Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Robert Obrębski

Protokolant: Gabriela Kaszuba

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2021 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zobowiązanie do udzielenia informacji

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2020 r., sygn. akt II C 863/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym podpunkt b) w części w ten sposób, że dodaje na jego zakończenie zapis: „w zakresie, w jakim było to związane z działalnością prowadzoną przez Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W.” i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Robert Obrębski

Sygn. akt VA Ca 180/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 26 września 2017 r., domagając się ochrony praw autorskich nieokreślonych twórców, Stowarzyszenie (...) we własnym imieniu wniosło o zobowiązanie M. spółki akcyjnej z siedzibą w W. do udzielenie informacji obejmujących dane za okres od dnia 6 kwietnia 2012 r. do dnia 21 września 2017 r., dotyczące wyświetlania, w ramach działalności pozwanej, utworów audiowizualnych z wyszczególnieniem tytułów, roku produkcji oraz imienia i nazwiska reżysera, jak również uzyskanych z tego tytułów wpływów w poszczególnych miesiącach podanego okresu, a ponadto też dotyczących artystycznego wykonania utworów, które były eksploatowane w ramach poszczególnych utworów audiowizualnych. Swoją legitymacje w tej sprawie po stronie czynnej powódka wywodziła z art. 104 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jako podstawę prawną roszczenia informacyjnego powoływała zaś art. 105 ust. 2 tej ustawy. Podnosiła, że powołane przypisy obowiązywały we wskazanym okresie i uzasadniały zgłoszenie żądania niezbędnego do wytoczenia właściwego powództwa o zapłatę przeciwko stronie pozwanej.

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa. Podważała legitymację czynną powodowego stowarzyszenia w zakresie dochodzenia wynagrodzenia na rzecz twórców, których powódka nawet nie wskazała w pozwie. Nie wykazała z tego powodu, aby była uprawnioną organizacją w rozumieniu art. 70 ust. 3 ustawy, zwłaszcza że na tym samym polu działają różne organizacje, w tym też Związek (...), który reprezentuje analogiczną co powódka kategorię twórców na polu eksploatacji „wyświetlanie” muzycznych utworów i słowno-muzycznych. Pozwana wskazywała, że roszczenie objętej w tej sprawie pozwem zostało sformułowane na wyrost i wobec podmiotu, którego działanie nie obejmuje gromadzenie informacji dotyczących utworów i twórców takich utworów oraz ich wykonawców, które zostały wykorzystane w licznych też filmach, które we wskazanym w pozwie okresie były wyświetlane w kinach strony pozwanej. Powoływała się również na zarzut przedawnienia w odniesieniu do dochodzenia wynagrodzenia należnego poszczególnym twórcom wcześniej niż za trzy lata sprzed wniesienia pozwu.

Wyrokiem z 11 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy zobowiązał pozwaną do udzielenia powodowemu stowarzyszeniu informacji: jakie utwory audiowizualne w okresie od 6 kwietnia 2012 r. do 21 września 2017 r. były wyświetlane w kinach prowadzonych przez pozwaną, z wyszczególnieniem ich tytułów, roku produkcji, imienia i nazwiska reżysera, i okresów, w których były wyświetlane poszczególne utwory audiowizualne, jak też jakie wpływu w tym okresie zostały uzyskane przez pozwaną z tytułu wyświetlania tych wszystkich utworów audiowizualnych w poszczególnych miesiącach. W pozostałym zakresie powództwo zostało zaś oddalone. Sąd Okręgowy zniósł też wzajemnie koszty procesu między stronami.

Na podstawie zebranych dowodów, Sąd Okręgowy ustalił okoliczności dotyczące statusu powodowego stowarzyszenia jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi artystów wykonawców utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w szczególności muzyków instrumentalistów i wokalistów, w rozumieniu art. 104 ustawy, który miał w tej sprawie zastosowanie, mimo jego późniejszego uchylenia, ze względu na okres objęty żądaniem informacyjnym, które zostało zgłoszone w sprawie na podstawie art. 105 ust. 2 powołanej ustawy, mający z tego samego powodu zastosowanie w tej sprawie.

