Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2021r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2021 roku w W.

sprawy M. P.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek odwołania M. P.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 2 czerwca 2017r., nr ewid. (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od M. P. na rzecz Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2017r. M. P., reprezentowany przez pełnomocnika, będącego radcą prawnym, złożył odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 czerwca 2017r., numer ewid. (...), w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości emerytury policyjnej. Pełnomocnik odwołującego zarzucił decyzji naruszenie przepisów Konstytucji RP oraz Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez arbitralne obniżenie osobistych praw majątkowych odwołującego, naruszenie jego godności, prawa do ochrony czci i dobrego imienia oraz prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego poprzez przyjęcie, że praca w organach bezpieczeństwa w okresie przed dniem 31 lipca 1990r. stanowiła „służbę na rzecz totalitarnego państwa”. Pełnomocnik wyjaśnił, że odwołujący M. P. pracę w organach bezpieczeństwa podjął w dniu 1 grudnia 1974r., początkowo w Referacie Służby Bezpieczeństwa Komendy Milicji Obywatelskiej w P., a następnie w S.. W dniu 1 października 1977r. został przeniesiony do Komendy Stołecznej Policji Wydział (...) na stanowisko inspektora. Od tej daty do dnia 28 czerwca 1980r. był słuchaczem Wyższej Szkoły (...) w L.. W lipcu 1980r. ponownie został przeniesiony do Komendy Stołecznej, następnie od 1 grudnia 1981r. pełnił funkcję inspektora w Wydziale (...), a od 1 marca 1985r. pracował jako Kierownik Sekcji Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Wydziale (...). W dniu 1 lutego 1990r. został przeniesiony do Wydziału (...) SB na stanowisko inspektora, w stopniu kapitana. Po rozwiązaniu Służby Bezpieczeństwa pozytywnie przeszedł proces weryfikacji. W okresie służby w Wydziałach (...) i (...) odwołujący zajmował się problematyką ochrony gospodarki narodowej na szczeblu zakładowym, tj. przeciwdziałaniu marnotrawstwu, powstawaniu klik, aferom gospodarczym, ochroną kontrwywiadowczą, rozpoznawaniem źródeł konfliktów w załogach przedsiębiorstw państwowych, naruszaniem tajemnic oraz podobnymi sprawami. W późniejszym okresie czasu prowadził także działania rozpoznawcze organizacji społeczno-politycznych działających w zakładach. Była to praca operacyjno-rozpoznawcza wobec (...) na szczeblu zakładowym oraz ponadzakładowym. Czynności te nie miały jednak charakteru represyjnego i dotyczyły pozyskiwania informacji na temat zbliżających się planów Federacji (...). W okresie służby odwołujący zabezpieczał także pielgrzymkę (...) do Polski, uczestniczył też w akcjach wspomagających pracę kryminalną Milicji Obywatelskiej, a były to akcje przeciwko przestępcom kryminalnym. Z dniem 1 sierpnia 1990r. został przyjęty do służby w Policji na stanowisko specjalisty Wydziału (...) Komendy Rejonowej Policji (...), w stopniu nadkomisarza. Służył w sekcji zajmującej się zwalczaniem przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, w tym spraw o dużym ciężarze gatunkowym (zabójstwa, rozboje, zagrożenia związane z przestępczością zorganizowaną). Został zwolniony ze służby w związku z przejściem na emeryturę w dniu 30 kwietnia 1994r. W okresie służby nie był zawieszany w czynnościach służbowych, ani karany dyscyplinarnie, nigdy też nie obniżono mu i nie zawieszono uposażenia zasadniczego. Ponadto nigdy nie stosował terroru i represji w stosunku do obywateli, a także nie wykonywał jakichkolwiek czynności, które stanowiłyby naruszenie obowiązujących przepisów prawa powszechnego, regulaminów i innych aktów wewnętrznych. W związku z tym okresu jego służby od dnia 5 grudnia 1974r. do dnia 31 lipca 1990r. nie można zakwalifikować jako służby na rzecz państwa totalitarnego.

Powołując się na wskazane okoliczności, pełnomocnik wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie odwołującemu świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości oraz o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odwołanie z dnia 17 lipca 2017r., k. 3-55 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, zastępowany przez pełnomocnika, wniósł o jego oddalenie. Uzasadniając stanowisko organu rentowego pełnomocnik wyjaśnił, że zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z zasadami obliczania wysokości emerytury określonymi w art. 15c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz

w oparciu o informację o przebiegu służby ubezpieczonego sporządzoną przez Instytut Pamięci Narodowej, z której wynika, że ubezpieczony w okresie od 5 grudnia 1974r. do 31 lipca 1990r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ww. ustawy. W związku z powyższym zaskarżoną decyzją organ emerytalno-rentowy dokonał ponownego przeliczenia przysługującego ubezpieczonemu świadczenia. Pełnomocnik Dyrektora ZER MSWiA podniósł przy tym, że informacja z IPN o przebiegu służby odwołującego była wiążąca przy wydawaniu przedmiotowej decyzji. Wskazał także, że biorąc pod uwagę powołane uregulowania prawne, nie ma podstaw do uwzględnienia roszczeń odwołującego (odpowiedź na odwołanie z dnia 14 czerwca 2018r., k. 57-60 a.s.).

