Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2024r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Maksymowicz

Protokolanci: Ewelina Sidz i Gabriela Lutek

przy udziale Prokuratora Regionalnego w W. jako organu reprezentującego Skarb Państwa

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2024r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z wniosku D. U. (1) o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 10 października 2023r.

orzeka:

1.  na podstawie art. 552 § 4 kpk zasądza od

Skarbu Państwa – statio fisci Prokuratury Regionalnej w W.

(NIP: 525-26-50-295)

na (...) ( U. )

(PESEL: (...))

kwotę 4.500,00 (cztery tysiące pięćset 00/100) złotych tytułem zadośćuczynienia za doz­naną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w dniu 10 październi­ka 2023r. o godzinie 6:05, dokonanego przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antyko­rupcyjnego na podstawie postanowienia Prokuratora z Prokuratury Regionalnej w W. z dnia 6 października 2023r. (sygn. akt (...));

2.  w dalej idącym zakresie wniosek o zadośćuczynienie, a wniosek o odszkodowanie w ca­łości – oddala;

3.  zasądza od Skarbu Państwa – statio fisci Prokuratury Regionalnej w W. na rzecz D. U. (1) kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem przez niego pełnomocnika;

4.  na podstawie art. 554 § 4 kpk kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt XII Ko 33/24

UZASADNIENIE

(sporządzone co do całości wyroku na skutek wniosku organu reprezentującego Skarb Państwa)

Uzasadnienie sporządzono z pominięciem formularza określonego w załączniku nr 2 do Roz­porządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019r. w sprawie wzorów formula­rzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania (Dz. U. z 2019 roku, poz. 2349). Spra­wa niniejsza nie jest wprawdzie szczególnie złożona, niemniej ilość zagadnień niezbędnych do omówienia skutkowała uznaniem, że uzasadnienie w tradycyjnej formule będzie bardziej czytelne. Natomiast zasadniczo odpowiada ono strukturze formularza.

zgłoszone żądania

D. U. (1) reprezentowany przez pełnomocnika dnia 16 kwietnia 2024r. (data prezen­taty) wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 10 października 2023r. w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Regio­nalną w W. pod sygnaturą (...). Domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuratora Prokuratury Regionalnej w W.:



kwoty 2.591,00 zł tytułem odszkodowania



kwoty 6.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia

i zasądzenia kosztów ustanowienia jednego pełnomocnika według norm przepisanych. Wnio­sek nie zawiera żądania przyznania odsetek od powyższych kwot.

(k. 1-13 – wniosek)

Ze strony wnioskodawcy wniosek był popierany przez całe postępowanie. Natomiast Prokura­tor Regionalny w W. jako organ reprezentujący Skarb Państwa w piśmie procesowym z dnia 17 czerwca 2024r. oraz na rozprawie wniósł o oddalenie wniosku w całości.

(k. 27-32 – pismo procesowe; k. 75 – protokół rozprawy)

ustalenia faktów

D. U. (1) urodził się w (...) roku. Zdobył wykształcenie wyższe I stopnia na kierunku zarządzanie.

D. U. (1) prace w (...) Bank S.A. rozpoczął w 2013 roku. Od lutego 2015 roku był zatrudniony na stanowisku (...) w Oddziale Banku przy ul. (...) w K. Równolegle wnioskodawcę i Bank łączyła umowa, na mocy której D. U. (1) jako osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą zobowiązał się do stałego świadczenia na rzecz Banku za wynagrodzeniem czynności pośrednictwa finansowego w zak­resie oferowania produktów będących w ofercie Banku.

Wykonując te umowy D. U. (1) oferował klientom (...) Bank S.A. ( (...) Bank) m. in. obligacje korporacyjne emitowane przez (...) S.A.

Stosunek pracy oraz umowa o współpracy zostały rozwiązane z dniem 13 lipca 2018r.

(relacja wnioskodawcy – k. 70-74; uzasadnienie aktu oskarżenia – strony 215-217)

Po wybuchu(...) , wobec doniesień medialnych, że działania podejmowane przez Prokuraturę obejmują również osoby, które w ramach sieci sprzedaży (...) Bank S.A. ( (...)Bank) oferowały klientom nabycie m. in. obligacji korporacyjnych emitowanych przez (...) S.A. D. U. (1) dnia 25 listopada 2021r. skierował do Prokuratury Regionalnej w W. pismo, w którym m. in. deklarował stawienie się w wyznaczonym terminie ce­lem ogłoszenia zarzuty i złożenia wyjaśnień oraz wydanie wszelkiej dokumentacji związanej z jego zatrudnieniem w Banku.

(pismo z dnia 25 listopada 2021r. – akta (...))

Dnia 6 października 2023r. Prokurator z Prokuratury Regionalnej w W. w toku śledzt­wa sygn. akt (...) na podstawie art. 247 §§ 1 i 2 kpk wydał postanowienie o zat­rzymaniu i przymusowym doprowadzeniu podejrzanego D. U. (1) do Prokuratury Re­gionalnej w W. z uwagi na konieczność przeprowadzenia z wymienionym czynności procesowych i niezwłocznego zastosowania wobec niego środka zapobiegawczego, a także obawę, że nie stawi się on na wezwanie oraz w inny bezprawny sposób będzie utrudniał prowadzone przeciwko niemu śledztwo. Wykonanie postanowienia zlecono funkcjonariuszom Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

(postanowienie o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu – akta (...)

D. U. (1) przed dniem zatrzymania zorientował się, że planowana jest taka czynność. Jego małżonka miała kontakt z mężczyznami wypytującymi o sąsiednią nieruchomość oraz pytającymi, czy na stale przebywa w miejscu zamieszkania. W miejscu zamieszkania jego współpracownika R. G. również pojawili się mężczyźni dokonujący rozpoznania.

W związku z powyższym D. U. (1) – wiedząc z doniesień medialnych, że zatrzymy­wania dokonywane są we wtorki – dnia 10 października 2023r. wstał wcześniej, wziął prysz­nic i przed godziną 6-tą oczekiwał przed domem na przyjazd agentów.

(relacja wnioskodawcy – k. 70-74)

D. U. (1) został zatrzymany dnia 10 października 2023r. o godz. 6:05 w swoim miejs­cu zamieszkania w K.. Zatrzymania dokonali funkcjonariusze Centralnego Biura An­tykorupcyjnego. W czasie zatrzymania w domu przebywały małoletnie dzieci wnioskodawcy, które spały na piętrze. Nie obudziły się, a później opiekę nad nimi przejęła matka D. U. (1)Z uwagi na wczesną porę fakt przeprowadzania czynności związanych z zatrzymaniem nie został dostrzeżony przez sąsiadów z osiedla.

Funkcjonariusze CBA w toku przeszukania zabezpieczyli telefon komórkowy wnioskodawcy oraz dokumenty z okresu jego zatrudnienia w (...) Bank S.A. Przed wyjazdem do W. wnioskodawca miał możliwość zjedzenia śniadania, przygotowania kanapek na drogę i wody. Funkcjonariusze odstąpili od zastosowania środków przymusu bezpośredniego (kajdanek) oraz przeprowadzenia kontroli osobistej zatrzymanego.

Po przyjeździe do W. wnioskodawca początkowo trafił do siedziby Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a następnie został doprowadzony do Prokuratury Regionalnej w W.

(relacja wnioskodawcy – k. 70-74; protokół zatrzymania – akta (...); postanowienie o żądaniu wydania rzeczy i przeszukaniu – akta (...); protokół przeszukania – akta (...))

W toku czynności przeprowadzonych w Prokuraturze Regionalnej w W. wniosko­dawcy ogłoszono zarzut popełnienia przestępstwa określonego w art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 178 Ustawy o obrocie instrumentami finan­sowymi w zb. z art. 171 ust. 5 Ustawy prawo bankowe w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk oraz przesłuchano go w charakterze podejrzanego. Przesłuchanie rozpoczęło się o godz. 13:30 – zakończono je o godz. 15:32.

(postanowienie o przedstawieniu zarzutów – k. akta (...); protokół przesłuchania akta (...))

Prokurator postanowieniem wydanym dnia 10 października 2023r. zastosował wobec D. U. (1) wolnościowe środki zapobiegawcze, to jest:



dozór Policji polegający na zakazie kontaktowania się z określonymi osobami oraz obo­wiązku stawiennictwa raz w tygodniu w Komisariacie (...) Policji w K.,



poręczenie majątkowe w kwocie 150.000,00 zł



oraz zakaz opuszczania kraju.

Po wydaniu i doręczeniu tego postanowienia wnioskodawca został zwolniony o godz. 18:24 – pociągiem wrócił do K.. Zwolniono również pozostałe osoby zatrzymane tego dnia.

