Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 maja 2023 r. (data stempla pocztowego, k. 42) powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą we L. wniósł o zasądzenie od pozwanego Banku (...) S. A. z siedzibą w W. kwoty 18.507,87 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 marca 2023 r. do dnia zapłaty tytułem częściowej zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 17 marca 2022 r. pozwany zawarł z konsumentem M. M. umowę kredytu konsumenckiego na kwotę 144.796 zł, przy czym całkowita kwota kredytu wynosiła 136.600 zł. W dniu 04 listopada 2023 r. konsument zawarł z powodem umowę przelewu wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno obecnych jak i przyszłych, wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami wynikającymi z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego, określonej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.), o czym strona pozwana pozostała poinformowana. Konsument złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego poprzez pełnomocnika na podstawie pełnomocnictwa udzielonego powodowi. Prawną podstawą dochodzonego roszczenia jest zatem art. 45 w zw. z art. 30 u.k.k. Strona powodowa wskazała na naruszenie przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 ww. ustawy w szczególności poprzez: błędne wskazanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty w związku z doliczeniem do całkowitego kosztu kredytu odsetek od kwoty niewypłaconej kredytobiorcy oraz nieokreślenie w umowie kredytu warunków, na jakich koszty kredytu mogą ulec zmianie, w szczególności zastrzeżenie przez kredytodawcę na swoją rzecz możliwości jednostronnej i niejasnej zmiany oprocentowania, opłat i prowizji. Powód podkreślił, że odsetki umowne mogą być pobierane wyłącznie od kwoty rzeczywiście udostępnionej kredytobiorcy (faktycznie wypłaconej). Nie jest natomiast dopuszczalne pobieranie odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Taka praktyka, jego zdaniem, oprócz tego, że jest niezgodna z przepisami u.k.k. to jest również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (pozew, k. 1-5).

W dniu 11 lipca 2023 r. Referendarz Sądowy w tutejszym Sądzie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygn. akt I Nc 1545/23, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu ( nakaz zapłaty, k. 43).

Sprzeciwem od nakazu zapłaty, złożonym dnia 02 sierpnia 2023 r. (data stempla pocztowego, k. 60), pozwany Bank (...) S. A. z siedzibą w W. zaskarżył w całości nakaz zapłaty oraz wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa i odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował roszczenie powoda wskazując na brak podstaw do zastosowania wobec niego sankcji kredytu darmowego , gdyż nie doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto podkreślił, iż stosowanie tej sankcji powinno mieć charakter wyjątkowy, a jego zakresem mogą być objęte jedynie takie sytuacje, w których pojawia się element nieuczciwego działania kredytodawcy wobec kredytobiorcy (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 49-56).

Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 17 marca 2022 r. M. M. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej na kwotę 136.600 zł (§ 2 ust. 2 umowy pożyczki). Udostępnienie pożyczki nastąpić miało w formie przelewu na rachunek pożyczkobiorcy o nr (...) tytułem spłaty pożyczki w kwocie 134.596,02 zł zaciągniętej w banku (...) S.A. oraz na rachunek o nr (...) tytułem wypłaty pożyczki w kwocie 2.003,98 zł (§ 1 umowy). Z tytułu udzielenia pożyczki Bank pobrał prowizję w kwocie 8.196 zł, która była kredytowana przez Bank i składała się na całkowity koszt pożyczki oraz wypłaconej kwoty pożyczki (§ 2 ust. 7 umowy). Wypłacona kwota pożyczki wynosiła 144.796 zł i stanowiła sumę wszystkich środków pieniężnych wypłaconych na podstawie umowy, razem z kredytowanymi kosztami pożyczki, to jest prowizją oraz składką za ubezpieczenie (§ 2 ust. 8). Całkowity koszt pożyczki wynosił 52.939,77 zł i stanowił wszystkie koszty, które Pożyczkobiorca zobowiązany był ponieść, na które składały się: 1) prowizja; 2) suma wszystkich opłat operacyjnych;

