Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 80/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju z dnia 14 listopada 2024 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 289/24.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany

w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,

jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

I.  obrazę przepisów postępowania, mająca wpływ na treść orzeczenia, a to:

a)  art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk, art. 170 § 1 pkt 2 kpk, art. 167 kpk, art. 169 § 2 kpk, art. 170 § 2 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy poprzez brak dążenia do realizacji zasady prawdy materialnej i niesłuszne oddalenie wniosków dowodowych z pkt 2-4 pisma obrońcy z dnia 22.12.2022 r. – podczas gdy wnioski zostały skierowane w oparciu o powoływany art. 169 § 2 kpk jako zmierzające do zgromadzenia materiału dowodowego pozwalającego na dokonanie prawidłowej oceny zeznań pokrzywdzonej i uzupełniania wydanej opinii biegłej,

b)  art. 2 § 2 kpk, art. 4 kpk, 5 § 2 kpk, art, 7 kpk w zw. z art. 92 kpk i art. 410 kpk poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny wybiórczej części materiału dowodowego, z wyjściem poza dyrektywy określone w art. 7 kpk i w konsekwencji uznanie za wiarygodne zeznań pokrzywdzonej, podczas gdy w świetle całokształtu materiału dowodowego i jego oceny dokonanej zgodnie z art. 7 kpk i art. 5 § 2 kpk nie sposób wyprowadzić takiego wniosku bowiem depozycje pokrzywdzonej stoją w sprzeczności ze sobą, z dyrektywami z art. 7 kpk oraz z całością pozostałego materiału dowodowego, w szczególności:



z wydaną w sprawie opinią biegłego z zakresu informatyki i ze sporządzoną na jej podstawie notatką stanowiącej podsumowanie wniosków opinii (k, 295) z której wynika, że na telefonie oskarżonego nie było żadnych nagrań z udziałem nagiej pokrzywdzonej z daty zarzucanego czynu na które to nagrania wyraźnie wskazywała pokrzywdzona, a co miało dodatkowo odzwierciedlenie w uniewinnieniu oskarżonego od czynu zarzucanego z pkt II,



z wydaną w sprawie opinią biegłego z zakresu informatyki i ze sporządzoną na jej podstawie notatką stanowiącą podsumowanie wniosków opinii (k. 295 ) z których wynika, że na telefonie oskarżonego nie było żadnych nagrań z udziałem pokrzywdzonej z daty zarzucanego czynu podczas gdy pokrzywdzona kategorycznie wskazywała przecież, że miała być tego dnia zmuszana do różnych czynności seksualnych i jak wyraźnie wskazywała miało to być utrwalone na telefonie oskarżonego, a jak się okazało tak nie było, co miało dodatkowo odzwierciedlenie w uniewinnieniu oskarżonego od czynu zarzucanego z pkt II,



z zeznaniami przybyłych na miejsce i przesłuchanych w sprawie funkcjonariuszy Policji z których wynika, że pokrzywdzona w ogóle nie wskazywała na okoliczności związane z czynami z art. 197 § 1 i 2 kk i art. 191 § 1 kk, bowiem wówczas z całą pewnością wdrożono by inną procedurę,



z zeznaniami przybyłych na miejsce i przesłuchanych w sprawie funkcjonariuszy Policji z których wynika, że pokrzywdzona nie wskazywała na personalia M. K. (którego przecież dobrze znała), bowiem wówczas funkcjonariusz skojarzył by tę osobę, podczas gdy pokrzywdzona kategorycznie twierdzi, że podawała te personalia,



z zeznaniami T. J. czy P. P. (1), B. K., M. C., a nawet G. D. z których wynika, że pokrzywdzona mówiła im jedynie o pobiciu i nie podawała okoliczności związanych z czynami z art. 197 § 1 i 2 kk i art. 191 § 1 kk,



z deklaracją samej pokrzywdzonej z jej zeznań, w tym skierowanej do M. T., że pomiędzy pokrzywdzoną, a oskarżonym cyt . „Do seksu nie doszło między nami”,



uznanie, że pokrzywdzona nie wspomniała, o tym wszystkim do czego miał zmuszać ją M. K., bo się wstydziła cyt. „w obecności tylu facetów” podczas gdy wniosek ten jest niezgodny z dyrektywami art. 7 kpk, zwłaszcza biorąc pod uwagę charakterystykę osoby pokrzywdzonej, która przykładowo wcześniej nie miała problemu z rozsyłaniem swoich nagich nagrań czy wizerunku, jak również przy uwzględnieniu iż szantaż dotyczący ujawnienia posiadanych nagich zdjęć/nagrań pokrzywdzonej w ogóle jej nie zdemotywował, a przede wszystkim przy uwzględnieniu pozostałego materiału dowodowego z którego jasno wynika, że dalsze działania pokrzywdzonej (późniejsze ujawnienie i zgłoszenie rzekomych czynów (z art. 197 § 1 i 2 i art. 191 kk) motywowane były jedynie tym, że została zlekceważona przez wszystkich, w tym przez funkcjonariuszy Policji oraz najbliższych, a co wynika pośrednio również i z zeznań pokrzywdzonej,



