Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w Wydziale III Cywilnym,

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Protokolant: Sekr. sądowy Agnieszka Majewska

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2024 r., w S.,

na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w S.,

przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.,

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 2.958,15 złotych (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt osiem złotych piętnaście groszy) wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 1.117 złotych (tysiąc sto siedemnaście złotych), tytułem kosztów procesu wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 750,10 złotych (siedemset pięćdziesiąt złotych dziesięć groszy), tytułem kosztów sądowych wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Sygn. akt III C 938/21

UZASADNIENIE

W dniu 18 października 2021 roku powódka – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S. złożyła przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. pozew o zapłatę i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 2.958,15 złotych, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty i o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego żądania powódka wskazała, że podstawą legitymacji czynnej powódki jest umowa cesji wierzytelności zawarta między powódką, a poszkodowanym — A. I. w dniu 10 lipca 2019 r. Na mocy przedmiotowej umowy powódka nabyła przysługujące jej roszczenie odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu. Poszkodowany A. I. w dniu 3 czerwca 2019 roku zawarł umowę najmu samochodu marki F. (...) (nr rej. (...)). Umowa została zawarta na czas nieokreślony, a obowiązywała od dnia 3 czerwca 2019 roku. Strony ustaliły czynsz najmu na kwotę 160,00 PLN za dobę + VAT. Pojazd pełnił funkcję samochodu zastępczego, z którego A. I. korzystał w związku z uszkodzeniem samochodu marki F. (...) w następstwie szkody z dnia 3 czerwca 2019 roku. Wynajem pojazdu zastępczego obejmował okres od dnia 3 czerwca 2019 roku do dnia 10 lipca 2019 roku (38 dni). Łączny koszt najmu wyniósł 7.281,60 PLN. Powódka kierując do pozwanej e-maila z dnia 28 lipca 2019 roku wezwała ją do zapłaty pełnej kwoty odszkodowania. W rezultacie powyższego, pozwana dopłaciła powódce kwotę 817,95 PLN. Do zapłaty pozostało zatem 2.958,15 PLN. W toku postępowania likwidacyjnego pozwana przyznała powódce odszkodowanie w kwocie 4.323,45 PLN, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwana więc uznała roszczenie z tytułu zwrotu kosztów najmu co do zasady. Nie można się jednak zgodzić ze stanowiskiem pozwanej jakoby przyznana kwota w pełni kompensowała koszty wynajęcia pojazdu zastępczego.

W kwestii zasadności dochodzenia żądanej kwoty tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wskazać należy, iż składają się na nią dwa czynniki. Po pierwsze jest to stawka dobowa czynszu najmu, drugą wielkością jest czas najmu, który pozostaje w ścisłym związku z okresem, w którym poszkodowany był pozbawiony możliwości korzystania z pojazdu. W pierwszej kolejności zatem, odnosząc się do stawki najmu ustalonej w umowie, z ostrożności procesowej wskazać należy, iż jest to stawka odpowiednia i racjonalna z punktu widzenia zasad rynku za najem pojazdu takiej klasy jak F. (...). Uszkodzeniu uległ pojazd marki F. (...), zatem w świetle panującego