3)odsetki za cały okres obowiązywania umowy, wyliczone według oprocentowania Pożyczki właściwego dla pierwszego okresu odsetkowego wskazanego w § 2 ust. 5 (§ 2 ust. 3). Całkowita kwota do zapłaty przez Pożyczkobiorcę wynosiła zaś 189.539,77 zł (jako suma całkowitego kosztu Pożyczki i całkowitej kwoty Pożyczki) (§ 2 ust 4). Pożyczka miała być spłacona w 96 miesięcznych ratach, termin spłaty pierwszej raty mijał 20 kwietnia 2022 r., a ostatniej – 20 marca 2030 r. (§ 2 ust. 9, 11 i 14 umowy). Kwota miesięcznej raty wynosiła 1.975 zł, obliczona przy założeniu oprocentowania pożyczki wskazanego w § 2 ust. 5 (§ 2 ust. 10 umowy). Umowa obowiązywać miała od 20 marca 2030 roku, z zastrzeżeniem, że wpływ do banku wszystkich należności wynikających z umowy stanowić miał skuteczne zwolnienie pożyczkobiorcy z obowiązków i zobowiązań wynikających z umowy (§ 2 ust. 16).

Oprocentowanie pożyczki było zmienne i wynosiło w pierwszym okresie odsetkowym 6,99 % w stosunku rocznym i stanowiło sumę wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, obowiązującego w banku w pierwszym okresie odsetkowym oraz stałej marży banku w wysokości 2,66 punktów procentowych z zastrzeżeniem § 3 ust. 4. Wskaźnik referencyjny WIBOR zdefiniowany został jako stopa oprocentowania kredytów w złotych polskich na polskim rynku międzybankowym. Zasady określania i zmiany wskaźnika referencyjnego zostały określone WIBOR obowiązującego w banku zostały określone w § 3 umowy (§ 2 ust. 5). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosiła 8,94 %. Do wyliczenia RRSO i całkowitej kwoty do zapłaty przyjęto następujące założenia: 1) oprocentowanie pożyczki wskazane § 2 ust. 5, nie ulega zmianie w całym okresie kredytowania ; 2) umowa będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta, a banki i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania z niej wynikające terminowo; 3) data płatności pierwszej raty przypada miesiąc po wypłacie pożyczki; 4) kwoty wypłacone i spłacane przez strony umowy o pożyczkę nie muszą być równe ani nie muszą być płacone w równych odstępach czasu; 5) datą początkową będzie data pierwszej wypłaty pożyczki; 6) odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach wyrażone będą w latach lub ułamkach roku, przy czym rok liczy 365 dni, a w przypadku lat przestępnych 366 dni, 52 tygodnie lub dwanaście równych miesięcy. Przyjmuje się, że równy miesiąc ma 30,41666 dni. Wynik obliczeń podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku, przy czym jeżeli cyfra występująca po wybranym przez obliczającego miejscu po przecinku jest mniejsza niż 5, cyfrę tę pomija się, gdy zaś większa albo równa 5, cyfrę poprzedzającą zwiększa się o 1 (§ 2 ust. 6).

Maksymalne oprocentowanie kredytu określone przepisami prawa nie mogło być wyższe niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W przypadku zmiany oprocentowania pożyczki, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem wysokości odsetek maksymalnych, Bank miał poinformować pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie po jej dokonaniu w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 6). Zmiana wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M nie stanowiła zmiany warunków umowy. Wpływała jednak na wysokość oprocentowania pożyczki, a tym samym na wysokość miesięcznej raty kapitałowo – odsetkowej pożyczki (§ 3 ust. 7). O zmianie oprocentowania pożyczki z uwagi na zmianę wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M Bank miał zawiadomić pożyczkobiorcę w sposób określony w § 3 ust. 11 (§ 3 ust. 8). Bank miał zawiadomić pożyczkobiorcę także o wysokości oprocentowania pożyczki, wysokości rat w pierwszym okresie odsetkowym oraz w każdym następnym okresie odsetkowym w przypadku zmiany tych wartości. Zawiadomienie miało nastąpić na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 11). Z tytułu udzielonej pożyczki Bank naliczał odsetki według stopy oprocentowania pożyczki ustalonej zgodnie z § 2 ust. 5 oraz § 3 ust. 4, z uwzględnieniem wysokości odsetek maksymalnych określonych zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w okresach miesięcznych, liczonych przy założeniu że rok ma 360 dni a miesiąc 30 dni (§ 3 ust 13). Bank mógł naliczać i pobierać od pożyczkobiorcy opłaty i prowizje wskazane w umowie. Wysokość opłat i prowizji określona została w § 6 Umowy (§ 3 ust. 15).

