Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Agnieszka Hreczańska-Cholewa

Protokolant Dorota Nitkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) S.A.we W.

o ochronę dóbr osobistych

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki A. S. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka A. S.domagała się od strony pozwanej (...) S.A.we W.nakazania nieodwracalnego usunięcia z prowadzonego przez stronę pozwaną rejestru dłużników danych osobowych powódki umieszczonych za numerem sprawy (...), przeproszenia powódki za bezprawne umieszczenie jej danych osobowych w rejestrze dłużników przez złożenie na ręce powódki w terminie 7 dni od uprawomocnienia się wyroku oświadczenia sporządzonego w formie listu, podpisanego przez członków zarządu pozwanej, zatytułowanego (...)o treści:

„ Zarząd (...)S.A.we W.oświadcza, że wpisanie pani A. S.do rejestru dłużników prowadzonego przez Spółkę nastąpiło niezgodnie z przepisami ustawy dnia 09.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, wobec czego zarząd Spółki pragnie przeprosić Panią A. S.za dopuszczenie do bezzasadnego wpisania jej danych do rejestru dłużników i naruszenie w ten sposób jej dobrego imienia” a nadto zasadzenia od strony pozwanej na rzecz stowarzyszenia „ (...)” kwoty 3 0000 zł.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka wskazała, że w dniu 12.07.2012 r. otrzymała powiadomienie o wpisaniu jej do rejestru dłużników prowadzonego przez stronę pozwaną. Podstawą wpisu były dane przekazane przez firmę windykacyjną (...) sp. z o.o.we W.. Powódka zarzuciła, że dokonanie wpisu zostało dokonane z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 09.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie informacji gospodarczych, która w art. 14 ust. 1 pkt. 2 i 3 ustanawia warunki umieszczenia danych konsumenta w biurze informacji gospodarczej. W razie przekazania informacji sposób niezgodny z ustawą, biuro informacji ma obowiązek odmówić przyjęcia informacji gospodarczej o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem. W przypadku powódki strona pozwana przyjęła informację nie sprawdzając, czy zostały spełnione przewidziane przez ustawodawcę warunki. Owo zaniechanie po stronie pozwanej stanowi o bezprawności jej działania. Powódka zarzuciła, że wpisana do rejestru wierzytelność nie istnieje i nie mogła zostać w związku z tym nabyta przez (...) (...) S.A. Wskutekdziałania strony pozwanej, w ocenie powódki doszło do naruszenie jej dobra osobistego – dobrego imienia. Dla powódki traktowanie jej jako niesolidnego dłużnika naraża ją na problemy z dostępem do szeregu usług i jest uwłaczające albowiem z polskim społeczeństwie bycie postrzeganym jako człowiek uczciwy, płacący swoje zobowiązania, jest wartością samą w sobie. Bezzasadne oczernianie polegające na przypięciu łatki niesolidnego dłużnika jest naganne i winno być napiętnowane.

Strona pozwana (...) S.A.we W.wniosła o oddalenie pozwu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew strona pozwana zarzuciła brak legitymacji biernej po swojej stronie. W ocenie strony pozwanej powódka winna swoje roszczenie kierować przeciwko wierzycielowi. Wskazała także, iż była uprawniona do zamieszczenia danych powódki w rejestrze albowiem powódka nie wykazała, że wierzytelność wobec (...) (...) S.A. nie istnieje i w tych okolicznościach wpisanie jej na listę dłużników nie może naruszać jej dóbr osobistych. Strona pozwana wskazała także, że nie jest ona uprawniona do weryfikacji zobowiązań zgłaszanych przez wierzycieli do rejestru. Strona pozwana udostępnia jedynie swoja bazę podmiotom, z którymi łączy je umowa za wszelkie zaś okoliczności związane z istnieniem wpisywanego do rejestru zadłużenia odpowiada wierzyciel. Powódka nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń wobec wierzyciela ani nie zażądała od niego wykreślenia jej danych z rejestru. Strona pozwana wskazała, że z mocy art. 31 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych (…) ciąży na niej obowiązek usunięcia informacji w przypadku powzięcia uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania jednakże w niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi.

Na podstawi zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pismem z dnia 19.01.2012 r. (...) S.A.w K.powiadomiła powódkę, iż na mocy umowy cesji z dnia 19.12.2011 r. dokonała przeniesienia przysługującej wobec powódki wierzytelności w wysokości 4 188,30 zł na rzecz (...) (...)S.A. Pismemopatrzonym tą samą datą działający w imieniu nowego wierzyciela (...) sp. z o.o.we W.wezwała powódkę do zapłaty nabytej wierzytelności z pouczeniem, iż brak zapłaty spowoduje skierowanie przez wierzyciela sprawy na drogę postępowania sądowego. Następnie pismem z dnia 09.07.2012 r. (...)skierował do powódki pismo, w którym informował o przekazaniu do rejestru dłużników przez firmę windykacyjną (...) sp. z o.o.we W., działającą w imieniu wierzyciela (...) (...) S.A., informację gospodarczą o niespłaconym przez powódkę zadłużeniu wynikającym z wierzytelności pieniężnej z tytułu umowy o kredyt konsumencki w wysokości 8 364,73 zł. Strona pozwana wskazała w swym piśmie, iż usunięcia informacji jest możliwe po całkowitej spłacie należności.

