Treść orzeczenia XVII AmE 188/19 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

XVII AmE 188/19 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2020-12-15

Sygn. akt XVII AmE 188/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska

Protokolant – sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 1 grudnia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (poprzednio: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.)

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 grudnia 2012 roku w sprawie (...) co do punktu 2 decyzji oraz punktu 3 decyzji, w zakresie wymierzonej powodowi kary pieniężnej w kwocie 14.954.450,22 zł za działalnie opisane w punkcie 2 decyzji

1) zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie 3 w ten sposób, że za działania opisane w punkcie 2 wymierza przedsiębiorcy: (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. karę pieniężną w wysokości 13.272.095,63 zł (trzynaście milionów dwieście siedemdziesiąt dwa tysiące dziewięćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt trzy grosze);

2) oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

3) zasądza od powoda - (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 690,26 zł (sześćset dziewięćdziesiąt złotych dwadzieścia sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4) nakazuje pobrać od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 78 zł (siedemdziesiąt osiem złotych) tytułem opłaty od apelacji, od uiszczenia której zwolniony był pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, a w pozostałym zakresie opłatę tę przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 188/19

UZASADNIENIE

W decyzji z 31 grudnia 2012 r. (znak: (...)) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki - działając w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 1a, ust. 2, ust. 2a pkt 3, ust. 3 i ust. 6, art. 9a ust. 1a pkt 1 i ust. 8 oraz art. 30 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (dalej: PE) w związku z art. 104 k.p.a., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, przedsiębiorcy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. - orzekł, że:

1) przedsiębiorca (...) S.A. z siedzibą w W. za I półrocze 2007 r. nie wywiązał się z określonego w art. 9a ust. 8 PE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2007 r.) obowiązku zakupu oferowanej energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła w przyłączonych do sieci źródłach energii znajdujących się na terytorium RP,

2) przedsiębiorca (...) S.A. z siedzibą w W. za II półrocze 2007 r. nie wywiązał się z określonego w art. 9a ust. 8 PE (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 8 sierpnia 2010 r.) obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 PE, dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium RP albo uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 9a ust. 8a PE,

3) za działania opisane w pkt 1 i 2 organ wymierzył przedsiębiorcy łączną karę pieniężną w kwocie 17.048.600,22 zł, tj. w wysokości (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez tego przedsiębiorcę w 2011 r., tj.:

- za działanie opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w kwocie 2.094.150 zł, tj. w wysokości (...)% przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez tego przedsiębiorcę w 2011 r.,

- za działanie opisane w pkt 2 wymierzył przedsiębiorcy: (...) S.A. z siedzibą w W. karę pieniężną w kwocie 14.954.450,22 zł, tj. w wysokości (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez tego przedsiębiorcę w 2011 r.

( decyzja, k. 3-31).

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (obecnie: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.) wniosła odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości, jako wydaną z naruszeniem:

następujących przepisów prawa materialnego:

1. art. 56 ust. 1 pkt 1a w zw. z art. 9a ust. 8 PE poprzez błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że zachowanie powoda uzasadnia nałożenie na niego kary pieniężnej, w sytuacji gdy:

a) powód dołożył należytej staranności i podjął wszelkie możliwe działania w celu realizacji obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 PE,

b) wypełnienie obowiązku przewidzianego w art. 9a ust. 8 PE w 2007 r., przy jednoczesnym braku zgody pozwanego na zmianę taryfy powoda, związane byłoby ze stratą finansową w wysokości 17.516.106,39 zł;

c) brak było jakiegokolwiek stopnia szkodliwości i zawinienia w działaniach powoda, gdyż wypełnienie przez powoda obowiązku wskazanego w art. 9a ust. 8 PE było niemożliwe z przyczyn niezależnych od powoda, w szczególności wskutek: (i) fundamentalnej zmiany stanu prawnego w trakcie 2007 r. jako roku obowiązywania taryfy powoda, (ii) zaniechań legislacyjnych, w wyniku których odpowiednie akty wykonawcze ustalające i zwiększające zakres obowiązku powoda, ogólnie wskazany w art. 9a ust. 8 PE, zostały ogłoszone kilka miesięcy po wejściu w życie nowelizacji PE zmieniając zasady funkcjonowania powoda jako przedsiębiorstwa energetycznego, (iii) nieprzedłużenia obowiązywania aktów wykonawczych utrzymujących zakres ww. obowiązku do czasu wejścia w życie nowych przepisów; (iv) dwukrotnej w toku 2007 r. nieuzasadnionej odmowy zatwierdzenia przez pozwanego zmiany taryfy powoda, pomimo uzasadnionych podstaw do dokonania takiej zmiany, oraz (v) niewydawania przez pozwanego do końca 2007 r. świadectw pochodzenia w kogeneracji;

2. art. 56 ust. 1 pkt 1a PE poprzez zastosowanie tego przepisu w brzmieniu obowiązującym przed dniem 24 lutego 2007 r., tj. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne i in. oraz nałożenie kary pieniężnej za czyn, który nie był zagrożony karą pieniężną w momencie jego popełnienia ani w chwili nakładania kary przez pozwanego;

3. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 21 PE, poprzez niezastosowanie przy ustalaniu, że na gruncie art. 9a ust. 8 PE oraz § 5 pkt 3 i § 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004 r. ws. szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła, jak i § 9 oraz § 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 września 2007 r. ws. sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji cena – odpowiednio – oferowanej energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz oferowanych świadectw pochodzenia z kogeneracji wpływa na możliwość realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 PE;

4. art. 56 ust. 2a pkt 3 i ust. 3 poprzez błędną wykładnię i nieuwzględnienie przy kalkulacji kary pieniężnej związanej z I i II połową 2007 r., iż górny i dolny poziom kary pieniężnej powinien zostać obniżony przynajmniej o połowę, aby dostosować ustawową sankcję do krótszego okresu rozliczania wypełnienia tego obowiązku;

5. art. 56 ust. 6 PE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nieuwzględnienie przy wymierzaniu kary pieniężnej znikomego stopnia szkodliwości czynu powoda, stopnia zawinienia powoda oraz jego dotychczasowego zachowania;

6. art. 56 ust. 6a w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 1a PE w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne i in. przez jego niezastosowanie, pomimo iż stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a Spółka zaprzestała naruszania prawa i od 2008 r. realizuje obowiązek wskazany w art. 9a ust. 8 PE;

w tym przepisów Konstytucji RP :

1. art. 217 Konstytucji RP w zw. z art. 9a ust. 8, art. 9a ust. 8a, art. 9a ust. 8b i art. 9a ust. 10 PE w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 lit. c nowelizacji PE z 2007 r. poprzez przyjęcie, że kwestie uregulowania jednostkowej opłaty zastępczej – alternatywnej formy wypełnienia przez przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 9a ust. 1a PE, obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 – będącej istotnym elementem stosunku daniowego, a nie tylko elementem technicznym – należy pozostawić do uregulowania Prezesowi URE, który nie tylko nie jest organem uprawnionym do ustalania istotnych elementów stosunku daniowego, ale który nie dysponuje uprawnieniem do wydawania powszechnie obowiązujących przepisów prawa;

2. art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 14 ust. 1 nowelizacji PE z 2007 r. w zakresie dotyczącym wejścia w życie z dniem 1 lipca 2007 r. zmienionych tą nowelizacją przepisów art. 9a ust. 8 i nowego przepisu art. 9a ust. 8a PE poprzez przyjęcie, że przepis art. 14 ust. 1 nowelizacji PE z 2007 r. stanowi, że nowe przepisy PE (nowe brzmienie art. 9a ust. 8 i nowy art. 9a ust. 8a) wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2007 r., podczas gdy taryfy przedsiębiorstw energetycznych obowiązywały do końca roku 2007, a tym samym naruszenie zasady zaufania do państwa stanowiącą komponent zasady demokratycznego państwa prawnego oraz naruszenie zasady ochrony interesów w toku;

3. art. 2 w zw. z art. 217 Konstytucji RP w zw. z § 13 ww. rozporządzenia kogeneracyjnego z 2007 r. poprzez przyjęcie, że zmiana przepisów i wejście w życie ww. rozporządzenia z dniem 10 października 2007 r. spowodowała znaczny wzrost publicznoprawnych obciążeń przedsiębiorstw energetycznych w trakcie pewnego okresu rozliczeniowego (w roku obowiązywania taryfy, będącego rokiem kalendarzowym) oraz „wsteczne” stosowanie przepisów rozporządzenia, tj. od dnia 1 lipca 2007 r., co stanowi naruszenie zasady odpowiedniego vacatio legis, i tym samym naruszenie zasady prawa daninowego (istotne elementy stosunku daniowego);

4. art. 42 oraz art. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 1a PE w zw. z art. 9a ust. 8 w zw. z art. 9a ust. 10 PE w zakresie w jakim przewiduje nakładanie sankcji administracyjnych za czyny nie sprecyzowane w pełnym zakresie w ustawie poprzez przyjęcie, że przesłanką nałożenia sankcji, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1a PE jest niewykonanie obowiązków określonych w art. 9a ust. 8 PE, który to nie określa zakresu obowiązku, lecz zawiera odesłanie do rozporządzenia wydanego na podstawie art. 9a ust. 10 PE, co prowadzi do sytuacji, w której znamiona czynu karalnego są określone nie w ustawie, lecz w akcie wykonawczym, a taka sytuacja niezgodna jest z zasadą demokratycznego państwa prawnego, jak i art. 42 Konstytucji RP, który wymaga, by istotne elementy czynu karalnego określone były w przepisach ustawowych;

5. art. 87 Konstytucji RP w zw. z Komunikatem Prezesa URE z dnia 26 marca 2007 r. w sprawie jednostkowych opłat zastępczych dla kogeneracji obowiązujących w 2007 poprzez przyjęcie, że obliczanie wysokości opłaty zastępczej, do uiszczenia której są zobowiązane przedsiębiorstwa energetyczne, powinno zostać dokonane w oparciu o ww. Komunikat, a który to – będąc aktem organu regulacyjnego – zawiera treści o charakterze normatywnym, mimo, że nie mieści się w zamkniętym katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w art. 87 Konstytucji RP;

