Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 sierpnia 2023 r. w Warszawie

sprawy M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania M. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 sierpnia 2018r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten tylko sposób, że stwierdza, iż M. J. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 2 maja 2014r. do dnia 27 czerwca 2014r.

oddala odwołanie w pozostałym zakresie,

zasądza od M. J. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1295/18

UZASADNIENIE

M. J. w dniu 25 września 2018 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 sierpnia 2018r. nr (...), zaskarżając ją w części, w jakiej organ rentowy stwierdził podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz w konsekwencji ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresach wskazanych w decyzji, w których faktycznie działalności nie prowadziła z uwagi na brak zdolności do pracy i zajmowania się swoimi sprawami.

Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w części i stwierdzenie, że nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, a w konsekwencji ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie w którym faktycznie nie prowadziła działalności gospodarczej. W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczona podniosła, że z uwagi na stan zdrowia i przewlekłą depresję, wraz z czasowymi pobytami w szpitalu, przerwami wakacyjnymi nie była w stanie prowadzić działalności gospodarczej w tych okresach, które zostały wskazane w zaskarżonej decyzji. Ubezpieczona nie zawiesiła działalności gospodarczej, w okresach faktycznego jej nieprowadzenia, z uwagi na niemożność właściwego zajmowania się swoimi sprawami i podejmowania z rozeznaniem i świadomością decyzji, z uwagi na chorobę psychiczną - depresję, upośledzającą funkcję rozpoznawczo-motywacyjną. Ponadto odwołująca podkreśliła, że działalność gospodarczą prowadziła incydentalnie, realizowała ją w miarę możliwości. Powyższe, w ocenie ubezpieczonej, wyłącza uznanie, że aktywność zawodową charakteryzowała stałość i powtarzalność, przy uwzględnieniu, iż podejmowana ona była przez odwołującą osobiście (odwołanie, k. 3-7 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji, powołując się na brzmienie art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyjaśnił, że w oparciu o zapisy na prowadzonych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych kontach ubezpieczonej i płatnika składek ustalił, że M. J. dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2003 r., od 1 września 2003 r. do 25 czerwca 2004 r., od 1 września 2004 r. do 25 czerwca 2005 r., od 1 września 2005 r. do 30 czerwca 2006 r., od 1 września 2006 r. do 23 czerwca 2007 r., 1 września 2007 r. do 30 czerwca 2008 r., od 1 września 2008 r. do 2 lipca 2009 r., od 8 września 2009 r. do 30 czerwca 2010 r., 6 września 2010 r. do 29 czerwca 2011 r., od 7 września 2011 r. do 28 lutego 2012 r., od 01.03.2012 r. do 28 czerwca 2012 r., od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r., od 14 września 2016 r. do 11 lutego 2017 r., od 21 marca 2017 r. do 02 lipca 2017 r., od 18 września 2017 r. do 30 września 2017 r. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Organ rentowy podkreślił, że przedsiębiorca niezatrudniający pracowników, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Organ rentowy dalej wskazał, że dniach 29.02.2012 r. oraz od 23.06.2012 r. do 23.07.2012 r. nie doszło do zawieszenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez M. J. z uwagi na fakt, że okres zawieszenia był krótszy niż 30 dni. Organ rentowy podniósł, że z informacji uzyskanej od Naczelnika Urzędu Skarbowego wynika, że M. J. złożyła zeznania podatkowe PIT-35 za rok 1999 oraz PIT-36 za lata 2000-2017, w których wykazała przychody i koszty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz uiściła podatki z tytułu zatrudnienia pracowników za lata 2000-2013 i 2015-2017. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał również, że okresy osiągania mniejszych przychodów lub ich braku nie świadczą o przerwie w prowadzeniu działalności i nie zwalniają płatnika z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia. Przyjmuje się, że zerowy przychód za dany okres rozliczeniowy nie stanowi dowodu na nie wykonywanie w tym czasie działalności gospodarczej (odpowiedź na odwołanie, k. 15-16 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 27 listopada 2018 r. odwołująca wskazała, że kwestionuje okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wskazany w zaskarżonej decyzji od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r. oraz od 14 września 2016 r. do 23 marca 2017 r. (pismo procesowe z dnia 27 listopada 2018 r., k, 20 a.s.).

