Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia Danuta Bojarska

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Ławrynowicz

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2022 w Radomiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko R. M.

o ochronę dóbr osobistych

I.  zobowiązuje pozwanego R. M. do opublikowania, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, na okres przynajmniej 7 dni na portalu internetowym f.. com dla grupy „(...)” oraz na profilu własnym pozwanego na portalu internetowym f. oświadczenia pogrubioną czcionka o rozmiarze 12 następującej treści „Przepraszam Panią A. S. za obraźliwe, nieprawdziwe i naruszające jej dobra osobiste wypowiedzi zamieszczone na portalu społecznościowym F. dla grupy „(...)" w dniu 12 grudnia 2020 r. wyrażające negatywne opinie o jej hodowli (...) nazywając ją wielokrotnie pseudo-hodowlą”.

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od R. M. na rzecz A. S. kwotę (...) (jeden tysiąc trzysta trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Danuta Bojarska

Sygn. akt I C 878/21

Uzasadnienie wyroku z dnia 13 grudnia 2023 roku

Powódka A. S. w pozwie z dnia 1 czerwca 2021 roku wnosiła o:

a)  zobowiązanie pozwanego R. M. do złożenia oświadczenia o następującej treści:

„Przepraszam Panią A. S. za obraźliwe, nieprawdziwe i naruszające jej dobra osobiste wypowiedzi zamieszczone na portalu społecznościowym F. dla grupy „(...)" w dniu 12 grudnia 2020 r. wyrażające negatywne opinie o jej hodowli (...) nazywając ją wielokrotnie pseudo-hodowlą. Oświadczam ponadto, że wbrew sugestiom zawartym w mojej wypowiedzi nie pozostaję i nigdy nie pozostawałem z Panią A. S. w sporze sądowym."

Oświadczenie to winno być zamieszczone w ciągu 14 dni od uprawomocnienia się wyroku na portalu społecznościowym F. dla grupy „(...)" oraz na prywatnym profilu pozwanego - R. M., widocznych publicznie i powinno pozostawać przynajmniej przez 7 dni na wskazanych portalach, a wielkość czcionki tekstu przeprosin nie będzie mniejsza niż powszechnie stosowana.

b)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 1000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

c)  zasądzenie od pozwanego kwoty 1500 zł na cel społeczny - na rzecz (...) w R. — ul. (...), (...)-(...) J..

Ponadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

Wskazała, iż w dniu 12 grudnia 2020 roku pozwany zamieścił w internecie na ogólnodostępnym portalu społecznościowym F. dla grupy „(...)" wypowiedź naruszającą dobra osobiste powódki A. S.. Wypowiedź pozwanego miała być reakcją na polecenie przez innego uczestnika portalu hodowli prowadzonej przez powódkę. W odpowiedzi na nie pozwany nazwał hodowle powódki pseudo-hodowlą dodatkowo pomawiając ją o niewłaściwe zachowania wobec innych hodowców określając jej rzekome zachowania jako chamskie, podłe i zakłamane. Ponadto pozwany bezpodstawnie oskarżył powódkę o pomawianie innych nie określając jednak czego te pomówienia miałyby dotyczyć. Dodatkowo pozwany w prowadzonej w ten sposób publicznej konwersacji podał, że w toku sporu sądowego jaki rzekomo miał prowadzić z powódką o naruszenie dobrego imienia sąd odmówił powódce racji rozstrzygając spór na korzyść pozwanego.

Powódka wskazała, że powyższe publikacje w rażący i zawiniony sposób naruszają dobra osobiste powoda, w szczególności jego cześć, godność, wizerunek i dobre imię.(pozew k. 3)

W odpowiedzi na pozew (k 37) pozwany R. M. wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powódki kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa według norm przepisanych. Podniósł, że swoimi wypowiedziami nie naruszył dóbr osobistych powódki, a nadto zarzucił między innymi nadużycie prawa podmiotowego przez powódkę. (odpowiedź na pozew)

W dalszym toku procesu strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie. (stanowiska stron-protokół z rozprawy z dnia 2 grudnia 2022 k. 220)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

A. S. jest właścicielką hodowli psów rasy (...) (...)o nazwie (...) (...), którą prowadzi w J. Cieszy się w środowisku hodowców dobrą opinią. Jest też członkiem związku Kynologicznego w Polsce odział w R. od 2001 roku. W tym czasie pełniła funkcję w Oddziałowej Komisji Rewizyjnej oraz w Oddziałowej Komisji Szkolenia Psów. Wykazała się dużym wkładem pracy na rzecz rozwoju hodowli psów rasowych oraz uczestniczyła w pracy na rzecz Oddziału, za co została wynagrodzona dyplomem, statuetką i Brązową Odznaką Honorową ZKwP. W prowadzonej przez nią hodowli psy mają zapewnione dobre warunki bytowe, a szczenięta odhodowane są ze starannością. Psy z jej przydomkiem odnoszą znaczne osiągnięcia na wystawach, a ona sama uzyskała tytuł Najlepszej Hodowli Klubu. (opinia Związku Kynologicznego w Polsce k. 10)

W polskich mediach społecznościowych funkcjonują dwa najpopularniejsze fora internetowe na portalu F. dotyczące rasy (...) działające pod nazwą „(...)„ oraz (...) Powyższe fora skupiają hodowców psów oraz osoby poszukujące porad związanych z ich utrzymaniem i pielęgnacją oraz osoby chcące zakupić psa tej rasy.

Wśród członków tych forów wyłonił się konflikt na tle metod prowadzenia hodowli pomiędzy tgz. „grupą starych hodowców psów”, których członkiem jest m.in. A. S., a nowym hodowcami, których członkami są m.in. pozwany R. M. prowadzący wraz ze swoją partnerką M. W. hodowlę psów tej rasy,

M. W. poprzednio miała konflikt pomiędzy innymi członkiniami tej „starej grupy hodowców” tj. z A. W. i E. Z. zakończony ugodą sądową przed Sądem Okręgowym w C.w sprawie IC (...)

Konflikt między grupami jednak nie wygasł i w dniu 12 grudnia 2020 roku R. M. zamieścił na ogólnodostępnym portalu społecznościowym F. dla grupy „(...)" wpisy następującej treści:

„Bardzo rzadko się zdarza aby ktoś polecał hodowlę (...) i (...), a wymienione jednym ciurkiem to już chyba jakaś prowokacja. Ale na poważnie.

W środowisku (...) obie wyżej wymienione zasłynęły ze swoich chamskich zachowań wobec innych hodowców czy właścicieli (...).

A podłość wobec innych i zakłamanie jakby nie było reprezentantów rasy raczej skłania do odradzania poszukiwania wymarzonego (...) w tych w moim odczuciu pseudo-hodowlach.

Bywały takie ważne wydarzenia dla naszej rasy, w których obie w/w zamiast stanąć po stronie prawdy i odpowiedzialności za rasę wolały uczestniczyć w pomawianiu innych. Dlatego moim zdaniem są to pseudo-hodowle, bo samo rozmnażanie to nie wszystko.(wpis pozwanego k. 18)

Powódka poczuła się urażona takimi stwierdzeniami i pismem z dnia 11 stycznia 2021 roku wezwała pozwanego do umieszczenia przeprosin na portalu społecznościowym F.(wezwanie k. 9).Pozwany nie chciał przeprosić powódki i pozostało to bez odpowiedzi.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie zeznań stron –powódki (k.220) pozwanego (k.220 ) oraz świadka M. W. (k. 220), a także wydruków z portali społecznościowych.

Strony nie kwestionowały treści i autentyczności złożonych w sprawie dokumentów oraz wpisu pozwanego na swoim koncie na portalu F..

Sąd zważył co następuje

Powódka wskazywała, iż pozwany poprzez umieszczenie na portalach społecznościowych wpisu z dnia 12 grudnia 2020 roku naruszyła jej dobro osobiste w postaci godności, wizerunku i czci.

Podstawę prawną roszczeń o ochronę dóbr osobistych stanowi art. 23 i 24 k.c. oraz art. 448 k.c.

Zgodnie z art. 43 k.c. przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Art. 24 k.c. ustanawia domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego. Bezprawne jest każde działanie sprzeczne z normami prawa oraz z zasadami współżycia społecznego, naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających.

W procesie o ochronę dób osobistych w pierwszej kolejności trzeba dokonać oceny czy i jakie dobro zostało naruszone, a w przypadku pozytywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie należy ustalić, czy pomimo naruszenia tych dóbr, nie zachodzi podstawa do wyłączenia odpowiedzialności pozwanego ze względu na brak bezprawności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2004 r., V CK 609/03, LEX Nr 109404).

W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że naruszenie dóbr osobistych oraz bezprawność są kategoriami samodzielnymi, niezależnymi i każda z nich podlega osobno kwalifikacji oraz ocenie.