Sąd Okręgowy podał, że podstawą działania powodowego stowarzyszenia w zakresie ochrony praw i zbiorowego zarządzania prawami wskazanej kategorii twórców była decyzja Ministra Kultury i Sztuki z 9 lipca 2010 r., którą udzielono powodowi zezwolenia również do pobierania wynagrodzeń im należnych na wielu polach eksploatacji, w tym także na polu „wyświetlania” utworów muzycznych i słowno-muzycznych. Ustalone także zostało, że Stowarzyszenie (...) jest też organizacją tego samego rodzaju, działającą na tym samym polu eksploatacji, lecz reprezentuje innych artystów wykonawców, jak również że powódka oraz wskazana organizacją przesyłają sobie na bieżąco informacje o reprezentowanych przez siebie artystach w celu uniknięcia podwójnego działania w zakresie ochrony ich praw.

Ustalone też zostało, że pozwana spółka prowadzi rozległą działalność, w większości związaną z projekcją filmów w ramach własnej sieci kin, którą także prowadziła w okresie wskazanym w żądaniu pozwu.

Oceniając znaczenie prawne dokonanych ustaleń, Sąd Okręgowy uznał, że w przeważającym zakresie żądanie oparte na art. 105 ust. 2 ustawy, w brzmieniu, które obowiązywało w okresie wskazanym w żądaniu pozwu, było uzasadnione. W tym zakresie zasługiwało na uwzględnienie. Przede wszystkim Sąd Okręgowy uznał, że powódka wykazała posiadanie w tej sprawie legitymacji czynnej, której źródła dopatrzył się w zezwoleniu wydanym przez Ministra Kultury i Sztuki z 9 lipca 2010 r. w zakresie ochrony i zbiorowego zarzadzania prawami twórców w odniesieniu do utworów muzycznych i słowno-muzycznych, również na polu ich „wyświetlania”. Jest więc z tego tytułu uprawniona do dochodzenia na ich rzecz wynagrodzenia określonego art. 70 ust. 3 ustawy, zwłaszcza że z ust. 2 ¹ tej ustawy wynika, że korzystający z takich utworów jest zobowiązany do wypłacenia tym osobom, proporcjonalnie do swoich wpływów z tytułu ich wyświetlania, tylko za pośrednictwem właściwej organizacji tego rodzaju, za którą Sąd Okręgowy uznał powodowe stowarzyszenie, również w oparciu o domniemanie zawarte w art. 105 ust. 1 ustawy, mimo działania na tym samym polu eksploatacji innych organizacji tego samego rodzaju, w tym stowarzyszenia (...), którego status, zakres jego działania sam w sobie nie może, zdaniem Sądu Okręgowego, obalić znaczenia tej kategorii domniemania prawnego, zwłaszcza w sprawie dotyczącej roszczenia informacyjnego, uwzględnienie którego pozwoli dopiero na określenie utworów wyświetlanych przez pozwaną w spornym okresie. Przed jego uwzględnieniem, jak podał Sąd Okręgowym, powodowe stowarzyszenie nie mogło podać utworów i wykonawców, których praw będzie mogło dochodzić w zakresie wynagrodzenia im należnego. Na wskazane domniemanie nie można się powoływać, jak uznał Sąd Okręgowy, w wypadku, gdy różne organizacje są uprawnione do ochrony praw do konkretnych utworów na rzecz ich twórców. Na etapie dochodzenia w tej sprawie roszczenia informacyjnego warunek ten nie został spełniony. Zeznania złożone w tej sprawie przez dwóch świadków zaś wykazały, że działające na tym samym polu eksploatacji utworów tego samego rodzaju organizacje reprezentują prawa różnych twórców i wymieniają się w tym zakresie informacjami.

Roszczenie informacyjne Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione również w tej jego części, która dotyczyła podania przez pozwaną wielkości wpływów, które uzyskała z wyświetlania utworów audiowizualnych w okresie podanym w pozwie w związku ze sposobem określenia wynagrodzenia, którego powodów będzie mógł dochodzić w sprawie o jego zasądzenie, zwłaszcza że mogą one być także pozyskiwane z innych źródeł niż bilety do kina, w tym z kuponów, voucherów i udostępniania okularów 3D.

