotrwałego okresu rzekomego naruszenia zamiast rzeczywistych skutków długotrwałego okresu naruszenia i w rezultacie bezpodstawne zwielokrotnienie kary oraz błędne ustalenie okresu naruszenia,

e. błędne uwzględnienie jako okoliczności obciążającej faktu, że powódka rzekomo odgrywała rolę lidera oraz organizatora porozumienia,

f. błędne uwzględnienie jako okoliczności obciążającej faktu umyślności naruszenia,

g. rażące naruszenie zasady proporcjonalności przy wymierzaniu kary poprzez przyjęcie za podstawę kalkulacji kary obrotu za rok obrotowy od 1 października 2020 do 30 września 2021, pomimo że ostatnim rokiem stosowania zarzucanej praktyki był rok obrotowy od 1 października 2019 do 30 września 2020 oraz przyjęcie za podstawę do jej kalkulacji obrotu uzyskanego ze sprzedaży wszystkich produktów i z całej działalności powódki, pomimo że rzekome porozumienie miało dotyczyć jedynie rowerów co powoduje, iż za podstawę wymiaru kary powinien służyć przychód osiągnięty wyłącznie ze sprzedaży tych produktów;

II. przepisów postępowania mających wpływ na treść rozstrzygnięcia:

1. art. 7 k.p.a. poprzez naruszenie zasady stania na straży praworządności przejawiające się w niewykazaniu w oparciu o dowody zgromadzone w postępowaniu naruszenia przepisów przywołanych w Decyzji;

2. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 84 u.o.k.i.k. poprzez dokonanie istotnych ustaleń bez wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności przez pominięcie własnych ustaleń o niewykonywaniu rzekomego porozumienia, co doprowadziło do błędnego uznania, że powódka brała udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję;

3. art. 8, 11,13 k.p.a. w zw. z art. 12 ust. 1 i art. 83 u.o.k.i.k. w zw. z art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k. poprzez ich niezastosowanie, polegające na prowadzeniu postępowania w sposób niekonsekwentny i niewyczerpujący, niebudzący zaufania do władzy publicznej, niemający na względzie załatwienia sprawy bez użycia środków penalizujących w sposób ugodowy, a w konsekwencji niewydanie decyzji zobowiązującej pomimo zaistnienia ku temu przesłanek oraz wbrew wcześniejszej praktyce decyzyjnej pozwanego w analogicznych sprawach co doprowadziło do nieuprawnionej dyskryminacji powódki względem innych przedsiębiorców;

przy czym jak podniosła powódka każde z powołanych naruszeń wywarło istotny wpływ na wynik postępowania i doprowadziło do wydania błędnej i niesprawiedliwej, względnie przedwczesnej Decyzji.

W oparciu o powyższe zarzuty powódka wniosła o:

1. uchylenie Decyzji w całości,

a ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia ww. wniosku:

2. o uchylenie Decyzji w części, to jest w zakresie pkt II i III, ewentualnie zaś, w przypadku nieuwzględnienia ww. wniosków:

3. o uchylenie Decyzji w części, to jest w zakresie pkt. II, ewentualnie zaś, w przypadku nieuwzględnienia ww. wniosków:

4. o zmianę Decyzji w pkt II poprzez obniżenie wymiaru kary pieniężnej nałożonej na powódkę,

w każdym wypadku powódka wniosła o:

5. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania następujących świadków:

a) M. B. (1) - obecnie prokurenta Spółki, a w okresie, objętym postępowaniem Prezesa UOKiK Zastępcy Kierownika (...)

b) M. B. (2) - obecnie pracownika działu reklamacji Spółki odpowiedzialnego za szkolenia z zakresu serwisu, a w okresie objętym postępowaniem Prezesa UOKiK pracownika serwisu w jednym ze sklepów Spółki;

c) B. D. - koordynatora ds. sprzedaży w Spółce,

na następujące fakty:

- zasad sprzedaży, w tym internetowej sprzedaży rowerów (...) za pośrednictwem stron internetowych dystrybutorów oraz portale aukcyjne osób trzecich (A.,O.) w okresie zarzucanego porozumienia,

- zasad i sposobu zawierania umów pomiędzy (...) a dystrybutorami w okresie zarzucanego naruszenia,

- celu wprowadzenia, wykonywania oraz egzekwowania postanowień zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK Ogólnych Warunkach Sprzedaży (dalej „OWS”) przez (...)w okresie zarzucanego porozumienia,

- zasad i wymogów bezpieczeństwa związanych z prawidłowym przygotowaniem roweru do jazdy oraz ryzyka dla użytkownika związanego z wydaniem roweru nieprzygotowanego prawidłowo do użytkowania, jak również znanych przypadków, w których rower nieprzygotowany do jazdy w sposób prawidłowy zagrażał życiu i zdrowiu użytkownika oraz reklamacji zgłaszanych przez użytkowników w tym zakresie;

- możliwości technicznych wysyłki rowerów gotowych do jazdy do klienta końcowego, istniejących przewoźników oferujących taką usługę oraz jej kosztów w okresie zarzucanego porozumienia,

oraz następujących świadków:

d) M. D. - dystrybutora rowerów (...)prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...);

e) Z. S. - dystrybutora rowerów (...)prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą FIRMA (...);

f) A. M. - dystrybutora rowerów (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...);

g) T. W. - dystrybutora rowerów(...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...);

na następujące fakty:

- sprzedaży internetowej, w tym sprzedaży rowerów (...) za pośrednictwem stron internetowych dystrybutorów oraz portale aukcyjne osób trzecich (A., O.) w okresie zarzucanego porozumienia,

- zasad i sposobu zawierania umów pomiędzy (...) a dystrybutorami w okresie zarzucanego naruszenia,

- charakteru wykonywania przez dystrybutorów oraz egzekwowania postanowień zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK OWS przez (...) w okresie zarzucanego porozumienia,

6. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony, to jest W. C. prezesa zarządu (...),

na następujące fakty:

- zasad dystrybucji rowerów (...) oraz polityki handlowej (...)w okresie zarzucanego naruszenia,

- zasad sprzedaży, w tym internetowej sprzedaży rowerów (...) za pośrednictwem stron internetowych przez dystrybutorów oraz portale aukcyjne osób trzecich (A., O.) w okresie zarzucanego porozumienia,

- zasad i sposobu zawierania umów pomiędzy(...) a dystrybutorami w okresie zarzucanego porozumienia,

- celu wprowadzenia, wykonywania oraz egzekwowania zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK postanowień OWS przez (...) w okresie zarzucanego porozumienia,

- możliwości technicznych wysyłki rowerów gotowych do jazdy do klienta końcowego, istniejących przewoźników oferujących taką usługę oraz jej kosztów w okresie zarzucanego porozumienia,

- stanu i zasad funkcjonowania rynku rowerowego w Polsce, w tym trendów sprzedażowych oraz preferencji użytkowników rowerów w zakresie testowania oraz nabywania rowerów w okresie zarzucanego porozumienia;

7. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z szeregu dokumentów;

8. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jednocześnie z ostrożności procesowej powódka wniosła o dołączenie do akt sprawy akt postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem Decyzji oraz dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów przedstawionych przez powódkę w toku postępowania administracyjnego.

Pozwany Prezes UOKiK w odpowiedzi na odwołanie wniósł o:

1) oddalenie odwołania w całości,

2) oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez powódkę w odwołaniu,

3) zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie k. 155- 167 akt sąd.)

Powódka w replice z dnia 14 grudnia 2023 r. podtrzymała w całości twierdzenia i wnioski wskazane w odwołaniu.

(replika powódki k. 176- 314 akt sąd.)

Pozwany w piśmie z 13 lutego 2024 r. podtrzymał wnioski zawarte w odpowiedzi na odwołanie.

(pismo procesowe pozwanego k. 319- 334 akt sąd.)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. jest przedsiębiorcą wpisanym do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) pod numerem (...) z siedzibą w Z.. Prowadzi ona działalność gospodarczą od 13 czerwca 2001 r. Większościowym udziałowcem spółki jest (...) Ltd na T.. Pozostałymi udziałowcami (...)są osoby fizyczne - członkowie zarządu tego przedsiębiorcy. Zgodnie z KRS przeważającą działalnością gospodarczą spółki jest sprzedaż hurtowa pozostałych artykułów użytku domowego, tj. sprzętu sportowego w tym rowerów, części zamiennych do rowerów oraz akcesoriów rowerowych.

(dowód: odpis z KRS, karty od nr 529 do nr 532 akt adm.)

(...)sprzedaje hurtowo na rynku rowery marek (...) oraz (...)((...)marka rowerowa istniejąca od 2007 r.). Zdaniem spółki należą one do produktów wysokiej jakości.

(dowód: pismo powódki z 31 marca 2020 r., karta nr 276 verte akt adm.).

Oprócz ww. marek rowerów, (...) sp. z o.o. sprzedaje poprzez własną sieć sklepów (...) również rowery innych marek. (...) - informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 czerwca 2021 r., karta nr 309 verte akt adm.)

Projektowanie rowerów odbywa się w N., a produkcja na T..

(dowód: pismo powódki z 31 marca 2020 r., karta nr 276 verte akt adm.).

Dystrybucja rowerów i innych towarów (...) odbywa sią na obszarze Polski za pośrednictwem sieci dystrybucji, (...) - informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 czerwca 2021 r., karta nr 309 verte akt adm.)

Rowery dostarczane są przez (...) dystrybutorom (...)- informacja chroniona].

Do października 2020 r. wszelkie zasady współpracy pomiędzy (...), a jej dystrybutorami, zawarte były głównie w (...)- informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 czerwca 2021 r., karta nr 309 verte akt adm., zeznania świadka M. B. (1) k. 360-361v, M. D. k. 392v-393 Z. S. k. 394-394v, T. W. k. 394v-395, zeznania strony k. 396v)

(...) - informacja chroniona] były ustanawiane na dany sezon(...) - informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 kwietnia 2019 r., karta nr 53 akt adm., zeznania świadka M. B. (1) k. 360-361v, M. D. k. 392v-393 Z. S. k. 394-394v, T. W. k. 394v-395, zeznania strony k. 396v)

(...) - informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 kwietnia 2019 r., karta nr 53 akt adm.)

Z treści punktu(...) . - informacja chroniona].

(dowód: (...) - informacja chroniona] karty od nr 209 do nr 212 akt adm.)

W kolejnych latach M. rozbudowała powyższy zapis w (...) informacja chroniona], które obowiązywały w następnych sezonach.

Mianowicie w(...) - informacja chroniona] obowiązujących w sezonie 2014/2015 (...)

„1. „(...)

2. (...)- informacja chroniona].

(dowód: (...) - informacja chroniona] karty od nr 167 do nr 176 akt adm.)

Tożsame uregulowania zawarte były w(...) - informacja chroniona] obowiązujących w kolejnych sezonach tj. sezonie 2015/2016 (dowód: karty od nr 135 do nr 145), sezonie 2016/2017 (dowód: karty od nr 106 do nr 113), sezonie 2017/2018 (dowód: karty od nr 80 do nr 89), sezonie 2018/2019 (dowód: karty od nr 58 do nr 64) oraz sezonie 2019/2020 (dowód: karty od nr 316 do 327).

Z powyższych zapisów wynikało, że dystrybutor posiadający sklep stacjonarny oraz internetowy mógł na swojej stronie internetowej jedynie prezentować rowery (...), w tym zamieszczać zdjęcia i informacje o towarach oraz umożliwić składanie zamówień. Sposób płatności zależał od dystrybutora, np. mogła być ona dokonana przy odbiorze towaru lub przelewem. Dystrybutor nie mógł natomiast wysyłać rowerów do klientów. Kupujący mógł odebrać towar wyłącznie w stacjonarnym punkcie sprzedaży dystrybutora. Powyższe oznacza, iż klient poprzez stronę internetową dystrybutora mógł jedynie zamówić rower oraz ewentualnie dokonać płatności. Jednakże po odbiór roweru musiał udać się do stacjonarnego punktu handlowego.

Ponadto począwszy od sezonu 2014/2015,(...) - informacja chroniona] zakazywały dystrybutorom prowadzenia sprzedaży rowerów marki (...) za pośrednictwem portali aukcyjnych typu A., E., O., czyli zarówno prezentowania towarów, jak również zbierania zamówień i ich realizacji. Tym samym zapisy w (...) - informacja chroniona] zakazywały dystrybutorom jakiejkolwiek aktywności w tej formie sprzedaży.

Uregulowania zawarte w (...)- informacja chroniona] ograniczały dystrybutorom możliwość sprzedaży rowerów przez Internet, tj. ich własne strony internetowe oraz platformy osób trzecich.

(...). - informacja chroniona].

(dowód: pisma dystrybutorów, karty od nr 260 do nr 265 akt adm., zeznania świadka M. D. k. 392v-393 T. W. k. 394v-395, zeznania strony k. 396v)

(...) sp. z o.o. nigdy nie wprowadziła wobec swoich dystrybutorów sankcji za niestosowanie się do przytoczonych wyżej zapisów (...). Niektórz z nich zaprzestali jednak sprzedaży internetowej)

(dowód: zeznania świadka M. B. (1) k. 360-361v, M. D. k. 392v-393 Z. S. k. 394-394v, T. W. k. 394v-395, zeznania strony k. 396v)

(...)w październiku 2020 r. wprowadziła do stosowania oprócz(...) . - informacja chroniona].

Ww. (...) - informacja chroniona] przewiduje (...)

(...)

(...).informacja chroniona].

W obszarze handlu internetowego (...) - informacja chroniona].

Kwestionowane zapisy zawarte w (...) - informacja chroniona] zostały zastąpione następującymi regulacjami w [Umowie:

„§ 1

(...)

(...) - informacja chroniona].

Jak wynika z zapisów zawartych w (...)- informacja chroniona]. Tym samym (...)- informacja chroniona] nie zakazuje sprzedaży rowerów przez Internet z opcją ich dostawy. Pozostał w niej zapis zakazujący dystrybutorom możliwości sprzedaży rowerów na licytacjach oraz na platformach osób trzecich.

(dowód: [ (...)- informacja chroniona] karta nr 287 akt adm.)

(...) informacja chroniona].

(dowód: (...)- informacja chroniona] karta nr 292 akt adm.)

W 2019 r. (...)współpracowała (...)

W oparciu o wprowadzony do stosowania w październiku 2020 r. wzorzec (...)- informacja chroniona].

(dowód: pismo powódki z 29 czerwca 2021 r. karty od nr 309 do nr 314, zawarte (...) informacja chroniona] karty od nr 419 do nr 444 akt adm.)

