Treść orzeczenia XVII AmA 61/23 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

XVII AmA 61/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-07-31

Sygn. akt XVII AmA 61/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. Sekr. Sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 17 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 30 grudnia 2022 r. Nr (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od (...) S.A. w G. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmA 61/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 grudnia 2022 roku nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes UOKiK, pozwany) po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów:

I. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji

i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) (dalej u.o.k.i.k.) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) S.A z siedzibą w G. (dalej powódka, Spółka (...)) polegające na jednostronnej zmianie z dniem 1 grudnia 2019 r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020 r., 1 marca 2020 r.,

1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r., 1 października 2020 r. i 1 listopada 2020 r. (w zależności od terminu wysłania informacji listem zwykłym lub

e-mailem) Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie jednostronnej zmianie warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - polegającej na podwyższeniu opłaty abonamentowej za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych, co wyczerpuje znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust.

1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2017r. poz. 2070) (dalej u.p.n.p.r.) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) i nakazał zaniechanie jej stosowania.

II. Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) S.A z siedzibą w G. w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) , w zakresie opisanym w pkt I sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 22 231 676 zł (słownie: dwadzieścia dwa miliony dwieście trzydzieści jeden tysięcy sześćset siedemdziesiąt sześć złotych), płatną do budżetu państwa .

III. Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji

i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji

i Konsumentów nałożył na (...) S.A z siedzibą w G. obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów stwierdzonego

w pkt I sentencji niniejszej decyzji poprzez:

1.1. skierowanie do konsumentów:

⚫: którzy otrzymali ze strony (...) S.A. z siedzibą w G. informację o jednostronnym wprowadzeniu 1 grudnia 2019r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020r., 1 marca 2020 r., 1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r.,

1 października 2020 r. i 1 listopada 2020 r. (w zależności od terminu wysłania informacji listem zwykłym lub e-mailem) klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych i nie wypowiedzieli umowy przed wskazanym przez (...) S.A. z siedzibą w G. terminem wprowadzenia następujących zmian,

oraz

⚫: wobec których następnie jednostronnie zmieniono warunki umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych

- w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną – poprzez podwyższenie opłaty abonamentowej za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji pobrano opłatę abonamentową w części wynikającej z jej podwyższenia,

oświadczenia o treści:

„ DECYZJA PREZESA UOKIK ws. (...) S.A. dot. bezprawnej zmiany umów”

W dniu 30 grudnia 2022r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję nr (...), w której stwierdził stosowanie przez (...) S.A z siedzibą

w G. praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na jednostronnej zmianie Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) S.A

z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie na jednostronnym podniesieniu opłat abonamentowych - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych, co wyczerpuje znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2017r. poz. 2070) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.

o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) i nakazał zaniechanie jej stosowania.

MOŻESZ UBIEGAĆ SIĘ O ZWROT OPŁAT ZA PODWYŻSZONY ABONAMENT

W ww. Decyzji Prezes UOKiK nałożył na (...) S.A. z siedzibą w G. karę pieniężną oraz obowiązek zwrotu na rzecz konsumentów wskazanych w Decyzji pobranych w sposób nieuprawniony opłat abonamentowych w części wynikającej z ich jednostronnego podwyższenia.

Aby uzyskać zwrot bezprawnie pobranych przez (...) S.A. z siedzibą w G. części opłat abonamentowych wystarczy, że zgłosisz chęć uzyskania zwrotu części opłaconego abonamentu w wysokości wynikającej z jednostronnego podwyższenia w jednej z następujących form:

⚫: telefonicznie na numer: …………. [do uzupełnienia przez (...) S.A. z siedzibą

w G.] ,
⚫: e-mailem na adres: ……………. [do uzupełnienia przez (...) S.A. z siedzibą

w G.] ,
⚫: pocztą tradycyjną na adres: ……….…. [do uzupełnienia przez (...) S.A.

z siedzibą w G.] – liczy się data stempla pocztowego.

Taką informację musisz wysłać do nas w terminie do [do uzupełnienia przez (...) S.A z siedzibą w G. w formacie XX. (...). (...), do której konsumenci powinni zgłosić swoje żądanie, przy czym termin powinien być określony zgodnie z III.3.2. sentencji decyzji] .

W zgłoszeniu do nas chęci otrzymania zwrotu podaj nam następujące dane:

: imię i nazwisko,
: numer umowy telekomunikacyjnej zawartej z (...) S.A. z siedzibą w G. lub swój numer abonenta,
: numer rachunku bankowego, na który ma być dokonany zwrot sumy części opłat abonamentowych wynikających z ich jednostronnego podwyższenia.

Pełna treść Decyzji wraz z informacjami którym konsumentom przysługuje zwrot opłaty abonamentu w części wynikającej z jej podwyższenia oraz jak ten zwrot uzyskać znajduje się na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Jednocześnie, (...) S.A. z siedzibą w G. informuje, iż nie będzie stosowała wobec konsumentów wskazanych w Decyzji opisanej tamże klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych oraz nie będzie wobec tych konsumentów dokonywać w przyszłości podwyżek opłat abonamentowych za usługi telekomunikacyjne na podstawie ww. klauzuli modyfikacyjnej.

Decyzja jest prawomocna.

Jednocześnie informujemy, iż prawomocne decyzje Prezesa UOKiK mają charakter prejudykatu w postępowaniu sądowym . Oznacza to, że ustalenia Prezesa Urzędu, co do faktu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów są dla sądu wiążące. Konsumenci mogą się powołać na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie.

Pełna treść decyzji w wersji jawnej znajduje się na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów”

1.2. przekazanie konsumentom, o których mowa w pkt III.1.1, powyższego oświadczenia powinno nastąpić drogą e-mailową (dla byłych abonentów – na ostatni adres mailowy znany (...) S.A. z siedzibą w G.), przy czym, w sytuacji w której (...) S.A. z siedzibą w G. nie posiada adresu e-mailowego konsumenta, doręczenie oświadczenia wskazanego w pkt III.1.1. niniejszej decyzji powinno zostać wysłane listownie na adres korespondencyjny konsumenta (w przypadku byłych abonentów - na ostatni znany (...) S.A. z siedzibą G. adres korespondencyjny abonenta);

1.3. termin realizacji przez (...) S.A. z siedzibą w G. obowiązków informacyjnych określonych w pkt III.1.1-1.2 powyżej wynosi 2 miesiące od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

§ 2.

2. dokonanie przysporzenia konsumenckiego na rzecz konsumentów, o których mowa w pkt III.1.1. sentencji decyzji w postaci zwrotu środków finansowych w wysokości uiszczonych opłat abonamentowych w części wynikającej z ich podwyższenia, zapłaconych przez konsumentów za okres korzystania z usług na warunkach wprowadzonych przez (...) S.A. z siedzibą w G. z dniem 1 grudnia 2019 r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020 r., 1 marca 2020 r., 1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r., 1 października 2020 r.

i 1 listopada 2020 r. tj. po jednostronnej zmianie Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług, a następnie jednostronnym podwyższeniu opłat abonamentowych za świadczone przez (...) S.A. z siedzibą w G. usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł.

W celu otrzymania przysporzenia konsument będzie zobowiązany do dokonania stosownych czynności opisanych w pkt III.3 sentencji decyzji.

3.1.

3.1. Konsumenci, o których mowa w pkt III.1.2. sentencji decyzji zainteresowani uzyskaniem zwrotu opłaty abonamentowej w części wynikającej z jej podwyższenia powinni złożyć zgłoszenie do (...) S.A. z siedzibą w G. w sprawie przyznania przysporzenia konsumenckiego.

3.2. zgłoszenie może być dokonane:

a) drogą e-mailową,

b) drogą telefoniczną (w postaci rejestrowanej przez (...) S.A. z siedzibą w G. rozmowy telefonicznej)

lub

c) drogą pocztową

a konsument powinien mieć zapewniony co najmniej 3-miesięczny okres na złożenie ww. zgłoszenia, liczony od ostatniej dokonanej czynności spośród wymienionych niżej, tj. od:

i. dnia wysłania do konsumenta ostatniej wiadomości e-mail, o której mowa w pkt III.1.2.,

lub

ii. dnia wysłania ostatniej przesyłki pocztowej, o której mowa w pkt III.1.2.,

lub

(...). dnia wysłania ostatniego SMS-a, o którym mowa w pkt III.5.,

lub

iv. dnia zamieszczenia na stronie głównej serwisu (...) S.A. z siedzibą w G. oświadczenia, którym mowa w pkt III.4. poniżej,

przy założeniu, że (...) S.A. z siedzibą w G. powinna (łącznie):

⚫: ustalić jedną datę dzienną, do której możliwe będzie złożenie przez konsumenta wniosku o zwrot sumy części opłat abonamentowych wynikających z ich jednostronnego podwyższenia, jednakową dla wszystkich konsumentów, niezależnie od sposobu zapoznania się przez nich z informacją o możliwości ubiegania się o ww. zwrot,
⚫: ustalić ww. datę dzienną już przy pierwszej podjętej czynności wskazanej III.3.2.i–iv, aby informacja o tej dacie znalazła się w już w pierwszym komunikacie/korespondencji przekazanej w ramach czynności wskazanych w III.3.2.i–iv;

3.3. w zgłoszeniu konsument zobowiązany jest podać następujące dane: imię i nazwisko, numer umowy zawartej z (...) S.A. z siedzibą w G., z której wynika zwrot (opcjonalnie numer abonenta), a także numer rachunku bankowego, na który ma być dokonany zwrot sumy części opłat abonamentowych wynikających z ich jednostronnego podwyższenia;

3.4. w przypadku braku zgłoszenia od czynnego - na dzień upływu terminu do złożenia zgłoszenia, o którym mowa w pkt III.3.1. – abonenta, (...) S.A. z siedzibą w G.

w udzieli temu konsumentowi rabatu w opłacie abonamentowej w wysokości łącznej równej sumie części opłat abonamentowych wynikających z ich jednostronnego podwyższenia. Rozpoczęcie naliczania rabatu rozpocznie się od kolejnego okresu rozliczeniowego rozpoczynającego się po dniu upływu terminu do złożenia zgłoszenia, o którym mowa w pkt III.3.1;

3.5. (...) S.A. z siedzibą w G. poinformuje konsumenta, o którym mowa w pkt III.3.4. powyżej o naliczeniu rabatu w pierwszej fakturze, jaką wystawi po dniu upływu terminu do złożenia zgłoszenia, o którym mowa w pkt III.3.1. Jeśli zawarcie tej informacji w pierwszej fakturze wystawionej po dniu upływu terminu do złożenia zgłoszenia, o którym mowa w pkt III.3.1. okaże się niemożliwe, informacje tę (...) S.A. z siedzibą w G. zawrze w kolejnej fakturze dodając ewentualnie informację o nadpłacie na koncie konsumenta;

3.6. rabat zostanie udzielony w taki sposób, aby został skonsumowany jak najszybciej tj. rabat w pierwszym możliwym okresie rozliczeniowym winien obejmować do 100% wartości faktury obciążającej konsumenta, a w sytuacji, w której wysokość zwrotu, który powinien otrzymać konsument będzie wyższy niż wartość ww. faktury – rabat powinien zostać naliczone analogicznie (tj. w największej możliwej wysokości wynikającej z normalnej wysokości zobowiązania konsumenta w danym okresie rozliczeniowym) w następnym fakturach;

4. zamieszczenie na stronie głównej serwisu internetowego (...) S.A. z siedzibą w G. jednokrotnego oświadczenia o treści:

W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu 30 grudnia 2022 r. nr (...) S.A. z siedzibą w G. informuje, że stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Konsumentom, względem których skierowana była zakwestionowana praktyka zostanie wypłacona rekompensata. Szczegóły tutaj (dalej jako: „oświadczenie nr 1”)

odsyłającego do podstrony zawierającej następujące oświadczenie (dalej jako: „oświadczenie nr 2”):

W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu 30 grudnia 2022 r. nr (...) S.A. z siedzibą w G. informuje, że stosowała praktykę naruszające zbiorowe interesy konsumentów polegającą na:

jednostronnej zmianie Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą

w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie na jednostronnym podniesieniu opłat abonamentowych - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych , co wyczerpuje znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

Aby uzyskać zwrot bezprawnie pobranych przez (...) S.A. z siedzibą w G. części opłat abonamentowych wystarczy, że konsument zgłosi chęć uzyskania zwrotu części opłaconego abonamentu w wysokości wynikającej z jednostronnego podwyższenia w jednej z następujących form:

⚫: telefonie na numer: ….……… [do uzupełnienia przez (...) S.A z siedzibą

w G.],
⚫: e-mailem na adres: ……………. [do uzupełnienia przez (...) S.A z siedzibą

w G.])
⚫: pocztą tradycyjną na adres: …………… [do uzupełnienia przez (...) S.A

z siedzibą w G.]) – liczy się data stempla pocztowego.

Taką informację musisz wysłać do nas w terminie do [do uzupełnienia przez (...) S.A z siedzibą w G. w formacie XX.YYYY.ZZZZ, do której konsumenci powinni zgłosić swoje żądanie, przy czym termin powinien być obliczony zgodnie z III.3.2. sentencji decyzji] .

W zgłoszeniu do nas chęci otrzymania zwrotu należy podać następujące dane:

: imię i nazwisko,
: numer umowy telekomunikacyjnej zawartej z (...) S.A. z siedzibą w G. lub swój numer abonenta,
: numer rachunku bankowego, na który ma być dokonany zwrot sumy części opłat abonamentowych wynikających z ich jednostronnego podwyższenia.

Szczegółowe informacje dostępne są w decyzji Prezesa UOKiK nr (...) z dnia 30 grudnia 2022 r. opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem [ tutaj zostanie dodane hiperłącze (link) odsyłające do bazy decyzji dostępnej pod adresem www.uokik.gov.pl].

Oświadczenia nr 1 i 2 (...) S.A. z siedzibą w G. (dalej także jako: „Przedsiębiorca”) złoży ‑ w terminie 2 miesięcy – od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, na swój koszt, w serwisie internetowym Przedsiębiorcy dostępnym z poziomu strony internetowej (na dzień wydania decyzji strona ta jest dostępna pod adresem www.(...).pl).

Powyższe oświadczenia zostaną złożone w taki sposób, że:

a) oświadczenia nr 1 i 2 będą dostępne na ww. stronie internetowej przez okres 3 miesięcy od dnia ich zamieszczenia,

b) oświadczenie nr 1 zostanie zamieszczone w górnej części strony głównej serwisu (...) S.A. z siedzibą w G. dostępnego z poziomu strony internetowej (na dzień wydania decyzji strona główna serwisu jest dostępna pod adresem www.(...).pl), bez możliwości zamknięcia informacji przez użytkownika (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera),

c) oświadczenie nr 2 zostanie zamieszczone na podstronie serwisu Przedsiębiorcy dostępnego z poziomu strony internetowej, do której odsyłać będzie oświadczenie nr 1, z możliwością zamknięcia informacji przez użytkownika (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera),

d) tekst oświadczenia nr 2 będzie wyjustowany oraz wpisany czarną czcionką (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB #ffffff) z zachowaniem pogrubienia tekstu (bold) we wskazanych miejscach,

e) wielkość czcionki użyta w oświadczeniach powinna odpowiadać wielkości czcionki zwyczajowo używanej w serwisie (...) S.A. z siedzibą w G. [w zakresie pkt b) i c) powyżej],

f) w przypadku zmiany adresu, pod jakim dostępna jest strona internetowa serwisu (...) S.A. z siedzibą w G., oświadczenia, o których mowa w pkt b) i c), zostaną opublikowane na każdej innej stronie internetowej zastępującej adres www.(...).pl,

g) w przypadku zmiany nazwy (...) S.A. z siedzibą w G., jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, publikacja zostanie zrealizowana odpowiednio przez lub za pośrednictwem (...) S.A. z siedzibą w G. lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej.

5. przekazanie konsumentom , o których mowa w pkt III.1.1, w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji, w wiadomości SMS następującej informacji „Prezes UOKiK wydał decyzje dotyczącą (...) S.A. – zobacz czego dotyczy. Do dnia XX.YY. (...) możesz złożyć wniosek o zwrot opłat. Szczegóły na [link]”, gdzie:

i. XX.YY.ZZZZ będzie do uzupełnienia przez (...) S.A. z siedzibą w G. datą dzienną, do której konsumenci powinni zgłosić swoje żądanie, a termin powinien być określony z uwzględnieniem daty początkowej jego obliczania, zgodnie z III.3.2. sentencji decyzji dla wiadomości SMS

ii. [link] – powinien odsyłać do opublikowanego już komunikatu, o którym mowa w pkt III.4 sentencji decyzji

przy czym, dla byłych (na dzień przekazania oświadczenia) abonentów wiadomości SMS powinna zostać skierowana na ostatni znany (...) S.A. z siedzibą w G. numer telefonu abonenta;

6. zamieszczenie komunikatu w serwisie (...) o treści (dalej: „komunikat”):

Konsumencie, w związku z decyzją Prezesa #UOKiK wydaną w dniu 30 grudnia 2022 r. nr (...) (...) informuje, że stosowała praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. #decyzjaUOKiK

(...)otrzymała karę pieniężną za #nieuczciwe praktyki rynkowe . Polegały one na jednostronnej zmianie Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie na jednostronnym podniesieniu opłat abonamentowych - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych . #klauzulamodyfikacyjna #jednostronne

Szczegółowe informacje na temat praktyk (...) dostępne są w decyzji Prezesa #UOKiK nr RBG-xxx/2022 z dnia xxx grudnia 2022 r. opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem [ tutaj zostanie dodane hiperłącze (link) odsyłające do bazy decyzji dostępnej pod adresem www.uokik.gov.pl].

Komunikat (...) S.A. z siedzibą w G. opublikuje w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, na swój koszt, na publicznie dostępnym profilu (...) S.A. z siedzibą w G. w serwisie (...) (na dzień wydania decyzji serwis ten jest dostępny pod adresem www.(...).pl) w ten sposób, że:

a) komunikat będzie dostępny i utrzymywany na publicznie dostępnym profilu (...) S.A.

z siedzibą w G. prowadzonym w języku polskim (na dzień wydania decyzji profil ten jest dostępny pod adresem www.(...) przez okres 3 miesięcy od dnia zamieszczenia przedmiotowej informacji na ww. profilu,

b) komunikat zostanie zamieszczony w serwisie (...) w sposób umożliwiający stałe zapoznanie się użytkownika z jego treścią, tj. tak by tekst komunikatu umieszczony został jako najbardziej aktualna informacja wyświetlona przez użytkownika ww. serwisu,

c) wielkość i rodzaj czcionki powinna odpowiadać wielkości i rodzajowi czcionki zwyczajowo używanej w serwisie (...),

d) w przypadku zmiany profilu (...) S.A. z siedzibą w G. do czasu zakończenia realizacji obowiązku, komunikat zostanie opublikowany na innym polskojęzycznym profilu w serwisie (...) prowadzonym przez (...) S.A. z siedzibą w G.,

e) w przypadku zmiany nazwy (...) S.A. z siedzibą w G., jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, publikacja zostanie zrealizowana odpowiednio przez lub za pośrednictwem Przedsiębiorcy lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej.