Na rozprawie w dniu 12 lutego 2019 r. pełnomocnik ubezpieczonej podtrzymał dotychczasowe stanowisko ubezpieczonej i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że M. J. nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r. oraz od 14 września 2016 r. do 21 marca 2017 r. (protokół rozprawy z dnia 12 lutego 2019 r., k. 32 a.s.).

Następnie w dniu 23 lutego 2021 r. na rozprawie pełnomocnik ubezpieczonej doprecyzował stanowisko ubezpieczonej zaprezentowane w poprzednich pismach procesowych i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że M. J. nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 7 września 2011 r. do 30 września 2017 r. (protokół rozprawy z dnia 23 lutego 2021 r., k. 173 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. J. od 17 lipca 1990 r. rozpoczęła wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej o numerze (...) pod firmą (...) (...). Dokonała wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, wskazując jako adres wykonywania działalności ul. (...), Z. (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z 5 września 2018 r. – akta organu rentowego – tajemnica skarbowa).

Z tego tytułu M. J. dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresach: 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2003 r., od 1 września 2003 r. do 25 czerwca 2004 r., od 1 września 2004 r. do 25 czerwca 2005 r., od 1 września 2005 r. do 30 czerwca 2006 r., od 1 września 2006 r. do 23 czerwca 2007 r., 1 września 2007 r. do 30 czerwca 2008 r., od 1 września 2008 r. do 2 lipca 2009 r., od 8 września 2009 r. do 30 czerwca 2010 r., 6 września 2010 r. do 29 czerwca 2011 r., od 7 września 2011 r. do 28 lutego 2012 r., od 1 marca 2012 r. do 28 czerwca 2012 r., od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r., od 14 września 2016 r. do 11 lutego 2017 r., od 21 marca 2017 r. do 02 lipca 2017 r., od 18 września 2017 r. do 30 września 2017 r. (bezsporne, a nadto: pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z 18 kwietnia 2019 r. – tajemnica skarbowa, k. 63-63v. a.s.).

Prowadzona przez ubezpieczoną działalność gospodarcza polegała na prowadzeniu szkoły języka angielskiego, w ramach której prowadziła lekcje indywidualne oraz grupowe, ilość klientów różniła się w poszczególnych okresach prowadzenia działalności. W okresach, kiedy w szkołach były przerwy, takie jak ferie i wakacje, ubezpieczona nie prowadziła zajęć oraz zgłaszała przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej. Z uwagi na problemy zdrowotne związane z depresją ubezpieczona brała leki, aby móc prowadzić lekcje, spóźniała się, czasami nie przychodziła na umówione godziny i nie odbierała telefonów, przez co traciła klientów. W okresach zaostrzenia choroby i gorszego samopoczucia zdarzało się, że lekcje nie odbywały się, miała wówczas niższe przychody i nie wystarczało jej pieniędzy na pokrycie bieżących wydatków. W okresach kiedy nie mogła odbywać lekcji znajdowała zastępstwo i nawiązywała współpracę z innymi nauczycielami, z którymi zawierała umowy o dzieło lub zlecenie. Księgowa przypominała jej o nadchodzących płatnościach (zeznania M. J., k. 33-34, k. 174-176 a.s.).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej M. J. nawiązywała współpracę z nauczycielami W. F. w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 listopada 2002 r., J. W. od 23 marca 1999 r. do 30 czerwca 1999r., M. G. od 1 marca 2000 r. do 31 maja 2000r., G. S. od 1 września 1999 r. do 30 czerwca 2003 r. (pismo procesowe ZUS z 8 marca 2019 r., k. 42 a.s.).

M. J. od 1990 r. przyjmowała lek uspokajający z grupy benzodwuazepin (clonazepam), od którego się uzależniła. W 1996 r. po śmierci matki zgłosiła się do psychiatry i otrzymała lek, którego nie przyjmowała. W 2006 r. była konsultowana psychiatrycznie, nadużywała leków po konflikcie rodzinnym. Leki przeciwdepresyjne przyjmowała nieregularnie. W maju 2014 r. ubezpieczona w wyniku trudnej sytuacji rodzinnej dokonała samouszkodzenia i nadużycia leków, od maja 2014 r. do czerwca 2014 r. była hospitalizowana w szpitalu (...). Wówczas rozpoznano zaburzenia adaptacyjne, uzależnienie od benzodwuazepin, zaburzenia osobowości. Po wypisie ze szpitala stopniowo odstawiała leki przeciwdepresyjne i benzodwuazepin, którego aktualnie nie przyjmuje, sporadycznie przyjmuje M. – lek przeciwdepresyjny. Nie była ponownie hospitalizowana tego powodu, nie odbyła psychoterapii. Ze względu na stan psychiczny ubezpieczona była zdolna do prowadzenia działalności gospodarczej, poza okresem od 2 maja 2014 r. do 27 czerwca 2014 r. (opinia biegłego psychiatry M. P. (1), k. 71-74 a.s., opinia biegłego z zakresu medyny pracy M. P. (2), k. 228-234 a.s.).

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, M. J. opłacała podatek na zasadach ogólnych i rozliczała się z Urzędem Skarbowym w W., składając roczne zeznania podatkowe, w których wykazywała osiąganie dochodów lub strat z prowadzonej działalności gospodarczej. Z pisemnej informacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. wynika, że M. J. składała zeznania podatkowe PIT-36 za lata 2000-2017, w których wykazywała:

- w 2011 r. przychód 49.233,00 zł, koszty uzyskania przychodu 25.454,52 zł, dochód 23.778,48 zł;

- w 2012 r. przychód 37.542,00 zł, koszty uzyskania przychodu 13.499,12 zł, dochód 24.042,88 zł;

- w 2013 r. przychód 21.785,00 zł, koszty uzyskania przychodu 10.355,79 zł, dochód 11.429,21 zł;

- w 2014 r. przychód 16.012,00 zł, koszty uzyskania przychodu 10.616,04 zł, dochód 5.395,96 zł;

- w 2015 r. przychód 8.009,00 zł, koszty uzyskania przychodu 11.493,70 zł, strata 3.484,70 zł;

- w 2016 r. przychód 26.737,00 zł, koszty uzyskania przychodu 31.014,85 zł, strata 4.277,85 zł;

- w 2017 r. przychód 13.167,50 zł, koszty uzyskania przychodu 24.290,62 zł, strata 11.123,12 zł (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z 18 kwietnia 2019 r., k. 63-63v. a.s. – tajemnica skarbowa).

M. J. zgłaszała przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 6 września 2010 r., od 1 lipca 2011 r. do 22 lipca 2011r., od 23 lipca 2011 r. do 6 września 2011 r., od 30 czerwca 2014 r. do 16 września 2015 r. od 23 grudnia 2015 r. do 17 lutego 2016 r., od 4 lipca 2016 r. do 14 września 2016 r., od 27 grudnia 2016 r. do 23 stycznia 2017 r., od 12 lutego 2017 r. do 21 marca 2017 r., od 3 lipca 2017 r. do 18 września 2017 r., od 25 grudnia 2017 r. do 19 lutego 2018 r., od 3 lipca 2018 r. (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z 18 września 2018 r .– akta organu rentowego – tajemnica skarbowa).

Odwołująca zgłasiła zawieszenie działalności gospodarczej z dniem 30 czerwca 2014r., a wznowienia działalności dokonała 16 września 2015 r. (pismo procesowe ZUS z 1 marca 2021 r., k 179 a.s.).

W dniu 18 lipca 2018 r. M. J. złożyła w ZUS wniosek o wydanie decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (wniosek z 18 lipca 2018 r. – akta organu rentowego).

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że M. J. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca 2003 r., od 1 września 2003 r. do 25 czerwca 2004 r., od 1 września 2004 r. do 25 czerwca 2005 r., od 1 września 2005 r. do 30 czerwca 2006 r., od 1 września 2006 r. do 23 czerwca 2007 r., 1 września 2007 r. do 30 czerwca 2008 r., od 1 września 2008 r. do 2 lipca 2009 r., od 8 września 2009 r. do 30 czerwca 2010 r., 6 września 2010 r. do 29 czerwca 2011 r., od 7 września 2011 r. do 28 lutego 2012 r., od 1 marca 2012 r. do 28 czerwca 2012 r., od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r., od 14 września 2016 r. do 11 lutego 2017 r., od 21 marca 2017 r. do 02 lipca 2017 r., od 18 września 2017 r. do 30 września 2017 r. (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 sierpnia 2018r. – akta organu rentowego).

Ubezpieczona złożyła odwołanie od wymienionej decyzji, uważając ją za niekorzystną dla siebie (odwołanie, k. 3-7 a.s.).

Ustalenia stanu faktycznego, Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o akta rentowe odwołującej, jak również dokumenty znajdujące się w aktach niniejszej sprawy oraz na podstawie opinii biegłego psychiatry M. P. (1) i biegłego z zakresu medyny pracy M. P. (2), częściowo także w oparciu o zeznania odwołującej się M. J.. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd uznał za wiarygodną opinię biegłego psychiatry M. P. (1) i biegłego z zakresu medyny pracy M. P. (2). Uzyskane w ten sposób wiadomości specjalne Sąd uwzględnił w całości, ponieważ opinie biegłych wydane zostały w oparciu o zgromadzoną dokumentację medyczną oraz pozostałe dokumenty znajdujące się w aktach sprawy. Opinie ww. biegłych były spójne i pozwoliły na ustalenie, czy stan zdrowia ubezpieczonej uniemożliwiał jej prowadzenie działalności gospodarczej w spornych okresach.

Sąd nie oparł się na opinii biegłego psychiatry E. P., ponieważ opinia poza opisem stanu zdrowia odwołującej w poszczególnych okresach nie zawierała wniosków, które doprowadziły biegłą do uznania, że ubezpieczona była zdolna do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 7 września 2011 r. do 26 czerwca 2014 r., brak jest uzasadnienia prowadzącego do takiego stwierdzenia, ponadto opinia nie odnosi się do pozostałych okresów tj. po 26 czerwca 2014 r., a więc jest niepełna i nie podlega ocenie.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął wniosek odwołującej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego psychiatry mając na uwadze, że zastrzeżenia te stanowiły jedynie polemikę z ustaleniami biegłego psychiatry i odnosiły się do subiektywnej oceny stanu zdrowia psychicznego ubezpieczonej, który w jej ocenie nie był zadowalający. W piśmie procesowym z dnia 20 marca 2023 r. pełnomocnik ubezpieczonej wskazał, że jej stan psychiczny wyłączał możliwość rzetelnego, profesjonalnego oraz ciągłego i powtarzalnego zajmowania się swoimi sprawami i prowadzenie działalności gospodarczej, co uzasadnia wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu medycyny pracy łącznie z innym biegłym psychiatrą. Wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie ponieważ opinia biegłego z zakresu medycyny pracy była wyczerpująca i zawierała odniesienie do możliwości wykonywania działalności gospodarczej przez ubezpieczoną w spornym okresie przy uwzględnieniu jej stanu zdrowia psychicznego, była ponadto zgodna z tym co wynikało z opinii biegłego psychiatry M. P. (1). Sąd miał również na względzie, że pełnomocnik odwołującej nie przedstawił żadnych merytorycznych zarzutów pod kątem wniosków zaprezentowanych w opiniach przez ww. biegłych, a jedynie prezentował w dalszym ciągu swoje stanowisko w sprawie. Z uwagi na powyższe Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął ww. wniosek jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 sierpnia 2018r. jest zasadne jedynie częściowo i w tym zakresie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy ubezpieczona M. J. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresach od dnia od 7 września 2011 r. do 28 lutego 2012 r., od 1 marca 2012 r. do 28 czerwca 2012 r., od 24 lipca 2012 r. do 29 czerwca 2014 r., od 16 września 2015 r. do 22 grudnia 2015 r., od 17 lutego 2016 r. do 3 lipca 2016 r., od 14 września 2016 r. do 11 lutego 2017 r., od 21 marca 2017 r. do 02 lipca 2017 r., od 18 września 2017 r. do 30 września 2017 r.

Zgodnie z treścią przepisów art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1230) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Przymus ubezpieczenia w myśl art. 8 ust. 6 pkt. 1 ustawy dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Obowiązek ubezpieczenia zgodnie z art. 13 pkt. 4 trwa od dnia rozpoczęcia działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.

Ubezpieczona prowadziła działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. z 2011 r. poz. 764 ze zm.), zaś od dnia 21 sierpnia 2004 r. na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2018 r., poz. 107 ze zm.), a obecnie od dnia 1 lutego 2019 r. na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r., poz. 221). Zawierający definicję działalności gospodarczej przepis art. 2 ust. 1 pierwszej z powołanych ustaw stanowi w zasadzie odpowiednik art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl pierwszego z nich działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przyjmuje się, że cechami działalności gospodarczej jest: 1) zawodowy (a więc stały) charakter, 2) związana z nią powtarzalność podejmowanych działań, 3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania i 4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91). Przesłanka wykonywania działalności gospodarczej w sposób ciągły nie może być zatem rozumiana, jako konieczność jej wykonywania bez przerwy (przez cały rok, miesiąc, tydzień lub dzień), lecz jako zamiar powtarzalności określonych czynności w odróżnieniu od ich przypadkowości, jednorazowości, sporadyczności lub okazjonalności. Przyjmuje się więc, że działalność gospodarcza z założenia ma być działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i nastawioną na nieokreślony z góry okres czasu, a ponadto związana jest z nią konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego. Zatem przedsiębiorca powinien liczyć się z takim ryzykiem obejmującym okresy faktycznego przestoju w wykonywaniu działalności, np. z powodu braku płynności finansowej lub braku koniunktury (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2005 r., I UK 95/05 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03).

Zgodnie z pojęciem działalności gospodarczej zdefiniowanym w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej obowiązującym w spornym okresie objętym zaskarżoną decyzją, działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy jest to działalność zarobkowa wymieniona w tych przepisach, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W orzecznictwie przyjmuje się, że okresem ubezpieczenia osób prowadzących działalność gospodarczą jest przypadający w okresie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia okres rzeczywistego prowadzenia tejże działalności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1999 r., II UKN 570/98 i z dnia 31 marca 2000 r., II UKN 257/99). W razie, gdy nie doszło do rozpoczęcia działalności albo wystąpiły przeszkody uniemożliwiające jej prowadzenie, obowiązek ubezpieczenia nie występuje. Samo pojęcie prowadzenia działalności gospodarczej jest ujmowane szeroko. Mieszczą się w nim nie tylko faktyczne czynności należące do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych. Działalność gospodarcza obejmuje także działania przygotowujące, zdobywanie uprawnień, poszukiwanie klientów, oczekiwanie na kolejne zamówienia. Równoznaczna z prowadzeniem działalności gospodarczej jest gotowość do realizacji zadań objętych zakresem konkretnej działalności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2003 r., III AUa 1531/03, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03). Należy też zwrócić uwagę, że sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej (zarejestrowanie) ma charakter deklaratoryjny. Istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie faktyczne ma znaczenie dowodowe i może być obalone, co oznacza, że czasookres prowadzenia działalności gospodarczej wynikającego z wpisu do ewidencji może być korygowany, lecz czynność ta musi być powiązana z wynikami postępowania dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 35/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 marca 2006 r., III AUa 2850/04).

Zaistnienie przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej musi być rzeczywiste, co oznacza, że ubezpieczonego obciąża obowiązek wykazania wystąpienia okoliczności niezwiązanych z warunkami wykonywania działalności gospodarczej, uniemożliwiających faktyczne prowadzenie jej przez pewien okres. W rezultacie okoliczności takie, jak brak zamówień, ich poszukiwanie, brak płynności finansowej i środków na opłacenie należności podatkowych lub z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, czy też wykonywanie czynności zmierzających do realizacji zadań należących bezpośrednio do zakresu prowadzonej działalności bądź zmierzających do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania nie stanowią przesłanki uzasadniającej uznanie istnienia przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej. Oznacza to, że przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej powodująca ustanie obowiązku ubezpieczenia społecznego musi być usprawiedliwiona i udokumentowana (wykazana), a nie uzależniona wyłącznie od woli ubezpieczonego, sprowadzającej się do zamiaru czasowego wyłączenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. Obowiązek ten jest bowiem konsekwencją prawną prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie wpisu do ewidencji, nie ma tu natomiast zależności odwrotnej, z której wynikałoby, że sam zamiar (wola) wyłączenia z przymusu ubezpieczenia społecznego uzasadniać może przerwę w prowadzeniu działalności gospodarczej. O ile więc wola prowadzenia takiej działalności może mieć znaczenie przy ocenie podjęcia czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia jej wykonywania lub definitywnego zaprzestania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r., I UK 80/05), to rozumowanie także nie może być przenoszone na ocenę zaistnienia okoliczności usprawiedliwiających przerwę w prowadzeniu działalności gospodarczej już po rozpoczęciu jej wykonywania, w szczególności w sytuacji, gdy nie dokonano zgłoszenia tej przerwy do organu ewidencyjnego. Działalność gospodarcza, której prowadzenie zostało rozpoczęte, stanowi przesłankę podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. W postanowieniu z dnia 17 lipca 2003 r., (II UK 111/03) Sąd Najwyższy stwierdził, że faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. Dopuszczalność zaistnienia przerw w prowadzeniu działalności gospodarczej została usankcjonowana przez ustawodawcę, który ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadził zmianę do ustawy - Prawo działalności gospodarczej, dodając po art. 7b nowy art. 7ba dopuszczający zawieszenie bądź późniejsze wznowienie wykonywanie działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej) przez przedsiębiorcę. Zmiana ta weszła w życie w dniu 20 września 2008 r.

