Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bogdan Świerczakowski

Sędziowie:SA Marzena Miąskiewicz

SO (del.) Paulina Asłanowicz

Protokolant:protokolant sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko Telewizji (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie

z dnia 13 maja 2015 r., sygn. akt II C 217/14

1.  prostuje komparycję zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w miejsce słów „o zapłatę” wpisuje „o ochronę dóbr osobistych”;

2.  oddala apelację;

3.  zasądza od M. P. (1) na rzecz Telewizji (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 2070 zł (dwa tysiące siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Paulina Asłanowicz Bogdan Świerczakowski Marzena Miąskiewicz

Sygn. akt I ACa 2383/15

UZASADNIENIE

W dniu 14 października 2013 roku M. P. (1) wystąpiła z pozwem przeciwko Telewizji (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., domagając się zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 15000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2013 roku tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz zaprzestania naruszania jej dóbr osobistych poprzez zakończenie emitowania programu (...) w zakresie fragmentu, w którym wykorzystano jej wizerunek oraz usunięcia ze stron internetowych fragmentu tego nagrania. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądanie, powódka wskazała, że była uczestniczką programu emitowanego przez telewizję (...) pod tytułem (...) na podstawie umowy z dnia 13 czerwca 2012 roku, w której wyraziła zgodę na wykorzystanie jej wizerunku w tym programie oraz w spotach reklamowych w telewizji (...) jego dotyczących. W trakcie festiwalu(...) w S. organizowanego przez Telewizję (...) w dniu 9 czerwca 2013 roku fragment programu (...) użyto w ramach żartu z prowadzącej, a w nim trzykrotnie była widoczna twarz powódki w ośmieszającym kontekście i z dyskredytującym ją komentarzem. Jednocześnie wizerunek powódki został przez pozwaną udostępniony publicznie podczas transmisji z (...) w ogólnopolskim paśmie programu. Powódka twierdziła, że pozwana naruszyła w ten sposób jej dobra osobiste w postaci prawa do wizerunku, prawa do prywatności oraz dobrego imienia.

W odpowiedzi na pozew Telewizja (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powódki kosztami postępowania, zaprzeczając w całości twierdzeniom pozwu i zawartym w nim żądaniom.

Uzasadniając powyższe stanowisko, pozwana zanegowała to, aby w przedłożonym przez powódkę zapisie audiowizualnym znajdowały się fragmenty audycji pod tytułem (...), w których obiektywnie rozpoznawalna jest jakakolwiek inna osoba poza prowadzącą M. R.. Nadto wizerunek powódki, o ile w spornej audycji występował, był wkomponowany w większą całość, a rozpoznawalna była jedynie audycja z cyklu (...) wraz z jej prowadzącą. Osoba powódki nie była w ogóle przedmiotem zainteresowania twórców występujących na scenie, a satyra była nakierowana wyłącznie na osobę M. R.. Jednocześnie satyryczna konwencja utworu wymagała odpowiedniej ilustracji, stąd też pojawiały się urywki rozpowszechnionych utworów, w tym pod tytułem „(...)” co dopuszcza art. 29 ust. 1 pr. aut. Pozwana wskazał również, że nie jest właścicielem ani administratorem strony internetowej, której dotyczy żądanie usunięcia nagrania.

Wyrokiem z dnia 13 maja 2015 roku Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w punkcie pierwszym oddalił powództwo, a w punkcie drugim zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w tym kwotę 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Powyższy wyrok wydany został w oparciu o następujące ustalenia i rozważania prawne:

Pozwana – Telewizja (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. prowadzi działalność gospodarczą, obejmującą produkcję i nadawanie programów telewizyjnych.

W dniu 8 czerwca 2013 roku na antenie kanału telewizyjnego P.

został wyemitowany festiwal muzyczny(...) w trakcie którego występowała grupa kabaretowa (...). Podczas występu przedmiotowej grupy, zgodnie z linią scenariuszową wykorzystano i zaprezentowano w satyrycznej konwencji materiały telewizyjne dotyczące wydarzeń i osób publicznych. W części opatrzonej komentarzem: „W telewizji rządziły kobiety, a dokładnie: pomoc kuchenna, nieżyjąca piosenkarka i sprzątaczka.(...) domu tak się zagalopowała, że wyczyściła swój dom nie tylko z kurzu, ale i z małżonka” w odniesieniu do M. R. wykorzystano fragment prowadzonej przez nią i emitowanej przez stację telewizyjną (...) audycji telewizyjnej pod tytułem (...) z udziałem powódki M. P. (1), w którym ujawniony został jej wizerunek. Jednocześnie w przedmiotowym fragmencie programu na pierwszym planie pojawia się M. R.. Ten urywek poprzedzony był i przerywany fragmentami innych materiałów telewizyjnych z udziałem M. R. oraz J. R.. Ponadto wraz z komentarzem „w telewizji rządziły kobiety, a dokładnie: pomoc kuchenna, nieżyjąca piosenkarka i sprzątaczka” poza M. R. pojawiły się M. G. oraz J. M..