(dowód: pisma z dnia 19.01.2012 r. – k. 12 i 13;

pismo z dnia 09.07.2012 r.;

wydruk danych wpisanych do krajowego rejestru długów dotyczących powódki – k. 58)

Powódka A. S. zdenerwowała się, kiedy dowiedziała się, że została wpisana na listę dłużników. Wpis ten kojarzy z wypowiedzeniem umowy (...) S.A. wobec nieprawidłowego działania Internetu. Powódka nikomu nie przekazała informacji o wpisie, była zawstydzona. Jest pewna, że w związku z istniejącym wpisem nie może dokonywać zakupów w systemie ratalnym ani zaciągnąć pożyczek. W chwili obecnej powódka pozostaje bez zatrudnienia.

( dowód: przesłuchanie powódki – k. 61)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powódka A. S. domagając się nakazania pozwanemu nieodwracalnego usunięcia z rejestru dłużników jej danych w związku ze sprawą o nr (...), złożenia oświadczenia – przeprosin oraz zasądzenia na cele społeczne stosownej kwoty tytułem zadośćuczynienia, poszukiwała ochrony prawnej w następstwie naruszenia przez stronę pozwaną jej dóbr osobistych – dobrego imienia. Owo naruszone przez stronę pozwaną dobro powódki zostało przez nią skonkretyzowane w odniesieniu do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy. Powódka podniosła, iż doszło do naruszenia jej dobrego imienia albowiem z społeczeństwie polskim bycie postrzeganym jako człowiek uczciwy, płacący zobowiązania, jest wartością samą w sobie i bezzasadne oczernianie polegające na przypięcie łatki niesolidnego dłużnika jest naganne i winno być napiętnowane. Tak wyznaczona podstawa faktyczna żądania pozwu wiąże Sąd ( art. 321 k.p.c.)

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. I dalej ustawodawca w art. 24 k.c. stanowi, iż ten czyje dobro zostało naruszone, chyba że działanie, które doprowadziło do tego naruszenia nie jest bezprawne, może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Przesłanką udzielenia ochrony na gruncie kodeksu cywilnego w przypadku naruszenia dobra osobistego jest wymóg bezprawnego działania, przy czym ustawodawca wprowadza w tym zakresie domniemanie bezprawności działań naruszających dobra osobiste. Szeroko ujmowana w prawie cywilnym przesłanka bezprawności każe jako takie działanie kwalifikować działanie sprzeczne w normami prawnymi, z porządkiem prawnym oraz zasadami współżycia społecznego. Jest nim każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je. Do okoliczności wyłączających bezprawne naruszenie dóbr osobistych na ogół zalicza się działanie w ramach porządku prawnego, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu.

Powódka domagając się ochrony prawnej w związku z naruszeniem jej dobra osobistego – dobrego imienia wskazała, że do ich naruszenia doszło na skutek braku odmowy przez stronę pozwaną umieszczenia jej danych w rejestrze, mimo, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 09.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych (…) winna była odmówić przyjęcia informacji. Przepis art. 24 § 1 k.c. uzależnia ochronę dóbr osobistych od dwóch przesłanek: zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego oraz od bezprawności działania. Na żądającym ochrony ciąży dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, natomiast egzoneracja działającego może polegać na wykazaniu, że działanie jego "nie było bezprawne". Działanie nie jest bezprawne, chociażby zagrażało dobru osobistemu lub nawet je naruszało, przede wszystkim wówczas, gdy jest oparte na obowiązującym przepisie prawa albo stanowi wykonywanie prawa podmiotowego (por. wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 25.01.2013 r.; V ACa 555/12, LEX nr 1267283).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi ustalić, iż słuszny jest zarzut powódki bezprawnego działania strony pozwanej. Ramy funkcjonowania, obowiązki i prawa podmiotów prowadzących biura informacji gospodarczej ustawodawca uregulował w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z dnia 14 maja 2010 r.). Zgodnie z art. 4 ustawy udostępnianie informacji gospodarczych osobom trzecim nieoznaczonym w chwili przeznaczania tych informacji do udostępniania następuje wyłącznie za pośrednictwem biura informacji gospodarczej, chyba że udostępnianie następuje w celu sprzedaży wierzytelności przez ogłoszenie publiczne lub przepisy prawa przewidują inny tryb udostępniania danych. W rozpoznawanej sprawie strona pozwana przyjęła informację o zadłużeniu powódki wynikającym z tytułu umowy kredytu konsumenckiego. Ustawodawca w art. 14 ust. 1 cyt. ustawy przewidział, że wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

1) zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 1871 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.5));

2) łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;

3) upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu - na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Natomiast - zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy - biuro informacji gospodarczych nie przyjmuje informacji gospodarczych o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem, jeżeli informacje te przekazane są niezgodnie z art. 14 ust. 1 u.u.i.g., tj. gdy nie zostały spełnione wyżej omówione przesłanki przekazania informacji gospodarczych o dłużniku będącym konsumentem lub gdy zakres przekazanych informacji gospodarczych o dłużniku będącym konsumentem przekracza zakres określony w art. 14 ust. 2 u.u.i.g.