W zakresie nieuregulowanym w (...)informacja chroniona] począwszy od sezonu 2020/2021, (...) oraz dystrybutorów(...) - informacja chroniona].

(dowód: (...) informacja chroniona] karty od nr 293 do nr 297 akt adm., karty od 461 do nr 465 akt adm.)

Postępowanie antymonopolowe zostało wszczęte po uprzednim przeprowadzeniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowania wyjaśniającego o sygn. RKT.400.5.2019.MK, mającego na celu wstępne ustalenie czy działania (...) Sp. z o.o. w Z., mogą świadczyć o naruszeniu art. 6 u.o.k.i.k. uzasadniającym wszczęcie postępowania antymonopolowego, a także ustalenie, czy sprawa ma charakter antymonopolowy.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2021 r. Prezes Urzędu wszczął z urzędu postępowanie antymonopolowe przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z. w związku z podejrzeniem zawarcia przez tego przedsiębiorcę oraz jego dystrybutorów porozumienia ograniczającego konkurencję na krajowym rynku sprzedaży detalicznej rowerów, polegającego na ograniczeniu dystrybutorom możliwości sprzedaży rowerów marki M. przez Internet, co mogło stanowić porozumienie ograniczające konkurencję polegające na podziale rynku, o jakim mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k. oraz art. 101 ust. 1 lit c Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2009 r., nr 203, poz. 1569, wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 202 z 7.6.2016 r., s. 1–388, dalej: TFUE) i zawiadomił o tym fakcie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z..

(dowód: postanowienie o wszczęciu postępowania k. 2- 4 akt adm., zawiadomienie o wszczęciu postępowania k. 6- 7 akt adm.)

Innym postanowieniem z tego samego dnia Prezes Urzędu zaliczył w poczet dowodów w postępowaniu antymonopolowym dokumenty zebrane w toku postępowania wyjaśniającego.

(dowód: postanowienie o zaliczeniu w poczet dowodów k. 5 akt adm.)

W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania antymonopolowego (...)nie zgodziła się z postawionym zarzutem, złożyła wniosek o wydanie w niniejszej sprawie decyzji na podstawie art. 12 u.o.k.i.k., czyli tzw. decyzji zobowiązującej.

(dowód: pismo powódki z 31 marca 2020 r., karty od nr 275 do nr 285 akt adm.)

(...) pismem z dnia 7 października 2022 r., z uwagi na wejście w życie nowych uregulowań dotyczących porozumień wertykalnych, wniosła o umorzenie niniejszego postępowania.

(dowód: pismo powódki z 7 października 2022 r., karty od nr 535 do nr 539 akt adm.)

W dniu 18 października 2022 r. Prezes Urzędu skierował do (...)dokument zawierający szczegółowe uzasadnienie zarzutów w niniejszej sprawie (dalej SUZ). W SUZ przedstawiony został ustalony w postępowaniu stan faktyczny oraz zaprezentowana została jego ocena prawna. Ponadto w SUZ wskazane zostały okoliczności mające wpływ na wysokość przewidywanej kary pieniężnej. Jednocześnie (...) została poinformowana o możliwości przedstawienia swojego stanowiska w odpowiedzi na SUZ.

(dowód: SUZ k. 541- 564 akt adm.)

Strona skorzystała z powyższej możliwości i pismem z dnia 10 listopada 2022 r. złożyła odpowiedź na SUZ. W ww. piśmie (...) podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko oraz stwierdziła, że analizowaną sprawę należy uznać za przedawnioną jako, że termin na wszczęcie postępowania upłynął najpóźniej z końcem 2015 r.

(dowód: odpowiedź powódki na SUZ karty od nr 569 do nr 609 akt adm.)

Pismem z dnia 28 listopada 2022 r. Prezes Urzędu zawiadomił (...) o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz o możliwości przedstawienia ostatecznego stanowiska (dowód: zawiadomienie karta 615 akt adm.). Strona nie skorzystała z tego prawa.

W związku z postawieniem stronie postępowania zarzutów w oparciu o przepisy prawa unijnego, Prezes Urzędu poinformował o wszczęciu postępowania antymonopolowego Komisję Europejską. Stosownie do art. 11 ust. 4 Rozporządzenia Rady UE 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz. Urz. UE L 1 z 4.1.2003 r., wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE L 148 z 11.6.2009 r., dalej: „Rozporządzenie 1/2003”), a w dniu 29.12.2022 r. Prezes Urzędu przedstawił Komisji przewidywaną decyzję w przedmiotowej sprawie (okoliczności niesporne).

W dniu 27 lutego 2023 r. Prezes UOKIK wydał zaskarżoną Decyzję.

(dowód: Decyzja k. 618- 648 akt adm.)

Obrót (...)liczony jako suma przychodów wykazanych w rachunku zysków i strat w roku obrotowym zakończonym 30.09.2020 r. wyniósł(...) - informacja chroniona]

(dowód: okoliczność bezsporna wynikająca z oświadczenia k, 89.).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach przedmiotowej sprawy, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń oraz w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

W toku postepowania, na wniosek (...) sp. z o.o., przesłuchano świadków oraz stronę. Co do zasady Sąd dał wiarę tym zeznaniom, nie znajdując podstaw do ich podważenia. Ostatecznie nie miały one jednak decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia. W większości stanowiły one wyraz stanowiska strony, co do podstaw i skutków wprowadzenia ocenianego w sprawie porozumienia, co w kontekście argumentów przedstawionych w rozważaniach nie miało znaczenia dowodowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Zarzut I

Naruszenie art. 93 ustawy o ochotnie w brzmieniu aktualnym na październik 2014 r. poprzez wszczęcie postepowania po upływie roku od końca roku, w którym zaprzestano stosowania praktyki ograniczającej konkurencję, pomimo ustalenia przez Prezesa UOKiK w Decyzji niewykonania zarzucanego porozumienia, i w rezultacie nieuwzględnienie terminu przedawnienia wszczęcia postępowania.

1. Bazę zarzutu stanowiła zmiana regulacji art. 93 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (Dz.U. Nr 50, poz. 331, dalej ustawa o ochronie). Przepis ten w pierwotnym brzmieniu stanowił, iż nie wszczyna się postępowania w sprawie stosowania praktyk ograniczających konkurencję, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano ich stosowania, upłynął rok. Ustawą o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego z dnia 10 czerwca 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 945), która weszła w życie z dniem 18 stycznia 2015 r., wydłużono okres dopuszczający wszczęcie takiego postępowania do lat 5. Przepisy przejściowe w art. 5 wskazały, że do praktyk ograniczających konkurencję zaniechanych przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, stosuje się przepisy art. 93 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym.

2. Ocena przytoczonego zarzutu zostanie przedstawiona w pierwszej kolejności, gdyż zarzut ten jako najdalej idący, skutkowałby ewentualnym uchyleniem decyzji. Wynikiem upływu terminu przedawnienia jest bowiem niemożliwość wszczęcia postępowania antymonopolowego w danej sprawie. W przypadku gdy mimo to postępowanie takie zostało wszczęte, podlega ono umorzeniu na mocy art. 105 k.p.a. w zw. z art. 83 ustawy o ochronie jako bezprzedmiotowe ( zob. D. Miąsik (w:) T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, Komentarz, 2 wydanie, Warszawa 2014, s. 1130).

3. Z zapisu przepisu intertemporalnego wynika, że kluczowe znaczenie miało ustalenie, kiedy nastąpiło zaniechanie praktyk zarzuconych spółce. W zaskarżonej Decyzji określono, że niedozwolone porozumienie miało charakter jednolity i ciągły, trwało od 2014 r. do 2020 r. ( pkt 172 uzasadnienia decyzji). Z kolei (...) sp. z o.o. stała na stanowisku, że do zaprzestania stosowania kwestionowanej praktyki doszło z chwilą zawarcia porozumienia tj. w październiku 2014 r. ( pkt 24 odwołania).

4. Określenie daty zaniechania praktyki jest konsekwencją rozumienia pojęcia niedozwolonego porozumienia tj. tego, czy stanowi ono jedynie szereg odrębnych porozumień, czy też może stanowić jedno, o charakterze ciągłym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem naruszenie może wynikać nie tylko z pojedynczego działania, ale również z szeregu działań, a nawet z zachowania o charakterze ciągłym, nawet jeżeli jeden lub więcej elementów tego szeregu działań lub tego zachowania ciągłego mogłyby stanowić same w sobie odrębnie naruszenie. Tym samym, jeżeli różne działania wpisują się w " plan ogólny" ze względu na ich identyczny cel zakłócający konkurencję na ustalonym rynku właściwym, można przypisać odpowiedzialność za te działania w zależności od udziału w naruszeniu rozpatrywanym w całości. Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawach połączonych C-204/00 P, C-205/00 P, C-211/00 P, C-213/00 P, C-217/00 P i C-219/00 A. P. v C. ( opubl. Legalis), w którym to właśnie wskazano, że naruszenie prawa konkurencji może mieć charakter ciągły i składać się z szeregu działań podejmowanych w danym okresie czasu w celu osiągnięcia jednego, określonego celu. Wówczas nie jest konieczne dzielenie takiego naruszenia na mniejsze części; możliwe jest natomiast przypisanie uczestnikom porozumienia odpowiedzialności za całość bezprawnego postępowania. To, że określone działania są oddzielone krótszymi lub dłuższymi przerwami, pozostaje bez wpływu na istnienie porozumienia, o ile poszczególne działania składające się na to naruszenie służą osiągnięciu tego samego celu i wpisują się w ramy naruszenia o charakterze jednolitym i ciągłym. Pogląd ten został zaakceptowany w orzecznictwie sądów krajowych (zob. np. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - XVII Wydział Gospodarczy z dnia 13 grudnia 2013 r., sygn. akt XVII AmA 173/10, z dnia 28 listopada 2014 r. sygn. akt XVII AmA 160/11, z dnia 2 marca 2015 r. sygn. akt XVII AmA 69/12, z dnia 19 października 2018 r. sygn.. akt XVII AmA 18/16 opubl. Legalis).

5. W sprawie zostało bezspornie ustalone, że dystrybucja rowerów i innych towarów (...)odbywała się na terenie Polski za pośrednictwem sieci dystrybucji. Zasady współpracy pomiędzy (...) sp. z o.o. a jej dystrybutorami określane były (...) [informacja chroniona]. W warunkach tych obowiązujących w sezonie 2014/2015, 2015/2016, 2016/2017, 2017/2018, 2018/2019, 2019/2020 zawarto uregulowania, z których wynikało, że dostawca zastrzegł sobie prawo odmowy współpracy z podmiotami sprzedającymi części, akcesoria lub rowery (...)wyłącznie za pośrednictwem Internetu, w szczególności aukcji internetowych. Dotyczyło to podmiotów, które nie posiadały lokalu handlowego, nie zapewniały usługi serwisu rowerów, w tym nie zapewniały usługi dostawy zmontowanego, wyregulowanego, zdolnego do eksploatacji roweru. Wskazano nadto, że nie jest dopuszczalna sprzedaż wysyłkowa rowerów marki (...)za pośrednictwem stron internetowych. Kontrahent był upoważniony wyłącznie do prezentowania na swojej stronie internetowej informacji, zdjęć i reklam tych rowerów, pod warunkiem, że strona internetowa powiązana jest z jego stacjonarnymi punktami sprzedaży (sklep). Wydanie roweru było dopuszczalne wyłącznie w punkcie stacjonarnym (sklepie) kontrahenta, z zachowaniem wszelkich warunków zawartych w gwarancji dotyczącej danego roweru. Kontrahent został zobowiązany do umieszczenia na swojej stornie internetowej informacji towarzyszącej prezentacji rowerów, zgodnie z która odbiór roweru był możliwy wyłącznie w stacjonarnym punkcie sprzedaży. Zakazane było prowadzenie sprzedaży rowerów za pośrednictwem portali aukcyjnych typu A., E., O. itp. Przedstawione zapisy musiały być corocznie akceptowane przez dystrybutorów [informacja chroniona].

6. Mamy tu zatem do czynienia z ciągłością działań (...) sp. z o.o. ukierunkowanych na określony cel, jakim było zapobieżenie dystrybutorom możliwości sprzedaży przez Internet. Narzucone zapisy(...) [informacja chroniona] stanowiły część ogólnego planu realizującego ten sam antykonkurencyjny cel. Dotyczyły jednorodnych produktów, którymi obrót przebiegał na tych samych zasadach, oraz których mechanizm wprowadzenia w życie był taki sami. Uzasadnia to tezę, że sporne zachowania stanowiły jednolite i ciągłe naruszenie. Dla ustalenia udziału danego przedsiębiorstwa w jednolitym i ciągłym naruszeniu decydujące są bowiem trzy elementy. Pierwszy z nich dotyczy samego istnienia jednolitego i ciągłego naruszenia, a mianowicie tego, że poszczególne sporne zachowania powinny wpisywać się w „całościowy plan” realizujący jednolity antykonkurencyjny cel. Elementy drugi i trzeci dotyczą możliwości przypisania przedsiębiorstwu jednolitego i ciągłego naruszenia. W tym względzie przedsiębiorstwo powinno mieć zamiar przyczynić się swoim zachowaniem do osiągnięcia wspólnych celów realizowanych przez wszystkich uczestników ( por. wyrok Sądu z dnia 6 listopada 2024 r. sygn. akt T-386/21, opubl. Legalis).

7. Przedstawione ustalenia wymagały dalej, w nawiązaniu do przywołanego na wstępie art. 93 ustawy o ochronie, określenia daty zaprzestania stosowania praktyki. Jak podniesiono w odwołaniu, uznanie porozumienia za naruszenie o jednolitym i ciągłym charakterze powinno prowadzić do wniosku, że do zaprzestania kwestionowanej praktyki doszło z chwilą zawarcia porozumienia w październiku 2014 r. ( pkt 24 odwołania), albowiem nigdy nie zostało ono wprowadzone w życie. Zdaniem odwołującej spółki coroczna akceptacji (...) [informacja chroniona] świadczy co najwyżej o dalszym „istnieniu” praktyki tj. jej formalnoprawnym obowiązywaniu niestosowanego porozumienia, które nie ma znaczenia dla zastosowania art. 93 ustawy o ochronie (pkt 30 odwołania).

