Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia del. Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko I. U.

o ochronę dóbr osobistych

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda A. B. na rzecz pozwanej I. U. kwotę 737,00 (siedemset trzydzieści siedem i 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 listopada 2022 r. powód A. B.wniósł o zobowiązanie pozwanej I. U., w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, do skierowania do Powoda listem poleconym na adres ul. (...), (...)-(...) W., oświadczenia następującej treści:

,,(...)”

Powód wniósł ponadto o zasądzenie od Pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 15 kwietnia 2022 r. za pomocą komunikatora (...) pozwana I. U. skierowała do niego wiadomość, w której wyraziła swoją dezaprobatę co do konieczności uzyskania od powoda zgody na zaproszenie przez jego żonę K. gości do wspólnego mieszkania. Jednocześnie I. U. wyraziła współczucie dla sytuacji w jakiej od 2 lat znajduje się żona powoda (nieszczęście i zdegradowane zdrowie). Powód zaznaczył, że tego samego dnia udzielił odpowiedzi na otrzymaną wiadomość, w której wyraził zdziwienie tym, że sprawy prywatne osób trzecich dotykają osoby pozwanej, zaznaczając jednocześnie, że nie zna pozwanej oraz nie rozumie dlaczego pozwana się z nim skomunikowała. Powód zaznaczył także, że w swojej odpowiedzi zwrócił uwagę na fakt, że pozwana widzi tylko jedną stronę i słyszy przekręcone opowieści jednej strony, on zaś pomimo, że też ma wiele do powiedzenia i jego zdrowie cierpi ,,nie wynosi tego na ogół jak niektórzy”. Powód zrelacjonował również, że w przedmiotowej odpowiedzi zwrócił uwagę na trwające postępowanie w przedmiocie orzeczenia rozwodu i podziału majątku i w tej sytuacji nie wyraża gody na sprowadzanie do mieszkania osób trzecich sam tego również nie czyniąc. Powód podkreślił, że pozwana bez jego wiedzy i zgody, ujawniła przedmiotową korespondencję jego żonie K. B. lub/i jej pełnomocnikowi, oni zaś w sprawie rozwodowej toczącej się z udziałem powoda i jego żony wnieśli o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów — wiadomości tekstowych, przedkładając wydruk części wiadomości wymienianych pomiędzy powodem, a pozwaną w dniu 15 kwietnia 2022 r. Powód stwierdził także, że przedmiotowa korespondencja mogła być także udostępniona innym osobom, tak by zdyskredytować go w ich oczach. Powód ocenił, że pozwana ujawniając, bez jego wiedzy i zgody, osobom trzecim treść korespondencji prowadzonej w dniu 15 kwietnia 2022 r. dopuściła się działania stanowiącego naruszenie jego dóbr osobistych — tajemnicy korespondencji, zaś jej działanie było bezprawne i w żaden sposób nie może zostać usprawiedliwione, gdyż w jego ocenie, okoliczności wprost wskazują iż prowadząc rozmowę (korespondencję) pozwana miała ona od początku na celu pozyskanie wiadomości ode niego a następnie ujawnienie ich osobom trzecim, bez jego zezwolenia. ( pozew k. 5-9)

W odpowiedzi na pozew pozwana I. U. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwana zakwestionowała roszczenie wskazując, że jest ono pozbawione podstaw prawnych i faktycznych. Pozwana stwierdziła, że jej działaniu nie można przypisać bezprawności. Powołując się na stanowisko prezentowane w orzecznictwie pozwana stwierdziła, że wykorzystanie treści korespondencji przez którąkolwiek z jej stron, np. jej udostępnienie innym osobom wyłącza bezprawność takiego zachowania ( wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 12 lutego 2020 r.. sygn. akt I C 2267/191). Zdaniem pozwanej również na gruncie regulacji ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (art. 159 ust. 1 pkt 2) nie można uznać, że jej działanie naruszało tajemnicę telekomunikacyjną. Zdaniem pozwanej skoro wiadomości te dotyczyły bezpośrednio K. B. oraz kwestii możliwości spotkania się pozwanej z nią w lokalu, to jest oczywiste, że pozwana miała prawo poinformować o tym ww. osobę. ( odpowiedź na pozew – k. 52-53v)

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W 2022 r. A. i K. małżonkowie B. zamieszkiwali wspólnie, pozostając w silnym konflikcie w trakcie trwającego postępowania rozwodowego.