Postanowieniem z dnia 2 lutego 2021r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu Warszawa-Praga w Warszawie Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 461 § 3 k.p.c. (postanowienie z dnia 2 lutego 2021r., k. 110 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. P. został przyjęty do służby w Milicji Obywatelskiej z dniem 5 grudnia 1974r. na stanowisko inspektora ds. wykroczeń z przydziałem do pracy w Referacie Służby Bezpieczeństwa. Z uwagi na brak etatu w (...) P. został skierowany do pracy na stanowisko inspektora ds. wykroczeń w (...) P. z przydziałem do pracy w (...). Rozkazem personalnym z dnia 29 marca 1975r. nr (...) Komendanta Wojewódzkiego MO w W. został odwołany z zajmowanego stanowiska i mianowany na stanowisko inspektora operacyjnego na wolnym etacie starszego inspektora operacyjnego Referatu Służby Bezpieczeństwa w S. z przydziałem do pracy w (...) P.. W tej komórce realizował powierzone mu zadania operacyjne aż do momentu dwustopniowego podziału administracyjnego Polski, który został wprowadzony ustawą z dnia 28 maja 1975r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (podanie o przyjęcie do służby, k. 2; życiorys, k. 3-4; ankieta personalna, k. 5-18; ankieta osobowa, k. 36-43; przebieg służby, k. 44-47; wnioski personalne, k. 48, k. 50; raport, k. 53-54 – akta służby odwołującego; zeznania odwołującego, k. 141-142 a.s.).

W dniu 16 czerwca 1975r. ubezpieczony zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego MO w S. z prośbą o przeniesienie go do dyspozycji służbowej Zastępcy Komendanta Stołecznego MO ds. Służby Bezpieczeństwa w W.. W uzasadnieniu pisma wskazał, że w wyniku reorganizacji przedstawiciele (...) w W., mając świadomość czasowego zajmowania przez niego etatu w (...) S. i faktycznej pracy w P., nie uwzględnili go w wykazie pracowników (...). Dodał, iż w związku z tym, że zamieszkuje w P. wraz z rodzicami, którzy z uwagi na stan zdrowia wymagają jego opieki, podjęcie przez niego pracy w (...) w S. jest niemożliwe. W związku z pozytywnym rozpatrzeniem wskazanej prośby, ubezpieczony w dniu 30 lipca 1975r. został mianowany na stanowisko inspektora Wydziału (...) (...) w W. z uposażeniem ustalonym według grupy VIII oraz z dodatkiem do zajmowanego stanowiska w wysokości 1.950 zł i dodatkiem operacyjnym wg. tabeli III. Wydział ten zajmował się ochroną gospodarki narodowej. Będąc zatrudnionym na stanowisku inspektora, w stopniu szeregowego, ubezpieczony zajmował się zabezpieczeniem kontrwywiadowczym. W opiniach służbowych wskazywano, że wykazuje zaangażowanie w prowadzonych działaniach i aktywnie pracuje z osobowymi źródłami informacji, a wyniki tej pracy są pozytywnie oceniane przez kierownictwo służbowe. Podkreślano też, że pomimo braku specjalistycznego przeszkolenia, w krótkim okresie czasu przyswoił sobie obowiązujące zasady i formy pracy operacyjnej i osiąga bardzo dobre wyniki w prowadzonych działaniach. Z dniem 1 października 1977r. ubezpieczony został skierowany na studia w Wyższej Szkole (...) w L.. W dniu 5 grudnia 1977r. został mianowany funkcjonariuszem stałym w związku z upływem okresu służby przygotowawczej (przebieg służby, k. 44-47; wniosek personalny, k. 55-56, k. 63-64, k. 69; opinia służbowa, k. 60, k. 66; raport, k. 65 – akta służby odwołującego; zeznania odwołującego k. 141-142 a.s.).

W okresie od dnia 1 września 1977r. do dnia 20 czerwca 1980r. ubezpieczony był słuchaczem Wyższej Szkoły (...) w L.. Po ukończeniu Wyższej Szkoły (...), w dniu 12 lipca 1980r. został zawnioskowany do awansu na starszego inspektora Wydziału (...) (...) w W.. We wniosku wskazywano, że w okresie odbytych studiów dał się poznać jako inteligentny, zdyscyplinowany i samodzielnie rozwiązujący założenia operacyjne, a poza tym dotychczasowe opinie służbowe wskazują, że ma perspektywy zostać wyróżniającym się pracownikiem operacyjnym. Po ukończeniu studiów ubezpieczony uzyskał stopień porucznika oraz zgłosił swoją kandydaturę na członka partii. Z dniem 1 lipca 1980r. został mianowany na stanowisko starszego inspektora Wydziału (...) (...) w W. z uposażeniem ustalonym według grupy VI oraz z dodatkiem od zajmowanego stanowiska w wysokości 4.100 zł, a także dodatkiem kwalifikacyjnym w wysokości 400 zł i dodatkiem operacyjnym według tabeli V (wniosek o nadanie stopnia MO, k. 70-71, k. 73-74; opinia służbowa, k. 72; wniosek personalny, k. 75, k. 77, k. 79-80; mianowanie, k. 76 – akta służby odwołującego; zeznania odwołującego, k. 141-142 a.s.).