6. art. 2 i art. 42 Konstytucji RP w zw. z art. 56 ust. 3 PE przez przyjęcie, że:

a) art. 56 ust. 3 PE, zgodnie z którym „wysokość kary pieniężnej (…) nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kar nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym”, pozwala na taką interpretację pojęcia „przychodu”, które powoduje, że w związku z wszczęciem postępowania administracyjnego przez Prezesa URE sankcja administracyjna ustalana jest w oderwaniu od zawinionego czynu, tj. możliwym jest nałożenie kar pieniężnej za naruszenia dokonane w roku 2007, w procentowym oparciu o rok 2011, podczas gdy, kara ta powinna być obliczona procentowo w stosunku do roku 2006;

b) art. 56 ust. 3 PE nie narusza niedozwolonej przez art. 2 i art. 42 Konstytucji RP oraz zasadę praworządności dowolności zastosowania sankcji, wobec braku określoności normy prawnej, co pozwala na dowolne wybieranie przez Prezesa URE takiego roku referencyjnego do obliczenia kary, aby jak najdotkliwiej ukarać przedsiębiorstwo energetyczne;

oraz przepisów prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik sprawy:

1. art. 7, art. 8 oraz art. 77 i art. 80 k.p.a. poprzez zaniechanie zebrania i wyjaśnienia całego materiału dowodowego koniecznego do rozstrzygnięcia w sprawie, jak również nie udowodnienie okoliczności uzasadniających wydanie decyzji, w szczególności poprzez brak analizy rynku energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz niedołączenie do akt postępowania zgodnie z wnioskiem powoda akt postępowania wyjaśniającego w sprawie badania rynku energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z ciepłem, które zostało wszczęte przez Prezesa URE (zgodnie z komunikatem Prezesa URE z dnia 1 grudnia 2006 r. o wszczęciu postępowania);

2. art. 8 w zw. z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. poprzez niezawieszenie postępowania na skutek przedwczesnego wydania decyzji, pomimo braku upływu ustawowego terminu na zażalenie przez Spółkę postanowienia Prezesa URE z dnia 19 grudnia 2012 r. (...), w którym Prezes URE odmówił zawieszenia postępowania administracyjnego, które to Spółka zażaliła pismem z dnia 3 stycznia 2013 r., co powinno skutkować zawieszeniem niniejszego postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.;

3. art. 107 § 3 k.p.a. poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji wyjaśnienia dlaczego pozwany nie przeprowadził wnioskowanych przez powoda dowodów wskazanych w piśmie powoda z dnia 19 grudnia 2012 r. na okoliczność analizy rynku energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz niedołączenie do akt postępowania – zgodnie z wnioskiem powoda – akt postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez pozwanego w sprawie badania rynku energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z ciepłem, które zostało wszczęte przez Prezesa UE (zgodnie z komunikatem Prezesa URE z dnia 1 grudnia 2006 r. o wszczęciu postępowania);

4. art. 10 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. oraz art. 8 k.p.a. poprzez pozbawienie Spółki prawa do czynnego udziału w postępowaniu, na skutek nieprzedłużenia Spółce, mimo wniosku Spółki, terminu na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie, w szczególności co do nowych dowodów tj. pism Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o., o których załączeniu do akt postępowania Spółka została poinformowana 4 grudnia 2012 r.

( odwołanie, k. 32-72).

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania. ( odpowiedź na odwołanie, k. 362-397).

Wyrokiem z 23 kwietnia 2015 r. tutejszy Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r. oraz zasądził od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 477 zł tytułem kosztów postępowania.

Na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego od ww. orzeczenia, wyrokiem z 28 października 2016 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok częściowo nadając mu treść:

„1. uchyla zaskarżoną decyzję w części, t.j. w punkcie pierwszym w całości oraz częściowo w punkcie trzecim w zakresie wymierzonej przedsiębiorcy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kary pieniężnej w kwocie 2.094.150 zł (dwa miliony dziewięćdziesiąt cztery tysiące sto pięćdziesiąt złotych) co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętej przez tego przedsiębiorcę w 2011 r.;

2. oddala odwołanie w pozostałej części;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania.”

W pozostałej części Sąd Apelacyjny oddalił apelację i zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej strony powodowej, w wyroku z 20 marca 2018 r. uchylił ww. orzeczenie sądu II instancji w punkcie 1 i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Postanowieniem z 27 września 2018 r. (sygn. akt III SK 12/17) Sąd Najwyższy oddalił wniosek Sądu Apelacyjnego w Warszawie o sprostowanie wyroku z 20 marca 2018 r. Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika, w jakim zakresie zaskarżona decyzja Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r. jest prawomocna, a w jakim zakresie sprawa wymaga ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy wskazał, że „skarga kasacyjna powoda w zakresie, w jakim obejmuje punkt 1 wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2016 r., VI ACa 1195/15, powinna zostać uwzględniona tylko w tej części, w której Sąd drugiej instancji rozstrzygnął negatywnie dla powoda o jego odpowiedzialności za naruszenie prawa energetycznego w II połowie 2007 r.” Oznacza to, że zaskarżona decyzja w punkcie 1 oraz w części punktu 3, odnoszącej się naruszenia stwierdzonego w punkcie 1, jest prawomocna.

Wyrokiem z 9 kwietnia 2019 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok w punkcie I w części, w której Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję w jej punkcie 2 oraz częściowo w jej punkcie 3, w zakresie wymierzonej przedsiębiorcy (...) S.A. w W. kary pieniężnej w kwocie 14.954.450,22 zł za działalnie opisane w punkcie 2 decyzji oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (punkt II) i sprawę w tym zakresie przekazał ww. Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego. Zgodnie z wytycznymi sądu II instancji, przy ponownym rozpatrywaniu sprawy SOKiK będzie kierował się wytycznymi wynikającymi z wyroku Sądu Najwyższego z 20 marca 2018 r., a w szczególności zbada to, czy i w jakim stopniu „powód miał realną możliwość wywiązania się z ciążącego na nim obowiązku” (834v). Oceniając tę kwestię SOKiK uwzględni sposób rzeczywistego funkcjonowania rynku obrotu przedmiotowymi świadectwami w relewantnym okresie, a zwłaszcza zweryfikuje twierdzenia powoda dotyczące braku możliwości nabycia przez niego świadectw w ramach obrotu pozagiełdowego. SKOiK będzie też uwzględniał realia obrotu gospodarczego przy ustalaniu daty, którą należy uznać za graniczną dla wydawania przez Prezesa Urzędu świadectw mogących posłużyć do wywiązania się przez powoda z przedmiotowego obowiązku.

W piśmie przygotowawczym z 31 lipca 2019 r. strona powodowa podtrzymała swoje odwołanie od decyzji Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r. w zakresie, w którym decyzja ta nie została dotychczas uchylona, tj. w zakresie jej pkt 2 oraz częściowo pkt 3, w zakresie wymierzenia powodowi kary pieniężnej w wysokości 14.954.450,22 zł za niewywiązanie się w drugiej połowie 2007 r. z określonego w art. 9a ust. 8 PE (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 8 sierpnia 2010 r.) obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 PE, dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium RP, albo uiszczenia opłaty zastępczej. Powód podtrzymał całość zarzutów przeciwko decyzji podniesionych w odwołaniu w ww. zakresie, w tym także zarzut naruszenia art. 68 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (w brzmieniu obowiązującym w dniu wydawania przez pozwanego decyzji) poprzez wydanie decyzji po upływie wskazanego w tym przepisie terminu. Powodowa Spółka wniosła o uchylenie decyzji w zaskarżonej części, ewentualnie o jej zmianę poprzez obniżenie nałożonej na powoda kary pieniężnej do poziomu poniżej minimum określonego zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 1a PE, z uwzględnieniem wszystkich wytycznych określonych w art. 56 ust. 6 PE oraz jej proporcjonalności ocenianej w kontekście sytuacji powoda w drugiej połowie 2007 r. oraz działań pozwanego – opisanych szczegółowo w odwołaniu. Strona wniosła ponadto o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

( pismo przygotowawcze powoda, k. 969-988).

Pozwany Prezes URE w piśmie przygotowawczym z 7 października 2019 r. podtrzymał w całości stanowisko oraz wnioski formułowane w dotychczas składanych pismach procesowych, jak również wniósł o zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

( pismo przygotowawcze pozwanego, k. 999-1003).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na mocy decyzji z 17 listopada 1998 r. (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: Spółka (...); obecnie: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.) uzyskała koncesję na obrót energią elektryczną na okres od 17 listopada 1998 r. do 13 grudnia 2025 r. ( dowód: fakty niesporne).

W piśmie z 9 kwietnia 2008 r. Prezes URE wystąpił do Spółki (...) S.A. o udzielenie informacji, dotyczącej sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorców końcowych w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2007 r. Koncesjonariusz przekazał te informacje w piśmie z 29 kwietnia 2008 r., podając oddzielnie dane dotyczące sprzedaży za pierwsze i za drugie półrocze 2007 r. ( dowód: fakty niesporne; pismo Spółki (...) S.A. wraz z załącznikami, k. 1-121 akt admin.).

W drugim półroczu 2007 r. Spółka (...) S.A. sprzedała na rzecz odbiorców końcowych (...) MWh, zatem była zobowiązany do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE (tzw. świadectwa „żółte), na łączną ilość(...) MWh lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii elektrycznej oraz do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE (tzw. świadectwa „czerwone”) na łączną ilość (...) MWh lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii elektrycznej. ( dowód: fakty niesporne).

Przedsiębiorca nie przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji na poczet wykonania ww. obowiązku za drugie półrocze 2007 r. ( dowód: fakty niesporne).

Do 31 marca 2008 r., w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE, Spółka (...) S.A. uiściła opłatę zastępczą w wysokości 192.430 zł, odpowiadającą(...) MWh energii elektrycznej, natomiast w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE, przedsiębiorca uiścił opłatę w wysokości 609.230 zł, co odpowiada (...) MWh. Różnica w zakresie wymaganym udziałem energii elektrycznej pochodzącej z umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji bądź wniesionej opłaty zastępczej w całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym, a udziałem osiągniętym przez Spółkę (...) S.A., wyniosła - według Prezesa URE - 0,748 % ((...) MWh) - w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE oraz 15,425 % ((...) MWh) - w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE. ( dowód: fakty niesporne ustalone w zaskarżonej decyzji; dowody wniesienia opłaty zastępczej, k. 109 - 110 akt admin.).