Za pozbawioną podstaw Sąd Okręgowy zaś uznał trzecią część roszczenia informacyjnego, ze względu na wiarygodne wyjaśnienie przez pozwaną, że nie dysponuje danymi dotyczącymi nazwisk i imion wykonawców utworów, które w spornym okresie były wyświetlane w ramach filmów, wyemitowanych w kinach pozwanej w tym okresie. Pozwana, według Sądu Okręgowego, nie jest prawnie zobowiązana do pozyskiwania i gromadzenia tych danych. Takimi informacjami dysponują producenci, nie zaś właściciele kin, w których filmy są wyświetlane. Za chybiony Sąd Okręgowy też uznał zarzut częściowego przedawnienia roszczeń o wynagrodzenie należne twórcom od pozwanej. Termin ich przedawnienia jest bowiem 10 – letni, nie zaś 3 – letni, jak podnosiła pozwana. Wobec częściowego uwzględnienia powództwa, o kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł poprzez ich wzajemne zniesienie pomiędzy stronami.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła pozwana. Zaskarżając ten wyrok w części uwzględniającej powództwo oraz orzekającej kosztach procesu, zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 105 ust. 2 zw. z art. 7 ust. 2 ¹ i art. 70 ust. 3 oraz w zw. z art. 107 powołanej ustawy przez wadliwe przyjęcie, że informacjami „niezbędnymi” w rozumieniu tego przepisu są dane o wszystkich wpływach pozwanej w tytułu wyświetlania wszystkich filmów w tym okresie, który został wskazany w zaskarżonym wyroku, jak również przez uznanie, że w zakresie swojej działalności powodowe stowarzyszenie może się domagać takich informacji, a ponadto poprzez uznanie, że jest ono „właściwą” organizacją, by tej treści informacje uzyskać, w sytuacji, gdy z takim samym roszczeniem w osobnej sprawie wystąpiło wobec pozwanej stowarzyszenie (...). Apelacja została ponadto oparta na zarzucie naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 6 k.c. poprzez przerzucenie na skarżącą ciężaru udowodnienia, jakich artystów wykonawców w okresie objętym pozwem reprezentowało powodowe stowarzyszenie, czyli także wymagania wykazania, że powództwo pozostaje „w zakresie działania” powoda w rozumieniu przyjętym w art. 105 ust 2 ustawy. Skarżąca zarzuciła też Sądowi Okręgowemu naruszenie reguł swobodnej oceny dowodów z art. 233 § 1 k.p.c. przez pominięcie części istotnych okoliczności, w tym działania stowarzyszenia (...) w tym samym zakresie, także przez zgłoszenie tożsamego roszczenia, a także uznanie, że powód nie mógł określić pozostających w jego zarządzie praw do artystycznego wykonania utworów zawartych w filmach, mimo że wyłącznie powód dysponuje wiedzą, jakich artystów reprezentuje. Ostatni zarzut dotyczył zaś naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 232 k.p.c. poprzez wadliwe przyjęcie, że pozwana nie wykazała okoliczności powoływania się przez inną organizację, w tym (...), na ochronę tych samych praw twórców.

Na podstawie opisanych zarzutów pozwana wnosiła o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej jego części poprzez oddalenie powództwa w całości i obciążenie powoda całością kosztów procesu poniesionych przez pozwaną w obu instancjach, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania przez Sąd Okręgowy.

W odpowiedzi na apelację powodowe stowarzyszenie domagało się jej oddalenia w całości i obciążenia pozwanej poniesionymi kosztami postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie w odniesieniu do części zobowiązania obejmującego udzielenia przez pozwaną informacji powodowi, dotyczących wielkości wpływów uzyskanych w spornym okresie z wykorzystania utworów muzycznych i słowno-muzycznych w ramach emisji filmów, które w tym czasie były wyświetlane w sieci kin prowadzonych przez skarżącą. Nie była natomiast uzasadniona w pozostałym zakresie. Na uwzględnienie nie zasługiwały w zasadzie zarzut dotyczący naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c., zwłaszcza że nie został on sformułowany poprawnie. Nie wskazano bowiem jakie dowody miały zostać wadliwie ocenione przez Sąd Okręgowy przy dokonywaniu ustaleń co do okoliczności, które w zasadzie były pomiędzy stronami niesporne, w tym dotyczące działania na tym samym polu eksploatacji, czyli w zakresie „wyświetlania” wskazanych utworów innych organizacji o tożsamym albo silnie zbliżonym statusie i zakresie działania, w tym stowarzyszenia (...). Ustaleń tego rodzaju Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o dokumenty lub przyznanie przez obie strony tych okoliczności. Bez znaczenia zaś pozostawało jednak tej sprawy, że wskazane stowarzyszenie wystąpiło do pozwanej z tożsamym albo zbliżonym roszczeniem informacyjnym.