orzecznictwa poszkodowany był jak najbardziej uprawniony do wynajęcia pojazdu klasy zbliżonej do klasy pojazdu, z którego dotychczas korzystał. W pozostałym zakresie podnieść należy, iż niezbędny czas wynajęcia pojazdu, przy uwzględnieniu, że w pojeździe poszkodowanego nastąpiła szkoda całkowita, wyniósł 37 dni. Okoliczność, iż w pojeździe poszkodowanego wystąpiła szkoda całkowita jest bezsporna. Pozwana w piśmie z dnia 27 sierpnia 2019 roku uznała cały okres najmu pojazdu zastępczego (37 dni) za uzasadniony. Czas wynajęcia pojazdu został przyjęty w sposób prawidłowy, bowiem od momentu wynajęcia przez poszkodowanego samochodu zastępczego maksymalnie do tygodnia od dnia wypłaty poszkodowanemu odszkodowania z tytułu szkody w pojeździe. Jeżeli poszkodowany poniósł koszty, które były konieczne na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. W niniejszej sprawie poszkodowany oddał samochód zastępczy po 5 dniach od dnia wypłaty kwoty odszkodowania za szkodę całkowitą. Niewątpliwie taki okres jest czasem uzasadnionym na zakup nowego samochodu. Dodatkowo powódka wskazał, iż samochód był niezbędny poszkodowanemu celem wykonywania czynności związanych z życiem codziennym. Nadto podkreślić należy, iż orzecznictwo w sposób jasny wskazuje, iż w dobie XXI wieku samochód nie jest luksusem a oczywistością i koniecznością, strona powodowa nie musi wykazywać, iż poszkodowany korzystał z wynajętego pojazdu, gdyż konieczność najmu wynika już z samego faktu wyłączenia pojazdu z ruchu, i w żadnym wypadku zasadność wystąpienia z żądaniem zwrotu kosztów najmu nie może być uzależniana od okoliczności, czy poszkodowany korzystał z pojazdu w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej czy też w związku z dojazdami do pracy. Żądanie zasądzenia od pozwanej odsetek od dnia 11 sierpnia 2019 roku, zawarte w pkt 1 petitum pozwu podyktowane jest faktem, iż roszczenie o zapłatę odszkodowania staje się wymagalne po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody. Roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego zostało zgłoszone dnia 10 lipca 2019 roku.

Pozwany – (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych. Pozwany przyznał, iż na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ponosi gwarancyjną odpowiedzialność za sprawcę zdarzenia z dnia 3 czerwca 2019 r., w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd F. (...) o nr rej. (...). Prowadził proces likwidacji szkody powstałej w ww. zdarzeniu. Pozwany wyjaśnił, iż wypłacił zgłoszone roszczenie w kwocie 4.323,45 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego, która stanowiła rekompensatę za cały okres najmu pojazdu zastępczego po stawce 95,00 zł netto za dobę (segment C). Pozwany zaprzeczył, iż wynajęcie pojazdu zastępczego przez osobę poszkodowaną od

powoda po stawce 160,00 zł netto za dobę, a więc po stawce czynszu najmu przekraczającej stawkę, za którą pozwany zaoferował zorganizowanie osobie poszkodowanej najmu pojazdu zastępczego (stawka 95,00 zł netto) oraz wynajęcie pojazdu zastępczego z wyższego segmentu niż pojazd uszkodzony, było celowe, obiektywnie i ekonomicznie uzasadnione, a tym samym mieściło się w zakresie normlanych następstw zdarzenia w rozumieniu art. 361 k.c. Pozwany zaprzeczył, iż pozostaje w opóźnieniu (lub zwłoce) z wypłatą kwot objętych żądaniem pozwu. Status prawny poszkodowanego z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wiąże się nie tylko z uprawnieniami i roszczeniami, ale także ze szczególnymi obowiązkami. Art. 826 par. 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) nakładają na poszkodowanego obowiązek podjęcia działań zapobiegających zwiększaniu się szkody. Wskazane przepisy są logicznym i konsekwentnym rozwinięciem ogólnej zasady współdziałania wierzyciela (poszkodowanego) z dłużnikiem (pozwanym) przy wykonaniu zobowiązania, wynikającej z art. 354 par. 2 k.c. Koszty skorzystania z pojazdu zastępczego są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Jeżeli poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego, czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Zakład ubezpieczeń nie jest zobowiązany do wykazywania, że w dacie szkody współpracująca z nim wypożyczalnia dysponowała odpowiednią flotą pojazdów i że pojazdy te były wolne i nieużytkowane przez inne osoby itp. W niniejszej sprawie zgłoszenie szkody zostało dokonane przez powoda w imieniu osoby poszkodowanej w drodze wiadomości e-mail z dnia 4 czerwca 2019 r., gdzie w załączeniu zostało przesłane zgłoszenie szkody z dnia 3 czerwca 2019 t. na pojeździe marki F. (...) o nr rej. (...). Pozwany wskazał, iż po przyjęciu zgłoszenia szkody, niezwłocznie informuje on osobę zgłaszającą szkodę na piśmie o przyjęciu danego zgłoszenia. W piśmie tym poszkodowany jest informowany, że pozwany