Prezes URE dokonał transmisji na (...) (prowadzoną przez (...) S.A. z siedzibą w W.; dalej: (...)) świadectw pochodzenia z kogeneracji tzw. „żółtych” wydanych za energię elektryczną wytworzoną w okresie 1.07.-31.12.2007 r. w następującym zakresie:

	Wolumen energii [kWh]	Data transmisji
	23 397 452 71 473 258	28 grudzień 2007 16 styczeń 2008
	20 549 008	18 styczeń 2008
	6 016 034	25 styczeń 2008
	19 021 822	30 styczeń 2008
	6 900 689	1 luty 2008
	3 289 857	20 luty 2008
	746 221	27 luty 2008
Razem	151 394 341

( dowód: dane przedstawione na podstawie bazy danych URE w piśmie procesowym pozwanego z 25 lipca 2018 r., k. 887).

Prezes URE dokonał transmisji na (...)świadectw pochodzenia z kogeneracji tzw. „czerwonych” wydanych za energię elektryczną wytworzoną w okresie 1.07.-31.12.2007 r. w następującym zakresie:

	Wolumen energii [kWh]	Data transmisji
	158 621 062	31 grudzień 2007
	2 659 613 597	9 styczeń 2008
	225 487 814	11 styczeń 2008
	565 438 954	16 styczeń 2008
	185 207 095	18 styczeń 2008
	683 999 106	25 styczeń 2008
	40 695 376	30 styczeń 2008
	1 292 243 269	1 luty 2008
	1 269 972 239	6 luty 2008
	835 344 881	13 luty 2008
	74 288 593	20 luty 2008
	86 925 725	27 luty 2008
	203 800 074	5 marzec 2008
	42 678 912	12 marzec 2008
Razem	8 324 316 697

( dowód: dane przedstawione na podstawie bazy danych URE w piśmie procesowym pozwanego z 25 lipca 2018 r., k. 887).

Prezes URE wystawił i przekazał na (...)świadectw pochodzenia „żółtych” na łączny wolumen (...) kWh ((...) MWh) za energię elektryczną wytworzoną w drugim półroczu 2007 r. oraz za styczeń – luty 2008 r., z czego na poczet realizacji obowiązku za 2007 r. mogło posłużyć (...) kWh ((...) MWh). Na dzień 28 marca 2008 r. umorzonych zostało świadectw na wolumen (...) kWh, a aktywnych w systemie było jeszcze (...) kWh. ( dowód: dane przedstawione na podstawie bazy danych URE w piśmie procesowym pozwanego z 25 lipca 2018 r., k. 887; „(...)” z 28 marca 2008 r., k. 894-897).

Prezes URE wystawił i przekazał na (...)świadectw pochodzenia „czerwonych” na łączny wolumen (...) kWh ((...) MWh) za energię elektryczną wytworzoną w drugim półroczu 2007 r. oraz za styczeń – luty 2008 r., z czego na poczet realizacji obowiązku za 2007 r. mogło posłużyć (...) kWh ((...) MWh). Na dzień 28 marca 2008 r. umorzonych zostało świadectw na wolumen (...) kWh, a aktywnych w systemie było jeszcze (...) kWh. ( dowód: dane przedstawione na podstawie bazy danych URE w piśmie procesowym pozwanego z 25 lipca 2018 r., k. 887verte; „(...)” z 28 marca 2008 r., k. 894-897).

Sposób wykonania obowiązku w zakresie przestawienia do umorzenia za II połowę 2007 r. świadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opłaty zastępczej przez wszystkie podmioty do tego zobowiązane, kształtował się następująco:

1) ilość energii elektrycznej sprzedanej w II półroczu 2007 r. do odbiorców końcowych przez podmioty zobowiązane do realizacji obowiązku kogeneracyjnego wyniosła (...) MWh,

2) udział wymagany „żółty” – 0,8% energii,

3) udział wymagany „czerwony” – 16,5% energii,

4) ilość energii wymagana do realizacji obowiązku „żółty” –(...) MWh,

5) ilość energii wymagana do realizacji obowiązku „czerwony” – (...) MWh,

6) wysokość uiszczonej opłaty zastępczej „żółta” – 35.064.153,61 zł co odpowiada (...) MWh i stanowi 0,517% (wobec 0,8% wymaganego),

7) wysokość uiszczonej opłaty zastępczej „czerwona” – 34.835.912,77 zł, co odpowiada (...) MWh i stanowi 3,345% (wobec 16,5% wymaganego),

8) ilość umorzonych świadectw „żółtych” – (...) MWh, co stanowi 0,255% (wobec 0,8% wymaganego),

9) ilość umorzonych świadectw „czerwonych” – (...) MWh, co stanowi 12,564% (wobec 16,5% wymaganego).

( dowód: dane przedstawione przez Prezesa URE w piśmie z 13 stycznia 2020 r., k. 1110; tabela „Realizacja obowiązku CHP w II połowie 2007 r i 2008 r.” stanowiąca część prezentacji L. W. z Departamentu Przedsiębiorstw Energetycznych URE pt. „Ocena funkcjonujących systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji – rola i zadania Prezesa URE”, slajd 22 - załącznik do pisma powoda z 18 lipca 2018 r., k. 857-870).

Zarządzeniem z 27 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 248 § 1 k.p.c., zobowiązał (...) S.A. z siedzibą w W. ( (...) S.A.) do przedstawienia informacji wskazanych w piśmie przygotowawczym powoda z 31 lipca 2019 r., dotyczących: (a) informacji o ilości świadectw pochodzenia z kogeneracji wydanych przez pozwanego do 29 lutego 2008 r. z uwzględnieniem daty ich zapisania w rejestrze tych świadectw prowadzonym przez podmiot prowadzący giełdę towarową na podstawie art. 9e ust. 9 pkt 1 w związku z art. 9m PE, (b) informacji o ilości świadectw pochodzenia umorzonych przez pozwanego na wniosek podmiotów wymienionych w art. 9a ust. 2 PE w celu zrealizowania przez nie obowiązku za drugie półrocze 2007 r. z uwzględnieniem rodzaju świadectwa, daty złożenia wniosku o umorzenie oraz daty ich umorzenia przez pozwanego, (c) informacji o ilości praw majątkowych do świadectw pochodzenia z kogeneracji, uwzględniającej rodzaj takiego świadectwa, które były przedmiotem transakcji sprzedaży w okresie do 29 lutego 2008 r., w podziale na tzw. transakcje sesyjne i pozasesyjne oraz informacji o wielkości zleceń sprzedaży takich praw majątkowych do świadectw pochodzenia. W odpowiedzi na wezwanie Sądu, w piśmie z 19 grudnia 2019 r., (...) S.A. odmówiła przedstawienia wnioskowanych informacji, jako objętych tajemnicą zawodową zgodnie z przepisami ustawy z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. ( dowód: zarządzenie, k. 1015; pismo (...) S.A., k. 1020). Wobec powyższego, Sąd oddalił, zgłoszony na rozprawie 1 grudnia 2020 r., wniosek powoda o ponowne zwrócenie się do (...) S.A. o przekazanie ww. informacji, gdyż uzyskanie tych informacji, jako objętych tajemnicą zwodową, jest niemożliwe, jak też wniosek zmierzał do przedłużenia postępowania (art. 235² § 1 pkt 4 i 5 k.p.c.).

Dnia 19 października 2007 r. Spółka (...) rozpoczęła proces ofertowy w zakresie sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji w 2007 r. i 2008 r. Zapytania w zakresie „czerwonych” świadectw pochodzenia z kogeneracji skierowano do 41 potencjalnych sprzedawców, z których odpowiedzi udzieliło 10, w tym 8 o braku możliwości złożenia oferty, a 2 ( (...) S.A. i (...) Sp. z o.o.) przedstawiło oferty dotyczące sprzedaży w 2008 r. po cenie – odpowiednio – 17,50-17,95 zł/MWh, dla wolumenów – odpowiednio – 50.000 MWh i 85.000 MWh. Na 31 zapytań(...) nie otrzymała odpowiedzi.

Zapytania w zakresie „żółtych” świadectw pochodzenia z kogeneracji skierowano do 19 potencjalnych sprzedawców. Odpowiedział na nie tylko jeden sprzedawca – (...) Sp. z o.o. przedstawiło ofertę sprzedaży przez 2008 r. po cenie 116 zł/MWh, dla wolumenu energii elektrycznej wynoszącego 55.000 MWh. Była to oferta łączona - warunkiem sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectwa pochodzenia z kogeneracji było jednoczesne nabycie energii elektrycznej po cenie 154 zł MWh. Łączna cena kupna energii elektrycznej i praw majątkowych ze świadectw „żółtych” wynosiła 261 zł MWh. ( dowód: Ranking procesu ofertowego z dnia 19.10.2007 r. Tabela nr 4, k. 221-222 akt admin., k. 1057-1058 akt sądowych; pismo powoda do Prezesa URE z 5.06.2009 r. z załącznikami, k. 195-253 akt admin.; pismo przygotowawcze powoda z 13.01.2020 r., k. 1024-1030; zeznania świadka P. G., protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:21:29; przesłuchanie w charakterze strony powodowej członka zarządu Spółki – (...), protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:48:17, 00:49:53, 00:54:30).

Dnia 29 października 2007 r. Spółka (...) zamieściła ogłoszenie w dzienniku „(...)” – zaproszenie do składania ofert sprzedaży na 2007 i 2008 r. praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji. Żaden podmiot nie udzielił odpowiedzi na to ogłoszenie. ( dowód: kserokopia ogłoszenia, k. 254 akt admin.; zeznania świadka P. G., protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:21:29)

W piśmie z 22 maja 2009 r. organ koncesyjny zawiadomił Spółkę (...) S.A. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia Spółce kary pieniężnej w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, polegającymi na nieprzestrzeganiu w I półroczu 2007 r., określonego w art. 9a ust. 8 PE (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2007 r.) obowiązku zakupu oferowanej energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła w przyłączonych do sieci źródłach energii znajdujących się na terytorium RP, oraz nieprzestrzeganiu w II półroczu 2007 r., określonego w art. 9a ust. 8 PE (w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2007 r. do 8 sierpnia 2010 r.) obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji albo uiszczenia opłaty zastępczej. ( dowód: pismo Prezesa URE, k. 188-193 akt admin.).