W latach 1980-1984 M. P. dalej kontynuował pracę w Wydziale (...) (...) w W., realizując zadania operacyjne. Po mianowaniu na starszego inspektora w ww. Wydziale, otrzymywał przydziały do różnych zakładów pracy takich jak: (...), (...), czy (...), gdzie miał podejmować działania operacyjne. W pracy wiele uwagi poświęcał na prawidłowe rozeznanie operacyjne ochranianych obiektów. W wyniku intensywnej pracy na tym odcinku, samodzielnie pozyskiwał do współpracy osobowe źródła informacji. Wtedy też zaproponowano mu objęcie stanowiska kierownika w Zakładach (...), początkowo w charakterze pełniącego obowiązki na tym stanowisku. W tym czasie tworzyła się sekcja Związków Zawodowych (...), która miała zajmować się uzyskiwaniem informacji wyprzedzających działania (...). W dniu 17 lutego 1984r. ubezpieczony został wytypowany do awansu na stanowisko Kierownika sekcji zabezpieczającej operacyjnie ZM (...). W dniu 1 września 1984r. powierzono mu czasowo pełnienie obowiązków Kierownika Sekcji Wydziału (...), a od dnia 1 marca 1985r. został mianowany Kierownikiem Sekcji ww. Wydziału. W tym okresie czasu ubezpieczony pracował w federacji, która zajmowała się zdobywaniem informacji wyprzedzających o strajkach i protestach planowanych w ww. zakładach pracy. Federacja zrzeszała zakładowe organizacje związkowe, skupione wokół (...), miała swojego przewodniczącego i zarząd. Członkowie federacji byli członkami partii. Będąc Kierownikiem Sekcji, ubezpieczony pozyskiwał informacje dotyczące tego, co zostało uchwalone w Biurze Politycznym, w tym także zbierał informacje na temat partii i jej członków, zajmując się m.in. tzw. „rozpracowywaniem partii”. Z czasem stał się pracownikiem samodzielnym, posiadającym odpowiednie przygotowanie teoretyczne i praktyczne do pracy operacyjnej, cieszył się dużym autorytetem ze strony kierownictwa służbowego i u współpracowników. Zaczął samodzielnie opracowywać kandydatów na TW i dokonywać pozyskań. Informacje uzyskiwał od osobowych źródeł, łącznie w liczbie 15, które częściowo zostały mu przekazane, a częściowo samodzielnie pozyskane. Działania operacyjne prowadził też w okresie strajków i protestów w zakładach pracy, a w ich rezultacie wykrył drukarnię, która drukowała ulotki dla (...). Działał samodzielnie. Miał wyłącznie jednego pracownika, który podlegał mu służbowo. Działania operacyjne prowadził do chwili rozwiązania Wydziału (...), co nastąpiło w dniu 1 listopada 1989r. ( opinia służbowa, k. 83; wnioski personalne, k. 84-85, k. 89-93; opinia partyjna, k. 86 – akta służby odwołującego; zeznania odwołującego, k. 141-142 a.s.).

W dniu 1 listopada 1989r. ubezpieczony został odwołany ze stanowiska Kierownika Sekcji Wydziału (...) (...) oraz przekazany do dyspozycji Szefa Stołecznego (...) Spraw Wewnętrznych i skierowany na stanowisko starszego inspektora. W dniu 1 września 1989r. doszło do likwidacji i przekształcenia niektórych jednostek organizacyjnych MSW, w wyniku czego powstał Departament (...) MSW. Do końca służby, tj. przez okres pół roku, ubezpieczony pracował w wyżej wymienionej komórce. W tym czasie nie miał żadnych zadań do wykonania i pozostawał do dyspozycji kierownictwa z uwagi na proces rozwiązywania Służby Bezpieczeństwa (wniosek personalny, k. 93-94; protokół z rozmowy, k. 95-96; notatka służbowa, k. 97– akta służby odwołującego; zeznania odwołującego, k. 141-142 a.s.).

M. P. został poddany weryfikacji jako były funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa w procesie rekrutacji do nowo powstałego Urzędu Ochrony Państwa, Policji bądź do pracy cywilnej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Weryfikację tę przeszedł negatywnie, jednak w wyniku odwołania się do Centralnej Komisji Weryfikacyjnej otrzymał pozytywną decyzję. Do momentu przejścia na emeryturę, tj. do dnia 30 kwietnia 1994r., był zatrudniony w Komendzie Rejonowej (...) w Wydziale (...) na stanowisku młodszego specjalisty ( zeznania odwołującego, k. 141-142 a.s.).

W dniu 28 kwietnia 1994r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał decyzję nr ewid. (...), w której przyznał odwołującemu prawo do emerytury policyjnej. Wysokość świadczenia na dzień jego przyznania wynosiła 6.009.188,00 zł, natomiast po waloryzacji od dnia 1 marca 2017r. wyniosła 2.242,45 zł (decyzje Dyrektora ZER MSWiA z dnia 28 kwietnia 1994r., nr ewid. (...), k. 1 i z dnia 27 lutego 2017r., nr ewid. (...), k. 2 a.r.).

Pismem z dnia 27 kwietnia 2017r. Instytut Pamięci Narodowej poinformował Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA, że z posiadanych akt osobowych M. P. wynika, że w okresie od 5 grudnia 1974r. do 31 lipca 1990r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której jest mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (informacja o przebiegu służby z 27 kwietnia 2017r., k. 3 a.r.).

W związku z powyższym Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał w dniu 2 czerwca 2017r. decyzję nr ewid. (...), w której ustalił wysokość emerytury M. P. w kwocie 1.470,89 zł. Jako podstawa wydania decyzji zostały wskazane przepisy art. 15c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020r., poz. 723 ze zm.) oraz otrzymana z IPN informacja z dnia 27 kwietnia 2017r. (decyzja Dyrektora ZER MSWiA z 2 czerwca 2017r., k. 5-6 a.r.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego oraz w aktach służby odwołującego pełnionej w latach 1974-1990. Dokumenty, na których Sąd oparł swoje ustalenia, zasługiwały w całości na uwzględnienie. Ich wiarygodności nie kwestionował zarówno odwołujący, jak i organ rentowy, a poza tym nie zachodziły takie okoliczności, które wskazywałyby na nieautentyczność ww. dokumentów bądź odwoływanie się w nich do informacji i zdarzeń, które nie odpowiadają stanowi rzeczywistemu.