z raportem działań (k. 78) czy zgłoszeniem telefonicznym gdzie mowa jest wyłącznie o awanturze w mieszkaniu, pobiciu, awanturze słownej, naruszeniu nietykalności, uderzeniu poszkodowanej i milczą one na temat okoliczności związanych z czynami z art. 197 § 1 i 2 kk i art. 191 § 1 kk, zwłaszcza kiedy zgłoszenie to było spontaniczne i nie było złożone w warunkach cyt. „obecności tylu facetów”, co miałoby rzekomo krępować pokrzywdzoną,



z zeznaniami funkcjonariuszy Policji, którzy zaprzeczyli aby na miejscu widzieli rozbitą butelkę, zaś świadkowie T. J. i P. P. (1) nie widzieli ani nie słyszeli aby ktoś krzyczał czy wybiegł za pokrzywdzoną podczas gdy pokrzywdzona twierdziła, że takie okoliczności miały mieć miejsce,



podczas sprzeczności w zeznaniach samej pokrzywdzonej która podczas przesłuchania przez Sąd na etapie przygotowawczym zeznawała, że oskarżony cyt. „matki mi roztargał”, a jednocześnie zeznała również że po całym zdarzeniu miała na sobie majtki,



z zeznaniami funkcjonariusza D. B. złożonymi w fazie przygotowawczej postępowania, z których wynika że pokrzywdzona powiedziała, że „wspólnie spożywała alkohol z kolegą” podczas gdy z kolei pokrzywdzona w swych zeznaniach twierdziła, że to oskarżony zmuszał ją do picia, co świadczy o niewiarygodności jej zeznań na sformalizowanym etapie postępowania, nastawionych jedynie na przedstawienie oskarżonego w najgorszym świetle. -podczas gdy pokrzywdzona po całym zdarzeniu udała się do domu rodziców oskarżonego, gdzie potencjalnie przecież mógł znajdować się oskarżony jako sprawca tak dramatycznie powoływanych na późniejszym etapie postępowania zachowań przestępczych, a mimo tego pokrzywdzona udała się tam bez obaw, co wskazuje, że oczekiwała atencji i zwrotu kosztów, które to życzenia nie zostały spełnione i spowodowały konieczność przyjęcia innej strategii przez pokrzywdzoną,



podczas gdy pokrzywdzona zeznaje, że oskarżony w trakcie zdarzenia miał otworzyć drzwi nago i przekazać odwiedzającym kobietom za 40 zł „biały proszek” i kiedy to pokrzywdzona miała prosić o pomoc której nie uzyskała, co jest nie do pogodzenia w świetle dyrektyw z art. 7 kpk, bowiem niezgodnym z doświadczeniem życiowym jest aby oskarżony miał zupełnie nago przyjmować obce osoby i przeprowadzać z nimi opisaną transakcję, której szczegóły – w tym nawet co do kwot mogłaby dostrzec pokrzywdzona K. K. (1) znajdująca się w tak dramatycznym położeniu i która wobec takiej sytuacji miałaby nie uzyskać pomocy od odwiedzających kobiet, co wskazuje iż pokrzywdzona w swych zeznaniach nastawiona jest jedynie na przedstawienie oskarżonego w najgorszym świetle, nawet kosztem logiki w przedstawianych twierdzeniach;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sposób sformułowania zarzutów, skłaniał i zobowiązywał do poczynienia kilku uwag natury czysto teoretycznej. Należało więc przypomnieć jedynie, że co do zasady nieprawidłowe jest łączne formułowanie zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych i obrazy przepisów postępowania, a to art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. W sytuacji, kiedy kwestionuje się oceny dowodów dokonane przez sąd np. w zakresie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego, w oparciu o który to materiał poczyniono (nie poczyniono) ustalenia faktyczne, czy też wiarygodność opinii biegłego, to takiej sytuacji zawsze uchybieniem pierwotnym będzie naruszenie przepisu procesowego, tj. art. 7, a jego następstwem – poczynienie ustaleń faktycznych na podstawie dowodu z tych wyjaśnień. Błąd w ustaleniach faktycznych ma charakter wtórny.

Należało także pamiętać, że zgodnie z art. 7 kpk organy postępowania, a więc także i sąd, kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 kpk, wtedy gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk), stanowi wynik rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk), jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 i 2 kpk).

