Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Izabela Kosińska – Szota

Protokolant Karina Kostyra

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 roku w Kłodzku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko Skarbowi Państwa - Zakład Karny w K.

o zapłatę 60 000 zł

I. oddala powództwo,

II. zasądza od powoda K. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w K. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt I C 2493/14

UZASADNIENIE

Powód K. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w K. kwoty 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych i moralnych związanych z naruszeniem szeregu przepisów kodeksu karnego wykonawczego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że od 16 maja 2013 r. do 18 lipca 2013 r. przebywał w Zakładzie Karnym w K. w jednej celi z recydywistami i mimo wielokrotnych próśb, skarg i zażaleń do dyrekcji ZK K., sądu penitencjarnego i Rzecznika Praw Obywatelskich nie chciano zmienić mu podgrupy z „recydywy” na „pierwszy raz karany”. Powód podał, że przebywał w zakładzie karnym po raz kolejny, to jednak odbywał tę samą karę, co po wielu próbach udało mu się wytłumaczyć w ZK w G., gdzie w sierpniu 2013 r,. zmieniono mu grupę klasyfikacyjną na właściwą. Powód podniósł, że przebywał 24 h/dobę z recydywistami , na wspólnych spacerach, w łaźni w grupach kilkunasto – kilkudziesięcioosobowych, gdzie był narażony na negatywne oddziaływanie na jego psychikę, ponadto takie osoby wpływały demoralizatorsko na innych, a strona pozwana, sąd penitencjarny i Rzecznik paw Obywatelskich nie zrobili nic, by sytuację powoda zmienić.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu podnosząc, że roszczenie powoda jest niezasadne w stosunku do Zakładu Karnego w K.z tych względów, że powód został zatrzymany i doprowadzony do Zakładu Karnego w G., gdzie zakwalifikowano go do odbywania kary w zakładzie zamkniętym d la recydywistów – otrzymał podgrupę (...), następnie został przetransportowany do ZK K.celem udziału w czynnościach procesowych. Strona pozwana wskazała, że powód zwrócił się o zmianę podgrupy z (...)na (...) do sądu penitencjarnego i do dyrektora ZK w kłodzku. Strona pozwana podniosła, że ponowna weryfikacja i kwalifikacja do określonej podgrupy może nastąpić tylko i wyłącznie w oparciu o dokumentację zgromadzona przez poprzedni zakład karny, lecz pozwany nie dysponował dokumentacją powoda, ponieważ ten był przetransportowany tylko do wykonania czynności procesowych. Strona pozwana wskazał, że zwróciła się do AŚ w D.o przesłanie akt osobowych powoda – części B. strona pozwana podniosła, że brak jest związku przyczynowego między bezprawnym działaniem lub zaniechaniem pozwanego a szkodą na osobie powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją Komisji Penitencjarnej Zakładu Karnego w G.z dnia 15 lutego 2013 r. powodowi K. S.nadano grupę i podgrupę klasyfikacyjną (...).

Dowód:

- decyzja Komisji Penitencjarnej w G. z dnia 15.02.2013 r. – k.21

Prokurator Prokuratury Rejonowej wK.wystąpił do Dyrektora Zakładu Karnego w G.o wydanie powoda w celu przetransportowania do Zakładu Karnego w K.celem wykonania czynności procesowych.

Dowód:

- nakaz wydania powoda – k.22

Powód w dniu 16 maja 2013 r. został przetransportowany do Zakładu Karnego w K.z Zakładu Karnego w G.. Powód w tym dniu nie zgłaszał żadnych próśb i skarg.

Dowód:

- wydruk przeglądarki czynności procesowych – k.3 - 24

- notatka z rozmowy po przetransportowaniu z dnia 16.05.2013 r. – k.25

Strona pozwana Zakład Karny w K.pismem z dnia 23 maja 2013 r. zwróciła się do Dyrektora Aresztu Śledczego w D.z prośbą o nadesłanie celem dalszego wykorzystania akt archiwalnych części „B” powoda, który został zwolniony z AŚ w D.w 2012 r. ze względu na warunkowe przedterminowe zwolnienie. Strona pozwana ponowiła pismo z prośbą pismem z dnia 11 czerwca 2013 r.

