Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

28 kwietnia 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P., Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy M. P.

Protokolant: p.o. stażysty P. D.

po rozpoznaniu 28 kwietnia 2023 r.

na rozprawie

w sprawie z powództwa N. K.

przeciwko O. L.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki 4160 zł (cztery tysiące sto sześćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 29 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki 1317 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku.

Asesor sądowy M. P.

UZASADNIENIE

Pozwem z 13.08.2021 r. N. K. wniosła o zasądzenie kwoty 4160 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 29.07.2021 r. oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że powódka pozostawała w związku partnerskim z O. L., który kilkukrotnie prosił ją o pożyczenie pieniędzy - łącznie kwoty 4160 zł. Powódka udzielała mu tych kwot, czasem wiedząc na co są potrzebne a czasem nie. Terminy zwrotu pożyczek nie były określane. Powódka wypowiedziała umowy pożyczek pismem z 14.06.2021 r. doręczonym pozwanemu 16.06.2021 r. Okres wypowiedzenia upłynął zatem 28.07.2021 r.

Nakaz zapłaty wydano 16.11.2021 r.

W terminie pozwany wniósł sprzeciw, w którym domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów procesu. Z ostrożności procesowej wniósł o ustalenie, że spłacił powódkę. W uzasadnieniu O. L. wskazał, że pozostawał z powódką w związku partnerskim, w którym wspólnie ponosili część wydatków i częściowo regulowali wzajemnie swoje zobowiązania , w tym dokonując przelewów na swoje rachunki bankowe. Pozwany nie zwracał uwagi na tytuły przelewów i dopiero w pozwie zobaczył słowa „pożyczka”. O. L. zaprzeczył jakoby pożyczał od N. K. pieniądze na uczelnię, a co do samochodu A. (...) to powódka była jego najemcą i niezasadnym jest twierdzenie jakoby to pozwany pożyczał pieniądze na ceramikę. Koszty związane z tym pojazdem powinna ponosić powódka. Z ostrożności procesowej pozwany wskazał, że gdyby przyjąć, że pożyczył pieniądze od powódki to spłacił te należności dokonując 5 przelewów na rzecz powódki po 920 zł, jednego po 67 zł oraz dwóch po 3000 zł.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

STAN FAKTYCZNY

N. K. i O. L. wspólnie pracowali i pozostawali w związku partnerskim od 2017 r. do czerwca 2020 r. Od drugiej połowy 2018 r. mieszkali razem i ponosili wspólnie wydatki związane z mieszkaniem, mediami oraz atrakcjami - wyjazdy, kino, subskrypcje (...) czy jedzenie i chemia. Strony wspólnie oglądały rozmaite samochody i zastanawiały się nad nabyciem pojazdu. Pozwany i powódka jeździli razem na wakacje, robili sobie prezenty, funkcjonowali jak zwyczajna para. Pozwany opłacał leasing pojazdu, mimo, że stroną umowy byłą powódka.

Fakty bezsporne.

O. L. wykazywał szczególne zainteresowanie samochodami i namawiał powódkę do nabycia luksusowego samochodu. Pozwany bardzo lubił wspólnie nabyty A. (...). Sam zlecił jego zakup, jeździł nim przez 3 lata. O. L. oraz jego matka I. Z. zwracali się do N. K. o pomoc finansową. N. K. udzielała tych pieniędzy, w tym I. Z. kwotę około 4-5 tys. Zł. Wpłaty po 920 zł stanowiły zwrot pożyczki udzielonej matce pozwanego.

Dowód: zamówienie (...) (k. 79), oświadczenie pozwanego co do zdania auta (k. 78), zeznania I. Z. (k. 89), przelew na rzecz (...) (k. 118), przesłuchanie powódki (k. 139-141, 169), przesłuchanie pozwanego (k.141-143, 169), screeny rozmów z komunikatora (k. 152-166)

Z uwagi na częstotliwość tych próśb od czerwca 2018 r. N. K. prosiła o zwrot tych pieniędzy, a w tytule przelewu posługiwała się słowem pożyczka. O. L. miał świadomość otrzymywania pożyczek od powódki. N. K. udzieliła pozwanemu pożyczek 18.06.2018 r. na kwotę 200 zł – na uczelnię, 25.06.2018 r. w wysokości 140 zł ponownie na uczelnię, 26.06.2018 r. w kwocie 60 zł także na uczelnię. Następnie 9.07.2018 r. na ceramikę w wysokości 3670 zł oraz 16.07.2018 r. 60 zł też na ceramikę. Ostatnia pożyczka 4.01.2019 r. byłą na kwotę 30 zł z przeznaczeniem na coś tam. N. K. płaciła O. L. raty za telewizor, który on zakupił do mieszkania, jak również udzielała pieniędzy na alimenty na M. – syna O. L.. Czesne za studia pozwanego wynosiło 455 zł miesięcznie. Pozwany nie zawsze płacił czesne w terminie, w tym w maju i czerwcu 2018 r.