Z tytułu zaległości w spłacie pożyczki, Bankowi należały się do dnia spłaty zadłużenia odsetki umowne za opóźnienie w wysokości równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie). Na dzień zawarcia umowy odsetki za opóźnienie wynosiły 18% rocznie. W przypadku zmiany stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, będącej wynikiem zmiany przewidzianej prawem Bank poinformuje pożyczkobiorcę o tej zmianie niezwłocznie po jej dokonaniu na piśmie lub drogą elektroniczną (§ 3 ust. 18). Pożyczkobiorca miał prawo do wcześniejszej spłaty części lub całości pożyczki. Dokonanie przedterminowej spłaty całości Pożyczki nie wymagało kontaktu z Bankiem i podpisania aneksu do Umowy (§ 3 ust. 24). Skutki dokonania przedterminowej częściowej spłaty określono w § 3 ust. 25. W przypadku wcześniejszej spłaty pożyczki, pożyczkobiorca nie był zobowiązany do zapłaty odsetek od kwoty wcześniej spłaconej za okres pozostały do końca trwania umowy (§ 3 ust. 26).

Bank był uprawniony do zmiany opłat wskazanych w § 6 albo wprowadzenia nowych opłat w ciągu 6 miesięcy od wystąpienia którejkolwiek z okoliczności wymienionych w § 3 ust. 41. W § 3 ust. 42 wskazano, że zmiana opłat określonych w § 6 nie może: (1) prowadzić do wzrostu wysokości opłaty o więcej niż 200% w stosunku do dotychczasowej wysokości oraz (2) być dokonywana częściej niż raz na kwartał. Bank był uprawniony do zniesienia lub obniżenia opłat określonych w umowie (§ 3 ust. 44). Stosownie do § 5 ust. 1 w terminie 14 dni od zawarcia umowy pożyczkobiorcy przysługiwało prawo odstąpienia od umowy.

W Tabeli opłat i prowizji wskazano, że: (1) prowizja naliczana od całkowitej kwoty pożyczki udostępnionej Pożyczkobiorcy wynosi nie więcej niż 20%; (2) opłata za każdą zmianę wysokości, liczby lub terminu spłaty rat pożyczki, wymagana wraz z kolejną zmianą ratą pożyczki wynosi 50 zł; (3) opłata za wystawienie zaświadczeń związanych z rachunkiem pożyczki lub wygaśnięciem umowy pożyczki, kopii dokumentów dotyczących dokonanych transakcji jest równa kwocie 35 zł; (4) opłata operacyjna za obsługę pożyczki, uwzględniona w kwocie miesięcznej raty wynosi nie więcej niż 40 zł (§ 6 umowy).

W § 7 Umowy pożyczkobiorca złożył następujące oświadczenia, m.in. że został poinformowany i jest świadomy ponoszenie ryzyka związanego z korzystaniem z pożyczki oprocentowanej w oparciu o zmienną stopę procentową. Ponadto oświadczył, że zapoznał się z treścią i warunkami zawartymi w umowie przed zawarciem umowy i są one dla niego zrozumiałe oraz otrzymał następujące określone dokumenty, szczegółowo wymienione w ust. 5 (§ 7 ust. 2 i 5) (umowa pożyczki gotówkowej, k. 21-24, harmonogram spłat, k. 25).