W toku postępowania przeprowadzony został również dowód z przesłuchania odwołującego, przy czym konfrontując to co zeznał odwołujący z treścią zgromadzonej dokumentacji, Sąd ocenił zeznania jako niewiarygodne w części. W ocenie Sądu, należało dać wiarę odwołującemu odnośnie ogólnego opisu przebiegu służby i częściowo w zakresie czynności, które realizował. W pewnych jednak kwestiach, o których będzie mowa szerzej w dalszej części, M. P. przedstawił relację, która była nie w pełni spójna z informacjami znajdującymi się w aktach przebiegu służby.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Na wstępie podkreślić należy, że ubezpieczony kwestionował możliwość uznania, by służba, jaką pełnił w latach 1974 - 1990, była wykonywana na rzecz państwa totalitarnego. Podnosił przy tym szereg zarzutów sprzeczności zastosowanego przepisu art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020r., poz. 723 ze zm.) - dalej jako ustawa zaopatrzeniowa - z normami Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i przepisami Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Powołane, zastosowane wobec ubezpieczonego, przepisy wprowadzono na mocy art. 1 ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. 2016r., poz. 2270), zwanej dalej ustawą zmieniającą i jest to już druga regulacja powodująca obniżenie emerytur, a teraz także rent inwalidzkich osobom, które pełniły „służbę w organach bezpieczeństwa PRL”. Obecnie pojęcie to zastąpiono pojęciem „służby na rzecz państwa totalitarnego”, art. 15c wskazuje bowiem, że w przypadku osoby, która pełniła „służbę na rzecz totalitarnego państwa” i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r., emerytura wynosi: 0% podstawy wymiaru - za każdy rok tej służby, a poza tym, emerytury nie podwyższa się zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 i 3 ustawy nowelizowanej, jeżeli okoliczności uzasadniające podwyższenie wystąpiły w związku z pełnieniem służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Jednocześnie ustawodawca wprowadził ograniczenie, zgodnie z którym wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 15c ust. 1 i 2 nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Należy wspomnieć, że w rozwiązaniach, poprzedzających ustawę nowelizującą z 16 grudnia 2016r., przyjętych wcześniej w ustawie z dnia 23 stycznia 2009r. (Dz. U. z 2009r., Nr 24, poz. 245) obniżono po raz pierwszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa do 1990r. z 2,6% do 0,7%.

Zarówno Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 stycznia 2010r. (sygn. Kp 6/09), jak i Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 14 maja 2013r. (15189/10, Lex nr 1324219) uznały wówczas, że nowe rozwiązania nie nałożyły na tę grupę emerytów nadmiernego obciążenia i dotyczyły jedynie praw nabytych niesłusznie, a więc nie można skuteczne kwestionować ich konstytucyjności. W przywołanym orzeczeniu Trybunał Praw Człowieka podkreślił również, że rozpatrywał już sprawy, w których pojawiał się problem uprzywilejowanej pozycji w sferze praw emerytalnych członków elity komunistycznej i policji politycznej w krajach postkomunistycznych oraz potwierdził prawo ustawodawcy chcącego wyeliminować niesprawiedliwe lub nadmierne świadczenia z ubezpieczeń społecznych, dążącego do likwidacji przywilejów byłych funkcjonariuszy reżimów totalitarnych do tego rodzaju działań. Równocześnie Trybunał zwrócił uwagę, że podjęte środki nie mogą być nieproporcjonalne. Rozważania jakie zostały poczynione przez Trybunał Konstytucyjny oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie poprzedniej „ustawy dekomunizacyjnej" będą pomocne także i przy ocenie niniejszej sprawy, właśnie z uwzględnieniem faktu, że mamy do czynienia z kolejnym swoistym rozliczaniem się z osobami arbitralnie uznanymi za służące państwu totalitarnemu.

Organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję w oparciu o przepisy wprowadzone na mocy wspomnianego art. 1 ustawy zmieniającej. W uzasadnieniu do projektu tej ustawy wskazano, że ma ona na celu wprowadzenie rozwiązań zapewniających w pełniejszym zakresie zniesienie przywilejów emerytalnych związanych z pracą w aparacie bezpieczeństwa PRL przez ustalenie na nowo świadczeń emerytalnych i rentowych osobom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944r. do 31 lipca 1990r. Stwierdzono również, że emerytury i renty osób pełniących służbę ustalono na znacznie korzystniejszych zasadach wynikających z ustawy zaopatrzeniowej, w stosunku do osób pobierających te świadczenia na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, ustawa zaopatrzeniowa, jak też wydane na jej podstawie decyzje, zasadnie budzą wątpliwości odnośnie ich zgodności z zasadą godności jednostki, zasadą rządów prawa, zasadą równości, czy zasadą proporcjonalności, z uwagi na ich wydanie po niemal 27 latach od transformacji ustrojowej oraz z zasadą sądowego wymiaru sprawiedliwości. Ustawa zaopatrzeniowa wprowadza w art. 13b oraz art. 15c i art. 22a odpowiedzialność zbiorową i swoim zakresem podmiotowym obejmuje, bez wyjątków, wszystkich byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa, niezależnie od ich postawy patriotycznej, etycznej i moralnej, rodzaju wykonywanych czynności, czy zajmowanego stanowiska. Tego rodzaju regulacje zaprzeczają istocie zasady rządów prawa. Zasada ta oznacza obowiązek władz publicznych traktowania osób w sposób adekwatny i proporcjonalny do ich postawy, zasług i przewinień. Niedopuszczalne zatem jest zastosowanie jakichkolwiek represji w stosunku do osób tylko za to, że pracowały lub służyły w okresie poprzedzającym zmianę ustroju państwa polskiego. Nawet uznanie, że niektóre instytucje funkcjonujące przed tą zmianą działały w sposób budzący dziś poważne wątpliwości prawne i moralne, nie uprawnia prawodawcy do stwierdzenia, że wszystkie osoby tam zatrudnione były przestępcami. W tym też kontekście, zdaniem Sądu, działania ustawodawcy polegające na arbitralnym obniżeniu wysokości emerytury ubezpieczonego trudno jest uzasadnić dążeniem do jakiegokolwiek słusznego celu leżącego w interesie publicznym. Zastosowanie nowego wskaźnika emerytury miało charakter automatyczny, bez uwzględnienia faktycznie wykonywanych obowiązków, jak również pełnionej funkcji przez odwołującego. Ustawa zmieniająca w gruncie rzeczy zadziałała bez rozróżnienia pomiędzy funkcjonariuszami, którzy w rzeczywistości dopuścili się czynów przestępczych oraz tymi, którzy jedynie należeli do personelu technicznego.