Nie zasługiwał też na uwzględnienie zarzut dotyczący wadliwego uznania, a w istocie pominięcia przez Sąd Okręgowy, okoliczności dysponowania przez stronę powodową informacjami dotyczącymi określenia artystów wykonawców, na rzecz których, lecz w imieniu własnym, działa powodowe stowarzyszenie. Tej treści zarzut można wręcz uznać za nielogiczny i zakładający, że powód nie może przekazać danych o swojej działalności. Przede wszystkim jego sformułowanie w apelacji odbiegało od przedmiotu tej sprawy i konstrukcji roszczenia opartego na art. 105 ust. 2 w zw. z art. 70 ust. 2 ¹ i ust. 3 ustawy, podobnie jak część zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd Okręgowy tych przepisów.

Ustalenia Sądu Okręgowego były więc wystarczające, prawidłowe i w tym zakresie nawet niesporne pomiędzy stronami. Ocena zasadności powództwa oraz apelacji sprowadzała się do określenia prawnego znaczenia tych okoliczności pod kątem przesłanek zasadności roszczenia informacyjnego związanego z emisją, w sieci kin prowadzonych przez pozwaną, filmów, w których wykorzystane mogły zostać utworzy muzyczne oraz słowno-muzyczne wykonawców, których ochrona może pozostawać w zakresie działania powodowego stowarzyszenia. Właśnie w treści i konstrukcji takiego powództwa należało szukać źródła legitymacji czynnej powoda, którą Sąd Okręgowy trafnie dostrzegł. Częściowo niekonsekwentnie zaś określił nazbyt szeroko zakres informacji, które pozwana powinna przekazać, aby w sprawie o zapłatę wynagrodzenia określonego art. 70 ust. 3 ustawy mogła swoją legitymację czynną wykazać i określić właściwie jego wysokość. Wszystkie więc ustalenia, które poczynił Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ze strony Sądu Apelacyjnego zostały przyjęte za własne, a ponadto wystarczające do rozstrzygnięcia o zasadności apelacji, która częściowo była uzasadniona. Nie pozostawało też sporne, że zakres działalności skarżącej, także w istotnym dla tej sprawy okresie, był na tyle szeroki, aby uzasadnione było domniemanie faktyczne sprowadzające się do tezy, że wśród dużej ilości filmów wyświetlanych w tym okresie w kinach prowadzonych przez pozwaną, mogły być też takie, w których zostały wykorzystane utwory muzyczne i słowno-muzyczne, ochrona których jest w zakresie działania strony powodowej. Zakres skuteczności tego domniemania, tj. jego zgodności z rzeczywistością, może zostać określony przede wszystkim przez wykonanie przez pozwaną zobowiązania wynikającego z uwzględnienia na rzecz powodowego stowarzyszenia zasadnej części roszczenia informacyjnego, stanowiącego przedmiot tej sprawy.

Dokładna ocena legitymacji czynnej powodowego stowarzyszenia wymaga rozdzielenia dwóch różnych elementów, z których się składa. Pierwszy można określić mianem: statusu podmiotowego i ogólnego zakresu działania. Nie może ulegać przy tym kwestii, że powodowego stowarzyszenie jest organizacją, której dotyczy ogólna norma art. 105 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym w istotnym dla tej sprawy okresie. Zakres statutowych działań powoda obejmuje też ochronę praw twórców i zarządzenie ich prawami, również poprzez dochodzenie wynagrodzeń przewidzianych art. 70 ust. 3 powołanej ustawy, właśnie dlatego, że decyzją z dnia 9 lipca 2010 r., Minister Kultury i Sztuki zezwolił powodowemu stowarzyszeniu na podejmowanie działań w zakresie ochrony praw autorskich w zakresie utworów muzycznych i słowno-muzycznym również na polu określanym mianem „wyświetlanie”, tj. w zakresie pokrywającym się z przedmiotem działań podejmowanych przez pozwaną jako podmiot prowadzący znaną sieć kin. Status powodowego stowarzyszenia i określony powołana decyzją zakres jej działania w oczywisty więc sposób pozwala na uznanie powoda za organizację zrzeszającą twórców w rozumieniu przyjętym w art. 105 ust. 1 ustawy.