8. Odnosząc się do argumentacji odwołania, że zarzucone stronie porozumienie nigdy nie było wykonywane, a tym samym bieg terminu przedawnienia należy liczyć od dnia wprowadzenia (...) [informacja chroniona], w pierwszej kolejności warto przywołać uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 20 lutego 2014 r. sygn. akt III SK 26/13 (opubl. Legalis), w którego treści przedstawiono pojawiające się w doktrynie rozbieżności związane z wykładnią normy art. 93 ustawy o ochronie. Wskazano w nim, że w piśmiennictwie podnoszono, że w przypadku porozumień ograniczających konkurencję przybierających postać umowy cywilnoprawnej nie można mówić o zaprzestaniu stosowania praktyki, dopóki umowa nie zostanie rozwiązana (zmieniona). Tak długo, jak taka umowa obowiązuje, strony zobligowane są do określonego zachowania, które jest sprzeczne z ustawą ( tak J. Kruger (w:) red. A. Stawicki, E. Stawicki, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2011, s. 908). W przypadku takich porozumień termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg dopiero z końcem roku, w którym umowa została rozwiązana (zmieniona). Nie ma natomiast znaczenia, czy umowa taka - stanowiąca formalną podstawę dla porozumienia - jest rzeczywiście wykonywana. Przeciwny pogląd zakładał zaś, że niewykonywanie przybierającego postać umowy porozumienia ograniczającego konkurencję powinno skutkować szybszym rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia. Skoro status porozumienia w rozumieniu ustawy mają także umowy, które zostały rozwiązane przez strony oraz umowy, które i tak (z różnych powodów) nie wywołują skutków cywilnoprawnych, do zaprzestania stosowania praktyki nie jest konieczne rozwiązanie takiej umowy. Decydujące znaczenie powinno mieć samo zaprzestanie jej realizacji ( zob. K. Kohutek (w:) K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2008, s. 948-949; red. C. Banasiński, E. Piontek, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2009, s. 775-776). W przypadku porozumienia, które nie było wykonywane, o zaprzestaniu stosowania praktyki można zatem mówić już od chwili jego zawarcia ( zob. E. Modzelewska-Wąchal, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2002, s. 307). Na tle tych poglądów, rozstrzygając rozbieżności, Sąd Najwyższy wskazał, że dla objęcia konkretnego zachowania przedsiębiorców zakresem normowania zakazu porozumień ograniczających konkurencję istotne jest jedynie, czy zachowanie to ma na celu ograniczenie konkurencji bądź wywołuje taki skutek. W przypadku porozumień, które nie są wykonywane, o ewentualnym naruszeniu zakazu z art. 6 ust. 1 ustawy można mówić wyłącznie w odniesieniu do porozumień, których celem jest ograniczenie konkurencji. Zasadniczo sama treść porozumienia, wsparta oceną kontekstu gospodarczo-prawnego porozumienia, uzasadnia przyjęcie założenia, że do ograniczenia konkurencji doszło już wskutek zawarcia porozumienia. Skutki tego porozumienia nie muszą zmaterializować się w obrocie gospodarczym. Nie ma to jednak bezpośredniego znaczenia dla art. 93 ustawy, dla którego liczy się tylko, czy zaprzestano stosowania porozumienia. Porozumienie, którego celem jest ograniczenie konkurencji, jest stosowane, gdy jego strony zachowują się w sposób odpowiadający poczynionym ustaleniom. Gdy porozumienie nie było nigdy wykonywane, nie można mówić o „stosowaniu praktyki ograniczającej konkurencję”. To z kolei oznacza, że w przypadku porozumień ograniczających konkurencję ze względu na cel, które nie były wykonywane przez strony, do zaprzestania stosowania praktyki w rozumieniu art. 93 ustawy dochodzi z chwilą zawarcia takiego porozumienia.

Nie kwestionując tych konstatacji, warto przywołać glosę Konrada Kohutka ( glosa do wyroku SN z dnia 20 lutego 2014 r., III SK 26/13, Opublikowano: LEX/el. 2014), który zwrócił uwagę na ryzyko możliwości „obchodzenia” przez przedsiębiorców przepisu ustanawiającego instytucję przedawnienia antymonopolowego. Dlatego też w glosie tej wskazano, że stanowisko Sądu Najwyższego odnosić należałoby wyłącznie do tych porozumień, które nigdy nie były przez strony realizowane; jednocześnie zaś fakt zawarcia danego porozumienia został wykryty przez Prezesa UOKiK przed upływem terminu przedawnienia antymonopolowego. Natomiast w przypadku porozumień, które faktyczne były realizowane (nawet przez krótki okres czasu), termin przedawnienia z art. 93 ustawy o ochronie powinien być obliczany od końca roku kalendarzowego, w którym strony zaprzestały (nawet krótkotrwałego) stosowania danego porozumienia. W przypadku zaś gdy przedsiębiorcy zaczęli stosować się do treści porozumienia – kształtując w oparciu o nią swe zachowania rynkowe (i fakt ów zostanie udowodniony przez Prezesa UOKiK) – wówczas data zawarcia takiego porozumienia staje się w zasadzie irrelewantna w kontekście kalkulacji terminu przedawnienia.

Jako że w odwołaniu powołano się na stanowisko przedstawione w przywołanej glosie, to jest że porozumienie, które w ogóle nie było wykonywane – i to niezależnie od jego formy oraz treści (nawet tej oczywiście antykonkurencyjnej) w obrocie gospodarczym „nie istnieje” („nie zaistniało”), ponieważ strony tego porozumienia nie określają (nie określały) swych zachowań rynkowych zgodnie z jego treścią ( przypis 8 odwołania), to warto przytoczyć pominiętą część poglądu. W cytowanej glosie wskazano bowiem dalej, że twierdzenie to nie oznacza braku naruszenia prawa konkurencji przez takie porozumienie. Zakaz z art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie może być bowiem naruszony również przez sam fakt zawarcia porozumienia, którego celem (ocenianym obiektywnie) jest ograniczenie konkurencji, mimo że porozumienie to faktycznie nie było realizowane (przez wszystkie lub niektóre z jego stron), względnie było realizowane, lecz antykonkurencyjny skutek w rzeczywistości nie wystąpił. Fakt braku wystąpienia takiego skutku czy też fakt braku realizacji danego (niejako „formalnie” antykonkurencyjnego) porozumienia nie „legalizują” go w świetle art. 6 ustawy. Konstrukcja art. 6 ust. 1 ustawy (a także ogólne sformułowanie z art. 1 ust. 2 ustawy) uzasadnia tezę, iż do naruszenia prawa konkurencji może dojść także w przypadku praktyk, które konkurencji ani faktycznie, ani nawet prawdopodobnie nie będą ograniczać które wszak rzeczywiście nigdy nie były przez strony realizowane.

9. Powracając do oceny terminu zaprzestania praktyk ograniczających konkurencję, nie można pominąć wyjaśnienia zawartego w wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 10 czerwca 2020 r. I NSK 19/19 ( opubl. Legalis, Lex), na który powołały się zresztą obie strony procesu. W orzeczeniu tym również odniesiono się do problematyki zaprzestania praktyki w postaci antykonkurencyjnego porozumienia zakazanego ze względu na cel, a w szczególności, czy istotne jest z tego punktu widzenia wykonywanie tego porozumienia. Sąd Najwyższy poparł wyrażone wcześniej stanowisko, że w przypadku porozumienia ograniczającego konkurencję w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie ze względu na cel, które nie było wykonywane przez strony, do zaprzestania stosowania praktyki w rozumieniu art. 93 ust. 1 ustawy dochodzi z chwilą zawarcia takiego porozumienia ( por. też wyrok Sądu Najwyższego z 22 maja 2014 r., sygn. akt III SK 50/13, opubl. Legalis). Dla omawianej sprawy znamienne są jednak dalsze wyjaśnienia uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego. Wskazano w nich, że w odniesieniu do porozumienia zakazanego ze względu na cel praktyka ograniczająca konkurencję istnieje już od chwili zawarcia takiego porozumienia, bez względu na to, czy jest ono wykonywane, czy też nie. W konsekwencji praktyka taka istnieje dopóki obowiązuje porozumienie, nawet jeżeli jest niewykonywane. Tak jest jednak tylko wówczas, gdy cel niewykonywanego porozumienia nie jest ograniczony w czasie. Jeżeli natomiast cel porozumienia jest limitowany określonym horyzontem czasowym (np. porozumienie zostaje zawarte na konkretny rok), to po upływie tego czasu porozumienie przestaje wiązać, a co za tym idzie antykonkurencyjna praktyka nie istnieje, skoro odpada cel porozumienia, a brak jest jednocześnie jego skutków (wykonywania porozumienia). Zgodnie z art. 93 ustawy o ochronie dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia antymonopolowego, istotne jest natomiast jedynie „zaprzestanie stosowania praktyki”. Innymi słowy, samo „istnienie” praktyki (obowiązywanie niewykonywanego porozumienia) nie ma znaczenia dla zastosowania przepisy. Decyduje tylko to, czy i do kiedy dana praktyka była „stosowana”. Znamiennym jednak jest, że przywołana sprawa odnosiła się do porozumienia, które zostało zawarte w 2009 r. na okres roku. Porozumienie to nie „wykraczało poza 2009 r.”, i brak było również skutków tego porozumienia w 2010 r. W konsekwencji przyjęto, że zaprzestanie stosowania praktyki nastąpiło w 2009 r., skoro ani cel porozumienia, ani jego skutki nie obejmowały roku 2010 i lat następnych. Jest to stan odmienny od tego ocenianego w sprawie niniejszej. Dystrybutorzy współpracujący z (...) sp. z o.o. musieli bowiem corocznie akceptować ograniczające konkurencję porozumienia zawarte w (...) [informacja chroniona]. W sposób dostrzegalny na zewnątrz i weryfikowalny strony zatem trwały i przedłużały czas wiążącego ich porozumienia. Nie można tym samym stwierdzić, że już w 2014 r. doszło do zaniechania wykonywania porozumienia na rynku. Nie można uznać, że doszło do „odżegnania się od zakazanej praktyki i wyraźnego porzucenia celu zawartego porozumienia”. Zaniechanie stosowania praktyki to rzeczywiste zaprzestanie zachowania, a zatem zaprzestanie wykonywania działań lub podjęcia działań, w przypadku praktyki przybierającej postać zaniechania, które kwalifikowane jest jako naruszające konkurencję ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 2 lipca 2009 r. sygn. akt III SK 10/09, opubl. Legalis). Okoliczność, że strony odnawiały zakazane porozumienie, nawet w sytuacji, w której nie jest ono faktycznie wykonywane, przemawia przeciwko przyjęciu, że doszło do takiego zaprzestania. Odmienna ocena mogłaby rodzić ryzyko obejścia przepisów chroniących konkurencję. Stąd Sąd przychylił się do stanowiska Prezesa Urzędu, że nie jest ani zasadne ani logiczne, by bieg terminu przedawnienia antymonopolowego określać według daty pierwszego z tych działań, skoro kolejne dowodzą, że cel porozumienia był konsekwentnie kontynuowany i wykraczał poza zakres pierwszych kwestionowanych (...) [informacja chroniona] i obejmował lata następne.

10. Niezależnie od powyższych wywodów Sąd podnosi, że zebrany materiał dowodowy wskazywał również i na to, że niedozwolone porozumienie obowiązywało i było uwzględniane przez dystrybutorów współpracujących z (...) sp. z o.o. Co prawda część przesłuchiwanych świadków wskazała, że nie zapoznała się (...) [informacja chroniona] przed ich akceptacją i sprzedawała rowery z dostawą ( vide zeznania M. D. 00:23:30 k. 393-393v, 00:41:09 k. 393v, T. W. 01:05:16 k. 394v, A. M. 01:17:30 k. 395v), ale złożone zostały także zeznania wskazujące na to, że z uwagi na wprowadzone ograniczenia zaniechano sprzedaży internetowej ( vide zeznania Z. S. 0:51:36 k. 394). Wskazać należy także materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania przed Prezesem Urzędu, w którym Dystrybutorzy potwierdzali wprowadzone ograniczenia sprzedażowe ( np. pismo k. 38). Natomiast dla samego uznania, że niedozwolone postanowienia umowne były wprowadzone w życie wystarczające jest, aby zapisy przyjęte w (...) [informacja chroniona] miały wpływ na zachowania dystrybutorów. Okoliczność, że niektórzy z nich w ogóle nie zapoznali się z (...) [informacja chroniona], lub że (...) sp. z o.o. nie prowadziła zastrzeżonych działań przymuszających do ich stosowania, nie może przesądzać o tym, że w sprawie nie wystąpiło niedozwolone porozumienie. Należy bowiem pamiętać, że zakazem objęte są nie tylko te porozumienia, w których osiągnięty został określony skutek. Zakaz dotyczy samego uczestnictwa w porozumieniu wymierzonym w chronione dobro jakim jest swobodna konkurencja ( zob. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 06 października 2008 r. sygn. akt XVII AmA 105/08, niepubl.). Przyczynienie się przedsiębiorstwa, chociażby poprzez podporządkowanie się mu lub w sposób pomocniczy lub bierny, do wprowadzenia kartelu w życie, wystarczy, aby uznać, że mamy do czynienia z antykonkurencyjnym zachowaniem wprowadzanym w życie lub planowanym przez inne przedsiębiorstwa w ramach realizacji tego samego antykonkurencyjnego celu, o których to zrachowaniach miało ono rzeczywistą lub domniemaną wiedzę (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 lipca 2008 r., AC-T./K., T-99/04, EU:T:2008:256, pkt 133, 134; z dnia 8 września 2010 r., D./K., T-29/05, EU:T:2010:355, pkt 55, 56), Oczywiście udział w jednolitym i ciągłym naruszeniu może być różny, co w niniejszej sprawie zostało dostrzeżone przez Prezesa Urzędu, gdyż postępowania nie zostało wszczęte oraz nie wymierzono kar wobec dystrybutorów. Niemniej jednak nie zmienia to faktu, że naruszenie zakazu o jakim mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie wiąże się już z samym faktem zawarcia porozumienia. Bierne uczestnictwo w tymże porozumieniu, polegające na braku wdrożenia podjętych ustaleń, nie zwalnia uczestnika nielegalnego porozumienia z odpowiedzialności i nie oznacza, iż przestał on w tym porozumieniu brać udział ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 kwietnia 2012 r., sygn. akt VI ACa 1384/11, Legalis). Jedynie wyraźne zdystansowanie się od udziału w porozumieniu może zdjąć z przedsiębiorcy odpowiedzialność za naruszenie przepisów i może świadczyć o zaniechaniu uczestnictwa w zakazanym porozumieniu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 maja 2014 r., sygn. akt III SK 50/13, Legalis).