W roku 2011 Spółka (...) S.A. osiągnęła z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną, przychód w wysokości (...) zł. ( dowód: oświadczenie Spółki (...) S.A., k. 336 akt admin.).

W piśmie z 4 grudnia 2012 r. Prezes URE powiadomił Spółkę (...) S.A. o zakończeniu gromadzenia w sprawie materiału dowodowego oraz poinformował o przysługującym stronie prawie do zapoznana się z materiałem dowodowym i do wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów, jak również do złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Strona skorzystała z tego prawa, zapoznając się 17 grudnia 2012 r. z materiałem zebranym w sprawie. ( dowód: pismo Prezesa URE, k. 337-338 akt admin.; oświadczenie, k. 411 akt admin.).

Dnia 31 grudnia 2012 r. Prezes URE wydał decyzję, która została zaskarżona w niniejszym postępowaniu sądowym.

Dnia 25 listopada 2016 r.(...) Spółka Akcyjna wpłaciła na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: NFOŚGW) kwotę 14.954.450,22 zł tytułem zapłaty kary pieniężnej nałożonej decyzją Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r. ( dowód: fakty znane Sądowi orzekającemu z urzędu w związku z prowadzeniem sprawy o sygn. akt XVII AmE 61/18).

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dowody, zgromadzone w toku postępowania administracyjnego i sądowego, jak też w oparciu o twierdzenia i oświadczenia stron oraz fakty znane Sądowi orzekającemu z urzędu. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim dokumentom, wymienionym przy ustalaniu podstawy faktycznej sprawy, wobec braku podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej. Za wiarygodne Sąd uznał także - w przywołanym zakresie - zeznania świadka P. G. oraz przesłuchanego w charakterze strony powodowej członka zarządu Spółki – (...), gdyż korespondują one z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie. Oddalono natomiast wniosek o przesłuchanie wyżej wymienionych osób na okoliczność straty finansowej, jaką Spółka poniosłaby, gdyby wypełniła obowiązek z art. 9a ust. 8 PE, wobec odmowy zatwierdzenia taryfy w roku 2007, ponieważ fakt ten nie jest istotny dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 235² § 1 pkt 2 k.p.c.).

Jednocześnie Sąd nie uwzględnił powołanych przez pozwanego danych, wynikających z informacji z (...) S.A., zamieszczonej na stronie internetowej giełdy i załączonej przez Prezesa do pisma z 25 lipca 2018 r. (załącznik nr 4), wobec zakwestionowania tych danych przez powoda oraz niemożność zweryfikowania ich przez Sąd, wskutek nieodnalezienia wskazanego pliku w internecie.

Na skutek ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Ponowne rozpoznanie niniejszej sprawy dotyczyło rozpatrzenia odwołania powoda co do punktu 2 zaskarżonej decyzji Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r., w którym stwierdzono niewywiązanie się przez powoda z obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 PE, dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium RP albo uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 9a ust. 8a PE za drugie półrocze 2007 r., jak też w zakresie punktu 3 w części, w której nałożono na powoda karę pieniężną za niewykonanie wskazanego wyżej obowiązku. W ocenie Sądu Okręgowego, w powyższym zakresie odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie, tj. co do rozstrzygnięcia o karze.

Ustosunkowując się w pierwszej kolejności do podniesionego przez powoda zarzutu przedawnienia, wiązanego z naruszeniem art. 68 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: OP), poprzez wydanie zaskarżonej decyzji po upływie wskazanego w tym przepisie terminu, należy wskazać, że kwestia ta została już rozstrzygnięta przez Sąd orzekający w niniejszym składzie, w sprawie toczącej się przed tutejszym Sądem pod sygn. akt XVII AmE 61/18. Mianowicie, wyrokiem z 21 stycznia 2020 r. Sąd oddalił odwołanie strony powodowej od decyzji Prezesa URE z 27 października 2017 r. (znak: (...)), którą to decyzją organ odmówił stwierdzenia nieważności swojej decyzji z 31 grudnia 2012 r., dotyczącej wymierzenia przedsiębiorcy (...) S.A. (obecnie (...) S.A.) z siedzibą w W., kary pieniężnej za niewypełnienie w II półroczu 2007 r. obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 8 sierpnia 2010 r.), a więc decyzji zaskarżonej w niniejszej sprawie. Podtrzymując w pełni swoje stanowisko wyrażone w wyroku z 21 stycznia 2020 r. oraz jego uzasadnieniu, Sąd stwierdza, że decyzja Prezesa URE z 31 grudnia 2012 r. wydana została w warunkach stanu prawnego, w którym brak było przepisów prawa regulujących instytucję przedawnienia w odniesieniu do kar pieniężnych przewidzianych w Prawie energetycznym. Już pobieżna analiza orzecznictwa i literatury przedmiotu wskazuje zaś na brak jednoznacznego stanowiska, w ogóle co do możliwości zastosowania w danym przypadku instytucji przedawnienia, a nie tylko - co do wskazywanej przez powoda - możliwości odpowiedniego zastosowania przepisów działu III OP, w tym jej art. 68 § 1. Co więcej, nie ustaliła się także wówczas w ogóle jednolita praktyka orzecznicza, co do przedawnienia administracyjnych kar pieniężnych (a nie tylko kar nakładanych na podstawie Prawa energetycznego) na podstawie art. 68 § 1 OP. Jeśli chodzi o kary wymierzane w danym okresie przez Prezesa URE na podstawie art. 56 ust. 1 PE, to prezentowany jest - między innymi - pogląd, że w tym przypadku nie było możliwości powołania się na instytucję przedawnienia, czy też pogląd o możliwości analogicznego stosowania rozwiązań zawartych w przepisach działu III Ordynacji podatkowej, z uzasadnieniem, że kary pieniężne stanowią niepodatkowe należności budżetowe w rozumieniu art. 3 pkt 8 OP, do których znajdą zastosowanie ww. przepisy Ordynacji. Natomiast zgodnie z przeciwnym zapatrywaniem, niepodatkowe należności budżetowe to jedynie takie należności, których obowiązek ponoszenia stanowi realizację przepisów prawa, a nie jest wynikiem naruszenia tych przepisów. W danej kwestii zaprezentowano także pogląd, o potrzebie odpowiedniego zastosowania w zakresie przedawnienia przepisów prawa karnego, w szczególności art. 101 § 2 Kodeksu karnego.

W ocenie Sądu Okręgowego, nawet gdyby przyjąć poprawność stanowiska, że do 30 października 2015 r. do przedawnienia kar pieniężnych, wymierzanych na podstawie art. 56 ust. 1 PE i uiszczanych na rzecz urzędów skarbowych, znajdują odpowiednie zastosowanie przepisy działu III Ordynacji podatkowej, to w rozpatrywanej sprawie, nie było podstaw do zastosowania wskazywanego przez powoda art. 68 § 1 OP w odniesieniu do decyzji z 31 grudnia 2012 r., w przedmiocie wymierzenia powodowej Spółce kary pieniężnej za niewypełnienie w II półroczu 2007 r. obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 PE. Niemożność zastosowania tego przepisu wynika z tego, że zgodnie z ówcześnie obowiązującym art. 56 ust. 2b PE, beneficjentem wpływu z kary nałożonej na powoda przedmiotową decyzją był Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a nie urząd skarbowy. Sąd Okręgowy podziela bowiem stanowisko, co do braku podstaw do uznania wpływów z tytułu kar pieniężnych, nakładanych za naruszenie obowiązku przewidzianego w art. 9a ust. 8 PE i stanowiących przychód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, za niepodatkowe należności budżetowe w rozumieniu przepisu art. 3 pkt 8 OP, co w konsekwencji wyklucza możliwość zastosowania do nich przepisów działu III Ordynacji podatkowej, w tym art. 68 § 1 tej ustawy. Należy także mieć na uwadze, że w uzasadnieniu wyroku z 20 marca 2018 r. wydanego w rozpatrywanej sprawie również Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „kwalifikacja w dacie wydania decyzji wpływów z kar pieniężnych za naruszenie obowiązku z art. 9a ust. 8 PE jako przychodów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wyłącza zastosowanie art. 68 Ordynacji podatkowej”.

Przechodząc do zagadnienia niewywiązania się przez powoda z obowiązku przewidzianego w art. 9a ust. 8 PE za okres obejmujący drugie półrocze 2007 r., w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że obowiązek ten polegał – alternatywnie - na uzyskaniu i przedstawieniu do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 PE, dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium RP, albo na uiszczeniu opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 9a ust. 8a PE.

Powód podnosił, że wykonanie tego obowiązku było obiektywnie niemożliwe z uwagi na takie okoliczności, jak: (1) zmiana postaci obowiązku w trakcie trwania roku taryfowego, (2) wykorzystanie wszystkich środków przewidzianych w taryfie na poczet realizacji obowiązku, (3) odmowa zatwierdzenia wniosku powoda o zmianę taryfy, (4) utrata przychodów na poziomie przeszło 6 mln zł w przypadku wykonania obowiązku, (5) zaniechanie legislacyjne w postaci zwłoki w wydaniu rozporządzenia wykonawczego, (6) niewydawanie przez Prezesa URE do końca 2007 r. świadectw pochodzenia z kogeneracji.

Natomiast Sąd Najwyższy przesądził niniejszej sprawie, że tylko okoliczność niewydawania świadectw pochodzenia energii z kogeneracji pozostaje w związku z koncepcją obiektywnego uzasadnienia niewykonania przez powoda ustawowego obowiązku, polegającego na przedstawieniu do umorzenia świadectw pochodzenia energii lub uiszczenia opłaty zastępczej.

Wobec braku poczynienia niezbędnych ustaleń przez Sądy pierwszej i drugiej instancji, Sąd Najwyższy polecił, aby ustalić w sprawie, czy powód mógł wykonać ciążący na nim w drugim półroczu 2007 r. obowiązek przez przedstawienie świadectw pochodzenia energii do umorzenia - w tym ustalić, czy Prezes URE wydawał do 31 marca 2008 r. świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji wytworzonej w 2007 r. – jak również, w jakim stopniu ilość wydanych przez Prezesa świadectw, które można było nabyć celem wykonania obowiązku z 2007 r. na dzień 31 marca 2008 r. pozwalała powodowi realnie na częściowe lub całościowe wykonanie ciążącego na nim obowiązku (str. 17-18, 24 uzasadnienia wyroku SN z 20 marca 2018 r.).