Drugi element pozwalający na ocenę legitymacji czynnej w tej sprawie jest związany dokładnie z jej przedmiotem określonym w pozwie złożonym w oparciu o art. 105 ust. 2 w zw. z art. 70 ust. 2 ¹ i ust. 3 ustawy, dotyczącym tylko roszczenia informacyjnego, czyli uzyskania informacji niezbędnych do określenia wielkości wynagrodzenia przewidzianego ostatnim z tych przepisów, którego będzie mógł ewentualnie dochodzić po uzyskaniu takich informacji w imieniu własnym, lecz na rzecz twórców, których reprezentuje. W sprawie o roszczenie informacyjne nie musi, a nawet nie może ich jednak wskazać, właśnie dlatego, że celem powództwa tego rodzaju, na tle okoliczności sprawy, jest określenie, których praw, na rzecz jakich twórców i w zakresie których utworów powodowe stowarzyszenie będzie mogło dochodzić, i w jakiej wysokości, w sprawie o zapłatę wynagrodzenia z art. 70 ust. 3 ustawy. Ocena legitymacji czynnej w drugim ze wskazanych elementów jest więc pochodną zakresu roszczenia informacyjnego. Gdyby więc powodowe stowarzyszenie, z innego źródła albo z własnych ustaleń i obserwacji działalności strony pozwanej w okresu podanego w pozwie, było w stanie ustalić utworzy, do których ochrony praw może dochodzić, poprawnie określone roszczenie powinno obejmować wyłącznie podanie informacji dotyczących ilości wyświetleń filmów, w których takie utwory zostały wykorzystane, jak również wielkości przychodów, które z ich wyświetlania pozwana uzyskała w tym zakresie. W pozwie opartym na art. 105 ust. 2 w zw. z art. 70 ust. 2 ¹ i ust. 3 ustawy zostałyby w takim wypadku określone utworzy ze wskazaniem filmów, których tak zawężone roszczenie by dotyczyło. Jego treść w ogóle by nie obejmowała informacji dotyczących pełnej oferty filmów, które były wyświetlane w istotnym dla sprawy okresie w kinach prowadzonych przez skarżącą. W takim właśnie wypadku zakres legitymacji po stronie czynnej mógłby się pokrywać, choćby częściowo, z zakresem działania innej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w tym również stowarzyszenia (...), zwłaszcza gdyby pozwana zaprzeczała twierdzeniom powodowego stowarzyszenia poprzez podniesienie twierdzenia, że ochrona praw do konkretnych utworów pozostaje w jego zakresie działania, nie zaś w zakresie działalności prowadzonej przez powoda. Sprzeczne twierdzenia w tym zakresie by wymagały dokonania konkretnych ustaleń na podstawie dowodów, które obie strony mogłyby zgłaszać, nawet w postępowaniu dotyczącym sformułowanego w ten sposób roszczenia informacyjnego. Gdyby do tych samych utworów byłyby obie uprawnione, wymagane byłoby wskazanie jednej organizacji właściwą decyzją Komisji Prawa Autorskiego, lecz taki problem nie powstał w tej sprawie.