Dowód: okoliczność bezsporna, pismo procesowe z dnia 22 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikami złożone w sprawie VI C 407/21 – k. 11-39, zeznania świadka K. B. – k. 71v-72, zeznania powoda A. B.– k. 72-72v, zeznania pozwanej I. U. – k. 72v-73

W dniu 15 kwietnia 2022 r. za pomocą komunikatora (...) I. U. skierowała do A. B. wiadomość o następującej treści: „ (...) "

Tego samego dnia o godz. 13:25 A. B. za pomocą komunikatora (...) odpisał I. U.: ,, (...) ” .

Dowód: wydruk korespondencji na komunikatorze (...) – k. 34-37, zeznania powoda A. B. – k. 72-72v, zeznania pozwanej I. U. – k. 72v-73

I. U. bez wiedzy i zgody A. B. udostępniła prowadzoną z nim w dniu 15 kwietnia 2022 r. K. B., która przekazała tą korespondencję swojemu pełnomocnikowi procesowemu w sprawie o rozwód i podział majątku.

Dowód: okoliczność bezsporna, zeznania świadka K. B. – k. 71v-72, zeznania powoda A. B. – k. 72-72v, zeznania pozwanej I. U. – k. 72v-73

W toku postępowania toczącego w Sądzie Okręgowym w Warszawie pod sygnaturą akt VI C 407/21 pomiędzy A. B., a K. B. o rozwód, K. B. wniosła o przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci wiadomości e-mailowych, fotografii oraz wiadomości tekstowych i nagrań, celem wykazania m.in. uniemożliwienia przez powoda pozwanej korzystania z mieszkania, uciążliwego zachowania powoda wobec pozwanej. Wśród załączonych wydruków wiadomości tekstowych znajdowała się korespondencja przeprowadzona pomiędzy A. B., a I. U. w dniu 15 kwietnia 2022 r. za pomocą komunikatora (...).

K. B. nie informowała I. U. o zamiarze złożenia przekazanej przez nią korespondencji z 15 kwietnia 2022 r w toku postępowania rozwodowego.

Dowód: pismo procesowe z dnia 22 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikami złożone w sprawie VI C 407/21 – k. 11-39, zeznania świadka K. B. – k. 71v-72, zeznania powoda A. B. – k. 72-72v, zeznania pozwanej I. U. – k. 72v-73.

Powyższy stan faktyczny był w zasadzie bezsporny. Pozwana przyznała bowiem, że udostępniła korespondencję prowadzoną między stronami w dniu 15 kwietnia 2022 r. za pomocą komunikatora (...) K. B.. Ponadto Sąd oparł się na dowodzie z dokumentów przedłożonych przez strony oraz na dowodzie z zeznań pozwanej I. U. (k. 72v-73), świadka K. B. – k. 71v-72, powoda A. B. – k. 72-72v. Sąd uznał zeznania ww. osób za wiarygodne w zakresie w jakim wzajemnie ze sobą korespondowały, przy czym Sąd oparł się na zeznaniach ww. osób jedynie w zakresie okoliczności bezpośrednio związanych z przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie, a więc korespondencją z dnia 15 kwietnia 2022 r., jej udostępnieniem K. B. oraz wykorzystaniem jej w postępowaniu sądowym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie powód domagał się przeproszenia za naruszenie jego dóbr osobistych w postaci tajemnicy korespondencji poprzez udostępnienie treści korespondencji prowadzonej z pozwaną za pomocą komunikatora (...) K. B. w dniu 15 kwietnia 2022 r.