IV. Na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) w zw. z art. 83 tej ustawy w zw. z art. 263 § 1 i 2 oraz art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000) obciążył (...) S.A. z siedzibą w G. kosztami opisanego w pkt I sentencji niniejszej decyzji postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 122,20 zł (słownie: sto dwadzieścia dwa złote i 20/100) oraz zobowiązał (...) S.A. z siedzibą w G. do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Odwołanie od Decyzji złożyła powódka zaskarżając ją w całości i zarzucając:

W zakresie punktu I Decyzji:

1. Naruszenia art. 107 §1 pkt 5) Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z dnia 27 września 2022 r. poz. 2000) (dalej k.p.a.) w zw. z art. 83 Ustawy poprzez niejednoznaczne i nieprecyzyjne sformułowanie sentencji Decyzji, a w konsekwencji niedostateczne sformułowanie zakresu i przedmiotu Decyzji - w wyniku czego rozstrzygnięcie Decyzji może stwarzać w praktyce wątpliwości co do zakresu przedmiotowego i czasowego zarzucanych Powodowi praktyk, co do faktycznego przedmiotu obowiązków informacyjnych uregulowanych w Decyzji oraz co do nakładania się przedmiotu Decyzji z przedmiotem innych postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK.

2. Naruszenie art. 384¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z dnia 29 czerwca 2022 r. poz. 1360) (dalej k.p.c.) w zw. z art. 60a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz. U. z dnia 5 sierpnia 2022 r. poz. 1648) (dalej Pt) poprzez ich niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji nieuzasadnione przyjęcie, że:

a. nie stanowią one samoistnej podstawy zmiany warunków umowy oraz przyjęcie, że zmiana warunków umowy zawartej na czas nieokreślony jest możliwa wyłącznie w przypadku, gdy umowa zawiera postanowienie przewidujące uprawnienie przedsiębiorcy do zmiany umowy z ważnej przyczyny w niej wskazanej i uprawniającej do wprowadzenia takiej zmiany (dalej jako „klauzula modyfikacyjna”), i

b. przedsiębiorca pozbawiony jest możliwości zmiany wzorca umownego czas nieokreślony w takim zakresie, w jakim prowadziłoby to wprowadzenia do wzorca umownego klauzuli modyfikacyjnej kształtującej prawa i obowiązki konsumenta zgodnie z wytycznymi Prezesa UOKiK

co doprowadziło do błędnego przyjęcia, że (i) zmiana wzorca umownego Powoda poprzez wprowadzenie klauzuli modyfikacyjnej i/lub (ii) zmiana warunków umowy przez Powoda poprzez podwyższenie opłat abonamentowych były niedopuszczalne i niezgodne z dobrymi obyczajami.

3. Naruszenie art. art. 385¹ - 385³ k.c. poprzez ich niezastosowanie, skutkujące przyjęciem interpretacji przepisów, uniemożliwiającej Powodowi dokonanie zmiany i wprowadzanie do umów o świadczenie ciągłe zawartych z konsumentami na czas nieokreślony klauzul modyfikacyjnych, niestanowiących niedozwolonego postanowienia umownego.

4. Naruszenie art. 61 Pt poprzez jego niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że przepis ten nie może stanowić samoistnej podstawy zmiany ceny świadczonych usług telekomunikacyjnych, co doprowadziło do błędnego przyjęcia, że podwyższenie opłat abonamentowych przez Powoda było niedopuszczalne i niezgodne z dobrymi obyczajami.

5. Naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.p.n.p.r. poprzez ich błędne zastosowanie w odniesieniu do stanu faktycznego sprawy skutkujące przyjęciem, że działania Powoda były w sprzeczności z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształcały lub mogły zniekształcać zachowania rynkowe przeciętnego konsumenta, co skutkowało błędnym przyjęciem, że działania Powoda stanowiły nieuczciwą praktykę rynkową i naruszenie zbiorowych interesów konsumenta.

6. Naruszenie art. 65 i art. 365^{(
1)} k.c. w zw. z art. 20 i art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z dnia 16 lipca 1997 r. poz. 483) poprzez ich niezastosowanie względnie niewłaściwe zastosowanie, skutkujące przyjęciem interpretacji przepisów zobowiązującą Powoda do bycia stroną umowy o niezmiennych warunkach bezterminowo, a wręcz wieczyście, w przypadku gdy umowa nie zawiera klauzuli modyfikacyjnej, a w tym poprzez przyjęcie, że Powód nie mógł wypowiadać konsumentom umów o świadczenie usług, podczas gdy miał ku temu ważne powody (o których mowa w art. 385^{(
3 )}pkt. 10 k.c. i pkt. 8 Ogólnych warunków umów świadczenia przez (...) usług telekomunikacyjnych obiektywne i niezależne od niego - co skutkowało tym, że Prezes UOKiK bezzasadnie przypisał Powodowi działanie podstępne wobec konsumentów, podczas gdy Powód działał w interesie konsumentów, próbując uniknąć masowego wypowiadania umów ze szkodą dla interesów konsumentów.

7. Naruszenie art. 7 k.p.a. oraz art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. art. 235² § 1 k.p.c. w zw. z art. 235² § 2 k.p.c. w zw. z art. 84 u.o.k.i.k. poprzez brak wyjaśnienia stanu faktycznego wynikający z niewyjaśnienia poniżej wskazanych istotnych okoliczności faktycznych oraz nieprzeprowadzenia co najmniej poniżej wymienionych dowodów:

a. Prezes UOKiK w ogóle nie zweryfikował i nie wykazał dowodowo faktycznej i prawnej możliwości dokonania zmiany kilkuset tysięcy umów z konsumentami, objętych zarzucaną Powodowi praktyką, w sposób postulowany przez Prezesa UOKiK, czyli na mocy zgodnych oświadczeń woli stron - Powoda i poszczególnych konsumentów - w konsekwencji czego Prezes UOKiK całkowicie arbitralnie przyjął, że Powód, działający w branży usług masowych, miał możliwość i powinien w stosunku do wszystkich ww. konsumentów dokonać zmian umów na mocy zgodnych oświadczeń woli stron;

b. Prezes UOKiK w ogóle nie zweryfikował i nie wykazał dowodowo faktycznej i prawnej możliwości indywidualnych negocjacji i indywidualizacji treści zakwestionowanej przez Prezesa UOKiK klauzuli modyfikacyjnej w stosunku do kilkuset tysięcy konsumentów, objętych zarzucaną Powodowi praktyką, w sposób postulowany przez Prezesa UOKiK, -w konsekwencji czego Prezes UOKiK całkowicie arbitralnie przyjął, że Powód (działający w branży usług masowych) miał możliwość i powinien w stosunku do wszystkich ww. konsumentów przeprowadzić indywidualne negocjacje i indywidualizację treści zakwestionowanej przez Prezesa UOKiK klauzuli modyfikacyjnej;

c. Prezes UOKiK w ogóle nie zweryfikował i nie wykazał dowodowo aktualnego stanu wiedzy prawnej i społeczno-gospodarczej przeciętnego konsumenta korzystającego z usług Powoda, jaką taki konsument posiada dla oceny zgodności z prawem, zasadności społeczno-gospodarczej i zgodności z dobrymi obyczajami działań Powoda objętych zarzucaną mu praktyką, w sposób postulowany przez Prezesa UOKiK - w wyniku czego Prezes UOKiK całkowicie arbitralnie ustalił i zastosował wzorzec przeciętnego konsumenta, który bezrefleksyjnie przyjmuje i wykonuje to, co przedsiębiorca mu jakoby narzuca;

d. Prezes UOKiK w ogóle nie zweryfikował i nie wykazał dowodowo, jakie faktycznie przeciętny konsument korzystający z usług Powoda miał możliwości zastąpienia usług Powoda usługami innych dostawców w razie rezygnacji z usług Powoda - w wyniku czego Prezes UOKiK całkowicie arbitralnie przyjął za normę „pozostawienie konsumentów często bez możliwości korzystania z usług, które w obecnych czasach są usługami podstawowymi (dostęp do sieci Internet czy telewizji)”, choć już sama wiedza powszechna jest taka, że w Polsce w obecnych czasach dostępność usług telekomunikacyjnych jest wysoka, a ich oferta różnorodna pod względem rodzaju, warunków cenowych i dostawców;

e. Prezes UOKiK w ogóle nie zweryfikował tego, czy zaistniały ważne przyczyny dla wprowadzenia klauzuli modyfikacyjnej do OWU i podwyższenia opłat abonamentowych przez Powoda, a w tym nie przeprowadził dowodu z raportu A. (...) L. z dnia 14 grudnia 2021 r. pt. Rozwój polskiego rynku telekomunikacyjnego i bazy kosztowej (...) w kontekście podwyżek cen dla abonentów Spółki ( (...)), Podsumowania raportu A. (...) L. z dnia 14.12.2021 r., raportu A. L. z dnia 16 stycznia 2023 r. pt. Analiza potrzeby wprowadzania działań antyinflacyjnych oraz Podsumowania raportu A. (...) L. z dnia 16 stycznia 2023 r. (łącznie jako (...)) na okoliczności faktyczne wynikające z tych raportów (makroekonomiczne otoczenie, wzrost kosztów), przy jednoczesnym braku przeprowadzenia przez Prezesa UOKiK samodzielnie dowodu wskazującego na przesłanki faktyczne wprowadzonych przez Powoda zmian

- co skutkowało nieustaleniem istotnej okoliczności sprawy, tj. że Powód miał i obiektywnie uzasadnione ważne przyczyny, wynikające z okoliczności niezależnych od niego a powszechnie znanych (w tym przeciętnemu konsumentowi) dla wprowadzania przedmiotowej klauzuli modyfikacyjnej i podwyższenia opłaty abonamentowej, które to przyczyny czyniły działania Powoda normalnymi dla obrotu gospodarczego i zgodnymi z dobrymi obyczajami.

8. Poważne naruszenie następujących podstawowych zasad prowadzenia postępowania administracyjnego, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy:

a. Naruszenie zasady praworządności wynikającej z art. 6 k.p.a. poprzez wydanie Decyzji bez podstawy prawnej oraz na podstawie szeregu arbitralnie podjętych ustaleń prawnych i faktycznych;

b. Naruszenie zasady dokładnego wyjaśniania stanu faktycznego wynikającej z art. 7 k.p.a. poprzez wydanie Decyzji bez dostatecznego wyjaśnienia stanu faktycznego i na podstawie szeregu arbitralnie podjętych ustaleń faktycznych;

c. Naruszenie zasady rozstrzygania wątpliwości na rzecz strony wynikającej z art. 7a § 1 k.p.a. poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości co do interpretacji art. 384¹ k.c., art. 60a Pt i art. 61 Pt w całości na niekorzyść Powoda, pomimo tego, że Powód przedstawił organowi szereg racjonalnych argumentów prawnych i opinię ekspercką na poparcie interpretacji odmiennej niż zastosowana przez Prezesa UOKiK, a w tym precedensowego charakteru sprawy;

d. Naruszenie zasad szybkości j i transparentności postępowania wynikających odpowiednio z art. 8 § 1, art. 9, art. 11 k.p.a. i art. 12 k.p.a. poprzez prowadzenie działań i postępowań w odniesieniu do zarzucanych Powodowi praktyk przez ponad 3 lata, w czasie których przeprowadzono jedynie ograniczone i niepełne postępowanie dowodowe, a równocześnie organ działał w tym okresie w sposób nietransparentny, jednostronny i niejasny, przedstawiał Powodowi jedynie ogólnikowe podejrzenia, a nie przedstawiał - z rażącym naruszeniem art. 8 § 1, art. 9 i art. 11 k.p.a. - odpowiednio umotywowanego stanowiska Prezesa UOKiK korespondującego z wyczerpującym stanowiskiem i argumentacją prezentowaną w szeregu pism i wyjaśnieniach Powoda składanych w ww. okresie, a w tym przede wszystkim nie przedstawił Powodowi szeregu wyjaśnień i twierdzeń zawartych dopiero w Decyzji;

9. Naruszenie art. 101 ust. 2 w zw. z art. 49 Ustawy w zw. z art. 61 § 4 w zw. z art. 8 § 1 k.p.a. polegające na niedoręczeniu oryginału Postanowienia Prezesa UOKiK z dnia 29 października 2021 r. w sprawie o sygn. (...) („Postanowienie”), co skutkowało wadliwością wszczęcia postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów.

W zakresie punktu II Decyzji:

10. Naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 Ustawy poprzez nałożenie na Powoda kary pieniężnej wobec nieprawidłowego ustalenia, że Powód dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów wskazanych w pkt I Decyzji oraz wobec niejednoznacznego i nieprecyzyjnego sformułowania pkt. I sentencji Decyzji, czyli niedostatecznego opisu praktyki, za która nałożona jest kara.

ewentualnie, z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia zarzutów wobec pkt i Decyzji:

11. Naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 Ustawy poprzez nałożenie na Powoda kary pieniężnej, mimo że zarzucane Powodowi naruszenie zbiorowych interesów konsumentów miało charakter niezawiniony.

12. Naruszenie art. 7 i art. 77 § 1 KPA w zw. z art. 83 Ustawy oraz art. 227 KPC i art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 84 Ustawy w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji poprzez (i) naruszenie obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego, (ii) naruszenie obowiązku wszechstronnego rozważenia dowodów i faktów i (iii) przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, mających istotne znacznie przy procesie ustalenia podstaw i wyliczania kary, poprzez:

a. arbitralne i niewykazane dowodowo przyjęcie winy Powoda;

a. arbitralne ustalenie kwoty bazowej;

b. nieuprawnione i arbitralne przyjęcie bardzo wysokiej kwoty bazowej;

c. nieuprawnione przyjęcie, że naruszenie miało charakter długotrwały;

d. niedostateczne przeanalizowanie skutków zakwestionowanej praktyki, w tym:

a. nieustalenie jaka część (procent) bazy abonenckiej Powoda została objęta kwestionowanymi przez Prezesa UOKiK zmianami, a tym samym nieuwzględnienie, m.in. przy wyliczaniu kwoty bazowej, tego że tylko istotnie mniejsza część bazy abonenckiej Powoda została objęta zmianami uwzględnionymi w Decyzji;

b. nieprzeanalizowanie skali podwyżki opłaty abonamentowej względem ceny i jakości usług oferowanych abonentom objętych podwyżką;

a tym samym nieuprawnione przyjęcie, że skutki praktyki są znaczne;

e. nieprzeanalizowanie pozycji rynkowej Powoda, a tym samym przyjęcie stopnia naruszenia i jego skali bez uwzględnienia bogatej oferty konkurentów Powoda;

f. nieprzeanalizowanie faktycznego zasięgu terytorialnego zarzucanego Powodowi naruszenia i przyjęcie, że ma ono znaczący zasięg terytorialny;

g. nieprzeanalizowanie sytuacji finansowej Powoda i w konsekwencji przyjęcie błędnego obrazu sytuacji finansowej Powoda;

h. nieuwzględnienie, w tym przy wyliczaniu kwoty bazowej, że przychód Powoda użyty jako podstawa wymiaru kary nie obejmuje tylko przychodu z tytułu świadczenia usług na rzecz konsumentów, ale uwzględnia również przychód z tytułu świadczenia usług na rzecz przedsiębiorców, jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów;

co doprowadziło do istotnego zawyżenia kary pieniężnej i naruszenia zasady proporcjonalności, a tym samym naruszenia art. 106 ust. 1 pkt 4 Ustawy.

13. Naruszenie z art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 111 Ustawy poprzez bezpodstawne przyjęcie prewencji ogólnej i indywidualnej jako przesłanki wymiaru kary.

14. Naruszenie art. 111 ust. 4 pkt 2 w zw. z art. 111 ust. 3 pkt 1 i 2 w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 Ustawy poprzez błędne rozpatrzenie przesłanek i okoliczności dotyczących podstawy wymiaru kary, a w tym błędne uwzględnienie okoliczności obciążających i nieuwzględnienie okoliczności łagodzących, co doprowadziło do istotnego zawyżenia wymiaru kary pieniężnej.

W zakresie punktu III Decyzji:

15. Naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. w zw. z art. 2 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 7 i 45 ust. 1 Konstytucji w i art. 1 k.c. zw. z art. 6 k.p.a. poprzez bezpodstawne nałożenie na Powoda obowiązku spełnienia na rzecz konsumentów świadczenia pieniężnego, gdzie taka kompetencja Prezesa UOKiK nie wynika z art. 26 ust. 2 w zw. z art. 27 ust. 1 u.o.k.i.k., co oznacza, że w tym zakresie Prezes UOKiK nie działał w granicach i na podstawie przepisów prawa, lecz wkroczył władczo w stosunki cywilnoprawne i w kompetencję sądów powszechnych do rozpatrywania spraw cywilnych.

16. Naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. poprzez (i) nieprecyzyjnie sformułowanie oświadczeń określonych w pkt III.1.1 Decyzji, które Powód powinien złożyć względem konsumentów i (ii) nałożenie w pkt III.5 Decyzji na Powoda obowiązku niemożliwego do pełnego wykonania w postaci przekazania konsumentom informacji w formie wiadomości SMS.

17. Naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. poprzez nałożenie na Powoda środka usunięcia trwających skutków naruszenia nie spełniającego swojego celu i nadmiernie uporczywego dla Powoda, poprzez (i) obowiązek publicznego i nieadresowanego udostępnienia komunikatów określonych w punkcie IIL4 i punkcie ill.6 Decyzji, (ii) obowiązek publikowania bezterminowo komunikatu określonego w punkcie III.6 Decyzji w serwisie (...) na publicznie dostępnym profilu (...) i (iii) obowiązek udostępnienia konsumentom komunikatu określnego w pkt. III.1.1-1.2 Decyzji w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się Decyzji.

W zakresie punktu IV:

18. Naruszenie art. 77 ust. 1 u.o.k.i.k. poprzez obciążenie Powoda kosztami postępowania wobec nieprawidłowego ustalenia, że Powód dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów wskazanych w pkt I Decyzji.

W oparciu o powyższe zarzuty, powódka wniosła o:

1. uchylenie Decyzji w całości;

ewentualnie, z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia wniosku z pkt 1 powyżej wnoszę o:

2. uchylenie punktu II Decyzji lub zmianę Decyzji w punkcie II poprzez obniżenie wymiaru kary pieniężnej nałożonej na Powoda, stosownie do stopnia zawinienia i okoliczności naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

oraz

3. uchylenie punktu III Decyzji lub zmianę Decyzji w punkcie III poprzez sfomułowanie obowiązku informacyjnego zawartego w punkcie III Decyzji tak, aby ograniczał się do obowiązku indywidualnie kierowanego do zainteresowanych konsumentów i sprowadzającego się do poinformowania ich ściśle o treści wydanej Decyzji i ustalonym naruszeniu zbiorowych interesów konsumentów, a ponadto aby:

a) nie nakładano obowiązku w postaci przysporzenia konsumenckiego;

b) wydłużeniu uległ termin realizacji przez Powoda obowiązków informacyjnych określonych w pkt III. 1.1-1.2 Decyzji i nastąpiło ich doprecyzowanie;

c) nie nakładano obowiązków takich jak, wskazane w pkt. 111.4, pkt III. 5 i II 1.6 Decyzji, tj. (i) obowiązku zamieszczania niekierowanego i dostępnego dla wszystkich ogłoszenia, (ii) obowiązku przekazania konsumentom informacji w formie wiadomości SMS i (iii) obowiązku opublikowania komunikatu określonego w punkcie 111.6 Decyzji w serwisie (...) na publicznie dostępnym profilu (...).