Jeśli jednak, chociażby ze względu na znaczny opływ czasu w stosunku do okresu wskazanego w pozwie, którego dotyczy roszczenie informacyjne, jak też ze względu na brak innego źródła wiarygodnej informacji, powód podaje, że nie jest w stanie obecnie ustalić, jakie filmy były wyświetlane w spornym okresie w kinach prowadzonych przez pozwaną, zakres informacji niezbędnych do tego, by w przyszłości ustalić wysokość wynagrodzenia należnego twórcom, których praw może dochodzić powodowe stowarzyszenie, obejmować też musi całą informację o tym, jakie filmy były wyświetlane w kinach pozwanej w istotnym dla sprawy okresie. Skarżąca takimi informacjami dysponuje. Może je ponadto udostępnić bez jakiejkolwiek szkody dla siebie. Takie informacje nie są objęte jakąkolwiek tajemnicą prawnie chronioną, w tym tajemnicą przedsiębiorstwa prowadzonego przez pozwaną. Na przekazywaniu tej kategorii informacji swoim klientom, czyli po prostu oferty kinowej, w okresie, gdy poszczególne filmy są wyświetla, opiera się działalność prowadzona przez pozwaną, w tym jej efektywność finansowa i wizerunkowa. Pierwszy więc element roszczenia informacyjnego, które zostało uwzględnione wyrokiem Sądu Okręgowego, dotyczy zobowiązania do udzielenia informacji we właściwym czasie szeroko prezentowanych przez stronę pozwaną w ramach przedstawiania całej oferty filmowej w swoich kinach. Nie zachodzą więc jakiekolwiek przeszkody do tego, aby tak sformułowane roszczenie zostało uwzględnione w całości po to, aby powodowe stowarzyszenie w swoim zakresie mogło określić, w których z tych filmów wykorzystane zostały utwory, ochrona praw do których pozostaje w zakresie działania powoda, a nie innych organizacji tego samego rodzaju, lecz działających w zakresie ochrony innych utworów, ich twórców i wykonawców.

Przy opisanym, szerokim zakresie roszczenia informacyjnego, wymaganie ze strony skarżącej, aby powódka podała utwory albo twórców, na rzecz których działa poprzez wytoczenie takiego powództwa, a tym bardziej twierdzenie, że bez takiego wskazania, powódka nie może wykazać swojej legitymacji czynnej, nie jest ani uzasadnione, ani nawet logiczne. Do podania takich danych potrzebna jest bowiem uprzednia znajomość informacji dotyczących tego, jakie filmy zostały w kinach prowadzonych przez pozwaną wyświetlone w okresie podanym w pozwie.

Powodowe stowarzyszenie mogłoby co najwyżej podać dane wszystkich twórców, których prawa reprezentuje oraz tytułów wszystkich ich utworów. Nie można jednak z jednej strony tego od powoda wymagać. Tego rodzaju ogólna informacja nie jest bowiem wymagana w takiej sprawie. Przede wszystkim jednak nie byłaby wystarczająca do przesądzenia o zakresie legitymacji czynnej, w takim jej rozumieniu, jakie prezentowała skarżąca. Nadal by było konieczne ustalenie, które spośród tych utworów zostały wykorzystane w filmach wyświetlonych w kinach pozwanej w okresie istotnym dla sprawy. W treści odpowiedzi na pozwem (k: 35 – 36) tymczasem pozwana wprost podała, że nie dysponuje informacjami, jakie utwory muzyczne i słowno-muzyczne były wykorzystane w filmach, które w tym czasie były emitowane w kinach pozwanej, ze wskazaniem, że zbieranie tych informacji wiązałoby się z wysiłkiem oraz z kosztami. Stanowisko skarżącej, sprowadzające się do kwestionowania czynnej legitymacji powoda w tej sprawie we wskazanym aspekcie jest więc nielogiczne i niekonsekwentne. Skarżąca nie jest bowiem, jak sama podała w odpowiedzi na pozew, podać tych danych, które mogą się okazać niezbędne dla oceny legitymacji powodowego stowarzyszenia w sprawie o zapłatę wynagrodzenia z art. 70 ust. 3 powołanej ustawy, a nie w sprawie o roszczenie informacyjne, które tak szeroko, z uzasadnionych powodów, zostało określone. Co więcej, przy uwzględnieniu pierwszego członu roszczenia, czyli zobowiązaniu pozwanej do udzielenie informacji o tym, jakie filmy zostały wyemitowane w kinach strony pozwanej w istotnym dla sprawy okresie, czynność dotycząca ustalenia utworów, które zostały w nich wykorzystane, będzie można przeprowadzić właśnie w ramach działalności powodowego stowarzyszenia, które będzie w ten sposób mogło ustalić, ochrona praw do których z tych utworów pozostaje w zakresie jego działania, a tym samym określić też zakres legitymacji czynnej w przyszłej sprawie o zapłatę wskazanego wynagrodzenia. Zupełnie z tych czynności zostanie więc w efekcie zwolniona strona pozwana, zwłaszcza że wskazywała w odpowiedzi na pozew, że nie jest w stanie tego zrobić z powodu w swoim zakresie ze względu na nieposiadanie odpowiednich informacji.