Podstawę prawną żądania powoda stanowią przepisy kodeksu cywilnego regulujące problematykę ochrony dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Stosownie do treści art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne.

Bezprawność należy rozumieć jako zachowanie (działanie bądź zaniechanie) sprzeczne z porządkiem prawnym lub zasadami współżycia społecznego. Dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu innej osoby lub naruszające to dobro spoczywa ciężar dowodu, że nie było ono bezprawne. Wynika to z ogólnej reguły rozkładu ciężaru dowodu wyrażonej w art. 6 k.c. Zgodnie z tym przepisem ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że jeżeli sprawca naruszenia udowodni jedną z okoliczności wyłączających bezprawność, żądanie nie zostanie uznane za podlegające ochronie. Bezprawność działania pozwanego wyłącza w szczególności: działanie w ramach porządku prawnego, tj. postępowanie dozwolone przez obowiązujące przepisy oraz wykonywanie prawa podmiotowego, zgoda uprawnionego na takie działanie, sprzeczność żądania ochrony z zasadami współżycia społecznego, działanie w ramach porządku prawnego, działanie w obronie uzasadnionego interesu społecznego, obrona konieczna, czy też stan wyższej konieczności. Bezprawność wyłącza prawdziwość postawionego zarzutu, o ile dotyczył faktów. ( vide: SN II Cr 419/89, OSP 11-12/90, poz. 377)

W świetle powyższego w pierwszej kolejności należało ustalić, czy w niniejszej sprawie faktycznie doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że przy ocenie zaistnienia naruszenia dobra osobistego należy kierować się kryteriami obiektywnymi, nie zaś jedynie subiektywnymi odczuciami osoby żądającej ochrony prawnej. ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 26 października 2001 r., V CKN 195/01). Ponadto w literaturze podkreśla się przy tym, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, którego ochrony domaga się osoba zgłaszająca żądanie należy brać pod uwagę całokształt okoliczności, a nie np. zwrot wyrwany z całej wypowiedzi. ( vide: S. Dmowski, uwagi do art. 23 k.c. (w:) S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu Cywilnego. Księga pierwsza. Część Ogólna, LexisNexis, Warszawa 2011).

W myśl art. 23 k.c. nie ulega wątpliwości, że ustawodawca uznaje tajemnicę korespondencji za dobro osobiste, gdyż jest ona wymieniona w niniejszym przepisie. Pojęcie to związane jest przede wszystkim z prawem każdego człowieka do poszanowania jego życia prywatnego i jego prawa do zachowania w tajemnicy treści przekazu kierowanego do innych osób lub instytucji. Prawo do poszanowania korespondencji interpretowane jest jako prawo do niezakłóconej i niecenzurowanej komunikacji z innymi. Naruszaniem tajemnicy korespondencji będzie zatem każda nieuprawniona ingerencja w nią, przede wszystkim zapoznanie się z jej treścią lub zmiana tej treści, jak również doprowadzenie do stanu, w której do takiej ingerencji może dojść ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2010 r. IV CSK 87/10, LEX nr 622216; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 czerwca 2012 r., I ACa 521/12, LEX nr 1238502; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 listopada 2013 r., VI ACa 674/13, LEX nr 1444946).

W przedmiotowej sprawie fakt ujawnienia (przekazania) K. B. przez pozwaną korespondencji prowadzonej pomiędzy powodem, a pozwaną za pomocą komunikatora (...) w dniu 15 kwietnia 2022 r. nie był kwestionowany. W związku z tym, w ocenie Sądu fakt naruszenia dobra osobistego w postaci tajemnicy korespondencji, nie ulega wątpliwości. Zasadnicze znaczenie natomiast ma to czy fakt ujawnienia przedmiotowej korespondencji może być uznany za bezprawny czy też nie.