Nadto, co charakterystyczne w tej sprawie, to fakt, że reguły wynikające z art. 410 kpk, obowiązują także przy wyciąganiu wniosków przez strony procesowe, które, przedstawiając w środku odwoławczym własne stanowisko, nie mogą go opierać na fragmentarycznej ocenie dowodów, lecz muszą odnosić się do całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej (wyrok SA w Łodzi z 19 października 1999 r., II AKa 71/99, KZS 2001 r., z. 10, poz. 43; D. Świecki (red.) Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, wyd. II, teza 8 do art. 410 kpk).

Wreszcie wskazać należało, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego mówi się, że nie można łącznie postawić zarzutu naruszenia art. 5 § 2 i art. 7. Jeżeli bowiem skarżący kwestionuje ocenę dowodów co do ich wiarygodności, to takiej sytuacji dotyczy nie art. 5 § 2, lecz art. 7. Natomiast gdy skarżący podważa prawidłowość ustaleń faktycznych wynikających z oceny dowodów – w sytuacji gdy sąd powziął wątpliwości, ale rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, albo gdy takich wątpliwości nie miał, choć powinien je powziąć, skoro po dokonaniu oceny dowodów nie miał podstaw do odrzucenia korzystnej dla oskarżonego wersji zdarzenia – należy postawić zarzut naruszenia art. 5 § 2. Jednakże naruszenie tego przepisu jest możliwe tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy sąd orzekający w sprawie rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec niemożliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Jeżeli natomiast pewne ustalenia faktyczne są zależne np. od dania wiary lub odmówienia jej określonym dowodom, to nie można mówić o naruszeniu art. 5 § 2, a ewentualne zastrzeżenia do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów mogą być rozstrzygane jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobodnej oceny dowodów wynikającej z treści art. 7 (por. wyroki SN: z 11.10.2002 r., V KKN 251/01, Prok. i Pr.-wkł. 2003/11, poz. 5; z 8.09.2009 r., WA 26/09, OSNwSK 2009, poz. 1844; postanowienie SN z 15.04.2004 r., II KK 369/03, LEX nr 109464).

Zarzucanie naruszenia przepisu art. 92k.p.k. nie jest zrozumiale, w sytuacji w której sąd orzekał na rozprawie, a nie na posiedzeniu.

Mając w polu widzenia te wszystkie poglądy, które nie wzbudzają tak w doktrynie jak i w orzecznictwie większych kontrowersji, należało przystąpić do oceny poszczególnych zarzutów apelacji.

Zdaniem sądu odwoławczego, wbrew narracji obrońcy oskarżonego, w sprawie nie ujawniły się przyczyny, które nakazywałyby podważać wiarygodność zeznań pokrzywdzonej K. K. (1). Uwagi poczynione w tym zakresie w uzasadnieniu sądu I instancji zasługują na akceptację. Jednocześnie razi wręcz sposób oceny dowodów zaprezentowany w apelacji. Skarżący wyjątkowo wybiórczo potraktował materiał dowodowy usiłując za wszelką cenę wykazać, że zeznania nieżyjącej już pokrzywdzonej nie zasługują na wiarę. Nie ulega więc wątpliwości, że autor apelacji naruszył obowiązującą go przecież, jak wykazano wyżej, regułę z art. 410 k.p.k. Tylko z tych powodów zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przepisów postępowania nie zasługiwały na uwzględnienie. Tudzież pominął skarżący, powołując się na zeznania przesłuchanych w sprawie policjantów przybyłych na miejsce oraz wytworzoną przez policję dokumentację w związku z interwencją z dnia 29 lipca 2022 roku fakt, że kilkanaście godzin po zdarzeniu, tj. 30 lipca 2022 roku o godzinie 20.00, K. K. (1) stawiła się w jednostce policji, w miejscu jej zamieszkania i złożyła stosowne zawiadomienie. Z treści tego protokołu wynika jednoznacznie, że mogła ona zostać zgwałcona przez oskarżonego (k. 1 – 3 ). Nie jest to czas tak odległy od zajścia, który mógłby uzasadniać tezy zaprezentowane przez autora apelacji w jej treści. Najważniejsze jest jednak to, na co zasadnie zwracał uwagę sąd I instancji, że już 31 lipca 2022roku M. T., ówczesna partnerka oskarżonego, wręcz nakłaniała pokrzywdzoną do zmiany swoich zeznań – co było zresztą efektem skazania jej wyrokiem z dnia 26 stycznia 2023 roku za występek z art. 239 § 1 k.k. Treść tej konwersacji zalega w aktach sprawy na kartach od 9 do 23. Skarżący nie podjął się nawet próby skonfrontowania danych płynących z tych dokumentów, które to treści nie były przecież kwestionowane przez strony. Analiza tych materiałów w połączeniu z zeznaniami samej pokrzywdzonej nie wzbudziła wątpliwości co do spontanicznego charakteru tych wypowiedzi. Już w trakcie tej rozmowy z M. T., pokrzywdzona wymieniła na karcie 10 i 14 niektóre czynności, które wykonywała, a które jednoznacznie wskazywały na to, że była ofiarą czynów z art. 197 § 1 i 2 k.k. Nie wzbudziły także wątpliwości sądu odwoławczego, co do swojej wiarygodności, treści pozyskane z telefonu pokrzywdzonej. Warte uwagi były w szczególności wiadomości wymieniane z samym oskarżonym począwszy od 30 lipca 2022 roku (k.142 i następne). W tej części pokrzywdzona, pisząc z oskarżonym, w godzinach przedpołudniowych dnia 30 lipca 2022 r., na samym wstępie zaznaczyła, że została zlekceważona przez Policję, że policjanci byli bezczelni (k.172v) (co samo w sobie podważa przyjętą w apelacji wersję, że zeznania pokrzywdzonej były swoistego rodzaju zemstą za jej potraktowanie przez Policję). Oskarżony z kolei, po tym kiedy uciekł z mieszkania, najbardziej zainteresowany był, czy Policjanci weszli do wnętrza lokalu, w którym rozegrały się inkryminowane zdarzenia. Następnie oskarżony nie negował, wyjątkowo spontanicznych wypowiedzi pokrzywdzonej. Przepraszał ją za to co zrobił, twierdził, że wszystko „naprawi”. Pokrzywdzona wysłała mu swoje zdjęcia. Wskazywała, że oskarżony mógł ją zabić, że zmuszał ją do różnych rzeczy. Oskarżony niemal wprost przyznał w czasie tej rozmowy, że nagrywał wydarzenia z 29 lipca 2022 roku (co przeczy narracji obrońcy, o czym będzie mowa również w kolejnych sekcjach uzasadnienia). Na karcie 164 pokrzywdzona również wymieniła jedną z czynności seksualnych, do której była zmuszana. O zmuszaniu do czynności seksualnych wspominała jeszcze kilkakrotnie. Również na takie wiadomości oskarżony nie reagował, nie zaprzeczał nim. Wręcz przeciwnie. Na karcie 169v oskarżony potwierdzał, to co mówiła pokrzywdzona, pytał czy robi zimne okłady (k.176). Kolejna rozmowa, w której pokrzywdzona wymieniała wiadomości z B., prawdopodobnie K. (matką oskarżonego), tylko potwierdzała stan psychofizyczny oskarżonego z wieczora dnia 29 lipca 2020 roku. Kolejne wiadomości wymienione z K., te w dniu 30 lipca 2020 roku, po raz kolejny przekonywały, że późniejsze zeznania pokrzywdzonej były w pełni wiarygodne.

Warto wreszcie zwrócić uwagę, że wymieniając się wiadomościami z oskarżonym, K. K. (1) wciąż znajdowała się u jego rodziców, którym miała opowiedzieć, co ją spotkało, co koresponduje z całością materiału dowodowego i dodatkowo uwiarygadnia omawiany w tym miejscu i zlekceważony przez skarżącego materiał. Wreszcie w postępowaniu przygotowawczym ojciec oskarżonego zeznał jednoznacznie, że K. K. (1) zrelacjonowała mu, że oskarżony chciał w dniu 29 lipca 2022 roku współżyć z pokrzywdzoną, lecz ta mu odmawiała, że była przez oskarżonego pobita (k.64).

Tylko naprowadzone w tym miejscu fakty, płynące z obiektywnego materiału dowodowego, w sposób jednoznaczny przekonywały, że ustalając stan faktyczny, sąd I instancji nie naruszył dyspozycji art. 7 k.p.k., 410 k.p.k., 4 k.p.k. i art. 2 § 2 k.p.k.

Wywodzenie przez autora apelacji, że z uwagi na opinie biegłego informatyka (k.267 – 277 i 295), który stwierdził przecież, iż na telefonie oskarżonego nie było materiałów z udziałem pokrzywdzonej i w oparciu o to budowanie narracji zgodnie z którą, K. K. (1) składała fałszywe zeznania, jest, w obliczu materiału dowodowego, ocenianego zgodnie z dyrektywami z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., wielce nieuprawnione. Przecież nie jest ustalone jakim urządzeniem w dniu 29 lipca 2022 roku posługiwał się oskarżony, nagrywając czynności z pokrzywdzoną. Skarżący zupełnie pominął, że telefon zabezpieczony u oskarżonego dopiero w dniu 11 sierpnia 2022 roku (k.67), nie musiał być tym, który oskarżony używał w dniu zdarzenia, że oskarżony mógł dysponować więcej niż jednym urządzeniem. Tudzież, jeszcze raz należało przypomnieć, że oskarżony nie przeczył w żadnym zakresie, w dniu 30 lipca 2022 roku, w rozmowie z pokrzywdzoną, że rejestrował przebieg zajścia, a wręcz to przyznawał odpowiadając twierdząco na pytania pokrzywdzonej, czy skasował filmy.

Zważając na powyższe, twierdzenie przez obrońcę, że pokrzywdzona była niewiarygodna, gdyż przybyłym na miejsce policjantom nie przekazała, że została zgwałcona, tak samo jak również świadkom T., J., czy P. opowiedziała jedynie o pobiciu, nie mogło przynieść oczekiwanych przez obrońcę rezultatów. Okoliczności te dostatecznie i przekonująco omówił sąd I instancji w pisemnych motywach wydanego przez siebie orzeczenia, stąd nie jest konieczne ich powielanie. W świetle tego co zostało naprowadzone wcześniej, obrońca opierając się na wybiórczej analizie materiału dowodowego, dopuścił się w apelacji, jedynie dowolnej polemiki z prawidłowymi ocenami sądu I instancji.

Przypomnieć można, że kwestia odpłatności za szpital, co miało wedle obrońcy, być jedną z przyczyn złożenia zawiadomienia przez pokrzywdzoną, nie była absolutnie wiodąca, a czego dowodzą omawiane na wstępie treści wymienianych spontanicznie wiadomości. Zresztą pokrzywdzona wprost podawała oskarżonemu, że ten ma dwa tygodnie na zapłacenie za szpital, zaś pierwsze zeznania złożyła na Policji wręcz bezpośrednio po tym, kiedy rodzice oskarżonego odwieźli ją do C.. Powyższa zbieżność czasowa nakazywała uznać za nieprzekonujące twierdzenia obrońcy, z których wynikało, że złożenie zawiadomienia o przestępstwie było motywowane jedynie tym, że została zlekceważona przez „wszystkich”.

O ile obrońca skupił się w apelacji na tzw. raporcie z działań policji (k.78), to wbrew dyrektywie z art. 410 k.p.k., pominął stenogram rozmowy z dyspozytorem numeru alarmowego (k.263 – 265). Treści przekazane dyspozytorowi przez zgłaszających także potwierdzają wersję pokrzywdzonej, i same w sobie, po części burzą wręcz narrację obrońcy, że była to spontaniczna, spokojna rozmowa – jak należy wywodzić po lekturze treści apelacji. Zważyć należało chociażby na opis zachowania się i wyglądu pokrzywdzonej, biegającej koło bloku w samej pidżamie i szukającej pomocy, które to spostrzeżenia przekazali dyspozytorowi postronni świadkowie. Z kolei sama pokrzywdzona w rozmowie z dyspozytorem medycznym powiedziała, że została pobita, że była przetrzymywana w mieszkaniu, że oskarżony „nie pozwolił mi wyjść”. Wskazała, że była podduszana. Wreszcie, wielce wymowne jest, a na pewno nie dające się pogodzić z zasadami logiki i podstawowego doświadczenia życiowego, że pokrzywdzona, wobec której nie stosowano żadnej przemocy seksualnej, biegła koło bloku, szukając pomocy, znajdując się jedynie w samej pidżamie.

Sam fakt, że pokrzywdzona wprost nie przyznała służbom wówczas (pod blokiem), że została zgwałcona, czyli że zmuszono ją do seksu oralnego (musiała obciągnąć), że włożono jej do pochwy rękę (o których to znamionach występku z art. 197 § 1 k.k. w dalszej części uzasadnienia), w obliczu naprowadzonych wyżej okoliczności, nie pozwalał na przyjęcie za skarżącym, że do zgwałcenia i innych czynności seksualnych, w tym zmuszania do określonego zachowania się, nie doszło.

Nie były zasadne zarzuty związane z oddaleniem wniosków dowodowych, ponowionych pismem z dnia 13 kwietnia 2023 roku (k.658). WEnioski zostały rozpoznane, a stosowne postanowienia zawierają się w protokołach rozpraw. Poza tym, co stwierdził sąd I instancji, można zauważyć, że w istocie skarżący próbował podważać opinię biegłego psychologa, czy też dążyć do jej uzupełniania. Jednakże z uwagi na śmierć pokrzywdzonej, dowodów opisanych w pkt 2 i 3 tego pisma, w zasadzie nie da się przeprowadzić. Wskazane dokumenty, co najwyżej, mogły posłużyć kolejnemu biegłemu, który po kontakcie z pokrzywdzoną, mógłby ewentualnie wydać opinię. Wcześniej jednak, co najważniejsze, skarżący musiałby wykazać, że zalegająca w aktach opinia jest, z jakichś powodów, niepełna lub niejasna, czego ten nie próbował nawet czynić. Z całą pewnością nie uczynił tego w apelacji. Nadto w przypadku stawiania zarzutu naruszenia przepisów postępowania skarżący ma obowiązek wykazania, że owe naruszenie miało wpływ na treść wydanego orzeczenia. Trudno szukać w uzasadnieniu apelacji argumentów, które czyniłyby zasadny postawiony zarzut apelacyjny. Z całą pewnością nie są nimi treści zawarte w kilku zdaniach na ostatniej stronie apelacji .