Dokonując weryfikacji istnienia realnej możliwość wykonania przez powoda ciążącego na nim w drugim półroczu 2007 r. obowiązku przez przedstawienie świadectw pochodzenia energii do umorzenia, należy mieć na uwadze istotne założenie, mianowicie, że celem niniejszego postępowania sądowego jest merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się wprawdzie materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, jednak nie pozbawia to stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń, co do faktów i nowych dowodów, według zasad rozkładu ciężaru dowodu. Tutejszy Sąd jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym.

Mając powyższe na uwadze, należy przyjąć, że skoro powód zakwestionował decyzję Prezesa URE, w której stwierdzono niewywiązanie się przez powoda z obowiązku przewidzianego w art. 9a ust. 8 PE, to w konsekwencji, to powód powinien przedstawić dowody na bezpodstawność rozstrzygnięcia organu, w tym w szczególności, dowody wskazujące na dochowanie przez stronę należytej staranności w dążeniu do wykonania spoczywającego na niej obowiązku oraz obiektywną niemożliwość jego wykonania.

Jednocześnie, ustosunkowując się do podniesionych w odwołaniu zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, Sąd Okręgowy podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego, mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Obrót prawami majątkowymi do świadectw pochodzenia energii elektrycznej z kogeneracji odbywa się w ramach transakcji giełdowych (transakcje sesyjne) oraz w ramach transakcji pozasesyjnych, obejmujących kontrakty dwustronne, między wytwórcą energii elektrycznej dysponującym świadectwami pochodzenia z kogeneracji a nabywcą tych świadectw.

W toku postępowania sądowego powód prezentował stanowisko, że w relewantnym okresie, świadectwami dla niego dostępnymi, które mógł on nabyć w celu wypełnienia obowiązku dotyczącego drugiej połowy 2007 r., były tylko świadectwa będące przedmiotem transakcji sesyjnych na giełdzie. Powód twierdził, że nie miał natomiast możliwości nabycia świadectw w ramach transakcji pozasesyjnych, ponieważ te zawierane były i są najczęściej przez podmioty wchodzące w skład tych samych grup kapitałowych (tj. wytwórca dysponujący świadectwami pochodzenia z kogeneracji zawierał umowę sprzedaży tych świadectw z przedsiębiorstwem z własnej grupy kapitałowej), a powód takiej możliwości nie miał, gdyż w 2007 i 2008 r. do jego grupy kapitałowej w Polsce nie należeli wytwórcy uprawnieni do otrzymywania świadectw pochodzenia z kogeneracji.

Pierwsze świadectwa pochodzenia z kogeneracji Prezes URE zaczął wydawać pod koniec grudnia 2007 r., zaś obrót tymi świadectwami rozpoczął się po 1 stycznia 2008 r., na co wskazuje materiał dowodowy zebrany w sprawie, i na co wskazał Prezes URE, między innymi, w piśmie procesowym z 25 lipca 2018 r. i w piśmie przygotowawczym z 12 lutego 2020 r. (k. 1118-1119). Również na rozprawie przed Sądem Najwyższym pełnomocnik Prezesa oświadczył, że świadectwa pochodzenia za 2007 r. były wydawane dopiero w I kwartale 2008 r. (str. 17 uzasadnienia wyroku z 20.03.2018 r.).

Ustosunkowując się do – wskazanej przez Sąd Apelacyjny w wytycznych - kwestii daty, którą należy uznać za graniczną dla wydawania przez Prezesa URE świadectw pochodzenia z kogeneracji mogących posłużyć do wywiązania się przez powoda z obowiązku, to w tym zakresie powód wskazuje na 29 lutego 2008 r., a Prezes na 31 marca 2008 r. (czyli dzień, w którym upływał termin wykonania obowiązku). Powód uzasadnia swoje stanowisko tym, że wobec szeregu czynności poprzedzających umorzenie przez Prezesa świadectw pochodzenia z kogeneracji przed 31 marca 2008 r., jest to w ocenie powoda czas optymalny na dokonanie wszystkich koniecznych działań, tj. realizację transakcji zakupu świadectw, jej przeprowadzenie zgodnie z regulacjami (...) oraz zaewidencjonowanie w rejestrze świadectw. Natomiast według Prezesa, datą graniczną jest 31 marca 2008 r., przy czym należy zauważyć, że pozwany wskazuje na datę graniczną dla wykonania obowiązku, zaś wskazana przez SA kwestia dotyczy daty wydawania świadectw. Jednocześnie jednak pozwany do pisma z 7 października 2019 r. załączył dowody, wskazujące na umarzanie świadectw pochodzenia z kogeneracji na wniosek przedsiębiorcy (także powoda) złożony klika dni przed lub nawet w dniu upływu terminu realizacji obowiązku.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, w danym przypadku nie występuje zatem spór między stronami, bo każda ze stron porusza de facto inne kwestie, odnosi się do zupełnie innych terminów. Jednocześnie należy przyznać rację obu stronom, tj. powodowi co do tego, że datą graniczną dla wydawania świadectw pochodzenia z kogeneracji przez Prezesa URE jest 29 lutego 2008 r., natomiast datą graniczną dla wykonania obowiązku przedstawienia świadectwa do umorzenia jest 31 marca 2008 r. - tę ostatnią potwierdził również SN w uzasadnieniu wyroku wydanego w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie istniała możliwość, przynajmniej częściowego, wypełnienia przez powoda spornego obowiązku, przez umorzenie świadectw pochodzenia z kogeneracji, zakupionych na (...), a w każdym razie powód nie wykazał, by nie było to możliwe. Do takiego wniosku składania przeprowadzona przez Sąd szczegółowa analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie, w tym w szczególności: (a) danych nt. transmisji na (...) świadectw pochodzenia z kogeneracji „żółtych” i „czerwonych” wydanych za energię wytworzoną w okresie 1.07-31.12.2007 r., przedstawionych przez pozwanego na podstawie bazy danych URE w piśmie procesowym pozwanego z 25 lipca 2018 r.; (b) danych o obrocie na (...) świadectwami pochodzenia z kogeneracji z „Kuriera (...) nr 250” z 28 marca 2008 r.; (c) danych o sposobie wykonania obowiązku przedstawienia do umorzenia za II połowę 2007 r. świadectw pochodzenia z kogeneracji lub zapłaty opłaty zastępczej przez wszystkie podmioty do tego zobowiązane, przedstawionych przez Prezesa URE w piśmie z 13 stycznia 2020 r.; (d) danych z tabeli „Realizacja obowiązku CHP w II połowie 2007 r i 2008 r.”, stanowiącej część prezentacji L. W. z Departamentu Przedsiębiorstw (...) pt. „Ocena funkcjonujących systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji – rola i zadania Prezesa URE”, slajd 22 - załącznik do pisma powoda z 18 lipca 2018 r.; (e) danych z prezentacji pt. „Obrót certyfikatami na (...) – co nowego?” zaprezentowanej 29-30 maja 2008 r. przez G. O. – Prezesa Zarządu (...) S.A., w zakresie obrotu dla świadectw pochodzenia z kogeneracji tzw. „żółtych” i „czerwonych” na sesji i w transakcjach pozasesyjnych w okresie od 31 grudnia 2007 r. do 16 maja 2008 r., slajd 19 i 20 - załącznik do pisma powoda z 18 lipca 2018 r. Sądowi nie udało się natomiast pozyskać - wnioskowanych przez powoda – informacji: o ilości świadectw pochodzenia z kogeneracji wydanych przez pozwanego do 29 lutego 2008 r. z uwzględnieniem daty ich zapisania w rejestrze, o ilości świadectw pochodzenia z kogeneracji wydanych przez pozwanego do 29 lutego 2008 r. z uwzględnieniem daty ich zapisania w rejestrze oraz o ilości praw majątkowych do świadectw pochodzenia z kogeneracji, uwzględniającej rodzaj takiego świadectwa, które były przedmiotem transakcji sprzedaży w okresie do 29 lutego 2008 r., w podziale na tzw. transakcje sesyjne i pozasesyjne oraz informacji o wielkości zleceń sprzedaży takich praw majątkowych do świadectw pochodzenia - gdyż będąca w posiadaniu tych danych (...) S.A. odmówiła ich udostępnienia, powołując się na tajemnicę zawodową. Niemniej jednak, w oparciu o dostępnym materiał dowodowy Sąd ustalił, że ilość wydanych przez Prezesa świadectw, które można było nabyć celem wykonania obowiązku z 2007 r. na dzień 31 marca 2008 r., pozwalała powodowi realnie na co najmniej częściowe wykonanie ciążącego na nim obowiązku. Z poczynionych ustaleń wynika bowiem, że Prezes URE wystawił i przekazał na (...) świadectw pochodzenia „żółtych” na łączny wolumen (...)kWh ((...) MWh) za energię elektryczną wytworzoną w drugim półroczu 2007 r. oraz za styczeń – luty 2008 r., z czego na poczet realizacji obowiązku za 2007 r. mogło posłużyć (...) kWh ((...) MWh). Na dzień 28 marca 2008 r. umorzonych zostało świadectw na wolumen (...) kWh, a aktywnych w systemie było jeszcze (...) kWh. Natomiast świadectw pochodzenia „czerwonych” Prezes URE wystawił i przekazał na (...) na łączny wolumen (...) kWh ((...) MWh) za energię elektryczną wytworzoną w drugim półroczu 2007 r. oraz za styczeń – luty 2008 r., z czego na poczet realizacji obowiązku za 2007 r. mogło posłużyć (...) kWh ((...) MWh). Na dzień 28 marca 2008 r. umorzonych zostało świadectw na wolumen (...) kWh, a aktywnych w systemie było jeszcze (...) kWh. Nadto, z przedstawionych przez pozwanego danych nt. sposobu wykonania obowiązku w zakresie przestawienia do umorzenia za II połowę 2007 r. świadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opłaty zastępczej przez wszystkie podmioty do tego zobowiązane wynika, że:

- w zakresie udziału wymaganego „żółtego” (wynoszącego 0,8% energii), ilość umorzonych świadectw „żółtych” stanowiła 0,255%, a wysokość uiszczonej opłaty zastępczej „żółta” –stanowiła 0,517%, co łącznie daje 0,772% (a więc obowiązek nie został wykonany w 0,028%),

- w zakresie udziału wymaganego „czerwonego” (wynoszącego 16,5% energii), ilość umorzonych świadectw „czerwonych” stanowiła 12,564%, a wysokość uiszczonej opłaty zastępczej „czerwona” – stanowiła 3,345%, co łącznie daje 15,909% (a więc obowiązek nie został wykonany w 0,591%).