Ponadto nie należy pomijać faktu, że zgodnie z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy zaopatrzeniowej prawo do emerytury policyjnej nie przysługuje funkcjonariuszowi skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby. Jednakże w takim przypadku prawomocnie skazanemu przestępcy przysługuje świadczenie na ogólnych zasadach obowiązujących w powszechnym systemie emerytalnym. Przytoczony wyżej przepis wskazuje, że ustawa zmieniająca wprowadziła pozasądową zbiorową odpowiedzialność za nieokreślony czyn z naruszeniem prawa jednostki do sądu i sprawiedliwego procesu. Obniżono określonym podmiotom emerytury i renty w sposób bardziej niekorzystny, niż jest to obecnie dopuszczalne nawet wobec funkcjonariuszy prawomocnie skazanych przez sąd za popełnione przestępstwa. Ci ostatni funkcjonariusze mogą zostać pozbawieni świadczeń emerytalnych przysługujących funkcjonariuszom służb mundurowych przez obniżenie ich do poziomu przysługującego w ramach powszechnego systemu emerytalnego.

W przedmiotowej sprawie Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał zaskarżoną decyzję jedynie na podstawie informacji o przebiegu służby ubezpieczonego sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej. Ten dokument stanowił podstawę obniżenia emerytury policyjnej. Wymaga przy tym podkreślenia, że ogranicza się on jedynie do stwierdzenia, że ubezpieczony pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której jest mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej od dnia 5 grudnia 1974r. do dnia 31 marca 1990r. Treść dokumentu nie precyzuje natomiast, na jakiej dokładnie podstawie służba ubezpieczonego została zakwalifikowana jako służba na rzecz państwa totalitarnego. W tym kontekście Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011r. (II UZP 10/11) – który też w całości podziela – zgodnie z którym sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający sprawę w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa przedstawionej przez Instytut Pamięci Narodowej zarówno co do faktów (ustalonego w tym zaświadczeniu przebiegu służby), jak i co do kwalifikacji prawnej tych faktów (zakwalifikowania określonego okresu służby jako służby w organach bezpieczeństwa państwa). Z tego wynika, że ustalenia faktyczne i interpretacje prawne Instytutu Pamięci Narodowej nie mogą wiązać również sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę.

W aktualnym stanie prawnym Sąd Najwyższy również wyraził swój pogląd. W sprawie o sygn. akt III UZP 1/20 podjął w składzie 7-osobowym uchwałę z dnia 16 września 2020r., w której stwierdził, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka.

Wprawdzie powołana uchwała zapadła w sprawie jednostkowej, ale pogląd prawny, jaki wyraził w niej Sąd Najwyższy, Sąd Okręgowy podziela. To z kolei oznacza, że w analizowanym przypadku stwierdzenie o pełnieniu przez M. P. służby na rzecz totalitarnego państwa nie może być dokonane wyłącznie na podstawie informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (kryterium formalnej przynależności do służb), lecz na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu (art. 13b ust. 1 w związku z art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r.). W tym też kontekście warto zwrócić uwagę na podsumowanie powyższego wątku dokonane w uzasadnieniu wspomnianej uchwały. Sąd Najwyższy zwrócił tam uwagę, że skoro sądu powszechnego nie wiąże informacja o przebiegu służby, to w razie stosownego zarzutu przeciwko osnowie tej informacji, sąd będzie zobowiązany do rekonstrukcji jej przebiegu w konkretnym wypadku, na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności na podstawie długości okresu pełnienia służby, jej historycznego umiejscowienia w okresie od 22 lipca 1944r. do 31 lipca 1990r., miejsca pełnienia służby, czy też zajmowanego stanowiska (§ 59 uchwały SN).

W tym zakresie Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na potrzebę sięgania do opinii służbowych funkcjonariuszy, uwzględniania ogólnych reguł dowodzenia: rozkładu ciężaru dowodu, dowodu prima facie, domniemań faktycznych, wynikających z informacji o przebiegu służby (§ 60 uchwały SN). Wskazał poza tym, że przy ocenie zasadności objęcia konkretnej osoby zakresem ustawy, okolicznością, której nie można pominąć, jest fakt weryfikacji w 1990r. (§ 92 uchwały SN).

Uwzględniając powołane wyżej poglądy, Sąd Okręgowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w celu weryfikacji ustaleń w zakresie służby odwołującego przyjętych przez organ rentowy jako podstawa wydania zaskarżonej decyzji. W tym też celu Sąd poddał analizie dokumenty z akt służby. Potwierdzają one, że w latach 1974-1990 M. P. pełnił służbę w jednostkach odpowiadających wymienionym przez IPN rodzajom jednostek określonych w art. 13b ust. 1 pkt 5 ustawy zaopatrzeniowej. Z dokonanej przez Sąd analizy w tym zakresie wynika, że odwołujący został przyjęty do służby w Milicji Obywatelskiej z dniem 5 grudnia 1974r. na stanowisko inspektora ds. wykroczeń z przydziałem do pracy w Referacie Służby Bezpieczeństwa. Następnie rozkazem personalnym z dnia 29 marca 1975r. nr (...) Komendanta Wojewódzkiego MO w W., ubezpieczony został odwołany z zajmowanego stanowiska i mianowany na stanowisko inspektora operacyjnego na wolnym etacie starszego inspektora operacyjnego Referatu Służby Bezpieczeństwa w S. z przydziałem do pracy w (...) P.. W okresie od dnia 1 września 1977r. do dnia 20 czerwca 1980r. był słuchaczem Wyższej Szkoły (...) w L.. Po ukończeniu Szkoły Oficerskiej, z dniem 1 lipca 1980r. M. P. został mianowany na stanowisko starszego inspektora Wydziału (...) (...) w W.. W dniu 17 lutego 1984r. został wytypowany do awansu na stanowisko Kierownika sekcji zabezpieczającej operacyjnie ZM (...). W dniu 1 września 1984r. powierzono mu czasowo pełnienie obowiązków Kierownika Sekcji Wydziału (...), a od 1 marca 1985r. został mianowany Kierownikiem Sekcji ww. Wydziału, które to stanowisko piastował do dnia 1 listopada 1989r. W dniu 1 września 1989r. doszło do likwidacji i przekształcenia niektórych jednostek organizacyjnych MSW w wyniku, czego powstał Departament (...) MSW. Do końca służby, tj. przez okres pół roku, ubezpieczony pracował w wyżej wymienionej komórce.

Powyższe ustalenia potwierdzają, że służba odwołującego była związana

z działalnością w jednostkach stanowiących odpowiedniki terenowe jednostek MSW, w szczególności w referatach i Wydziałach SB przy komendach regionalnych Milicji Obywatelskiej. O ile sam fakt służby w strukturach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w tym także Służby Bezpieczeństwa PRL, na tle cytowanego wyżej orzecznictwa, nie przesądza jeszcze o uznaniu danej służby za realizowaną na rzecz państwa totalitarnego, o tyle dołączone do akt sprawy dokumenty potwierdzają, że w analizowanych latach służby, odwołujący realizował przede wszystkim czynności operacyjne. W tym zakresie Sąd miał na względzie informacje zawarte w opiniach służbowych, wnioskach personalnych oraz wnioskach o nadanie stopnia MO, w przypadku tych drugich mając na uwadze, iż zawierały uzasadnienie wnioskowanych zmian warunków służby odwołującego bądź przyznania mu wyższego stopnia milicyjnego. Już we wniosku personalnym o przyznanie dodatku specjalnego z dnia 11 maja 1976r., a więc 1,5 roku po rozpoczęciu służby wskazywano, że mimo krótkiego okresu zatrudnienia odwołujący wykazuje znaczne postępy w rozpoznawaniu sytuacji i problemów na powierzonym mu odcinku pracy, natomiast ambicją i sumiennością w pracy zawodowej wyrównuje brak doświadczenia w prowadzeniu działań operacyjnych. Aktywnie pracuje też z osobowymi źródłami informacji i wyciąga prawidłowe wnioski w prowadzonych sprawach ewidencji operacyjnej. Jednocześnie praca odwołującego była oceniana pozytywnie, o czym miało świadczyć nawiązanie przez niego szeregu kontaktów i tym samym zapewnienie sobie prawidłowego dopływu informacji z powierzonego mu odcinka. Informacje o prowadzeniu przez odwołującego zadań operacyjnych znajdują się praktycznie we wszystkich opiniach służbowych i wnioskach z okresu służby, a zwłaszcza z okresu pracy na stanowisku starszego inspektora Wydziału (...) (...) w W. oraz p.o. Kierownika Sekcji Wydziału (...) i Kierownika Sekcji tego Wydziału. W opinii służbowej z dnia 7 czerwca 1977r. wskazano m.in., że pracowitość, sumienność i zaangażowanie pozwalają ubezpieczonemu na osiąganie bardzo dobrych wyników w podejmowanych działaniach operacyjnych. Cechy te zadecydowały też o tym, że M. P. uzyskał pozytywną kwalifikację na słuchacza Wyższej Szkoły (...) w L.. Warto przy tym zauważyć, że o ile samo zakwalifikowanie odwołującego jako słuchacza Wyższej Szkoły (...) w L. nie jest jeszcze wystarczające do uznania tego okresu za okres służby na rzecz totalitarnego państwa, o tyle było ono ściśle związane z realizowaniem przez niego dotychczasowych obowiązków operacyjnych w ramach zadań SB i służyło pozyskaniu w tym zakresie nowej wiedzy i umiejętności, które też były przez odwołującego wykorzystywane w dalszym okresie służby. Znajduje to odzwierciedlenie w kolejnych opiniach, w których wskazywano m.in., że

odwołujący wykazuje dużą samodzielność oraz inicjatywę własną w zakresie realizacji zadań operacyjnych, a także dobre wykorzystanie wiedzy teoretycznej i praktycznej, uzyskanej zarówno w trakcie służby, jak i w ramach przeszkolenia w Wyższej Szkole (...), co z kolei przekładało się na dobrą opinię o jego pracy i na pozytywne rokowania co do możliwości awansu w szeregach aparatu SB, a w rezultacie doprowadziło najpierw do mianowania go funkcjonariuszem stałym, a następnie do powierzania mu kierowniczych stanowisk. Znajduje to zresztą potwierdzenie w dokumentacji z dalszego przebiegu służby odwołującego, która zawiera informacje o tym, że odwołujący w ramach wykonywanych przez siebie obowiązków werbował tajnych współpracowników. We wniosku z dnia 15 czerwca 1983r. o nadanie stopnia podporucznika wskazano, że ubezpieczony w pracy operacyjnej czyni stałe postępy i posiada na kontakcie osobowe źródła informacji, z którymi pracuje prawidłowo. Z kolei w opinii służbowej z dnia 17 lutego 1984r. podkreślono, że ubezpieczony szczególnie wyróżnia się w pracy pozyskaniowej osobowych źródeł informacji i rzetelnej ich obsłudze, a ostatnio obsługiwał 15 tajnych współpracowników, osiągając bardzo dobre wyniki. Powyższe znajduje też odzwierciedlenie we wniosku personalnym z dnia 20 lutego 1984r. o mianowanie na stanowisko Kierownika Sekcji Wydziału (...), w którym wskazano, że ubezpieczony ostatnio obsługiwał 15 jednostek TW oraz należy do wyróżniających się pracowników operacyjnych w Wydziale (...) oraz że rzetelnie i konsekwentnie realizuje powierzone mu zadania operacyjne. Z kolei we wniosku personalnym z dnia 3 grudnia 1984r. podkreślono, że przyczynił się do dalszych postępów w pracy Sekcji Wydziału (...), przede wszystkim w zakresie poprawy stanu sieci osobowych źródeł informacji.