proponuje możliwość zorganizowania bezpłatnie najmu pojazdu zastępczego na niezbędny czas przeprowadzenia naprawy uszkodzonego pojazdu (szkoda częściowa) lub niezbędny czas nabycia nowego pojazdu (szkoda całkowita). Pozwany przekazuje również informację, iż pojazd zastępczy będzie równorzędny pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu. Pozwany zapewnia także pełne pokrycie kosztów zorganizowania pojazdu zastępczego. Co więcej, przekazywana jest wiadomość o proponowanych stawkach dla pojazdów z poszczególnych segmentów (95,00 zł dla pojazdu z segmentu C) wraz z informacją, że pozwany nie pokryje nadwyżki kosztów wynajmu w razie przekroczenia przez poszkodowanego stawek wskazanych w piśmie o zgłoszeniu szkody i innych komunikatach. Dnia 5 czerwca, pozwany przekazał osobie poszkodowanej za pomocą wiadomości email informację, iż jest on gotów zorganizować poszkodowanemu nieodpłatny wynajem pojazdu zastępczego na czas konieczny do dokonania napraw, natomiast pojazd zostanie dostarczony osobie poszkodowanej najpóźniej dnia następnego od zgłoszenia takiej potrzeby. Przekazywana jest także informacja, iż pozwany dysponuje wszystkimi klasami pojazdów, a ich wynajem nie generuje dla osoby poszkodowanej żadnych dodatkowych kosztów. W wiadomości e-mail zawarte jest również ponowne pouczenie, iż wynajem pojazdu zastępczego we własnym zakresie od zewnętrznych wypożyczalni, może skutkować weryfikacją stawki (do 95,00 zł netto dla pojazdów z segmentu C) oraz długości okresu najmu pojazdu zastępczego, gdyż osoba poszkodowana ma obowiązek współdziałać z pozwanym w zakresie minimalizacji szkody. Poszkodowany jest także powiadomiony o możliwości skorzystania z bezpłatnego wynajmu pojazdu zastępczego w wiadomości SMS, gdzie dla osoby zainteresowanej wynajmem pojazdu zastępczego, podawane są dane kontaktowe pozwanego, w celu skontaktowania się z nim w razie podjęcia przez poszkodowanego decyzji o wynajęciu pojazdu zastępczego od wypożyczalni współpracujących z pozwanym. Z powyższego wynika, iż pozwany nie tylko spełnił swoje obowiązki informacyjne, ale dodatkowo zaproponował osobie poszkodowanej zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany nie zdecydował się na najem pojazdu za pośrednictwem strony pozwanej, a zamiast tego kontynuował najem pojazdu zastępczego po wyższej stawce 160,00 zł netto za dobę u powoda. Powód w 4 punkcie pozwu, dąży również do udowodnienia, iż pozwany nie był w stanie wynająć osobie poszkodowanej pojazdu zastępczego w klasie odpowiadającej uszkodzonemu pojazdowi (F. (...), segment C). Jednakże - jak pragnie zauważyć pozwany - powód w żaden sposób nie wykazał, aby jego twierdzenie w powyższym zakresie było jakkolwiek zgodne z rzeczywistym stanem faktycznym. W końcu pozwany złożył poszkodowanemu realną propozycje najmu pojazdu zastępczego, a tym samym pozwany przyznał, iż posiada on pojazdy, które mogą zaspokoić potrzeby osoby poszkodowanej, tym bardziej że poszkodowany nie wykazał aby posiadał on jakieś szczególne potrzeby w zakresie pojazdu zastępczego, których pozwany nie byłby w stanie spełnić. Powyższe twierdzenie powoda

może zmierzać do udowodnienia, iż osoba poszkodowana wykazała zainteresowanie ofertą pozwanego i chciała współpracować z pozwanym w celu minimalizacji szkody, jednakże z winy pozwanego, który rzekomo nie mógł zorganizować pojazdu zastępczego do takiej współpracy nie doszło. Pozwany stanowczo zaprzecza wyżej przytoczonemu twierdzeniu powoda i wskazuje, że jego oferta była jak najbardziej możliwą i rzeczywistą propozycją najmu pojazdu zastępczego, na co wskazuje chociażby wiadomość e-mail z dnia 5 czerwca 2019 r, w której pozwany przedstawił swoją propozycję najmu. Co więcej pozwany zwraca uwagę ma fakt, iż osoba poszkodowana już tego samego dnia, w którym nastąpiła szkoda (3 czerwca 2019 r.), wynajęła pojazd zastępczy od powoda, co udowadnia brak jakiegokolwiek zainteresowania ofertą pozwanego od samego początku.