W ocenie Sądu Okręgowego opisanego wyżej zachowania pozwanej nie cechuje bezprawność. Należy bowiem zwrócić uwagę na fakt – co wynika z zeznań pozwanej - że pozwana będąc uczestnikiem korespondencji z dnia 15 kwietnia 2022 r. dobrowolnie i bez wcześniejszych konsultacji udostępniła K. B. jej treść.

Sąd Okręgowy podziela pogląd prezentowany w orzecznictwie, wedle którego okolicznością wyłączającą bezprawność jest zgoda osoby, której korespondencja są ujawniana. (vide: Wyrok SN z 30.11.1982 r., II CR 435/82, LEX nr 64098)

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie, z uwagi na fakt, że strony korespondowały pomiędzy sobą za pośrednictwem komunikatora internetowego, działania powódki powinny podlegać ocenie pod kątem przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, gdzie ustawodawca uregulował kwestię tajemnicy telekomunikacyjnej, mieszczącej się zdaniem Sądu w pojęciu tajemnicy korespondencji.

W treści art. 159 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy wskazano, że tajemnica komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych, zwana dalej "tajemnicą telekomunikacyjną", obejmuje treść indywidualnych komunikatów. Definicję komunikatu możemy znaleźć w art. 2 pkt 17 przywołanej ustawy. Komunikatem jest więc każda informacja wymieniana lub przekazywana między określonymi użytkownikami za pośrednictwem publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Treścią indywidualnego komunikatu będzie zatem treść rozmowy telefonicznej, SMS, wiadomość przesłana pocztą elektroniczną, z pomocą komunikatora, usługi społecznościowej itp. ( vide: S. Piątek, Prawo telekomunikacyjne. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2019, uwagi do art. 159). Natomiast w ustępie drugim przywołanej regulacji ustawodawca wskazał, że zakazane jest zapoznawanie się, utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie lub inne wykorzystywanie treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu. Tym samym ustawodawca jednoznacznie dozwala zarówno nadawcy, jak też odbiorcy komunikatu na utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie lub inne wykorzystywanie treści komunikatu.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż dzielnie pozwanej nie może być uznane za bezprawne, skoro sam ustawodawca daje jasne i jednoznaczne podstawy do przyjęcia, iż jest to dopuszczalne. Co więcej należy zauważyć , że w świetle przywołanych regulacji zakaz opisany w art. 159 ust. 2 cytowanej ustawy dotyczy osób trzecich, a nie nadawcy czy odbiorcy, którzy mogą, co do zasady, samodzielnie dysponować komunikatem i wykorzystywać w różny sposób, np. przekazywać go dalej osobom trzecim. Nadto osoba trzecia może dokonywać czynności wymienione w art. 159 ust. 2 ustawy, jeżeli uzyskała na to zgodę nadawcy lub odbiorcy, których dotyczą dane objęte tajemnicą telekomunikacyjną (pkt 2).

W tych warunkach w ocenie Sądu Okręgowego, działania pozwanej (polegające na udostępnieniu K. B. treści korespondencji) a nawet działania samej K. B. (złożenie spornej korespondencji w postępowaniu sądowym) nie cechuje bezprawność. Należy bowiem pamiętać, że tajemnica korespondencji ma zabezpieczać ochronę jej nadawcy oraz odbiorcy przed nieuprawnionym dostępem osób trzecich do treści korespondencji. Do nieuprawnionego dostępu osób trzeci dochodzi natomiast np. w sytuacji, gdy zapoznają się one z treścią tej korespondencji bez zgody lub wiedzy nadawcy lub odbiorcy. Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w pkt 1. sentencji wyroku.

O kosztach Sąd orzekł (w pkt 2. Sentencji wyroku) na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając powoda jako stronę przegrywającą kosztami postępowania poniesionymi przez pozwaną w kwocie 737 zł na które złożyły się kwota 720 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku, w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu) oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska