Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Z. W. w pozwie skierowanym przeciwko W. S. zażądał na podstawie art. 23 i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. zobowiązania pozwanego do opublikowania na swój koszt w dwóch kolejnych wydaniach prasy branżowej, tj. w magazynach (...) i (...) a także w w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia na okres 7 dni na stronie internetowej www.lowiecki.pl – łowieckiego Dziennika Myśliwych w ramie wielkości ¼ ekranu, z uwzględnieniem standardowej wielkości czcionki koloru czarnego na białym tle oświadczenia następującej treści:

„Przepraszam Pana Z. W. za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez publiczne nazywanie powoda nieetycznym myśliwym dopuszczającym się kłusownictwa, kłamcą, podrabiającym dokumenty, wypłacającym sobie, kolegom oraz synowi nienależnych pieniędzy z kasy koła i pomawianie jego i jego rodziny o to, że wykorzystywali do osiągnięcia korzyści w postaci niezgodnego z prawem i statutem przyjęcia do koła (...) z siedzibą w S. jego zięcia M. M., co rażąco godziło w jego cześć, dobre imię i godność osobistą oraz spowodowało narażenie Pana Z. W. na utratę nieposzlakowanej opinii, a także zaufania publicznego w kręgach myśliwskich, w tym w szczególności wśród kolegów z Koła (...) w S.”.

Poza tym powód domagał się nakazania pozwanemu zapłaty w imieniu powoda kwoty 2.500 zł na rzecz Stowarzyszenia (...) w Ł. w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że powód jest wieloletnim członkiem Koła (...). Aktywnie i sumiennie uczestniczył w życiu K., do czasu, gdy pozwany z nieznanych przyczyn zaczął szkalować powoda i jego najbliższych w celu zdyskredytowania w oczach kolegów – członków K.. Pozwany kierował się niskimi pobudkami i chęcią zniszczenia oraz zdyskredytowania w środowisku bliskich oraz kolegów myśliwych z (...) przy każdej nadarzającej się okazji kierował pod jego adresem kolumnie i szykany. W 2005 r. oskarżył powoda o wykonywanie polowania niezgodnie z wpisem w książce zgłoszeń. Po uniewinniającym powoda wyroku, oskarżał go fałszowanie dokumentacji w sprawie przyjęcia zięcia na staż do K., co skutkowało wielkim przeżyciem także dla bliskich powoda. Następnie oskarżał powoda do (...) w W. oraz do Urzędu Skarbowego w Ł.. Wszystkie te zarzuty okazały się kłamliwe. Mimo tego pozwany pisał pisma do organów (...) w których za wszelką cenę chciał przedstawić powoda w bardzo niekorzystnym świetle. W tym celu fałszował treść dokumentów do których miał dostęp oraz odmawiał tego dostępu powodowi. Kierowanie pod adresem powoda i jego syna podejrzeń o łamaniu zasad statutu i prawa łowieckiego skutkowało wszczynaniem postępowań dyscyplinarnych, które okazywały się bezpodstawne. Jednak rzucane tego typu podejrzeń spowodowało utratę zaufania wśród kolegów myśliwych i uniemożliwiało piastowanie jakichkolwiek stanowisk myśliwskich, chociaż powód był zasłużonym myśliwym. Pozwany swoimi działaniami doprowadził do usunięcia powoda z K., którego był współzałożycielem. Przywrócenie do członkostwa w K. nastąpiło na podstawie orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, który stwierdził uzasadnieniu, że działania członków, w tym pozwanego były skrajnie i rażąco szkodliwe dla powoda i nie znajdowały pokrycia w faktach, a stanowiły jedynie pomówienia ze strony innych myśliwych, w tym pozwanego, który był prowodyrem. Konieczność prowadzenia szeregu postępowań w celu udowodnienia niewinności wywołała skutki zdrowotne i była koszmarnym przeżyciem.

Pozwany dopuszczał się zachowań, które stanowiły naruszenie dobrych obyczajów, etyki i zasad współżycia koleżeńskiego oraz naruszały dobra osobiste powoda. Wielokrotnie wszczynał konflikty z powodem, używając pomówień, szykan i kalumnii. Dążąc do usunięcia powoda z K., inspirował wszczynanie wobec powoda i jego najbliższych postępowań dyscyplinarnych, które ostatecznie nie potwierdzały wysnuwanych zarzutów.

Postępowanie pozwanego było tym bardziej naganne, że pełniąc funkcje organizacyjne w K. winien był stać nie tylko na straży respektowania powyższych zasad przez innych, ale sam się do nich stosować, a jakiekolwiek konflikty personalne z powodem czy innymi członkami K. rozwiązywać na gruncie prywatnym, bez wykorzystywania w tym celu instrumentów prawa łowieckiego.

Powód w piśmie procesowym z 18 października 2015 r. (k. 198 – 212) przedstawił zestawienie czynności, które ocenił jako naruszające jego godność i dobre imię oraz zawinione przez pozwanego. Generalnie zarzuty te dotyczyły doprowadzenia do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko powodowi pod zarzutem prowadzenia polowania w innym miejscu niż w zgłoszeniu do księgi ewidencji polowań, postawienia zarzutu bezprawnego pobrania pieniędzy z kasy K. za oddane tusze lisów, zawiadomienia do urzędu skarbowego oraz pomówienia o bezprawne oddanie ambony na rzecz innego członka K. – J. K. (1).

Pozwany W. S. powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie. W odpowiedzi na pozew (k. 90 100) poniósł ogólnikowość zarzutów powoda oraz brak dowodów na bezprawność działania pozwanego. Poza tym podniósł zarzut braku legitymacji biernej co do czynności podejmowanych kolegialnie przez zarząd Koła, bądź potwierdzanych przez jego organy. Znaczna część przypisywanych pozwanemu działań, zachowań lub stanowisk była bowiem wynikiem decyzji kolegialnych organów K. Lub (...). Pozwany jako członek organu nie był władny do indywidualnego podejmowania działań. Nie może odpowiadać za zgodne z prawem działanie organów, do których należał też powód. Niczym nie zostały uzasadnione zarzuty powoda dotyczące kłamstw i bezprawnych oskarżeń ze strony pozwanego. Nadto krytyczna ocena działalności członka koła łowieckiego przez uprawniony do tego organ nigdy nie stanowi naruszenia dóbr osobistych.

Poza tym powód doprowadził do wszczęcia szeregu postępowań. Po zawiadomieniu powoda Prokurator Rejonowy w Sejnach prowadził postępowanie karne sygn. Ds. 631/07 w sprawie składania fałszywych zeznań przez pozwanego w toku postępowania Okręgowego Sądu Łowieckiego w O. sygn. OSŁ 1/07. Powód zainicjował także postępowanie dyscyplinarne względem pozwanego, które prowadził rzecznik (...) w B., a także postępowanie dyscyplinarne związane z wykonywaniem przez pozwanego funkcji prokuratora. W żadnym z tych postępowań nie ukarano pozwanego.

Pozwany zaprzeczył aby kiedykolwiek nazwał powoda publicznie bądź prywatnie „nieetycznym myśliwym, dopuszczającym się kłusownictwa, kłamcą” i pomawiał go oraz jego rodzinę o to, że podejmowali działania w postaci niezgodnego z prawem i statutem przyjęcia do K. (...) zięcia powoda M. M.. Natomiast pisma i zawiadomienia były kierowane wyłącznie do statutowych organów (...) lub organów ścigania w związku z ujawnionymi nieprawidłowościami dotyczącym zachowania powoda jako członka zarządu K. (...) i jako członka tego koła. Postępowanie to nie tylko było zgodne z prawem, ale także wynikało z obowiązków pozwanego jako członka K. lub zarządu tego K., a cała korespondencja była oparta na faktach i rzetelnych dowodach. Pozwany próbował rozładować napiętą atmosferę i zgłosił chęć rezygnacji z pełnienia wszelkich funkcji w K., ale każda inicjatywy była oddalana przez powoda.

Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia majątkowego z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. ze względu na brzmienie art. 442 §1 k.c. i ustanowiony nim trzyletni termin przedawnienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, liczonym od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Powołane przez powoda zdarzenia świadczące – jego zdaniem – o naruszeniu dóbr osobistych dotyczyły lat 2007 – 2010.

Dodatkowo pozwany powołał się na klauzulę generalną z art. 5 k.c., wskazując, że powód wręcz atakował zarzutami pozwanego, natomiast obecnie starał się przedstawić siebie jako ofiarę działania pozwanego, podczas gdy to on był inicjatorem konfliktu oraz prezentował postawę agresywną, szkalował pozwanego, podejmował szereg działań godzących w jego dobre imię jako człowieka i funkcjonariusza publicznego. Powołał przy tym pismo powoda skierowane do Okręgowej Rady Adwokackiej w W.. W tej sytuacji uwzględnienie powództwa kłóciłoby się z zasadami współżycia społecznego.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd ustalił i zważył co następuje:

Powód i pozwany są członkami Koła (...) z siedzibą w S., działającego od 1997 r. Obaj, obok innych osób, byli współzałożycielami tego koła. Pozwany pełnił w przeszłości funkcję prezesa K., zrezygnował z niej podczas walnego zgromadzenia K. w dniu 27 kwietnia 2003 r. Na mocy uchwały walnego zgromadzenia K. z 10 kwietnia 2005 r. powód został członkiem zarządu K. i pełnił funkcję skarbnika.

Od co najmniej roku 2003 r. między powodem a pozwanym dochodziło do konfliktów związanych z funkcjonowaniem w obrębie koła łowieckiego. Konflikt w obrębie K. był widoczny podczas walnego zgromadzenia z 27 kwietnia 2003 r., co zostało uwidocznione w protokole z posiedzenia. Powód przedstawiał swoje skargi i zażalenia kierowane pod adresem pozwanego oraz dokonał jego negatywnej oceny jako członka (...). Pozwany uzyskał wówczas absolutorium jako członek zarządu K.. Powód nie uzyskał absolutorium bez wskazania funkcji. Podjęto wówczas uchwałę dotyczącą zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (protokół (k. 78 – 83 akt GSŁN 32/07)).

W grudniu 2005 r. pozwany złożył pisemną informację, adresowaną do prezesa Koła (...) o wykonywaniu przez powoda oraz innego myśliwego M. L. polowania w dniu 11 grudnia 2005 r. w sektorze, w którym nie byli oni wpisani do księgi ewidencji jako polujący (k. 15). Poza tym skierował pismo z informacją o tym incydencie do rzecznika dyscyplinarnego (...) w Ł. (k. 16 – 20).

W dniu 17 grudnia 2005 r. powód również zawiadomił prezesa K. (...) o niewłaściwym zachowaniu pozwanego z 11 grudnia 2005 r., które określił jako „bezmyślne i niezgodne z regulaminem polowań” oraz przypuszczalnie nakierowane na „zamiar dokonania przestępstwa”. Domagał się wyjaśnienia problemu na posiedzeniu zarządu Koła (k. 6 akt postępowania dyscyplinarnego (...) 32/07). Pisma te, jako dotyczące przewinień łowieckich prezes K. – L. C. przekazał rzecznikowi dyscyplinarnemu Zarządu Okręgowego (...) w Ł. (k. 7 akt postępowania dyscyplinarnego (...) 32/07) celem rozpoznania.

Postanowieniem z 10 lutego 2006 r. Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny w Ł. wszczął dochodzenie dyscyplinarne przeciwko M. L. i Z. W. o przewinienie łowieckie z § 137 ust. 1 pkt 1 i 3 statutu (...) oraz § 14 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra (...), Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 4 kwietnia 1997 r.. W dniu 19 września 2006 r. Rzecznik sformułował wniosek oskarżycielski o wykonywanie polowania w dniu 11 grudnia 2005 r. w obwodzie łowieckim nr 56 w miejscu, w którym nie był wpisany w książce ewidencji pobytu myśliwych w łowisku i w celu rozpoznania skierował sprawę do Okręgowego Sądu Łowieckiego w Ł.. Następnie ze względu na funkcje pełnione przez obwinionych Z. W. (członka Okręgowej Komisji Rewizyjnej w Ł.), M. L. (wiceprezesa Okręgowej Rady Łowieckiej w Ł.) oraz świadka W. S. ( prezesa Okręgowego Sądu Łowieckiego w Ł.), główny Sąd Łowiecki w W. powierzył rozpoznanie sprawy Okręgowemu Sądowi Łowieckiemu w O..

Po przeprowadzonym postępowaniu Okręgowy Sąd Łowiecki w O. sygn. 1/ (...)/07 orzeczeniami z 20 kwietnia 2007 r. uznał obwinionych Z. W. i M. L. za winnych tego, że w dniu 11 grudnia 2005 r. każdy z obwinionych w obwodzie łowieckim nr 56 polował w miejscu, w którym nie był zapisany w księdze pobytu myśliwych na polowaniu indywidulanym, tj. popełnienia przewinienia naruszającego § 137 ust. 1 pkt 1 i 3 statutu (...) oraz § 24 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz z 23 marca 2005 r. i za to na podstawie powyższych przepisów skazał każdego z nich na karę zawieszenia w prawach członka na okres 18 miesięcy oraz karę dodatkową pozbawienia prawa pełnienia funkcji w organach Zrzeszenia na okres 2 lat. Po zapadnięciu powyższego nieprawomocnego orzeczenia, uchwałą z 22 listopada 2007 r. Zarząd Okręgowy (...) w Ł. zawiesił powoda w pełnieniu funkcji skarbnika w kole (...) (k. 29). W odwołaniu od powyższej uchwały powód ocenił ją jako nieetyczną oraz wniósł o „rozważenie i podjęcie działań prowadzących do zawieszenia w pełnieniu funkcji” pozwanego jako prezesa Sądu Okręgowego (...) w Ł. i W. B. (1) z funkcji rzecznika dyscyplinarnego (k. 30). W dniu 17 grudnia 2007 r. uchwała z 22 listopada 2007 r. została uchylona (zawiadomienie k. 31).

Po rozpoznaniu odwołań obwinionych orzeczeniem z 11 grudnia 2007 r. Główny Sąd Łowiecki (rep. (...) 31/07) uchylił zaskarżone orzeczenie i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Okręgowemu Sądowi Łowieckiemu w O. ze względu na wady uzasadnienia i nieomówienie zebranego materiału. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Okręgowy Sąd Łowiecki w O. orzeczeniami z 29 lutego 2008 r., sygn. OSŁ 1/07 obwinionych M. L. i Z. W. uniewinnił od zarzucanych im czynów. Z uzasadnienia powyższego orzeczenia wynika, że zebrany materiał dowodowy nie był pełny, zawierał rozbieżności, a poza tym nie dano wiary zeznaniom W. S. ze względu na jego zatarg z Z. W.. Dlatego według przekonania Okręgowego Sądu Łowieckiego, skoro Z. W. nie popełnił żadnego przewinienia, to należało go uniewinnić. Odwołanie od powyższego orzeczenia wniósł Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny w Ł., który zakwestionował trafność ustalenia podstawy faktycznej, w tym oceny dowodów. Orzeczeniem z 8 lipca 2008 r. Główny Sąd Łowiecki (rep. (...) 20/08) utrzymał zaskarżone orzeczenia w mocy. W uzasadnieniu stwierdził, że sąd I instancji po analizie wpisów w ewidencji pobytu myśliwych w łowisku oraz mapy terenu miał podstawy do przyjęcia, że Z. W. polował w obwodzie łowieckim nr 56 w rejonie tzw. „las–pole”, a więc w tym, w którym zgłosił w księdze ewidencyjnej zamiar polowania.

Z kolei na skutek doniesienia Z. W. (k. 228 – 231) rzecznik dyscyplinarny (...) w C. postanowieniem z 11 kwietnia 2007 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie niezgodnego z regulaminem wykonywania polowania indywidualnego w dniu 11 grudnia 2005 r. przez W. S., tj. naruszeniem § 13 pkt 1. § 21 pkt 1, § 22 pkt 2 i 6 oraz § 23 w zw. z § 24 rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz (akta GSŁN 32/07 – k. 15). W uzasadnieniu wskazano, że zawiadamiający Z. W. zarzucił W. S. naruszenie regulaminu polowań podczas polowania indywidualnego w dniu 11 grudnia 2005 r., przez co mógł narazić zawiadamiającego na niebezpieczeństwo pozbawienia życia. Po rozpoznaniu powyższego wniosku Zastępca Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego w C. postanowieniem z 31 lipca 2007 r. odmówił wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego w powyższej sprawie ze względu na przedawnienie (k. 41 – 42 akt GSŁN 32/07). Główny Sąd Łowiecki w W. postanowieniem z 22 kwietnia 2008 r. nie uwzględnił odwołania Z. W., podzielając stanowisko rzecznika dyscyplinarnego.

W trakcie prowadzenia tego postępowania pozwany złożył zawiadomienie do Prokuratora Rejonowego w Łomży o złożeniu fałszywych zeznań przez pozwanego, a także rzecznika dyscyplinarnego (...) w Ł. W. B. (1) i świadka K. K.. Wszczęte śledztwo prowadził Prokurator Rejonowy w Sejnach, sygn. Ds. 631/07, który postanowieniem z 28 grudnia 2007 r. umorzył je na etapie postępowania in rem w sprawie złożenia fałszywych zeznań przez W. S. i K. K. (czyny z art. 233 §1 k.k.), poświadczenia nieprawdy w protokole oględzin z 12 stycznia 2006 r. przez W. B. (1) (czyn z art. 271 §1 k.k.) oraz narażenia Z. W. przez W. S. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku zdrowiu (czyn z art. 160 §1 k.k.). W obszernym uzasadnieniu zostały szczegółowo omówione okoliczności polowań prowadzonych 11 grudnia 2005 r. W szczególności ustalono, że pozwany tego dnia zawiadomił prezesa K. (...) L. C. o stwierdzonych przez siebie nieprawidłowościach związanych z polowaniem powoda i M. L. w łowiskach oddalonych od miejsca zgłoszonego w księdze ewidencyjnej. Podjął także dalsze czynności zmierzające do potwierdzenia i udokumentowania swych spostrzeżeń. M.in. rozmawiał ze strażnikiem leśnym W. Ż., sporządził dokumentację fotograficzną. Przeanalizowano także twierdzenia Z. W. i M. L. oraz zeznania świadków; zbadano dokumenty, w tym wyniki zakończonych już postępowań łowieckich i materiały zebrane w ich toku. Ostatecznie stwierdzono, że mimo wyczerpania możliwości dowodowych nie zdołano zgromadzić materiału, który pozwoliłby na wyeliminowanie jednej z przedstawionych wersji przebiegu polowania. Wobec braku danych dostatecznie uzasadniających popełnienie czynów z art. 233 §1 k.k. oraz z art. 233 §2k.k. w zw. z art. 12 k.k. postępowanie to zostało umorzone. Podobne argumenty stały się podstawą umorzenia postępowania w kwestii popełnienia czynu z art. 160 §1 k.k. (charakteryzującego się umyślnością), ze zwróceniem uwagę na całkowicie odmienne relacje dotyczące przebiegu spotkania Z. W. i W. S. w dniu 11 grudnia 2005 r., które nie dały się zweryfikować negatywnie lub pozytywnie. Postanowieniem z 29 lutego 2008 r. Sąd Rejonowy w Łomży (sygn. II Kp 41/08) nie uwzględnił zażalenia Z. W. i zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy, stwierdzając, że zebrany materiał dowodowy, dodatkowo uzupełniony po umorzeniu postępowania, a także wyniki dyscyplinarnych postępowań łowieckich nie dał podstawy do ustalenia innego stanu faktycznego i prawnego niż dokonał tego prokurator (akta GSŁN 32/07 oraz k.384 z informacją o zniszczeniu akt Ds. 631/07). Okręgowy rzecznik Dyscyplinarny (...) w B. postanowieniem z 17 listopada 2008 r. (sygn. ORD 33/08) odmówił wszczęcia postępowania dyscyplinarnego z wniosku Z. W. i M. L. w kwestii fałszywych zeznań składanych przez W. S. i K. K. w postępowaniach uznających skarżących za winnych przewinienia myśliwskiego. Wskazano na uchybienia proceduralne i merytoryczne w tym postępowaniu (świadczące o braku profesjonalizmu), jednak nie można było twierdzić, że dokonano je tendencyjnie i w celu doprowadzenia do ukarania pierwotnie uznanych osób za obwinione. Zwrócono natomiast uwagę na konieczność eliminacji uchybień w postępwoaniu pozasądowym (k. 141).