W dniu 04 listopada 2022 roku M. M. jako cedent zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L., w imieniu której działał Prezes Zarządu K. D., umowę przelewu wierzytelności, na mocy której przeniósł na cesjonariusza przysługujące mu wierzytelności względem Banku (...) S.A. w W. wynikające z umowy pożyczki gotówkowej z dnia 17 marca 2022 r., do których zaliczyć należy wszelkie wierzytelności pieniężne, zarówno obecne, jak i przyszłe, wraz ze wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami (m.in. odsetkami za zwłokę i opóźnienie) wynikające z zastosowania tzw. sankcji kredytu darmowego określonej w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (§ 1). W celu realizacji umowy M. M. udzielił spółce (...) sp. z o.o. pełnomocnictwa w zakresie niezbędnym do realizacji przedmiotowej umowy, w szczególności do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 u.k.k. (pełnomocnictwo). Cesjonariusz zaś zobowiązał się do przekazania cedentowi 35% wyegzekwowanego od dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od dnia zaksięgowania środków na koncie cesjonariusza (§ 2 ust. 1). Strony zgodnie postanowiły, iż obowiązek zawiadomienia dłużnika o umowie przelewu wierzytelności ciąży na cesjonariuszu. Do zawiadomienia cesjonariusz miał załączyć oświadczenie cedenta potwierdzające dokonanie przelewu wierzytelności (§ 3). Zarówno pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o skorzystania z sankcji kredytu darmowego jak i zawiadomienie o przelewie wierzytelności zostały podpisane przez M. M. jeszcze tego samego dnia (umowa przelewu wierzytelności, k. 17-18, oświadczenie- zawiadomienie o przelewie wierzytelności, k. 19, pełnomocnictwo, k. 20).

Na dzień 19 stycznia 2023 r. suma wpłaconych rat na poczet zaciągniętej pożyczki wynosiła 21.076 zł, w tym kwota 10.764,13 zł tytułem rat kapitałowych oraz 10.311,87 zł tytułem rat odsetkowych. Kwota kapitału pozostałego do spłaty wynosiła 134.031,87 zł ( szczegółowe rozliczenie wpłat, k. 26)

Pismem z dnia 13 lutego 2023 r. (...) Sp. z.o.o. z siedzibą w L. na mocy udzielonego pełnomocnictwa przez M. M. złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego na podstawie art. 45 u.k.k. w związku z umową pożyczki z dnia 17 marca 2022 r., wobec naruszenia w tej umowie wymagań przewidzianych w art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 u.k.k. Jednocześnie spółka wezwała pożyczkodawcę do zwrotu wszystkich uiszczonych dotychczas kwot z tytułu odsetek, prowizji oraz kosztów okołokredytowych w łącznej kwocie 18.507,87 zł, w terminie 30 dni od dnia niniejszego wezwania do zapłaty. Pismo doręczono bankowi 20 lutego 2023 r. ( reklamacja wraz z oświadczeniem o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego i wezwaniem do zapłaty, k. 27-29, potwierdzenia nadania, k. 30, wydruk ze śledzenia przesyłek – Tracking dot. odbioru przesyłki, k. 31)

W odpowiedzi na pismo (...) Bank stwierdził, że nie ma podstaw do przyjęcia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, jak również do wypłaty kwoty wskazanej w wezwaniu do zapłaty. Bank odmówił także udzielenia informacji objętych tajemnicą bankową z uwagi na zakres pełnomocnictwa jaki został udzielony przez pożyczkobiorcę (pismo z 21.02.2023 r., k. 32-35).

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na wyżej wskazanych dokumentach, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani prawdziwości a Sąd nie widział podstaw aby czynić to z urzędu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Spór pomiędzy stronami w niniejszej sprawie miał zasadniczo charakter prawny i dotyczył kwestii możliwości złożenia przez powoda oświadczenia dotyczącego tzw. sankcji kredytu darmowego, o którym mowa w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, jak i możliwych naruszeń ze strony pozwanego art. 30 u.k.k. w związku z zawarciem przez niego z konsumentem umowy pożyczki gotówkowej.

Swoje uprawienie do wystąpienia z powództwem w niniejszej sprawie strona powodowa wywodziła z faktu nabycia wierzytelności w stosunku do banku na podstawie umowy przelewu wierzytelności zawartej z pożyczkobiorcą. Kwestia ta pozostawała między stronami bezsporna.

Okolicznością bezsporną pozostawało także to, iż M. M. jako cedentowi przysługiwał status konsumenta, albowiem zawarł on umowę pożyczki z bankiem będącym przedsiębiorcą zawodowo zajmującym się udzielaniem kredytu, w zakresie niezwiązanym z jego działalnością zarobkową (art. 22 ¹ k.c.).