Dowód:

- pismo pozwanego o akta z dnia 23.05.2013 r. i z 11.06.2013 r. do AŚ w D. – k.26 i 27

Powód wystąpił o zmianę podgrupy (...)na (...)wskazując, że w 2011 r. odbywał karę pozbawienia wolności w ZK w K., a następnie w D., po czym nie powrócił z przepustki i obecnie odbywa w dalszym ciągu tę samą karę, a więc powinien mieć podgrupę (...) a nie recydywę. Wniosek o zmianę podgrupy powód złożył również do Sądu Penitencjarnego w Ś..

Dowód:

- wniosek powoda o zmianę podgrupy i pismo powoda z dnia 18.06.2013 r. – k.29 i 30

Areszt Śledczy w D.poinformował stronę pozwaną, że akta archiwalne część „B” zostały przesłane do Komendy Powiatowej Policji w P.celem dołączenia do prowadzonego przez (...) G.postępowania (...).

Dowód:

- odpowiedź AŚ w D. – k.28

W dniu 5 lipca 2013 r. powód został poinformowany o przyczynach nadania mu przez ZK w G.podgrupy (...)i o tym, że o możliwości zmiany podgrupy na (...) zostanie poinformowany, gdy odnajdzie się część jego akt.

Dowód:

- potwierdzenia przez powoda informacji o przyczynach nadania mu podgrupy (...) – k.31

W dniu 13 sierpnia 2013 r. Komisja Penitencjarna w ZK w G.zmieniła podgrupę klasyfikacyjna powoda na (...).

Dowód:

- decyzja Komisji Penitencjarnej z dnia 13.08.2013 r. – k.32

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Powód wystąpił z żądaniem zasądzenia zadośćuczynienia podnosząc, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych i moralnych w Zakładzie Karnym w K.. Z uzasadnienia pozwu wynika, że powód osadzony został w czasie pobytu w tej jednostce penitencjarnej w jednej celi, w której przebywali osadzeni uprzednio karani, podczas gdy powód odbywał tę samą karę pozbawienia wolności i w związku z tym narażono go na negatywne oddziaływanie na jego psychikę, a ponadto ci osadzeni wpływali demoralizatorsko .

Jak wynika z przeprowadzonych dowodów, strona pozwana Skarb Państwa – Zakład Karny w K.nie dokonywała klasyfikacji powoda zgodnie z przepisem art.82 k.k.w., lecz Zakład Karny w G.. Stwierdzić należy, że powód został przetransportowany w celu dokonania czynności procesowych z jego udziałem, nie zaś celem odbywania kary pozbawienia wolności, co oczywiście nie zmienia faktu, że taką karę odbywał. W ocenie Sadu, powód nie zwrócił uwagi, że Zakład Karny w K.zwrócił się o jego akta osobowe część „B” dwukrotnie, a zatem, gdyby strona pozwana posiadała wszystkie części akt osobowych powoda, podjęłaby czynności skutkujące zmianą grupy i podgrupy klasyfikacyjnej powoda, co wynika z informacji udzielonej powodowi 5 lipca 2013 r. (k.31 akt sprawy).

Dobrami osobistymi człowieka są w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają one pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach (art. 23 k.c.). Przepis ten ma charakter szczególny, bowiem jest w nim zawarta jedynie ogólna zasada, że dobra osobiste wymienione w nim przykładowo, pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Nie wskazuje on natomiast środków ochrony, a więc sankcji przewidzianych na wypadek ich naruszenia. Te zostały wymienione, ale również niewyczerpująco w przepisie art. 24 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