Zdaniem powoda zarzuty kierowane przez pozwanego, które stały podstawą postępowania dyscyplinarnego przeciwko niemu od początku jako fałszywe nie polegały na prawdzie i były nakierowane na zdyskredytowanie powoda. Dowodem na to było też zawiadomienie z 4 maja 2006 r. Prokuratora Rejonowego w Zambrowie o sfałszowaniu podpisu Z. K. w księdze ewidencji polowań (k. 219). Poza tym pozwany nie miał podstawy aby wystąpić o zawieszenie go w funkcji skarbnika (wniosek pozwanego oraz protokół posiedzenia (...) w Ł. z 22 listopada 2007 r. k. 113 i 114 akt ORD 17/09), gdyż orzeczenie sądu łowieckiego o ukaraniu go było nieprawomocne, a później zostało uchylone.

W toku powyższych postępowań dochodziło do wymiany korespondencji w której zainteresowani czynili sobie zarzuty zachowań nielicujących z etyką łowiecką (k. 220, 237, 238). Doszło także do spolaryzowania wśród myśliwych, opowiadających się za jedną lub drugą stroną konfliktu. Po stronie powoda stanęli J. K. (1) i K. M., którzy zrezygnowali z pełnienia funkcji sędziego w Okręgowym Sądzie (...) w Ł. (k. 234 – 235). Strony zarzucały sobie wzajemnie składanie licznych doniesień i wszczynanie postępowań. Pozwany złożył zestawienie takich spraw wszczętych z inicjatywy Z. W. i M. L. (k. 110).

Następnym polem konfliktu między stronami była kwestia pobrania pieniędzy przez powoda z kasy K. za ustrzelone lisy i tusze zdane do Weterynaryjnego Inspektoratu Sanitarnego w Z. oraz zakup paliwa w 2007 r. z przeznaczeniem do samochodu powoda za kwoty 51,15 zł i 98,95 zł bez wiedzy i zgody zarządu Koła. Powyższe czynności finansowe zostały dokonane w okresie pełnienia funkcji skarbnika K. przez powoda.

Kwestia odpłatności za tusze lisów wynikała z konieczności sprawdzenia skuteczności akcji szczepień tych zwierząt przeciwko wściekliźnie. W tym celu Powiatowe Inspektoraty Weterynarii w Ł. oraz Z. wystąpiły do Koła (...) o odstrzał lisów i dostarczenie tusz do badania (umowa (...) stycznia 2006 r. – k.73 akt ORD 17/09 ). Odpłatność za zdaną tuszę lisią z funduszy „weterynaryjnych” wynosiła 25 zł. Powód zdał tusze lisów w grudniu 2004 r. i zapłatę za nie w kwocie 100 zł otrzymał w kwietniu 2005 r. Wypłaty dokonała księgowa K. – H. D.. Pismem z 27 grudnia 2009 r. podpisanym przez pozwanego, zawiadomiono Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. o podejrzeniu popełnienia wykroczenia skarbowego polegającego na nieujawnieniu dochodów i nieuiszczenia podatku dochodowego przez Z. W., D. W. i M. L., dotyczące pobrania z kasy K. za oddane tusze lisów w wypadku powoda kwoty 100 zł (k. 44). Podkreślono, że wnioski o wypłatę nie zostały zatwierdzone przez zarząd Koła, a fakt wypłaty został ukryty przez Z. W. jako skarbnika. W piśmie z 21 stycznia 2010 r. skierowanym do zarządu Koła powód domagał się kopii dokumentów dotyczących pobranych przez niego sum, a także rozliczenia zaliczek pobranych przez innych członków K., a przede wszystkim kwoty 2.000 zł pobranej przez pozwanego oraz okoliczności pozyskania przez niego cielęcia w dniu 7 października 2010 r. oraz dowodu wpłaty za tuszę wziętą na użytek własny. W odpowiedzi na powyższe pismo z 1 lutego 2010 r. (podpisanej przez pozwanego jako sekretarza za zarząd Koła), w której załatwiono odmownie żądania, powód został określony jako człowiek niewiarygodny, kierujący się chęcią zemsty. Przyznano istnienie konfliktu. Pismem z 14 kwietnia 2010 r. Urząd Skarbowy w Ł. poinformował powoda, że przeprowadzeniu czynności sprawdzających (wezwano powoda), nie stwierdzono przesłanek do wszczęcia wobec niego postępowania podatkowego (k. 48). Odmówiono mu natomiast przesłania kopii doniesienia złożonego przez Koło (...). Z zeznań księgowej H. D. wynika, że od tych kwot nie został odprowadzony podatek.

Na początku 2007 r. powód własnym samochodem jeździł do różnych jednostek administracji lokalnej i leśnej w celu zatwierdzenia planów łowieckich K. oraz w sprawach związanych z przedłużeniem umowy dzierżawy terenu łowieckiego i kategoryzacji obwodu. Za zakupione paliwo przedstawił dwie faktury opiewające na kwoty 57,15 zł oraz 98,95 zł. Bez formalnego zatwierdzenia przedłożonych faktur przez prezesa K., księgowa H. D. wypłaciła powodowi powyższe kwoty.

Kwestią sporną była też prawidłowość procedury związanej z uiszczeniem wpisowego i składki w 2007 r. przez aplikującego o przyjęcie do K. (...) w charakterze stażysty zięcia powoda M. M.. Powód jako skarbnik K. przyjął od niego w maju 2007 r. wpisowe, a następnie składkę członkowską jak od członka macierzystego i odprowadził ją do Zarządu Okręgowego (...) w Ł. bez wiedzy i zgody zarządu Koła. M. M., który odbył staż, ostatecznie nie został przyjęty w poczet członków Koła (...). Pozwany podpisał zawiadomienie z 8 grudnia 2007 r. do rzecznika dyscyplinarnego (...) w Ł., dotyczące naruszenia statutu (...) (k. 24), ,

Kolejnym przejawem konfliktu było przekazanie w 2008 r. przez powoda ambony w rejonie tzw. (...) na rzecz członka K. J. K. (1) bez porozumienia z zarządem Koła. Ambona ta została wzniesiona przez D. W. w 2001 r. i stanowiła zaewidencjonowany majątek K.. W dokumentacji wykonanych prac gospodarczych w porozumieniu z M. L. wpisano, że J. K. (1) wywiązał się z obowiązku wykonania nowej ambony, podczas gdy chodziło o urządzenie już stanowiące majątek K.. Uchwałą Zarządu Koła (...) z 30 marca 2009 r. wymierzono Z. W. karę porządkową za bezprawne dysponowanie majątkiem K. oraz rozpowszechniane informacji nieprawdziwych i oczerniających członków zarządu K. w postaci zawieszenia w prawach członka K. na okres jednego roku (k. 42). Powód złożył odwołanie od tej uchwały do walnego zgromadzenia, podniósł też zarzut nielegalności wybranego zarządu Koła i „obrzydliwych posunięć do jakich jest zdolny ten człowiek”, chodziło mu o pozwanego.

Pismem z 16 listopada 2009 r. Koło (...) (sporządzonym przez pozwanego jako sekretarza K.) skierowało zawiadomienie do Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego (...) w W. o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego względem M. L., Z. W., Z. K., J. K. (1) i M. K. (1). Odnośnie powoda podniesiono m.in. kwestie związane z pobraniem w 2006 r. bez wiedzy zarządu pieniędzy (200 zł) za tusze lisów (także za syna D. W. przebywającego w Stanach Zjednoczonych Ameryki), zakupem w 2007 r. paliwa zużytego na potrzeby K. (57,15 zł i 98,95 zł), które nie posiada pojazdu, obdarowania amboną J. K. (1), który był zobowiązany wykonać i przekazać ambonę na rzecz K., przyjęcie wpisowego i składki od M. M. oraz wpisanie go na listę członków macierzystych bez zgody Zarządu, a także złożenia fałszywych zeznań na temat przyjęcia w poczet członków P. K., niezgłoszenia podejrzenia co do faktu sfałszowania protokołu z posiedzenia zarządu Koła (k. 49 –50). Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny w O. postanowieniem z 15 lutego 2010 r., sygn. ORD 17/09 (k. 48 – 49 akt ORD 17/09) wszczął dochodzenie dyscyplinarne przeciwko Z. W. oraz innym osobom o powyższe czyny. Postanowieniem z dnia 4 maja 2010 r. Rzecznik Dyscyplinarny umorzył dochodzenie przeciwko Z. W. wskazując, że zarzucane mu czyny nie stanowiły przewinień łowieckich, a zarzut dotyczący pobrania pieniędzy za zdane tusze lisów uległ przedawnieniu. Poza tym wskazał, że wszystkie zarzuty, były przedmiotem posiedzenia zarządu Koła Łowieckiego (...) w dniu 30 marca 2009 r., który zastosował wobec Z. W. karę porządkową w postaci zawieszenia w prawach członka K. na okres jednego roku. W dniu 24 maja 2009 r. Walne Zgromadzenie K. nie uwzględniło odwołania Z. W. od decyzji zawieszającej go w prawach członka K. na okres jednego roku. Od postanowienia Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowego Sądu Łowieckiego w O. w piśmie z 17 maja 2010 r, (podpisanym przez pozwanego) odwołał się zarząd Koła Łowieckiego (...). Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2011 r. Okręgowy Sąd Łowiecki w O. zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy, wskazując na ostry konflikt w Kole (...) i osobiste zatargi przenoszone na płaszczyznę (...) oraz działania zmierzające do eliminacji z grona myśliwych niektórych członków K..

Z. W. i J. K. (1) wnieśli wówczas o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w stosunku m.in. do pozwanego. Postanowieniem z 1 lutego 2010 r. postępowanie wyjaśniające zostało umorzone ze względu na brak podstaw do złożenia wniosku oskarżycielskiego (sygn. ORD 14/09). Rozpoznający wniosek Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny w B. (działający na zlecenie Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego w W.) w piśmie skierowanym do Okręgowej Rady Łowieckiej w Ł. (k. 38 – 39) zwrócił uwagę na konflikt w obrębie koła (...) w którym powstały dwie zwalczające się strony, tj. Z. W. (powód), M. L. i J. K. (1) oraz W. S. (pozwany) i L. C.. Zwrócono uwagę na błędy formalne w podejmowanych uchwałach oraz prowadzonych protokołach, nieodzwierciedlających stanowiska zajętego przez uczestników danego zebrania, w tym dotyczących ukarania J. K. (1). Podkreślono, że pozwany jako prawnik nie powinien dopuścić do podejmowania uchwał dotkniętych błędami, a jako sekretarz K. nie powinien podpisywać uchwał bez pełnomocnictwa na podstawie uchwały zarządu, nie powinno mieć miejsca. Poza tym pozwany był osobiście zaangażowany w konflikt, o czym świadczyła treść jego pism oraz dążenie do eliminacji członków K..

Wcześniej, kwestia przyjęcia P. K. i sfałszowania protokołu z 16 listopada 2006 r. przez W. S. była przedmiotem śledztwa prowadzonego przez Prokuratora Rejonowego w Sejnach, sygn. Ds. 796/08/Sw, toczącego się na podstawie doniesienia Z. W. i M. L.. Postanowieniem z 17 marca 2009 r. (k. 148 – 151) postępowanie umorzono w sprawie, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

W piśmie z 12 stycznia 2010 r. skierowanym do powoda i M. L. pozwany zaproponował poddanie się badaniu wariografem w celu ustalenia prawdomówności; zobowiązał się pokryć koszty tego badania (k. 510. Pozwany nie przystał na tę propozycję (k. 52). Poinformował, że zwrócił się do (...) w Ł. o przeprowadzenie kontroli i wyjaśnienie nieprawidłowości organizacyjno – finansowych zarządu Koła (...), a także skierowaniu w trybie prywatno – skargowym aktu oskarżenia przeciwko W. S..

Uchwałą walnego zgromadzenia z 18 kwietnia 2010 r. na wniosek zarządu Koła wykluczono powoda spośród członków Koła (...) (k. 142 – 144). Podczas głosowania nad wykluczeniem oddano 21 głosów, w tym 19 głosów za i 2 głosy przeciw. Odwołanie powoda do Zarządu Okręgowego (...) w Ł. nie było skuteczne, w dniu 3 marca 2011 r. zapadła uchwała o nieuwzględnieniu odwołania. Pismem z 20 czerwca 2012 r. przewodniczący Zarządu Głównego (...) poinformował o braku podstaw do podjęcia działań nadzorczych i odmówił uchylenia uchwały Zarządu Okręgowego (...) w Ł.. W tej sytuacji Z. W. wystąpił na drogę postępowania sądowego.

Wyrokiem z 11 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w Łomży, sygn. I C 682/12 uwzględnił żądanie powoda i ustalił, że powód jest członkiem pozwanego Koła (...). Wykluczenie powoda nastąpiło bowiem z rażącym naruszeniem wymogów przewidzianych w dyspozycji § 44 ustęp 3 Statutu (...). Powód nie został bowiem pisemnie zawiadomiony na co najmniej 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia o umieszczeniu w porządku obrad kwestii dotyczącej wykluczenia go. W ten sposób naruszono jego prawo do obrony. Przez to uchwała została podjęta niezgodnie z postanowieniami statutu.

Poza tym Sąd orzekający nie podzielił zarzutów stawianych powodowi pod względem merytorycznym, których zasadność nie została wykazana. Chodziło o kwestie związane z pobraniem pieniędzy za zdane tusze lisie w grudniu 2004 r., zwrotem pieniędzy za paliwo w 2007 r., przyjęciem wpisowego i składki od zięcia M. M., który nie został ostatecznie przyjęty w poczet członków K., a także przekazaniem” ambony na rzecz innego członka K. J. K. (1) (wówczas w wieku 76 lat) oraz wprowadzenie w błąd poprzez stwierdzenie niewykonania zleconych prac przez niektórych członków K. i niezgodnej z zasadami praktyki nieosobistego wykonywania tych prac. W szczególności Sąd nie dał wiary zeznaniom W. S. i L. C., którzy podtrzymywali zarzuty sformułowane w uchwale z 18 kwietnia 2010 r. Zdaniem Sądu wykluczenie członka mogło nastąpić tylko w wypadku rzeczywistego i rażącego złamania przepisów prawa łowieckiego, a także zasad etyki i dobrych obyczajów. W rozpoznawanej sprawie reguł tych użyto w celu pozbycia się niewygodnych osób ze zrzeszenia. Ponadto względem Z. W. zastosowano karę zawieszenia w prawach członka na okres roku, jego odwołania od tej kary nie zostały uwzględnione i w tym samym okresie podjęto kwestionowana przez niego uchwałę z dnia 18 kwietnia 2010 r. Skoro więc K. wybrało wcześniej wobec członka sankcję w postaci zawieszenia w prawach na okres jednego roku, a nie zaszły w tym czasie inne, nowe okoliczności, nie było podstaw do sięgania po kolejny, surowszy środek.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 9 kwietnia 2015 r. oddalił apelację Koła (...) nie podzielając ani zarzutu dotyczącego naruszenia art. 44 ust. 3 statutu (...), ani dotyczącego błędów w ocenie materiału dowodowego stanowiącego podstawę faktyczną rozstrzygnięcia. Wskazano wręcz, że doszło do sytuacji, w której poszukiwano argumentów do wyeliminowania powoda jako osoby nieakceptowanej przez władze K., co nie mogło zasługiwać na aprobatę.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

zawiadomień pozwanego o zdarzeniu z 11 grudnia 2005 r. (k. 15 – 20), protokołu oględzin (k.21 – 22), doniesienia w sprawie sfałszowania podpisów (k. 23), zawiadomienia pozwanego skierowanego do rzecznika dyscyplinarnego z 8 grudnia 2007 r. dot. M. M. (k. 24), protokołu przesłuchania pozwanego jako świadka z 20 czerwca 2007 r. (k. 25 – 27), wniosku o zawieszenie powoda (k. 28), uchwały o zawieszeniu powoda w pełnieniu funkcji skarbnika (k. 29), odwołania powoda (k. 30), zawiadomienia o uchyleniu uchwały z 22 listopada 2007 r. (k.31), orzeczenia Okręgowego Sądu Łowieckiego w O. z 29 lutego 2008 r. sygn. OSŁ 1/07 oraz materiałów z postępowania (k. 32 – 34, 220 – 228), orzeczenia Głównego Sądu Łowieckiego z 8 lipca 2008 r. (k. 35 – 37), pismo Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego w B. do Okręgowej Rady Łowieckiej w Ł. (k.38 – 39), pism pozwanego z 14 grudnia 2008 r., 7 października 2009 r. i 2 marca 2010 r. (k. 40, 41, 43), uchwały z 30 marca 2009 r.(k. 42), zawiadomienia i pism do Urzędu Skarbowego (k. 44, 45, 168), pisma powoda z 21 stycznia 2010 r. (k. 46), odpowiedzi z 1 lutego 2010 r. (k. 47), zawiadomienia skierowanego do Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego (...) z 16 listopada 2009 r. (k. 49 – 50), pisma pozwanego o poddanie się badaniu wariografem (k. 51), pisma powoda do prezesa Koła (...) (k. 52), wniosku powoda o doręczenie uchwały o wykluczeniu z 18 kwietnia 2010 r. (k. 53), uchwały walnego zgromadzenia z 18 kwietnia 2010 r. o wykluczeniu powoda (k. 54 – 55), uchwały o zawieszeniu Z. W. w prawach członka z 17 maja 2010 r. (k. 56), postanowienia z 4 maja 2010 r. o umorzeniu dochodzenia przeciwko Z. W. sygn. ORD 17/09 oraz Okręgowego Sądu Łowieckiego w O. z 28 stycznia 2011 r. sygn. OSŁ 9/10 (k. 57 – 58, 59 – 63), odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 9 kwietnia 2015 r., sygn. I ACa 755/14, wniosku powoda o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko pozwanemu z 2 października 2008 r. (k. 107), odwołana powoda z 14 kwietnia 2009 r. (k. 108), korespondencji powoda z Okręgową Radą Łowiecką w Ł. (k. 109), zestawienia spraw (k. 110), odwołania powoda od uchwały z 18 kwietnia 2010 r. (k. 111 – 112), statutu (...) (k. 113 – 137), odwołań pozwanego w postępowaniach dyscyplinarnych (k. 138 – 139, 140), odmowy wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego z 17 listopada 2008 r. (k. 141), oświadczenia J. W. (k. 145), zestawienia składek (k. 146, 147), postanowienia o umorzeniu śledztwa Ds. 796/08/Sw i protokołów (k. 148 – 151, 213 – 217, 569 – 570), protokołów walnego zgromadzenia z 18 kwietnia 2010 r., z 25 maja 2009 r. i 28 kwietnia 2003 r., 16 maja 2014 r., 1 czerwca 2008 r., 28 kwietnia 2003 r. (k. 142 – 144, 157 – 161, 164 – 166, 174 – 176, 252 – 253, 442 – 444, 451 – 455, 463 – 468), pism dotyczących ambon (k. 190, 177 – 189), protokołów z posiedzenia zarządu Koła (k. 193, 194), postanowienia o wszczęciu postepowania dyscyplinarnego z 10 lutego 2006 (k. 218), doniesienia do prokuratury (k. 219), doniesienia powoda (k. 230 – 233), korespondencji pozwanego (k. 237, 238), sprawozdania z posiedzenia komisji rewizyjnej (k. 248 ), protokołu z zebrania zarządu (k. 285 – 292, 294, 375, 376, 470, 471), artykułu prasowego (k. 326 – 345), skarga do rzecznika dyscyplinarnego przy Prokuratorze Generalnym RP (k. 365 – 369), informacji PIW (k. 370), protokołów z czynności gospodarczych (k. 372 – 373), deklaracje M. M. (k. 377 – 380), umowy na dostarczanie zwłok lisów (k. 441), pism powoda (k. 469, 508, 545), protokołu posiedzenia Okręgowej Rady Łowieckiej (k. 533 – 541); wyjaśnień i zeznań powoda (k. 195 odwrót – 196, 261 – 263, 631 odwrót – 632 wraz z nagraniami), wyjaśnień pozwanego (k. 263 – 265, 632 – 634 wraz z nagraniami), zeznań świadków: W. B. (1) (k. 265 wraz z nagraniem), W. B. (2) (k. 265 odwrót – 266 wraz z nagraniem), L. C. (k. 266 – 267), K. K. (k. 267), M. L. (k. 267 odwrót – 268), B. Ł. (k. 268), K. T. (k. 268 odwrót – 269), J. W. (k. 269), R. C. (k. 269 odwrót – 270), M. C. (k.270), S. G. (k. 270 odwrót – 271), W. K. (k. 271), Z. K. (k. 271 odwrót – 272), M. K. (1) (k. 272 odwrót – 273), M. K. (2) (k. 273), W. W. (k. 273), W. Z. (k. 273 odwrót), M. B. (k. 273 odwrót), H. M. (k. 274), Z. C. (k. 423), E. W. (k. 422 odwrót – 423), C. W. (k. 424 odwrót – 425), H. D. (k. 425), J. K. (2) (k. 456) wraz z nagraniami; akt postępowań dyscyplinarnych.

Przedłożone dokumenty nie budziły wątpliwości. Jeżeli chodzi o zeznania świadków to ich wiedza była w znacznej części zatarta. Nie negując ich prawdomówności, za podstawowe źródło wiedzy Sąd uznał dokumenty.

Powód swoje żądanie skierowane przeciwko pozwanemu wywodził z treści art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Art. 23 k.c. zawiera przykładowy katalog dóbr osobistych pozostających pod ochroną prawa cywilnego. Należą do niego w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna i wynalazcza. Natomiast art. 24 k.c. reguluje kwestię roszczeń osoby, której dobra osobiste zostały naruszone lub zagrożone. Ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Przepis art. 24 k.c. wymienia przesłanki i środki sądowej ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, a są to: 1) istnienie dobra osobistego, 2) zagrożenie lub naruszenie tego dobra, 3) bezprawność zagrożenia lub naruszenia. Regulacja tego przepisu zawiera domniemanie bezprawności działania sprawcy, zaś ten może zwolnić się z odpowiedzialności gdy wykaże, że jego działanie nie było bezprawne.

Rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien najpierw ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego nie było bezprawne, jeżeli taki zarzut został podniesiony. Dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej.

W czci człowieka wyróżnia się jej dwie strony – stronę wewnętrzną, nazywaną godnością osobistą, obejmującą wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi, jak też stronę zewnętrzną, oznaczająca dobrą sławę, dobrą opinię innych ludzi, szacunek, którym obdarza daną osobę otoczenie. Do naruszenia czci osoby może zasadniczo dojść przez wypowiedzi. Naruszenie czci jako dobra osobistego powiązanego z pojęciem dobrego imienia może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym oraz w innych sferach życia, naruszających dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 1971 r., sygn. II CR 455/71, publ. OSNCP z 1974 r., nr 4 poz. 77). Jak wynika z przytoczonej treści art. 24 k.c. przesłanką powstania roszczeń dotyczących ochrony dóbr osobistych jest bezprawność ich naruszenia lub zagrożenia.

W tym rozumieniu można zgodzić się z powodem, że spory toczące się w związku z przynależnością do Polskiego Związku Łowieckiego i Koła (...) w S. były obiektywnie i z jego punktu widzenia uciążliwe i dotykające jego godności, czci i dobrego imienia. Wszczynane wobec niego były postępowania dyscyplinarne, powód był zawieszony w pełnieniu funkcji skarbnika K. oraz ukarany karą zawieszenia w prawach członka, zapadła uchwała o wykluczeniu go spośród członków. W toku postępowań dyscyplinarnych powód ostatecznie uzyskał korzystne dla siebie rozstrzygnięcia.

Najbardziej dotkliwe postępowanie dotyczyło prowadzenia polowania w innym sektorze niż zgłoszony do księgi ewidencji polowań indywidualnych. Oznaczało, że powód nie zachował podstawowych zasad bezpieczeństwa. Ostatecznie powód od tego zarzutu został uniewinniony prawomocnym orzeczeniem. Okręgowego Sądu Łowieckiego w O. z 29 lutego 2008 r., sygn. OSŁ 1/07.

Pozostałe zarzuty zostały odrzucone w postępowaniu sądowym o ustalenie, że jest członkiem (...), zakończonym prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łomży z 11 czerwca 2014 r., I C 682/12. Stwierdzono wówczas, że uchwała o wykluczeniu zapadła z rażącym naruszeniem zasad statutu (...), a poza tym nie miała podstaw faktycznych.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podzielił powyższe ustalenia, dokonane zarówno w postępowaniach dyscyplinarnych, jak również sądowych i prokuratorskich. Pozwany nie oponował zresztą tym ustaleniom. Podnosił jednak, że jego działania nie były nakierowane na naruszenie dóbr osobistych powoda i nie były bezprawne. Przesłanka naruszenia dobra osobistego w postaci bezprawności działania jest objęta domniemaniem prawnym, którego obalenie ciąży na sprawcy.

Istotnym jest więc czy działania podejmowane przez pozwanego były podjęte w ramach istniejącego porządku prawnego oraz zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Co do zasady przyjmuje się, że złożenie do organów ścigania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, jest działaniem w ramach obowiązującego porządku prawnego. Tak samo należy rozumieć to w kwestii wszczęcia łowieckiego postępowania dyscyplinarnego, stanowiącego quasi postępowanie karne.

Zdaniem Sądu pozwany nie naruszył powyższych reguł, zawiadamiając organy stowarzyszenia o jego zdaniem rażąco nieprawidłowym zachowaniu powoda w kwestii polowania w innym sektorze, niż zgłoszony. Stanowiło to o poważnym zagrożeniu bezpieczeństwa innych myśliwych, udających się na polowanie w zaufaniu do księgi ewidencji. Wprawdzie powód został ostatecznie uniewinniony od powyższego zarzutu, jednak oceny jego zachowania nie były jednoznaczne. Po wszczęciu postępowania przez rzecznika dyscyplinarnego pierwszym orzeczeniem został uznany za winnego. Dopiero powtórzenie i uzupełnienie czynności doprowadziło do rozstrzygnięcia korzystnego z jego punktu widzenia. Ze względu na konflikt między stronami nie dano wiary pozwanemu, co spowodowało, że z braku innych obiektywnych dowodów, w tym zabezpieczenia miejsca w którym stwierdzono patrochy nie było podstaw do czynienia innych ustaleń. Charakterystycznym jest, że umarzając śledztwo w sprawie sygn. Ds. 631/07 Prokurator Rejonowy w Sejnach stwierdził, że mimo wyczerpania możliwości dowodowych nie zdołano zgromadzić materiału, który pozwoliłby na wyeliminowanie jednej z przedstawionych wersji przebiegu polowania tj. przez powoda i pozwanego. Nie można więc zarzucić pozwanemu rozmyślnego działania ze złym zamiarem, nakierowanego na bezzasadne pomówienie powoda o popełnienie czynu nagannego, skutkującego odpowiedzialnością dyscyplinarną.

Nie zmienia tego fakt zawiadomienia z 4 maja 2006 r. Prokuratora Rejonowego w Zambrowie o sfałszowaniu podpisu Z. K. w księdze ewidencji polowań. Powód podniósł, że wpisu w księdze ewidencji polowań mógł dokonać inny myśliwy po uzgodnieniu z zainteresowanym. Jednak nie daje to podstawy do złożenia podpisu cudzym nazwiskiem. Tak wykonany podpis jest oczywiście fałszywy. Zgoda zainteresowanego na dokonanie wpisu dotyczy informacji kto będzie polował w danej chwili i miejscu, a nie podpisania się „za kogoś”. Podpis we własnym imieniu składa osoba dokonująca wpisu. Przepisy prawa karnego nie przewidują w tej sytuacji kontratypu, przez co nawet ewentualna zgoda nie może uchylić bezprawności czynu przestępczego.

Nieco inaczej wygląda kwestia pozostałych zarzutów, chociaż twierdzenia, że pozwany dążył do celowego zdyskredytowania powoda nie można podzielić. Nie negując twierdzeń pozwanego o zamiarze przestrzegania przepisów prawa, stwierdzić trzeba, że spór między stronami przybrał ramy prawne.

Prowadzenie dokumentacji nie było mocną stroną K. (...). W rezultacie zarówno łowczy M. L. jak i powód jako skarbnik nie posiadali pełnej dokumentacji, a zarząd nie kontrolował tego dostatecznie. W rezultacie części dokumentów brakowało, a po zaostrzeniu konfliktu ujawniane dokumenty stawały się przyczyną podejmowania nieprzemyślanych działań, odbieranych wzajemnie negatywnie przez strony sporu. Tego dotyczył spór o pieniądze pobrane za dostarczone tusze lisów. Jak się okazało była umowa dotycząca tej kwestii, a powód zdał tusze podlegające powyższej opłacie. Z zeznań H. D. wynika, że od tych kwot nie został odprowadzony podatek. Nie ma znaczenia, że inni członkowie nie pobrali powyższej płatności (L. C.). Nie sprawdzono celowości wystąpienia do Urzędu Skarbowego w Ł. o wyjaśnienie kwestii opodatkowania powyższych (niewielkich) sum, który po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego nie znalazł podstaw do stwierdzenia błędów. Niemniej trudno tu zarzucić pozwanemu, który zasłaniał się działaniem kolegialnym, nakierowanie na zdyskredytowanie powoda.

Za małostkowe i bardzo formalistyczne natomiast należało uznać czynności dotyczące żądania wszczęcia postępowania przeciwko m.in. powodowi i J. K. (1) w kwestii przekazania ambony na rzecz tego ostatniego bez wiedzy i zgody oraz decyzji ze strony zarządu. Trafnie bowiem stwierdzono, że ambona nie stała się przedmiotem własności prywatnej, a nadal była majątkiem K., zaś przekazanie jej pod pieczę J. K. (1) (wówczas 76 – letniego) nie było rzeczą naganną i nie stanowiło przewinienia łowieckiego. W rezultacie postanowieniem z dnia 4 maja 2010 r. Okręgowy Rzecznik Dyscyplinarny (...) w O. umorzył dochodzenie przeciwko Z. W.. Bezpodstawne były też pretensje o pieniądze pobrane przez powoda za paliwo zużyte na potrzeby wyjazdów na rzecz K.. Wypłaty niewielkich sum były zaksięgowane, faktem jest, że nie było pisemnej zgody zarządu Koła.

Koło nie poniosło też żadnych strat z tytułu przyjęcia składki i wpisowego od M. M. – zięcia powoda, który ostatecznie nie został przyjęty na członka K.. Kwestia sfałszowania jego deklaracji dotyczyła M. L., a nie pozwanego.

Tego rodzaju działania pozwanego, który nie może się zasłaniać kolegialnością działania, bowiem to on formułował pisma wszczynające poszczególne procedury i je podpisywał, trudno uznać za zasługujące na aprobatę. Wyłaniają się z nich negatywne emocje, zbędne podczas urzędowego działania. Niemniej pozwany nie używał sformułowań, które można uznać za obraźliwe lub poniżające. Proponowana przez pozwanego próba zakończenia sporu poprzez poddanie się badaniem wariograficznym nie była rozsądna ani celowa (powód nie wyraził na nią zgody).

Przede wszystkim nie można zapominać o kontekście konfliktu rozgrywającego się między stronami. Powód składał bowiem liczne zawiadomienia o przewinieniach i przestępstwach zarzucanych pozwanemu. Zarzuty te (dotkliwe dla pozwanego) również nie zostały potwierdzone. Taka eskalacja wzajemnych pretensji i zarzutów tylko nakręcała spiralę emocji. Dały temu wyraz organy dyscyplinarne oraz sądy obu instancji stwierdzając, że w postępowaniach tych dochodziły do głosu prywatne animozje i zwalczanie się opozycyjnych grup opowiadających się za jednym lub drugim adwersarzem, a w konsekwencji próby usunięcia osoby nieakceptowanej przez władze K.. Przedmiotowe postępowanie wpisuje się w ten kontekst.

Generalnie przyjmuje się, że w razie wzajemnych naruszeń czci nie znoszą się wzajemnie przysługujące stronom roszczenia o zakazanie tych naruszeń na mocy art. 24 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 30 kwietnia 1970 r., sygn. II CR 103/70; z 24 stycznia 2000 r., III CKN 553/98). Jednakże w niniejszej sprawie zachowanie pozwanego nie przekroczyło jeszcze granic, które można by uznać za zagrażające lub naruszające dobra powoda. Krytyka w ramach interesu ogólnego jest dopuszczalna. Nie zmienia tego fakt, że w sprawie sygn. I C 682/12 stwierdzono rażące naruszenie proceduralne, skutkujące pozbawieniem powoda prawa do obrony podczas podjęcia uchwały o wykluczeniu go spośród członków, jak również nieumiejętne powołanie podstaw faktycznych. Powyższy braki związane z tym postępowaniem w tym kontekście dotyczą K., a nie wyłącznie pozwanego.

Samo subiektywne odczucie powoda, że wszystkie postępowania nakierowane były na zdyskredytowanie go, nie stanowi okoliczności doniosłej z punktu widzenia identyfikacji, a więc dla stwierdzenia naruszenia godności i czci (por. wyroki Sądu Najwyższego z 2 listopada 1974 r., I CR 610/74 i z 13 grudnia 1986 r., I CR 439/76, niepubl. oraz z 11 marca 1997 r., III CKN 33/97, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 93). Dodać należy, że istotą żądania powoda była nie tyle ochrona jego dóbr osobistych, a wyjaśnienie wszystkich problemów narosłych w trakcie konfliktu między stronami w sposób zgodny z odczuciami powoda.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 24 §1 k.c. w zw. z art. 23 k.c. oraz art. 448 k.c. a contrario Sąd orzekł jak w sentencji. Ponieważ Sąd nie podzielił stanowiska powoda o naruszeniu jego dóbr osobistych, żądanie zapłaty na podstawie art. 448 k.c. również nie było zasadne.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 §1 k.p.c.