Dodatkowo, uwzględniając poglądy judykatury (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 marca 2014r., III AUa 759/13, Lex nr 1469388, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 marca 2015r., III AUa 1687/14 Lex nr 1711382) pamiętać należy, że sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie można utożsamiać go z podjęciem takiej działalności. Jeżeli więc, mimo formalnego figurowania w ewidencji działalności gospodarczej, ubezpieczony nie wykonywał żadnych usług lub sprzedaży, czy innych czynności, które wchodzą w zakres przedmiotowy działalności ujawnionej w ewidencji, ani nawet nie podejmował takich czynności jak zamawianie towarów, rekrutacja pracowników, poszukiwanie kontrahentów itp., to w konsekwencji należy uznać, że nie do utrzymania jest domniemanie wynikające z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, iż działalność tą ubezpieczony wykonywał (-uje) (rozpoczął jej prowadzenie), a zatem nie może też dojść do objęcia go ubezpieczeniem społecznym w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Analizując to zagadnienie nie można jednak zapominać o obowiązku przedsiębiorcy jakim jest zadbanie o to, by dane zawarte w rejestrze były prawdziwe. Z tym wiąże się też przepis art. 33 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który wprowadza zasadę domniemania prawdziwości danych wpisanych do rejestru. Z tego domniemania wynika, że taki przedsiębiorca, który zaniedbał obowiązek uaktualnienia danych w ewidencji, musi się liczyć z tym, że to na nim będzie spoczywał ciężar jego obalenia. Tak też przyjmuje się w orzecznictwie sądowym, wskazując że wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter dowodowy i stwarza domniemanie faktyczne, że osoby wpisane do ewidencji prowadzą działalność gospodarczą od daty wskazanej w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji do daty określonej w decyzji o wykreśleniu wpisu z ewidencji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2000 roku, II UKN 568/99, OSNAPiUS 2001 nr 22, poz. 678, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 czerwca 2013 roku, III AUa 1928/12, LEX nr 1339313, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 marca 2016 roku, III AUa 961/15). Ww. domniemanie oczywiście może być w procesie obalone, jednakże inicjatywa dowodowa w tym zakresie należy do osoby, która z faktu tego wywodzi pozytywne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.), a więc w niniejszej sprawie do ubezpieczonej.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, Sąd ustalił, że M. J. od 17 lipca 1990 r. jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) z siedzibą przy ul. ul. (...) w Z., gdzie jednocześnie jest jej miejsce zamieszkania. W związku z tym, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odwołującą należało traktować jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą. Odwołująca w toku postępowania podnosiła, że w okresie od 7 września 2011 r. do 30 września 2017 r. działalności tej nie prowadziła, ponieważ nie pozwalał jej na to zły stan zdrowia.