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o:

1) Oddalenie odwołania w całości;

2) Pominięcie zgłoszonych w odwołaniu wniosków dowodowych,

3) Oddalenie wniosku powoda o wystąpienie do TSUE z pytaniem prejudycjalnym,

4) Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w G. jest wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) i jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym świadczącym usługi telekomunikacyjne w postaci telewizji kablowej (analogowej i cyfrowej, w tym dostępu do programów telewizyjnych w standardzie HD), szerokopasmowego dostępu do Internetu (tradycyjnego kablowego oraz mobilnego poprzez modem USB) oraz telefonii stacjonarnej bazującej na technologii cyfrowej. (...) świadczy usługi dla ponad 1.700.000 abonentów na terenie 2100 miejscowości w Polsce. Prowadzi także 158 punktów obsługi (okoliczność niesporna).

Spółka w latach 2019 - 2020 wystąpiła do konsumentów z informacją o zmianie w zapisach Ogólnych Warunków Umów (dalej OWU) polegającej na modyfikacji pkt 20 OWU poprzez wprowadzenie pkt 20.1-20.7 do aktualnie wykonywanych umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Informacja została skierowana głównie do klientów (...), którzy mieli zawartą umowę na czas nieoznaczony i nie byli związani zobowiązaniem promocyjnym.

Wprowadzeniem nowego zapisu OWU objęto 367 019 konsumentów, a zmiana dotyczyła usług: telewizyjnej i internetowej, jakie (...) świadczy konsumentom. Poniższa tabela przedstawia podane przez (...) liczby konsumentów objętych zmianą.

	Umowy na czas oznaczony		Umowy na czas nieoznaczony poza okresem zobowiązania
	okres zawierania umów	Liczba konsumentów objętych zmianą	Liczba konsumentów objętych zmianą
Usługi Telewizyjne	12 miesięcy	(...)	(...)
	22 miesiące	(...)
	24 miesiące	(...)
	32 miesiące	(...)
	36 miesięcy	(...)
Usługi internetowe	12 miesięcy	(...)	(...)
Usługi internetowe	24 miesiące	(...)	(...)
Usługi telefoniczne	nie dotyczy	nie dotyczy	(...)
Pozostałe kombinacje usług (paczki zwierające więcej niż jedną usługę)	12 miesięcy	(...)	(...)
	22 miesiące	(...)
	24 miesiące	(...)
	32 miesiące	(...)
	36 miesięcy	(...)

W wyniku przedmiotowej zmiany, zapis pkt 20 OWU miał uzyskać następujące brzmienie:

20.1 W odniesieniu do Umów zawartych na czas nieokreślony, a w tym dodatkowo po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, Dostawca Usług uprawniony jest do podniesienia lub wprowadzenia nowych Opłat Abonamentowych określonych w Umowie, Cenniku lub Regulaminie, nie częściej niż raz w roku kalendarzowym, z powodu podwyższenia kosztów świadczenia Usług i działalności Dostawcy Usług wynikające z okoliczności takich jak:

a. zmiany przepisów prawa,

b. istotne zmiany w interpretacji prawa dokonane przez organy władzy publicznej lub wytyczne organów władzy publicznej wpływające na konieczność zmiany warunków Usług, ponoszenie dodatkowych opłat oraz kosztów dostarczania Usług,

c. wzrost kosztów i nakładów związanych ze świadczoną Usługą, które mają bezpośredni wpływ na jakość i zawartość Usług, m.in. koszty reemisji Programów i powiązane z nimi opłaty, koszty dostępu i utrzymania infrastruktury, koszty międzyoperatorskie, koszty pracy oraz energii elektrycznej,

d. wzrost cen towarów i usług potwierdzony wzrostem Rocznego Wskaźnika Cen Towarów

i Usług Konsumpcyjnych (CPI), publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny w stosunku do podstawy roku poprzedniego wynoszącej 100,

a także z powodu znaczącego rozszerzenia lub polepszenia funkcjonalności świadczonych Abonentowi Usług, w tym poprzez dodanie nowych Programów telewizyjnych lub stworzenie Abonentom możliwości skorzystania z nowych produktów, Usług bądź aplikacji wprowadzanych do oferty Dostawcy Usług.

Dostawca Usług uprawniony jest do podniesienia opłat abonamentowych z przyczyn wskazanych powyżej nie częściej niż raz do roku oraz każdorazowo nie więcej niż o 10 złotych dla każdej Usługi, której dotyczy przyczyna zmian. Ograniczenie to nie dotyczy jednak zmiany lub wprowadzenia opłat z przyczyn wskazanych w pkt. a) powyżej.

20.2. W przypadku Umów z Okresem Zobowiązania zawartych na czas nieokreślony podwyższenie lub wprowadzenie nowych Opłat Abonamentowych w czasie Okresu Zobowiązania będzie jednak możliwe wyłącznie w przypadku, jeżeli nie będzie wiązało się z automatycznym podwyższeniem uiszczanej przez Abonenta opłaty w Okresie Zobowiązania (tj. wejdą one w życie po zakończeniu Okresu Zobowiązania). Ograniczenie zawarte w niniejszym ustępie nie dotyczy jednak zmiany cen lub opłat z przyczyn wskazanych w pkt. 20.1. lit. a) powyżej.

20.3. Wprowadzane przez Dostawcę Usług zmiany w zakresie podwyższenia lub wprowadzenia nowych Opłat Abonamentowych muszą pozostawać w związku z co najmniej jedną z przyczyn, wskazanych w pkt. 20.1, a zakres zmian powinien być adekwatny do rodzaju i skali tych przyczyn.

20.4. Dostawca Usług uprawniony jest nadto do jednostronnego obniżenia opłat za świadczone przez niego Usługi lub usunięcia opłaty za nieświadczone już Usługi, zarówno

w Okresie Zobowiązania, jak i poza Okresem Zobowiązania lub w przypadku braku Okresu Zobowiązania.

20.5 W odniesieniu do Umów zawartych na czas nieokreślony, tak w Okresie Zobowiązania, jak i po zakończeniu Okresu Zobowiązania, jak również w odniesieniu do Umów bez Okresu Zobowiązania, Dostawca Usług uprawniony jest do zmiany Warunków Umowy określonych

w Umowie lub Regulaminie w następujących przypadkach:

a. zmian wynikających z przepisów prawa (w tym zmian stawki podatku VAT),

b. zmian wynikających z decyzji, zaleceń lub rekomendacji organów administracji wydanych

w zakresie ich kompetencji bądź z orzeczeń sądów,

c. stworzenia Abonentom możliwości skorzystania z nowych produktów, usług lub aplikacji wprowadzonych do oferty Dostawcy Usług,

d. całkowitego zaprzestania nadawania objętego Umową Programu Gwarantowanego

w dotychczasowym kształcie przez jego nadawcę, przy czym: zmiana technologii nadawania Programu Gwarantowanego na inną nie stanowi zaprzestania jego nadawania i tym samym zmiany warunków Umowy. Dostawca Usług w miarę możliwości może świadczyć najbardziej przedmiotowo produkt znajdujący się w jego aktualnej ofercie;

e. rozwiązania lub odmowy przedłużenia przez licencjodawcę z przyczyn nie leżących po stronie Dostawcy Usług umowy o dostarczanie produktu (w tym Programu Gwarantowanego), usługi lub aplikacji, niezbędnych dla świadczenia Usługi na rzecz Abonenta.

20.6. Dostawca Usług jest nadto uprawniony do zmiany Warunków Umowy określonych

w Umowie lub regulaminie tak w Okresie Zobowiązania, jak i poza Okresem w przypadku rozszerzenia funkcjonalności świadczonych Usług albo ograniczenia oferty Dostawcy na całości lub części obszaru działania Dostawcy Usług, które polegają na:

a. zaprzestaniu świadczenia Usług (w tym Programu Gwarantowanego) w technologii bądź

o parametrach nie odpowiadających standardom rynkowym uwarunkowanym aktualnym stanem rozwoju techniki, z zapewnieniem Abonentom kontynuacji świadczonych Usług do końca bieżącego Okresu Zobowiązania w innej technologii, jeśli jest to technicznie możliwe i Abonent zgodzi się na dokonanie nieodpłatnych zmian w zakresie Urządzeń Abonenckich umożliwiających korzystanie z Usług do końca Okresu Zobowiązania w nowej lub zastępczej technologii,

b. zaprzestaniu przez Dostawcę Usług świadczenia Usług w określonej konfiguracji lub technologii, spowodowanemu potrzebą ujednolicenia wachlarza produktów (w tym dostosowania warunków zawartych dotychczas Umów do aktualnej oferty Dostawcy Usług), z zapewnieniem Abonentom kontynuacji świadczonych Usług do końca bieżącego Okresu Zobowiązania w innej konfiguracji lub technologii, jeśli jest to technicznie możliwe i Abonent zgodzi się na dokonanie nieodpłatnych zmian w zakresie Urządzeń Abonenckich umożliwiających korzystanie z Usług do końca Okresu Zobowiązania w nowej lub zastępczej technologii.

20.7. Wprowadzane przez Dostawcę usług zmiany, o których mowa w pkt. 20.5-20.6. muszą pozostawać w związku z co najmniej jedną z przyczyn, wskazanych w pkt. 20.5-20.6., a zakres zmian powinien być adekwatny do rodzaju i skali tych przyczyn.”

W pismach kierowanych do konsumentów a informujących o zmianie warunków świadczenia usług znajdowały się informacje następującej treści:

Szanowni Państwo,

mając na względzie poprawę czytelności i konieczność uzupełnienia treści obowiązujących postanowień umownych w zakresie podstaw i zasad zmian warunków Państwa umów

o świadczenie usług, informujemy, że zmieniamy Ogólne Warunki Umowy.

Zmiany dokonane w tym dokumencie mają na celu ustalenie trybu realizacji modyfikacji umów, tj. wskazują, w jakich sytuacjach Dostawca Usług ma możliwość dokonania zmiany warunków zawartej umowy (pkt. 20.1 - 20.7 Ogólnych Warunków Umowy) oraz porządkują zapisy (usunięcie pkt. 12).

Dołożyliśmy wszelkich starań, by treść i forma nowej dokumentacji była przejrzysta

i zrozumiała dla każdego z Państwa. Nowe warunki świadczenia usług będą obowiązywać od dnia 01.11.2020 roku.

Pozostałe warunki świadczenia Usług, takie jak wysokości opłat abonamentowych, nie ulegają zmianie.

Akceptacja warunków nie wymaga żadnych działań z Państwa strony.

Jeśli nie akceptują Państwo wspomnianych zmian w Ogólnych Warunkach Umowy, przysługuje Państwu prawo do złożenia wypowiedzenia według zasad wskazanych poniżej.

Oświadczenie o rozwiązaniu Umowy abonenckiej powinno być dostarczone do firmy (...) S.A. nie później niż 31.10.2020 r. W takim przypadku rozwiązanie umowy nastąpi z dniem wejścia powyższych zmian w życie, tj. z dniem 01.11.2020 r.

Wypowiedzenie powinno zostać złożone na piśmie, elektronicznie lub w formie dokumentowej. Pismo składane przez Abonenta powinno zostać przesłane na adres siedziby Dostawcy Usług (al. (...), (...)-(...) G.) lub Biura Obsługi Klienta, których dane kontaktowe znajdują się pod adresem: https://www.(...).pl/kontakt/salony-firmowe. Wypowiedzenie składane przez Abonenta może zostać przesłane także na numer faksu Dostawcy Usług albo drogą elektroniczną.

W przedmiotowym oświadczeniu prosimy o podanie jako przyczyny wypowiedzenia Umowy Abonenckiej „brak akceptacji zmian w dokumentacji abonenckiej". Informujemy jednocześnie, iż brak podania przyczyny może skutkować uznaniem, iż wypowiedzenie złożone zostało na zasadach ogólnych. Niezłożenie wypowiedzenia w powyższym terminie spowoduje, iż od dnia 01.11.2020 r. umowa będzie realizowana na zmienionych warunkach.

W załączeniu przesyłamy Państwu wykaz zmian w dokumentacji abonenckiej oraz zmieniony wzorzec umowy o świadczenie usług.”(przykładowa treść pism k.27-29, k.30-31, 32-33,34,35-36,37,38-39,40,41-42,43,44-45, 46 akt adm.).

Zmiana w zapisach OWU została dokonana na podstawie pkt 10 OWU o treści:

„Dostawcy Usług przysługuje prawo zmiany Warunków Umowy, w tym wysokości opłat określonych w warunkach Umowy. Abonentowi przysługuje prawo odmowy przyjęcia zmian poprzez złożenie wypowiedzenia Umowy w trybie zgodnym z art. 60a i/lub art. 61 Prawa Telekomunikacyjnego oraz z pkt 21-24 Umowy.” (OWU k.130-131 akt adm.)

Po poinformowaniu konsumentów o dodaniu do OWU cytowanych wyżej zapisów (pkt 20.1-20.7) Spółka w dniach wskazanych w poniższej tabeli występowała do konsumentów z informacją o zmianie warunków świadczonych przez siebie usług, w tym telewizyjnej i dostępu do sieci Internet, w postaci zmiany ceny abonamentu za jedną lub obie usługi o 5 zł ( pismo Spółki z 14 listopada 2022 r. k.465-466 akt adm.).

Forma wysyłki	Data nadania	Data wejście w życie zmiany	Rodzaj usługi i wysokość podwyżki
List zwykły/e-mail	XXXXXXXXXXXXXXXX 24.02.2020/27.07.2020	XXXXXXXX 01.04.2020	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa – 5 zł

	XXXX 20.04.2020/27.04.2020	XXXXXXXX 01.06.2020	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa – 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 22.06.2020/29.06.2020	XXXXXXXX 01.08.2020	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa- 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 22.10.2020/29.10.2020	XXXXXXXX 01.12.2020	usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa- 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 26.01.2021/27.01.2021	01.03.2021	usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa- 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 22.02.2021	XXXXXXXX 01.04.2021	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa- 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 26.03.2021/29.03.2021	XXXXXXXX 01.05.2021	usługa telewizyjna – 5 zł XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa internetowa- 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 22.02.2022/28.02.2022	XXXXXXXX 01.04.2022	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 24.03.2022/31.03.2022	XXXXXXXX 01.05.2022	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 27.05.2022/31.05.2022	XXXXXXXX 01.07.2022	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł
	XXXXXXXXXXXXXXXX 24.06.2022/30.06.2022	XXXXXXXX 01.08.2022	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł
XXXXXXXXXXXXXXXX 26.07.2022/29.07.2022	XXXXXXXX 01.09.2022	XXXXXXXXXXXXXXXXXXX usługa telewizyjna – 5 zł
	22.08.2022/25.08.2022	01.10.2022	usługa telewizyjna – 5 zł

W piśmie informującym o zmianie Spółka wskazywała abonentom wysokość podwyżki oraz akcentowała dbałość o najwyższą jakość świadczonych usług oraz wzrastające koszty prowadzonej działalności. Nie podawała przy tym żadnych wskaźników i ich wysokości, czy też innych okoliczności faktycznych, które miałyby uzasadniać zmianę ceny abonamentu. Przedmiotowa wiadomość została skierowana przede wszystkim do klientów (...), którzy mieli zawartą umowę na czas nieoznaczony oraz nie wiązał ich okres zobowiązania wynikający z korzystania z usługi promocyjnej.

Zmianą ceny świadczenia usług telewizji lub dostępu do sieci Internet polegającą na podwyższeniu opłaty o 5 zł brutto objętych zostało (...) konsumentów.

	Umowy na czas oznaczony		Umowy na czas nieoznaczony bez okresu zobowiązania
	Okres zawierania umów	Liczba konsumentów objętych zmianą	Liczba konsumentów objętych zmianą
Usługi telewizyjne	12 miesięcy	(...)	(...)
	22 miesiące	(...)
	32 miesiące	(...)
	36 miesięcy	(...)
Usługi internetowe	12 miesięcy	(...)	(...)
	22 miesiące	(...)
	32 miesiące	(...)
	36 miesięcy	(...)

Powyższa zmiana była dokonywana jedynie poprzez wskazanie w piśmie lub wiadomości

e-mail skierowanym do abonentów wysokości podwyżki opłaty abonamentowej i naliczeniu podwyższonej wysokości abonamentu po wprowadzeniu zmiany.

W pismach kierowanych do konsumentów, a informujących o zmianie warunków świadczenia usług tych znajdowały się informacje o następującej treści:

„Głównym celem Grupy (...) jest dostarczanie swoim Klientom nowoczesnych, dopasowanych do ich potrzeb usług o najwyższej jakości. To dlatego od lat sukcesywnie inwestujemy środki w rozwój sieci telekomunikacyjnej i infrastruktury oraz rozwijamy portfolio oferowanych usług.

W naszej usłudze telewizyjnej znajdziecie Państwo aż 205 programów, w tym 135 w jakości HD, a także kanały w najwyższej rozdzielczości 4K (U. (...)). Regularnie wzbogacamy bibliotekę filmów na żądanie ( (...)) o nowe polskie i zagraniczne produkcje.

Nasza usługa (...) z dedykowaną aplikacją, którą stale rozwijamy, umożliwia Państwu korzystanie z telewizji zarówno w domu, jak i poza nim, na urządzeniach mobilnych, takich jak telefon czy tablet.

Pragnąc dostarczać usługi z zachowaniem najwyższych standardów, stale inwestujemy

w rozwój i modernizację sieci, oferując Państwu Internet stacjonarny do 2 Gb/s. Ponadto od kilku lat świadczymy i rozwijamy dla Państwa ofertę usług mobilnych, zapewniając coraz większe pakiety danych Internetu LTE.

Mając na uwadze Państwa oczekiwania, a także zmianę sposobu korzystania z Internetu polegającą na coraz większej liczbie urządzeń jednocześnie podłączonych do sieci oraz wciąż rosnącą popularność korzystania z usług streamingu, a tym samym potrzebę wyższej przepływności danych, dokładamy wszelkich starań, aby regularnie wprowadzać nowoczesne rozwiązania, technologie, a także sprzęt, narzędzia i systemy najnowszej generacji.

Od kilku lat mierzymy się z wciąż rosnącymi kosztami działalności i świadczenia usług. Wynikają one nie tylko z konieczności inwestowania w coraz nowocześniejsze i bardziej wydajne technologie, ale również z rosnącej inflacji, która jest wypadkową wzrostu cen energii, wynagrodzeń, obciążeń społeczno-podatkowych, usług oraz materiałów i urządzeń technicznych.