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wskazane zarzuty nie podlegały uwzględnieniu, stąd, w oparciu o nie, nie było możliwości zmiany wyroku w kierunku postulowanym przez skarżącego

Lp.

Zarzut

2.

I.  obrazę prawa materialnego, a to:

a)  art. 197 § 1 kk – poprzez zastosowanie tegoż przepisu pomimo dokonanych ustaleń faktycznych w części 1. uzasadnienia wyroku, tj. że oskarżony „kazał jej klęknąć i polecił jej by mu obciągnęła co też uczyniła bo nie miała wyjścia”, „kazał lizać swój odbyt”, „kazał jej zadowolić go oralnie”, „ściskał jej piersi i krocze, kilka razy włożył jej też do pochwy dłoń” i uznanie jakoby działania te były obcowaniem płciowym w rozumieniu tegoż przepisu podczas gdy w ustaleniach faktycznych w ogóle nie ustalono jakoby oskarżony dopuścił się działań wypełniających to znamię przepisu art. 197 § 1 kk, lecz ustalenia te dotyczą po pierwsze innych czynności seksualnych (obciąganie, wkładanie dłoni w pochwę, ściskanie piersi i krocza – § 2), a po drugie cytując za Sądem dotyczą „poleceń związanych z czynnościami seksualnymi”, co do których brak jest w ogóle ustaleń w uzasadnieniu faktycznym wyroku, a to czy zostały następczo zrealizowane przez pokrzywdzoną w szczególności Sąd w uzasadnieniu faktycznym nie ustalił jakoby doszło do seksu oralnego,

b)  art. 64 § 2 kk – poprzez zastosowanie tegoż przepisu podczas gdy Sąd w dokonanych ustaleniach faktycznych w części 1. uzasadnienia wyroku w ogóle nie ustalił, że oskarżony został uprzednio skazany w warunkach określonych w § 1 lub art. 64a i odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i że w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary ponownie doszło do jednego z umyślnych przestępstw tam wymienionych,

c)  art. 63 § 1 i 5 kk – poprzez błędne zaliczenie okresu tymczasowego aresztowania tj. do dnia 06.09.2022 r. 08:40 podczas gdy środek ten został uchylony dopiero z mocy postanowienia Sądu z dnia 22.06.2023 r. zaś odbywanie w tym czasie kary pozbawienia wolności nie może być uznane za premiowanie oskarżonego, bowiem do tego czasu funkcjonował on przecież w warunkach więziennych jako tymczasowo aresztowany z wszystkimi tego rygorami;

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia, a to uznanie że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu działań sprawczych ujętych w opisie czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zważając na treść tak postawionego zarzutu, także w tym miejscu konieczne jest wyraźne wyświetlenie, że zgodnie z jednolitym orzecznictwem sądów powszechnych jak i Sądu Najwyższego zarzut obrazy prawa materialnego odnoszący się do kwalifikacji prawnej czynu można postawić tylko wówczas, gdy skarżący nie podważa ustaleń faktycznych związanych z tą kwalifikacją. Jeżeli bowiem nieprawidłowe są ustalenia faktyczne, na podstawie których sąd dokonał kwalifikacji prawnej czynu, to błędem pierwotnym jest błąd w ustaleniach faktycznych, a jego następstwem wadliwa kwalifikacja prawna. Dlatego też w takiej sytuacji skarżący powinien postawić tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych (ewentualnie poprzedzający go zarzut obrazy przepisów postępowania) i wskazać, że mógł mieć on wpływ na treść wyroku (por. wyrok SN z 23.07.1974 r., V KR 212/74, OSNKW 1974/12, poz. 233; postanowienia SN: z 2.12.2008 r., III KK 230/08, LEX nr 491425; z 20.11.2008 r., V KK 158/08, OSNwSK 2008, poz. 2340; z 15.02.2007 r., IV KK 234/06, OSNwSK 2007, poz. 438; z 25.07.2005 r., V KK 61/05, OSNwSK 2005, poz. 1412).