(postanowienie w przedmiocie środków zapobiegawczych – k. akta (...))

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie postanowieniem z dnia 12 stycz­nia 2024r. (sygn. akt II Kp 3280/23) po rozpoznaniu zażalenia obrońcy D. U. (1) na postanowienie z dnia 6 października 2023r. w przedmiocie zatrzymania i przymusowego do­prowadzenia, dokonanego dnia 10 października 2023r. – zażalenie uwzględnił w części uzna­jąc, że zatrzymanie było legalne i prawidłowe, ale było bezzasadne.

(zażalenie – akta Kp. k. 9; postanowienie – akta Kp. k. 13-16)

Prokurator Regionalny w W. dnia 27 sierpnia 2024r. skierował do Sądu Okręgowego w K. akt oskarżenia obejmujący D. U. (1) i trzynaście innych osób, to jest oso­by oferujące w ramach (...) sieci sprzedaży (...) Bank S.A. ( (...) Bank S.A.) obli­gacje (...) S.A. oraz certyfikaty inwestycyjne. D. U. (1) zarzucono dokonanie przestępstw (zarzuty III. i IV.) z:



art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 178 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi w zb. z art. 171 ust. 5 Ustawy prawo bankowe w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk;



art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zb. z art. 178 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi w zb. z art. 171 ust. 5 Ustawy prawo bankowe w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk.

(akt oskarżenia – załącznik do akt)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Żądanie D. U. (1) oparte o dyspozycję art. 552 § 4 kpk było zasadne, przy czym w zakresie jego elementów składowych:



zasługiwało na częściowe uwzględnienie co do zadośćuczynienia,



a w przypadku odszkodowania podlegało oddaleniu w całości.

ocena dowodów

Materiał dowody w sprawie niniejszej stanowiły dokumenty zgromadzone w aktach postępo­wania przygotowawczego prowadzonego m. in. przeciwko wnioskodawcy. Prokurator udos­tępnił je na nośnikach elektronicznych dołączonych do pisma procesowego z k. 27-32 – po­wołano je wyżej jako akta Ds. Sąd wykorzystał również dokumenty z akt postępowania II Kp 3280/23 Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie (powołane jako akta Kp.). Dodatkowo z urzędu przeprowadzono dowód z przesłuchania wnioskodawcy (k. 70-74). Depozycje D. U. (1) oceniono jako wiarygodne. Przedstawione przez niego wydarze­nia znajdowały potwierdzenie w dokumentach, a nadto wnioskodawca w sposób niezwykle wyważony przedstawiał okoliczności swojego zatrzymania. O ile prezentował żal, że zlekce­ważono jego deklarację z listopada 2021 roku dobrowolnego stawiennictwa na wezwanie, to opisując przebieg zatrzymania obiektywnie zwracał uwagę na prawidłowe wykonywanie przez agentów CBA obowiązków służbowych (wskazując wręcz, że agenci byli sympatyczni).

identyfikacja organu reprezentującego Skarb Państwa

Z postanowienia Prokuratora z Prokuratury Regionalnej w W. wynika, że dokonanie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia na podstawie art. 247 § 7 kpk zlecono funkcjo­nariuszom Centralnego Biura Antykorupcyjnego, którzy faktycznie – co wynika z treści pro­tokołu zatrzymania – zatrzymali D. U. (1), a następnie przetransportowali go do W. i doprowadzili do siedziby Prokuratury Regionalnej.

Nie oznacza to jednak, że organem reprezentującym Skarb Państwa powinien być Szef Cen­tralnego Biura Antykorupcyjnego jako organ, który dokonał zatrzymania w rozumieniu art. 554 § 2b pkt 3) kpk. W przepisie tym chodzi o organ niesądowy, który dokonał zatrzymania. Użyte słowo dokonał należy rozumieć w znaczeniu faktycznym, jak i prawnym. W pierw­szym wypadku chodzi o faktyczne zatrzymanie w trybie art. 244 kpk – organem reprezentu­jącym Skarb Państwa jest wówczas Policja. W znaczeniu prawnym dokonanie należy odnieść do decyzji procesowej o zatrzymaniu, która stanowi podstawę prawną tej czynności. Wów­czas organem reprezentującym Skarb Państwa jest prokurator, gdyż w toku postępowania przygotowawczego to ten organ może zarządzić zatrzymanie, np. na podstawie art. 247 kpk (D. Świecki [w:] D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II, War­szawa 2024, s. 768). Oczywiście podstawa do reprezentacji z art. 554 § 2b pkt 3) kpk istnieje tylko wtedy, gdy zatrzymanie było przedmiotem kontroli sądu i sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie, stwierdzając jego niezasadność lub nielegalność, albo gdy sąd nie rozpoznawał takiego zażalenia, np. z uwagi na brak zaskarżenia ( ibidem).

W przypadku D. U. (1) zostało złożone zażalenie na zatrzymanie, które zostało częś­ciowo uwzględnione przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie stwier­dzający w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2024r. (sygn. akt II Kp 3280/23) niezasadność zatrzymania. W tej sytuacji jako organ reprezentujący Skarb Państwa należało wskazać Pro­kuraturę Regionalną w W. .

podmiot zobowiązany do wypłaty zadośćuczynienia i zwrotu wydatków poniesio­nych z tytułu ustanowienia pełnomocnika

W dotychczasowej praktyce sądowej zasadniczo jako organ zobowiązany wskazywano zaw­sze Skarb Państwa, a po uprawomocnieniu się wyroku wypłaty dokonywał Sąd Okręgowy (jako sąd I instancji) z sum budżetowych Skarbu Państwa. Dotyczyło to sytuacji przyznania odszkodowania / zadośćuczynienia zarówno na podstawie art. 552 kpk, jak i art. 114 §§ 1-2a kpsw oraz art. 8-8b Ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wyda­nych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Pol­skiego (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 442 – Ustawa lutowa).

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę prezentuje stanowisko, że po zmianie art. 554 kpk, która nastąpiła z dniem 5 października 2019r. w postępowaniach ure­gulowanych w Rozdziale 58. Kodeksu postępowania karnego przyznane świadczenia odszko­dowawcze powinny byś zasądzane od Skarbu Państwa – statio fisci organu reprezentującego Skarb Państwa, określonego według zasad wynikających z art. 554 § 2b kpk.

Przepisy Rozdziału 58. Kodeksu postępowania karnego ulegały wielokrotnym nowelizacjom. Z dniem 1 lipca 2005r. do art. 554 kpk dodano § 3 o treści: o terminie rozprawy zawiadamia się organ uprawniony do reprezentowania Skarbu Państwa oraz prokuratora, przesyłając odpis wniosku (por. art. 1 pkt 195) Ustawy z dnia 27 września 2013r. o zmianie ustawy – Ko­deks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw /Dz. U. z 2013r., poz. 1247/). W uza­sadnieniu rządowego projektu zmiany procedury karnej (druk sejmowy nr 870, Sejm VII ka­dencji) nie znajdujemy szerszych rozważań dotyczących organu uprawnionego do reprezen­towania Skarbu Państwa. Projektodawca napisał jedynie (str. 66. uzasadnienia): Dodane natomiast nowe § 3 i 4 dotyczą wprowadzenia wyraźnego wymogu zawiadamiania o terminie rozprawy organu uprawnionego do reprezentowania Skarbu Państwa oraz prokuratora, które to zawiadomienie następowałoby przez przesłanie im odpisu wniosku o odszkodowanie i za­dośćuczynienie (§ 3) oraz kwestii kosztów postępowania, o którym mowa w rozdziale 58 k.p.k. (§ 4)

W piśmiennictwie i judykaturze zaistniała zmiana normatywna nie doczekała się szerszej analizy, może z powodu krótkiego okresu obowiązywania. Otóż z dniem 15 kwietnia 2016r. z analizowanych postępowań wyrugowano organ reprezentujący Skarb Państwa, a art. 554 § 3 kpk otrzymał treść: o terminie rozprawy zawiadamia się prokuratora, przesyłając odpis wniosku (por. art. 1 pkt 135) Ustawy z dnia 11 marca 2016r. o zmianie ustawy - Kodeks pos­tępowania karnego oraz niektórych innych ustaw /Dz. U. z 2016r., poz. 437/). W przypadku tej nowelizacji projektodawca był jeszcze bardziej lakoniczny, gdyż w uzasadnieniu projektu w tym zakresie (druk sejmowy nr 207, Sejm VIII kadencji, str. 16. uzasadnienia) zapisano wyłącznie: Postuluje się także powrót do obowiązujących przed dniem 1 lipca 2015r. regu­lacji dotyczących odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zat­rzymanie (rozdział 58 k.p.k.).