Dowód: zaświadczenie z operacji między rachunkiem pozwanej oraz powoda (k. 123-124), przesłuchanie powódki (k. 139-141, 169), przesłuchanie pozwanego (k.141-143, 169), saldo operacji na rachunku bankowym pozwanego (k. 117v)

O. L. dokonał operacji bankowej 18.10.2018 r. zatytułowanej „POŻYCZKA 300 ZŁ, ZWROT DO 30.10.2018” na kwotę 300 zł.

Dowód: wydruk operacji z rachunku bankowego pozwanego (k. 115v), zaświadczenie z operacji między rachunkiem pozwanej oraz powoda (k. 123-124), przesłuchanie powódki (k. 139-141, 169), przesłuchanie pozwanego (k.141-143, 169)

Pożyczki nie zostały spłacone

Dowód: przesłuchanie powódki (k. 139-141, 169), przesłuchanie pozwanego (k.141-143, 169)

OCENA DOWODÓW

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie bezspornych twierdzeń stron oraz zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów prywatnych, wydruków stanowiących inny dowód zgodnie z art. 309 k.p.c., a także przesłuchania powódki i pozwanej.

Sąd uznał za wiarygodne wszelkie dokumenty przedłożone w toku postępowania zarówno te prywatne oraz urzędowe, jak i wydruki stanowiące inny dowód w postępowaniu zgodnie z art. 309 k.p.c. strony nie kwestionowały prawdziwości ani autentyczności złożonych do akt dokumentów.

Zeznania świadków B. K., W. K. i P. K. zaoferowane przez powódkę okazały się w zasadzie nieprzydatne dla rozstrzygnięcia. Swoją wiedzę czerpali oni od powódki, nic nie było im wiadomo o pożyczkach zawartych przez strony w 2018 r. i 2019 r. Jedynie w zakresie wzajemnych relacji stron były one wiarygodne, czyli co do pozostawania w konkubinacie, wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego oraz wyjazdów.

Zeznania świadka I. Z. również były tendencyjne i zmierzały do poprawy wizerunku pozwanego. Jednakże wiarygodnie prezentowały funkcjonowanie stron jako pary. Świadek również wskazała na pożyczanie dla siebie pieniędzy od powódki.