Jak stanowi art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Skutek tego oświadczenia nazywa się „sankcją kredytu darmowego”. Do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wystarczające jest uchybienie przez kredytodawcę chociażby jednemu obowiązkowi, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

Z treści tego przepisu wynika, że sankcja kredytu darmowego stanowi co do zasady narządzie prawne umożliwiające konsumentowi spłatę kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu, które w przypadku, gdyby umowa została skonstruowana poprawnie, byłyby należne kredytodawcy. Zatem celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Ustawa wskazuje wyraźnie, że sankcja kredytu darmowego odnosi się oprócz odsetek jedynie do kosztów należnych kredytodawcy. Opłatami należnymi za udzielony kredyt są koszty wchodzące w skład całkowitego kosztu kredytu. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje zatem treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Sprowadza się bowiem do pozbawienia kredytodawcy przychodów z tytułu określonego kredytu konsumenckiego, czyli utraty zarobku planowanego w ramach danej transakcji. W przypadku zastosowania takiej sankcji, kredytobiorca pozostaje zobowiązany jedynie - z pewnymi wyjątkami - do zwrotu kredytodawcy kapitału wykorzystanego kredytu (zob. wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 29 czerwca 2018 r., sygn. akt I C 111/18, LEX nr 2544976). Z powyższego wywodu wynika, że w przypadku kiedy zastosowanie znajdzie sankcja kredytu darmowego, bank w istocie traci wszelki zysk jaki z tej transakcji chciał osiągnąć, bowiem „odzyskuje” od kredytobiorcy jedynie to, co sam mu dał, a zatem kapitał. Z tego powodu przypadki kiedy taka sankcja miałaby zostać przez Sąd uwzględniona winny być interpretowane bardzo ściśle, z uwagi właśnie na daleko idące konsekwencje jej zastosowania.

Przyjmuje się również, że zakresem zastosowania sankcji kredytu darmowego mogą być objęte sytuacje, w których pojawia się element nieuczciwego działania kredytodawcy wobec kredytobiorcy. Nie powinna ona obejmować naruszeń nieistotnych z punktu widzenia kredytobiorcy, a Sąd rozważając jej zastosowanie powinien uwzględniać wyjątkowość oraz surowość tej sankcji.

Spór pomiędzy stronami dotyczył tego, czy ze strony pozwanego doszło do naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim skutkujących uprawnieniem do powoływania się na sankcję kredytu darmowego.

Sąd dokonał analizy twierdzeń powoda w tym przedmiocie. Jako podstawę skorzystania z sankcji kredytu darmowego strona powodowa w swoim oświadczeniu wskazała naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 u.k.k..

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 7 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

Powód wywodził, że naruszenie tego przepisu przez pozwanego polegało na błędnym wskazaniu w umowie rzeczywistej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Argumentował, że naliczanie odsetek od kredytowanej prowizji wpływa na zawyżenie całkowitego kosztu kredytu, a w konsekwencji na zawyżenie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki. Zdaniem powoda, występuje zakaz stosowania oprocentowania (naliczania odsetek) od kredytowanych kosztów kredytu, czyli od tej części, która nie jest faktycznie wypłacana konsumentowi, bowiem odsetki, jak i prowizja za udzielenie kredytu są kosztami wchodzącymi w skład całkowitego kosztu kredytu, więc gdyby hipotetycznie uznać dopuszczalność naliczania odsetek od kredytowanej prowizji, to doszłoby do naliczana odsetek od kosztu kredytu.

W ocenie Sądu zarzut naruszenia art. 30 ust.1 pkt 7 u.k.k. nie był zasadny. Nie ulegało wątpliwości, iż bank w umowie pożyczki określił zarówno ile wynosi rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz jak zostaje wyliczona (§ 2 ust. 6 umowy), jak i całkowitą kwotę do zapłaty (§ 2 ust. 4). Całkowita kwota pożyczki zgodnie z umową stanowiła kwotę udostępnioną kredytobiorcy bez kosztów kredytowanych ( § 2 ust. 2). Oznacza to, że po stronie wypłaty uwzględniana była kwota pomniejszona o wartość kredytowanych kosztów, natomiast po stronie spłat uwzględniane były raty kapitałowe, raty odsetkowe oraz inne opłaty, w tym koszty kredytowane. W takim przypadku bank nie uwzględniał w kwocie wypłaty całkowitej kwoty kredytu, a jedynie kwotę wypłacaną faktycznie konsumentowi, tj. całkowitą kwotę kredytu pomniejszoną o kredytowane koszty udzielenia kredytu. Zatem Bank w umowie prawidłowo wskazał zarówno całkowitą kwotę pożyczki, jak i rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, a dokonał tego podając całkowitą kwotę pożyczki bez kosztów pożyczki, które konsument musiał ponieść, tj. prowizji w wysokości 8.196 zł.

Pozostaje to na tyle istotne dla sprawy, że wliczanie kredytowanej prowizji do całkowitej kwoty kredytu byłoby niedopuszczalne. W orzecznictwie Prezesa UOKiK jednoznacznie przyjęto, że całkowita kwota kredytu (w rozumieniu art. 5 pkt 7 u.k.k.) nie obejmuje kosztów, które mają być pokryte z kapitału kredytu. Wniosek taki wynika z porównania art. 5 pkt 6 oraz art. 5 pkt 7. Pozwala to na uniknięcie dwukrotnego uwzględniania kosztów w całkowitej kwocie do zapłaty przez konsumenta (decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 10.05.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 21.06.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 9.10.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 30.12.2015 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 8.08.2016 r.; wyrok (...) z 6.05.2015 r., XVII AmA 5/14, LEX nr 2155798; wyrok (...) z 3.12.2015 r., XVII AmA 124/14, LEX nr 2155537; wyrok (...) z 11.12.2015 r., XVII AmA 125/14, LEX nr 1973757; wyrok (...) z 26.01.2016 r., XVII AmA 165/13, LEX nr 1997815; wyrok (...) z 20.12.2016 r., XVII AmA 53/16, LEX nr 2206139). Do tego poglądu przychylił się także Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który orzekł, że: „Artykuł 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy (...), a także pkt I załącznika I do rzeczonej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi”(wyrok TSUE z 21.04.2016 r., C-377/14, R., pkt 91).

Wskazać przy tym należy, iż kwota prowizji została włączona do całkowitych kosztów pożyczki. Ustawa o kredycie konsumenckim nie wyłącza możliwości ani kredytowania pozaodsetkowych kosztów kredytu (domagania się spłaty ich równowartości), ani pobierania od tych skredytowanych kosztów odsetek. Kredytobiorca korzysta w takiej sytuacji z kapitału kredytodawcy, który jednoznacznie uzależnił udzielenie pożyczki od pokrycia dodatkowych kosztów, a skoro kredytobiorca ich nie poniósł od razu, to dzięki ich skredytowaniu mógł w ogóle zawrzeć umowę pożyczki. Jeśli kredytobiorca wolał pokryć pozaodsetkowe koszty kredytu od razu, bez obowiązku zapłaty odsetek na rzecz kredytodawcy, miał zresztą taką możliwość. Umowa wyraźnie przewidywała możliwość jej wcześniejszej spłaty (§ 3 ust. 24) i wskazywała wysokość prowizji (§ 2 ust. 7 umowy), zatem kredytobiorca mógł dokonać wcześniejszej spłaty spłacając równowartość pozaodsetkowych kosztów kredytu w dniu otrzymania środków z kredytu, w ten sposób unikając odsetek od tych kosztów.

Z kolei powoływanie się przez powoda na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019 r., sygn. I NSK 9/18 jest nieuzasadnione, skoro dotyczyło ono sytuacji po odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego, kiedy to umowę traktuje się jako niezawartą i nie ma umownej lub ustawowej podstawy do pobierania pozaodsetkowych opłat.

Z tych wszystkich powodów brak było podstaw do stwierdzenia, że doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k.

Niezasadne okazał się również zarzuty naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k..