Aktualnie obowiązujący stan prawny (od dnia 5 października 2019r.) jest wynikiem noweli­zacji dokonanej Ustawą z dnia 19 lipca 2019r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1694). W art. 554 kpk dodano §§ 2a i 2b oraz zmieniono treści § 3. I tak w § 2a zadekretowano, że stronami w pos­tępowaniu są: wnioskodawca, prokurator oraz Skarb Państwa. W § 2b określono, że organem reprezentującym Skarb Państwa jest:

1)  prezes sądu, w którym wydano ostatnie orzeczenie kończące postępowanie w przedmio­cie odpowiedzialności karnej, stosowania środka zapobiegawczego, środka zabezpiecza­jącego lub zatrzymania, albo

2)  prezes sądu pierwszej instancji, w którym wydano zmienione orzeczenie - jeżeli orzecze­niem, o którym mowa w pkt 1, zmieniono orzeczenie sądu pierwszej instancji i zasto­sowano środek, w związku z którym nie przysługuje odszkodowanie w myśl niniejszego rozdziału, albo

3)  organ, który dokonał zatrzymania – jeżeli sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie albo jeżeli sąd nie rozpoznawał zażalenia na zatrzymanie.

Natomiast § 3 otrzymał brzmienie: o terminie rozprawy zawiadamia się wnioskodawcę, pro­kuratora oraz organ reprezentujący Skarb Państwa, przesyłając odpis wniosku (por. art. 1 pkt 98) lit. a)-b) ustawy nowelizującej).

W uzasadnieniu projektu (druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, str. 72.-73.) napisano: Proponuje się przywrócenie w postępowaniu odszkodowawczym udziału w charakterze strony organu reprezentującego Skarb Państwa. Rolą tego organu jest dbanie o zabezpieczenie inte­resów majątkowych Skarbu Państwa, podczas gdy zadaniem prokuratora jest reprezentowa­nie interesu społecznego w kształtowaniu sprawiedliwego i trafnego rozstrzygnięcia. W prze­ciwieństwie jednak do regulacji obowiązujących w latach 2015-2016 projektowane regulacje wyraźnie wskazują, który organ w danej sytuacji procesowej jest uprawniony i zobowiązany do reprezentowania Skarbu Państwa. W poprzednim stanie prawnym ustawa procesowa nie normowała tej kwestii, co w praktyce wywoływało wiele trudności w jego określeniu. Pro­jektowane regulacje mają na celu wzmocnienie ochrony interesów majątkowych Skarbu Państwa w tym postępowaniu i jednoznaczne wskazanie, który z organów Państwa odpowiada za ich ochronę w danym postępowaniu [podkreślenia SO].

Obecnie w piśmiennictwie wskazuje się, że w art. 554 § 2b kpk wskazane zostały warunki posiadania uprawnienia do reprezentowania Skarbu Państwa. Są one oparte na kryterium za­winienia w zaistnieniu podstawy do dochodzenia odszkodowania (D. Świecki, op. cit., s. 765). Konsekwencją przyznania prokuratorowi i Skarbowi Państwa statusu strony jest nadanie im uprawnienia do udziału w rozprawie. W postępowaniu o odszkodowanie lub zadośćuczynie­nie korzystają oni zatem z praw strony procesowej. Prokurator występuje tu jako rzecznik in­teresu publicznego, dlatego też zobowiązany jest działać zarówno na korzyść, jak i na nieko­rzyść wnioskodawcy. Z tego punktu widzenia należy uznać, że jest uprawniony do podniesie­nia zarzutu przedawnienia czy też do wniesienia środka odwoławczego na korzyść wniosko­dawcy. Jednakże w kwestii podniesienia zarzutu przedawnienia przez prokuratora trzeba też zwrócić uwagę na unormowanie zawarte w Kodeksie cywilnym, którego przepisy mają tu zastosowanie. Artykuł 117 § 2 kc stanowi, że po upływie terminu przedawnienia ten, prze­ciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Zatem, verba legis tym, przeciwko komu przysługuje rosz­czenie, jest Skarb Państwa reprezentowany przez organ wskazany w art. 554 § 2b kpk . Wobec tego należy uznać, że obecnie tylko tej stronie przysługuje prawo do skutecznego podniesie­nia zarzutu przedawnienia oraz do zrzeczenia się tego uprawnienia. Nie ma go już prokurator. Nie przysługują zatem prokuratorowi uprawnienia strony o charakterze materialnoprawnym związane z dochodzonym roszczeniem, gdyż nie jest on reprezentantem Skarbu Państwa. Nie może więc także zawrzeć ugody z wnioskodawcą, uznać roszczenia zawartego we wniosku (…). Uprawnienie o charakterze materialnoprawnym ma natomiast organ reprezentujący Skarb Państwa, gdyż to przeciwko Skarbowi Państwa dochodzone jest roszczenie odszkodowawcze. W konsekwencji organ ten może w imieniu Skarbu Państwa zawrzeć ugodę z wnioskodawcą czy też uznać roszczenie. Jako strona postępowania może również podnieść zarzut przedaw­nienia ( ibidem, s. 769-770; a w stanie prawnym obowiązu­jącym od dnia 1 lipca 2015r. por. tego samego autora, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015, tom II, s. 609-611). Analogiczne stanowisko prezentuje m. in. Jarosław Matras (J. Matras [w:] K. Bud­ka (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2020, s. 1320-1322), który dodatkowo akcentuje, że w § 2b określono przedstawiciela Skarbu Państwa, czyli formalnie stronę, przeciwko której skierowano roszczenie o odszkodowanie [podkreślenia SO].

Nie ulegało wątpliwości, że Prokurator (niezależnie od zmian legislacyjnych) w postępowa­niach odszkodowawczych niezmiennie występował wyłącznie jako rzecznik praworządności (art. 2 in fine w zw. z art. 3 § 1 pkt 14) Ustawy z dnia 28 stycznia 2016r. Prawo o proku­raturze; tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 390). Tym samym nie dysponował – poza możliwością podniesienia zarzutu przedawnienia – innym materialnoprawnym uprawnieniem wobec roszczenia zgłoszonego przeciw Skarbowi Państwa. Jego status nie zmienił się z dniem 5 października 2019r., jednak właśnie wtedy obok Prokuratora w analizowanych postępowa­niach pojawił się Skarb Państwa jako ich strona, a wobec określenia organu reprezentującego Skarb Państwa podmiot, który może realizować materialnoprawne uprawienia zobowiązane­go wobec zgłoszonych roszczeń. Zresztą wskazano to wprost w przywołanym wyżej uzasad­nieniu projektu jako ratio legis wprowadzanej zmiany normatywnej.

Oczywiście nowelizacja z 2019 roku nie zmieniła zasady, że odpowiedzialność Skarbu Państ­wa z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania ukształto­wana jest na zasadzie ryzyka (zob. uchwałę SN z dnia 15.09.1999r., I KZP 27/99, OSNKW 1999/11-12/72). Nie jest to zatem odpowiedzialność oparta na cywilistycznej konstrukcji wi­ny. Niemniej uczynienie Skarbu Państwa stroną postępowań odszkodowawczych skutkuje przyznaniem temu podmiotowi (organowi go reprezentującemu) uprawnień materialnopraw­nych (o czym wspomniano), ale też procesowych – organ reprezentujący Skarb Państwa wy­posażony został przecież w pełnię uprawnień pro­cesowych, w tym obejmujących etap pos­tępowania dowodowego. Tym samym został wyposażony w postępowaniach analizowanej kategorii w pełne instrumentarium służące ochronie interesów fiskalnych Skarbu Państwa, w tym mogące nawet doprowadzić do unicestwienia powodzenia żądania wygórowanych roszczeń. Tym samym Skarb Pań­stwa (reprezentujący go organ) ponosi odpowiedzialność za wynik sprawy i od jego aktywności procesowej / jej braku (m. in. inicjatywy dowodowej lub aktywności w czasie przesłuchania wnioskodawcy i świadków) wynik ten może zależeć.

Sąd Okręgowy oczywiście zauważa, że Skarb Państwa jest bytem abstrakcyjnym. Przez to z punktu widzenia osoby uprawnionej do uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie ma znaczenia, który podmiot ( statio fisci) wypłaci przyznane świadczenie. Jednakowoż ko­deks postępowania karnego nie wyłącza ogólnych zasad prawa i procesu cywilnego (por. art. 558 kpc), w tym regulacji zawartej w art. 67 § 2 zdanie pierwsze kpc, że za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działal­nością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. Regulacja ta współ­gra z dodanym § 2b art. 554 kpk. Skoro ustawodawca w art. 554 § 2b pkt 3) określił, że jeżeli sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie albo jeżeli sąd nie rozpoznawał zażalenia na zatrzy­manie organem reprezentującym Skarb Państwa jest organ, który dokonał zatrzymania (ina­czej byłby to prezes sądu rejonowego rozpoznającego zażalenie na zatrzymanie), to w świetle przedstawionych rozważań tenże organ powinien zostać określony w wyroku jako statio fisci Skarbu Państwa zobowiązane do wypłaty zasądzonego roszczenia.