W związku z powyższym, w celu utrzymania wysokiej jakości usług oraz wychodzenia naprzeciw Państwa potrzebom związanym ze świadczonymi przez nas usługami, jesteśmy zmuszeni do podniesienia miesięcznej Opłaty Abonamentowej za usługę Internetu (lub Telewizji – dop. własny) o 5 zł. Kwota ta pozwoli nam częściowo zrekompensować rosnące od kilku lat wydatki oraz w dalszym ciągu świadczyć usługi na oczekiwanym przez Państwa poziomie jakościowym. (wytłuszczenie własne)

Powyższe zmiany wprowadzone zostają na podstawie pkt. 20.1. Ogólnych Warunków Umowy, stanowiącego, iż: dla Umów zawartych na czas nieokreślony, po zakończeniu Okresu Zobowiązania, jak i dla Abonentów zawierających Umowy bez Okresu Zobowiązania, Dostawca Usług, w celu zachowania ich wysokiej jakości zgodnie z Umową zawartą z Abonentem, uprawniony jest do podniesienia Opłat Abonamentowych, nie częściej niż raz w roku kalendarzowym, z powodów niezależnego od niego podwyższenia kosztów świadczenia Usług, takich jak: a. zmiany przepisów prawa, istotne zmiany w interpretacji prawa dokonane przez organy władzy publicznej lub wytyczne organów władzy publicznej wpływające na konieczność zmiany warunków Usług, ponoszenia dodatkowych opłat oraz kosztów dostarczania Usług, b. wzrost kosztów i nakładów związanych ze świadczoną Usługą, które mają bezpośredni wpływ na jakość i zawartość Usług, m.in. koszty reemisji programów i powiązane z nimi opłaty, koszty dostępu i utrzymania infrastruktury, koszty międzyoperatorskie, koszty pracy oraz energii elektrycznej, c. wzrost Rocznego Wskaźnika Cen Towarów i Usług Konsumpcyjnych (CPI) publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny w stosunku do podstawy roku poprzedniego wynoszącej 100.

Nowe warunki świadczenia usług będą obowiązywać od dnia 01.04.2020 r.

Pozostałe warunki świadczenia Usług pozostają bez zmian.

Jeśli nie akceptują Państwo wspomnianych zmian warunków Umowy, przysługuje Państwu prawo do złożenia wypowiedzenia według zasad wskazanych poniżej.

Oświadczenie o rozwiązaniu Umowy Abonenckiej powinno być dostarczone do firmy (...) S.A. nie później niż 31.03.2020 r. W takim przypadku rozwiązanie Umowy nastąpi z dniem wejścia powyższych zmian w życie, tj. z dniem 01.04.2020 r. W razie skorzystania przez Państwa z prawa wypowiedzenia umowy z uwagi na wprowadzone zmiany, Dostawcy Usług nie będzie przysługiwać zwrot ulgi, o której mowa w art. 57 ust. 6 Ustawy Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2019 r. poz. 2460) oraz pkt. 9 Ogólnych Warunków Umowy.

W przedmiotowym oświadczeniu prosimy o podanie jako przyczyny wypowiedzenia Umowy Abonenckiej „brak akceptacji podwyżki opłaty abonamentowej". Informujemy jednocześnie, iż niepodanie przyczyny może skutkować uznaniem, iż wypowiedzenie złożone zostało na zasadach ogólnych. Niezłożenie wypowiedzenia w powyższym terminie spowoduje, iż od dnia 01.04.2020 r. Umowa będzie realizowana na zmienionych warunkach.

W przypadku pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt z numerem (...) w godzinach: pon.-pt. 8:00-21:00, sob. 9:00-17:00” ( przykładowe pisma k. 262-263, 264-266, 267-,268, 270-272, 273,274,275-277, 278-280 akt adm.).

Spółka wskazała, iż zmiana warunków świadczenia usług w postaci wzrostu ceny została wprowadzona na podstawie pkt 20.1. OWU.

Na wezwanie Prezesa UOKiK Spółka przedstawiła dane na temat ilości reklamacji zgłoszonych w związku z wprowadzeniem każdej z podwyżek cen abonamentu. Dane te przedstawia poniższa tabela (pismo Spółki z 14 listopada 2022 r. k.465-466 akt adm.).

Data wejście w życie zmiany	Liczba złożonych reklamacji
01/04/2020	(...)
01/06/2020	(...)
01/08/2020	(...)
01/12/2020	(...)
01/03/2021	(...)
01/04/2020XXXX XXX	(...)
01/05/2021	(...)
01//04/2022	(...)
01/05/2022	(...)
01/07/2022	(...)
01/08/2022XXXXXXXX	(...)
01/09/2022	(...)
01/10/2022	(...)

Ponadto, na wezwanie Prezesa UOKiK, Spółka przedstawiła także dane na temat ilości rozwiązanych umów w okresie od pierwszej informacji o wprowadzeniu podwyżek cen abonamentu do 14 października 2022 r. Dane te przedstawia poniższa tabela (pismo Spółki z 14/10/2022 r. k. 450 akt adm.).

Miesiąc i rok	Liczba konsumentów, którzy rozwiązali umowę
Luty 2020 (od 24 lutego 2020 r.)	(...)
Marzec 2020	(...)
Kwiecień 2020	(...)
Maj 2020	(...)
Czerwiec 2020	(...)
Lipiec 2020	(...)
Sierpień 2020	(...)
Wrzesień 2020	(...)
Październik 2020	(...)
Listopad 2020	(...)
Grudzień 2020	(...)
Styczeń 2021	(...)
Luty 2021	(...)
Marzec 2021	(...)
Kwiecień 2021	(...)
Maj 2021	(...)
Czerwiec 2021	(...)
Lipiec 2021	(...)
Sierpień 2021	(...)
Wrzesień 2021	(...)
Październik 2021	(...)
Listopad 2021	(...)
Grudzień 2021	(...)
Styczeń 2022	(...)
Luty 2022	(...)
Marzec 2022	(...)
Kwiecień 2022	(...)
Maj 2022	(...)
Czerwiec 2022	(...)
Lipiec 2022	(...)
Sierpień 2022	(...)
Wrzesień 2022	(...)
Październik 2022	(...)

Na podstawie powyższych danych Prezes UOKiK obliczył skutki praktyki (...) w postaci miesięcznych przychodów z tytułu podwyższenia ceny abonamentu. Przychód ten wynika z iloczynu liczby konsumentów objętych informacją o podwyżce, pomniejszonej o liczbę konsumentów, którzy wypowiedzieli umowy w danym miesiącu oraz wysokości podwyżki tj. 5 zł i miesięcy, przez jakie Spółka podwyższone opłaty abonamentowe pobiera. Razem dało to kwotę (...) zł (tajemnica przedsiębiorstwa).

Do Prezesa UOKiK wpływały także skargi na działania (...) dotyczące podwyżek. Oto niektóre z nich oraz niektóre fragmenty zawartych w nich wypowiedzi konsumentów:

- skarga konsumenta z 21 marca 2022 r. (e-mail k.477 akt adm.),

„Dzień dobry, chciałabym zgłosić, że pismem z dnia 21 lutego br. (...) SA poinformowała mnie o kolejnej podwyżce opłat abonamentowych, tym razem o 10 zł (4 zł za telewizję i 6 zł za Internet). W ubiegłym roku (...) podwyższyła już opłatę za internet o kwotę 5zł. Jak więc widać, (...) kontynuuje egzekwowanie jednostronnie wprowadzonej klauzuli, mimo toczącego się przeciw niej postepowania, o którym dowiedziałam się z informacji opublikowaną na Waszej stronie internetowej w dniu 15 listopada 2021 r.”

- skarga konsumenta z 17 marca 2022 r. (e-mail k.477 akt adm.),

„Dzień dobry chciałbym złożyć skarge na działania przez siec kablową (...) S.A , ponieważ w zeszłym roku podnieśli opłatę za abonament o 5zł , dzisiaj przyszły faktury i jest znowu po roku podwyżka w kwocie 10zł bez informacji na jakiej zasadzie jest podniesiona opłata o 10zł - Umowa jest na czas nie okreslony wiec dlaczego co roku jest podwyżka nie uzasadniona. Bardzo proszę coś zrobić z tymi oszustami. działają wbrew umowy ! czekam na odpowiedz”

- skarga konsumenta z 21 stycznia 2022 r. (e-mail k.482 akt adm.),

„Dzień dobry. Piszę do Pana by złożyć oficjalne skargi na operatora telekomunikacyjnego (...) S.A. na działania wymienione poniżej.

Pierwsza skarga dotyczy tego iż wspomniany operator jednostronnie zmienia Ogólne warunki umowy( umowy na czas nieokreślony i której konstrukcja nie umożliwia takiej zmiany) i przyznaje sobie możliwość podwyżki opłat abonamentowych raz na rok.

Pismem z dnia 20.10.2021 (...) S.A. przesłała listem zwykłym na mój adres stacjonarny informację o tym że zmienia zapisy w umowie poprzez usunięcie punktu 12 i dodanie punktu 20. Zmiana ogólnych warunków w w/w zakresie skutkuje przyznaniem (...) S.A możliwości podwyżki cen z przyczyn ekonomicznych.

Druga skarga dotyczy podwyżki opłat.

Pismem z dnia 16.12.2022 (...) S.A. listem zwykłym (otrzymano w pierwszym tygodniu stycznia 2022) przesłała informację o wprowadzeniu z dniem 01.02.2022 podwyżki na internet w kwocie 5 PLN na miesiąc.

Równocześnie proszę o informację jakie kroki może podjąć konsument w stosunku do (...) S.A.”

- skarga konsumenta z 18 kwietnia 2022 r. (e-mail k.483 akt adm.),

„Posiadam umowę z telewizją (...), Samodzielnie podniosła ona kwotę co miesięcznej opłaty abonamentowej. Nie było aneksu do umowy ani żadnej informacji o podwyżce. Naprawdę zrezygnowałbym z dalszej umowy, gdyż już jest naprawdę drogo”.

W międzyczasie Prezes UOKiK wystąpił do (...) S.A. z zastrzeżeniami dotyczącymi jednostronnego wprowadzenia do wykonywanych umów telekomunikacyjnych klauzuli modyfikacyjnej (znak pisma: (...)) (okoliczność niesporna).

W wystąpieniu Prezes UOKiK zauważył, iż Spółka nie podała podstawy prawnej lub umownej, w oparciu o którą mogłaby do wykonywanych umów wprowadzić klauzulę modyfikacyjną. Brak takich informacji mógł zaś naruszać dobre obyczaje, gdyż uniemożliwiało to konsumentom weryfikację ewentualnej dopuszczalności zmiany warunków umowy dokonywanych przez (...) w trakcie trwania stosunku obligacyjnego, co mogło wyczerpywać znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej zdefiniowanej w art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. i stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k. Wskazano także, że szczegółowe uzasadnienie bezprawności w zakresie analogicznej praktyki zostało przedstawione przez Prezesa UOKiK w decyzjach dotyczących przedsiębiorców z sektora bankowego (18 decyzji wydanych w latach 2017-2019, np. (...); (...); (...); (...)) (okoliczność niesporna).

Prezes UOKiK zwrócił także uwagę, iż (...) nie posiadała podstaw do dokonania wskazanych powyżej zmian warunków umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, gdyż w dokumentacji - przed dokonaniem w tym zakresie jednostronnej zmiany przez (...) w pkt 20.1. i 21. Ogólnych Warunków Umowy znajdują się jedynie postanowienia odnoszące się do zmiany cen świadczonych usług lub formy wprowadzenia zmian w warunkach umownych (okoliczność niesporna).

W konsekwencji, działania (...) mogły zniekształcać zachowania rynkowe konsumentów, gdyż mogły wywoływać w ich świadomości błędne przekonanie o zgodnym z prawem działaniu (...) i dopuszczalności dokonania w umowach takich zmian, co z kolei mogło wpływać na sposób postrzegania przez nich rzeczywistej treści umów łączących ich ze Spółką (okoliczność niesporna).

Jako, że Spółka nie odpowiedziała na to wystąpienie w wyznaczonym terminie 14 dni, wystosowano do niej kolejne wystąpienie, w którym Prezes UOKiK zapytał, czy (...) ma zamiar ustosunkowywać się do zgłoszonych zastrzeżeń (okoliczność niesporna).

W odpowiedzi, w piśmie z 3 lutego 2020 r., Spółka przedstawiła lakoniczne w swej treści stanowisko stwierdzając: „ Spółka nie znajduje podstaw prawnych umożliwiających zmianę dokumentację abonenckiej wyłącznie w sytuacjach wskazanych w tamtejszym wystąpieniu. Niemożność wprowadzenia jakichkolwiek zmian w dokumentacji abonenckiej innych niż te, które odzwierciedlają zmiany w prawie bez posiadania w tejże klauzuli modyfikacyjnej i jednoczesna niemożność wprowadzenia klauzuli modyfikacyjnej z uwagi na dotychczasowy brak klauzuli modyfikacyjnej w dokumentacji abonenckiej prowadzi do paraliżu działalności telekomunikacyjnej, w tym dostosowywania warunków świadczenia usług do zmian technologicznych i potrzeb klientów.”(okoliczność niesporna).

W tej sytuacji, postanowieniem z 17 września 2020 r., Prezes UOKiK wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające, mające na celu wstępne ustalenie, czy na skutek działań dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych, w tym wprowadzania zmian warunków umów zawartych z konsumentami, podejmowanych przez (...) nastąpiło naruszenie uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone lub naruszenie chronionych prawem interesów konsumentów uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów ( postanowienie z 17/09/2020 r. k. 17-18 akt adm.).

W toku tego postępowania Prezes UOKiK, wezwał Spółkę do przedstawienia zasad, na jakich odbywało się wprowadzenie zmian warunków obowiązujących umów zawartych z konsumentami.

W odpowiedzi, Spółka nadesłała wyjaśnienia oraz żądane dokumenty w tym OWU (pismo Spółki wraz z załącznikami k.19-280 akt adm.).

W oparciu o powyższe dowody, Prezes UOKiK uznał, że zachodzi uzasadnione podejrzenie stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów i postanowieniem z 29 października 2021 r. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie podejrzenia stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, opisanej w pkt I sentencji zaskarżonej Decyzji ( postanowienie z 29/10/2021 r. k. 2-10 akt adm.). Jednocześnie wezwał przedsiębiorcę do ustosunkowania się do przedstawionych zarzutów ( wezwanie z 29/10/2021 r. k. 11 akt adm., potwierdzenie otrzymania postanowienia k. 12 akt adm.).

Spółka ustosunkowała się do postawionego jej zarzutu i wniosła o:

1) umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego i prowadzonego bez należytego wszczęcia;

2) dołączenie do materiału dowodowego w sprawie następujących raportów, sporządzonych przez firmę doradczą (...):

a) raport pt. „Rozwój polskiego rynku telekomunikacyjnego i bazy kosztowej (...) w kontekście podwyżek cen dla abonentów Spółki” z 14.12.2021 r. oraz

b) podsumowanie ww. raportu z 14.12.2021 r.

jako dowodu na okoliczności, które stanowiły rzeczywistą, gospodarczą przyczynę wprowadzenia przez (...) kwestionowanych zmian do Ogólnych Warunków Umów z konsumentami i podwyżek opłat za usługi telekomunikacyjne, oraz na okoliczność zasadności tych zmian i podwyżek.

Ponadto stwierdziła, że nie podziela oceny prawnej Prezesa UOKiK przestawionej w postanowieniu przedstawiając następujące argumenty:

⚫: (...) była uprawniona do wprowadzenia do obowiązujących umów klauzuli modyfikacyjnej oraz niezależnie od treści istniejącej klauzuli modyfikacyjnej, (...) była uprawniona do podwyższenia opłaty abonamentowej dla użytkowników końcowych w oparciu o obowiązujące przepisy prawa;
⚫: KC z całą pewnością nie wyłącza jednak możliwości dokonywania zmian nieprzewidzianych umowami, a w szczególności nie wyłącza możliwości dokonywania zmian polegających na wprowadzaniu postanowień uzasadnionych, klarownych i zrozumiałych dla konsumenta, czyli właśnie wprowadzania prawidłowo skonstruowanych klauzul modyfikacyjnych - postanowień pozwalających na modyfikowanie materialnych warunków umowy (wysokości świadczeń, czasu trwania, terminów realizacji, itd.);
⚫: Wprowadzenie przedmiotowej klauzuli modyfikacyjnej uczytelnia reguły świadczenia usług i powoduje, że Przedsiębiorca nie musi wypowiadać umów, aby uzyskać uzasadnione zwiększenia świadczeń ze strony abonentów. Zresztą art. 385 ¹ § 1 KC odnosi się właściwie tylko do treści tej klauzuli, a nie do samego jej wprowadzenia. Tej zaś treści UOKiK w żaden sposób nie zakwestionował - co zresztą jest o tyle znamienne, że w niniejszej sprawie Przedsiębiorca jest piętnowany za wprowadzenie rozwiązania legalnego i odpowiadającego standardom narzucanym przez sam UOKiK;
⚫: (…) (...) wprowadzając do OWU przedmiotową klauzulą modyfikacyjną nie działała w oparciu o postanowienie, które zostało lub może zostać uznane za niedozwolone na gruncie art. 385 ^{(
3)} pkt. 10) KC. Cała sprawa sprowadza się bowiem do oceny tylko w świetle art. 384 ^{(
1)} KC. UOKiK nie może kwestionować samego prawa Przedsiębiorcy wprowadzania zmian do treści umów o charakterze ciągłym, a jedynie może oceniać i kwestionować treść zmienianych postanowień pod kątem tego, czy stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu przepisów art. 385 ^{(
1)} - art. 385 ^{(
3)} KC. Brak jest podstawy prawnej dla UOKiK do kwestionowania prawa Uczestnika do zmiany treści stosunku ciągłego. UOKiK działa w tym zakresie poza zakresem swoich kompetencji.
⚫: Absolutyzowanie przez UOKiK reguły pacta sunt servanda w odniesieniu do umów na czas nieokreślony jest, zatem bezpodstawne, a ciężar oceny ze strony UOKiK powinien spoczywać nie na samej zmianie jako takiej, ale na treści tej zmiany - czyli w tym wypadku, nie na ocenie wprowadzenia do OWU klauzuli modyfikacyjnej, ale na ocenie, czy treść tej klauzuli jest odpowiednia, tj. czy spełnia wymagania dobrych obyczajów.
⚫: Stanowisko UOKiK jest nieprawidłowe także, dlatego, że:

a. OWU zapowiadały w pkt. 10 zmiany warunków umów;

b. nie może ulegać wątpliwości, iż Przedsiębiorca miał ważne i uzasadnione powody, aby klauzulę modyfikacyjną wprowadzić.

⚫: W pkt. 10 OWU Przedsiębiorca jasno zamanifestował swoim klientom to, że warunki świadczenia usług mogą ulegać zmianom. Nie przyrzekał im w żadnym razie niezmienności tych warunków. Nawet, jeżeli traktować ten zapis jako klauzulę niespełniającą standardów precyzyjności narzucanych przez UOKiK i przez to jako niewystarczającą do wprowadzania zmian materialnych (np. wysokości opłat), to manifestacja woli wprowadzania zmian wynika z niej w sposób niedwuznaczny. Co więcej, w świetle pkt. 8 OWU klienci powinni się liczyć nawet z wypowiadaniem im umów.
⚫: Przedsiębiorca miał ważne powody, aby klauzulę modyfikacyjną wprowadzić - począwszy od potrzeby należytego uporządkowania zapisów OWU, na co wskazał w korespondencji do konsumentów, po ważne powody gospodarcze, które wskazał konsumentom przy dokonywaniu samych podwyżek. Przedsiębiorca wprowadził w nowych pkt. 20.1-20.7. klauzulę cenową spełniającą wymagania UOKiK w zakresie określenia konkretnych przyczyn i skali zmian cen. Uzupełnił zatem pkt. 10 OWU o zapisy niebudzące kontrowersji, przez co dążył do poprawy standardu ochrony prawnej swoich klientów.
⚫: Skoro ważne powody uzasadniają dokonanie dalej idącego kroku, jakim jest wypowiedzenie umowy o charakterze ciągłym, to tym bardziej uzasadniają wprowadzenie zmian w treść takiego stosunku - szczególnie, gdy sam fakt wprowadzenia tej zmiany daje konsumentowi możliwość rozwiązania umowy bez negatywnych dla niego konsekwencji (co miało miejsce w rozpatrywanym przypadku). Taka interpretacja jest zgodna z zasadą a maiori ad minus. Gdy wolno było Uczestnikowi „więcej", to powinien mieć także prawo zrobić „mniej".
⚫: (...) działała uczciwie i transparentnie oraz z zachowaniem ustawowego i kontraktowego trybu dla zmian warunków umów / OWU. Komunikacja do abonentów w tym względzie była prosta i czytelna, i w żaden sposób nie wprowadzała konsumentów w błąd. Nie budowała w nich jakiegokolwiek przeświadczenia o tym, że wprowadzane zmiany są zasadne czy legalne, albowiem nie zawierała w ogóle przekazów w tym kierunku. (…) Komunikacja ta jest bardzo prosta i uczciwie wskazuje na konieczność uzupełnienia „postanowień umownych w zakresie podstaw i zasad zmian (...) umów o świadczenie usług". Nie ma w niej jakichkolwiek dodatkowych elementów zachęcających do pozostania z (...), tj. przekazów marketingowych nakierowanych na odwrócenie uwagi adresatów od zmian OWU. Nie sposób więc także oceniać tej komunikacji jako nieuczciwej, naruszającej dobre obyczaje, czy wprowadzającej jakkolwiek w błąd.
⚫: (…) w sprawie nie chodzi o jakąś specyficzną grupę konsumentów - z czym wypada się zgodzić, ale o konsumenta przeciętnego, czyli modelowego. (…) UOKiK nie stwierdza, aby konsument tych treści nie rozumiał. Przeciwnie, z wywodów uzasadnienia Postanowienia należałoby wnosić, że UOKiK nie ma wątpliwości co do zrozumienia przez takiego konsumenta treści zawieranych, czy proponowanych mu umów (w tym ogólnych warunków u Przedsiębiorcy). (…) Nie wiadomo jakiego konsumenta UOKiK zamierza chronić, bo przecież nie przeciętnego konsumenta korzystającego z usług (...), który jest zaznajomiony ze swoimi prawami, a w tym został rzetelnie poinformowany o zmianach w OWU i prawach z tym związanych, i który ma możliwość uzyskiwania analogicznych usług od innych dostawców, gdyby jakość lub cena usług (...) nie odpowiadała mu.
⚫: Modelowy konsument musi się liczyć zarówno z tym, że obowiązuje go art. 384 ¹ KC, jak i z tym, że zawarta z nim umowa na czas nieoznaczony może ulec zmianie lub rozwiązaniu. Nie można zatem twierdzić, że taki konsument ma słuszne prawo poczytywać umowę o charakterze ciągłym za nienaruszalną i niezmienną oraz że zawiera umowę w takim właśnie przekonaniu. (pisma z 28 grudnia 2021 r. k. 317-336 akt adm. oraz 9 lutego 2022 r. k. 374-375 akt adm.).

Następnie, Prezes UOKiK zawiadomił Spółkę o zakończeniu zbierania materiału dowodowego oraz o możliwości zapoznania się z aktami sprawy (pismo z 2 grudnia 2022 r.k.538 akt adm.).

Pełnomocnik Spółki skorzystał z możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz ze złożenia ostatecznego stanowiska w sprawie (okoliczność niesporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd pominął zgłoszone w odwołaniu wnioski o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. S. oraz przesłuchania w charakterze strony członka zarządu powodowej Spółki – P. D., albowiem okoliczności o których mowa w pkt od (i) do (iv) nie miały znaczenia w sprawie bowiem nie przyczyniłyby się do ustalenia okoliczności niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy, z kolei okoliczności z pkt od (v) do (vii) można było i należało wykazać dokumentami zaś teza z pkt (ix) nie dotyczyła faktów, ale ich oceny prawnej. Z tożsamych powodów Sąd pominął dowód z opinii biegłego o specjalności z zakresu księgowości, rachunkowości i analiz finansowych, telekomunikacji, analiz rynkowych. Zaś wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu badań społecznych, Sąd pominą, ponieważ model przeciętnego konsumenta ustala organ antymonopolowy oraz Sąd, a „przewidywania przeciętnego konsumenta w zakresie kierunku zmian cen usług telekomunikacyjnych w Polsce” nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu, albowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa.

Przechodząc do zarzutów odwołania, Sąd nie podziela opinii powódki, że sentencja Decyzji jest nieprecyzyjna, gdyż posługuje się pojęciem „klauzula modyfikacyjna”, które nie jest pojęciem prawnym i precyzyjnym, bowiem jest to termin znany od dawna zarówno w orzecznictwie (por. wyrok SN z 15.02.2019 r., sygn. akt I NSK 4/18, LEX nr 2643239, wyrok SN z 15.02.2013 r., sygn. akt I CSK 313/12, LEX nr 1314141, wyrok SA w Warszawie z 29.11.2016 r., sygn. akt VI ACa 1067/15, LEX nr 2231438), jak i doktrynie (np.: G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX/el. 2024, art. 384(1), Jobska Monika, Zmiana treści umowy w czasie trwania stosunku umownego – klauzule modyfikacyjne w umowach banku z klientem, Pr.Bank. 2007/2, s. 73, Kohutek Konrad, Klauzula modyfikacyjna: faktyczna ochrona konsumenta czy bezpodstawny formalizm?, PPH 2017/12, s. 13), a którego znaczenie nie budziło i nie budzi wątpliwości.

Warto również zauważyć, że tych wątpliwości powódka nie zgłaszała w toku postępowania administracyjnego, w których sfomułowanie „klauzula modyfikacyjna” padało wiele razy w korespondencji wymienianej pomiędzy powódką a pozwanym.

Sąd nie miał również wątpliwości, że pozwany w zaskarżonej Decyzji zakwestionował wprowadzenie przez powódkę w sposób jednostronny do OWU postanowień umożlwiających min. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie jednostronną zmianę warunków umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych i pobranie podwyższonych opłat. Natomiast zarzutem nie było objęte postanowienie korzystne dla konsumenta o treści „ 20.4. Dostawca Usług uprawniony jest nadto do jednostronnego obniżenia opłat za świadczone przez niego Usługi lub usunięcia opłaty za nieświadczone już Usługi, zarówno w Okresie Zobowiązania, jak i poza Okresem Zobowiązania lub w przypadku braku Okresu Zobowiązania.”, co sugerowała powódka.

Warto też podkreślić, że w sentencji Decyzji pozwany wskazał, że chodzi o jednostronną zmianę z dniem 1 grudnia 2019 r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020 r., 1 marca 2020 r., 1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r., 1 października 2020 r. i 1 listopada 2020 r. Ogólnych Warunków Umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu od Umów z Okresem Zobowiązania.

Połączenie ww. elementów pozwala na zidentyfikowanie w sposób jednoznaczny zachowania zakwestionowanego przez pozwanego.

Sąd nie podziela również oceny powódki, iż sprawa miała charakter precedensowy, ponieważ kwestia możliwości jednostronnego wprowadzenia do umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami klauzuli modyfikacyjnej pozwalającej na zmianę istotnych parametrów świadczenia była przedmiotem orzeczeń sądów powszechnych (sprawa dotycząca (...), (...) czy (...)) oraz Sądu Najwyższego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

W punkcie pierwszym Decyzji Prezes UOKiK uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania powódki polegające na jednostronnej zmianie z dniem 1 grudnia 2019 r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020 r., 1 marca 2020 r.,

1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r., 1 października 2020 r. i 1 listopada 2020 r. Ogólnych warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie jednostronnej zmianie warunków umów o świadczenie przez (...) S.A z siedzibą w G. usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - polegającej na podwyższeniu opłaty abonamentowej za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych, co narusza art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. i w konsekwencji stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działania przedsiębiorcy, w tym w szczególności nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.

Oceny, czy w danym przypadku mamy do czynienia z praktyką określoną w art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k należy zatem dokonać na podstawie łącznego spełnienia następujących przesłanek:

1) bezprawności działania przedsiębiorcy,

2) godzenia tymi działaniami w zbiorowy interes konsumentów.

Nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie, że powódka jest przedsiębiorcą i że podejmowała działania w obrocie z konsumentami. Rozstrzygnięcia wymagały więc kwestie, czy działania opisane w stanie faktycznym sprawy są bezprawne i czy naruszają zbiorowe interesy konsumentów.

O bezprawności w rozumieniu powołanego przepisu możemy mówić, gdy zachowanie przedsiębiorcy - czyli jego działanie, jak również zaniechanie - jest sprzeczne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym, a więc zarówno z normami prawnymi, jak również z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Bezprawność jest przy tym obiektywnym czynnikiem, a więc jest niezależna od winy i jej stopnia, jak również bez znaczenia jest świadomość istnienia naruszeń. Bezprawność jest także niezależna od wystąpienia szkody.

W przypadku omawianej praktyki jej bezprawność wynika z naruszenia powszechnie obowiązującej normy prawnej wyrażonej w art. 4 ust.1 u.p.n.p.r. – zgodnie z którą „Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.”.

Z kolei pojęcie praktyki rynkowej zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 4 u.p.n.p.r., w którym podano, że przez praktyki rynkowe rozumie się działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta.

Naruszenie dobrych obyczajów jest przesłanką wystąpienia nieuczciwej praktyki rynkowej a zatem wymaga ono wyjaśnienia. Pojęcie dobrych obyczajów jest klauzulą generalną nieposiadającą normatywnej definicji. W piśmiennictwie oraz judykaturze dominuje pogląd, że klauzula dobrych obyczajów, podobnie jak klauzula zasad współżycia społecznego, nakazuje dokonać oceny w świetle norm pozaprawnych, przy czym chodzi w tym wypadku o normy moralne i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach z konsumentem itp. W stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość. Dobre obyczaje należy więc ujmować na potrzeby niniejszej sprawy jako normy obyczajowe, wyznaczające standardy uczciwych i rzetelnych zachowań stron w praktyce kontraktowej.

W niniejszej sprawie, Prezes UOKiK słusznie uznał, iż dobrym obyczajem jest dotrzymywanie przez przedsiębiorcę umów zawartych z konsumentami, zarówno w zakresie jej treści jak i warunków świadczenia usług. Tymczasem powódka w sposób jednostronny dodała do OWU dotyczących świadczenia usług telekomunikacyjnych zawartych na czas nieoznaczony lub pop Okresie Zobowiązania, bez istnienia w tych umowach przesłanek, które umożliwiałby powódce taką zmianę, a następnie wykorzystanie tak wprowadzonych zapisów do podwyższenia opłat za abonament.

Powódka zaś stała na stanowisku, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa dokonanie jednostronnej zmiany warunków umowy zawartej na czas nieokreślony nie wymaga istnienia w umowie klauzuli modyfikacyjnej (art. 384¹k.c.) oraz że takie stanowisko prezentował sam Prezes UOKiK w dotychczasowych decyzjach.

Stosownie do treści art. 384¹ k.c. „Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.”.

W odniesieniu do powyższego uregulowania brak jest jednolitego stanowiska, czy do skutecznej zmiany wzorca umowy w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego o charakterze ciągłym koniecznej jest zastrzeżenie klauzuli modyfikacyjnej w pierwotnej treści umowy lub wzorcu umowy, czy też wystarczające jest powołanie się na przepis art. 384¹ k.c.

W nauce prawa wyrażane są poglądy zdające się dopuszczać modyfikację treści stosunku prawnego także w braku klauzuli modyfikacyjnej, na podstawie samego art. 384¹k.c., jeżeli adherent powinien liczyć się z możliwością takiej zmiany (por. M. Pecyna, Kontrola wzorców umownych poza obrotem konsumenckim, Kraków 2003, s. 129). Należy też odnotować pogląd, że w przypadkach, w których proferent może swobodnie wypowiedzieć umowę, analizowany przepis stanowi samoistną podstawę wydania wzorca, natomiast w pozostałych przypadkach podstawa ta musi wynikać z umowy albo z ustawy (por. J.Pokrzywniak w: M. Orlicki, J. Pokrzywniak, Umowa ubezpieczenia. Komentarz do nowelizacji Kodeksu cywilnego, Warszawa 2007, komentarz do art. 812 k.c., pkt 9). Ten kierunek interpretacyjny jest jednak odosobniony.

W judykaturze i piśmiennictwie dominuje jednak odmienne zapatrywanie, z którym Sąd w niniejszym składzie w pełni się zgadza, iż omawiany przepis określa jedynie tryb postępowania w przypadku wydania podczas trwania stosunku ciągłego nowego bądź zmienionego wzorca umownego (wyrok SN z 15.02.2019 r., I NSK 4/18, LEX nr 2643239). Natomiast do skutecznego związania adherenta nowym lub zmienionym wzorcem niezbędna jest bowiem podstawa kontraktowa – w treści stosunku prawnego łączącego proponenta z adherentem musi być przewidziana możliwość wydania nowego wzorca albo dokonania zmiany istniejącego (tzw. klauzula modyfikacyjna) ( tak Małgorzata Bednarek w Systemie prawa prywatnego tom 5 Prawo zobowiązań - część ogólna pod red. Ewy Łętowskiej, C.H. Beck 2013 , k. 696). Autorka podkreśla również , że przed zarzutem arbitralności może chronić właśnie klauzula modyfikacyjna, bowiem wypowiedzenie umowy na czas nieoznaczony, dokonanie jednostronnej zmiany jej treści zawsze będzie stanowiło podstawę do postawienia zarzutu abuzywności (j.w. str. 788).

W orzecznictwie również przyjmuje się, że zmiana treści stosunku zobowiązaniowego przez związanie wzorcem wydanym w czasie trwania tego stosunku dopuszczalna jest tylko wtedy, gdy taka możliwość została przewidziana w umowie lub we wzorcu poprzez zastrzeżenie klauzuli modyfikacyjnej (tak Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6 marca 1992 r., sygn. akt III CZP 141/91, OSNC 1992, Nr 6, poz. 90, w wyroku z 15 lutego 2013 roku, sygn. akt I CSK 313/12, LEX nr 1314141 oraz w wyroku z 15 lutego 2019 roku, sygn. akt I NSK 4/18).

Warto również odnieść się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego klauzul modyfikacyjnych a odnoszącego się do stosunków prawnych o charakterze ciągłym. W wyroku z 26 kwietnia 2012 r., (C-472/10, N. H. v. I. Z. ,) Trybunał Sprawiedliwości stwierdził – w kontekście klauzuli przyznającej przedsiębiorcy prawo do jednostronnego dokonywania zmiany wysokości opłat związanych ze świadczoną przez niego usługą (in casu chodziło o postanowienie przewidujące, że w razie opłacania przez abonenta rachunku za telefon za pomocą przekazu pocztowego usługodawca może obciążyć go wynikającymi stąd dodatkowymi kosztami, takimi jak opłaty pocztowe) – że w odniesieniu do postanowienia umownego dotyczącego zmiany całkowitego kosztu usługi świadczonej na rzecz konsumenta, konieczne jest w szczególności wskazanie powodów lub sposobu zmiany takiego kosztu, a konsumentowi powinno przysługiwać uprawnienie do wypowiedzenia umowy (pkt 24). W ocenie Trybunału dla oceny dopuszczalności klauzuli zasadnicze znaczenie ma możliwość przewidzenia przez konsumenta, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, zmian jakie przedsiębiorca może wprowadzić do wzorca umowy w zakresie dotyczącym opłat związanych ze świadczoną usługą (pkt 28).

Podobny pogląd został wyrażony w wyroku TSUE z 21 marca 2013 r., C-92/11, (...) v. V. N.-W. e.V., tym razem w kontekście standardowej klauzuli zezwalającej przedsiębiorstwu zaopatrzenia na jednostronną zmianę kosztów dostawy gazu, a więc dotyczącej świadczenia głównego. Trybunał ponownie ocenił, że zasadnicze znaczenie ma to, czy umowa wskazuje „w sposób przejrzysty powody i sposób zmiany opłat związanych ze świadczoną usługą, tak że konsument może przewidzieć, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, ewentualne zmiany tych opłat" oraz to, czy „czy konsumentom przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy na wypadek faktycznej zmiany owych opłat" (pkt 49). W orzeczeniu tym Trybunał uznał również za istotne, czy przyznane konsumentowi uprawnienie do rozwiązania umowy w konkretnych warunkach może być skutecznie wykonane, tzn. czy z uwzględnieniem warunków rynkowych może on rzeczywiście zmienić dostawcę (pkt 54). Trybunał wyjaśnił ponadto, że okoliczność, iż klauzula przewiduje uprzednie poinformowanie konsumenta o zmianie i możliwości wypowiedzenia umowy, nie uchyla obowiązku poinformowania konsumenta przed zawarciem umowy w sposób prosty i zrozumiały o głównych warunkach wykonywania takiego prawa do jednostronnej zmiany (pkt 52).

Z przedstawionych orzeczeń TSUE jednoznacznie wynika, że podstawą do dokonania zmiany treści stosunku zobowiązaniowego o charakterze ciągłym, w szczególności w części dotyczącej ceny usługi, konieczne jest istnienie w umowie klauzuli modyfikacyjnej.

W ocenie Sądu, zaprezentowany powyżej kierunek wykładni art. 384¹k.c. zasługuje na aprobatę, nie ma bowiem wystarczających argumentów uzasadniających przyjęcie, że jedna ze stron umowy może bez upoważnienia umownego albo ustawowego i całkowicie swobodnie -co do przyczyn i treści zmian -modyfikować już istniejący stosunek umowny. Jedną z zasad prawa cywilnego jest zasada autonomii woli stron, na którą składa się m.in. swoboda umów, polegająca nie tylko na swobodzie zawarcia lub nie zawarcia umowy, ale i na dowolnym w zasadzie sposobie ukształtowania treści tej umowy. Zasada ta znalazła wyraz w przepisie art. 353¹k.c., który pozwala stronom zawierającym umowę na ułożenie stosunku prawnego według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Niewątpliwie możliwość niczym nieograniczonej zmiany wiążącego strony stosunku prawnego poprzez zmianę wzorca umowy w czasie trwania umowy, stwarzałaby stan niepewności w obrocie prawnym, zwłaszcza dla słabszej strony jaką jest konsument. Przedsiębiorca stosujący wzorce umowne znajduje się bowiem na lepszej pozycji od konsumenta, gdyż to on przedstawia wzorzec umowy i kształtuje jego postanowienia. Sytuacja ta może zatem prowadzić do naruszenia zasady równości stron ( tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 15 lutego 2019 roku, j.w.).

Dodatkowo należy podnieść, że opierając się na wykładni celowościowej art. 384¹ k.c. w zw. z art. 385³ pkt 10 k.c. należy wywieść, że podstawą do wprowadzenia zmian stosunku zobowiązaniowego z abonentami w trybie art. 348¹ k.c. winno być zamieszczenie klauzuli modyfikacyjnej, zawierającej informacje dotyczące okoliczności, których zaistnienie uprawniałoby proponenta do zmiany umowy. „Klauzula taka powinna być dostatecznie skonkretyzowana i wskazywać okoliczności uprawniające do zmiany wzorca. Sąd Apelacyjny jest równocześnie przeciwny zbyt kazuistycznemu sformułowaniu klauzuli modyfikacyjnej, gdyż z uwagi na chociażby na rozwój technologiczny nie jest możliwe przewidzenie wszelkich hipotetycznych sytuacji, które mogłyby uprawniać proponenta do zmiany umowy. Jednakże klauzula nie może uprawniać do zmian, które prowadziłyby do naruszenia istoty umowy (art. 353¹ k.c.), które dotyczyłyby istotnych elementów umowy oraz nie może mieć blankietowego charakteru.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 listopada 2016 roku, sygn. akt VI ACa 1067/15).

Sąd w pełni się zgadza z powyższą wykładnią i przyjmują ją za własną, dodatkowo jedynie wyjaśniając, że zgodnie z przepisem art. 385³ pkt 10 k.c. niedozwolona jest klauzula uprawniająca proponenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w umowie.

Uzależnienie możliwości zastosowania art. 384¹ k.c. od zastrzeżenia klauzuli modyfikacyjnej oznacza, że w jej braku stronie, która zamierza wydać (zmienić) wzorzec umowy w czasie trwania stosunku prawnego o charakterze ciągłym, pozostaje jedynie możliwość wypowiedzenia umowy z równoczesnym przedstawieniem adresatowi oferty dalszego związania umową z wykorzystaniem przygotowanego wzorca (R. Trzaskowski, Komentarz do kodeksu cywilnego pod red. J. Gudowskiego, WKP 2018) .

Wobec powyższego, wbrew twierdzeniom powódki również przepis art. 60a ust. 1 i 3a ustawy z 16 lipca 2004 roku – Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. 2018.1954) (dalej p.t.) oraz art. 61 ust. 2 p.t. wraz z odpowiednimi postanowieniami OWU nie stanowią samoistnej podstawy prawnej do dokonania przez dostawcę zmian warunków umowy, regulaminu oraz cennika. Nie można się również zgodzić z tym, że art. 60a p.t. stanowi lex specialis w stosunku do ogólnych unormować kodeksu cywilnego ( tak K. Kohutek, Klauzula modyfikacyjna: faktyczna ochrona konsumenta czy bezpodstawny formalizm?, PPH 12/ 2017) w części dotyczącej podstawy do wprowadzenia zmian do stosunków o charakterze ciągłym, natomiast niewątpliwie określa dodatkowe warunki jakie musi spełnić operator, aby skutecznie wprowadzić zmiany w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej z abonentem.

Stosownie do treści przepisu art. 56 p.t. „1. Świadczenie usług telekomunikacyjnych odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. 2. Umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawiera się w formie pisemnej lub elektronicznej za pomocą formularza udostępnionego na stronie internetowej dostawcy usług. Wymóg formy pisemnej lub elektronicznej nie dotyczy umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawieranej przez dokonanie czynności faktycznych obejmujących w szczególności umowy o świadczenie usług przedpłaconych świadczonych w publicznej sieci telekomunikacyjnej, publicznie dostępnych usług telefonicznych świadczonych za pomocą aparatu publicznego lub przez wybranie numeru dostępu do sieci dostawcy usług.

3. Umowa o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, wymagająca formy pisemnej lub elektronicznej, powinna, z zastrzeżeniem ust. 5, w jasnej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie określać w szczególności:

1) strony umowy, w tym nazwę (firmę), adres i siedzibę dostawcy usług;

2) świadczone usługi ze wskazaniem elementów składających się na opłatę abonamentową;

3) termin oczekiwania na przyłączenie do sieci lub termin rozpoczęcia świadczenia usług;

4) okres, na jaki została zawarta umowa, w tym minimalny okres wymagany do skorzystania z warunków promocyjnych;

5) pakiet taryfowy, jeżeli na świadczone usługi obowiązują różne pakiety taryfowe;

6) sposób składania zamówień na pakiety taryfowe oraz dodatkowe opcje usługi;

7) sposoby dokonywania płatności;

8) okres rozliczeniowy;

9) tryb i warunki dokonywania zmian umowy oraz warunki jej przedłużenia i rozwiązania.”. (pogrubienia pochodzą od Sądu).

Z zacytowanego przepisu wynika, że umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych wymaga wskazania trybu i warunków zmiany umowy, a poprzez zmianę należy również rozumieć podwyższenie opłaty za świadczone usługi. Zatem również przepisy ustawy prawo telekomunikacyjne wymagają, aby w umowie określić podstawy uprawniającej operatora do jednostronnej zmiany umowy).

Z kolei przepis art. 60a p.t. (w brzmieniu obowiązującym na datę wydania decyzji) określał tryb wprowadzania zmian do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, a nie podstawy ich wprowadzania. Należy zwrócić uwagę, że w przepisie tym mowa jest o sposobie poinformowania abonenta o wprowadzanych zmianach oraz przyznaniu abonentowi prawa do wypowiedzenia umowy, jeśli nie akceptuje wprowadzonych zmian. Nie odnosi jednak żaden sposób do kwestii podstaw umownych do ich wprowadzenia.

Wskazuje jedynie, że „W przypadku, gdy proponowana zmiana warunków umowy określonych w regulaminie świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów prawa, powoduje obniżenie cen usług telekomunikacyjnych, dodanie nowej usługi lub wynika z decyzji Prezesa UKE dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych podaje do publicznej wiadomości treść proponowanych zmian, z wyprzedzeniem co najmniej jednego miesiąca przed wprowadzeniem ich w życie. Okres ten może być krótszy, jeśli publikacja aktu prawnego, z którego wynika konieczność wprowadzenia zmian następuje z wyprzedzeniem krótszym niż miesiąc przed jego wejściem w życie lub okres taki wynika z decyzji Prezesa UKE. Jednocześnie abonent powinien zostać poinformowany o prawie wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji tych zmian, przy czym termin na realizację tego prawa nie może być krótszy niż do dnia wejścia tych zmian w życie.” (art. 60a ust. 3a p.t.). Dotyczy zatem złagodzenia obowiązków informacyjnych w przypadku, gdy zmiany wynikają ze zmiany przepisów lub decyzji Prezesa UKE.

W ocenie Sądu, nie można z powyższej regulacji wysnuć wniosku, że skoro decyzja Prezesa UKE oraz zmiana przepisów prawa mogą być podstawą do wprowadzenia zmian w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych lub regulaminie świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, to ten sam przepis jest podstawą do wprowadzenia zamian do umowy bądź regulaminu przez operatora bez potrzeby zamieszczania w umowie lub regulaminie klauzuli modyfikacyjnej. Jeszcze raz należy bowiem podkreślić, że omawiany przepis określa jedynie tryb wprowadzania zmian do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, natomiast nie reguluje podstaw materialnych (poza zmianą przepisów prawa i decyzją Prezesa UKE) do wprowadzenia tych zmian.

Wbrew zarzutom powódki, nie doszło również do naruszenia przez Prezesa UOKiK przepisu art. 365¹ k.c. zgodnie z którym „ Zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.”. Rację ma bowiem Prezes UOKiK twierdząc w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, iż wspominany przepis odnosi się tylko do sposobu rozwiązania umowy (tj. za wypowiedzeniem), a nie do powodów, w oparciu o które następuje wypowiedzenie umowy. Ponadto w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia z wypowiedzeniem, gdyż powód w ogóle go nie dokonał. Ponadto czym innym jest wypowiedzenie umowy zawartej na czas nieokreślony zgodnie z zachowaniem terminów w niej określonych, a czym innym wypowiedzenie zmieniające, którego skutkiem jest wprowadzenie do umowy konkretnych zmian. W przypadku umów zawartych z konsumentem i dotyczących zobowiązań o charakterze ciągłym rozróżnienie to ma istotne znaczenie właśnie z uwagi na skutki jakie może wywołać po stronie konsumenta.

Natomiast Sąd jest w pełni świadomy, że powyższe rozwiązanie jest dla powódki niekorzystne, ponieważ w przeważającej części przypadków wypowiedzenie zmieniające będzie wiązało się z utratą klienta, na co wskazywała sama powódka w odwołaniu (2.35.). Jednakże powyższe rozwiązanie jest zgodne z prawem i zasadami uczciwości kupieckiej, umowę powinnna bowiem wypowiedzieć ta strona umowy, dla której umowa w obecnym kształcie jest niekorzystna, w rozpoznawanej sprawie tą stroną jest powódka. Na okoliczność tą wskazywali też konsumenci w swoich skargach pisząc, iż nie chcą zmieniać ani wypowiadać umowy która jest dla nich korzystna.

Przechodząc do kolejnych zarzutów należy wskazać, że po pierwsze, to powódka jest twórcą wzorca i mogła ułożyć jej treść tak, aby w przyszłości zmiany umowy były możliwe. Po drugie, mogła również zawierać umowy na czas określony, tak aby z czasem cena za usługę nie straciła cech ekwiwalentności. Po trzecie, wbrew twierdzeniom powódki, tym co najczęściej ulga zmianie w przypadku różnego rodzaju usług jest właśnie cena, a w przypadku umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych – warunki techniczne w przypadku internetu i oferta programowa w przypadku telewizji. Rozsądny i roztropny przedsiębiorca powinien wiedzieć, że koszty świadczenia usług w czasie mogą ulec zmianie, jest to okoliczność którą da się w sposób łatwy przewidzieć. Zmiany cen usług w czasie są czymś naturalnym w szczególności w przypadku nowoczesnych technologii, które szybko i stale się rozwijają, a to z kolei wiąże się ze zmianą zachowań konsumentów, z których część poszukuje coraz to nowych rozwiązań.

Dla oceny zachowania powódki nie ma też znaczenia fakt, iż wysłanie do kilkuset tysięcy klientów (...) wypowiedzeń zmieniających „jest procesem długotrwałym, skomplikowanym organizacyjnie i logistycznie oraz kosztochłonnym”, bowiem okoliczności te nie mogą być uzasadnieniem dla zachowań sprzecznych z prawem.

Warto również podkreślić, mając na uwadze zaprezentowane wcześniej orzecznictwo TSUE oraz poglądy polskiej judykatury i doktryny, iż możliwość jednostronnej zmiany istotnych warunków umowy tj. ceny usługi, co miało miejsce w niniejszej sprawie, w zobowiązaniach o charakterze ciągłym jest dyskusyjna. Zwolennicy poglądu dopuszczającego taką możliwość, wskazują na konieczność precyzyjnego określenia w treści klauzuli modyfikacyjnej podstaw do wprowadzenia zmiany ceny usługi ( tak Małgorzata Bednarek w Systemie prawa prywatnego tom 5 Prawo zobowiązań - część ogólna pod red. Ewy Łętowskiej, C.H. Beck 2013 , Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 29 listopada 2016 r., sygn. akt VI ACa 1067/15).

Reasumując, powódka dopuściła się naruszenia dobrych obyczajów poprzez jednostronną zmianę z dniem 1 grudnia 2019 r., 1 stycznia 2020 r., 1 lutego 2020 r., 1 marca 2020 r.,

1 maja 2020 r., 1 sierpnia 2020 r., 1 września 2020 r., 1 października 2020 r. i 1 listopada 2020 r. Ogólnych warunków umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami na czas nieoznaczony oraz po zakończeniu Okresu Zobowiązania w odniesieniu do Umów z Okresem Zobowiązania, w postaci dodania klauzuli modyfikacyjnej umożliwiającej m.in. podniesienie opłat abonamentowych, a następnie poprzez jednostronną zmianę warunków umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartych z konsumentami - w oparciu o ww. klauzulę modyfikacyjną - polegającą na podwyższeniu opłaty abonamentowej za usługi telekomunikacyjne telewizji lub dostępu do sieci Internet o 5 zł i w konsekwencji nieuprawnionym pobieraniu podwyższonych opłat abonamentowych.

Z kolei opisane działanie mogło doprowadzić do zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta po zawarciu umowy w postaci:

a) podjęcia decyzji o rozwiązaniu umowy, bowiem w przypadku braku niezgodnej z prawem praktyki przedsiębiorcy - konsument kontynuowałby umowę na niezmienionych warunkach i korzystałby z dostępu do Internetu świadczonego przez powódkę po niższej cenie (bez podwyżki w wysokości 5 zł);

b) podjęcia decyzji o pozostaniu dalej stroną umowy łączącej go z powódką na zmienionych - innych niż pierwotnie ustalono - warunkach. W takim jednak przypadku, bezprawna praktyka przedsiębiorcy w istotny sposób wpływała na interes ekonomiczny konsumenta, gdyż był zmuszony regulować miesięczny rachunek w wyższej wysokości niżby to wynikało z pierwotnych warunków umowy;

c) podjęcia decyzji o przejściu na nowe taryfy oferowane przez powódkę, mimo że taki obowiązek na nim nie ciążył i miał prawo do kontynuowania umowy na niezmienionych warunkach. W wyniku takiego działania konsument mógł związać się z przedsiębiorcą inną umową (w tym terminową), która z różnych względów może być dla niego mniej korzystna niż oferta, z której dotychczas korzystał.

Sąd nie podziela tym samym zarzutu powódki, iż pozwany przyjął nieprawidłowy model przeciętnego konsumenta.

Zarówno powódka, jak i pozwany zgadzali się co do tego, że przez przeciętnego konsumenta należy rozumieć konsumenta dostatecznie rozważnego i zorientowanego, mającego prawo do uzyskania od przedsiębiorcy rzetelnych informacji przekazywanych w sposób niewprowadzający w błąd.

Pozwany wskazał dodatkowo, że taki konsument nie posiada specjalistycznej wiedzy odnośnie oceny dopuszczalności prawnej dokonywania przez przedsiębiorców zmian w wykonywanych umowach, dlatego nie jest w stanie zweryfikować poprawności działania przedsiębiorcy po otrzymaniu od niego informacji o jednostronnych zmianach warunków umowy w zakresie zmiany postanowień umowy i ceny usługi, a następnie ocenić czy zmiany takie są dopuszczalne i skuteczne.

W przedmiotowej Prezes UOKiK przy konstruowaniu modelu przeciętnego konsumenta, brał pod uwagę, że umowy o świadczenie takich usług mogą być zawarte przez wszystkich konsumentów. Klientami (...) są różne osoby, w różnym wieku, o zróżnicowanym wykształceniu i dochodach oraz świadomości o otaczającej ich rzeczywistości. W ocenie Prezesa UOKiK, grupa konsumentów dotknięta praktyką nie charakteryzuje się wspólnymi cechami, poza jedną cechą szczególną, mianowicie brakiem wiedzy czy świadomości w zakresie tego, czy przedsiębiorca może zmieniać postanowienia i warunki umowy bez istnienia odpowiedniej klauzuli modyfikacyjnej w wiążącej konsumenta z przedsiębiorcą umowie.

Sąd w pełni zgadza się z przyjętym przez pozwanego modelem przeciętnego konsumenta i nie odnajduje w nim cech świadczących o tym, iż jest to konsument nieporadny, bezwolny i niezorientowany, jak twierdzi powódka w odwołaniu. To że konsument, zdaniem powódki, w oparciu o pkt 10 OWU powinien mieć świadomość możliwości podwyżki ceny za świadczone usługi, nie oznacza że mógł spodziewać się takiej podwyżki w każdym czasie i na dowolnych warunkach i że takie działanie jest zgodne z prawem.

W ocenie Sądu, konsument może się spodziewać w stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy, że umowę zgodnie z przepisami wypowie ta strona umowy, która z jej warunków jest niezadowolona czyli w rozpatrywanej sprawie - powódka, a ponadto że przedsiębiorca zmieni jednostronnie umowę, ale uczyni to zgodnie z przepisami prawa czyli mając do tego podstawę kontraktową.

Reasumując, działanie opisane w pkt I Decyzji spełnia przesłanki nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r., a tym samym przesłankę stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k.).

KARA PIENIĘŻNA

Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k, Prezes Urzędu może w drodze decyzji nałożyć na przedsiębiorcę, który choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ustawy, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

Za utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego należy uznać pogląd, że w sprawach o nałożenie kary pieniężnej należy stosować określone gwarancje dla strony właściwe prawu karnemu ( zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 14 kwietnia 2010 r. III SK 1/10, OSNP 2011, nr 21-22, poz. 288, 1 czerwca 2010 r. III SK 5/10, Lex nr 622205 i 21 kwietnia 2011 r., III SK 45/10, Lex nr 901645). W orzecznictwie wskazuje się, że kary pieniężne nakładane przez organy regulacji rynku nie mają charakteru sankcji karnych, jednakże w zakresie, w jakim dochodzi do wymierzenia przedsiębiorcy takiej kary, zasady sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia organu regulacyjnego powinny odpowiadać wymaganiom analogicznym do obowiązujących sąd orzekający w sprawie karnej ( zob. wyroki Sądu Najwyższego z 4 listopada 2010 r., III SK 21/10, Lex nr 737390 i 5 stycznia 2011 r., III SK 32/10, ZNSA 2011, nr 3, s. 121). Kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo-zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego. Sankcje administracyjne służą prewencji, zniechęcając do naruszenia obowiązków oraz skłaniając ukaranego do zapobieżenia powtórnemu naruszeniu obowiązków w przyszłości (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 października 2009 r., k.p. 4/09, OTK-A 2009, Nr 9, poz. 134). Sąd bierze więc pod uwagę prawo przedsiębiorcy do obrony analogicznie do sądu karnego, przed którym oskarżyciel, aby uzyskać sądowe potwierdzenie oskarżenia, musi zwłaszcza wykazać bezzasadność wyjaśnień oskarżonego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 21 października 2010 r., III SK 7/10, OSNP 2012, nr 3-4, poz. 53).

Dodatkowo należy podkreślić, że naruszenie zakazów lub nakazów wynikających z u.o.k.i.k ma charakter obiektywny w tym sensie, że do jego stwierdzenia nie jest w ogóle potrzebne ustalenie jakiejkolwiek winy przedsiębiorcy. Skorzystanie przez Prezesa Urzędu z kompetencji do nałożenia kary pieniężnej wymaga zatem weryfikacji umyślności albo nieumyślności zachowania przedsiębiorcy, który ma być ukarany. Odróżnia to u.o.k.i.k od ustaw regulacyjnych, w przypadku których strona podmiotowa uwzględniana jest co najwyżej na użytek wymiaru kary lub decyzji o odstąpieniu od jej wymierzenia. W prawie regulacyjnym zasadą jest bowiem podleganie adresata normy sankcjonującej karze pieniężnej niezależnie od tego, czy naruszenie było zawinione. Ma to oparcie w zamkniętej liście deliktów administracyjnych podlegających karom pieniężnym, podczas gdy na podstawie u.o.k.i.k kary pieniężne nakładane są przede wszystkim za naruszenia ogólnie sformułowanych zakazów praktyk ograniczających konkurencję lub naruszających interesy konsumentów.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że niewłaściwe z punktu widzenia zasad wynikający z art. 2 Konstytucji RP jest nakładanie kary pieniężnej na przedsiębiorcę za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w sytuacji, gdy wykładania przepisów mających zastosowanie w sprawie jest rozbieżna i brak jednego przeważającego poglądu wyrażonego w orzecznictwie czy literaturze. W takiej bowiem sytuacji trudno wymagać od racjonalnego przedsiębiorcy, że powinien kształtować swoje relacje z kontrahentami w sposób wynikający z decyzji Prezesa Urzędu (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 26 września 2017 roku, sygn. akt III SK 64/15, LEX nr 2397585).

Również w literaturze przedmiotu prezentowany jest pogląd, że organ antymonopolowy powinien powstrzymać się od nałożenia kary pieniężnej, jeżeli jego rozstrzygnięcia mają charakter precedensowy lub opierają się na nowej interpretacji przepisów prawa ( tak Emilia Wardęga w Komentarzu do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów pod red. Aleksandra Stawickiego i Edwarda Stawickiego, Wolters Kluwer 2016 oraz Małgorzata Król- Bogomilska Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów pod red. Tadeusza Skocznego, C.H. Beck 2014 ).

Powódka wnosząc o odstąpienie od nałożenia kary, powoływała się właśnie na precedensowy charakter sprawy, jednakże jak wspomniano we wcześniejszej części uzasadnienia sprawa nie miała takiego charakteru, gdyż w orzecznictwie jak i w doktrynie dominował i dominuje pogląd uzależniający możliwość wprowadzenia zmian w umowach o charakterze ciągłym zawartych z konsumentami od istnienia podstawy kontraktowej takiej zmiany w postaci klauzuli modyfikacyjnej.

Przechodząc do zarzutów dotyczących wysokości wymierzonej kary, to należy przypomnieć, że przepisy u.o.k.i.k. nie zawierają wzorów matematycznych, którymi powinien posłużyć się pozwany przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, a jedynie zawierają listę okoliczności, które powinien uwzględnić przy jej wymierzaniu. Natomiast w ramach tych uregulowań Prezes UOKiK przyjął zasadę, iż najpierw ustala wysokość kwoty bazowej biorąc pod uwagę obrót oraz okoliczności wymienione w art. 111 ust.1 pkt 1 u.o.k.i.k. czyli:

a) okoliczności naruszenia przepisów ustawy,

b) uprzednie naruszenie przepisów ustawy,

c) okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy,

a następnie kwotę bazową podwyższa, jeśli wystąpiły w sprawie okoliczności obciążające lub obniża jeśli - okoliczności łagodzące.

W rozpoznawanej sprawie, okoliczności naruszenia przepisów ustawy opisane w zasadniczej części uzasadnienia przemawiały za nałożeniem na powódkę kary pieniężnej. Ponadto praktyka jest stosowana od 1 grudnia 2019 r. i nie została zaniechana, a zatem okres jej stosowania należy ocenić jako długotrwały. Należy jedynie przypomnieć, w tym miejscu, że w praktyce orzeczniczej Prezesa UOKiK za praktykę długotrwałą uznaje się taką, która trwa dłużej niż 12 miesięcy. Wbrew twierdzeniom powódki praktyka nadal trwa, albowiem na podstawie wadliwie wprowadzonego do wzorca umowy postanowienia, powódka nadal pobiera od konsumentów zawyżone opłaty.

Słusznie również stwierdził pozwany, że na ocenę stopnia naruszenia wpływa fakt, iż praktyka stosowana jest w stosunku do każdego konsumenta związanego umową na czas nieoznaczony z (...). Każda osoba zatem, która zdecydowała się zawrzeć taką umowę ze Spółką, jest narażona na stosowanie wobec niej kwestionowanej praktyki. Usługi (...) są usługami bardzo popularnymi, a nawet koniecznymi w dzisiejszym świecie, z których konsumenci korzystają bardzo licznie i aktywnie. Konsumenci korzystający z tych usług są zatem bardzo wrażliwi na zmiany w zakresie zarówno przedmiotu umowy, jej ceny, jak i stabilności ich świadczenia.

Rację ma również pozwany podnosząc, że na tak konkurencyjnym rynku, jakim jest obecnie rynek usług telekomunikacyjnych elementem najistotniejszym jest cena, a zatem naruszenie dotyczy istotnego dla konsumenta elementu umowy. Natomiast rację ma powódka zauważając, iż na silnie konkurencyjnym rynku, jakim jest rynek usług telekomunikacyjnych zmiana dostawcy usług nie stanowi dla konsumenta większego problemu. Okoliczność ta jednak w ocenie Sądu, nie miała istotnego znaczenia dla oceny skutków praktyki, która bowiem naruszała zasadę respektowania umowy jaką powódka związała się z konsumentem, a zatem okoliczność czy konsument mógł wypowiedzieć umowę i zmienić dostawcę, nie mogła wpływać na negatywną ocenę praktyki.

Skutkiem praktyki jest zaś pobieranie podwyższonej ceny, a dodatkowym potencjalnym skutkiem tej praktyki może być także wprowadzanie kolejnych podwyżek wobec konsumentów objętych zmianą umowy wprowadzającą jednostronnie klauzulę modyfikacyjną.

Dla oceny skutków praktyki ma również istotne znaczenia fakt, iż dotknęła ona (...) klientów powódki z (...)wszystkich abonentów na kwiecień 2020 roku, a zatem (...) % bazy abonenckiej powódki, co w ocenie Sądu należy uznać za znaczną ilość, która powinna wpłynąć na wysokość kwoty bazowej. Oceny tej nie zmienia okoliczność, iż część z abonentów zaakceptowała zmiany poprzez przejście na inny/wyższy pakiet, bowiem nie wiadomo, ilu z tych klientów zdecydowałby się na taki krok wiedząc, że działania powódki są sprzeczne z prawem i nie muszą się na nie zgadzać. Można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że część klientów uznała, że skoro podwyżka jest nieunikniona, to może przynajmniej zmienić warunki usługi poprzez przejście na lepszy pakiet, mimo iż tak naprawdę nie mieli takiej potrzeby.

Reasumując, mając na uwadze długotrwały okres praktyki, dotknięcie praktyką znacznej liczby konsumentów oraz fakt że zmiana dotyczyła istotnego elementu świadczenia usługi jakim jest cena, pozwany słusznie ustalił wysokość kwoty bazowej na (...) %.

Zgodnie zaś z przepisem art. 111 ust. 3 pkt 2 u.o.k.i.k. okolicznościami łagodzącymi w przypadku naruszenia zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów są w szczególności:

a) dobrowolne usunięcie skutków naruszenia,

b) zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu,

c) podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków,

d) współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania.

W rozpoznawanej sprawie pozwany słusznie nie stwierdził ich występowania, co zakwestionowała powódka podnosząc, iż pozwany nie uwzględnił jako okoliczności łagodzącej, współpracy powódki z pozwanym w toku postępowania administracyjnego.

Wskazać należy, iż współpraca powódki z pozwanym w żaden sposób nie odbiegała od standardowej współpracy z Prezesem UOKiK. Powódka w toku postępowania administracyjnego udzielała odpowiedzi na pisma pozwanego, co było jej obowiązkiem, tak jak każdego przedsiębiorcy, ponieważ nieudzielenie odpowiedzi na żądanie Prezesa UOKiK może skutkować nałożeniem kary pieniężnej na podstawie art. 50 u.o.k.i.k. Zdaniem Sądu, udzielanie informacji nie jest okolicznością łagodzącą, tylko obowiązkiem każdego przedsiębiorcy, zatem nie może stanowić podstawy do obniżenia wymierzonych kar.

Odnośnie zaś okoliczności obciążających, to zgodnie z art. 111 § 1 ust. 4

4 pkt 2 u.o.k.i.k. są nimi:

a) znaczny zasięg terytorialny naruszenia lub jego skutków,

b) znaczne korzyści uzyskane przez przedsiębiorcę w związku z dokonanym naruszeniem,

c) dokonanie uprzednio podobnego naruszenia,

d) umyślność naruszenia.

W rozpoznawanej sprawie, Prezes UOKiK uznał, że powódka prowadziła działalność na terenie całego kraju. W piśmiennictwie wskazuje się, że okoliczność obciążająca dotycząca znacznego zasięgu terytorialnego ma miejsce przykładowo w sytuacji, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą we wszystkich miastach wojewódzkich na terenie całego kraju i do naruszenia doszło we wszystkich tych miejscach (patrz Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Mariusz Mamczarek, rok 2019, wydanie 1). Tego typu sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Ponadto z materiału dowodowego nie wynika, aby działalność powódki była ograniczona do konkretnej części Polski.

Zatem Sąd nie zgadza się ze stanowiskiem powódki, że możliwość świadczenia usług dla ok. (...) % gospodarstw domowych (dane powódki) w Polsce nie uzasadnia uznania, że praktyka miała znaczny zasięg terytorialny. Ponadto fakt iż praktyka dotknęła (...)wszystkich gospodarstw domowych nie ma istotnego znaczenia, bowiem istotnym jest że zostali dotknięci nią konsumenci na terenie całego kraju, chodzi bowiem o zasięg terytorialny, natomiast sama ilość konsumentów dotkniętych praktyką wpływała na wysokość kwoty bazowej.

Powódka nie zgadzała się również z ustaleniem w Decyzji, iż zakwestionowana praktyka przyniosła jej znaczną korzyść w wysokości ok. (...)zł (tajemnica przedsiębiorstwa) nawet jeśli dane te miały jedynie szacunkowy charakter. Jednakże, co warto podkreślić powódka nie przedstawiła swoich wyliczeń, ani nie wykazała istotnych błędów w wyliczeniach szacunkowych powoda. Stwierdziła jedynie, że są one nieprawidłowe a tak naprawdę to nie odniosła w istocie żadnej korzyści, a jedynie świadczenia stron zostały dostosowane i częściowo urealnione w ten sposób, że stały się mniej nieekwiwalentne. Jednak i w tym przypadku powódka nie przedstawiła żadnych danych finansowych, potwierdzających jej słowa, a które mogły by być podstawą np.: do przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego i zweryfikowania twierdzeń powódki, natomiast pozwany wyjaśnił, w jaki sposób ustalił powyższą kwotę.

Kolejną z okoliczności obciążających była umyślność działania powódki.

W odwołaniu powódka przede wszystkim podkreśliła, że nie można przypisać jej umyślności działania, bowiem nie miała świadomości, że może być ono postrzegane jako naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, ani nie mogła jej mieć. Uzasadniając swoje stanowisko powódka powoływała się na brak jednolitego stanowiska doktryny i judykatury, jak również samego Prezesa UOKiK.

Należy zgodzić się z powódką, że początkowo stanowisko organu zaprezentowane w „stanowisku Prezesa UOKiK w sprawie transparentności umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych”, pochodzące z 2011 roku, mogło być postrzegane przez branżę telekomunikacyjną jako przyzwolenie dla praktyki dowolnego i jednostronnego dokonywania zmian umów telekomunikacyjny przez operatorów telekomunikacyjnych, o ile konsumentowi pozostawiono prawo odstąpienia od umowy, gdyż zakaz taki nie został wprost wyartykułowany w tym Stanowisku, to jednak już w 2013 roku organ dał wyraźny sygnał zgoła odmiennej narracji. Mianowicie 23 kwietnia 2013 roku Prezes UOKiK wydał decyzję nr (...) w odniesieniu do jednego z operatorów telewizji satelitarnej, w której orzekł, że jednostronne dokonanie zmiany warunków umów zawartych na czas oznaczony i nieoznaczony, w tym ceny usługi, pakietu programowego i okresu na jaki umowa została zawarta, w sytuacji braku klauzuli modyfikacyjnej stanowi naruszenie zbiorowych interesów konsumentów (także inne jeszcze podobne decyzje zapadłe przed dokonaniem zmian umów przez powoda: (...) z 16 października 2015 r.; (...) z 27 marca 2015 r i (...)).

W świetle tego, że decyzje Prezesa UOKiK są publikowane na stronach internetowych UOKIK, a ponadto znane jest Sądowi z urzędu, że branża telekomunikacyjna szeroko analizuje wszelkie rozstrzygnięcia UOKiK dotyczące tego rynku (w tym popularyzują je organizacje zrzeszające operatorów telekomunikacyjnych np. izby gospodarcze i stowarzyszenia), nie sposób uznać, że powód podejmując w grudniu 2019 roku i później decyzję o jednostronnym dokonaniu zmiany umów, przy braku klauzuli modyfikacyjnej, nie posiadał wiedzy o negatywnej ocenie takiej praktyki przez Prezesa UOKiK.

Również stanowisko Sądu Najwyższego (I CSK 313/12, I NSK 4/18) i SOKiK (por. wyrok w sprawie AmA 102/13, AmA 64/16, AmA 42/16) było w tym zakresie jednolite.

Umyślność działania podmiotu wyznacza zamiar popełnienia czynu zabronionego. Zamiar obejmuje dwa rodzaje umyślności, tj. zamiar bezpośredni i zamiar ewentualny, czyli chęć popełnienia czynu zabronionego lub przewidywanie możliwości popełnienia czynu zabronionego i godzenie się na to. Zamiar obejmuje zatem świadomość rzeczywistości objętej znamionami typu czynu zabronionego, jak i wolę jego realizacji.

W rozpoznawanej sprawie, z uwagi na jednolite stanowisko Prezesa UOKiK i sądów powszechnych odnośnie klauzuli modyfikacyjnej należy uznać, że powódka miała świadomość, że swoim zachowaniem narusza zbiorowe interesy konsumentów, lub jako profesjonalny uczestnik obrotu powinna była taką świadomość mieć (tak też SN w wyroku z 21.04.2011 r., III SK 45/10, LEX nr 901645).

Z uwagi na powyższe, Sąd uznał, iż słuszna była decyzja pozwanego u przypisaniu powódce umyślności, a następnie podwyższenie kwoty bazowej o (...) %.

Jednocześnie, Sąd po przenalizowaniu treści decyzji nie stwierdził, aby przesłanka umyślności została uwzględniona przez pozwanego dwukrotnie tj. raz przy ustaleniu kwoty bazowej a raz przy ustalaniu okoliczności obciążających, na co powoływała się powódka w pkt 10.16 odwołania.

Ostatecznie pozwany przyjął następujący udział procentowy poszczególnych okoliczności obciążających:

a) znaczny zasięg terytorialnego naruszenia i jego skutków– (...) %

b) znaczne korzyści – przychód z praktyki ok. (...) zł (...) %

c) umyślny charakter działania – (...)%

W rezultacie, ostateczna wysokość kary pieniężnej wyniosła (...) % obrotu powódki osiągniętego w 2021 roku i (...) % maksymalnej kary, jaka mogła być nałożona zgodnie z art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. czyli (...)zł.

Powódka kwestionowała również przyjęcie jako podstawy do ustalenia wysokości kary całego obrotu, pomimo że nie cały przychód powódki pochodzi z tytułu świadczenia usług na rzecz konsumentów.

Stanowisko to należy uznać za błędne, bowiem zgodnie z przepisem art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Zaś obrót oblicza się jako sumę:

1) przychodów wykazanych w rachunku zysków i strat - w przypadku przedsiębiorcy sporządzającego taki rachunek na podstawie przepisów o rachunkowości;

2) przychodów wykazanych w rocznym sprawozdaniu finansowym równoważnym do rachunku zysków i strat sporządzanym na podstawie przepisów o rachunkowości lub w innym dokumencie podsumowującym przychody w roku obrotowym, w tym w sprawozdaniu z wykonania budżetu - w przypadku przedsiębiorcy, który nie sporządza rachunku zysków i strat na podstawie przepisów o rachunkowości;

3) udokumentowanych przychodów uzyskanych w roku obrotowym w szczególności ze sprzedaży produktów, towarów lub materiałów, przychodów finansowych oraz przychodów z działalności realizowanej na podstawie statutu lub innego dokumentu określającego zakres działalności przedsiębiorcy, a także wartości uzyskanych przez przedsiębiorcę dotacji przedmiotowych - w przypadku braku dokumentów, o których mowa w pkt 1 i 2 (art. 106 ust. 3).

Jak zatem wynika z przywołanych przepisów podstawą do ustalenia wysokości kary jest cały obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w roku poprzedzającym wydanie decyzji. Natomiast w orzecznictwie Sądu Najwyższego dopuszcza się zastosowanie zasady proporcjonalności w przypadku, gdy zakwestionowana praktyka nie dotyczy głównego przedmiotu działalności przedsiębiorcy i ma charakter jedynie marginalny w stosunku do pozostałego zakresu działalności. Na przykład wyroku z 19 sierpnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt III SK 5/09 Sąd Najwyższy wskazał, że można jedynie rozważyć, czy wysokość kary spełniała wymogi wynikające z zasady proporcjonalności, gdy podstawę wymiaru kary stanowił przychód przedsiębiorcy uzyskiwany ze sprzedaży różnych tytułów, a praktyka ograniczająca konkurencję miała miejsce na rynku właściwym obejmującym tylko jeden z tytułów prasowych wydawanych przez tego przedsiębiorcę. Zasada proporcjonalności sugerowała, w ocenie Sądu Najwyższego, zrelatywizowanie wymierzonej kary pieniężnej do wysokości przychodów uzyskiwanych ze sprzedaży dziennika, którego sprzedaż była źródłem pozycji dominującej w tej sprawie. Z kolei w wyroku z 21 kwietnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt III SK 45/10 Sąd Najwyższy wskazał, że sądy orzekające w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu nakładającej karę pieniężną nie mogą poprzestać na procentowej ocenie relacji między wymierzoną karą a przychodami przedsiębiorcy, gdyż o represyjności nakładanej kary nie decyduje tylko jej procentowy stosunek do przychodów przedsiębiorcy.