Pozwany wskazuje, iż w niniejszej sprawie nie ma znaczenia okoliczność, że stawki wynajmu pojazdów zastępczych proponowanych przez powoda są stawkami rynkowymi. W przedstawionym stanie faktycznym istotne jest to, iż stawka najmu pojazdu zastępczego proponowana osobie poszkodowanej przez pozwanego była korzystniejsza od stawki najmu, którą zaproponował powód, a pomimo zaistnienia tego faktu, poszkodowany nadal wynajmował pojazd zastępczy od powoda po wyższej stawce. Powyższe rozważania prowadzą więc do wniosku, że gdyby osoba poszkodowana od samego początku wynajmowała pojazd zastępczy od strony pozwanej, to taki najem "generowałby o wiele niższe koszty niż wynajem od wypożyczalni powoda. Wobec powyższego pozwany sprzeciwia się dopuszczeniu i przeprowadzaniu dowodu z opinii biegłego sądowego na fakty przytoczone przez powoda w punkcie 5 pozwu. Wszelkie zaniechania, czy też zaniedbania związane z organizowaniem najmu pojazdów wynikają więc z niezachowania należytej staranności osoby poszkodowanej, która zaniechała współdziałania z pozwanym w celu minimalizacji rozmiarów szkody, bądź nawet złej woli powoda, który jako profesjonalista zajmujący się masowym wynajmem pojazdów zastępczych jest świadom warunków najmu pojazdów stosowanych przez ubezpieczycieli, w tym pozwanego. Pozwany zauważył, iż w sytuacji, kiedy poszkodowany zdecyduje się na wynajem pojazdu zastępczego od innych zewnętrznych wypożyczalni niż od wypożyczalni współpracujących z pozwanym, to pozwany nie ma obowiązku proponować i namawiać poszkodowanego na wynajem pojazdu zastępczego od własnych wypożyczalni. Poszkodowany ma w powyższej kwestii wolny wybór, o czym był również informowany w wiadomości e-mail oraz w rozmowie telefonicznej, iż w razie wynajmu pojazdu zastępczego spoza wypożyczalni pozwanego, wiąże się to z ryzykiem weryfikacji stawki oraz długości okresu najmu. Pozwany stwierdził, że kwestionuje żądanie pozwu również w zakresie początkowego terminu naliczania odsetek. Zgodnie z art. 363 par. 2 k.c. jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, którą to datą jest dzień wydania wyroku. Skoro odsetki mają charakter waloryzacyjny, to należą się one wierzycielowi

dopiero od dnia wyrokowania. Odszkodowanie bowiem wyliczone według ceny z daty jego ustalenia, którą z reguły jest data orzekania, staje się wymagalne (art. 455 KC) ze wspomnianą datą i od niej dopiero dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia.

Powódka w dalszym wywodzie zaprzeczyła możliwości zorganizowania samochodu zastępczego dla poszkodowanego przez pozwaną, stawki najmu, odsetek za opóźnienie. Pozwana nie wykazała, iż w ogóle miała możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego poszkodowanemu. W szczególności, pozwana nie przedłożyła regulaminów obowiązujących w firmach zajmujących się wypożyczaniem samochodów, które określałyby warunki najmu samochodu obowiązujące najemcę. Załączone przez pozwaną umowy regulują jedynie obowiązki firmy realizującej najmy oraz pozwanej, jako stron umowy. Nie odnoszą się bezpośrednio do poszkodowanych, tj. do kwestii dodatkowych opłat, zasad najmu, itd. Co więcej, odnosząc się do wiadomości e-mail dotyczącej propozycji najmu należy wskazać, iż z jej treści w ogóle nie wynika jaki samochód miałby zostać wynajęty i jaka konkretna stawka obowiązuje poszkodowanego w jej sprawie. Brak jest też określenia warunków najmu. Pozwana mogła więc zaproponować samochód klasy niższej od samochodu uszkodzonego. Abstrahując od powyższego, pozwana nie wykazała również, iż stawka 95,00 PLN netto istnieje na rynku oraz nie przedstawiła jakie byłyby ewentualne warunki najmu samochodu zastępczego za rzeczoną stawkę. Co więcej, jak już wspomniano wyżej, nie wiadomo jakiej marki miał być wynajęty pojazd oraz na jakich warunkach, co jest bardzo istotne. Ponadto, z doświadczenia życiowego wynika, iż firmy współpracujące z zakładami ubezpieczeń wymagają od poszkodowanych (najemców) zapłaty kaucji, a ponadto w przypadku wystąpienia szkody w pojeździe wynajętym, poszkodowany jest obowiązany do pokrycia części lub całości szkody. Nadto, warunki najmu przewidują często szereg opłat dodatkowych oraz kary umowne, które są niekorzystne dla poszkodowanych. Przy czym, z uwagi na brak szczegółowych regulaminów czy Ogólnych Warunków Umowy, nie ma możliwości weryfikacji rzeczywistych warunków wynajmu pojazdów przez poszkodowanych. W przedmiotowej sprawie dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego zaoferowana przez powódkę, tj. 160,00 PLN netto za najem pojazdu marki F. obejmowała rozliczenie bezgotówkowe, bez obowiązku uiszczenia kaucji, brak limitu kilometrów, pełne ubezpieczenie AC z wykupionym zniesieniem udziału własnego w szkodach, brak opłat dodatkowych np. za wyjazd za granicę. Jest to stawka średnia, obowiązująca na rynku (...). Oferta powódki była zatem korzystna dla poszkodowanego. W/w okoliczności mają wpływ na podjęcie decyzji przez poszkodowanego co do wyboru wypożyczalni. Są one również istotne z punktu widzenia ustalenia uzasadnionej stawki najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowana bowiem nie musi decydować się na ofertę gorszą. Odnosząc się do zarzutu

dotyczącego odsetek ustawowych, zdaniem powódki z uwagi na zasadność roszczenia w całości, odsetki winny być liczone od dnia następującego po 30 dniach od zgłoszenia roszczenia o zapłatę kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wysokość roszczenia powódki została sprecyzowana w zgłoszeniu szkody. Zatem pozwana opóźniając się z zapłatą odszkodowania po upływie 30 dni od zgłoszenia szkody winna zapłacić również odsetki ustawowe za opóźnienie.

Pozwany wskazał w podsumowaniu, że nie kwestionuje okresu najmu pojazdu zastępczego w wymiarze 37 dni, a stawkę najmu, która zgodnie wystawioną przez powoda, wyniosła w niniejszej sprawie 160,00 zł netto za dobę. Pozwany zaoferował osobie poszkodowanej zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce wynoszącej 95,00 zł netto za dobę dla pojazdu z segmentu C, jednakże osoba poszkodowana nie skorzystała z oferty pozwanego i wynajęła pojazd zastępczy od wypożyczalni powoda po wyższej stawce 160,00 zł netto, czym poszkodowany naruszył swój obowiązek współdziałania z pozwanym w celu minimalizacji rozmiarów szkody. Praktyka pokazuje, iż stawki wynegocjowane przez zakłady ubezpieczeń, są najniższymi stawkami najmu na rynku. Z powyższego wynika zarazem wniosek, który można kolokwialnie ująć w sposób następujący: skoro poszkodowany mógł wynająć pojazd taniej (przy udziale pozwanego) a wynajął drożej od powoda, to fakt, czy owo „drożej” mieści się jeszcze na poziomie cen rynkowych czy też nie, pozostaje dla sprawy irrelewantne. Pozwany wskazuje, że niska cena, za jaką może on zorganizować najem pojazdu zastępczego, spowodowana jest m.in. pozycją negocjacyjną ubezpieczycieli, współpraca z którymi jest atrakcyjna dla wypożyczalni pojazdów. W ocenie pozwanego trudno natomiast mówić o typowych stawkach rynkowych, kształtowanych przez popyt i podaż w przypadku tak specyficznej usługi, jaką jest najem pojazdu zastępczego, którego koszt pokrywany ma być z polisy OC sprawcy szkody. Nie jest tajemnicą, że klienci takich podmiotów rzadko interesują się stawkami czynszu najmu zawartymi w umowach, które zawierają, ponieważ najczęściej są oni przekonani o tym, że cena usługi jest bez znaczenia, skoro za najem pojazdu płacić ma ubezpieczyciel. Nie da się więc nie zauważyć, że cenniki firm działających w przedstawionym schemacie ustalane są z pewną dozą dowolności.

Sąd – na podstawie niżej wskazanych dowodów - ustalił następujący stan faktyczny:

A. I. w dniu 10 lipca 2019 r. zawarł z (...) Sp. z o.o. Sp. kom. umowę cesji wierzytelności ze zdarzenia drogowego przysługującego mu wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody. Na mocy umowy spółka nabyła przysługujące jej

roszczenie odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego.

Bezpośrednio po kolizji, poszkodowany A. I. w dniu 3 czerwca 2019 roku zawarł umowę najmu samochodu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Umowa została zawarta na czas nieokreślony - od dnia 3 czerwca 2019 roku.

Czynsz najmu został określony na kwotę 160 złotych za dobę + VAT. Pojazd pełnił funkcję samochodu zastępczego, z którego A. I. korzystał w związku z uszkodzeniem swojego samochodu marki F. (...).

Wynajem pojazdu zastępczego obejmował okres od dnia 3 czerwca 2019 roku do dnia 10 lipca 2019 roku. Łączny koszt najmu tego pojazdu wyniósł 7.281,60 złotych. A. I. dojeżdżał swoim, a potem wynajętym samochodem do pracy w godzinach wczesnorannych i wieczornych do miejsca oddalonego od jego mieszkania.

Okoliczności niesporne, a ponadto dowód:



faktura – k. 18;



zgłoszenie szkody – k. 19;



pismo przewodnie – k. 20;



oświadczenie – k. 34;



zeznanie świadka A. I. – k. 68;



zeznanie w imieniu powodowej Spółki (...) – k. 78.

Nabywca wierzytelności e-mailem z dnia 28 lipca 2019 roku wezwał ubezpieczyciela do zapłaty kwoty odszkodowania. Ostatecznie ubezpieczyciel z tytułu najmu wypłacił (...) kwoty: 4.323,45 złotych i 817,95 złotych.

Wcześniej, w dniu 5 czerwca 2019 roku przekazał A. I. za pomocą wiadomości email informację, iż jest on gotów zorganizować poszkodowanemu nieodpłatny wynajem pojazdu zastępczego na czas konieczny do dokonania napraw, natomiast pojazd zostanie dostarczony osobie poszkodowanej najpóźniej dnia następnego od zgłoszenia takiej potrzeby. W wiadomości e-mail zawarto również pouczenie, iż wynajem pojazdu zastępczego we własnym zakresie od zewnętrznych wypożyczalni może skutkować weryfikacją stawki do kwoty 95,00 zł netto dla pojazdów z segmentu C oraz długości okresu najmu pojazdu zastępczego.

Szkoda została określona jako całkowita w mailu z dnia 24 czerwca 2019 roku. W decyzji z dnia 27.08.2019 r. okres wynajmu w wymiarze 37 dni ubezpieczyciel uznał w całości.

Dowód:



mail – k. 21;



kosztorys – k. 22 – 26;



decyzje o wypłacie i pisma przewodnie – k. 29 – 33;



mail – k. 51 – 52;



akta szkodowe – k. 55;



zeznanie świadka A. I. – k. 68;



zeznanie w imieniu powodowej Spółki (...) – k. 78.

Na terenie S. w 2019 r. nie istniała możliwość wynajmu pojazdu zastępczego segmentu klasy C za kwotę 95,00 zł netto tj. 116,85 zł brutto za dobę, na warunkach wolnorynkowych, bez limitu kilometrów i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach. Wynajem przy takiej wartości najmu byłby realizowany w oparciu o indywidualne i nie wolnorynkowe umowy, a koszty takiego najmu byłyby dumpingowe, tj. zdecydowanie niższe od wolnorynkowych i poniżej kosztów wytworzenia takiego produktu — oferty. Wynajmowany pojazd marki F. (...) odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego marki F. (...), a ponadto obydwa te pojazdy należały do grupy podstawowej pojazdów tzw. średniej niższej segmentu klasy C.