Mimo jednolitości Skarbu Państwa za zasadnością precyzyjnego określania, jaki jego organ jest zobowiązany do wypłaty zasądzonego świadczenia przemawiają również względy słusz­nościowe. Skoro jak wspomniano określenie w art. 554 § 2b organu reprezentującego Skarb Państwa wiąże się ze swoistym zawinieniem jego funkcjonariusza (to jest spowodowaniem sytuacji dającej podstawę do przyznania odszkodowania / zadośćuczynienia), to zupełnie niezrozumiałe jest obciążanie budżetów sądów wypłatą świadczeń, kiedy po stronie sędziów (asystentów, urzędników) do zawinienia nie doszło – kiedy zatrzymania dokonał funkcjona­riusz Policji (innego organu), czy to w trybie art. 244 kpk, czy na skutek zarządzenia Proku­ratora (art. 247 kpk). Wręcz niesprawiedliwe dla wizerunku sądownictwa stają się przekazy medialne i publicystyczne mówiące o liczbie i wysokości odszkodowań / zadośćuczynień wypłacanych obywatelom, kiedy sędziowie nie mieli żadnego wpływu, ani żadnego związku z decyzją o zatrzymaniu.

Dodać wreszcie trzeba, że od dnia 7 listopada 2019r. obowiązuje regulacja wprowadzająca wyłączenie sądu właściwego, o którym mowa w art. 554 § 1 kpk, jeżeli z orzeczeniem tego sądu wiąże się dochodzone roszczenie i sąd ten jest statione fisci Skarbu Państwa, zobowiąza­nym do jego zapłaty. Wynika ono z unormowania zawartego w art. 44 ² kpc, który ma zastoso­wanie w postępowaniu o odszkodowanie na podstawie art. 558 kpk (por. uchwałę SN z dnia 17.01.2024r., I KZP 4/23, OSNK 2024/4/18). Art. 44 ² kpc stanowi, że jeżeli stroną jest Skarb Państwa, a państwową jednostką organizacyjną, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, jest sąd:

1)  właściwy do rozpoznania sprawy – sąd ten z urzędu przedstawia akta sprawy sądowi nad nim przełożonemu, który przekazuje sprawę innemu sądowi równorzędnemu z sądem przedstawiającym;

2)  przełożony nad sądem właściwym do rozpoznania sprawy – sąd właściwy do rozpoznania sprawy z urzędu przedstawia akta sprawy temu sądowi przełożonemu, który przekazuje sprawę innemu sądowi równorzędnemu z sądem przedstawiającym, mającemu siedzibę poza obszarem właściwości sądu przekazującego.

Również ta regulacja (por. też uzasadnienie uchwały w sprawie I KZP 4/23) stanowi argu­ment przemawiający za koniecznością precyzyjnego określania w wyroku jednostki organiza­cyjnej Skarbu Państwa zobowiązanej do wypłaty zasądzonego świadczenia odszkodowawcze­go (D. Świecki, op. cit., s. 761-763).

Sądowi rozpoznającemu sprawę niniejszą znany jest pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 7 września 2018r. (II AKa 200/18, Lex nr 2578325), że ar­gumenty dotyczące kompetencji i dysponowania środkami finansowymi na wypłatę odszkodo­wania i zadośćuczynienia w postępowaniu prowadzonym w trybie rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego uzasadniają wskazanie jako stacio fisci sądu okręgowego. Precyzując, sadem zobowiązanym do wykonania prawomocnego wyroku winien być sąd I instancji, który go wydał i za pośrednictwem którego z sum budżetowych Skarbu Państwa będzie wypłacona zasądzona kwota. Niemniej wyrażone tam zapatrywania w znaczącej części straciły aktual­ność, a już na pewno w przypadku spraw dotyczących odszkodowania / zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie. Sąd Apelacyjny w Katowicach (zob. końcową część uzasadnienia przywołanego wyroku) orzekał w stanie prawnym, w którym Skarb Państwa nie był stroną postępowań odszkodowawczych toczących się w oparciu o art. 552 i n. kpk oraz na kanwie stanu faktycznego, w którym sąd I instancji w swoim wyroku odpowiedzialnymi za wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia uczynił prezesów dwóch różnych sądów pow­szechnych nie zastrzegając ani solidarnej ich odpowiedzialności, ani nie wskazując w jakich częściach zasądzone świadczenie zobowiązani są spełnić. Sąd Apelacyjny zauważając, że Skarb Państwa z dniem 15 kwietnia 2016r. utracił przymiot strony w analizowanych postępowa­niach odwoływał się do poglądów prezentowanych przed dniem 1 lipca 2015r., co obecnie – wobec nowelizacji art. 554 kpk – nie jest już zasadne. Sąd Apelacyjny wskazał też: …w razie wydania takiego wyroku fundamentalną kwestią jest zrekompensowanie poszkodowanemu szkody lub krzywdy, które winno nastąpić szybko i bezproblemowo. Opóźnienie w wypłacie działa na niekorzyść zarówno wnioskodawcy, który nie otrzymuje prawomocnie zasądzonej mu kwoty za szkodę lub krzywdę wyrządzoną zwykle wiele czasu wcześniej, jak i Skarbu Państwa, który zobligowany jest płacić stosowne odsetki. Dalej przedstawiono rozważania dotyczące gospodarki finansowej sądów podsumowane stwierdzeniem, że …środki na wyp­łatę konkretnego odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania bynajmniej nie muszą pochodzić ze środków budżetowych sądu wskazanego w wyroku jako statio fisci. Skoro zaś sprawa sprowadza się do takiego ich przekazania, aby możliwa była jak najrychlejsza wypłata zasądzonego odszko­dowania lub zadośćuczynienia, to niewątpliwie najszybciej wiedzę o nim ma sąd I instancji, który wydał dany wyrok.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko, że rekompensata szkody lub krzywdy (wypłata zasądzo­nych świadczeń) powinna nastąpić szybko i bezproblemowo, to jest niezwłocznie po uprawo­mocnieniu się wyroku. Jednocześnie uważa, że obawy sformułowane przez katowicki Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu omawianego wyroku nie są zasadne przy aktualnym ukształtowa­niu przepisów kodeksu postępowania karnego. Skoro bowiem organ reprezentujący Skarb Państwa jest zawiadamiany o terminie rozprawy (również odwoławczej), to – jeżeli nawet je­go pełnomocnik w rozprawie nie uczestniczy – ma możliwość zapoznania się z treścią orze­czenia (w tym np. wyroku sądu odwoławczego zmieniającego wyrok sądu meriti poprzez podwyższenie świadczeń) i podjęcia działań zmierzających do wypłaty zasądzonych środków. Komendant wojewódzki policji, prokurator regionalny / okręgowy lub inny organ reprezen­tujący Skarb Państwa (inny niż sąd) mają również możliwość zabezpieczenia środków nie­zbędnych na wypłatę stosownie do odpowiednich przepisów Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 1530 ze zm.) oraz przepi­sów szczególnych dotyczących gospodarowania środkami w poszczególnych częściach bud­żetu państwa. Stanowisko Sądu Apelacyjnego w Katowicach, że nie ma znaczenia, działania którego organu Państwa doprowadziły do wyrządzenia poszkodowanemu szkody lub krzywdy po nowelizacji art. 554 kpk jest nie do obrony, szczególnie w przypadkach, gdy odszkodowa­nie bądź zadośćuczynienie wypłacane jest w związku z zatrzymaniem dokonywanym przez funkcjonariuszy Policji lub na polecenie Prokuratora (bowiem w tych przypadkach mamy do czynienia z działalnością organów finansowanych z innych części budżetowych niż sądow­nictwo).