Powyższe okoliczności potwierdzają zatem, że praca odwołującego koncentrowała się na działalności operacyjnej (w późniejszym okresie – na sprawowaniu kontroli nad działalnością operacyjną na stanowiskach kierowniczych), a ponadto była realizowana w ramach zadań Służby Bezpieczeństwa, co wynika jednoznacznie z akt przebiegu służby, które potwierdzają sygnalizowaną wyżej okoliczność, iż przez cały sporny okres odwołujący pracował w referatach/wydziałach Służby Bezpieczeństwa. Informacje w tym zakresie znajdują się we wnioskach personalnych z lat 1974-1989, gdzie wskazywano na fakt realizowania przez odwołującego zagadnień na odcinku operacyjnego zabezpieczenia obiektów gospodarki narodowej. W dokumentach zawierających oceny pracy odwołującego z całego okresu służby podkreślano, że operacyjnie pracuje od 1974r. oraz że w miarę upływu czasu zdobył bogate doświadczenie praktyczne w sekcji zajmującej się ochroną operacyjną innych gałęzi gospodarki narodowej oraz zwalczaniem środowisk opozycyjnych w związanych z nimi zakładach pracy. Okoliczności te stanowiły zresztą – wraz z pozytywną oceną jego działalności w strukturach (...) jedną z głównych przyczyn skierowania na wyższe stanowiska w strukturach Służby Bezpieczeństwa, w tym w szczególności na stanowisko kierownika w Zakładach (...) w 1980r., a następnie p.o. Kierownika Sekcji Wydziału (...) od dnia 1 września 1984r. oraz na stanowisko Kierownika Sekcji tego Wydziału od dnia 1 marca 1985r. Należy przy tym zaznaczyć, że charakter pracy odwołującego po objęciu wymienionych powyżej stanowisk mógł ulec pewnej zmianie i w większym stopniu obejmować czynności z zakresu nadzoru, kontroli i weryfikacji, tym niemniej w dalszym ciągu odwołujący koncentrował się na pracy operacyjnej w ramach zadań Służby Bezpieczeństwa, co także potwierdzają dokumenty dołączone do akt służby. W opiniach służbowych oraz we wnioskach personalnych z lat 1980-1989 wskazywano, że odwołujący należycie pracuje z osobowymi źródłami informacji oraz prowadzi sprawy. Podkreślano fachowe zaangażowanie odwołującego w realizację funkcji i zadań kontrolnych w zakresie pracy operacyjnej SB oraz że przejawia samodzielność i inicjatywę w realizacji zadań, sukcesywnie uzupełnia wiedzę teoretyczną i zawodową, jest pracowity i zaangażowany w realizację działań operacyjnych, prawidłowo i sumiennie pracuje z osobowymi źródłami informacji i wykazuje się w pracy pozyskaniowej. Odwołujący wyrażał również zadowolenie z pracy operacyjnej wskazując, że służbę w organach traktuje jako świadomy wybór miejsca pracy i wiąże z nią dalszą przyszłość.