Powyższe dane wskazują zatem, że Prezes URE wydał świadectwa pochodzenia za energię wytworzoną w jednostkach kogeneracji, które mogły być przeznaczone na wykonanie obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 PE za II półrocze 2007 r. i w takiej liczbie, że powód mógł podjąć próbę ich nabycia na (...). Niemniej jednak, wbrew spoczywającemu na powodzie ciężarowi dowodu, w toku postępowania nie wykazał on, by podjął jakiekolwiek konkretne działania i dołożył adekwatnych aktów staranności, mających na celu pozyskanie tych świadectw na giełdzie energii, w szczególności, nie przedstawił dowodów potwierdzających złożenie zleceń zakupów na (...), czy wskazujących na to, by spotkał się z odmową sprzedaży świadectw w ramach obrotu giełdowego. Na takie ustalenia wskazują także zeznania świadka P. G., który odpowiedział twierdząco na pytanie: „czy powód mógł przedstawić świadectwa pochodzenia do umorzenia na poczet wykonania obowiązku za drugie półrocze 2007 roku w 2008 roku, w pierwszym kwartale” (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:39:19-00:39:34). Nadto, świadek zeznał, że nie posiada zleceń na (...) za pierwszy kwartał 2007 r. (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:35:51), jak też nie przypomina sobie wysyłania listów intencyjnych, czy innych dokumentów, ofert do przedsiębiorstw, które oferowały świadectwa pochodzenia z kogeneracji z końcem 2007 r. czy w pierwszym kwartale 2008 r, celem zawarcia umów (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:35:51). Również przesłuchany w charakterze strony powodowej członek zarządu Spółki – (...) wskazał, że nie posiada dokumentów zleceń na (...) zakupu świadectw pochodzenia z kogeneracji za pierwszy kwartał 2008 r. (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:54:30), oraz że w 2008 r. nie kierowano zapytań, czy listów intencyjnych, ofert do przedsiębiorstw oferujących świadectwa pozasesyjne, ponieważ w 2007 r., pod koniec października skierowaliśmy zapytania i uzyskaliśmy odpowiedzi również dotyczące początków 2008 r. (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:54:30).

Jeśli zaś chodzi o podnoszoną przez powoda kwestię, że ilość wydanych świadectw pochodzenia z kogeneracji mogła nie wystarczyć na zrealizowanie obowiązku przez wszystkie zobowiązane podmioty, to należy mieć na uwadze, że – jak wskazano powyżej – część podmiotów zrealizowała obowiązek poprzez uiszczenie opłaty zastępczej. Wobec tego, wolumenu dostępnych świadectw, przeznaczonych na realizację obowiązku za okres obejmujący II półrocze 2007 r., nie należy odnosić do wszystkich podmiotów, na których spoczywał dany obowiązek. Nadto, nawet gdyby nie istniała możliwość pełnego wykonania obowiązku w drodze zakupu i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, to przecież można było podjąć starania o chociażby częściowe jego wypełnienie w dany sposób, a tego powód nie uczynił. Poza tym - abstrahując w tym miejscu od stwierdzonej przez Sąd Najwyższy niekonstytucyjności sposobu ustalania jednostkowych opłat zastępczych przez Prezesa URE – należy zauważyć, że powód nie zdecydował się na wykonanie obowiązku w alternatywny i bez wątpienia bardziej dostępny sposób, czyli poprzez uiszczenie pełnej opłaty zastępczej (uiścił ją częściowo), jak uczyniło to wiele ze zobowiązanych podmiotów.

Dotychczas przedstawione argumenty przemawiają wystarczająco za uznaniem, że powód, w odniesieniu do II półrocza 2007 r., nie wywiązał się z określonego w art. 9a ust. 8 PE, obowiązku przez uzyskanie i przedstawienie do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji.

W swoich wytycznych Sąd Apelacyjny w Warszawie zwrócił także uwagę na potrzebę zweryfikowania w niniejszej sprawie twierdzeń powoda, dotyczących braku możliwości nabycia przez niego świadectw pochodzenia w ramach obrotu pozagiełdowego. Przy czym, należy ponownie podkreślić, że dowody na wykazanie prawdziwości tego twierdzenia winny zostać przedstawione przez stronę powodową.

W tym zakresie Sąd ustalił, że 19 października 2007 r. Spółka (...) rozpoczęła proces ofertowy w zakresie sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji w 2007 r. i 2008 r. Zapytania w zakresie „czerwonych” świadectw pochodzenia z kogeneracji skierowano do 41 potencjalnych sprzedawców, z których odpowiedzi udzieliło 10, w tym 8 o braku możliwości złożenia oferty, a 2 ( (...) S.A. i (...) Sp. z o.o.) przedstawiło oferty dotyczące sprzedaży w 2008 r. po cenie – odpowiednio – 17,50-17,95 zł/MWh, dla wolumenów – odpowiednio – 50.000 MWh i 85.000 MWh. Na 31 zapytań (...) Polska nie otrzymała odpowiedzi.

Nadto, 29 października 2007 r. Spółka (...) zamieściła ogłoszenie w dzienniku „(...)” – zaproszenie do składania ofert sprzedaży na 2007 i 2008 r. praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji, jednak żaden podmiot nie udzielił odpowiedzi na to ogłoszenie. Poza tym powód wskazał, że stale monitorował rynek praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji na (...), ale możliwości zakupu były bardzo ograniczone, bo w ocenie powoda wolumeny w zawartych transakcjach sesyjnych i pozasesyjnych (w okresie grudzień 2007 – marzec 2008) były niewystarczające dla zrealizowania obowiązków przez wszystkie podmioty w Polsce.

W piśmie procesowym z 13 stycznia 2020 r. powód stwierdził, że podjął działania w celu ponownego skompletowania zarchiwizowanej dokumentacji dotyczącej procesu ofertowania i zobowiązał się do jej przekazania Sądowi. Wobec nieprzedstawienia takowych dokumentów, w celu zweryfikowania dokumentacji ofertowej pod kątem twierdzeń powoda, co do braku możliwości nabycia przez niego świadectw pochodzenia w ramach obrotu pozasesyjnego, zarządzeniem z 27 maja 2020 r. Sąd wystąpił do strony powodowej o udzielenie wyjaśnień, na jakim etapie znajduje się proces kompletowania tej dokumentacji. W odpowiedzi, udzielonej w piśmie z 29 czerwca 2020 r., powód poinformował, że dokumentów tych nie udało się odnaleźć, wskazując jednocześnie, że na powodzie nie ciążył i nie ciąży obowiązek przechowywania takich dokumentów. W tym zakresie należy stwierdzić, że wprawdzie na powodzie nie spoczywa obowiązek prawny przechowywania dokumentacji dotyczącej procesu ofertowego, to jednak – jak już niejednokrotnie zauważono - spoczywa na nim ciężar dowodowy w toku niniejszego postępowania. Skoro powód zdecydował się na wniesienie odwołania od decyzji Prezesa URE z 2012 r., kwestionując między innymi stanowisko organu, co do niepodjęcia przez stronę wszelkich możliwych działań w celu realizacji obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 PE, to powód winien był zadbać o zabezpieczenie na cały czas toczącego się w tym zakresie postępowania sądowego wszelkich dowodów, które wykazywałyby zasadność jego twierdzeń. Zatem brak możliwości przedstawienia dokumentów dotyczących procedury ofertowej obciąża procesowo powoda. Bez znaczenia pozostaje przy tym uwaga powoda, iż pozwany nigdy, ani na etapie postępowania administracyjnego, które prowadził w latach 2008-2012, ani po wniesieniu odwołania, nie kwestionował prawdziwości informacji dotyczących przebiegu procesu ofertowego prowadzonego przez powoda. Tutejszy Sąd jest bowiem sądem pierwszej instancji i samodzielnie ustala stan faktyczny sprawy z zachowaniem zasad rozkładu ciężaru dowodu obowiązujących w postępowaniu cywilnym, opierając się na materiale dowodowym zebranym zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i w postępowaniu sądowym. Natomiast zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego, jedną z kwestii wymagających wyjaśnienia przez Sąd I instancji, była kwestia prawdziwości twierdzeń powoda o braku możliwości nabycia przez niego świadectw pochodzenia w ramach kontraktów dwustronnych. Nadto, należy także zauważyć, że w niniejszej sprawie pozwany stoi na stanowisku, że powód nie przedstawił wystarczających dowodów na podejmowane akty staranności zmierzające do wypełnienia obowiązku przez pozyskanie świadectw pochodzenia.

Niezależnie od powyższego, na wypadek braku dokumentacji procesu ofertowego, Sąd Okręgowy skierował do powoda pytania dotyczące ofert (...) S.A. i (...) Sp. z o.o. oraz wystąpił o udzielenie wyjaśnień co do adnotacji zawartych w Rankingu procesu ofertowego z dnia 19.102007 r.