Niemniej, skoro zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych, jak również, poprzedzające je zarzuty obrazy przepisów postępowania, okazały się chybione (ustalenia faktyczne okazały się trafne), teoretycznie i hipotetycznie rzecz ujmując, mogło dojść do obrazy przepisów prawa materialnego.

Zważając na treść postawionego zarzutu, zaprezentowanego w tej sekcji uzasadnienia i oznaczonego numerem 1a, stwierdzić przyszło, że jest on w rzeczy samej wewnętrznie sprzeczny. Tudzież wynika z niego, że sąd ustalił, między innymi, że „kazał jej klęknąć i polecił jej by mu obciągnęła co też uczyniła bo nie miała wyjścia”, „kazał lizać swój odbyt”, „kazał jej zadowolić go oralnie”, „ściskał jej piersi i krocze, kilka razy włożył jej też do pochwy dłoń”.

Bazując więc tylko na zaczerpniętym z zarzutu apelacji cytacie, nie ulegało wątpliwości, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstw z art. 197 § 1 i 2 k.k.

W doktrynie panuje zgoda, że znamię „obcowanie płciowe” obejmuje swym zakresem tzw. prawidłowy stosunek płciowy (spółkowanie), polegający na wprowadzeniu męskich narządów płciowych do żeńskich narządów płciowych, jak również surogaty stosunków płciowych, a więc wszelkie formy kontaktu seksualnego ekwiwalentne i równoważne spółkowaniu.

Jednakże skoro autor apelacji zdecydował się na podważanie dokonanej przez sąd rejonowy subsumpcji stanu faktycznego, która jak mogło się wydawać w realiach tej sprawy, nie powinna wzbudzać jakichkolwiek wątpliwości, to należało dodatkowo obrońcy wyjaśnić, poprzez odwołanie się do jednolitego w zasadzie orzecznictwa sądowego, na czym polega obcowanie płciowe – w rozumieniu art. 197 § 1 k.k.

Analiza orzecznictwa sądowego wskazuje na to, że przez „obcowanie płciowe” rozumie się także takie czynności seksualne, które nie łączą się z bezpośrednim kontaktem fizycznym między ciałami uczestników aktu seksualnego, przy czym warunkiem uznania takiego kontaktu za obcowanie płciowe jest zaangażowanie w czasie aktu narządów płciowych lub ich surogatów po stronie ofiary. W orzecznictwie za obcowanie płciowe uznano: stosunek płciowy oralny (zob. wyrok SA w Katowicach z 13.05.2004 r., II AKa 75/04, KZS 2004/9, poz. 58), wkładanie ręki do narządów rodnych kobiety (zob. wyrok SA w Katowicach z 9.11.2006 r., II AKa 323/06, KZS 2007/1, poz. 62), wprowadzenie wibratora w kształcie członka do pochwy i odbytu ofiary (wyrok SA w Katowicach z 19.04.2007 r., II AKa 40/07, KZS 2007/11, poz. 42) oraz włożenie szyjki butelki do odbytu (zob. wyrok SA w Katowicach z 15.11.2006 r., II AKa 328/06, KZS 2007/5, poz. 64; takie samo zdanie wyraził SN w uzasadnieniu wyroku z 26.10.2001 r., WA 25/01, odwołując się do stanu faktycznego będącego kanwą postanowienia SN z 9.04.2001 r., II KKN 349/98.

Ustalenia sądu I instancji, wbrew niezrozumiałym sugestiom skarżącego, nie wzbudzały wątpliwości. Oskarżony włożył do pochwy pokrzywdzonej swoją rękę, a także przemocą i groźbą zmusił ja do stosunku oralnego. Bezdyskusyjnie, w wielu środowiskach wskazanie, że ktoś komuś „obciągnął”, oznacza odbycie stosunku oralnego. W tym zakresie skarżący popadł w sprzeczności, których nie potrafi zrozumieć sąd odwoławczy. Z kolei zmuszenie kogoś groźbą i przemocą do np. lizania odbytu, z całą pewnością wyczerpuje znamiona występku z art. 197 § 2 k.k.

Brak jest w apelacji zarzutów odnośnie znamion występku z art. 157 § 2 k.k. i art. 191 § 1 k.k.

Zasadny okazał się zarzut dotyczący obrazy przepisu prawa karnego materialnego, a to art. 64 § 2 k.k., co skutkowało zmianą na korzyść oskarżonego i przyjęciem, wbrew faktom płynącym z odpisów wyroków skazujących (k.299 – 309), że oskarżony działał jedynie w warunkach art. 64 § 1 k.k. Tylko tyle można wywnioskować z opisu czynu zarzuconego przez prokuratora, a który to opis bezkrytycznie przyjął sąd I instancji. Różnica w opisie recydywy specjalnej wielokrotnej (art. 64 § 2 k.k.), nie sprowadza się jedynie, jak to zazwyczaj ujmują oskarżyciele, do wskazania, że aktualnie przypisywanego czynu sprawca dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności (zamiast 6 miesięcy) za przestępstwo podobne – co słusznie wytknął skarżący.