Na rynku (...) w 2019 r. realna dobowa stawka za wynajem samochodu odpowiadającemu klasą pojazdowi wynajętemu (klasa C) w opcji bez limitu kilometrów, pełnym ubezpieczeniem i brakiem udziałów własnych w szkodach, kształtowała się co najmniej od 138,21 zł netto, tj. 170,00 zł brutto do 334,15 zł netto, tj. 411,00 zł brutto. Natomiast średnia wartość dla wskazanych cen wynajmu pojazdu klasy C wynosiła 211,73 zł netto, tj. 260,42 zł brutto.

Dowód:



akta szkodowe – k. 55;



zeznanie świadka A. I. – k. 68;



zeznanie w imieniu powodowej Spółki (...) – k. 78;



opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej M. M. – k. 111 – 132.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (teks jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 392 ze zmianami) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 822 § 1 i 2 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia

odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2).

Świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo, jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Niezależnie od tego, czy poszkodowany naprawił uszkodzoną rzecz, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom przywrócenia rzeczy jej wartości sprzed wypadku. Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy.

Na wskazanej płaszczyźnie norm prawnych argumentacja pozwanego za oddaleniem powództwa nie jawi się jako zasadna.

Wbrew zapatrywaniu pozwanego poszkodowany nie ma obowiązku wynajęcia pojazdu u konkretnego podmiotu, o ile wiąże się to z dodatkowymi

czynnościami, ryzykami, czy oczekiwaniem na jego realizację. Pozwany opiera swoje przekonanie o możliwości takiego najmu na własnym schemacie postępowania i organizacji czynności w toku postępowania likwidacyjnego. Tymczasem nie chodzi o schemat, a o realne wykonanie prawa do korzystania z pojazdu zastępczego. Jak wskazał w zeznaniu poszkodowany oczekiwał on na szybki najem pojazdu zastępczego, bez dodatkowych warunków i ukrytych kosztów. W swoim zeznaniu A. I. przedstawił, że kontakt z ubezpieczycielem przyniósł informację, że bezzwłoczny najem pojazdu nie jest możliwy. Natomiast takie prawo najmu zapewniło poszkodowanemu działanie powoda. Pozwany nie wskazuje, w jaki sposób był gotowy zapewnić pojazd zastępczy poszkodowanemu na terenie S., a jedynie wskazał na potrzebę kontaktu w tej sprawie. Takie ujęcie problemu nie musi przekonywać poszkodowanego – i ostatecznie poszkodowany w niniejszej sprawie nie wybrał takiej opcji.

Jak podkreśla aktualne orzecznictwo, możliwość korzystania z pojazdu zastępczego nie może być uznana za świadczenie szczególne, czy potęgujące szkodę. Zwłaszcza w warunkach dużego miasta i konieczności dojazdów do pracy na dłuższe dystanse, możliwość szybkiego zastąpienia własnego pojazdu autem wynajmowanym ma istotne znaczenie dla poszkodowanego. Jeśli zatem poszkodowany korzystał ze swojego pojazdu, który uległ uszkodzeniu mógł oczekiwać, że zostanie niezwłocznie zaopatrzony w inny pojazd, bez dodatkowego nakładu starań i upływu czasu, zbędnych negocjacji, czy osobistych kontaktów z przedstawicielami ubezpieczyciela. W tym zakresie oferta ubezpieczyciela powinna być konkretna, tj. ze wskazaniem wypożyczalni, proponowanego pojazdu i stawki najmu (gdyby w przyszłości ubezpieczyciel nie przyjął odpowiedzialności za kolizję).