11. Podsumowując, działanie podejmowane przez (...) sp. z o.o. w latach 2014 – 2019 r., stanowią naruszenie o charakterze ciągłym i jednolitym. Nawet przyjmując twierdzenia strony odwołującej, że porozumienie to nigdy nie zostało wprowadzone w życie, o jego zaniechaniu w rozumieniu art. 93 ustawy o ochronie można mówić z chwilą akceptacji (...) [informacja chroniona], co nastąpiło w roku 2019 r. Oznacza to, że na chwilę wszczęcia postępowania antymonopolowego, co nastąpiło w dniu 01 marca 2021 r., nie upłynął termin przedawnienia wszczęcia tegoż postępowania.

Zarzut II

Naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że uprawnienie dystrybutora do prezentowania na stronie internetowej informacji, zdjęć i reklam rowerów (...)oraz umożliwienie składania klientom za pośrednictwem strony internetowe zamówień na zakup tych rowerów oraz dokonywania płatności stanowi całkowite ograniczenie sprzedaży przez Interent, pomimo spełnienia przesłanek zawarcia umowy na odległość z art. 2 pkt 1 ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tj. 2021 r poz. 2105), a w konsekwencji błędne ustalenie, że ma miejsce porozumienie ograniczające konkurencję polegające na podziale rynku.

Zarzut III

Naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie oraz art. 101 TFUE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że ograniczenie sprzedaży przez Internet jest naruszeniem w rozumieniu wskazanych przepisów, pomimo istnienia obiektywnych okoliczności uzasadniających tego typu ograniczenie w postaci intensyfikacji konkurencji międzymarkowej oraz ochrony zdrowia i zżycia konsumenta

12. Treść przepisu art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie stanowi, że zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na (…) podziale rynków zbytu lub zakupu. Przepis ten odnosi się do porozumień zakazanych ze względu na ich antykonkurencyjny cel. Przyjmuje przy tym się, że domniemanie antykonkurencyjnego charakteru uzgodnień podziałowych skutkuje obniżeniem wymogów co do przeprowadzenia szczegółowych analiz ekonomicznych dla wykazania skutków porozumienia zawierającego takie postanowienia ( zob. m.in. wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 9 marca 2007 r., sygn. akt XVII AmA 20/06, niepubl.). Oznacza to, że antykonkurencyjny charakter zachowuje takie porozumienie, którego strony nie osiągnęły korzyści (np. finansowych), jakie miały wiązać się z wdrożeniem porozumienia ( wyr. Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 7 listopada 2005 r., sygn. akt XVII Ama 26/04, Dz.Urz. UOKiK z 2006 r. Nr 1, poz. 15; por. także wyr. Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 30 grudnia 2019 r., sygn. akt XVII AmA 50/16, Legalis).

13. Podział rynku może nastąpić m.in. ze względu na kanał sprzedaży (sprzedaż internetowa/online oraz sprzedaż stacjonarna/offline). Za porozumienia podziałowe uznaje się bowiem porozumienia ingerujące w swobodę wyboru kanału sprzedaży, w tym zakazy prowadzenia sprzedaży w Internecie.

14. Uwzględniając akcentowaną przez stronę odwołującą przesłankę wprowadzenia do (...)ograniczenia dotyczącego sprzedaży wysyłkowej tj. bezpieczeństwo konsumentów dokonujących zakupu rowerów, warto nadmienić, że antykonkurencyjny cel porozumienia istnieje obiektywnie, niezależnie od subiektywnego przekonania jego uczestników o celu, który przyświecał przystąpieniu do porozumienia (zob. wyr. Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 27 listopada 2012 r., sygn. akt XVII AmA 184/10, niepubl., z dnia 2 października 2012 r., sygn. akt XVII AmA 77/10, niepubl.). Przedmiot porozumienia jest całkowicie oderwany od subiektywnych zamiarów stron oraz celu ich działania, a więc istnieje nawet jeżeli strony porozumienia nie mają świadomości bezprawności swoich działań.

15. Z kolei art. 101 TFUE stanowi, że niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na (…) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;

16. Uzasadniając rozstrzygnięcie Sądu warto wskazać, że uprzednio obowiązujące rozporządzenie Komisji (UE) NR 330/2010 z dnia 20 kwietnia 2010 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych nie zawierało żadnego przepisu, który literalnie odnosiłby się do problematyki dystrybucji internetowej, a kwestie te normowane były wyłącznie na gruncie miękkich regulacji tj. Wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych 2010/C 130/01 Dz.U.UE C z dnia 19 maja 2010 r. W pkt 52 tych wytycznych wyraźnie wskazano, że Internet jest skutecznym narzędziem umożliwiającym dotarcie do większej liczby klientów oraz innych grup klientów niż w przypadku tradycyjnych metod sprzedaży i z tego względu pewne ograniczenia dotyczące wykorzystania Internetu traktuje się jako ograniczenia dotyczące (od)sprzedaży. Zasadniczo każdy dystrybutor musi mieć prawo wykorzystywać Internet w celu sprzedaży produktów. Wykorzystanie strony internetowej może mieć skutki wykraczające poza własne terytorium lub grupę klientów dystrybutora, co jednak wynika z technologii, pozwalającej na łatwy dostęp z każdego miejsca.

17. Już na tle przywołanego stanu prawnego podkreślano, że klauzula umowna, wykluczając de facto formę sprzedaży produktów niewymagającą fizycznego przemieszczenia się klienta, redukuje w sposób znaczny autoryzowanemu dystrybutorowi możliwość sprzedaży produktów umownych klientom znajdującym się poza jego obszarem umownym lub jego strefą działalności. Może ona zatem ograniczać konkurencję na tym obszarze ( zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 października 2011 r. C-439/09, opubl. ZOTSiS 2011/10A/I-9419-9467 ).

18. Na chwilę wydania decyzji obowiązywało już nowe rozporządzenie Komisji (UE) 2022/720 z dnia 10 maja 2022 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych (Dz.U.UE.L.2022.134.4 z dnia 2022.05.11). W jego art. 4 lit. e wskazano, że nie mogą być objęte przywilejem wyłączenia porozumienia wertykalne, które bezpośrednio lub pośrednio, niezależnie od innych kontrolowanych przez strony czynników lub w połączeniu z nimi, mają na celu uniemożliwienie skutecznego wykorzystania Internetu przez nabywcę lub jego klientów do sprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem, ponieważ ogranicza ono terytorium, na którym towary lub usługi objęte porozumieniem mogą być sprzedawane, lub klientów, którym te towary lub usługi mogą być sprzedawane, w rozumieniu lit. b), c) lub d), bez uszczerbku dla możliwości nałożenia na nabywcę:

(i) innych ograniczeń dotyczących sprzedaży przez Internet; lub

(ii) ograniczeń dotyczących reklamy internetowej, które nie mają na celu uniemożliwienia korzystania z całego kanału reklamy internetowej.

Tym samym ograniczenia te zostały zaliczone do tzw. hardcore restrictions. Niemal tożsamy zapis znalazł się w § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 maja 2023 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz.U.2023.1033).

19. Konkretyzacja unormowania z art. 4 lit. e rozporządzenia 2022/720 przedstawiona została w zawiadomieniu Komisji - Wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych 2022/C 248/01 z dnia 30 czerwca 2022 r. (Dz.Urz.UE.C Nr 248, str. 1). W nowym stanie prawnym wyraźnie wyodrębniono te ograniczenia online sales, które są dozwolone (podlegają wyłączeniu z zakazu porozumień antykonkurencyjnych), jak też te, które wykluczają zastosowanie przywileju tego wyłączenia. Choć te dwie kategorie nie tworzą zamkniętego katalogu, to jednak wydaje się, że w praktyce to przede wszystkim one stanowić będą wiodącą wskazówkę co do formy (treści, rodzaju) ograniczeń sprzedaży internetowej ( tak Kohutek Konrad, Sprzedaż internetowa w świetle znowelizowanych reguł konkurencji dotyczących porozumień wertykalnych, Opublikowano: PPH 2024/1/22-32). Ogólnie wskazać należy, że dostrzeżono istotność wykorzystania Internetu jako kanału sprzedaży towarów i wprost przyjęto, że limitowanie sprzedaży internetowej stanowi jedno z najpoważniejszych ograniczeń.

20. Wśród dozwolonych ograniczeń sprzedaży internetowej wymienia się m.in. wymóg, aby kupujący prowadził jeden lub więcej sklepów stacjonarnych lub salonów (reguła brick and click), czy zakaz korzystania z internetowych platform handlowych ( marketplace ban). Warto zaznaczyć, że ostatnie ze wskazanych ograniczeń jest pokłosiem wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 grudnia 2017 r. C-230/16 ( Opublikowano: ZOTSiS.2017/12/I-947), w którym wskazano, że nie są zakazane postanowienia umowne, które zakazują autoryzowanym dystrybutorom działającym w ramach systemu dystrybucji selektywnej artykułów luksusowych, służącego głównie zapewnieniu luksusowego wizerunku takich towarów, korzystania w celu sprzedaży przez Internet towarów objętych umową, w sposób rozpoznawalny na zewnątrz, z platform należących do osób trzecich, pod warunkiem że postanowienie to służy ochronie luksusowego wizerunku owych towarów, że jest ono ustalone w sposób jednolity i stosowane w sposób niedyskryminacyjny i że jest ono proporcjonalne do realizowanego celu, co powinien zweryfikować sąd odsyłający. Nałożony na uczestników systemu dystrybucji selektywnej artykułów luksusowych, którzy działają na rynku w charakterze dystrybutorów, zakaz włączania przedsiębiorstw trzecich w sprzedaż przez Internet w rozpoznawalny na zewnątrz sposób, nie stanowi ograniczenia grupy klientów. Tym samym Trybunał pozwolił w sposób zgodny z prawem konkurencji wykluczyć dopuszczalność oferowania produktów na stronach podmiotów trzecich (tj. stronach nienależących ani do dostawcy, ani do nabywcy)

21. Niemniej jednak na gruncie omawianej sprawy Prezes Urzędu zarzucił ogólnie ograniczenie dystrybutorom możliwości sprzedaży rowerów przez Internet. Z uzasadnienia decyzji wynikało, że zarzucono stronie wprowadzenie zapisów ograniczających sprzedaż przez Internet polegających na ograniczeniu sprzedaży przez strony własne dystrybutorów oraz platformy osób trzecich ( pkt 140 decyzji). Wyraźnie w decyzji wskazano, że ustalenie to wyprowadzone zostało z zapisów upoważniających dystrybutorów do prezentowania na swojej stronie internetowej wyłącznie informacji, zdjęć i reklam rowerów (...)oraz do umożliwiania składania zamówień na zakup tych rowerów, pod warunkiem, że wydanie roweru nastąpi w punkcie stacjonarnym. Zakazano także prowadzenia sprzedaży towaru za pośredniemu aukcyjnych platform internetowych. Zapisy (...) [informacja chroniona] tym samym dążyły praktycznie do całkowitego zakazu sprzedaży rowerów określonej marki przez Internet ( pkt 144 decyzji). Zdaniem Prezesa Urzędu ograniczenie sprzedaży przez strony własne dystrybutorów oraz platformy osób trzecich, jeśli prowadzą do istotnego lub nawet całkowitego ograniczenia sprzedaży przez Internet, mogą by uznane za praktykę polegająca na podziale rynku poprzez ograniczenie terytorium sprzedaży lub kręgu odbiorców. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podziela te ustalenia.

22. Co prawda nie są zakazane postanowienia umowne, które zakazują autoryzowanym dystrybutorom działającym w ramach systemu dystrybucji selektywnej, korzystania w celu sprzedaży przez Internet towarów objętych umową, w sposób rozpoznawalny na zewnątrz, z platform należących do osób trzecich, jakkolwiek nie można pomijać, że spełnione muszą być tu określone warunki m.in. wymóg niedyskryminacji i proporcjonalności ( por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 6 grudnia 2017 r. w sprawie C-230/16 C.GmbH v. (...), ECLI:EU:C:2017:941). Natomiast jak wynika z niekwestionowanych ustaleń wskazanych w decyzji Prezesa Urzędu ograniczenia sprzedaży przez Internet nie dotyczyły np. sportowych sklepów sieciowych (pkt 154 decyzji).

23. Chociaż dopuszcza się sprzedaż selektywną, a dostawca może narzucić swoim autoryzowanym dystrybutorom kryteria sprzedaży przez Internet, które nie są równoważne z kryteriami narzuconymi w przypadku sprzedaży w sklepach stacjonarnych, to warunkiem jest, aby wymogi narzucone w przypadku sprzedaży przez Internet nie miały pośrednio na celu uniemożliwienia nabywcy lub jego klientom skutecznego wykorzystywania Internetu do celów sprzedaży ich towarów lub usług objętych porozumieniem na określonych terytoriach lub określonym klientom. Dostawca może na przykład narzucić szczególne wymogi w celu zapewnienia standardów jakości dotyczących sprzedaży przez Internet, takie jak wymóg utworzenia i prowadzenia internetowego działu wsparcia posprzedażnego, wymóg pokrycia kosztów zwrotu nabytych produktów przez klienta lub stosowanie bezpiecznych systemów płatności. Podobnie dostawca może określić różne kryteria dotyczące zrównoważonego rozwoju dla internetowych i pozainternetowych kanałów sprzedaży. Dostawca może na przykład wymagać ekologicznie odpowiedzialnych punktów sprzedaży lub korzystania z usług dostawców używających ekologicznych rowerów ( pkt 235 wytycznych 2022/C 248/01).

24. Jeszcze raz podkreślić więc należy, że odwołująca spółka nie nałożyła na dystrybutorów wyłącznie zakazu korzystania z platform handlowych, ale przewidziała także istotne ograniczenie w zakresie korzystania z własnych stron internetowych przez dystrybutorów. Natomiast przyjmuje się, że takie ograniczenie, nie mając jakiegoś szczególnego uzasadnienia, nie zostało uznane przez Komisję za dozwolone, mogąc stanowić praktykę opisaną w art. 4 lit. e rozporządzenia 2022/720 oraz art. § 10 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 maja 2023 r. ( tak też Kohutek Konrad, Sprzedaż internetowa w świetle znowelizowanych reguł konkurencji dotyczących porozumień wertykalnych, Opublikowano: PPH 2024/1/22-32).

