Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska      

Protokolant: sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2022 r. w Warszawie

sprawy P. W.

z udziałem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (płatnika składek)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania P. W. (ubezpieczonej)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 5 lutego 2021 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że P. W. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 16 czerwca 2020 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującej się P. W. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

P. W. w dniu 16 marca 2021 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2021 r., nr: (...). Odwołująca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że od 16 czerwca 2021 r. podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, bądź ewentualnie również o jej uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ rentowy oraz o zasądzenie od ZUS na własną rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że organ rentowy oparł swoje stanowisko wyłącznie na przypuszczeniach, co wynika z treści zaskarżonej decyzji. Odwołująca podniosła, że w dniu 2 listopada 2020 r. uzyskała od organu zaświadczenie

o niezaleganiu w opłacaniu składek oraz zaświadczenie o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu od 16 czerwca

2020 r. z tytułu zgłoszenia przez płatnika (...) Sp. z o.o. W jej ocenie wydanie wymienionego zaświadczenia stoi w sprzeczności z późniejszym działaniem organu rentowego, który nie może podważać swojego wcześniejszego stanowiska ( odwołanie z dnia 16 marca 2021 r., k. 3-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i zasądzenie od ubezpieczonej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Dodatkowo wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości celem ustalenia, czy sytuacja finansowa płatnika składek umożliwiała zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem w kwocie 17.850 złotych brutto miesięcznie.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy wskazał na wstępie, że odwołująca została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych

z naruszeniem ustawowego terminu. Ubezpieczona powołując się na ochronę tajemnicy zawodowej radcy prawnego nie przedstawiła żadnych materialnych dowodów potwierdzających fakt świadczenia pracy. Zatrudnienie P. W. nie znajdowało odzwierciedlenia w faktycznych potrzebach firmy oraz nie było zasadne z punktu widzenia pracodawcy z uwagi na jej liczne nieobecności i przebywanie na zasiłku opiekuńczym.

W związku z tym zdaniem organu rentowego zawarta między strona stosunku pracy umowa

została zawarta dla pozoru, w związku z czym nie stanowi tytułu do objęcia odwołującej ubezpieczeniem społecznym ( odpowiedź na odwołanie z dnia 1 kwietnia 2021 r., k. 9-10 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. W. od 9 stycznia 2015 r. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wszczął postępowanie z urzędu w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, które zostało umorzone na mocy decyzji z dnia 10 sierpnia 2015 r., nr: (...) ( wydruk z KRS, zawiadomienie z dnia 11 czerwca 2015 r. i decyzja z dnia 10 sierpnia 2015 r., akta ZUS).

W dniu 29 marca 2019 r. odwołująca została uznana za zdolną do wykonywania pracy na stanowisku radcy prawnego. Orzeczenie zostało wydane na okres czterech lat ( orzeczenie lekarskie z dnia 29 marca 2019 r., akta ZUS).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 13 listopada 2019 r. Prezesami zarządu spółki byli: A. M. od 13 listopada 2019 r. do 26 stycznia 2020 r., M. K. od 27 stycznia

2020 r. do 9 maja 2021 r. oraz obecnie od 10 maja 2021 r. H. O. ( wydruk z KRS, k. 25-31 a. s.).

(...) w dniu 16 czerwca 2020 r. zawarła umowę o pracę z P. W.

w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku radcy prawnego z wynagrodzeniem

w wysokości 17.850 złotych miesięcznie. Miejscem wykonywania pracy było własne biuro ubezpieczonej znajdujące się przy ul. (...) w W. ( umowa o pracę z dnia 16 czerwca 2020 r., akta ZUS).

Płatnik składek wypłacał ubezpieczonej należne jej wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy ( wydruki z konta bankowego, akta ZUS).

Do obowiązków pracowniczych odwołującej należało udzielanie pomocy prawnej, pełnienie zastępstwa procesowego przed sądami i innymi organami orzekającymi, opiniowanie umów, przedstawianie opinii prawnych oraz reprezentowanie spółki w negocjacjach ( zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności z dnia 16 czerwca 2020 r., akta ZUS).

Odwołująca była jedynym radcą prawnym zatrudnionym w spółce. Wówczas wykonywanie przez nią zdalnie w domu obowiązków pracowniczych nadzorował ówczesny prezes zarządu spółki M. K.. Ubezpieczona korzystała ze zwolnień lekarskich

z uwagi na opiekę nad dziećmi, które urodziła w marcu 2009 r. oraz w sierpniu 2017 r. P. W. zgłosiła do organu rentowego roszczenie o wypłatę zasiłków opiekuńczych za okresy od 16 września 2020 r. do 18 września 2020 r., od 12 października 2020 r. do 16 października 2020 r., od 19 października 2020 r. do 23 października 2020 r., od 26 października 2020 r. do 30 października 2020 r. oraz od 23 listopada 2020 r. do 27 listopada 2020 r. ( zeznania odwołującej, k. 129 a. s.).