Kluczowe dla rozpoznanie sprawy pozostawało skonfrontowanie wersji wydarzeń przedstawionej przez powódkę i pozwanego. W ocenie Sądu to powódka była wiarygodna i jej wersja wydarzeń polegała na prawdzie. Historia N. K. była spójna i zgodna z dokumentami. Pozwany przedstawiając swoją perspektywę pozostawiał niewytłumaczone luki. W sprzeciwie wskazywał, że spłaty po 920 zł na rzecz powódki stanowiły zwrot należności, a w zeznaniach podał, że to były rozliczenia za coś, bo rozliczali się na bieżąco. Dalej pozwany wskazywał, że nie miał zadłużenia za czesne na uczelni, szczególnie w czerwcu 2018 r., kiedy z jego własnego rachunku wynika, że za okres maj-czerwiec 2018 r. uiścił płatność zbiorczo i po terminie , albowiem naliczono odsetki. Analiza transakcji na rachunku w okresie czerwiec-lipiec 2018 r. (k. 117-118) pozwala dostrzec, że O. L. dokonał kilku płatności o znacznej wysokości – szczególnie na rzecz (...) sp. z o.o. w B., czyli do dealera A.. Dalsza weryfikacja rachunków pozwanego prowadzi do wniosku, że miał trudności z płynnością finansową, skoro zwracał się do N. K. o wsparcie finansowe na zapłatę alimentów na rzecz swojego syna M.. Całkowicie nieprzekonująca była historia pozwanego o rzekomym braku namawiania z jego strony powódki na zakup pojazdu. To pozwany był zainteresowany samochodem, to on dbał o niego, cieszył się nim i korzystał z niego. Pozwana nawet nie posiadała uprawnień, nie weryfikując czy siadała za kółkiem tego samochodu, bo fakt ten nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. O. L., był inicjatorem zakupu A. (...) oraz głównym czerpiącym z samochodu korzyści. Stąd też zaproponował powłokę ceramiczną i jej zakup. Nie sposób uznać, że sam z własnych środków opłacił ceramikę skoro przed jej opłaceniem powódka udzieliła mu pożyczki wprost ze wskazaniem tego przeznaczenia w tytule przelewu. w jednym miejscu mówiąc o spłacie pozwanej, w innym, że nie wiedział o zwrotnym charakterze udzielonych kwot, gdy w kolejnym przypadku chaotycznie opisywał przebieg zwrotu pojazdu - gdzie akurat ten element stanu faktycznego okazał się finalnie spójny między stronami. Dodatkowo pozwany wskazywał na wspólne bezproblemowe funkcjonalnie jako para i brak udzielania wzajemnych pożyczek kiedy to 18.10.2018 r. sam takiej pożyczki udzielił powódce, oznaczając nawet termin zwrotu pieniędzy. Nadto, pobierał od pozwanej raty za telewizor, który zakupił do wspólnego mieszkania lub za telefon. Nie jest to spójne z narracją, w której obydwoje ponosili wspólnie rozmaite wydatki. Kolejna luka w zeznaniach pozwanego – ro uzasadnienie przelewu na kwotę 66800 zł od powódki dla pozwanego. Nie sposób przyjąć, że był to zwrot połowy kosztów utrzymania samochodu i przyszłych kosztów – te sumy mogły być pokrywane z bieżących dochodów, zaś wersja powódki, w której środki te przeznaczone były na pomoc pozwanemu w rozpoczęciu działalności gospodarczej – jakkolwiek tego sąd nie przesądza, jest bardziej prawdopodobna mając na względzie czas transakcji oraz rozpoczęcia przez pozwanego działalności gospodarczej. (k. 131-132) Powódka przedłożyła umowę pożyczki nr (...), którą wzięła 14.11.2019 r. Tego samego dnia N. K. przelała środki z tej pożyczki na rzecz pozwanego. Również tego dnia otrzymała od O. L. dwa przelewy („wypłaty”) po 3000 zł.. Tym samym, wersja pozwanego w której ta kwota ponad 66 tys. złotych stanowiła zwrot części kosztów eksploatacji samochodu oraz opłat na przyszłość traci logikę i sens. W tym samym dniu miałby pozwany przelewać N. K. pieniądze – stanowiące około dwie opłaty leasingowe każda, aby następnie otrzymać zwrot tych środków. Powódka zaś spójnie przedstawia, że pożyczyła kwotę z banku i przekazała środki na rachunek pozwanego – nie precyzując w jakim charakterze czy celu. Fakt ten jest dziwny, wobec poprzednich sposobów tytułowania wiadomości, gdzie precyzyjnie wskazywano zwrotny lub niezwrotny charakter przesunięcia majątkowe oraz jego cel.

Reasumując, zeznania powódki spójnie opisywały i uzasadniały przebieg wszystkich wydarzeń, gdy alternatywne wytłumaczenia pozwanego obarczone były brakiem logiki i sensu.

STAN PRAWNY

Powództwo okazało się w pełni zasadne.

W niniejszej sprawie powódka dochodziła roszczenia z umów pożyczek zawartych 18.06.2018 r. na kwotę 200 zł, 25.06.2018 r. na kwotę 140 zł, 26.06.2018 r. na kwotę 60 zł, 9.07.2018 r. na kwotę 3670 zł, 16.07.2018 r. na kwotę 60 zł oraz 4.01.2019 r. na kwotę 30 zł. Strona wywodziła swoje roszczenie z umowy pożyczki. Jak stanowi art. 720 i n. k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z uwagi na treść art. 720 § 2 k.c. dla pożyczki powyżej 1000 zł - czyli udzielonej przez powódkę 9.07.2018 r. koniecznym było przedstawienie umowy pożyczki zawartej w formie dokumentowej. Niezachowanie tej formy skutkuje niedopuszczalnością dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. W niniejszej sprawie powódka sprostała obowiązkowi uprawdopodobnienia zawarcia umowy pożyczki przedkładając potwierdzenia przelewów oraz listy operacji z rachunków bankowych. Zawierały one w tytule przelewu słowo pożyczka, co w ocenie Sądu było wystarczające dla przyjęcia, że mogło do zawarcia między stronami takiej umowy dojść.