25. W ocenie Sądu, pod względem skutku ograniczeń narzuconych przez (...) sp. z o.o., mamy do czynienia z sytuacją zbliżoną do ograniczenia polegającego na nakazie, aby nabywca prowadził sprzedaż towarów lub usług objętych porozumieniem jedynie w przestrzeni fizycznej lub w obecności fizycznej wyspecjalizowanego personelu. Nie można zgodzić się z argumentacją odwołania, że z zapisów (...) [informacja chroniona] wynika, że sprzedaż mogła być prowadzona w systemie on line przy wykorzystaniu modelu sprzedaży prowadzonej poprzez zawieranie umów na odległość ( pkt 40 oddawania), a w konsekwencji żadne ograniczenia nie zostały wprowadzone. Spółka dla uzasadnienia swych twierdzeń przywołała art. 2 pkt 1 ustawy o prawach konsumenta, który stanowi, że przez umowę zawartą na odległość rozumie się umowę zawartą z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Podano, że przywołana definicja nie uzależnia spełnienia przesłanek pozwalających na klasyfikacje umowy jako zawartej na odległość od określonego sposobu dostawy, który powinien oferować przedsiębiorca.

26. Owszem definicja legalna sprzedaży na odległość nie odnosi się do dostawy towaru. Jednakowoż w decyzji nie zarzucono spółce wprowadzenia ograniczenia dystrybutorom sprzedaży na odległość, ale sprzedaży przez Internet. W ocenie Sądu, chociaż taki model sprzedaży nie jest regulowany ustawowo i w określonym zakresie należy stosować zapisy ustawy o prawach konsumenta, to w kontekście zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie, oraz przy uwzględnieniu treści rozporządzeń i wytycznych wskazanych wyżej, nie można modelu tego ograniczać jedynie do określenia warunków umowy na odległość. Sprzedaż za pośrednictwem Internetu należy łączyć także z dostawą towaru. W tym przypadku dostawa nie może być uznawana jedynie za czynność logistyczną, ale faktycznie stanowi istotny element umowy. Sprzedaż internetowa służy przeto zakupowi towaru bez konieczności fizycznego kontaktu sprzedawcy i nabywcy, w której co do zasady płatność i dostawa realizowane są na odległość. Celem sprzedaży on line jest automatyzacja całego procesu. Dlatego powszechnie wskazuje się, że przy sprzedaży na odległość użycie poczty czy firm kurierskich, to element modelu prowadzenia działalności gospodarczej. Taki model sprzedaży zakłada, że przedsiębiorca prowadzący sklep internetowy będzie docierał do szerokiego kręgu odbiorców, obniży koszty sprzedaży, a tym samym cenę towarów, a doręczenie sprzedanego towaru będzie zlecał poczcie i firmom kurierskim. Przy takim „modelu” prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca musi odpowiadać za to, aby towar rzeczywiście został doręczony ( zob. np. Odpowiedzialność przedsiębiorcy prowadzącego sprzedaż wysyłkową za zagubienie przesyłki, MoP 2011, Nr 8, s. 453). W ramach ustawowej ochrony konkurencji i konsumentów, cechą takiej sprzedaży jest to, że otwiera dostęp do produktów spoza lokalnego rynku. Dlatego ponownie wskazać trzeba, że niedopuszczalne są porozumienia uniemożliwiające skuteczne wykorzystania Internetu przez nabywcę lub jego klientów do sprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem, ponieważ ograniczają one terytorium, na którym towary lub usługi objęte porozumieniem mogą być sprzedawane, lub klientów, którym te towary lub usługi mogą być sprzedawane ( art. 4 lit e rozporządzenia 2022/720). Natomiast wymóg odbioru osobistego towaru w sposób oczywisty ogranicza terytorium, na którym towar jest dostępny. Możliwość dostarczenia towaru do klienta jest bowiem istotną cechą sprzedaży przez Internet i należy zgodzić się ze stwierdzeniem, że jest to fakt notoryjny. Kupujący nie jest nastawiony na pokonywanie znacznych odległości celem odbioru towaru.

27. Przy ocenie zarzutu stawianego spółce w kontekście obowiązujących norm prawa uwzględnić należy szeroko rozumiany kontekst wprowadzonych przez nią ograniczeń. Nie można zatem zapominać o konsekwencjach społecznych i ekonomicznych do jakich mogły one prowadzić. Ratio legis unormowania zawartego w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie oraz art. 101 lit c TFUE jest przeciwdziałanie utrudnieniu konkurencji. Źródłem takiego naruszenia mogą być nie tylko okoliczności prawne, ale i faktyczne.

28. Jeszcze raz podkreślić także należy, iż zarzucone spółce porozumienie podziałowe, zakazane jest ze względu na cel. A gdy strony porozumienia stawiają sobie za cel ograniczenie konkurencji, to nie ma znaczenia, czy cel ten został osiągnięty, wystarczające jest, aby zamiarem przedsiębiorców była rezygnacja ze swej suwerenności decyzyjnej lub jej części ( zob. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 13 maja 2004 r. sygn. akt III SK 44/04, opubl. Legalis). Nie jest zatem konieczne osiągnięcie antykonkurencyjnych skutków porozumienia, a decydujące znaczenie ma prewencyjny wymiar zakazu porozumień ograniczających konkurencję - sankcjonowaniu podlega już sam zamiar wywołania negatywnych skutków ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22.4.2015 r., VI ACa 624/14, OSP 2021, Nr 4, poz. 25, s. 25). Natomiast cel antykonkurencyjny oznacza przede wszystkim sprzeczność uzgodnień przedsiębiorców z celami ustawy o ochronie ( tak Miąsik Dawid, Reguła rozsądku w prawie antymonopolowym. Studium prawnoporównawcze, Kantor Wydawniczy Zakamycze 2004, s. 216). W tym kontekście zupełnie bez znaczenia pozostaje argumentacja odnosząca się do łamania przez dystrybutorów zasad przyjętych w (...) [informacja chroniona]. To, czy porozumienie było wykonywane ma znaczenie jedynie w kontekście zaprzestania naruszenia o jakim mowa w art. 93 ustawy o ochronie, i do czego Sąd odnosił się już we wcześniejszej części uzasadnienia.

29. W odwołaniu strona podnosiła, iż ograniczenia wprowadzone przez spółkę powinny zostać oceniane przy pomocy kryteriów sformułowanych w sprawie M.( wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 25 października 1977 r. w sprawie 26/76 M. (...) G. v. Komisja, ECLI:EU:C:1986:399). Owszem w przypadku zastosowania formuły M. (odpowiednio formuły C.) dane ograniczenie w ogóle nie jest objęte zakazem z art. 101 ust. 1 TFUE. Nie może jednak ujść uwadze, że odnosi się to wszak jedynie do przypadków stosowania dystrybucji selektywnej, a formuła przewiduje określone wymagania stosowania tego zakazu np. wymóg niedyskryminacji, proporcjonalności, luksusowego charakteru towarów ( tak Kohutek Konrad, Sprzedaż internetowa w świetle znowelizowanych reguł konkurencji dotyczących porozumień wertykalnych, Opublikowano: PPH 2024/1/22-32). Formuła ta dotyczy zatem systemu dystrybucji, w którym dostawca zobowiązuje się sprzedawać bezpośrednio lub pośrednio towary lub usługi objęte porozumieniem tylko dystrybutorom wybranym według określonych kryteriów, a dystrybutorzy ci zobowiązują się nie sprzedawać tych towarów lub usług nieautoryzowanym dystrybutorom na terytorium, na którym dostawca postanowił stosować system (art. 1 lit g rozporządzenia 2022/720). Z kolei § 3 pkt 8 krajowego rozporządzenia stanowi, że system dystrybucji to system, w którym dostawca zobowiązuje się sprzedawać bezpośrednio lub pośrednio towary objęte porozumieniem wertykalnym jedynie dystrybutorom wybranym według kryteriów określonych w tym porozumieniu, a dystrybutorzy zobowiązują się nie odsprzedawać tych towarów dystrybutorom nienależącym do tego systemu na terytorium, na którym dostawca prowadzi działalność lub podjął działania świadczące o tym, że zamierza prowadzić działalność w tym systemie. Aby mówić o porozumieniu w ramach selektywnej dystrybucji, porozumienie to musi składać się z dwóch części, tj. zawierać wskazanie zobowiązań zarówno dostawcy, jak i dystrybutorów. Te dwa zobowiązania stanowią cechy wyróżniające system dystrybucji selektywnej. Również w polskiej literaturze podkreślane jest, że istotą systemu dystrybucji selektywnej jest nakładanie wzajemnych zobowiązań na strony, co odróżnia system od innych ograniczeń wertykalnych ( zob. Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2019, Nr 4, Od wyroku w sprawie P. (...) do decyzji w sprawie G., M. P., M. B. i przywołane nam poglądy). Gdyby dany system nie uwzględnia jednej z tych grup zobowiązań, nie może zostać uznany za system dystrybucji selektywnej. Już chociażby z tego powodu, wobec braku przesłanek do uznania ograniczeń wprowadzonych przez (...) sp. z o.o. za działania w ramach dystrybucji selektywnej, argumenty odwołania nie mogły prowadzić do uchylenia decyzji. Jeszcze raz podkreślić należy, że decyzja Prezesa Urzędu nie odnosiła się jedynie do zakazu sprzedaży za pośrednictwem internetowych platform sprzedażowych, ale dotyczyła także ograniczeń nałożonych na samych dystrybutorów w kontekście sprzedaży wysyłkowej.

30. Po drugie należało mieć na uwadze, że zakazy stosowane w ramach dystrybucji selektywnej nie będą w ogóle uznawane za porozumienia ograniczające konkurencję pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek, tj.:

- stosowania względem dystrybutorów obiektywnych kryteriów w sposób jednolity i niedyskryminacyjny,

- stosowania systemu dystrybucji selektywnej ze względu na charakter produktu,

- stosowania takich kryteriów, które nie wykraczają poza to, co jest konieczne ( zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13 paździenrika 2011 r. w sprawie C-439/09 P. (...) przeciwko P., M.przy udziale M. oraz K., ECLI:EU:C:2011:649).

Komisja Europejska dopuszcza przy tym, aby przesłanka proporcjonalności miała analogiczne zastosowanie także do innych kategorii dóbr niż tylko luksusowe, takich jak towary wysokiej jakości, czy produkty zaawansowane technologicznie. Natomiast w sprawie niniejszej Sąd uznał, że wprowadzone ograniczenie, nie miało jakiegoś szczególnego uzasadnienia, i nie może uznać uznane za dozwolone. W ocenie Sądu nawet tak bardzo akcentowane względy bezpieczeństwa nie mogą uzasadniać uniemożliwienie dostawy rowerów do konsumentów, bądź to w ich ostatecznej, złożonej formie, bądź na żądanie konsumenta, w stanie częściowego zmontowania. Sąd nie dyskwalifikuje zeznań przesłuchanych świadków, którzy wskazywali na charakter czynności związanych z montażem takich elementów jako kierownica, siodełko, czy pedały roweru. Jednakowoż nawet przyjęcie, że takie czynności wymagają wiedzy fachowej, nie stoi na przeszkodzie wysyłkowej sprzedaży rowerów. Po pierwsze rowery takie mogą być dostarczane w formie gotowej do użycia, bądź to przez dostawę organizowaną przez sprzedawcę, bądź przy zleceniu takich działań podmiotom profesjonalnie zajmującym się dostawami towarów. Twierdzenia spółki, że żadna z firm kurierskich nie oferuje możliwości dostawy w pełni złożonego roweru, nie zostały w żadne sposób wykazane. Po drugie, to od decyzji konsumenta powinno zależeć, czy ewentualnie chce samodzielnie dokonać montażu wybranych elementów lub zlecić tę czynność podmiotom trzecim. Słusznie też argumentował pozwany, że brak obowiązujących przepisów z zakresu bezpieczeństwa, z których można by wywieść zakaz sprzedaży internetowej rowerów ( vide odpowiedź na odwołanie k. 162 akt sądowych). W załączniku do pisma z dnia 13 lutego 2025 r. pozwany przedstawił dowody uzasadniające tezę, że europejskie normy bezpieczeństwa rowerów nie stoją na przeszkodzie realizowaniu przez dystrybutorów rowerów dostaw bezpośrednich do konsumentów. Natomiast ograniczenie internetowej sprzedaży wysiłkowej mogło by być uzasadnione jedynie pod warunkiem, że byłoby to konieczne i proporcjonalne.

31. Na zakończenie tej części rozważań przypomnieć również należy, że prawidłowe działanie mechanizmu stabilnej i efektywnej konkurencji wymaga, aby uczestnicy rynku w sposób samodzielny, a jednocześnie w oparciu o rachunek ekonomiczny, podejmowali decyzje w zakresie określenia swoich zachowań oraz strategii na rynku, w szczególności warunków, na jakich zamierzają sprzedawać oferowane przez siebie towary lub usługi. U podstaw zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję znajduje się postulat samodzielności rynkowej, z którego wynika zakaz nawiązywania jakichkolwiek kontaktów, których celem lub skutkiem jest wykluczenie lub tylko ograniczenie ryzyka związanego z suwerennym działaniem w warunkach konkurencji.

32. Sprzedaż za pośrednictwem jest rosnącym w siłę kanałem dystrybucji m.in. dlatego, że eliminuje bariery terytorialne a więc sprzedawca może w ten sposób dotrzeć do większej liczby nabywców. Sprzedaż za pośrednictwem Internetu ma więc istotny wpływ na konkurencję, gdyż niewątpliwie poza poszerzeniem geograficznego zakresu walki konkurencyjnej i wzrostu konkurencji cenowej, powoduje obniżenie barier wejścia na rynek. Natomiast działania (...) sp. z o.o. uniemożliwiały taki rozwój sprzedaży z wykorzystaniem Internetu. Było to wynikiem powiązania sprzedaży internetowej ze stacjonarnym punktem sprzedaży, przy jednoczesnej dopuszczalności wydania tegoż roweru jedynie w tym punkcie, co warunkowało zachowanie gwarancji. Zakazano nadto sprzedaży rowerów na pośrednictwem portali aukcyjnych. Zestawienie tych dwóch okoliczności wskazuje, że zapisy (...) [informacja chroniona] dążyły do praktycznie całkowitej eliminacji sprzedaży przez Internet. Konieczność osobistego odbioru roweru w sposób oczywisty narzucała skłonność kupujących do zakupu w najbliżej zlokalizowanych punktach stacjonarnych. To natomiast w praktyce skutkowało podziałem rynku.

Zarzut IV

Naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 3 w zw. Z art. 4 pkt 9 ustawy o ochronie poprzez ich niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przypisania spółce stosowania praktyk ograniczających konkurencję, pomimo wadliwego ustalenia rynku właściwego w sprawie i przyjęcie, że rynkiem właściwym jest krajowy rynek sprzedaży hurtowej rowerów oraz nielogiczne ustalenie, że rzekome ograniczenie konkurencji mogło mieć miejsce na krajowym rynku sprzedaży detalicznej rowerów, to jest na odmiennym rynku właściwym.