Należy zwrócić uwagę, że nieprzyjmowanie informacji gospodarczych przekazanych niezgodnie z art. 14 ust. 1 jest obowiązkiem biura i ma na celu przede wszystkim zapewnienie rzetelności przekazywanych do biura informacji gospodarczych oraz właściwą identyfikację osób, których te informacje dotyczą. Z całą pewnością służy to rzetelności obrotu gospodarczego ( por. Agnieszka Marzec, komentarz do art. 14 ustawy o ujawnianiu informacji gospodarczych). Biuro informacji gospodarczej, w zakresie swojej profesjonalnej, wyspecjalizowanej przecież działalności winno ocenić zaistnienie każdej ze wspomnianych przesłanek. Będzie to wymagało m.in. oceny, czy wierzytelność jest wymagalna od co najmniej 60 dni. Może to nastąpić w oparciu o treść tytułu wykonawczego, postanowień umowy czy też w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. Ustalenie zaistnienia przesłanki określonej w pkt. 3 wymagać będzie analizy treści przedłożonych dokumentów przez wierzyciela dokumentów, w tym treści wezwań oraz dowodów doręczeń.

Strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, ażeby w stosunku do powódki podjęła jakiekolwiek czynności sprawdzające. W tych okolicznościach Sąd przyjął, że nie udowodniła ona, iż jej zaniechanie odmowy przyjęci informacji nie ma charakteru bezprawnego. W żadnym razie Sąd nie podziala poglądu strony pozwanej o braku legitymacji biernej w procesie i zarzutu, że powódka winna swojej roszczenia kierować wobec wierzyciela. Odpowiedzialność za przyjęcie informacji, których przyjęcia strona pozwana winna odmówić, rodzi po stronie pozwanej odpowiedzialność prawną, jeżeli następstwem jej działania jest przykładowo naruszenie dóbr osobistych. Sam ustawodawca nie wyklucza takiej możliwości, o czym świadczy uregulowanie zawarte w art. 7 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym biuro jest obowiązane do zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody, która może wyniknąć w związku z działalnością gospodarczą biura. Zabezpieczenie może nastąpić w drodze zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zlecenia udzielenia gwarancji bankowej lub poręczenia bankowego.

Mimo ustalenia cech bezprawności działania strony pozwanej powództwo podlegało oddaleniu. O ile sytuację dowodową powódki niewątpliwie ułatwia domniemanie bezprawności działania strony pozwanej, o tyle nadal ciąży na niej obowiązek udowodnienia, iż na skutek bezprawnego działania strony pozwanej doszło do naruszenia jej dobra osobistego – dobrego imienia. Jak już wspomniano, powódka w swym pozwie szczegółowo określiła rodzaj naruszonego dobra osobistego, co znalazło odzwierciedlenie m.in. w treści przeprosin, a jednocześnie zakreśliło ramy rozpoznania sprawy albowiem Sąd związany jest żądaniem pozwu, także w zakresie podstawy faktycznej uzasadniającej żądanie pozwu. Niewątpliwie dobre imię stanowi jedno z podstawowych obok zdrowia, życia oraz wolności dóbr osobistych człowieka i przypisanie cech nierzetelnego dłużnika osobie, która w terminie reguluje swoje zobowiązania, narusza jej dobro osobiste w postaci dobrego imienia. Jak już wspomniano, to na powódce, z mocy art. 6 k.c. ciążył obowiązek udowodnienia, iż ujawnienie jej danych osobowych w rejestrze dłużników narusza wspomniane już jej dobre imię. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy oznacza to wykazanie, że wierzytelność, która została zgłoszona przez wierzyciela nie istnieje ( albo, że jest terminowo spłacana) albowiem tylko w sytuacji gdy powódka nie jest dłużnikiem można przyjąć, że doszło do naruszenia jej dobrego imienia. Nie stanowi naruszenia dóbr osobistych nazwanie osoby zalegającej ze spłatą należności dłużnikiem. Samo wykazanie bezprawności działania strony pozwanej, które doprowadziło do ujawnienia danych powódki w sposób niezgodny z prawem nie pociąga za sobą automatycznie faktu naruszenia dobra osobistego powódki – dobrego imienia, chociaż może prowadzić do innych niekorzystnych dla powódki następstw. Jednakże powódka nie sformułowała pod adresem strony pozwanej innych żądań aniżeli tych związanych z naruszeniem dobrego imienia. A skoro nie wykazała, że do naruszenia takiego dobra osobistego w następstwie bezprawnego działania strony pozwanej doszło, jej powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, że zachodzi podstawia skorzystania wobec powódki z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c. i nie obciążania jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu. W ocenie Sądu bezprawność działania strony pozwanej nie ulega wątpliwości i brak jest podstaw do przerzucenie odpowiedzialności jedynie na wierzycieli zgłaszających informację do strony pozwanej. Powódka mogła więc pozostawać w przekonaniu, że bezprawne działanie strony pozwanej naruszyło jej dobre imię.