Odpowiadając na pytanie o przyczyny nieprzyjęcia ofert dwóch ww. podmiotów powód wyjaśnił, że oferty te zostały złożone w początkowym okresie obowiązywania nowego mechanizmu wsparcia energii elektrycznej pochodzącej z produkcji w skojarzeniu z ciepłem, w którym brak było rynkowego odniesienia dla wyceny nowych produktów rynkowych. Powód wskazał, że przedstawione mu oferty zawierały propozycję sprzedaży praw majątkowych do świadectw pochodzenia z kogeneracji na poziomie cenowym wynoszącym 17,50 zł/MWh i 17,95 zł/MWh i dotyczyły sprzedaży świadectw pochodzenia z kogeneracji na rok 2008. Stwierdził, że porównując cenę energii elektrycznej konwencjonalnej (która wówczas kształtowała się na poziomie 129,12 zł/MWh) i po dodaniu do niej kosztu praw majątkowych do świadectw pochodzenia z kogeneracji (17,50 zł/MWh i 17,95 zł/MWh) łączny koszt związany ze wsparciem energii elektrycznej wytwarzanej w kogeneracji wynosił 146,62 zł/MWh i 147,07 zł/MWh, które to koszty przewyższały poziom zatwierdzony przez Prezesa URE w taryfie powoda dla realizacji obowiązku związanego ze wsparciem energetyki kogeneracyjnej – 142 zł/MWh, a pozwany domówił zatwierdzenia zmiany taryfy wysokości pokrywającej te wyższe koszty. Natomiast na pytanie, czy przedmiotowe oferty mogły być przeznaczone na wykonanie obowiązku za II półrocze 2007 r., powód stwierdził, że w jego ocenie, teoretycznie w niewielkim zakresie część świadectw pochodzenia z kogeneracji objętych tymi ofertami mogła być przeznaczona na poczet realizacji przez powoda obowiązku za II półrocze 2007 r., gdyż – po pierwsze – oferty te dotyczyły sprzedaży praw majątkowych do świadectw pochodzenia z kogeneracji w roku 2008, a więc świadectw wydawanych dla energii elektrycznej wytworzonej już w 2008 r. Po drugie – termin realizacji obowiązku za II półrocze 2007 r. upływał 31 marca 2008 r., zatem wniosek o umorzenie świadectw pochodzenia należało złożyć odpowiednio wcześniej, tak aby pozwany był w stanie dokonać umorzenia świadectw w tym terminie.

W odpowiedzi na pytanie Sądu: czy w związku z adnotacją w Rankingu procesu ofertowego z dnia 19.10.2007 r. odnośnie do (...) S.A., że „ w 2008 r. konsolidacja i sprzedaż za pośrednictwem (...)”, tego rodzaju zapytanie zostało skierowane i ewentualnie, jaką odpowiedź uzyskano, powód wyjaśnił, że nie dysponuje tą korespondencją, zaś w tabeli Ranking procesu ofertowego z dnia 19.10.2007 r. zawarta została informacja, że zapytanie powoda zostało jednocześnie skierowane do (...) S.A., od której powód nie uzyskał jednak odpowiedzi na swoje zapytanie.

Z kolei na pytanie: czy w związku z adnotacją w Rankingu procesu ofertowego z dnia 19.10.2007 r. odnośnie do (...) Sp. z o.o., że „ prawdopodobnie będą mogli to uczynić [tj. sprzedaż praw majątkowych adnot. Sądu] w I kw/08r. () w przypadku zainteresowania proszą o przesłanie specyfikacji wzoru EFET”, skierowano w 2008 r. ponowne zapytanie o dostępność świadectw na poczet wykonania obowiązku za drugie półrocze 2007 r., ewentualnie jaka była odpowiedź na to zapytanie i dlaczego nie skorzystano z oferty – powód odpowiedział tylko, że nie dysponuje tą korespondencją. Powód nie wykazał, by kontaktował się jeszcze w 2008 r. z Elektrociepłownią (...) Sp. z o.o., w celu weryfikacji możliwości uzyskania od niej świadectw pochodzenia z kogeneracji, choć według treści przytoczonej wyżej adnotacji w Rankingu procesu ofertowego, istniała co od tego pewna szansa.

W odniesieniu do nieskorzystania z oferty złożonej przez (...) Sp. z o.o., w piśmie z 13 stycznia 2020 r. powód wyjaśnił, że była to oferta łączona, w której warunkiem sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectwa pochodzenia z kogeneracji było jednoczesne nabycie energii elektrycznej od tego przedsiębiorstwa. Zdaniem powoda, łączna cena energii elektrycznej i praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji w wysokości 261 zł/MWh była rażąco wygórowana, gdyż prawie dwukrotnie przekraczała poziom zaakceptowany przez pozwanego w taryfie powoda w wysokości 142 zł/MWh. Z tego względu powód nie mógł się zgodzić na zawarcie umowy, gdyż wiązałoby się to z oczywistą stratą finansową.

W ocenie Sądu, uzasadniona była odmowa skorzystania przez powoda z ofert (...) S.A., (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. z uwagi na to, że przekraczały one zatwierdzony przez Prezesa URE poziom cen w taryfie. Zdaniem Sądu, powód nie był zobowiązany do zakupu energii elektrycznej po cenie, która była dla niego niekorzystna z ekonomicznego punktu widzenia, a transakcja mogłaby narazić powoda na straty finansowe w wykonywanej działalności.

Pomimo, że nie skorzystanie przez powoda z ww. ofert było usprawiedliwione, to powód nie wykazał jednak, aby także w późniejszym okresie, zwłaszcza w pierwszych miesiącach 2008 r., podejmował dalsze czynności w zakresie poszukiwania świadectw pochodzenia z kogeneracji w ramach obrotu pozasesyjnego, w celu wykonania ciążącego na nim obowiązku. Brak w tym zakresie np. listów intencyjnych, czy innych dokumentów, potwierdzających tego rodzaju działania. Na niepodejmowanie takich działań wskazuje także świadek P. G. (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:35:55), jak też przesłuchany w charakterze strony powodowej członek zarządu Spółki – J. M. (protokół rozprawy z 1.12.2020 r., 00:54:30). Powód nie zweryfikował także możliwości nabycia tych świadectw od (...) Sp. z o.o. Natomiast, jak trafnie zauważył pozwany, działania wskazywane przez powoda w piśmie adresowanym do Prezesa URE z 5 czerwca 2009 r., a więc te, na które powód powołuje się także aktualnie (np. w piśmie przygotowawczym z 13 stycznia 2020 r.), zostały podjęte w okresie braku pełnego wdrożenia nowego mechanizmu wsparcia (przed wydaniem pierwszego świadectwa pochodzenia z kogeneracji), tj. przed 31 grudnia 2007 r. Zatem, jak słusznie podnosi organ, nie mogą dziwić uzyskane w tym okresie odpowiedzi wytwórców energii o braku możliwości złożenia ofert sprzedaży praw majątkowych lub w ogóle brak odpowiedzi na zapytanie powoda, skoro w danym okresie większość wytwórców nie mogła jednoznacznie określić jaką liczbą świadectw (ilością praw majątkowych) będzie dysponować.

Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego, powód nie wykazał w niniejszej sprawie całkowitego barku możliwości nabycia przez niego w relewantnym okresie świadectw pochodzenia z kogeneracji w ramach kontraktów dwustronnych w obrocie pozasesyjnym.

Dotychczas przedstawiona argumentacja prowadzi zatem do wniosku, że wbrew stanowisku prezentowanemu przez powoda, nie wykazał on, by dołożył należytej staranności i podjął wszelkie możliwe działania w celu realizacji obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 PE za II półrocze 2007 r., poprzez uzyskanie i przedstawienie do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji.

Odnośnie do alternatywnej możliwości wykonania przedmiotowego obowiązku poprzez uiszczenie opłaty zastępczej, Sąd Najwyższy przesądził natomiast w niniejszej sprawie o oczywistej niezgodności sposobu ustalania jednostkowych opłat zastępczych – stanowiących daninę publiczną sensu largo w rozumieniu art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - z obowiązującym standardem konstytucyjnym. Zgodnie z tym standardem, sposób ustalania opłaty zastępczej winien spełniać wymogi art. 217 i art. 84 Konstytucji RP, tj. wszystkie istotne elementy stosunku daninowego powinny być uregulowane bezpośrednio w ustawie, zaś do unormowania w akcie wykonawczym i to wyłącznie w drodze rozporządzenia, mogą zostać przekazane tylko te sprawy, które nie mają istotnego znaczenia dla konstrukcji danej daniny. Natomiast z art. 9a ust. 8b PE wynika, że kompetencja do określania wysokości opłat zastępczych została przyznana organowi administracji, który nie ma kompetencji prawodawczej, a wysokość daniny publicznej została ustalona w obwieszczeniu (komunikacie) na podstawie wyjątkowo nieostrych kryteriów ustawowych.

W ocenie Sądu Najwyższego, wskazana niezgodność sposobu ustalania jednostkowych opłat zastępczych oznacza, że w sprawach z odwołania od decyzji Prezesa URE o nałożeniu kary pieniężnej nie można ukarać przedsiębiorców na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1a PE za niewykonanie obowiązku z art. 9a ust. 8 PE, jeżeli – oraz, jak podkreślił SN, tylko i wyłącznie w takiej sytuacji – przedsiębiorstwo nie miało możliwości uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji.

Skoro więc w rozpatrywanej sprawie ustalono, że relewantnym okresie na rynku były dostępne świadectwa pochodzenia z kogeneracji, które mogły być wykorzystane na poczet realizacji obowiązku z art. 9a ust. 8b PE za drugie półrocze 2007 r, to istniały podstawy do wymierzenia powodowi kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1a PE za niewykonanie danego obowiązku.

Zgodnie z art. 56 ust. 2a pkt 3 PE (w brzmieniu tego przepisu obowiązującym od 1 lipca 2007 r. do 3 maja 2015 r.), wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 1a nie może być niższa niż obliczona według wzoru:

KS = 1,3 x (OZK - OZZK),

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

KS - minimalną wysokość kary pieniężnej, wyrażoną w złotych,

OZK - opłatę zastępczą, obliczoną zgodnie z art. 9a ust. 8a, wyrażoną w złotych,

OZZK - uiszczoną opłatę zastępczą, wyrażoną w złotych.

Mają na uwadze, że Sąd Najwyższy stwierdził w niniejszej sprawie niezgodność ze standardem konstytucyjnym sposobu ustalania jednostkowej opłaty zastępczej przez Prezesa URE, zaś opłata ta, zgodnie ze wskazanym wzorem, jest kluczowym składnikiem formuły kalkulacyjnej minimalnej wysokości kary, Sąd Okręgowy przyjął do wyliczenia wysokości kary średnie ceny praw majątkowych na rynku konkurencyjnym, wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji, opublikowane przez (...) ( załącznik do pisma PURE z 29.12.2018 r. k. 908-912). Ceny te wyniosły 119,01 zł w odniesieniu do świadectw „żółtych” i 17,60 zł w odniesieniu do świadectw „czerwonych”.

W zaskarżonej decyzji, opierając się na § 9 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 26 września 2007 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji, Prezes URE przyjął, że udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z uzyskanych i umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczonej opłaty zastępczej, w wykonaniu całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym, powinien w drugiej połowie 2007 r. wynieść nie mniej niż: 0,8% dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE oraz 16,5% dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE.