Spółka zamknęła rok obrotowy z dniem 31 grudnia 2020 r. zyskiem netto w wysokości 120.811,37 złotych ( sprawozdanie finansowe spółki za okres od 13 listopada 2019 r. do 31 grudnia 2020 r., k. 119-126 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 8 grudnia 2020 r. zawiadomił P. W. i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. o wszczęciu

z urzędu postępowania w sprawie prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych

i wysokości podstaw wymiaru składek dla odwołującej. Wskutek powyższego organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i art. 68 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 58 § 1 k.c. w związku

z art. 300 k.p. W rozstrzygnięciu wskazał, że P. W., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 16 czerwca 2020 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ogół istniejących okoliczności uzasadnia uznanie zawartej umowy o pracę za nieważną na podstawie art. 58 § 1 k.c., ponieważ nie zostały przedstawione żadne materialne dowody potwierdzające świadczenie przez nią pracy ( zawiadomienia z dnia 8 grudnia 2020 r. i decyzja z dnia 5 lutego 2021 r., akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych ubezpieczonej oraz jej zeznań

w charakterze strony. Powołane przez Sąd dowody z dokumentów, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia były wiarygodne, korespondowały ze sobą oraz z osobowym źródłem dowodowym, tworząc przy tym spójny stan faktyczny. Zdaniem Sądu przeprowadzony dowód w postaci przesłuchania osoby odwołującej wskazuje jednoznacznie, że jej zeznania były logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniały.

Jednocześnie Sąd pominął wniosek organu rentowego o przeprowadzenie dowodu

z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości celem ustalenia, czy sytuacja finansowa płatnika składek umożliwiała zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę

z wynagrodzeniem w kwocie 17.850 złotych brutto miesięcznie. Z materiału dowodowego wynika, że spółka istnieje na rynku i przynosi zysk. Jednocześnie wymaga podkreślenia, że

w sprawach o podleganie ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia ewentualne ustalenie, czy płatnika składek stać było na wypłacanie swojemu pracownikowi ustalonej z nim pensji.

Z perspektywy sprawy koniecznym i zarazem jedynym było ustalenie, czy ubezpieczona pracowała w reżimie wynikającym z art. 22 § 1 k.p. Zatem należało potraktować wniosek dowodowy organu rentowego jako nieprzydatny do wykazania danego faktu oraz zmierzał jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania. Dodatkowo Sąd uznał, że dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego prowadziłoby do pomniejszenia środków

z budżetu Skarbu Państwa, które po zakończeniu postępowania nie zostałyby zwrócone.

W związku z powyższym zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie P. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2021 r., nr: (...), jako zasadne, podlega uwzględnieniu.

Kwestia sporna w niniejszej sprawie dotyczyła wyłączenia przez organ rentowy odwołującej z ubezpieczenia emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego

od dnia 16 czerwca 2020 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. z siedzibą

w W..

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2020 r., poz. 226 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’ obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

W myśl art. 13 pkt 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, tj. pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Na podstawie art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy

o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Jak stanowi art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Organ rentowy uzasadniając dokonane rozstrzygnięcie wskazał na kilka przesłanek, które w jego ocenie czynią zaskarżoną decyzję prawidłową. Do nich należał w szczególności brak materialnych dowodów na wykonywanie pracy przez odwołującą oraz krótkotrwałość okresów pracy z uwagi na częste korzystanie z zasiłków opiekuńczych.

Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że przepis art. 22 § 1 k.p. wskazuje jednoznacznie kilka przesłanek, których spełnienie decyduje o istnieniu stosunku pracy. Pracownik jest zobowiązany do świadczenia pracy na rzecz i pod nadzorem swojego pracodawcy wyznaczającego czas i miejsce wykonywanych czynności wynikających ze stosunku pracy, który winien jest również wypłacać umówione wynagrodzenie. W ocenie Sądu płatnik składek dochował wszystkich formalnych czynności, które są wymagane przez przepisy prawa materialnego. Spółka zawarła z ubezpieczoną umowę o pracę, wypłacała jej wynagrodzenie oraz odprowadzała składki na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczona miała ustalone miejsce pracy, w którym była zobowiązana do wykonywania obowiązków pracowniczych. Ponadto strony stosunku pracy przedstawiły również zaświadczenie lekarskie potwierdzające zdolność pracownika do pracy i zakres obowiązków.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w istocie odwołująca będąc jedną ze stron stosunku pracy realizowała faktycznie czynności wynikające z umowy pracy. Ujawnione dokumenty w toku postępowania, jak również osobowe źródło dowodowe w postaci zeznań ubezpieczonej, pozwoliły ustalić, że faktycznie wykonywała czynności w imieniu i na rzecz swojego pracodawcy. Pierwszą, a zarazem naczelną przesłanką wskazującą na objęcie danej osoby obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi jest w pierwszej kolejności ustalenie czy faktycznie realizowała nawiązany stosunek pracy. W ocenie Sądu odwołująca w toku



postępowania wykazała, że rzeczywiście pracowała w spółce. Sąd nie miał żadnych podstaw, aby zakwestionować wiarygodność jej zeznań.

W ocenie Sądu również pozostałe uwarunkowania wynikające z art. 22 § 1 k.p. zostały spełnione w rozpatrywanej sprawie. Sąd zważył także, iż praca ubezpieczonej podlegała nadzorowi pracowniczemu. Należy zaznaczyć, że nadzór pośrednio nad pracą P. W. wykonywał płatnik składek w osobie ówczesnego prezesa zarządu spółki. Ponadto odwołująca była również uprawniona do pobierania wynagrodzenia. W materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie znajdują się potwierdzenia przelewów wynagrodzenia dokonywane przez płatnika składek na rachunek bankowy podany przez odwołującą.

W związku z tym zostały spełnione wszystkie przesłanki zawarte w przepisie art. 22 § 1 k.p., od których uzależnione jest istnienie stosunku pracy. Organ rentowy twierdził, że w aktach sprawy brak jest materialnych dowodów wskazujących na wykonywanie pracy przez ubezpieczoną. Sąd doszedł do przekonania, że ten zarzut był niezasadny, bowiem strony przedstawiły dokumenty w postaci potwierdzenia przelewów wynagrodzenia. W tym też kontekście Sąd zważył, że udowodnienie wykonywania pracy przez odwołującą za pomocą innych dokumentów było niemożliwe. Należy mieć na uwadze fakt, że ubezpieczona wykonywała czynności związane z obsługą prawną swoich klientów w swoim miejscu zamieszkania, a co za tym idzie nie mogła przedstawić materialnych dowodów swojej pracy. W związku z tym Sąd doszedł do wniosku, że ubezpieczona miała ograniczone możliwości dowodzenia swoich twierdzeń.

Pozostałe okoliczności, na które powoływał się organ rentowy, nie wskazywały, aby płatnik składek zawarł umowę o pracę z odwołującą jedynie w celu objęcia jej ochroną ubezpieczeniową. Zdaniem Sądu należy przyjąć, że odwołująca nie znała innych współpracowników płatnika składek. Organ rentowy w tym zakresie pominął fakt, że ubezpieczona pracowała w formie zdalnej w swoim domu, a co za tym idzie nie była zatrudniona w biurze, gdzie łatwiej jest nawiązać kontakty z dużym gronem osób.

Okoliczności związane z częstym przebywaniem przez odwołującą na zwolnieniach lekarskich z tytułu opieki nad dziećmi nie mogą uzasadniać decyzji o wyłączeniu jej

z ubezpieczeń społecznych. Korzystanie z zasiłków opiekuńczych w obecnych czasach jest bardziej rozpowszechnione z uwagi na panującą pandemię (...)19. Częstokroć zdarza się, że dziecko nie może udać się do szkoły, przedszkola czy żłobka, co wymaga w konsekwencji od jednego z rodziców pozostania w domu i sprawowania nad nim opieki. Ponadto wymaga zaznaczenia, że pierwsze zwolnienie lekarskie ubezpieczona otrzymała już po przepracowaniu trzech miesięcy. Zatem nie można wysnuć tezy za organem rentowym, że zawarcie umowy

o pracę było związane jedynie z chęcią uzyskania przez P. W. korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych jego uczestników. Stanowisko organu rentowego mogłoby być ewentualnie zasadne, gdyby odwołująca od samego początku zatrudnienia ciągle przebywała na zwolnieniach lekarskich. Tymczasem z okoliczności stanu faktycznego wynika, że odwołująca pracowała u płatnika składek, zaś przerwy związane z koniecznością opieki nad dziećmi nie były długotrwałe.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak

w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku na podstawie

art. 98 k.p.c. Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 180,00 złotych na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października

2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 265).