Wskazanie twórców, ochrona praw których pozostaje w zakresie działania powodowego stowarzyszenia, jak też ich utworów, które mogą być przedmiotem tej ochrony w sprawie o wynagrodzenie z art. 70 ust. 3 ustawy, nie było więc ani potrzebne do przypisania powodowi legitymacji czynnej w tej sprawie, ani nawet możliwe przed udzieleniem przez pozwaną informacji objętych pierwszą częścią roszczenia, dotyczącą wskazania filmów, które były wyświetlane w kinach strony pozwanej w istotnym dla sprawy okresie. Bez znaczenie tym samym pozostaje na etapie oceny legitymacji czynnej powoda, jak też zasadności tej części żądania, że na tym samym polu eksploatacji działają również inne organizacje, w tym także stowarzyszenie (...), ani też to, że mogło ono wystąpić z tożsamym albo też zbliżonym roszczeniem informacyjnym. Zarzut nieustalenia albo pominięcia tych okoliczności przez Sąd Okręgowy nie był więc uzasadniony. Nie pozwalał na to, by w tej części, która dotyczy udzielenia wskazanych informacji, apelacja została uwzględniona. We wskazanym zakresie Sąd Okręgowy nie naruszył też ani art. 105 ust. 2 w zw. z art. 70 ust. 2 ¹ i ust. 3 ustawy, ani też art. 107 tej ustawy czy też art. 6 k.c. Przeciwnie, uwzględniając wskazaną część roszczenia informacyjnego, Sąd Okręgowy nie przerzucił na skarżącą ciężaru udowodnienia, jakich twórców powód reprezentował w okresie objętym pozwem. Co więcej, w ten sposób, Sąd Okręgowy wręcz zwolnił skarżącą z ustalania, jakie utwory zostały wykorzystane w filmach wyświetlonych w tym okresie w kinach prowadzonych przez pozwaną, a tym samym z weryfikowania, ochrona praw do których pozostaje w zakresie działania powodowego stowarzyszenia i pozwala na określenie zakresu czynnej jej legitymacji, jednak tylko w przyszłej sprawie o zapłatę wynagrodzenia z art. 70 ust. 3 ustawy.

Zarzut naruszenia wskazanych przepisów ustawy, w tym zwłaszcza art. 105 ust. 2 tej ustawy, był natomiast częściowo uzasadniony w odniesieniu do drugiego elementu roszczenia informacyjnego, które zostało uwzględnione wyrokiem Sądu Okręgowego, tj. w odniesieniu do przekazania informacji o wielkości wpływów, które pozwana uzyskała w spornym okresie z tytułu emisji wszystkich filmów w tym czasie, wyświetlonych we własnych kinach. W zakresie, w jakim może się, po dokonaniu stosownych ustaleń przez powoda, okazać, że wśród filmów, które zostały w tym okresie wyświetlone w kinach pozwanej, są też takie, w których w ogóle nie wykorzystano utworów, ochrona praw do których pozostaje w zakresie działania powodowego stowarzyszenia, nie będzie żadnego powodu, jak również uzasadniania prawnego do tego, aby na stronę pozwaną został nałożony prawny obowiązek udzielenia informacji dotyczących wpływów uzyskanych z emisji tej kategorii filmów. Udzielenie takich informacji, czyli o emisji filmów, w zakresie których powód nie będzie czynnie legitymowany w sprawie o wynagrodzenie z art. 70 ust. 3 ustawy, w żaden sposób nie będzie się mogło przyczynić do ustalenia wysokości wynagrodzenia, w zakresie dochodzenia którego powód będzie mógł wykazać swoją legitymację czynną w takiej sprawie. Nałożenie na pozwaną tego obowiązku również w odniesieniu do wskazanej kategorii filmów nie było z tego powodu uzasadnione. Naruszało też art. 105 ust. 2 w zw. z art. 70 ust. 3 ustawy. Takie informacje są też objęte tajemnicą przedsiębiorstwa skarżącej. Art. 105 ust. 2 ustawy wprowadza w tym zakresie uzasadniony wyjątek. Nie może być jednak stosowany ponad określony w nim zakres przedmiotowy.