Powyższe ustalenia i rozważania Sąd Okręgowy skonfrontował z zeznaniami odwołującego, który w części przedstawiał charakter swojej służby odmiennie niż wynikało to z dokumentacji dołączonej do akt sprawy, w szczególności inaczej prezentował swoją rolę w pracy operacyjnej. Wskazywał przykładowo, że będąc zatrudnionym na stanowisku inspektora ds. wykroczeń w (...) P. zajmował się segregowaniem teczek w sekcji paszportów i dowodów osobistych, a następnie po upływie roku czasu powierzono mu zagadnienia związane z rolnictwem. W żadnym z wniosków personalnych oraz opinii służbowych nie wskazywano jednak na taki charakter pracy odwołującego, akcentując realizację przez niego wyłącznie działań operacyjnych. Ubezpieczony wskazywał również, że po okresie trzech tygodni zrezygnował z powierzonej mu funkcji pełniącego obowiązki kierownika w Zakładach (...), ponieważ nie odpowiadał mu charakter tej pracy i nie nadawał się do tak ostrej pracy przeciwko opozycji. Powyższe stoi natomiast w sprzeczności z treścią powołanych wyżej opinii służbowych i wniosków personalnych. We wniosku personalnym z dnia 28 grudnia 1984r. o mianowanie na stanowisko Kierownika Sekcji Wydziału (...) (...) wskazano, że pełniąc obowiązki kierownika sekcji zabezpieczającej operacyjnie ZM (...) ubezpieczony sprawdził się jako dobry organizator pracy, umiejący właściwie kształtować stosunki międzyludzkie i postawy podległych mu funkcjonariuszy. Ponadto przyczynił się do dalszych postępów w pracy sekcji, głównie na odcinku rozpoznawania zagrożeń i poprawy stanu sieci osobowych źródeł informacji. Gdyby natomiast, tak jak twierdzi odwołujący, jego praca na rzecz sekcji zabezpieczającej operacyjnie ZM (...) trwała wyłącznie trzy tygodnie, to zapewne okres ten nie byłby tak eksponowany oraz nie stanowił podstawowego argumentu przemawiającego za wytypowaniem go do dalszego awansu na Kierownika Sekcji Wydziału (...). Jednocześnie gdyby nie sprawdził się w powyższej pracy, to nie zostałby skierowany do prowadzenia działań operacyjnych na terenie innych zakładów pracy, a jak sam przyznał ww. działania prowadził aktywnie także w okresie panujących w tych zakładach strajków oraz protestów. Odwołujący podnosił także, że przez cały okres służby jego działania nie miały charakteru działań represyjnych, a wyłącznie były to działania rozpoznawcze. Jego rola miała sprowadzać się do uzyskiwania informacji dotyczących tego co zostało uchwalone w organie centralnym, czyli biurze politycznym. Wskazywał też, że będąc zatrudnionym na stanowisku inspektora w Wydziale (...) (...) w W., wykonywał pracę koncentrującą się na zabezpieczaniu zakupionych licencji na telewizory kolorowe, a także na sprawdzaniu, czy nie ma opóźnień przy wdrażaniu licencji przez producentów. Prezentowany przez odwołującego opis jego pracy operacyjnej w tym okresie czasu, jak i w latach późniejszych, zdaniem Sądu, nie oddawał w pełni całego zakresu zadań, jakie realizował w trakcie służby, z akt służby wynika bowiem, że odwołujący z zaangażowaniem realizował zadania operacyjne, w tym polegające na rozpracowywaniu, organizowaniu, a wreszcie także pozyskiwaniu tajnych współpracowników. W ocenie Sądu nie sposób przy tym pominąć, że odwołujący stosunkowo szybko awansował w szeregach Służby Bezpieczeństwa, powierzano mu nowe, bardziej odpowiedzialne stanowiska, w tym stanowiska kierownicze. Okoliczność ta uzasadnia przyjęcie, że wykonywane przez niego obowiązki nie sprowadzały się jedynie do typowania informatorów do zwerbowania i przekazywania informacji, lecz obejmowały szerszy zakres czynności właściwych Służbie Bezpieczeństwa. Poza tym niezależnie od tego, czy odwołujący realizował czynności represyjne, czy wyłącznie rozpoznawcze wskazać należy, że przez cały okres służby wykonywał pracę operacyjną, stanowiącą fundament funkcjonowania aparatu bezpieczeństwa. O tym, że nie były to wyłącznie zadania o charakterze drugorzędnym, technicznym świadczy również i to, że odwołujący pracując w różnych zakładach pracy, w tym we wspomnianych Zakładach (...), dokonywał rozpoznania na odcinku działań opozycyjnych – przedsięwzięć, w tym strajków, planowanych przez organizacje działające w tych zakładach. Potwierdził to zresztą w zeznaniach, przy czym rolę swą w tym zakresie umniejszał wskazując m.in. na to, że o wykryciu nielegalnej drukarni nikogo nie poinformował, że tak naprawdę rozpracowywał partię rządzącą oraz że po trzech tygodniach pracy w ZM (...), która była pracą przeciwko opozycji, z niej zrezygnował. Odnośnie ostatniej wskazanej kwestii podkreślić należy, że zgodnie z tym, co już było akcentowane, odwołujący mimo, że – jak zeznał – zrezygnował z pracy na wskazanym odcinku, to okoliczność to nie znalazła odzwierciedlenia w dokumentach. Nie ma w nich mowy o tym, aby M. P. zaprzestał z własnej inicjatywy pracy we wskazanym obszarze, jest zaś mowa o tym, że pracując w ZM (...) dał się poznać jako dobrze zorganizowany funkcjonariusz. Z kolei kwestia wykrycia nielegalnej drukarni, zdaniem Sądu, potwierdza że zakres prac odwołującego nie był mało istotny, nic nie znaczący. Skoro M. P., wykonując powierzoną mu służbę, miał okazję dokonać takiego odkrycia, to z tego wnioskować należy, że pracował na takim odcinku, na którym mógł być może nie stosować represji, ale prowadząc działania operacyjne, rozpoznawcze m.in. mające doprowadzić do wykrycia nielegalnych drukarni, działał przeciw opozycji ewentualnie związkom zawodowym i ich prawom. W ten sposób wspierał czynnie aparat bezpieczeństwa, bez którego państwo totalitarne nie mogłoby funkcjonować. Jeśli chodzi natomiast o kwestię nieujawnienia faktu wykrycia nielegalnej drukarni, to Sąd mając na potwierdzenie tego jedynie zeznania odwołującego, nie dał im wiary, tym bardziej że z akt służby odwołującego wynika, że był oddanym służbie funkcjonariuszem SB, docenianym i awansowanym. Odnosząc się z kolei do pracy w sekcji związków zawodowych (...), wskazać należy, że odwołujący wskazywał na okoliczność prowadzenia tylko działań o charakterze rozpoznawczym. Informacje z akt służby potwierdzają zaś, że w całym okresie po ukończeniu Wyższej Szkoły (...) prowadził działalność operacyjną, pozyskiwał osobowe źródła informacyjne i z nimi pracował. Tego rodzaju praca realizowana przez odwołującego przez lata jest pracą w obszarze, który jest właściwy państwom totalitarnym. Nie w każdym państwie, szczególnie demokratycznym, tego rodzaju aspekt działań jest prowadzony przez władzę. W okresie przed 1990r. takie działania i to na szeroką skalę były prowadzone, a ci, którzy je realizowali wspierali reżim totalitarny. Do takich osób należał również ubezpieczony.

Z uwagi na opisane okoliczności Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Dokonując analizy wyników przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego Sąd ocenił, że w przypadku M. P. istnieją podstawy do zakwalifikowania okresu jego służby od 5 grudnia 1974r. do 31 lipca 1990r. jako służby na rzecz państwa totalitarnego w rozumieniu art. 13b ust. 1 pkt 5 ustawy zaopatrzeniowej. W konsekwencji powyższego Sąd ocenił, że organ rentowy prawidłowo zastosował art. 15c ustawy zaopatrzeniowej, obniżając przysługującą odwołującemu emeryturę. W tej sytuacji odwołanie, jako bezzasadne, należało oddalić na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 1799), zasądzając od M. P. na rzecz Dyrektora ZER MSWiA kwotę 180 zł.