33. Zgodnie z art. 6 ustawy o ochronie oraz art. 101 TFUE do wyeliminowania, ograniczenia lub naruszenia w inny sposób konkurencji dochodzi na rynku właściwym. Na mocy art. 4 pkt 9 ustawy o ochronie przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji.

34. Odwołująca zarzuciła błędne ujęcie rynku w ujęciu produktowym. Prezes Urzędu przyjął bowiem, że rynkiem w ujęciu produktowym, na którym zawarto porozumienie, jest rynek hurtowej sprzedaży rowerów, które są towarem nieposiadającym substytutów. Porozumienie zostało zawarte pomiędzy przedsiębiorcą, który wprowadza do obrotu ww. produkty, a współpracującymi z tym podmiotem sprzedawcami (dystrybutorami) detalicznymi. Oznacza to, że zostało ono zawarte na szczeblu sprzedaży hurtowej. Z kolei rynkiem produktowo właściwym, na którym porozumienie mogło ograniczać konkurencję, uznano rynek sprzedaży detalicznej rowerów. Uzgodnienia dotyczyły ograniczania dystrybutorom możliwości sprzedaży rowerów marki (...)przez Internet dla odbiorców końcowych, a zatem odnosiły się do szczebla sprzedaży detalicznej ( pkt 66 decyzji).

35. Wyznaczenie rynku właściwego determinuje możliwość przypisania przedsiębiorcy zarzutu dopuszczenia się praktyki ograniczającej, a prawidłowe wyznaczenie rynku właściwego ma podstawowe znaczenie dla poprawnego zastosowania przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ograniczenie konkurencji w wyniku zawarcia porozumienia musi wystąpić na rynku właściwym, przy czym w sprawach dotyczących porozumień ograniczających konkurencję można mieć do czynienia z wieloma rynkami. Chodzi więc tu po pierwsze o rynek, na którym doszło do zawarcia porozumienia, zaś po drugie o rynek, na którym nastąpiło ograniczenie konkurencji. W przypadku porozumień wertykalnych (na różnych szczeblach obrotu) zazwyczaj rynki te są rozłączne ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z dnia 6 października 2015 r. sygn. akt VI ACa 1150/14).

36. Zdaniem odwołującej spółki błędne jest rozróżnienie, zgodnie z którym wyznaczono rynek, na którym porozumienie zostało zawarte oraz rynek, na którym porozumienie mogło ograniczać konkurencję.

37. Rynek właściwy produktowo obejmuje wszystkie towary, które służą zaspokajaniu tych samych potrzeb nabywców, mają zbliżone właściwości, podobne ceny i reprezentują podobny poziom jakości. Zasadnicze więc znaczenie mają przeznaczenie, właściwości towarów oraz kwalifikacja uwzględnianych w analizie towarów, jako substytucyjnych z perspektywy ich nabywców. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości prawidłowość określenia w decyzji tegoż rynku produktowego, jakim był rynek sprzedaży rowerów. Sąd w pełni także przychyla się do argumentacji pozwanego, że rynek sprzedaży rowerów nie wymaga odniesienia do rynku np. sprzedaży samochodów, motocykli, hulajnóg, czy rolek. Chociaż każdy z tych pojazdów służy do przemieszczania, to oparty jest na zupełnie odmiennym działaniu i może być wykorzystywany w różnych okolicznościach.

38. Podważając prawidłowość określonia rynku, na którym zawarto porozumienie, oraz rynku, na którym porozumienie mogło ograniczać konkurencję, odwołująca powołała się na wyrok Sądu Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 21 maja 2015 r. w sprawie prowadzonej pod sygn. akt XVII AmA 71/13, mocą którego uchylił decyzję Prezesa Urzędu. Wskazać należy, iż tut. Sądowi z urzędu wiadomym jest, że przywołana decyzja była następnie przedmiotem oceny w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 lipca 2017 r. sygn. akt VI ACa 1142/15 , Sądu Najwyższego z15 października 2019 r. sygn. akt I NSK 72/18, Sądu Apelacyjnego z 17 września 2020 r. sygn. akt VII AGa 1011/19 oraz ponownie Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 08 listopada 2023 r. sygn. akt II NSKP 6/23.

W pierwszym z przywołanych wyroków Sądu Najwyższego sygn. akt I NSK 72/18 przypominano stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w uzasadnieniu wyroku z 23 listopada 2011 r. sygn. akt III SK 21/11, że w przypadku porozumień wertykalnych producent i dystrybutorzy nie są konkurentami w rozumieniu art. 4 pkt 10 ustawy o ochronie, albowiem działają na różnych szczeblach obrotu. Porozumienia wertykalne stanowią istotny instrument w kształtowaniu sieci dystrybucji i generalnie uznawane są za prokonkurencyjne, z uwagi na ich pozytywny wpływ na konkurencję między producentami (dostawcami) substytucyjnych towarów kosztem zmniejszenia konkurencji wewnątrzmarkowej. Jednakże pionowe porozumienia uważane są generalnie za porozumienia, których celem jest ograniczenie konkurencji. Ich antykonkurencyjny charakter wynika stąd, że ograniczają wolność przedsiębiorców zajmujących się dystrybucją (hurtową lub detaliczną) w zakresie kształtowania własnej polityki (tu sprzedażowej).

Z kolei w wyroku wydanym pod sygn. akt II NSKP 6/23 Sąd Najwyższy wskazał, że określenie kryteriów wyznaczenia rynku właściwego wymaga indywidualnego podejścia poprzez uwzględnienie specyfiki danej sprawy. Równocześnie dopuszczono ustalenie w decyzji Prezesa Urzędu dwóch rynków tj. tego, na którym zawarto porozumienie (hurtowy) oraz tym, na którym mogło dojść do ograniczenia konkurencji (detaliczny - powiązany z porozumieniem), jak to miało miejsce w sprawie niniejszej.

39. Pod pojęciem rynku właściwego rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Zdaniem Sądu rynkiem właściwym, na którym doszło do zawarcia antykonkurencyjnego porozumienia, prawidłowo określono rynek hurtowej sprzedaży rowerów. Z uwagi na charakter oraz strony tegoż porozumienia oddziaływanie /skutek zarzucanej praktyki, nastąpić mógł na krajowym rynku sprzedaży detalicznej. Na tym rynku mogło dojść do ograniczenia konkurencji. Zatem pomimo tego, że porozumienie zostało zawarte na rynku hurtowym, to jednak jego celem było oddziaływanie na rynek detaliczny, na którym mogły się ujawnić skutki porozumienia.

40. Na marginesie warto odnotować, że w sprawach dotyczących porozumień zakazanych ze względu na konkurencyjny cel precyzyjne wyznaczenie rynku nie jest niezbędne. W wyroku Sądu Najwyższego z 15 lutego 2019 r. ( sygn. akt I NSK 10/18, opubl. Legalis), przyjęto, że dokładne wyznaczenie rynku właściwego w sprawach dotyczących antykonkurencyjnych porozumień jest konieczne wtedy, gdy należy poddać analizie skutki takiego porozumienia. W sytuacji, kiedy można stwierdzić, iż dane porozumienie ma na celu ograniczenie konkurencji, nie istnieje potrzeba brania pod uwagę konkretnych skutków, jakie to porozumienie wywołuje na danym rynku.

Zarzut V

Naruszenie art. 101 ust. 1 lit c TFUE w zw. Z art. 3 ust. 1 i art. 5 Rozporządzenia Rady UE nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2022 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w ar.t 81 i 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. Urz. UE L z 04 stycznia 2003 r.) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie pomimo braku przesłanki wpływu zarzucanego naruszenia na handel między państwami Członkowskimi.

41. Przepis art. 101 TFUE (dawniej art. 81) wskazuje, że niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego. Z kolei przywołany w zarzutach art. 3 ust. 1 rozporządzenia 1/2003 stanowi, że jeżeli organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich lub krajowe sądy stosują krajowe prawo konkurencji do porozumień, decyzji związków przedsiębiorstw lub praktyk uzgodnionych w rozumieniu art. 81 ust. 1 Traktatu, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi w rozumieniu tego przepisu, stosują również art. 81 Traktatu do takich porozumień, decyzji lub praktyk uzgodnionych. W przypadkach, gdy organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich lub krajowe sądy stosują krajowe prawo konkurencji do praktyk zakazanych art. 82 Traktatu, stosują również art. 82 Traktatu. Z kolei art. 5 rozporządzenia zakłada, że organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich mają prawo stosowania art. 81 i 82 Traktatu w indywidualnych sprawach. W tym celu, działając z urzędu lub na wniosek, mogą wydać następujące decyzje:

- domagające się zaprzestania naruszenia,

- zarządzające środki tymczasowe,

- akceptujące zobowiązania,

- nakładające grzywny lub okresowe kary pieniężne, lub inne kary przewidziane w krajowych przepisach prawa.

Jeżeli na podstawie informacji, które posiadają organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich, warunki ustanowienia zakazu nie zostały spełnione, mogą również zdecydować, że nie ma podstaw do działania z ich strony.

42. Pojęcie wpływu na handel pomiędzy Państwami Członkowskimi jest pojęciem niezdefiniowanym. Kryterium wpływu na handel jest spełnione w przypadku wykazania, że z wystarczającym stopniem prawdopodobieństwa, opartym na zestawie obiektywnych czynników prawnych lub faktycznych, praktyka może wywierać na strukturę handlu między państwami członkowskimi bezpośredni lub pośredni, rzeczywisty lub potencjalny wpływ mogący zagrozić realizacji celów jednolitego rynku ( zob. np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości: z 23.4.2009 r., C-425/07 P, (...), ECLI:EU:C:2009:253, pkt 51; z 25.1.2007 r., C-407/04 P, D. SpA p. K., ECLI:EU:C:2007:53, pkt 90; z 29.10.1980 r., sprawy połączone 209/78 do 215/78 i 218/78, V. L. ). Przy czym wymóg oceny z wystarczającym stopniem prawdopodobieństwa możliwości wpływu praktyki na handel oznacza, że zastosowanie art. 101 i 102 TFUE nie wymaga dostarczania dowodów wdrożenia danej praktyki przez przedsiębiorstwa, a tym bardziej rzeczywistego wystąpienia jej skutków dla transgranicznej wymiany handlowej. Wystarczające jest, że można racjonalnie przewidywać wystąpienie takich skutków w przyszłości. Nie jest tym samym wymagane rzeczywiste wystąpienie skutków danej praktyki dla transgranicznej wymiany handlowej. Wystarczające jest, że można racjonalnie przewidywać wystąpienie takich skutków w przyszłości. Przyjmuje przy tym się, że porozumienie obejmujące zasięgiem terytorium jednego państwa członkowskiego może spełniać przesłanki zastosowania art. 101 TFUE. Brak wymiany towarowej między państwami członkowskimi oraz fakt, że porozumienie ma na celu wprowadzanie do obrotu produktów tylko w jednym państwie członkowskim, nie wyklucza wpływu na handel ( por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 11 lipca 1989 r., 246/86, S. B. i in. p. K., ECLI:EU:C:1989:301, pkt 33, oraz z 24 września 2009 r., sprawy połączone C-125/07 P, C-133/07 P, C-135/07 P i C-137/07 P, (...) Bank i in., ECLI:EU:C:2009:576, pkt 38).

43. Miernikiem odczuwalności wpływu na handel jest pozycja rynkowa przedsiębiorstw i ich znaczenie na rynku właściwym oraz wysokość obrotu uzyskiwanego z produktów będących przedmiotem badanej praktyki. Im wyższe udziały rynkowe, tym większa zdolność odczuwalnego wpływania na handel.

44. W wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych 2022/C 248/01 pkt 25 jako porozumienia wertykalne, które zasadniczo nie są objęte zakresem stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu wskazano te, przy których jest mało prawdopodobne, aby porozumienia mogły mieć znaczący wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Wytyczne zawierają negatywne domniemanie wzruszalne, które ma zastosowanie do wszystkich porozumień w rozumieniu art. 101 ust. 1 Traktatu, niezależnie od charakteru ograniczeń zawartych w takich porozumieniach, a zatem ma zastosowanie również do porozumień zawierających najpoważniejsze ograniczenia konkurencji. Zgodnie z tym domniemaniem porozumienia wertykalne nie mogą co do zasady w znaczący sposób wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi, jeżeli:

- łączny udział stron w jakimkolwiek rynku właściwym w Unii, na który porozumienie ma wpływ, nie przekracza 5 % oraz

- łączny roczny unijny obrót dostawcy, jaki przyniosły produkty objęte porozumieniem, nie przekracza 40 mln EUR lub, w przypadkach obejmujących porozumienia zawarte między nabywcą a kilkoma dostawcami, łączne dokonane przez nabywcę zakupy produktów objętych porozumieniami nie przekraczają 40 mln EUR

45. Dysponowanie przez uczestników porozumienia niższymi udziałami rynkowymi nie musi być przy tym dyskwalifikujące. Trybunał Sprawiedliwości uznał odczuwalność wpływu na handel porozumienia, którego uczestnicy dysponowali tylko kilkuprocentowym udziałem na rynku, gdyż wobec charakteryzującego ten rynek dużego rozdrobnienia udziały tych przedsiębiorstw plasowały je wśród największych dostawców ( zob. 100-103/80 M.p. K., pkt 86).

46. Przyjmuje się, że jeśli przedsiębiorstwo, któremu powierzono wyłączną dystrybucję na terytorium danego Państwa Członkowskiego, dysponuje znaczniejszym niż większość jego konkurentów udziałem w rynku przedmiotowych produktów, który jest bardzo dużym rynkiem, ale jest wyraźnie podzielony pomiędzy pokaźną liczbę marek, to nie można negować, biorąc pod uwagę całkowite obroty tego przedsiębiorstwa, że jego zachowanie zmierzające do ograniczenia importu równoległego, i w konsekwencji do podziału rynków krajowych może mieć wpływ na strukturę handlu między Państwami Członkowskimi w taki sposób, że może utrudniać osiągnięcie celów jednolitego rynku.