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt. 10 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Strona powodowa argumentowała, że kredytodawca jest zobowiązany podać kredytobiorcy wszelkie informacje o innych kosztach, które jest on zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec, aby zapewnić mu możliwość realnej weryfikacji podstaw zmiany wysokości opłat, które są na niego nakładane. Wskazał przy tym, że warunki zmiany opłat nie mogę mieć charakteru blankietowego, nieczytelnego, pogarszającego sytuację konsumenta jako strony słabszej w relacjach z przedsiębiorcą. Takich czytelnych warunków zdaniem powoda w umowie pożyczki Bank nie zawarł.

Z powyższą argumentacją powoda nie sposób się jednak zgodzić. Nie jest bowiem tak jak twierdził powód, że Bank zastrzegł na swoją rzecz jakiekolwiek prawa do jednostronnej zmiany kosztów kredytu czy innych opłat w oparciu o przesłanki, które sformułowane zostały w sposób dowolny i niejasny.

Wszelkie zmiany wysokości opłat, prowizji czy kosztów zostały ściśle określone w § 3 umowy, gdzie zawarto wszelkie informacji o zmianach czy to samego oprocentowania pożyczki, opłat, prowizji czy też innych kosztów. I tak w § 2 ust. 15 wskazano, że Bank może naliczać i pobierać od pożyczkodawcy opłaty i prowizje wskazane w umowie, które zostały określone w § 6 umowy. W tym zaś paragrafie zatytułowanym jako Tabele opłat i prowizji, ich wysokość czy sposób wyliczenia zostały szczegółowo opisane. Ponadto same warunki zmiany opłat zostały opisane w § 2 ust. 41 umowy. Wskazywane w tym postanowieniu czynniki były obiektywne. Ich zmiana nie polegała na swobodnym uznaniu banku. Brak zmiany tych czynników w rzeczywistości pociągał za sobą niemożliwość zmiany opłat i prowizji przez pozwany bank. W takim więc wypadku nie ma więc mowy o jakichkolwiek wątpliwościach co do zasadniczego sposobu w jaki konkretne opłaty miały być przez Bank naliczane, ani też czynników warunkujących ich zmianę.

Ponadto nawet gdyby przyjąć, iż pewne elementy umowy (w tej sprawie akurat warunki zmiany opłat) zostaną sformułowane w sposób niejednoznaczny lub niezrozumiały, to sankcja kredytu darmowego nie odnosi się do takiego przypadku naruszeń, gdyż art. 45 ust. 1 nie wymienia naruszenia wymogów wskazanych w art. 29 ust. 3 ustawy, który to przepis wymaga sformułowania umowy o kredyt w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Co prawda za brak informacji w umowie może być uznane podanie informacji niewystarczających, czy nieprecyzyjnych, ale w tej sytuacji chodzi o podanie informacji nieprawdziwych, wprowadzających konsumenta w błąd, a nie informacji, które mogą budzić pewne wątpliwości interpretacyjne. Z uwagi na fakt, iż zastosowanie sankcji darmowego kredytu pociąga za sobą daleko idące skutki, interpretacja przepisów ustawy musi być ścisła i nie może prowadzić do wykładni rozszerzającej, tym bardziej że gdyby strona powodowa rzeczywiście miała wątpliwości co do jasności i precyzyjności podstaw do zmiany oprocentowania bądź podstaw do zmiany opłat, to zgodnie z zawartą umową, istniała możliwość jej wypowiedzenia, a także możliwość ewentualnego roszczenia wynikającego z art. 385 ¹ k.c., czy art. 385 § 2 k.c. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 8 maja 2019 r., XXVII Ca 1306/18, Legalis nr 2252775).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż nie zaktualizowała się żadna z przesłanek uzasadniających twierdzenia powoda, że umowa zawarta przez M. M. jako pożyczkobiorcy z pozwanym bankiem narusza art. 30 ust. 1 pkt 7 i 10 u.k.k. i przez to uzasadnia skorzystanie przez powoda z sankcji kredytu darmowego.

Z tych powodów Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Strona pozwana jest stroną wygrywającą sprawę w całości, dlatego też to na jej rzecz od powoda należało zasądzić całość poniesionych kosztów procesu. Na koszty procesu złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości 3.600 zł (ustalone według stawki minimalnej z § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, łącznie 3.617 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

W tym stanie rzeczy orzeczono, jak w sentencji.

Sędzia Grzegorz Goss

(...)