Natomiast w wyroku z 10 stycznia 2017 r. w sprawie o sygn. akt III SK 61/15 Sąd Najwyższy przyjął, że linia orzecznicza zapoczątkowana sprawami III SK 5/09 oraz III SK 45/10 nie nakłada na Prezesa Urzędu obowiązku ustalania przychodu przedsiębiorcy ze sprzedaży towaru, którego dotyczy praktyka, którego naruszenie skutkowałby koniecznością uchylenia decyzji, bądź orzeczenia Sądu. Wywiódł zaś, iż orzecznictwo to daje przedsiębiorcy oraz sądom orzekającym w sprawach z odwołania od decyzji Prezesa podstawę dla zmiany wysokości kary pieniężnej, gdy z okoliczności faktycznych sprawy będzie wynikało, że kara pieniężna mieszcząca się w granicach wyznaczonych przez art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k jest jednak nieproporcjonalna z uwagi na skalę przychodu ze sprzedaży towarów, których dotyczy praktyka. Jednocześnie Sąd Najwyższy na gruncie rozstrzyganej tym wyrokiem sprawy podniósł, iż "Jak wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Apelacyjny w (...) uznał, po rozważeniu okoliczności faktycznych sprawy, że kara pieniężna nałożona przez Prezesa Urzędu w decyzji w wysokości przeszło 60 milionów złotych jest karą nieproporcjonalną z uwagi na to, że skutki praktyki ograniczały się do rynku regionalnego, na który miał wejść (...) Sp. z o.o. Dlatego Sąd drugiej instancji uznał za zasadne dokonanie relatywizacji wysokości wymierzonej kary przez zastosowanie sposobu obliczenia wysokości kary pieniężnej przyjętego w decyzji Prezesa Urzędu, lecz z uwzględnieniem przychodów powoda z rynku regionalnego, jako punktu wyjścia dla wyliczenia kary. Działanie takie nie narusza art. 106 ust. 1 OchrKonkurU, gdyż przepis ten, po pierwsze, jest przepisem kompetencyjnym (upoważnia Prezesa Urzędu do nałożenia kary pieniężnej), po drugie, normuje zachowania przedsiębiorców sankcjonowane karą pieniężną, po trzecie, określa górną granice kary (nie więcej niż 10% przychodu, obecnie obrotu, osiągniętego w roku rozliczeniowym, obecnie obrotowym, poprzedzającym rok nałożenia kary). Nie można naruszyć tego przepisu przez zmianę wysokości kary pieniężnej nałożonej w decyzji lub przez zastosowanie innego sposobu obliczenia jej wysokości, czy uwzględnienie niższego przychodu jako podstawy jej wyliczenia.".

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, iż stan faktyczny sprawy nie uzasadnia zastosowania zasady proporcjonalności, bowiem przychód powódki z działalności, której dotyczy zakwestionowana praktyka, nie ma charakteru marginalnego, bowiem świadczenie usług telekomunikacyjnych jest głównym przedmiotem działalności powódki, w tym świadczenie tych usług konsumentom, ok. (...) przychodów całkowitych powódki pochodzi ze świadczenia usług klientom indywidualnym (pkt 11.60 Odwołania).

Podsumowując, Sąd uznał, że karę pieniężną w wysokości 22 231 676 zł należy uznać za adekwatną do stopnia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, a zatem nie jest ona wygórowana. Obiektywnie może wydawać się wysoka, jednakże przy ocenie wysokości nałożonej kary należy brać pod uwagę procent jaki stanowi one w stosunku do obrotu Spółki. O wygórowanej wysokości kar pieniężnych nie można mówić odnosząc się jedynie do ich wysokości nominalnej i porównując je z innymi karami wydanymi w podobnych sprawach, bowiem każdy przedsiębiorca ponosi zindywidualizowaną odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, co oznacza, że Prezes UOKiK, jak i Sąd biorą pod uwagę specyfikę każdej sprawy, stopień naruszenia przepisów, okoliczności obciążające, łagodzące oraz przychody uzyskane z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto kara w wymierzonej wysokości spełni również funkcję represyjną i prewencyjną, zapobiegając podobnym naruszeniom w przyszłości, stanowić będzie sankcję o odpowiednim stopniu dolegliwości, nie większym niż to niezbędne dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Nie można podzielić poglądu powódki, iż bezpodstawne było przyjęcie prewencji ogólnej i indywidualnej jako przesłanki wymiaru kary, gdyż takie przesłanki nie są w ogóle wyrażone w przepisach. Okoliczności te bowiem nie są przesłankami wymierzenia kary, a jedynie określają istotę kar administracyjnych, którą jest profilaktyka i prewencja, a nie odpłata za popełniony czyn. W literaturze i orzecznictwie podkreśla się, że stanowią one środek przymusu służący zapewnieniu realizacji wykonawczo-zarządzających zadań administracji, dlatego proces wymierzania kar pieniężnych należy postrzegać jako stosowanie instrumentów władztwa administracyjnego. Kara ta nie musi być konsekwencją dopuszczenia się czynu zabronionego, lecz skutkiem zaistnienia stanu niezgodnego z prawem, co sprawia, że ocena stosunku sprawcy do czynu nie mieści się w reżimie odpowiedzialności administracyjnej (obiektywnej). W przeciwieństwie do regulacji karnoprawnej, w przypadku odpowiedzialności administracyjnej wina nie stanowi więc konstytuującego ją elementu (zob. B. Majchrzak, Indywidualizacja odpowiedzialności administracyjnej - nowe zjawisko w orzecznictwie TK, w: Prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji, Tom 4, Nowe zjawiska w administracji publicznej, WPiA UKSW 2015, s. 146-149, oraz powalane tam orzecznictwo i piśmiennictwo oraz Wyrok SN z 29.01.2019 r., I NSK 6/18, LEX nr 2643266, Wyrok SA w Warszawie z 5.12.2017 r., VII ACa 1323/17, LEX nr 2471065).

USUNIĘCIE TRWAJĄCYCH SKUTKÓW NARUSZENIA

Zgodnie z przpisem art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującej zaniechanie jej stosowania, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji.

Katalog środków usunięcia trwających skutków naruszenia jest przykładowy i otwarty.

W związku z tym Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę także inne niż wymienione

w ustawie środki usunięcia trwających skutków naruszenia, które są adekwatne do rodzaju stwierdzonego naruszenia oraz skutków, które naruszenie wywołało. Ocena adekwatności działań zmierzających do usunięcia skutków niedozwolonego zachowania musi być dokonana

z uwzględnieniem możliwie najszerszego kontekstu postępowania przedsiębiorcy, któremu zarzucana jest praktyka o trwających skutkach.

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że chodzi o wybór takiego środka, aby jego zastosowanie rzeczywiście było konieczne do usunięcia skutków praktyki z uwzględnieniem wagi i rodzaju naruszenia. Zatem zastosowany środek powinien być jak najmniej uciążliwy dla przedsiębiorcy. Wybierając środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, organ antymonopolowy musi uwzględnić charakter oraz skutki dla konsumentów praktyki przedsiębiorcy. Zastosowane środki muszą być adekwatne do rodzaju naruszenia stwierdzonego w decyzji wydanej przez Prezesa UOKiK (ust. 4 art. 26 u.o.k.k.). Podobna regulacja obowiązuje w odniesieniu do praktyk ograniczających konkurencję (zob. art. 10 ust. 6 u.o.k.k.) ( tak Małgorzata Sieradzka, Ochrona konkurencji i konsumentów. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, LEX/el., 2016).

Za możliwością nałożenia na przedsiębiorcę takich obowiązków opowiada się również Sąd Najwyższy, który w uzasadnieniu do wyroku z 12 czerwca 2024 roku, sygn. akt II NSKP 43/23, niepubl. stwierdził „Podsumowując w pkt IV decyzji Prezes UOKiK w celu usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w związku ze stwierdzonymi praktykami naruszającymi zbiorowe interesy konsumentów nałożył na (...) obowiązek 1) poinformowania określonej grupy konsumentów o przysługujących im uprawnieniach oraz o możliwości złożenia reklamacji oraz 2) rozpatrzenia złożonych przez konsumentów reklamacji w określony sposób, który odpowiada obowiązującemu prawu. Wydając powyższą decyzję Prezes UOKiK w żaden sposób nie uregulował stosunku cywilnoprawnego pomiędzy spółką, a konsumentem który zawarł z ¡ (...) umowę kredytu. Tym bardziej wydając powyższe rozstrzygnięcie Prezes UOKiK nie ograniczył powodowej spółce prawa do Sądu przewidzianego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Pod względem cywilnoprawnym (...) miała możliwość postąpić zgodnie z decyzją Prezesa UOKiK i uwzględnić reklamację konsumenta albo ją odrzucić. W przypadku odrzucenia reklamacji powódka musiała się jednak liczyć z możliwością nałożenia na podstawie art. 107 u.o.k.i.k kary pieniężnej za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu decyzji.

Zupełnie oddzielną kwestią jest więc stosowanie się do administracyjnej decyzji Prezesa UOKiK przez rozpatrywanie reklamacji w określony sposób, a osobną jest cywilnoprawny stosunek łączący powodową spółkę i konsumenta, który zawarł z ¡ (...) umowę kredytu w zakresie zwrotu części opłat w związku ze skróceniem obowiązywania umowy pożyczki. Nie sposób więc uznać, że w niniejszej sprawie środkiem zastosowanym przez Prezesa UOKiK w celu usunięcia trwających skutków naruszenia, o którym mowa w art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k, jest nakazanie powódce zapłaty określonych sum pieniężnych na rzecz konsumentów. Wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie Prezes UOKiK miał na celu ukształtowanie zachowania ¡ (...) tak, aby odpowiadało ono prawu i w ten sposób doprowadzić do usunięcia trwających skutków naruszenia, o których mowa w art. 26 ust 2 uOKiK. W wydanej decyzji Prezes UOKiK nie nakazał (...) zapłaty określonych sum pieniężnych na rzecz konsumentów.”.

Jednolite stanowisko akceptujące możliwość nałożenia na przedsiębiorcę omawianych obowiązków prezentuje również Sąd Apelacyjny w Warszawie (zob. wyrok z 04/04/2022 sygn. akt VII AGa 658/19, 08/08/2022 r. sygn. akt VII AGa 727/21 i 31/08/2022 r., sygn. akt VII AGa 53/22).

Niewątpliwie zastosowane przez Prezesa UOKiK środki są adekwatne do rodzaju naruszenia stwierdzonego w decyzji oraz uwzględniają charakter oraz skutki praktyki dla konsumentów. Rekompensata publiczna stanowi środek ochrony ekonomicznych interesów konsumentów. Biorąc pod uwagę podstawę prawną wydania rekompensaty publicznej, należy zdefiniować ją jako ten element decyzji administracyjnej, który jest środkiem usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, mającym zapewnić konsumentom bezpośrednią korzyść. W rozpoznawanej sprawie praktyka z pkt I naruszała interesy ekonomiczne konsumentów, a zatem zastosowanie instytucji tzw. rekompensaty publicznej, która ma wyrównać doznany przez konsumenta na skutek działań przedsiębiorcy uszczerbek majątkowy, było uzasadnione.

Prezes UOKiK zdecydował o zastosowaniu także innych środków usunięcia trwających skutków praktyki stwierdzonej w pkt I sentencji niniejszej decyzji przede wszystkim poprzez poinformowanie klientów spółki będących konsumentami o treści wydanej Decyzji i o przysługujących im związku z tym prawie o ubieganie się o zwrot opłat za podwyższony abonament w oparciu o przepis art. 26 ust. 3 u.o.k.i.k zgodnie z którym „W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy.”.

Biorąc pod uwagę argumenty przytoczone w części dotyczącej rekompensaty publicznej, trzeba podkreślić, iż środki te mają za zadanie po pierwsze poinformować klientów o niegodnym z prawem działaniem powódki oraz przysługujących im z tego tytułu uprawnieniach są zatem adekwatne i konieczne. Posłużą również podniesieniu świadomości konsumentów w zakresie możliwości dokonywania przez przedsiębiorców jednostronnych zmian umów o charakterze ciągłym.

W literaturze podkreśla się, że w pewnych sytuacjach już sama publikacja niekorzystnego dla przedsiębiorcy rozstrzygnięcia może przyczynić się do zmiany sposobu działania przedsiębiorcy, który dbając o swój wizerunek, nie będzie na przyszłość stosował praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Ponadto publikacja decyzji pełni funkcję prewencyjną wobec innych przedsiębiorców, natomiast ostrzegawczą, a także informacyjną oraz wychowawczą dla konsumentów. Zapoznanie się przez inne podmioty z treścią decyzji ma również walor edukacyjny, pozwala tworzyć wzorce dobrych praktyk rynkowych ( tak Marek Radwański w Komentarzu do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów pod red. Aleksandra Stawickiego i Edwarda Stawickiego, Wolters Kluwer 2016).

Sąd nie podzielił również zarzutów powódki odnośnie kwestii technicznych związanych w wykonaniem zobowiązania w formie wiadomości SMS. Oczywistym jest bowiem, że pozwany nie wymaga od powódki, aby ta wysłała stosowną informację SMS do wszystkich obecnych i byłych klientów powódki, jeśli nie posiada numerów telefonów do tych osób.

Powódka nie zgadzała się też z nałożonym w pkt III.4 i III.6 obowiązkiem publikacji informacji o treści decyzji i przysługujących konsumentom uprawnieniu do otrzymania rekompensaty na stronie internetowej powódki oraz w serwisie (...). Powódka wskazała, że będą to ogłoszenia publicznie dostępne i będą służyły „napiętnowaniu Powoda w oczach jego klientów i potencjalnych klientów. Taki cel nie mieści się w ramach art. 26 ust. 2 Ustawy”.

Zdaniem Sądu jest wręcz przeciwnie, otóż jak już wcześniej wspomniano obowiązki publikacyjne mają walor przede wszystkim edukacyjny w stosunku do konsumentów, ale również mają na celu powstrzymanie powódki oraz innych przedsiębiorców od podobnych działań w przyszłości, poprzez uświadomienie im, że działania naruszające zbiorowe interesy konsumentów nie są akceptowane i w konsekwencji mogą narazić ich na utratę dobrego imienia, aczkolwiek spowodowanego własnym działaniem. Publikacja treści opisanych w decyzji na stronie internetowej powódki i w serwisie (...) pozwoli na dotarcie do wszystkich byłych, obecnych i przyszłych klientów powódki a tym samym do bardzo szerokiego kręgu konsumentów, spełni zatem pokładane w obowiązkach publikacyjnych cele przewidziane przez ustawodawcę.

Sąd nie zgodził się z powódką, że termin dwóch miesięcy od dnia uprawomocnienia się Decyzji na skierowanie i przekazanie do konsumentów komunikatu wskazanego w treści decyzji na adres e-mail, a w przypadku braku takiego adresu na adres korespondencyjny, z uwagi na ilość klientów dotkniętych praktyką należy uznać za arbitralny, nieproporcjonalny i „nie uwzględniający specyfiki jego wykonalności.”. Przede wszystkim powódka nie wskazała jaki termin w jej ocenie byłby odpowiedni, jaka ilość klientów powódki nie podała jako adresu do korespondencji adresu e-mail a tym samym do ilu konsumentów korespondencję trzeba będzie wysłać w sposób tradycyjny. Tymczasem Sądowi z urzędu jest wiadomo, że termin 2 miesięcy jest terminem standardowym stosowanym przez Prezesa UOKiK również w innych decyzjach, a zatem trudno w tym przypadku mówić o arbitralności. Dodatkowo trzeba podkreślić, że z uwagi na oferowanie przez dostawców usług telekomunikacyjnych dodatkowych rabatów w przypadku wyrażenia przez konsumenta zgody na kontakt drogą elektroniczną, w szczególności przesyłanie tą drogą rachunków za świadczenie usług, można przyjąć iż konieczność wysłania listów na adres korespondencyjny będzie dotyczyła niewielkiej grupy konsumentów, zaś wysłanie korespondencji drogą elektroniczną nie stanowi w dzisiejszych czasach poważnego problemu.

Podniesione przez powódkę zarzuty odnośnie naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie mogły odnieść skutku, albowiem do kognicji Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13/05/2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437),, jest to bowiem postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania sprawy przed tym Sądem. Ewentualną podstawą do uchylenia decyzji Prezesa UOKiK może być takie naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, która wpływałoby na ważność wydanej decyzji.

W rozpoznawanej sprawie takich okoliczności Sąd nie stwierdził. Nie jest nią wbrew twierdzeniom powódki nieodręczenie oryginału postanowienia o wszczęciu postępowania. Powódka stwierdziła, że w korespondencji od pozwanego z 29 października 2021 roku otrzymała jednie wezwanie do ustosunkowania się do przedstawionych w postanowieniu zarzutów, natomiast samo postanowienie nie zostało załączone do korespondencji. Na ten brak powódka zwróciła uwagę w mailu z 9 listopada 2021 roku i okoliczności te nie były sporne. Jednakże w odwołaniu powódka zapomniała dodać, że odpis postanowienia w formie elektronicznej otrzymała 10 listopada 2021 roku. W związku z tym oraz z uwagi na fakt, że materia do której powódka miała się odnieść wymagał przeprowadzenia wnikliwych analiz, powódka wniosła o przedłużenie terminu na zajęcie stanowiska w sprawie do 15 grudnia 2021 roku (pismo powódki z 15/11/2021 r. k. 12 akt adm.).

W tej sytuacji, należy stwierdzić, że choć powódka nie otrzymała odpisu postanowienia w formie papierowej, to otrzymała je w formie elektronicznej, a zatem mogła zapoznać się jego treścią i ustosunkować do postawionych zarzutów, co zresztą uczyniła w dalszych pismach kierowanych do pozwanego w toku postępowanie. Inaczej rzecz ujmując pozwany zagwarantował powódce czynny udział w postępowaniu i możliwość obrony jej praw, a sama powódka w toku postępowania przed Prezesem nie podnosiła, że niedoręczenie oryginału postanowienia narusza jej prawa jako strony.

Sąd uznał również , że nie jest konieczne wystąpienie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskowanym przez powódkę pytaniem prejudycjalnym, albowiem Sąd podziela pogląd Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażony w wyroku z 11 marca 2010 r., sygn. C-522/08, iż „dyrektywa o usłudze powszechnej nie przewiduje pełnej harmonizacji w kwestiach związanych z ochroną konsumenta. Artykuł 20 dyrektywy o usłudze powszechnej, który odnosi się do umów zawieranych między konsumentami i dostawcami usług z zakresu łączności elektronicznej, znajduje bowiem zastosowanie bez uszczerbku dla przepisów Unii dotyczących ochrony konsumentów oraz przepisów krajowych w tej dziedzinie, zgodnych z prawem Unii.”.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powódkę odwołanie na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powódkę należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądził od niej na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023, poz. 1931 t.j.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki i pełnomocnikowi pozwanego z informacją, że w sprawie przedłużono termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Dodano: 10 października 2024, Opublikował(a): Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Anna Maria Kowalik
Data wytworzenia informacji: 31 lipca 2024