47. W omawianej sprawie Prezes Urzędu wskazał na obrót spółki (...) w latach 2020 – 2022, który nie przekroczył kwoty (...). Euro [informacja chroniona]. Co do udziału w rynku powołano się na badanie konsumenckie przeprowadzone przez Instytut (...) z W. na zlecenie (...) Stowarzyszenia (...) w 2016 r. Wynika z niego, że udział (...)w rynku to około (...) %. Powyższe ustalenia nie były kwestionowane przez stronę, a jedynie wskazywano, że Prezes Urzędu nie wykazał, aby za zastosowaniem prawa europejskiego przemawiało omówione wyżej domniemanie. W tej sytuacji należało zbadać, czy zarzucone porozumienie wywierało odczuwalny wpływ na handel transgraniczny.

48. Należało zatem ocenić, czy prawidłowo określono, że wpływ stosowanej praktyki na państwa członkowskie wywiedziono z:

- działania spółki w ramach grupy kapitałowej, kiedy to zmiana pozycji konkurencyjnej w jednym państwie członkowskim może mieć wpływ na pozycje grupy jako całości;

- ograniczenia sprzedaży internetowej, co mogło mieć wpływ na sprzedaż rowerów odbiorcom z innych krajów.

49. Przypomnieć w tym kontekście trzeba, że skutkiem kartelu rozciągającego się na całe terytorium państwa członkowskiego jest, z samej jego istoty, umacnianie podziałów rynków na poziomie krajowym, a tym samym utrudnianie wzajemnej penetracji gospodarczej, której ma służyć traktat TFUE ( zob. podobnie wyroki: z dnia 26 listopada 1975 r., G.i in./K., 73/74, EU:C:1975:160, pkt 25, 26 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 16 lipca 2015 r., (...), C-172/14, EU:C:2015:484, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo). Tym samym Trybunał Sprawiedliwości przyjmuje domniemanie, że porozumienie rozciągające się na terytorium całego Państwa Członkowskiego jest w stanie wpłynąć na handel pomiędzy Państwami Członkowskimi.

50. Dodatkowo uwzględniając kontekst gospodarczy rozpatrywanego w postępowaniu głównym porozumienia uznano, że mogło ono odczuwalnie wpływać na handel między Państwami Członkowskimi. Istotne jest, że sprawa odnosi się sprzedaży produktów przez Internet, gdzie istnieje możliwość nabywania towarów przez odbiorców również z poza terytorium Polski. Jeszcze raz przypomnieć trzeba, że wśród zakazanych klauzul znalazło się ograniczenie możliwości skutecznego wykorzystania Internetu przez nabywcę lub jego klientów do sprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem, ponieważ ogranicza ono terytorium, na którym towary lub usługi mogą być sprzedawane bądź ogranicza krąg klientów, którym towary lub usługi można sprzedawać (art. 4 lit. e rozporządzenia 2020/720). Dlatego niedozwolone będzie wprowadzenie takich ograniczeń sprzedaży przez Internet, których celem jest znaczne obniżenie łącznej wielkości sprzedaży przez Internet towarów lub usług. Globalizacja sprzedaży mającej swe źródło w Internecie pozwala na zakup towarów także u sprzedawcy mającego siedzibę poza miejscem zamieszkania nabywcy, w ty innym kraju członkowskim. Coraz częściej w handlu granice państwa przestają mieć znaczenie, a zakupy międzynarodowe staja się codziennością. Pozwala na to także nowoczesna logistyka i usługi kurierskie oraz płatności on line. Dlatego też sklepy i przedsiębiorcy otwierają się na międzynarodowych klientów, a konsumencie uzyskują dostęp do nieograniczonego wyboru. Przestrzeń zakupowa podlega ciągłemu poszerzaniu. Ograniczenie możliwości sprzedaży za pośrednictwem Internetu, którego wyrazem jest wykluczenie możliwości wysyłki towaru, zdaniem Sądu ogranicza swobody świadczenia usług społeczeństwa informacyjnego pochodzących z innego państwa członkowskiego ( por. Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 1 października 2020 r. C-649/18 EU:C:2020:76, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 27 lutego 2025 r. C-517/23, opubl. Legalis).

51. Jeżeli chodzi o udział (...) sp. z o.o. w międzynarodowej grupie kapitałowej, to nie można pomijać, że przez handel między Państwami Członkowskimi należy rozumieć nie tylko transgraniczną wymianę towarów i usług, ale także potencjalny wpływ na strukturę konkurencji. Poprawa rentowności oddziału przedsiębiorcy w jednym kraju może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi, w szczególności poprzez zmiany w wypłacanych dywidendach oraz zapotrzebowaniu na środki inwestycyjne ( zob. Decyzja Komisji z dnia 24 lipca 2002 r. (...)). Kryterium wpływu na handel jest natomiast spełnione w przypadku m.in. wykazania, że praktyka może wywierać potencjalny wpływ na strukturę handlu między Państwami Członkowskimi. Jak już wskazano wyżej, w tym zakresie wymóg oceny z wystarczającym stopniem prawdopodobieństwa możliwości wpływu praktyki na handel oznacza, że wystarczające jest, że można racjonalnie przewidywać wystąpienie takich skutków w przyszłości. Wystarczające zatem jest wykazanie, że praktyka potencjalnie może wpływać na wymianę handlową, a za takim potencjalnym wpływem świadczy możliwa poprawa sytuacji gospodarczej podmiotu w danym kraju, który jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej.

Zarzut odnoszące się do wymierzonej kary

Naruszenie art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie powódce kary pieniężnej pomimo braku ku temu przesłanek oraz wbrew ustaleniom dokonanym przez pozwanego i materiałowi dowodowemu zgromadzonemu w postępowaniu;

Naruszenie art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie oraz art. 2, art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, a także art. 107 k.p.a. poprzez zastosowanie nieznanych ustawie przesłanek orzeczenia i kalkulacji kary pieniężnej, co doprowadziło do wymierzenia kary nadmiernie surowej, nieadekwatnej do dokonanych ustaleń dotyczących naruszenia oraz rażąco nieproporcjonalnej, nawet przy hipotetycznym założeniu, że miało miejsce naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 3 u.o.k.i.k.;

Naruszenie art. 106 ust. 1 oraz art. ustawy o ochronie poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuwzględnieniu przy kalkulacji kary pieniężnej okoliczności łagodzących, przemawiających za istotnym obniżeniem kary wobec powódki, których istnienie stwierdził sam pozwany w Decyzji, nieprawidłowe uwzględnienie przy kalkulacji kary okoliczności obciążających, nieprawidłowe uwzględnienie okresu naruszenia oraz nieprawidłowe ustalenie wysokości obrotu powódki w wyniku czego zastosowany został błędny i arbitralny systemu wymiaru kary za naruszenie prawa konkurencji nie znajdujący oparcia w przepisach u.o.k.i.k., który pomimo istnienia w sprawie okoliczności łagodzących nie przełożył się na złagodzenie kary, a wręcz doprowadził do jej zaostrzenia o(...)w stosunku do wysokości kwoty bazowej ustalonej przez pozwanego, a w szczególności:

b. nieuwzględnienie w należytym stopniu przesłanki zaniechania przez Spółkę zarzucanej praktyki przed wszczęciem postępowania,

c. nieuwzględnienie jako okoliczności łagodzącej faktu, iż powódka nigdy wcześniej nie była karana za naruszenie u.o.k.i.k., w tym za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję,

e. błędne uwzględnienie jako okoliczności obciążającej faktu, że powódka rzekomo odgrywała rolę lidera oraz organizatora porozumienia,

f. błędne uwzględnienie jako okoliczności obciążającej faktu umyślności naruszenia,

52. Odnosząc się do zarzutów dotyczących wymierzonej kary pieniężnej przede wszystkim należy wskazać, że w tym zakresie Prezes Urzędu działa w ramach uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne nie oznacza oczywiście dowolności w wymierzaniu kar - uzasadnienie każdej decyzji nakładającej karę powinno zawierać wskazanie, dlaczego kara została nałożona i co zdecydowało o jej wysokości, wraz z dokładnym wskazaniem okoliczności obciążających i łagodzących ( zob. M. Szubiakowski, Administracyjne kary pieniężne (w:) Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017, s. 273- 278). Niewątpliwie zaskarżona decyzja spełnia w tym zakresie wszelkie stawiane jej wymagania. Podkreślić wypada, że w judykaturze Sądu Najwyższego wyraźnie dominuje pogląd, w myśl którego ocena wysokości kary pieniężnej może mieć miejsce wyjątkowo i dotyczy jedynie przypadków rażącej nieproporcjonalności nałożonej kary ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2015 r., sygn. akt III SK 3/15 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt III SK 54/13). W orzecznictwie konsekwentnie podkreśla się więc, że podstawową cechą nakładanych przez Prezesa UOKiK kar pieniężnych powinna być właśnie ich proporcjonalność a kontrola wysokości kary ma charakter wyjątkowy ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 13 czerwca 2019 r. sygn. akt I NSK 7/19, opubl. Legalis nr 1958734).

53. Z drugiej strony powszechnie przyjmuje się także, że sąd w toku odwołania od decyzji Prezesa Urzędu nakładającej kare pieniężną jest władny samodzielnie dostosować poziom ostatecznie wymierzanej kary pieniężnej do ustalonych w sprawie okoliczności, z uwzględnieniem funkcji kar pieniężnych oraz przesłanek wymiaru kary określonych w ustawie, oraz nie jest przy tym związany praktyką Prezesa Urzędu i wypracowanym przez niego sposobem dochodzenia do ustalenia wysokości kary pieniężnej. W zależności od okoliczności sprawy może inaczej rozłożyć akcenty, a nawet przypisać większe lub mniejsze znaczenie poszczególnym elementom wpływającym na ostateczny wymiar kary pieniężnej (zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 15 maja 2014 r. sygn. akt III SK 54/13, opubl. OSNP 2015 nr 11, poz. 156, str. 1500). Jednakowoż dokonując takiej kontroli sąd powinien przede wszystkim odnieść się do przesłanek przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz powołanych w odwołaniu okoliczności rzutujących, według przedsiębiorcy, na ocenę prawidłowości wysokości wymierzonej kary. Jeżeli weryfikacja zastosowanych przez organ oraz powołanych przez przedsiębiorcę przesłanek i okoliczności prowadzi sąd do konkluzji, że przesłanki te i okoliczności zastosowano prawidłowo, należy dokonać oceny nałożonej kary z punktu widzenia jej funkcji ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 4 marca 2014 r. sygn. akt III SK 34/13, opubl. Legalis nr 994606).

54. Argumenty odwołania były o tyle skuteczne, że doprowadziły do obniżenia wymierzonej kary pieniężnej do kwoty (...) zł [informacja chroniona]. Działania takie było następstwem ustalenia, że Prezes Urzędu prawidłowo określił występujące w sprawie okoliczności łagodzące i obciążające, oraz umyślność naruszenia (o czym poniżej). Sąd nie znalazł nadto podstaw do podważenia przyjętej w decyzji metodyki wyliczenia kary. Zgodnie z wyjaśnieniami uzasadnienia decyzji przy porozumieniach wertykalnych sklasyfikowanych jako naruszenia poważne kwoty wyjściowe kary określone są w przedziale od (...) [informacja chroniona] jednak mniej niż (...) [informacja chroniona] obrotu w ostatnim roku stosowania praktyki. Wymiar kary w tym zakresie określony został w granicach środka przedziału. Dalej biorąc pod uwagę specyfikę rynku, na jakim doszło do naruszenia konkurencji, specyfikę działalności przedsiębiorcy, a także skutki rynkowe naruszenia tj. konkurencyjność sprzedaży rowerów na szczeblu detalicznym i hurtowym, obniżono karę o (...)% [informacja chroniona] w stosunku do kwoty wyjściowej. Następnie okres naruszenia został określony jako długotrwały, trwający ponad (...) lat, co skutkowało podniesieniem kwoty ustalonej na poprzedni etapie (...) [informacja chroniona]. Następnie suma okoliczności łagodzących i obciążających doprowadziła do dalszego podniesienia kary o (...) % [informacja chroniona]. Zasadniczą podstawę do powyższych obliczeń stanowił obrót (...) sp. z o.o. z ostatniego roku stosowania praktyki tj. roku obrotowym trwającym od 01 października 2020 r. do 30 września 2021 r., który wyniósł (...) zł [informacja chroniona] (pkt 204 decyzji).

55. Odnosząc się wprost do podniesionych zarzutów, należy zważyć, iż w myśl art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie. Mając na uwadze rozważania we wcześniejszej części uzasadnienia, Sąd uznał, iż działanie (...) sp. z (...). stanowiło porozumienie ograniczające konkurencję. Tym samym zasadne było nałożenie kary, co do zasady. Kary określone w art. 106 ust. 1 ustawy mają charakter kar komplementarnych, tj. powiązanych ze wskazaną sankcją natury administracyjnej. Tzn. kara nakładana jest za określone naruszenie, w tym przypadku za stosowanie praktyk antykonkurencyjnych. Inaczej, stosowanie zakazanych praktyk skutkowało zastosowaniem sankcji administracyjnych. Wbrew twierdzeniom strony , sankcję podstawową – nakaz zaniechania praktyki ograniczającej konkurencję ma miejsce przy decyzjach określonych np. w art. 10 ust. 2 ustawy o ochronie ( tak też: K. Kohutek, M. Sieradzka [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2024, art. 106.), co nie miało miejsca na gruncie niniejszej sprawy. Należy także zgodzić się z twierdzeniem przedstawionym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 2012 r. sygn. akt III SK 24/11 ( opubl. OSNP 2013/1-2/25), że sankcje pieniężne nie mają wyłącznie charakteru wymuszająco - prewencyjnego, wobec czego niezasadne jest uznanie, że niedopuszczalne jest nałożenie kary pieniężnej w przypadku zakończenia stanu naruszenia przepisów.

56. Kary wymierzane na podstawie art. 106 ustawy mają dwojaki charakter tj. represyjny, jak i prewencyjny. Powinny zatem przyczynić się do zapewnienia trwałego zaprzestania w przyszłości naruszania obowiązków nałożonych na przedsiębiorcę. Tym samym, aby skutecznie zapobiegać próbom pojawienia się w przyszłości sprzecznych z ustawą zachowań, muszą być ustalone w wysokości odczuwalnej dla każdego z przedsiębiorców ( zob. wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2015 r., sygn. akt VI ACa 1061/14 i z dnia 3 marca 2016 r., VI ACa 43/15). Chodzi przeto o zmotywowanie przedsiębiorców do respektowania nakazów lub zakazów wynikających z ustawy. Dlatego też kara ta, chociaż każdorazowo badana in casu, nie może mieć charakteru symbolicznego. Niewątpliwie kara nałożona zaskarżoną decyzją, z uwzględnieniem obniżenia sądowego, nie ma takiego wymiaru. Jej wysokość wskazuje, że jest ona odpowiednio odczuwalna i dolegliwa na tyle, aby spółce i innym przedsiębiorcom nie opłacało się stosować podobnych praktyk w przyszłości (pkt. 208 decyzji).