W drugiej połowie 2007 r. powodowa Spółka dokonała sprzedaży na rzecz odbiorców końcowych (...) MWh energii elektrycznej. Wobec tego pozwany przyjął, że powód był zobowiązany do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji: (1) o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE, na łączną ilość (...) MWh lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii elektrycznej oraz (2) o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE, na łączną ilość (...) MWh lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii elektrycznej.

Zdaniem Sądu - wbrew stanowisku prezentowanemu przez Spółkę(...) - brak było podstaw do zaliczenia na poczet wykonania przez powoda obowiązku w II półroczu 2007 r., nakładów finansowych związanych z fizycznym zakupem energii elektrycznej na rynku „w miejsce” brakującej części portfela do tej pory pochodzącej od wytwórców energii skojarzonej (z elektrociepłowni) w wysokość (...) zł, co zdaniem powoda oznacza, że poniósł on nakłady większe o 5.990.405,13 zł, niż nakłady, które zostały uznane przez pozwanego w kalkulacji taryfy powoda na rok 2007.

Powodowa Spółka nie przedstawiła Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji na poczet realizacji przedmiotowego obowiązku, natomiast do 31 marca 2008 r. uiściła opłaty zastępcze w wysokości: 192.430 zł (odpowiadającą 1.644,701 MWh) w odniesieniu do jednostki, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE, oraz w wysokości 609.230 zł (odpowiadającą 33.921,492 MWh) w odniesieniu do jednostki, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE.

Wobec powyższego, pozwany przyjął, że różnica pomiędzy wymaganym w drugiej połowie 2007 r. udziałem energii elektrycznej pochodzącej z umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji lub wniesionej opłaty zastępczej w całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym, a udziałem osiągniętym przez powoda wynosi, w odniesieniu do: (1) jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE – 0,748%, co odpowiada (...) MWh; (2) jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE – 15,425%, co odpowiada (...) MWh.

W niniejszej sprawie Sąd Najwyższy uznał jednak za trafne zarzuty strony powodowej w zakresie, w jakim kara została nałożona na stronę w wysokości wyższej niż przewidziana na etapie opracowywania taryfy zatwierdzonej do stosowania w 2007 r. Biorąc pod uwagę, że do drugiej połowy 2007 r. mechanizm wsparcia dla energii z kogeneracji zakładał uzyskanie przez przedsiębiorstwa takie jak powód udziału energii z kogeneracji na poziomie 15,2% sprzedaży energii odbiorcom końcowym, Sąd Najwyższy uznał, że to ten poziom należy przyjąć, a nie poziom podniesiony do łącznie 17,3% na mocy rozporządzenia z 26 września 2007 r. i zastosowany przez pozwanego przy kalkulacji kary. Zatem, minimalna wysokość kary pieniężnej nie może przekroczyć w danym przypadku różnicy między 15,2% a poziomem faktycznego wykonania obowiązku przez powoda. Stanowisko Sądu Najwyższego jest w tym zakresie wiążące. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy przyjął, że udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z uzyskanych i umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczonej opłaty zastępczej, w wykonaniu całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym w drugiej połowie 2007 r. powinien wynieść: 0,8% dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE oraz 14,4% dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE. Tym samym, należało przyjąć, że w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE, powód był zobowiązany do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia z kogeneracji: na łączną ilość (...) MWh lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii elektrycznej.

Wyliczenie brakującej opłaty zastępczej przedstawia się zatem następująco:

1) co do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 PE:

23.600,379 MWh x 119,01 zł = 2.808.681,10479 zł

[ tj. wymagany poziom: 25.245,080 MWh – uiszczona opłata zastępcza co do: 1.644,701 MWh = brakująca opłata zastępcza co do: 23.600,379 MWh]

2) co do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 PE:

420.489,956 MWh x 17,60 zł = 7.400.623,2256 zł

[ tj. wymagany poziom: 454.411,448 MWh – uiszczona opłata zastępcza co do: 33.921,492 MWh = brakująca opłata zastępcza co do: 420.489,956 MWh].

Łącznie wysokość brakującej opłaty zastępczej wynosi 10.209.304,33039 zł.

Stosownie do art. 56 ust. 2a pkt 3 PE, minimalna wysokość kary pieniężnej - obliczonej w oparciu o wskazany wzór, według którego, kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3 – w niniejszej sprawie wynosi 13.272.095,63 zł ( tj. 10.209.304,33039 zł x 1,3 = 13.272.095,629507 zł).

Wbrew sugestiom strony powodowej, w niniejszej sprawie brak było podstaw do zastosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, o której mowa w art. 56 ust. 6a PE. Zgodnie z tym przepisem, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Istotne jest przy tym, że obie ww. przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Nadto, możliwość skorzystania z tej instytucji została pozostawiona uznaniu Prezesa URE. W rozpatrywanym przypadku nie można przyjąć, że powód wypełnił ustawowy obowiązek, skoro uiścił, na poczet realizacji obowiązku, jedynie częściową opłatę zastępczą. Jak trafnie bowiem zauważył w niniejszej sprawie Sąd Najwyższy, przepis art. 56 ust. 6a PE znajduje zastosowanie, gdy przedsiębiorstwo energetyczne spełniło obowiązek z art. 9a ust. 8 PE z opóźnieniem, a nie, gdy nie wykonało go w danym roku kalendarzowym, lecz w kolejnych latach postępowało już zgodnie z przepisem.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie kara pieniężna za powinna zostać wymierzona powodowi w minimalnej wysokości, wskazanej powyżej. Wobec tego, że do ustalenia jej wysokości zastosowano wzór określony w ustawie (przy dokonaniu niezbędnej modyfikacji w zakresie nieuwzględnienia w kalkulacji zakwestionowanej przez SN opłaty zstępczej), brak było podstaw do obniżenia wysokości kary poniżej tego poziomu w oparciu o art. 56 ust. 6 PE, co potwierdził także Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 20 marca 2018 r.

Zdaniem Sądu, okoliczności towarzyszące niewykonaniu przez powoda obowiązku ustawowego zagrożonego sankcją karną (w szczególności należy do nich zaliczyć chaos legislacyjny i niepewność przepisów prawa obowiązujących w 2007 r., związane z wprowadzaniem zmiany normatywnej w trakcie roku taryfowego, która to zmiana nie została zapowiedziana na etapie przygotowywania taryfy, a doszła do skutku w wyniku wydania z opóźnieniem aktu wykonawczego, określającego z mocą wsteczną poziom obowiązku ciążącego na powodzie w drugiej połowie 2007 r., jak również trudności w wykonaniu obowiązku, związane chociażby z faktem wydawania przez Prezesa URE świadectw pochodzenia dopiero pod koniec grudnia 2007 r.), nie pozwalają na utrzymanie kary na poziomie określonym w zaskarżonej decyzji, a tym bardziej na jej zaostrzenie, o co wnosił pozwany.

Kara w wysokości ustalonej przez Sąd Okręgowy nie przekracza limitu określonego w art. 56 ust. 3 PE, zgodnie z którym, wysokość kary pieniężnej nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara ta jest związana z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Biorąc pod uwagę wysokość przychodu, osiągniętego przez powoda w roku 2011 z tytułu działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną ((...)zł), oraz maksymalną wysokość kary, jaka mogła być wymierzona w danym przypadku, kara wysokości ustalonej przez Sąd nie jest nadmiernie dolegliwa i nie wpłynie negatywnie na kondycję finansową powodowej Spółki. Jednocześnie kara w orzeczonej wysokości będzie stanowić dla powoda na tyle odczuwalną dolegliwość, że pozwoli na zrealizowanie przypisywanych jej funkcji, tj. funkcji wychowawczej, prewencyjnej i represyjnej.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479⁵³ § 1 i § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 i 2 wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z - wyrażoną w art. 100 k.p.c. - zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Prezes URE nałożył na powoda karę pieniężną ogółem w wysokości 17.048.600,22 zł, a Sąd obniżył wysokość tej kary do kwoty 13.272.095,63 zł, która to kwota stanowi w zaokrągleniu 78% pierwotnie orzeczonej kary (77,85%). Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a więc, skoro utrzymana przez Sąd kara 13.272.095,63 zł stanowi 78% kary orzeczonej przez Prezesa URE, to w takim procencie Prezes wygrał sprawę, a przegrał w 22%, natomiast powód wygrał sprawę w 22%, a przegrał w 78%. Koszty procesu wyniosły 3.817 zł, w tym po stronie powoda w kwocie 2.017 zł (opłata sądowa od odwołania 100 zł i od skargi kasacyjnej 100 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, koszty zastępstwa procesowego w I instancji 720 zł, w II instancji 540 zł, a przed SN 540 zł), a po stronie pozwanego w kwocie 1.800 zł (koszty zastępstwa procesowego w I instancji 720 zł, w II instancji 720 zł, a przed SN 360 zł).

Powoda, zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążać koszty w kwocie 2.977,26 zł (3.817 zł x 78%), a faktycznie poniósł je w wysokości 2.017 zł. Pozwanego powinny zaś obciążać koszty w kwocie 839,74 zł (3.817 zł x 22%), a faktycznie poniósł je w wysokości 1.800 zł. Zatem pozwanemu należy się zwrot kwoty 690,26 zł, którą Sąd zasądził na jego rzecz od powoda na podstawie art. 100 k.p.c., stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Nadto, w opłata od apelacji pozwanego w wysokości 100 zł, od uiszczenia której pozwany był zwolniony, podlega ściągnięciu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie (od powoda w wysokości 78 zł (78% x 100 zł), na podstawie art. 113 ust. 1 i 5 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Koszty zastępstwa procesowego za prowadzenie sprawy w I instancji ustalono na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (720 zł), wynagrodzenie za prowadzenie sprawy przed Sądem Apelacyjnym, według § 10 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia (po stronie powoda 540 zł, a po stronie pozwanego 720 zł), a wynagrodzenie za prowadzenie sprawy przed Sądem Najwyższym na podstawie § 10 ust. 4 pkt 1 i 3 tego rozporządzenia (po stronie powoda 540 zł, a po stronie pozwanego 360 zł).

SSO Ewa Malinowska

Dodano: 18 marca 2025, Opublikował(a): Anna Ciesielska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Data wytworzenia informacji: 15 grudnia 2020