O tym, czy w konkretnym przypadku można mówić o naruszeniu dobra osobistego, nie mogą decydować subiektywne odczucia osoby uważającej się za pokrzywdzoną, lecz decydujące znaczenie ma to, jaką reakcję naruszenie to wywołało w społeczeństwie. Z art. 24 § 1 k.c. wynika jednoznacznie, iż ochrona dóbr osobistych przysługuje jedynie przed działaniem bezprawnym. Przesłanka bezprawności działania ujmowana jest w prawie cywilnym szeroko. Przyjmuje się, że bezprawnym jest każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, z porządkiem prawnym oraz z zasadami współżycia społecznego. Na temat bezprawności działania wypowiedział się w sposób ogólny Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19 października 1989 roku II CR 419/89 (OSP 11 – 12/90, poz. 377) wyjaśniając, że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je, oraz że do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: działanie w ramach porządku prawnego tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego (ale z zastrzeżeniem uchylenia jej skuteczności w niektórych przypadkach) oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu. W zależności od rodzaju dobra naruszenie może przybrać różną postać, ale chodzi zawsze o wkroczenie w cudzą, wyłączną sferę bezwzględnego prawa podmiotowego, naruszenie to nie musi mieć charakteru trwałego, może być jednorazowe. Dla istnienia dobra osobistego i uznania, że doszło do jego naruszenia, znaczenie mają oceny społeczne, analiza z punktu widzenia rozsądnego człowieka

W art. 24 § 1 k.c. ustawodawca wprowadził zasadę domniemania bezprawności i to pozwany w procesie o ochronę dóbr osobistych ma obowiązek wykazania istnienia okoliczności usprawiedliwiających to działanie, a więc wyłączających bezprawność.

W pierwszej kolejności należy ustalić należało, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda K. S. w wyniku osadzenia go w celi wraz z recydywistami oraz poniżającego traktowania i tę przesłankę winien był wykazać powód. Rzeczą strony pozwanej było zaś wykazanie, że nie działała bezprawnie.

Zdaniem Sądu, zakwalifikowanie powoda jako recydywisty uznać należy za naruszenie jego godności, lecz zauważyć należy, że nie doszło do tego z przyczyn leżących po stronie Zakładu Karnego w K.. Natomiast powód nie udowodnił, by w wyniku osadzenia go w celi wraz z recydywistami był poniżająco traktowany przez funkcjonariuszy służby więziennej. Powód nie złożył odpowiednich wniosków dowodowych, by w myśl zasady wynikającej z przepisu art.6 k.c. udowodnić, że istotnie takie zdarzenia miały miejsce, a więc, że funkcjonariusze ci nazywali go „zepsutym przestępcą”, „recydywistą” i utrudniali podejście do telefonu. Powód podał w zeznaniach, że informował o tym wychowawcę, lecz żadnym dowodem nie potwierdził tych okoliczności. Sąd nie dał wiary w tym zakresie zeznaniom powoda tym bardzie, że na takie okoliczności nie wskazywał w uzasadnieniu pozwu podnosząc tylko negatywny i demoralizujący wpływ na psychikę, czego zresztą również nie udowodnił.

Sąd rozważał także, czy stronie pozwanej można przypisać bezprawność działania lub zaniechania. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że strona pozwana nie posiadała niezbędnych akt celem ewentualnej zmiany grupy i podgrupy klasyfikacyjnej, wszak powód został przetransportowany do ZK w K. w wyniku nakazu wydania Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Kłodzku. Co więcej, strona pozwana podjęła działania zmierzające do ustalenia takiej grupy i podgrupy zwracając się o akta do Aresztu Śledczego w D.. W kontekście przepisu arty.82 k.k.w. strona pozwana nie posiadając całości dokumentacji powoda nie mogła podjąć takich działań. Skoro osadziła powoda w celi z recydywistami na podstawie decyzji Komisji Penitencjarnej ZK w G. W.. i nie posiadając całości akt osobowych powoda, to nie sposób uznać, że działała bezprawnie.

Z tych względów zadośćuczynienie na podstawie art.448 k.c. nie przysługiwało i Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art.98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając je od powoda jako przegrywającego proces. Koszty te to koszty zastępstwa procesowego zgodnie z rozporządzeniem ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ustalone w odniesieniu do wartości przedmiotu sprawy na kwotę 3 600 zł. Okoliczność, że powód przebywa obecnie w zakładzie karnym nie stoi na przeszkodzie zasądzeniu od niego kosztów procesu.

16.03.2015 r.