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie przyłącza się też do stanowis­ka przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11 marca 2024r. (VIII AKa 206/23, Lex nr 3709960) i wyroku z dnia 16 marca 2023r. (II AKa 229/22, Lex nr 3577097), że przypisywanie konkretnym jednostkom Skarbu Państwa odpowiedzialności ma­jątkowej w postępowaniach o odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu niewątpliwie niesłusz­nego zatrzymania jest nieprawidłowe. W obu sprawach sąd odwoławczy zmienił wyroki Sądu Okręgowego w Warszawie w ten sposób, że z odpowiednich punktów sentencji wyelimino­wał wskazanie Komendanta Stołecznego Policji jako podmiotu zobowiązanego w imieniu Skar­bu Państwa do wypłaty zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawców. W obu sprawach Sąd Apelacyjny w Warszawie, za zarzutami apelacji odwołał się do poglądu zaprezentowanego przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 28 lipca 2016r. (II AKa 256/16, Lex nr 2139378). Niemniej wyrok ten został wydany w innym stanie prawnym. Co prawda przed dniem 15 kwietnia 2016r. przepisy kodeksu postępowania karnego również przewidywały udział Skarbu Państwa w postępowaniach uregulowanych w Rozdziale 58. Kodeksu postępo­wania karnego, ale nie precyzowały organów reprezentujących. Obecnie, skoro doprecyzowa­nie już nastąpiło (art. 554 § 2b kpk) oraz praktycznie jednoczasowo do kodeksu postępowania cywilnego dodano art. 44 ² nie do dalszej obrony jest pogląd, że organ reprezentujący Skarb Państwa w postępowaniach tych jest wyłącznie stroną procesową, a nie stroną w znaczeniu prawa materialnego. Gdyby tak miało być: z powodzeniem interesów Skarbu Państwa nadal mógłby bronić Prokurator jako rzecznik praworządności.

Końcowo w tym wątku: przywołać trzeba wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2023r. (V KK 182/23, Lex nr 3719408). Dotyczył on sprawy rozpoznawanej z zastosowaniem prze­pisów przywołanej już Ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wyda­nych wobec osób represjonowanych…. Od dnia 28 września 2023r. do postępowań uregulo­wanych w art. 8 tej Ustawy nie mają zastosowania art. 554 § 2a i 2b kpk (por. art. 8 Ustawy z dnia 7 lipca 2023r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych in­nych ustaw /Dz. U. z 2023 roku, poz. 1860/). Eliminacja stosowania tych przepisów w postę­powaniach prowadzonych na podstawie art. 8 Ustawy lutowej jest bez wątpienia racjonalna, gdyż częstokroć sądy więcej wysiłku wkładały w identyfikację organu reprezentującego Skarb Państwa niż w merytoryczną analizę żądania. Jednak niezależnie od zmiany art. 8 ust. 3 Usta­wy lutowej wnikliwa analiza uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego wprowadzi do wnios­ku, że co do zasady w orzeczeniach rozstrzygających o odszkodowaniu i zadośćuczynieniu określone kwoty z tytułu tych roszczeń zasądzane są od Skarbu Państwa bez wskazywania konkretnego organu będącego w danej sprawie statio fisci, ale takie dookreślenie jest nie tyl­ko możliwe, lecz w niektórych sytuacjach wręcz konieczne.

Przedstawiając powyższe Sąd Okręgowy wskazuje, że w uzasadnianej sprawie jednostką or­ganizacyjną Skarbu Państwa zobowiązaną do wypłaty zadośćuczynienia jest Prokuratu­ra Regionalna w W. .

niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie

Zgodnie z art. 552 § 4 kpk odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje w wypadku nie­wątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. Praktyka sądowa uczy, że wnioski o roszczenia z tego przepisu rozpoznawane są zazwyczaj po prawomocnym za­kończeniu postępowania, co w znaczący sposób ułatwia analizę przesłanek przyznania odsz­kodowania lub zadośćuczynienia. Nie jest to jednak regułą, bowiem art. 555 kpk wprowadza przecież roczny okres przedawnienia, który w przypadku zatrzymania biegnie od daty zwol­nienia (a nie daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia lub uprawomocnienia się orze­czenia kończącego postępowanie w spra­wie). Na możliwość rozpoznania tego typu sprawy przed zakończeniem postępowania wska­zuje się w orzecznictwie sądowym, gdzie np. Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 8 października 2019r. (II AKz 928/19, Lex nr 2775729) zauważył, że przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w rozumieniu art. 552 § 4 kpk sąd powinien mieć na uwadze, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło z obrazą przepisów rozdziału 27 Kodeksu postępo­wania karnego, a tym samym, czy spowodował on dolegliwość, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać, analizując to zagadnienie w aspekcie całokształtu okoliczności zaistniałych w sprawie, w której doszło do zatrzymania, a znanych w dacie orzekania w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia, w tym także z uwzględnieniem prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w której nastąpiło zatrzymanie, jeżeli już zapadło. Postanowienie to zapadło na skutek rozpoznania za­żalenia Pro­kuratora na postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania, gdzie sąd odwo­ławczy uznał, że decyzja sądu meriti o odmowie uwzględniania wniosku o zawieszenie była prawidłowa i dodał, że oczekiwanie na wydanie prawomocnego orzeczenia kończącego spra­wę w przedmiocie odpowiedzialności karnej mogłoby także prowadzić do przewlekłości pos­tępowania. Tym samym dopuszczalne jest dokonanie oceny, czy zatrzymanie było niewątpli­wie niesłuszne jeszcze przed zakończeniem postępowania, w którym do niego doszło. Nota­bene w niniejszej sprawie żadna ze stron nie wnosiła o zawieszenie postępowania.

W orzecznictwie zwraca się uwagę (np. wyrok SA w Katowicach z dnia 18.01.2018r., II AKa 576/17, Lex nr 2490943; wyrok SA w Krakowie z dnia 17.12.2003r., II AKa 344/03, KZS 2004/1/33), że nie można stawiać znaku równości pomiędzy zatrzymaniem niezasadnym a za­trzymaniem niewątpliwie niesłusznym. Pierwszy z Sądów zauważył, że przepis art. 552 § 4 kpk przewiduje odszkodowanie i zadośćuczynienie w wypadku niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Pojęcie niewątpliwie niesłusznego zatrzymania nie jest natomiast tożsame z za­trzymaniem bezzasadnym, o jakim mowa w art. 246 kpk . Niewątpliwa niesłuszność zatrzy­mania wyrażana wskutek żądania odszkodowania i zadośćuczynienia (art. 552 § 4 kpk) nie jest tożsama z kryteriami badania zażalenia na zastosowanie zatrzymania (art. 246 § 1 kpk). Wprawdzie w obu wypadkach bada się zasadność i legalność zatrzymania, ale wskutek zaża­lenia bada się także jego prawidłowość, czego nie bada się wskutek zgłoszenia roszczenia pie­niężnego. W trybie art. 552 § 4 kpk nie wystarczy ustalenie, że zatrzymanie było niesłuszne, należy bowiem ustalić wysoki stopień owej niesłuszności, to jest stwierdzić, że było niewąt­pliwie niesłuszne. Gdyby więc nawet wskutek zażalenia na zatrzymanie stwierdzono, że było ono niesłuszne (niezasadne, nielegalne bądź nieprawidłowe), nie przesądza to automatycznie o zasadności roszczenia pieniężnego, tu bowiem należałoby wykazać nadto niesłuszność nie­wątpliwą. Ale przypomnieć trzeba, że odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niewątpli­wie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania ukształtowana jest na zasadzie ryzyka (zob. uchwałę SN z dnia 15.09.1999r., I KZP 27/99, OSNKW 1999/11-12/72).

Podstawą wydania postanowienia o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu D. U. (1) do siedziby Prokuratury Regionalnej w W. był art. 247 § 1 i art. 247 § 2 kpk. Przepisy te stanowią, że Prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadze­nie osoby podejrzanej albo podejrzanego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że:

1)  nie stawią się na wezwanie w celu przeprowadzenia z ich udziałem czynności, o których mowa w art. 313 § 1 lub art. 314, albo badań lub czynności, o których mowa w art. 74 § 2 lub 3;

2)  mogą w inny bezprawny sposób utrudniać postępowanie.

Zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie, o którym mowa w § 1, może także nastąpić, gdy zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego.

Prokurator w uzasadnieniu postanowienia z dnia 6 października 2023r. argumentował, że na obecnym etapie postępowania zachodzi konieczność ogłoszenia D. U. (1) postano­wienia o przedstawieniu zarzutów oraz przesłuchania go w charakterze podejrzanego. Dalej wskazano: Argumentując konieczność zatrzymania D. U. (1) wskazać należy, że w przypadku odstąpienia od tejże czynności zachodziła będzie uzasadniona obawa, że po­dejrzany w bezprawny sposób będzie utrudniał prowadzone przeciwko niemu postępowanie przygotowawcze, chociażby przez ustalenie w porozumieniu ze współoskarżonymi dogodnej dla siebie linii obrony. Prokurator przedstawił też kolejne argumenty:



że jest wysoce prawdopodobne, iż D. U. (1) będzie nakłaniał, chociażby pok­rzywdzonych do udzielenia organom procesowym nieprawdziwych depozycji proce­sowych, które będą potwierdzać jego linię obrony – całkowicie negując popełnienie zarzuconego mu przestępstwa albo umniejszając jego winę;



że do przesłuchania pozostają osoby, które w (...) Bank S.A. nadzorowały pracę D. U. (1) lub z nim współpracowały;



okoliczności te uzasadniają konieczność niezwłocznego zastosowania wobec D. U. (1) środka zapobiegawczego celem zabezpieczenia prawidłowego toku prowa­dzonego przeciwko niemu śledztwa;



zarzucone podejrzanemu przestępstwo zagrożone karą do 15 lat pozbawienia wolnoś­ci, a okoliczność ta będzie dodatkowo determinować podejrzanego do utrudniania pro­wadzonego przeciwko niemu śledztwa i podejmowania działań zmierzających do unik­nięcia odpowiedzialności karnej.

Prokurator podsumował, że działania destabilizujące rzeczone śledztwo D. U. (1) bę­dzie mógł z łatwością podejmować w przypadku, gdy zostanie wezwany na przesłuchanie w charakterze podejrzanego. Wskazał, że w takim przypadku będzie mógł, przed złożeniem pierwszych wyjaśnień, skonsultować swoją linie obrony z innymi pracownikami (...) Banku S.A., którzy brali udział w oferowaniu obligacji (...) S.A.

Analogiczną argumentację Prokurator przedstawił w piśmie procesowym, przy którym przed­stawił Sądowi Rejonowemu dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zażalenie obrońcy D. U. (1) na powyższe postanowienie (k. 4-6 akt Kp) oraz w piśmie procesowym z dnia 17 czerwca 2024r. złożonym do tej sprawy (k. 27-32).

Nie kwestionując, że określona w art. 247 § 2 kpk przesłanka zatrzymania i przymusowego doprowadzenia może dotyczyć również wolnościowych środków zapobiegawczych (w tym kie­runku SN w postanowieniu z dnia 1 czerwca 2023r., II KK 94/23, Lex nr 3564944) Sąd Ok­ręgowy zauważa, że nie może ona pozostawać w oderwaniu od realiów konkretnego postępo­wania przygotowawczego, w tym decyzji podejmowanych w jego ramach na wcześniejszych etapach. O ile – co jest notorią powszechną – po wybuchu (...) zastosowano izolacyjne środki zapobiegawcze wobec osób zarządzających spółką, to od dłuższego już cza­su tymczasowego aresztowania nie stosowano wobec tzw. bankierów – początkowo wnioski Prokuratora nie były uwzględniane przez sądy, a później zaprzestano ich formułowania.

Zamierzenie zastosowania wobec podejrzanego środka zapobiegawczego nie mogło uzasad­niać wydania postanowienia o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu z wyjaśnieniem, że to dopiero treść wyjaśnień złożonych przez D. U. (1) zdecydowała, że poprzestano na dozorze Policji, poręczeniu majątkowym i zakazie opuszczania kraju. Sąd Okręgowy przy­chyla się do poglądu o konieczności prokonstytucyjnej wykładni art. 247 § 2 kpk, w której z istoty uwzględnienia zasady proporcjonalności i konieczności w zakresie ingerencji w kons­tytucyjnie chronioną wolność człowieka - wyprowadza się wniosek, aby stosowano zatrzyma­nie i przymusowe doprowadzenie tylko w sytuacji konieczności zastosowania tymczasowego aresztowania (P. Kardas, Relacje między zatrzymaniem a tymczasowym aresztowaniem. Kilka uwag o systemie reguł gwarancyjnych w postępowaniu typu Habeas Corpus [w:] A. Lach, Środki przymusu w znowelizowanej procedurze karnej, Toruń 2016, s. 29-32; S. Zabłocki, R. A. Stefański, Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz do art. 167-296, Warszawa 2019, teza 4 do art. 247 kpk; K. Eichstaedt [w:] Świecki Dariusz (red.), Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, Lex/el. 2023, teza 3 do art. 247 kpk). Zarazem w demokratycznym państwie prawnym, w którym organy państwa działają na podstawie oraz w granicach przepisów prawa zaproponowanej wykładni prokonstytutcyjnej nie należy odrzu­cać argumentując, że wiązanie okoliczności podjęcia przez prokuratora decyzji o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu na podstawie art. 247 § 2 kpk tylko i wyłącznie z koniecz­nością złożenia późniejszego wniosku o tymczasowe aresztowanie, mogłoby działać w istocie na niekorzyść podejrzanych, albowiem niezależnie od postawy i wyjaśnień podejrzanego, prokurator kierowałby wniosek o tymczasowe aresztowanie (jeśli zatrzymanie było na podsta­wie art. 247 § 2 kpk) tylko po to, aby uniknąć ewentualnego roszczenia z art. 552 § 4 kpk. Taki pogląd zakłada wręcz instrumentalizację działań podejmowanych przez prokuratorów oraz sprzeniewierzenie się złożonemu ślubowaniu.

O braku przesłanki potrzeby niezwłoczności zastosowania środka zapobiegawczego świadczy również to, że postanowienie wydane dnia 6 października 2023r. zrealizowano dopiero dnia 10 października 2023r. (wtedy przypadał następny wtorek). Ale niezależnie od tego: przecież Prokurator (o czym w kolejnych akapitach) już od 2021 roku dysponował zeznaniami więk­szości osób, którym D. U. (1) oferował obligacje (...) S.A. Po analizie tych zez­nań konstruował zarzut (selekcjonując, kto został wprowadzony w błąd, a kto był świadomy ryzyka związanego z nabyciem tych instrumentów finansowych). Skoro przez dwa lata Pro­kurator nie przeprowadził czynności z udziałem D. U. (1) (gdy ten od listopada 2021 roku deklarował gotowość stawienia się), to argument o potrzebie niezwłoczności zastosowa­nia środka zapobiegawczego należy jednoznacznie odrzucić.

Odnosząc się do argumentu Prokuratora, że D. U. (1) otrzymawszy wezwanie do sta­wiennictwa z oznaczonym terminem przesłuchania mógłby podjąć próby mataczenia poprzez wpływanie na świadków, w tym pokrzywdzonych uznać należało za zupełnie chybiony. D. U. (1) co najmniej od jesieni 2021 roku miał bowiem świadomość, że osoby, którym oferował obligacje korporacyjne złożyły zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestęp­stwa i były przesłuchiwane w charakterze świadków. Prokurator udostępnił Sądowi nośnik elektroniczny, na którym utrwalone zostały m. in. zawiadomienia, załączniki do nich i zezna­nia pokrzywdzonych. Czynności te zostały przeprowadzone w następujących datach:

1.  A. M. dnia 15 lipca 2022r.,

2.  M. B. (1) dnia 14 września 2021r.,

3.  B. B. dnia 16 września 2021r.

4.  K. B. dnia 16 stycznia 2023r.,

5.  A. T. dnia 4 marca 2022r.,

6.  B. K. (1) dnia 4 marca 2022r. i dnia 16 maja 2022r.

7.  M. K. dnia 13 sierpnia 2018r.

8.  A. G. dnia 27 sierpnia 2021r.,

9.  I. W. dnia 25 października 2021r.,

10.  S. W. nie był przesłuchany

11.  W. S. dnia 22 czerwca 2022r.,

12.  A. W. dnia 10 sierpnia 2021r.,

13.  A. P. (1) dnia 20 lipca 2021r.,

14.  S. M. dnia 16 sierpnia 2021r.,

15.  W. E. dnia 17 września 2021r.,

16.  Z. S. dnia 5 stycznia 2021r.,

17.  W. P. dnia 8 września 2021r.,

18.  B. Ś. dnia 8 września 2021r.,

19.  W. L. dnia 14 września 2021r.,

20.  J. W. dnia 31 sierpnia 2021r.,

21.  T. K. dnia 16 sierpnia 2021r.,

22.  J. A. dnia 15 września 2021r.,

23.  C. B. dnia 19 października 2021r.,

24.  K. M. dnia 8 czerwca 2022r.,

25.  E. M. dnia 2 września 2021r.,

26.  E. P. dnia 10 maja 2022r.,

27.  K. K. (1) dnia 7 września 2021r.,

28.  D. W. (O.) dnia 9 listopada 2018r.,

29.  A. P. (2) dnia 25 sierpnia 2021r.,

30.  K. J. dnia 12 maja 2022r.,

31.  T. D. dnia 19 sierpnia 2021r.,

32.  J. O. dnia 20 września 2021r.,

33.  B. O. (1) dnia 20 września 2021r.,

34.  M. B. (2) dnia 17 sierpnia 2021r.,

35.  K. P. dnia 28 lipca 2021r.,

36.  J. S. dnia 4 października 2021r.,

37.  B. M. dnia 16 sierpnia 2021r.,

38.  J. P. dnia 30 września 2021r.,

39.  B. O. (2) dnia 9 sierpnia 2021r.,

40.  S. C. dnia 19 stycznia 2023r.

41.  B. K. (2) dnia 16 sierpnia 2021r.,

42.  E. Ż. dnia 1 września 2021r.,

43.  M. D. dnia 4 maja 2018r. i dnia 26 kwietnia 2022r.

44.  małżonka K. D. dnia 26 kwietnia 2022r.,

45.  P. O. dnia 16 listopada 2020r.,

46.  D. B. dnia 16 czerwca 2020r.,

47.  P. G. dnia 21 lipca 2021r.

Pokrzywdzonych przesłuchiwano zasadniczo według jednolitej listy obejmującej (np. przesłu­chanie I. W. – wątek (...), k. 2 i n.) m. in. pytania:



(...)



(...)



(...)



(...)



(...)



(...)



(...)

Analiza protokołów przesłuchania osób, którym D. U. (1) oferował obligacje napro­wadza na wniosek, że Prokurator odpowiedzi na te pytania uznawał za krytyczne dla decyzji, czy dany nabywca zostanie zaliczony do grona pokrzywdzonych. Z zaprezentowanego zesta­wienia wynika, że praktycznie wszyscy nabywcy zostali przesłuchani przed jesienią 2021 ro­ku (jedynie pojedyncze osoby składały zeznania w 2022 lub 2023 roku). W tej sytuacji nie sposób było racjonalnie zakładać, że D. U. (1) – który wcześniej miał kontakt ze swo­imi dawnymi klientami – po otrzymaniu wezwania na przesłuchanie w charakterze podejrza­nego będzie próbował dotrzeć do tych osób (mając świadomość, że przynajmniej część z nich jest do niego negatywnie nastawiona) i nakłaniać je do zmiany depozycji w zakresie odpo­wiedzi na przytoczone pytania.

Tak samo należało odnieść się do obawy Prokuratora, że D. U. (1), gdyby nie został zatrzymany, mógłby uzgodnić linię obrony ze swoimi przełożonymi lub współpracownikami. Dość wskazać, że wszystkie osoby oferujące obligacje (...) S.A. w ramach (...) sprzedaży (...) Bank S.A. ( (...) Bank S.A.) miały taką samą świadomość, że toczy się postę­powanie przygotowawcze, które z czasem obejmuje też tzw. bankierów z kolejnych ośrod­ków. Co więcej D. U. (1) miał przez cały czas kontakt ze swoimi dawnymi współpra­cownikami, czy to z racji wspólnego prowadzenia kolejnej działalności gospodarczej lub pro­wadzenia odrębnych działalności, ale pod tym samym adresem. Tym samym, gdyby D. U. (1) rzeczywiście chciał ustalić z nimi wspólną wersję wydarzeń, to miał na to 5 lat po­przedzających październik 2023 roku. Nie przekonuje argument, że do mataczenia mogłoby dojść po doręczeniu im wezwań, np. w czasie wspólnej podróży pociągiem do W..

Tak samo o ryzyku matactwa nie mogło przekonywać wystosowanie przez D. U. (1), K. K. (2) i T. C. w listopadzie 2021 roku jednobrzmiących pism kierowanych na ręce Prokuratora P. Ś.(akta (...)), w któ­rych podejrzewani informowali o miejscu swojego stałego zamieszkania, podawali dane kon­taktowe (nr telefonu, mail) i deklarowali stawienie się we wskazanym przez prokuratora ter­minie celem udziału w czynności przedstawienia zarzutów oraz przesłuchania. O ile nawet re­ferent-śledztwa pozostawał w mylnym przekonaniu, że pismo to sporządzili samodzielnie po­dejrzewani pozostając w kontakcie i porozumieniu ze sobą, to zaszłość ta z listopada 2021 roku nie powinna mieć znaczenia dla decyzji o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu podejmowanej dnia 6 października 2023r. Dodać można, że pismo z listopada 2021 roku je­dynie potwierdza, że D. U. (1) co najmniej od tej daty miał świadomość prowadzone­go śledztwa oraz schematu czynności podejmowanych wobec tzw. bankierów. Prokurator za­razem nie wskazał w zaskarżonym postanowieniu żadnego przykładu działania podejrzewane­go, które można byłoby poczytać jako zagrażające prawidłowemu tokowi śledztwa, prowa­dzące do obstrukcji. Podobnie mając świadomość zarzutów stawianych innym bankierom (gdzie odnalezienie w kodeksie karnym sankcji przewidzianej w poszczególnych przepisach nie stanowi trudności nawet dla osoby bez wykształcenia prawniczego) nie podjął żadnych kroków zmierzających np. do ucieczki lub ukrycia się.

Przedstawione powyżej rozważania dają asumpt do przyjęcia już w tym momencie – bez konieczności oczekiwania na zakończenie postępowania przeciwko wnioskodawcy przed Są­dem Okręgowym w K. – iż zatrzymanie wnioskodawcy dnia 10 października 2023r. o godzinie 6:05, dokonane przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego na podstawie postanowienia Prokuratora z Prokuratury Regionalnej w W. z dnia 6 paź­dziernika 2023r. (sygn. akt (...)) było zatrzymaniem niewątpliwie niesłusznym w rozumieniu art. 552 § 4 kpk . Wnioskodawca doznał bowiem dolegliwości zbędnej i dosz­ło do tego na skutek nietrafnej analizy przesłanek określonych w art. 247 kpk, w szczegól­ności przesłanki ryzyka bezprawnego utrudniania postępowania. Konstatacja ta otwiera drogę do ubiegania się o przyznanie odszkodowania i/lub zadośćuczynienia.

zasadność żądania w części obejmującej odszkodowanie

Złożony wniosek obejmował żądanie przyznania odszkodowania w kwocie (...) zł. Miała ona odpowiadać wysokości zarobku utraconego przez D. U. (1) w związku z zatrzy­maniem. Pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, że D. U. (1) w 2022 roku z prowadzo­nej przez siebie działalności gospodarczej osiągnął przychód w wysokości (...) zł. Kwo­ta ta została następnie podzielona przez 224 (tj. liczbę dni roboczych w 2022 roku pomniej­szoną o 26 dni urlopowych), a później pomnożona przez 1,114 (tj. wskaźnik wzrostu cen to­warów i usług w 2023 roku).

Sąd nie kwestionuje prawidłowości dokonanych wyliczeń, a wysokość przychodu osiągnięte­go w 2022 roku potwierdza dołączone zeznanie PIT-28 (k. 8 i n.). Zastrzeżenie budzi, że po zakończeniu okresu rozliczeń podatkowych za 2023 rok (tj. po dniu 30 kwietnia 2024r.) nie przedstawiono Sądowi analogicznego zeznania dotyczącego roku 2023. Nie miało to jednak znaczenia dla końcowego rozstrzygnięcia.

Odszkodowanie przyznawane na podstawie przepisów Rozdziału 58. Kodeksu postępowania karnego na zasadach ogólnych obejmuje rzeczywistą stratę ( damnum emergens) oraz utracone korzyści ( lucrum cessans).

Zgodnie z art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za nor­malne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W tych grani­cach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). W celu wykazania szkody w postaci utraconych korzyści, nie wystarcza samo tylko stwierdzenie potencjalnych możliwości osiągnięcia konkretnych ko­rzyści. Wymaga się, aby te potencjalne możliwości miały zakotwiczenie w rzeczywistości. Zakotwiczenie powinno przybrać postać rzeczywiście istniejącej możliwości osiągnięcia kon­kretnych korzyści (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 19.10.2012r., II AKa 162/12, Lex nr 12-38628). Zarówno utrata zysku, jak i jego wysokość, muszą zostać w procesie udowodnione, a ciężar dowodu (art. 6 kc), leży po stronie domagającej się tego rodzaju odszkodowania. Szkoda taka musi być przez osobę poszkodowaną wykazana z tak dużym prawdopodobień­stwem, że uzasadnia ono w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że rzeczywiście wys­tąpiła (wyrok SA w Łodzi z dnia 14.08.2015r., I ACa 210/15, Lex nr 1797168; wyrok SN z dnia 21.06.2001r., IV CKN 382/00, Lex nr 52543).

W rezultacie to na stronie spoczywa ciężar dowodu, a inicjatywa sądu przy prowadzeniu pos­tępowania dowodowego jest ograniczona. Innymi słowy to strony obciąża ciężar dowodzenia słuszności swoich racji. Jeżeli wnioskodawca poniósł szkodę wskutek stosowania wobec nie­go tymczasowego aresztowania lub na skutek zatrzymania, to jego obowiązkiem jest przeds­tawienie dowodów uzasadniających takie żądanie (M. Wąsek-Wiaderek [w:] D. Świecki (red.), Znowelizowany Kodeks postępowania karnego w pracy prokuratora i sędziego. Postępowanie odwoławcze, nadzwyczajne środki zaskarżenia…, Kraków 2015, s. 104; postanowienie SN z dnia 6.05.2014r., V KK 384/13, Prok. i Pr.-wkł. 2014/9/23; wyrok SO w Białymstoku z dnia 29.11.2013r., III Ko 408/13, Lex nr 1715582; wyrok SN z dnia 2.03.2010r., III KK 317/09, Lex nr 577206).

Wnioskodawca nie wykazał, że na skutek zatrzymania w dniu 10 października 2023r. utracił korzyści w wysokości 1/224 rocznych przychodów z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej cechuje się fluktuacją osiąganych przy­chodów: jednego dnia się je osiąga, a drugiego ponosi wyłącznie koszty. Wniosek w tej części zasługiwałby na uwzględnienie, gdyby D. U. (1) przykładowo wykazał, że na dzień 10 października 2023r. zaplanowane było podpisanie jakiejś umowy, z tytułu której jako poś­rednik w obrocie nieruchomości miał uzyskać prowizję, ale na skutek jego zatrzymania i nie­obecności w K. do jej podpisania nie doszło.

Zatem utrata korzyści ( lucrum cessans) nie została wykazana w stopniu wysokiego prawdo­podobieństwa graniczącego z pewnością (stosownie do wymogów z przywołanych judyka­tów). Jednocześnie wnioskodawca nie domagał się odszkodowania w zakresie straty poniesio­nej w związku z zakupem biletu kolejowego, by po zakończeniu czynności wrócić do K. Dlatego wniosek o odszkodowanie podlegał oddaleniu w całości.

zasadność żądania w części obejmującej zadośćuczynienie

Zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie sta­nowi odszkodowanie za szkodę niematerialną wynikającą z negatywnych przeżyć psychicz­nych. Ich źródłem jest fakt pozbawienia wolności, ale również to, że dana osoba na skutek zatrzymania (i ewentualnego późniejszego tymczasowego aresztowania) utraciła dobre imię. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy brać pod uwagę wszystkie ustalone w spra­wie okoliczności rzutujące na określenie rozmiaru krzywdy osoby pozbawionej wolności, w tym zwłaszcza okres izolowania od społeczeństwa, który w miarę rozciągania się w czasie wzmaga doznanie krzywdy. Należy brać również pod uwagę status społeczny i zawodowy wnioskodawcy. Zadośćuczynienie powinno być odpowiednie. Suma odpowiednia to taka, któ­ra co najmniej równoważy przeżycia związane z niesłusznym tymczasowym aresztowaniem (np. wyrok SA w Warszawie z dnia 10.09.2014r., II AKa 189/14, Lex nr 1527242). Zasądza­jąc stosowną kwotę zadośćuczynienia niezbędne jest uwzględnienie rzeczywistych krzywd fi­zycznych i psychicznych, jakich doznał wnioskodawca w bezpośrednim związku z tymczaso­wym aresztowaniem w oparciu o takie elementy, jak: długość izolacji, warunki owej izolacji, okoliczności zatrzymania, utrata dobrego imienia, ostracyzm środowiskowy, nadanie faktowi tymczasowego aresztowania rozgłosu w mediach, stan zdrowia w czasie wykonywania środka zapobiegawczego oraz po jego ustaniu, jak również cierpienia psychiczne związane z samą izolacją. Czym innym jest zwiększenie poczucia krzywdy na skutek upublicznienia faktu tym­czasowego aresztowania, a czym innym realna szkoda wizerunkowa wynikająca z tego faktu (wyrok SA w Szczecinie z dnia 5.12.2013r., II AKa 203/13, Lex nr 1409331). Zadośćuczynie­nie ma stanowić rekompensatę za doznane krzywdy i dolegliwości moralne oraz winno być mierzone ich dolegliwością, czasookresem stosowania środków zapobiegawczych, ich skut­ków oraz współczesnym standardem społeczeństwa, tak aby krzywda została wynagrodzona. Wysokość zadośćuczynienia wyznaczają zatem dwie granice: z jednej strony musi ono przed­stawiać wartość ekonomicznie odczuwalną; z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsąd­nych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej. Zasada umiarkowanego, a przy tym wyważonego i sprawiedliwego rozmiaru zadośćuczynienia łączy się z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, czy nie nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 7.02.2008r., II AKa 22/ 08, Lex nr 410351; wyrok SN z dnia 4.02.2008r., III KK 349/ 07, Lex nr 395071). Przywołane tezy mutatis mutandis odnoszą się do zatrzymania.

W świetle przytoczonych rozważań Sąd Okręgowy uznał, że odpowiednią sumą zadość­uczynienia rekompensującą krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania będzie kwota 4.500,00 zł. Żądanie wykraczające poza tę wielkość (domagano się kwoty 6.500,00 zł) było już niezasadne, a jego uwzględnienie skutkowałoby już tylko wzbogace­niem wnioskodawcy, a nie naprawieniem szkody niemajątkowej.

Pełnomocnik wnioskodawcy wskazywał (k. 3), że niesłuszne zatrzymanie spowodowało po­czucie krzywdy po stronie Wnioskodawcy, ponieważ doprowadziło do erozji dobrego imienia Wnioskodawcy w oczach klientów oraz potencjalnych klientów. Wcześniej argumentował, że prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami wymaga zbudo­wania między pośrednikiem i klientem, a jednym z elementów zaufania jest opinia, jaką poś­rednik ma u klientów aktualnych i potencjalnych.

Argumentacja pełnomocnika wnioskodawcy in abstracto była trafna, ale nie przystawała do realiów sprawy. D. U. (1) wyjaśniając dnia 11 października 2024r. (k. 70 i n.) nie wskazał w żadnym miejscu, że jego zatrzymanie dnia 10 października 2023r. spowodowało jakiekolwiek reperkusje w jego odbiorze jako osoby prowadzącej działalność w zakresie poś­rednictwa obrotu nieruchomościami. D. U. (1) przedstawił swoje stanowisko spontani­cznie, a następnie odpowiadał na pytania Przewodniczącego. Jego pełnomocnik nie zgłosił pytań (k. 74) celem ewentualnego doprecyzowania wątku utraty zaufania.

Dokonując ustaleń dotyczących rozmiaru krzywdy Sąd wziął po uwagę, że:



wnioskodawca już od jesieni 2021 roku deklarował gotowość dobrowolnego stawienia się celem udziału w czynnościach procesowych jako podejrzany – zignorowanie tej dek­laracji przez Prokuratora niewątpliwie mogło powodować u D. U. (1) silniejsze poczucie krzywdy;



D. U. (1) jest osobą niekaraną, nigdy wcześniej nie był zatrzymywany;

ale zarazem:



wnioskodawca spodziewał się zatrzymania (wiedział, że w sprawie bankierów realizacje przeprowadzane są we wtorki), zatem nie było ono dla niego zaskoczeniem, a wręcz się do niego przygotował (wstał wcześniej, wziął prysznic i oczekiwał na przyjazd agentów);



zatrzymania dokonano w godzinach porannych, kiedy sąsiedzi jeszcze spali i nie byli te­go świadkami;



świadkami czynności zatrzymania i przeszukania nie były też małoletnie dzieci D. U. (1), które nie obudziły się; następnie opiekę nad nimi przejęła matka wnioskodaw­cy;



funkcjonariusze dokonujący zatrzymania zachowywali się sympatycznie, dobrze go trak­towali; sami odstąpili od założenia kajdanek; nie został poddany procedurze kontroli oso­bistej; umożliwiono mu zjedzenie śniadania i wzięcie kanapki oraz wody na drogę;



czasokres zatrzymania zamknął się w granicach 12-13 godzin – wnioskodawca nie był osadzony w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych.

Z uwagi na przede wszystkim krótki okres zatrzymania nie jest to kwota symboliczna, a tylko w przypadku takiej skuteczny mógłby być zarzut niewłaściwego ustalenia zadośćuczynienia (wyrok SA w Szczecinie z dnia 8.07.2013r., II AKa 208/13, Lex nr 1416329).

koszty procesu

Wnioskodawca w postępowaniu był reprezentowany przez pełnomocnika. Stosownie do art. 554 § 4 kpk in fine przysługiwał mu od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. Wysokość kwoty do zwrotu ustalono na podstawie § 15 ust. 1 i § 11 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 paź­dziernika 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800 ze zm.).

Na podstawie art. 554 § 4 zdanie pierwsze kpk Sąd orzekł, że koszty sądowe obciążają Skarb Państwa.

Tym wszystkim się kierując Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.