Zgodnie z regułą określoną w art. 6 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro zostało naruszone musi ten fakt udowodnić, natomiast nie musi wykazywać bezprawności działania naruszyciela (art. 6 k.c.).

Fakt naruszenia dobra osobistego jest rozpoznawany według kryteriów obiektywnych, a nie subiektywnych odczuć osoby żądającej ochrony prawnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 października 2005 r., I ACa 353/05, LEX Nr 75202).

Pozwany przyznał, że zamieścił wpis w dniu 12 grudnia 2020 roku na portalach społecznościowych.

Wskazać należy, iż wpis jest wysoce subiektywnym przedstawieniem swoich poglądów i zawiera jasny przekaz sugerujący, iż powódka prowadzi pseudo-hodowlę psów rasy (...).(wpis k. 18)

Nie ulega wątpliwości, iż istnieje konflikt na forach internetowych pomiędzy dwoma grupami zajmującymi się hodowlą osób rasy (...).

Jednakże żaden interes prawnie chroniony usprawiedliwiający taką negatywną publikację nie został przez pozwanego wykazany.

W ocenie Sądu cel jego publikacji jest jasny i ma na celu zdyskredytowanie powódki na tle konfliktu istniejącego wówczas między stronami. Ponadto poprzedni spór zakończony przed Sądem Okręgowym w C. dotyczył konfliktu między M. W., a A. W. i E. Z., a nie bezpośrednio między stronami. Publikowanie zatem tego typu informacji naruszało dobra osobiste powódki w stopniu oczywistym.

Zgodzić się jednak należało z powódką co to tego, że wskutek zachowania pozwanego nastąpiła faktyczna utrata przez powódkę dobrego imienia.

Portal internetowy dla grupy „(...)” jest odwiedzany przez duża grupę osób, co obie strony przyznały.

Fakt publikacji na portalach społecznościowych jest niepodważalny. Dobre imię powódki zostało zatem naruszone przez bezprawne działanie pozwanego.

W tym zakresie ugruntowany jest pogląd, że przyczynami wyłączającymi bezprawność działania są: działanie w ramach porządku prawnego, obrona interesu zasługującego na ochronę oraz wykonywanie prawa podmiotowego (wyr. SN z 20.2.1996 r., I CRN 250/95, Legalis; analogicznie wyr. SN z 19.2.1999 r., II CKN 208/98, Legalis). Katalog ten jest dodatkowo uzupełniony przez zgodę pokrzywdzonego (ale z zastrzeżeniem uchylenia jej skuteczności w niektórych przypadkach; wyr. SN z 30.9.2008 r., II CSK 144/08, Legalis).

Żadne tego typu okoliczności nie wystąpiły w sprawie niniejszej. Pozwany nie wykazał żadnej z wymienionych przesłanek.

Należy podnieść, że zarówno w polskim systemie prawnym jak i w systemie europejskim prawo swobody wypowiedzi nie jest wartością bezwzględna i niczym nieograniczoną.

W ustalonym w sprawie stanie faktycznym pozwany odpowiada za naruszenie dóbr osobistych powódki na podstawie art. 23 k.c. i 24 k.c. w związku z art. 43 k.c.

W ocenie Sądu doszło do naruszenia ww. dóbr osobistych powódki, a działanie pozwanego było bezprawne.

Jak już wcześniej wskazano - dobre imię osoby fizycznej, naruszają wypowiedzi, które obiektywnie oceniając przypisują im niewłaściwe postępowanie, mogące spowodować m.in. utratę do niej zaufania potrzebnego do wykonywania działalności zawodowej czy publicznej.

Publikacja przez pozwanego wpisów z dnia 12 grudnia 2020 roku miała niewątpliwie przedstawienie powódki w negatywnym świetle w sposób złośliwy, i w niedopuszczalnej formie wykraczający poza granice ochrony określonej przez powołane powyżej przepisy.

W ocenie Sądu poprzez takie właśnie działanie pozwanego doszło do naruszenia prawa osobistego w postaci dobrego imienia.

Nie powinno korzystać z ochrony publiczne rozpowszechnianie skrajnie negatywnych ocen bez jednoczesnego przedstawienia jakiejkolwiek podstawy faktycznej dla takiej oceny. Takie działanie ocenić należy jako tzw. eksces krytyki (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2022 r., I ACa 354/21).