Zgodnie z brzmieniem art. 64 § 2 k.k., do skazania w warunkach tego przepisu koniecznie jest, między innymi, aby sprawca popełnił co najmniej trzecie przestępstwo umyślne określonego rodzaju, po uprzednim skazaniu go w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k. i po odbyciu łącznie co najmniej roku pozbawienia wolności. Przy czym, z opisu czynu przypisanego musi wynikać, że zarówno, przynajmniej, owo drugie i trzecie przestępstwo musi mieścić się w katalogu z art. 64 § 2 k.k.

Warunek "odbycia łącznie co najmniej roku kary pozbawienia wolności" jest spełniony, jeżeli sprawca faktycznie odcierpiał nie mniej niż rok z obu kar pozbawienia wolności wymierzonych mu za przestępstwa objęte układem recydywy specjalnej podstawowej, w tym co najmniej 6 miesięcy kary orzeczonej za pierwsze z nich (taki warunek wynika z art. 64 § 1).

Użycie w art. 64 § 2 k.k. zwrotów "odbył łącznie" oraz "ostatnia kara" dostatecznie jednoznacznie wskazuje na to, że jednym z warunków sine qua non stosowania tego przepisu jest ustalenie, że dany sprawca odbywał uprzednio karę pozbawienia wolności najmniej dwa razy

Fakty te, jak słusznie wskazywał skarżący, nie wynikają z opisu czynu przypisanego w pkt 1 wyroku, przez co sąd II instancji, zważając na kierunek apelacji, władny był w oparciu o treść czynu przypisanego ustalić jedynie, że oskarżony działał w warunkach recydywy specjalnej podstawowej.

Nie jest zasadny zarzut dotyczący naruszenia przepisów art. 63 § 1 i 5 k.k. W uzasadnieniu wskazano przecież, że w dniu 6 września 2022 roku wprowadzono oskarżonemu do wykonania inną karę pozbawienia wolności. Nie istnieje zatem prawna możliwość, aby orzeczenie o zaliczeniu tymczasowego aresztowania pokrywało się z dwiema karami.

Przedmiotowa kwestia, co prawda budziła przed laty wątpliwości orzecznicze, niemniej aktualnie wyrażony wyżej pogląd nie wzbudza kontrowersji. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2021 r. ( I KZ 3/21) jedynie potwierdzono utartą linię orzekania wskazując, iż okres tymczasowego aresztowania zbiegający się w czasie z odbywaniem przez sprawcę kary pozbawienia wolności nie podlega zaliczeniu na podstawie art. 63 § 1 k.k. Trudno mówić o rzeczywistym pozbawieniu wolności w rozpoznawanej sprawie przez cały okres stosowania tymczasowego aresztowania, skoro w okresie jego trwania wprowadzono do wykonania karę pozbawienia wolności orzeczoną w innej sprawie. Odmienny punkt widzenia musiałby doprowadzić do zaliczenia tego samego okresu izolacji na poczet dwóch kar orzeczonych w różnych sprawach, co pozostawałoby w jaskrawej sprzeczności z celem omawianego przepisu i prowadziłoby do całkowicie nieuprawnionego premiowania oskarżonego. Jeżeli w okresie tymczasowego aresztowania oskarżonego równocześnie odbywał on karę pozbawienia wolności, to dzień końca tej kary jest początkiem stosowania wyłącznie środka zapobiegawczego i od niego rozpoczyna się okres, który podlega zaliczeniu na poczet orzekanej kary.

Wniosek

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku musiał zostać częściowo uwzględniony, gdyż zasadny okazał się zarzut obrazy przepisu art. 64 § 2 k.k.

Lp.

Zarzut

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju z dnia 14 listopada 2024 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 289/24.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z uwagi na to, że zarzuty apelacji okazały się chybione, brak było przesłanek z art. 439 k.p.k. oraz sąd nie dostrzegł potrzeby działania z urzędu w trybie art. 440 k.p.k. i 455 k.p.k., zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy (art. 433 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju z dnia 14 listopada 2024 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 289/24.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wyjawione w sekcji oznaczonej numerem 3.2.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Z uwagi na okoliczności z art. 624 § 1 k.p.k. oskarżonego zwolniono z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym

7.  PODPIS

Sędzia Paweł Stępień

Sędzia Jacek Myśliwiec sędzia Katarzyna Gozdawa - Grajewska