Wobec określonej przez powódkę podstawy sporu, zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) to ona powinna udowodnić, że strony zawarły umowę pożyczki w rozumieniu art. 720 k.c. Powódka powinna zatem udowodnić istnienie co najmniej elementów przedmiotowo istotnych umowy pożyczki (essentialia negotii), bez których taka umowa w ogóle nie może dojść do skutku. W szczególności powódka wykazała, że pozwany zobowiązał się zwrócić otrzymane od niej kwoty łącznie 4190 zł. W sprawie było bezsporne, że powódka przekazała pozwanemu powyższą kwotę. Zauważyć jednak należy, że przekazywanie środków pieniężnych może się odbywać w oparciu o wiele różnych czynności prawnych, jedno, dwu i wielostronnych. Katalog umów w ramach których może dojść do takiego przeniesienia został zawarty w przepisach księgi trzeciej kodeksu cywilnego, ale z uwagi na zasadę swobody umów jest on tylko przykładowy. Co więcej, przekazanie środków pieniężnych może następować także bez podstawy prawnej (ich zwrotu można ewentualnie domagać się na podstawie przepisów art. 410 i n. k.c. o zwrocie świadczenia nienależnego). Podkreślić należy, że obowiązujące przepisy nie przewidują domniemania, zgodnie z którym przekazanie środków pieniężnych następują na podstawie umowy pożyczki. To zaś oznacza, że strona, która twierdzi, że zawarła umowę pożyczki powinna ten fakt udowodnić. Wprawdzie w postępowaniu dowodowym dopuszczalne jest uznanie za ustalone faktów, które nie wynikają wprost z przeprowadzonych dowodów, ale tylko wtedy, gdy taki wniosek można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne: art. 231 k.p.c.).

W rozpoznawanej sprawie Sąd ustalił fakty, które pozwoliłyby na uznanie istnienia umowy pożyczki w drodze tego domniemania. Przesłuchanie powódki pozwoliło na odtworzenie przebiegu i wzajemnych relacji stron. Powódka dokonywała licznych przelewów na rzecz pozwanego. W zdecydowanej większości przypadków były one precyzyjnie opisywane, czy dotyczyły raty, czy mieszkania, czy przeznaczone były na alimenty, telewizor lub właśnie stanowiły pożyczkę. Część przelewów kwalifikowała się w kategorii wzajemnej pomocy w prowadzeniu spraw codziennych bowiem strony

pozostawały w tym czasie w konkubinacie. Do kryteriów konkubinatu zalicza się z reguły brak formalnej podstawy pożycia partnerów oraz ograniczeń zakończenia związku, jego stabilność oraz istnienie osobisto-majątkowej wspólnoty życiowej. Istnienie takiego związku zasadniczo nie pozwala na formułowanie domniemania, że przekazywanie środków pieniężnych pomiędzy konkubentami odbywało się na podstawie umów pożyczek i wskazuje, że to przekazywanie odbywało się na podstawie innych tytułów prawnych, na przykład umów nienazwanych czy darowizn, które nie przewidują obowiązku zwrotu otrzymanych kwot, bądź bez podstawy prawnej. W konsekwencji w ocenie Sądu szczególne znaczenie ma nadawanie tytułu przelewu o jednoznacznym brzmieniu - „pożyczka” - z dookreślonym zwykle celem jej przeznaczenia. Pozwany świadom był obowiązku zwrotu tych kwot. Nie jest tak, że majątkowe relacje między stronami były wyłącznie oparte na obopólnych uprzejmościach i sympatii. Pożyczki między stronami występowały i to w obie strony. Wobec powyższego orzeczono jak w pkt I wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 481 k.c. i z racji braku terminu zwrotu pożyczek, były one płatne w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Tym samym od daty wskazanej prawidłowo w pozwie. Wezwanie do zapłaty zostało odebrane przez pozwanego 16.06.2021 r. i oznaczyło termin na 6 tygodni od tej daty, zatem termin płatności minął z dniem 28.07.2021 r.

KOSZTY PROCESU

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i obciążył pozwanego kosztami w całości. Skoro pozwany przegrał sprawę w całości, powódce należał się zwrot całości poniesionych kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku. Na koszty procesu złożyły się 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 400 zł opłaty sądowej od pozwu oraz 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018, poz. 265 z późn. zm.).

Asesor sądowy M. P.