Tworzenie w opinii publicznej pejoratywnego (opartego na nastawieniu emocjonalnym) naznaczenia pewnych osób lub grup z uwagi na określone cechy (np., wykonywaną profesję), określane jest jako stygmatyzacja społeczna. Prowadzi często do ostracyzmu społecznego, opartego o irracjonalne, czy wręcz nieuświadomione, przesłanki negatywnego postrzegania danej osoby przez grupę społeczną, w której ta osoba funkcjonuje. Tym samym musi być kwalifikowane w świetle art. 23 k.c. jako naruszające godność (dobre imię) jednostki, stanowiącą jedną z podstawowych cech budujących jej tożsamość i poczucie własnej wartości.

Cześć człowieka obejmuje dwa aspekty: dobre imię (cześć zewnętrzna) i godność (cześć wewnętrzna). Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka.

Konkretyzuje się ona w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi.

Naruszenie godności polega z reguły na ubliżeniu komuś lub obraźliwym zachowaniu wobec niego. Naruszenie dobrego imienia polega z kolei na pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

W ocenie Sądu w ustalonym stanie faktycznym doszło do naruszenia dobrego imienia powódki poprzez bezprawne działania pozwanego.

Ta postać naruszenia, godząca we wskazane prawa powoda powinna być skompensowana na podstawie art. 23 k.c. i 24 k.c. w związku z art. 43 k.c. i 448 k.c.

W ocenie Sądu celem usunięcia skutków dokonanych naruszeń dóbr osobistych powódkę należało zobowiązać pozwanego do zamieszczenia przeprosić o treści wskazanej w pozwie na portalach społecznościowych, gdzie te wpisy były umieszczane. ( pkt 1 wyroku). Wpisy pozwanego nie zawierały oskarżeń o istnienie sporów sądowych pomiędzy stronami. Wpis taki zamieściła M. W., a nie pozwany(k.19) Oświadczenie o przeproszeniu nie zawiera zatem takiego typu przeprosin.

Sąd jednocześnie oddalił żądanie powoda o zapłatę kwoty 1000 zł oraz 1500 na wskazany cel społeczny.

Powódka nie wykazała, aby konieczne było w sprawie niniejszej zasądzenie świadczenia na podstawie art. 448 k.c.

Zadośćuczynienie lub świadczenie na cel społeczny przewidziane przez ten przepis jest roszczeniem samodzielnym, niezależnym od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego (wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56).

Oznacza to, iż osoba, której dobra osobiste zastały naruszone ma pełną swobodę wyboru roszczenia, z którym wystąpi przeciwko podmiotowi, który naruszył te dobra.

Dopuszczalna jest zatem kumulacja poszczególnych środków ochrony dóbr osobistych przewidzianych w art. 24 i 448 k.c. Brak jest jakichkolwiek kryteriów szczegółowych określających relacje pomiędzy roszczeniami przysługującymi na wypadek naruszenia dóbr osobistych.

Rolę moderatora pełni tu sąd i jego ocenie ostatecznie pozostawiona zostaje zarówno celowość skorzystania z konkretnego środka, jak również sposób, w jaki ma on być zastosowany. Należy mieć jednak na uwadze, iż ochrona dóbr osobistych środkami niematerialnymi jest niezależna od winy naruszyciela (wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004 nr 4, poz. 53); jedyną przesłanką ich zastosowania jest bezprawność działania.

Natomiast bezprawność nie wystarcza do zasądzenia odpowiedniego zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Przepis ten nie może być bowiem interpretowany w oderwaniu od zasad rządzących odpowiedzialnością cywilną oraz systemem ochrony dóbr osobistych.

Podsumowując Sąd nie ma zatem obowiązku zasądzenia zadośćuczynienia lub świadczenia na cel społeczny na podstawie art. 448 kc w każdym przypadku naruszenia dóbr osobistych. Przy stosowaniu tego przepisu sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych, w tym winę sprawcy naruszenia dóbr osobistych i jej stopień oraz rodzaj naruszonego dobra (wyrok SN z 19.04.2006 r., II PK 245/05, OSNP 2007/7–8, poz. 101).

Powódka nie wykazała, aby jego skutki wpisu były tak szczególnie dla niej dotkliwe, że wymagane by było zasadzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny oraz na jej rzecz tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powództwo zostało uwzględnione w przeważającej części i oddalone jedynie w zakresie zapłaty.

Powódce należny jest zwrot kosztów za uwzględnione roszczenie o ochronę dóbr osobistych. Z tego tytułu poniosła koszty 600 zł opłaty i 720 zł tytułem minimalnej stawki wynagrodzenie pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (łącznie 1337 zł).

/-/ Na oryginale właściwy podpis.-