Powódka była uczestniczką audycji telewizyjnej emitowanej przez stację telewizyjną (...) pod tytułem (...) na podstawie umowy zawartej w dniu 13 czerwca 2012 roku z producentem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, w której wyraziła zgodę na udział w tym programie, wykorzystanie jej wizerunku oraz przeniosła na producenta majątkowe prawa autorskie i prawa pokrewne do korzystania i rozporządzania utworami i artystycznymi wykonaniami stworzonymi lub wykonanymi przez uczestnika w wyniku realizacji umowy, w szczególności w zakresie wykorzystania elementów programu, w tym wizerunku i postaci w celach promocji programu.

Powódka nie wyraziła natomiast zgody na wykorzystanie jej wizerunku przez pozwaną w audycji telewizyjnej (...) na antenie kanału telewizyjnego P..

W czasie produkcji audycji telewizyjnej pod tytułem (...) z udziałem powódki była ona w trakcie rozwodu i w końcowej scenie programu powiedziała, że mąż ją zostawił oraz że sama wychowuje syna J.. Po emisji audycji telewizyjnej (...)na antenie kanału telewizyjnego P., powódka spotkała się z ironicznymi komentarzami otoczenia dotyczącymi jej rozstania z mężem, w szczególności, że „perfekcyjnie wysprzątała swego męża”.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, przedłożonych przez strony w toku postępowania w postaci odpisu z KRS pozwanej oraz umowy z dnia 12 czerwca 2012 roku, a także dowodu z nagrania audycji telewizyjnej. Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd I – ej instancji uwzględnił również zeznania świadków M. P. (2), I. R. oraz G. M., które jako wewnętrznie spójne zasługiwały zasadniczo na wiarę. Potwierdzają zaś one fakt ujawnienia i rozpoznawalności wizerunku powódki w materiale telewizyjnym wykorzystanym podczas emisji audycji telewizyjnej(...) w dniu 8 czerwca 2013 roku na antenie kanału telewizyjnego P.. Ponadto zeznania M. P. (2) wskazują na satyryczny kontekst wykorzystania przedmiotowego materiału oraz jego odniesienie do prowadzącej program i w tym zakresie korelują z treścią dowodu z nagrania audycji telewizyjnej. Natomiast zeznania świadka I. R. Sąd Okręgowy uwzględnił również co do reakcji, z jaką spotkała się powódka po emisji audycji telewizyjnej (...). W tym też zakresie jako korelujące z zeznaniami świadka Sąd I – ej instancji uwzględnił zeznania powódki M. P. (1). Wątpliwości Sądu Okręgowego nie budziły również zeznania powódki co do zawarcia umowy dotyczącej jej udziału w programie (...), sytuacji osobistej powódki w trakcie produkcji programu i ujawnienia jej w końcowej scenie programu. Znajdowały one bowiem potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym bądź nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

W oparciu o te ustalenia i dokonaną ocenę materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Co prawda wizerunek człowieka należy do dóbr osobistych chronionych przez art. 23 i 24 k.c. oraz art. 81 pr. aut., lecz w przedmiotowej sprawie nie zachodzi bezprawność działania po stronie pozwanej, co wyłącza jej odpowiedzialność. Art. 81 § 2 pkt 2 pr. aut. nie wymaga bowiem zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, czy publiczna impreza.

Postać powódki została ukazana w krótkich ujęciach we fragmencie prowadzonej przez M. R. i emitowanej przez stację telewizyjną (...) audycji telewizyjnej pod tytułem (...), który stanowił jeden z materiałów telewizyjnych dotyczących wydarzeń i osób publicznych, składających się na utrzymany w satyrycznej konwencji kolaż filmowy. Przedstawienie wizerunku powódki w ten sposób jest zatem szczegółem całości, o którym mowa w treści art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. Wprawdzie ten kolaż filmowy nie mieści się w wyliczeniu zawartym we wspomnianej normie prawnej, jednak, w ocenie Sądu I – ej instancji, znajduje on zastosowanie do omawianego przypadku. Wyliczenie sytuacji w tym przepisie ma bowiem charakter niewyczerpujący, co wynika ze sformułowania „całości takiej jak”, a więc dopuszczalna w takiej sytuacji jest wykładnia rozszerzająca na inne, niewymienione, okoliczności. Za argumentem, iż wizerunek powódki był w zrealizowanym kolażu filmowym jedynie szczegółem całości, elementem akcydentalnym, przemawia także fakt, iż nawet w razie usunięcia z filmu wizerunku powódki, nie utraciłby on nic ze swoich walorów, sposobu przedstawienia poruszanych w nim zagadnień. Nie zmieniłby się przedmiot i charakteru przedstawienia. Jak wskazuje się zaś w judykaturze, dla zastosowania art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. rozstrzygające znaczenie ma ustalenie w strukturze przedstawienia relacji między wizerunkiem osoby domagającej się ochrony a pozostałymi elementami jego treści. Co za tym idzie rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeśli stanowi on jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości, tzn. w razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się jej przedmiot i charakter.

Ponadto Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że przedmiotowy materiał nie dorowadził również do naruszenia czci powódki, ani w jej zewnętrznym (dobre imię) ani wewnętrznym (godność osobista) aspekcie. W tym miejscu przypomniał Sąd Okręgowy, że przy ocenie naruszenia dóbr osobistych, a zwłaszcza czci, należy uwzględniać cały kontekst sytuacyjny oraz społeczny odbiór przekazu, ocenianego według kryteriów obiektywnych, to jest właściwych dla ludzi rozsądnych i uczciwych. Konieczne jest więc zachowanie należytych proporcji i umiaru.

Analiza całości materiału filmowego, przy zastosowaniu tak rozumianych kryteriów obiektywnych, prowadzi do wniosku, iż nie narusza on dóbr osobistych powódki. Nie miał bowiem wątpliwości Sąd Okręgowy, że odnosił się on do osób publicznych - M. R., M. G. oraz J. M.. Badając tak skonstruowany materiał filmowy z punktu widzenia jego odbioru przez przeciętnego, rozsądnie zachowującego się człowieka, a nie przez powódkę bądź jej otoczenie, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że powódka nie była jego adresatem. Wprawdzie w czasie produkcji audycji telewizyjnej pod tytułem (...) z udziałem powódki, była ona w trakcie rozwodu i w końcowej scenie programu powiedziała, że mąż ją zostawił oraz że sama wychowuje syna J., to w analizowanym nagraniu brak jest takiej wypowiedzi powódki bądź stosownego komentarza. Nie sposób więc przyjąć, by w odbiorze przeciętnego, rozsądnie zachowującego się człowieka powyższy materiał filmowy odnosił się do powódki.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparte zostało o treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od tego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego:

- art. 23 i 24 k.c. poprzez przyjęcie, iż wykorzystanie wizerunku powódki było pozbawione bezprawności, ponieważ była ona jedynie tłem - częścią większej całości, w związku z czym jej dobra osobiste nie zostały naruszone, podczas gdy wizerunek powódki zajmował prawie połowę ekranu i umożliwiał jej rozpoznanie, a powódka była współbohaterką sceny, a wykorzystanie jej wizerunku przez pozwaną naruszyło jej prawo do ochrony wizerunku oraz prawa do spokojnej egzystencji;

- art. 81 ust.2 pkt 2 pr. aut. przez jego błędną interpretacje i złe zastosowanie w postaci uznania, iż wykonany przez pozwaną „kolaż" mieści się w definicji elementu akcydentalnego, a co za tym idzie rozpowszechnienie wizerunku nie wymagało zgody powódki, podczas gdy udział powódki był niezbędny do ustalenia wymowy całej sceny, a wizerunek powódki zajmował na ekranie tyle samo miejsca, co występującej w tej samej scenie prowadzącej;

2. naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego w postaci filmu wideo oraz zdjęć stanowiących klatki z załączonego filmu poprzez przyjęcie, iż powódka jest jedynie tłem w nagraniu, podczas gdy jest ona jedną z dwóch widocznych na ujęciu osób, zaś przez kilka sekund jest jedyną osobą ukazaną w dużym zbliżeniu na nagraniu.

W związku z tymi zarzutami powódka wniosła o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów I – ej i II - ej instancji według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W piśmie procesowym z dnia 3 lutego 2016 roku powódka sprecyzowała, że domaga się zmiany zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kwoty 15000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 lipca 2013 roku tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i zaprzestania naruszania jej dóbr osobistych poprzez zaprzestanie emitowania programu (...)w zakresie fragmentu, w którym wykorzystano bez zgody powódki jej wizerunek oraz usunięcia ze stron internetowych fragmentu nagrania z wykorzystaniem wizerunku powódki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona, a podniesione w niej zarzuty nie znalazły uznania Sądu II - ej instancji. Sąd Okręgowy dokonał bowiem prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Również dokonana w oparciu o te ustalenia ocena prawna zgłoszonych żądań nie budzi zastrzeżeń, a co za tym idzie nie może podlegać weryfikacji w ramach kontroli instancyjnej.

Jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., to nie był on zasadny, gdyż zmierzał do podważenia oceny prawnej, polegającej na zastosowaniu art. 81. ust. 2 pkt 2 pr. aut. Polemika z oceną Sądu Okręgowego, że wizerunek powódki jest jedynie elementem pewnej całości o akcydentalnym charakterze może zaś odbywać się wyłącznie na płaszczyźnie materialnoprawnej.

Prawidłowo uznał Sąd I – ej instancji, że nie wymaga się zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku osoby, jeśli stanowi ona jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, a wyliczenie to ma charakter przykładowy. Dla zastosowania art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. rozstrzygające znaczenie ma zatem ustalenie w strukturze przedstawienia relacji między wizerunkiem osoby a pozostałymi elementami jego treści. Jeśli wizerunek osoby stanowi wyłącznie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawienia, czyli, że w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia, to rozpowszechnianie nie wymaga zezwolenia (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 lutego 2005 roku, I ACa 509/04, nie publ.).

Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że fragment utworu, w którym znalazł się wizerunek powódki, dotyczył prowadzącej ten program M. R. i jej pożycia małżeńskiego, zakończonego rozwodem. Wpływ jej aktywności w programie pod tytułem (...) na rozpad pożycia małżeńskiego określony w komentarzu jako „wysprzątanie domu nie tylko z kurzu, ale i z małżonka” zobrazowany został scenami z udziałem męża M. R., w tym z rozprawy rozwodowej i właśnie fragmentem programu z udziałem powódki. Ukazanie jej twarzy nie ma zaś żadnego związku z tematem satyry, ani wypowiedzianym komentarzem i z tego powodu określić je można jako tło dla prezentacji głównego wątku, z czym niesłusznie polemizuje apelacja. W konsekwencji trafnie przyjął Sąd Okręgowy, że o akcesoryjnym charakterze użycia wizerunku powódki świadczy to, że w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter tego utworu. Bez znaczenia pozostaje tu akcentowana w apelacji okoliczność zbliżenia na twarz powódki, gdyż nawet ten element nie miał żadnego związku z prezentowaną tezą i nie uczynił powódki tematem przedstawienia. Nie była to zresztą prezentacja na tyle wyraźna i długa, by powódka stała się w niej istotną postacią (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 września 2016 roku, I ACa 1559/15, Legalis numer 1546510). Stąd też do naruszenia art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. nie doszło.

Ponadto przy rozpoznaniu niniejszej sprawy należy mieć na uwadze postać dozwolonego użytku z art. 29 pr. aut., który nie został ograniczony do wskazanego kręgu uprawnionych, ani do określonej kategorii utworu z zastrzeżeniem jedynie dotyczącym jego wielkości. Warunkiem legalności cytatu jest skorzystanie z utworu, który został rozpowszechniony tj. udostępniony w warunkach określonych w art. 6 ust. 1 pkt 3 pr. aut., a w niniejszej sprawie powódka niewątpliwie upowszechniła swój wizerunek w programie pod tytułem „(...)” Przepis art. 29 pr. aut. przewiduje, że wykorzystany może być drobny utwór w całości, zaś inne utwory mogą być wykorzystane w urywkach lub fragmentach, a właśnie fragmentaryczne wykorzystanie miało miejsce w niniejszej sprawie. Jednocześnie należy przyjąć, że zamieszczenie może odbywać się w każdy sposób tj. na każdym polu eksploatacji. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z użyciem fragmentu programu w filmowym materiale satyrycznym, co także jest polem eksploatacji. Dalej wykorzystanie utworu w ramach cytatu powinno się mieścić w utworze stanowiącym samoistną całość, a stanowi ją sporny materiał. Jednocześnie ustawa zakreśla cele, jakim może służyć cytat. Celem takim jest wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawa gatunku twórczości. O ile parodia, pastisz i karykatura uzyskały w art. 29 ^{( 1)} pr. aut. swój odrębny status uprawniający do wykorzystania innych utworów w zakresie uzasadnionym prawami tych gatunków twórczości, to satyra mieści się w ogólnej formule art. 29 pr. aut.

Satyra ze swej natury to utwór ośmieszający lub piętnujący ukazywane w nim zjawiska lub osoby, stąd sięga się w niej często do wyolbrzymienia, karykatury, czy paradoksu. Typową cechą satyry jest dążenie do ośmieszenia tego, co jej autorowi wydaje się szkodliwe, bezwartościowe lub błędne, dlatego często przedstawia ona rzeczywistość „w krzywym zwierciadle”. Niezaprzeczalnie zaś posłużenie się tym gatunkiem w celu ośmieszenia tematyki programu prowadzonego przez M. R. wymagało użycia jego fragmentu i uprawniało do tego, co czyni działanie strony pozwanej pozbawionym cechy bezprawności.

Prawidłowo Sąd Okręgowy zastosowała również art. 23 i 24 k.c. i ocenił, że nie doszło do naruszenia nie tylko prawa do wizerunku powódki, ale także jej dobra osobistego w postaci czci w jej zewnętrznym aspekcie. Powoływane przez powódkę okoliczności związane z ośmieszeniem w otoczeniu i zakłóceniem spokojnej egzystencji należy bowiem zakwalifikować jako wskazujące na poszukiwanie ochrony wartości w postaci właśnie dobrego imienia. Wbrew twierdzeniom apelacji brak jest podstaw do twierdzenia, że w odbiorze przeciętnego widza celem programu był nie tylko żart z prowadzącej, ale również zdyskredytowanie powódki w ośmieszającym kontekście i z poniżającym ją komentarzem. Przedstawiono bowiem wyłącznie sceny z życia M. R., które korespondują z przekazem o „wysprzątaniu domu z męża”. Brak jest zaś takiego elementu przekazu odnośnie osoby powódki. Zgoła odmiennie przedstawiałaby się sytuacja, gdyby jednocześnie zamieszczono ten fragment programu, gdzie powódka mówi o tym, że zostawił ją mąż. Sam zaś wizerunek powódki zaprezentowany jako scena z programu nie daje podstawy do powiązania jej osoby z satyrycznym przekazem dotyczącym związku pomiędzy udziałem w programie a rozpadem małżeństwa. Ewentualne uwagi otoczenia pod adresem powódki mogły być zatem wyłącznie efektem występu powódki w programie pod tytułem (...), a nie spornego materiału.

Powódka nie wykazała także, by doszło do naruszenia jej prywatności, gdyż nie ujawniono żadnych informacji objętych tą prawnie chronioną sferą życia. Sam wizerunek powódki, utrwalony na potrzeby programu telewizyjnego, a nie w sytuacji prywatnej, także nie był nośnikiem tego rodzaju przekazu.

Ponadto wskazać należy, że strona pozwana konsekwentnie w toku sprawy powoływała się na brak możliwości realizacji zgłoszonych przez powódkę roszczeń niemajątkowych z uwagi na brak tytułu prawnego do portalu, na którym zamieszczono sporne nagranie. Powódka nie podjęła zaś żadnej inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania, że pozwana jest właścicielem lub administratorem strony internetowej, której żądanie usunięcia nagrania dotyczy i by dokonywała samodzielnie dalszych naruszeń dóbr osobistych powódki. Już chociażby z tego względu wyrok Sądu Okręgowego w zakresie oddalającym żądanie ochrony niemajątkowej odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 i § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 461, ze zm.) w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., gdyż niewystarczającą przesłanką ku temu jest jedynie trudna sytuacja majątkowa strony przegrywającej proces, nawet jeśli była ona podstawą zwolnienia od kosztów sądowych. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku, powinien być oceniony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (tak Sąd Najwyższy w postanowieniach: z dnia 1 grudnia 2011 roku, I CZ 26/11, LEX numer 1101325, oraz z dnia 25 sierpnia 2011 roku, II CZ 51/11, LEX numer 949023), z których żadna nie przemawia na korzyść powódki.

Paulina Asłanowicz Bogdan Świerczakowski Marzena Miąskiewicz