57. Strona podniosła również, iż w świetle celów polityki sankcyjnej niezasadne jest nakładanie kar na przedsiębiorcę, który nieumyślnie dopuścił do wprowadzenia postanowień umownych oraz wprowadzone postanowienia nie były zdolne do spowodowania jakichkolwiek szkód. Natomiast należy zauważyć, iż, art. 106 ust. 1 ustawy wprost stanowi, iż kara może być nałożona, jeśli przedsiębiorca choćby nieumyślnie dopuścił się określonego naruszenia. Przepis nie uzależnia nałożenia kary od wystąpienia jakiejkolwiek szkody. Z uzasadnienia decyzji Prezesa Urzędu wynikało, że stwierdził umyślne naruszenie przez spółkę przepisów ustawy. Powyższe uwzględnione zostało w decyzji oraz w okolicznościach obciążających ( pkt. 210-213,226 decyzji). Sąd nie znajduje podstaw do miarkowania kary pieniężnej z tego tytułu.

58. Ponadto, mając na uwadze powyższe rozważania, spółka niewątpliwie wprowadziła zakwestionowane postanowienia z zamiarem ograniczenia konkurencji. Natomiast Prezes Urzędu jako przesłankę łagodzącą uwzględnił przesłankę, o jakiej mowa w art. 111 ust. 3 pkt b ustawy o ochronie tj. zaniechanie przez (...) stosowania praktyki przed wszczęciem niniejszego postępowania. Kolejną z przesłanek łagodzących jest podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia. Na gruncie niniejszej sprawy, spółka nie podjęła takich działań samodzielnie, nastąpiło to dopiero po podjęciu działań przez Prezesa Urzędu, a kwestionowane naruszenia po raz ostatni obowiązywały od 01 października 2019 r. do 30 września 2020 r.

59. Natomiast jeżeli chodzi o współprace spółki na etapie postępowania administracyjnego, to nie można zapominać, że w istocie stanowiło to jej obowiązek. Współpraca ta nie wykraczała poza tę, ogólnie wymaganą w stanie sprawy.

60. Odnośnie wcześniejszego karania nie można zapominać o art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym Prezes Urzędu, ustalając wysokość nakładanych kar pieniężnych, uwzględnia w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie jej przepisów. Z drugiej strony uprzednie naruszenie stanowi okoliczność obciążającą, o której mowa w art. 111 ust. 4 pkt. 1 lit. c, dokonanie uprzednio podobnego naruszenia. Przy ustalaniu wysokości kary, Prezes UOKIK nie uwzględnił uprzedniego karania, tym, samym kara nie wymagała korekty w tym zakresie.

61. Jeszcze raz podkreślić należy, że decyzja Prezesa Urzędu nie odnosiła się jedynie do zakazu sprzedaży za pośrednictwem internetowych platform sprzedażowych, ale dotyczyła także ograniczeń nałożonych na samych dystrybutorów w kontekście sprzedaży wysyłkowej. Podział rynku może nastąpić m.in. ze względu na kanał sprzedaży (sprzedaż internetowa/online oraz sprzedaż stacjonarna/offline), co dotyczy również sprzedaży wysyłkowej. Stwierdzone naruszenie nie zostało oparte na całkowicie nowej interpretacji przepisu określającego daną praktykę. Ponadto, jak zostało już wyżej uzasadnione, spółka umyślnie naruszyła wskazane przepisy (pkt. 210-213,226 decyzji). Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, należy uznać, że przedsiębiorcy będący profesjonalnymi uczestnikami obrotu rynkowego mają możliwość prawidłowego określenia ryzyka prawnego przy podejmowaniu określonych decyzji biznesowych. Istotne znaczenie ma także stanowisko, że nie jest możliwe, aby przedsiębiorca o znacznej renomie i długim okresie funkcjonowania na rynku nie zdawał sobie sprawy ze swoich czynności ( tak: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2011 r., sygn. akt III SK 45/10, oraz Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 11 kwietnia 2011 r., sygn. akt XVII AmA 62/08). W ślad za powyższym orzecznictwem, należy przyjąć, iż spółka jako profesjonalny uczestnik rynku, mogła przewidywać konsekwencje naruszenia przepisów, nawet gdyby przyjąć, że stwierdzone naruszenie zostało oparte na całkowicie nowej interpretacji przepisu określającej daną praktykę. Okoliczności te, również nie stanowią więc podstawy do odstąpienia od nałożenia kary. Powyższe prowadzi również do wniosku, iż niezasadne byłoby również wydanie jedynie decyzji stwierdzającej zaistnienie naruszającej praktykę, bez nakładania kary pieniężnej.

62. W uzasadnieniu decyzji Prezes Urzędu wskazał, że w zakresie, w jakim kara została nałożona w związku z naruszeniem prawa unijnego, miał na względzie, że jako narodowy organ ochrony konkurencji był zobowiązany do nałożenia kary w takim wymiarze, aby zapewniał on skuteczność prawa unijnego, tj. żeby naruszenie tego prawa nie wiązało się ze zbyt małą dolegliwością. Prezes Urzędu uwzględnił również, że kara powinna być proporcjonalna, tj. nie powinna pozostawać ani zaniżona w porównaniu do naruszenia, ani zawyżona ( pkt. 230 decyzji). Tym samym nałożona przez organ kara, zapewnia równocześnie skuteczność naruszonych przepisów, w tym unijnych. Naruszenie przepisów unijnych nie stanowiło więc dodatkowej przesłanki do podwyższenia kary. Tym samym, zarzut nałożenia kary nadmiernie surowej, nieadekwatnej oraz nieproporcjonalnej, nie był zasadny.

63. Odnosząc się natomiast do okoliczności łagodzących i obciążających, okresu naruszenia oraz wysokości obrotu. To Prezes UOKIK prawidłowo ustalił okoliczności łagodzące oraz obciążając, tj. zaniechania stosowania praktyki przed wszczęciem postępowania ( pkt. 225 decyzji) oraz rolę lidera lub inicjatora oraz umyślność naruszenia ( pkt. 226 decyzji). Skoro więc jedna łagodząca oraz dwie okoliczności obciążające, to nie sposób przyjąć, iż wskazane wyliczenie było nieprawidłowe. Przyjęte (...) [informacja chroniona] tylko za jedną okoliczność obciążającą, stanowi różnicę miedzy dwiema okolicznościami obciążającymi i jedną łagodzącą. Sąd nie znalazł również podstaw do zmniejszenia kary za okoliczność łagodzącą aż o (...) [informacja chroniona]. Przy ustalaniu wysokości kary, Prezes UOKIK nie uwzględnił uprzedniego karania celem jej podwyższenia, tym, samym kara nie wymagała korekty w tym zakresie.

64. Faktem niezaprzeczalnym jest, że (...) sp. z o.o. zaprzestała stosowania zakwestionowanym porozumień w sezonie 2020/2021, a datę końcowa ustalono w decyzji na 07 października 2020 r. W konsekwencji należy przyjąć, nawet w przypadku akceptacji twierdzeń spółki, że przyjęto skutki rzeczywiste skoro praktyka została zaniechana w dniu 07 października 2020 r. Tym samym przyjęcie okresu 6 letniego było prawidłowe. Jakkolwiek, równocześnie skutkiem stosowanej praktyki było również zwielokrotnienie potencjalnych korzyści osiąganych z niego przez uczestników porozumienia (ograniczenie konkurencji między dystrybutorami (...)). W ocenie Sądu, zasadne jest zaś przyjęcie, że im dłuższy okres trwania naruszenia, tym większe potencjalne korzyści mogą osiągać uczestniczący w nim przedsiębiorcy. Twierdzenia o braku monitorowania ograniczeń oraz nie wykonywania ich przez dystrybutorów, są więc bezzasadne.

65. W zarzutach odwołania spółka podniosła, a która to argumentacja znajdując oparcie w materiale dowodowym została przyjęta przez Sąd, że kwestionowane postanowienia (...) po raz ostatni obowiązywały od 01 października 2019 r. do 30 września 2020 r. Słuszna jest zatem konstatacja, że ostatnim rokiem obrotowym stosowania praktyki, był ten wskazany powyżej. Obrót w tym okresie wyniósł (...) zł [informacja chroniona] i stanowił on dla Sądu podstawę dokonanej modyfikacji wysokości kary. Takie działanie zdaniem Sądu było słuszne nawet w przypadku akceptacji twierdzeń Prezesa Urzędu, że praktyka została zaniechana w dniu 07 października 2020 r. Jak już podkreślono powyżej, Sąd może odmiennie rozłożyć akcenty wpływające na wysokość kary. Natomiast faktem niezaprzeczalnym jest, że (...) sp. z o.o. zaprzestała stosowania zakwestionowanym porozumień w sezonie 2020/2021. Tym samym odniesienie się do przychodu osiągniętego w tym okresie, byłoby nieproporcjonalne w kontekście wymierzonej kary pieniężnej.

66. Tym samym obliczenie kary pieniężnej przez Sąd nastąpiło według metodyki przedstawionej przez Prezesa Urzędu w pkt 216-227 uzasadnienia decyzji, z tym że jako kwotę bazową jej wymiaru przyjęto (...) zł [informacja chroniona]. Obliczenie to nastąpiło w następujący sposób:

(...) [informacja chroniona]

67. Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Przepis ten nie różnicuje różnych gałęzi osiągnięcia tegoż przychodu. Pułap kary dotyczy całego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę i nie można go ograniczać do poszczególnych gałęzi, czy regionów działania. Zupełnie inną kwestią jest określenie kwoty bazowej służącej miarkowaniu kary. W tym zakresie zasadne może się okazać w okolicznościach danej sprawy odniesienie tej kwoty do działalności na określonym rynku przedmiotowym lub geograficznym. Przyjmuje się, że ustalenie wysokości kary w proporcjonalnej wysokości jest kwestią indywidualną, zależną od okoliczności faktycznych danej sprawy. Jednakże w szczególności w sytuacji, gdy np. gdy skutki ograniczają się do określonego rynku (np. regionalnego, zamiast krajowego), bądź działanie ma miejsce na rynku właściwym obejmującym tylko jeden rodzaj towaru oferowanego przez przedsiębiorcę, zasada proporcjonalności może wskazywać na potrzebę zrelatywizowania wymierzonej kary pieniężnej do wysokości przychodów uzyskiwanych na tym węższym rynku ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 20 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SK 25/16). Nie można jednak poprzestać na procentowej ocenie relacji między wymierzoną karą a przychodami przedsiębiorcy, gdyż o represyjności nakładanej kary nie decyduje tylko jej procentowy stosunek do przychodów przedsiębiorcy. W sprawie niniejszej należało uwzględnić, że kara miała swe źródło w głównej działalności spółki, jaką jest sprzedaż rowerów. (...). Zasadniczo więc Sąd nie znajduje w sprawie niniejszej podstaw do miarkowania kary z odniesieniem do wysokości przychodu uzyskanego ze sprzedaży rowerów. W świetle wykładni językowej art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie brak jest normatywnych podstaw do twierdzenia, iż bazę do obliczenia kary powinien stanowić przychód uzyskany przez przedsiębiorcę z tytułu sprzedaży, do których odnosi się zakwestionowane porozumienie, tym bardziej gdy sprzedaż ta stanowi zasadniczy trzon działalności. Aby bowiem skutecznie zapobiegać wystąpieniu podobnych naruszeń prawa konkurencji w przyszłości, wymiar kary musi być odczuwalny dla konkretnego przedsiębiorcy, a taki poziom można ustalić tylko w odniesieniu do ogólnego poziomu jego przychodów, a nie tylko w odniesieniu do poziomu obrotu związanego z zakazanym działaniem ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 27 października 2021 r. sygn. akt I NSKP 11/21).

Zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania mających wpływ na treść rozstrzygnięcia:

2. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 84 ustawy o ochronie poprzez dokonanie istotnych ustaleń bez wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności przez pominięcie własnych ustaleń o niewykonywaniu rzekomego porozumienia, co doprowadziło do błędnego uznania, że powódka brała udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję;

3. art. 8, 11,13 k.p.a. w zw. z art. 12 ust. 1 i art. 83 ustawy o ochronie w zw. z art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie poprzez ich niezastosowanie, polegające na prowadzeniu postępowania w sposób niekonsekwentny i niewyczerpujący, niebudzący zaufania do władzy publicznej, niemający na względzie załatwienia sprawy bez użycia środków penalizujących w sposób ugodowy, a w konsekwencji niewydanie decyzji zobowiązującej pomimo zaistnienia ku temu przesłanek oraz wbrew wcześniejszej praktyce decyzyjnej pozwanego w analogicznych sprawach co doprowadziło do nieuprawnionej dyskryminacji powódki względem innych przedsiębiorców.

68. Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez pozwanego przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 7,8,11,13 k.p.a., należy wskazać, iż co do zasady tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, poprzedzającego postępowania sądowe. Celem postępowania sądowego nie jest bowiem przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględniany jest materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu przed sądem cywilnym. Tutejszy Sąd jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy ( por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05).

69. Jednocześnie należy podkreślić, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

W pkt II wyroku orzeczono o kosztach postępowania mając na uwadze jego wynik. Podstawę rozstrzygnięcia stanowił art. 100 k.p.c.. a Sąd dokonał zniesienia wzajemnego kosztów. Zdaniem Sąd takie rozstrzygnięcie, bacząc na ostateczny wynik procesu, przede wszystkim odpowiada zasadom słuszności. Co prawda odwołanie spółki co do zasady zostało oddalone, jakkolwiek zarzuty odwołania okazały się na tyle słuszne, iż skutkować musiały określoną zmianą wydanego rozstrzygnięcia. W przypadku spraw jak rozpoznawana, ocena zakresu, w którym strona uległa przeciwnikowi, z uwagi na brak możliwości dokonania wyliczeń arytmetycznych, jest utrudniona. Dlatego wymaga ona odniesienia się do całokształtu okoliczności sprawy. Porównując koszty jakie strony wzajemnie poniosły, zdaniem Sądu wydane rozstrzygnięcie o całościowych kosztach postępowania poprzez ich wzajemne zniesienie jawi się jako sprawiedliwe.

SSO Małgorzata Wiliński

Dodano: 30 lipca 2025, Opublikował(a): Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Wiliński
Data wytworzenia informacji: 14 maja 2025