Z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, przede wszystkim z pism Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. wynika, że odwołująca z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składała roczne zeznania podatkowe PIT-36, w których wykazywała osiąganie dochodów lub strat z prowadzonej działalności gospodarczej za lata 2000-2017. Z dokumentów tych wynika m.in., że odwołująca uzyskała w 2011 r. przychód 49.233,00 zł, koszty uzyskania przychodu 25.454,52 zł, dochód 23.778,48 zł; w 2012 r. przychód 37.542,00 zł, koszty uzyskania przychodu 13.499,12 zł, dochód 24.042,88 zł; w 2013 r. przychód 21.785,00 zł, koszty uzyskania przychodu 10.355,79 zł, dochód 11.429,21 zł; - w 2014 r. przychód 16.012,00 zł, koszty uzyskania przychodu 10.616,04 zł, dochód 5.395,96 zł; w 2015 r. przychód 8.009,00 zł, koszty uzyskania przychodu 11.493,70 zł, strata 3.484,70 zł; w 2016 r. przychód 26.737,00 zł, koszty uzyskania przychodu 31.014,85 zł, strata 4.277,85 zł; w 2017 r. przychód 13.167,50 zł, koszty uzyskania przychodu 24.290,62 zł, strata 11.123,12 zł. Z powyższego wynika, że odwołująca z tytułu prowadzonej działalności od 2011 r. do 2014 r. uzyskiwała dochody, a od 2015 r. do 2017 r. ponosiła stratę. Ponosiła przy tym koszty uzyskania przychodu, a więc podejmowała decyzje finansowe takie jak zakupy, amortyzacja, podejmowała współpracę z pracownikami, zleceniobiorcami, dokonywała także sprzedaży swoich usług świadczonych osobiście – co wynikało wprost z jej zeznań, a w okresie pogorszenia stanu zdrowia za pośrednictwem innych osób. Powyższe potwierdza jednocześnie, że w spornym okresie podejmowała szereg działań dotyczących prowadzonej działalności. Sąd jednocześnie miał na uwadze, że M. J. nie przedstawiła dowodów mogących świadczyć o faktycznym nie prowadzeniu działalności gospodarczej w ww. okresie poza okresem, w którym przebywała w szpitalu tj. od 2 maja 2014 r. do 27 czerwca 2014 r. Z analizy zaprezentowanych przepisów i z utrwalonego na ich tle orzecznictwa wynika domniemanie prawdziwości danych wpisanych do rejestru. Oznacza to, że to odwołująca, szczególnie, że zarejestrowała działalność, powinna udowodnić, że faktycznie nie prowadziła działalności. Odwołująca tego jednak nie uczyniła, zatem w tych okresach, na jakie wskazał ZUS i jakie wynikają z wpisów w CEIDG, została potraktowana jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Dodatkowo, dla wzmocnienia zaprezentowanej argumentacji, wskazać należy, że brak przychodów z działalności, nie musi być przesądzający, aby ustalić, że doszło do zaprzestania działalności bądź, że nie została ona rozpoczęta. Na taką tezę wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lipca 2016r. (III AUa 848/16, Lex nr 2087882) i Sąd Okręgowy, podzielając ten pogląd, przyjął, że okoliczności faktyczne ustalone w przedmiotowej sprawie potwierdzają, że mimo osiągania straty z prowadzonej działalności od 2015 r. do 2017 r., działalność ta była prowadzona. Wskazują na to deklaracje składane do Urzędu Skarbowego. W rozpatrywanej sprawie ubezpieczona nie została wykreślona z ewidencji osób prowadzących działalność gospodarczą z urzędu, a zatem należy przyjąć, że nie zaprzestała jej prowadzenia. Reasumując należało przyjąć, że działalność była prowadzona, a odwołująca nie obaliła domniemania prawnego płynącego z wpisu do ewidencji.

W kontekście powyższego Sąd Okręgowy zważył, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy w spornym, określonym w decyzji okresie odwołująca nie posiadała innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, a więc podlegała ona ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jedynym okresem, który podlegał wyłączeniu z wszystkich okresów wskazanych przez organ rentowy, jako okres prowadzenia działalności gospodarczej jest okres, kiedy była hospitalizowana i wówczas rozpoznano u niej zaburzenia adaptacyjne, uzależnienie od benzodwuazepin, zaburzenia osobowości. Ze względu na stan psychiczny ubezpieczona była zdolna do prowadzenia działalności gospodarczej, poza okresem od 2 maja 2014 r. do 27 czerwca 2014 r. Sąd uznał więc, że należy stwierdzić, iż M. J. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 2 maja 2014r. do dnia 27 czerwca 2014r., o czym orzekł w pkt 1 sentencji.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy ocenił, iż zaskarżona decyzja organu rentowego w pozostałym zakresie jest zgodna z prawem, a zatem brak jest podstaw do jej zmiany. Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie podlegało więc oddaleniu w pozostałym zakresie, zgodnie z pkt 2 sentencji.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w pkt 3 sentencji wyroku na podstawie art. 99 w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), zasądzając od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu – zastępstwa procesowego.