Specyfika roszczenia informacyjnego zgłoszonego w tej sprawie wykazuje, że jego realizacja nie musi polegać na jednorazowym działaniu strony biernej, tj. zobowiązanej do zrealizowania uzasadnionej części tego roszczenia. Sposób jego sformułowania oraz jego zakres mogą bowiem przemawiać za koniecznością jego podzielenia na dwa etapy działania związanego z jego zrealizowaniem ze strony podmiotu zobowiązanego.

Skutek przeprowadzenia przez Sąd Apelacyjny kontroli instancyjnej co do wyroku Sądu Okręgowego poprzez częściowe uwzględnienie apelacji w zakresie dotyczącym informacji o wpływach polega więc na tym, że w pierwszym etapie, w wykonaniu prawomocnego wyroku pozwana powinna przekazać powodowemu stowarzyszeniu pełną informację o tym, jakie filmy były wyświetlane w kinach prowadzonych przez skarżącą w okresie od 6 kwietnia 2012 r. do 21 września 2017 r., ze wskazaniem tytułu, roku produkcji, imienia i nazwiska reżysera, jak też okresów, w których były wyświetlane. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, to nie może być dla pozwanej większym problemem. Chodzi bowiem o informacje, które pozwana szeroko przekazywała reklamując swoją działalność, by pozyskać widzów.

Po uzyskaniu tych informacji, we własnym zakresie powód powinien na ich podstawie ustalić, jakie utwory muzyczne i słowno-muzyczne zostały w tych filmach wykorzystane, jak też ocenić, w zakresie których z nich jest uprawniony do podejmowania czynności związanych z ochroną praw ich twórców, w tym też wykonawców, aby mógł poprawnie określić zakres swojej legitymacji w procesie o zapłatę wynagrodzenia, którego na ich rzecz, lecz we własnym imieniu może dochodzić na podstawie art. 70 ust. 3 ustawy.

Uzyskane w ten sposób informacje, nadal w ramach realizowania ze strony pozwanej roszczenia informacyjnego uwzględnionego prawomocnym wyrokiem wydanym w tej sprawie, powód powinien przekazać stronie pozwanej, która, we własnym zakresie, w ramach drugiego etapu czynności realizacji tego roszczenia, powinna, w oparciu o własne dane, w tym dokumenty, ustalić wielkość swoich wpływów za podany okres, lecz tylko uzyskanych w związku z wyświetlaniem w tym okresie tych filmów w swych kinach, w których zostały wykorzystane utwory twórców, ochrona praw których pozostaje w zakresie działania powoda, czyli bez tych filmów, w których takie utwory nie zostały wykorzystane.

Kierując się przedstawionymi argumentami, w ramach częściowego tylko uwzględniania apelacji strony pozwanej, Sąd Apelacyjny zmienił częściowo pkt pierwszy podpunkt b zaskarżonego wyroku poprzez dodanie na jego zakończenie zapisu: „w zakresie, w jakim było to związane z działalnością prowadzoną przez Stowarzyszenie (...) i siedzibą w W.”. Skutek takiej zmiany polega na konieczności wykonania przez obie strony opisanych już czynności w ramach dwuetapowego zrealizowania przez pozwaną zasadnej części roszczenia informacyjnego, które zostało zgłoszone. W zakresie, w jakim w tej części nie było ono uzasadnione z opisanych powodów, zmiana wyroku objętego apelację polegała też na oddaleniu powództwa w pozostałym, czyli niezasadnym jego zakresie. W części natomiast, w której apelacja, z opisanych przyczyn, nie była uzasadniona, została oddalona.

Częściowe uwzględnienie apelacji na rzecz strony, która ją opłaciła, nawet jeśli w większym zakresie została ona oddalona, uzasadniało wzajemne zniesienie pomiędzy stronami kosztów postępowania apelacyjnego, o czym Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 386 § 1 k.p.c., w zakresie zaś, w którym apelacja pozwanej została oddalona – zgodnie z art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

Robert Obrębski