Uznania wymaga, że przedstawiona na fakturze za najem kwota nie jest stawką wygórowaną – co wynika z opinii biegłego. Jest stawką zbliżoną do niższego przedziału stosowanego przez wypożyczalnie aut. Jednocześnie biegły zaprzeczył, iż w warunkach wolnorynkowych istniała na terenie województwa możliwość wynajmu takiego pojazdu za kwotę ok. 90 złotych netto. Biegły odniósł swoją konkluzję do badania rynku, ustalając także średni przedział cen najmu. Biegły przedstawił twierdzenie, że wynajem pojazdu przy takiej stawce byłby realizowany w oparciu o indywidualne i nie wolnorynkowe umowy, a koszty takiego najmu byłyby dumpingowe. Co więcej, wskazana stawka na tyle odbiega od warunków rynku, że można uznać, iż sam pozwany jej w żaden sposób nie gwarantuje – i można założyć, że byłaby ona dopiero ustalana w indywidualnym kontakcie z poszkodowanym. Byłoby to dokonywane nie przez pozwanego, ale wytypowaną przez niego wypożyczalnię komercyjną. Można zatem uznać, że jeżeli oferta najmu pojazdu zastępczego nie wykracza poza deklaracje o możliwości takiego wynajmu i nie prowadzi do szybkiego podstawienia pojazdu lub wskazania gdzie pojazd można wypożyczyć, aktywność ubezpieczyciela w tym obszarze nie może być postrzegana

inaczej, niż nieefektywna, a z punktu widzenia klienta, jako w pewnym sensie pozorna. Ponownego podkreślenia wymaga, że pozwany w całym swoim wywodzie nie wskazał, w jaki sposób doprowadziłby do wynajmu pojazdu poszkodowanemu, a jedynie skupił się na przekonaniu klienta, że wyższe koszty takiego najmu nie będą uznane za zasadne.

Ostatecznie ustalenia i konkluzje dokonane na podstawie opinii biegłego co do wysokości dochodzonych i przesądzonych co do zasady należności dają podstawę do akceptacji wystawionej przez powoda faktury. Wynajmowany pojazd marki F. (...) odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego marki F. (...), a ponadto obydwa te pojazdy należały do grupy podstawowej pojazdów tzw. średniej niższej segmentu klasy C. W odniesieniu do stawki najmu należy wskazać za biegłym, iż stawka przyjęta przez powoda jest więc uprawniona i oddaje wartość ekonomiczną świadczenia. Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że cała dochodzona przez powoda kwota, jako niedopłata do wystawionej faktury (2.958,15 złotych) jest zasadna. Sąd przyjął do tego ustalenia uśrednioną przez biegłego (a nie najniższą stawkę najmu) z racji tego, że na rynku S. istnieje szereg wypożyczalni pojazdów, mają one różne lokalizacje i floty pojazdów. Wobec powyższego nie jest uprawnione przyjęcie najniższej stawki jednej wypożyczalni, bo to wpłynęłoby na możliwość wyboru poszkodowanego. Średnie stawki oddają w pełni wartość świadczenia potencjalnego wynajmującego.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje swoje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia. Ubezpieczyciel, stosownie do treści przepisu art. 817 § 1 k.c., obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 817 k.c. może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły

wyznaczanej przez prawo ubezpieczeniowe.

Oczekiwanie pozwanego ustalenia odsetek od dnia wyrokowania jest w kontekście powyższych reguł niezasadne. Obowiązkiem ubezpieczyciela jest rzetelne przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. Decyzja ubezpieczeniowa musi uwzględniać wszystkie przesłanki ekonomiczne, już na etapie jej podejmowania. Gdyby przyjąć zapatrywanie pozwanego co do odsetek ustalanych od dnia wyroku, po przeprowadzeniu postępowania sądowego, to poszkodowany traciłby uprawnienie do właściwej rekompensaty należnej już od dnia, w jakim przewidziany jest obowiązek ubezpieczyciela na podjęcie decyzji ubezpieczeniowej. Powód zasadnie zatem domaga się odsetek od dnia upływu ustawowego terminu na zakończenie postępowania likwidacyjnego i takie odsetki wskazano w pkt I-szym wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 par. 1 k.p.c. Obydwie strony mogły zgłosić do rozliczenia koszty celowe – niezbędne do przeprowadzenia w procesie swoich roszczeń i zarzutów. Koszty jakie uprawniony był zgłosić powód to: 17 zł, jako opłata od pełnomocnictwa, 200 zł, jako opłata od pozwu i 900 złotych wynagrodzenia pełnomocnika procesowego – i zostały one zasądzone w punkcie II-gim wyroku.

Wynagrodzenie biegłego w całości zostało tymczasowo pokryte z sum budżetowych Sądu i wyniosło 750,10 złotych. W punkcie III-cim wyroku kosztami tymi został obciążony pozwany.

Wobec powyższego orzeczono jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

SSR Grzegorz Szacoń