Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 17 listopada 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marek Kordowiecki

Sędziowie: Grzegorz Nowak (spr.)

Krzysztof Lewandowski

Protokolant: st.sekr.sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

po rozpoznaniu skargi D. O.

na przewlekłość postępowań sądowych prowadzonego przez:

Sąd Rejonowy w Z. G. pod sygn.akt (...) oraz Sąd Okręgowy w Z. G. pod sygn. (...) wraz z wnioskiem o zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości 20 000 złotych,

na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. z dnia 8 grudnia 2017 r., Dz.U. z 2018 r. poz. 75) [dalej ustawa o skardze na przewlekłość] oraz art. 634 k.p.k., art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość

postanowił

I.  zwolnić skarżącego z opłaty sądowej od wniesienia skargi;

II.  oddalić skargę.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny ustalił, w sprawie następujący stan faktyczny:

W niniejszej sprawie jej bieg rozpoczął się od złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa (...) r. Postępowanie przygotowawcze zakończyło się skierowaniem do sądu aktu oskarżenia w dniu (...) r. Sprawę zarejestrowano pod sygnaturą (...). Akta zostały przekazane referentowi, który w dniu (...) r. złożył oświadczenie o konieczności wyłączenia się od rozpoznawania przedmiotowej sprawy. Dnia (...) r. wydano postanowienia o wyłączeniu sędziego i tego samego dnia wylosowano nowego sędziego referenta. Następnie zwrócono się o wypożyczenie akt sprawy, w których stroną był skarżący, jak również w dniu (...) r. wydano zarządzenie o potrzebie zgromadzenia aktualnych danych o karalności. Wyznaczono termin rozprawy na dzień (...)r., a (...) r. wyznaczony obrońca z urzędu skierował do sądu pismo z prośbą o zwolnienie go z obowiązku obrony. W dniu (...) r. wyznaczono nowego obrońcę z urzędu. W dniu (...)r. odbyła się pierwsza rozprawa, na której oskarżony złożył wyjaśnienia. Jednocześnie podtrzymał swoje wnioski dowodowe o przesłuchanie 11 świadków oraz o pozyskanie akt różnych spraw sądowych. Kolejny termin wyznaczono na (...) r., z uwagi na brak wcześniejszych terminów. Sąd prowadząc postępowanie dowodowe wydał postanowienia o zwolnieniu z tajemnicy telekomunikacyjnej w dniu (...)r. wskazanego operatora. Zarządzeniem z dnia (...) r. wezwano na najbliższy termin rozprawy wszystkich wnioskowanych przez oskarżonego świadków. W dniu (...) r. część świadków nie stawiła się na rozprawie, wobec czego zarządzono ich wezwanie za pośrednictwem policji. Z kolei dwóch świadków słuchanych ma być w drodze pomocy sądowej. Kolejny termin wyznaczono na dzień (...) r.

W dniu (...) r. postanowiono przesłuchaniu w drodze pomocy sądowej dwóch świadków. W czasie kolejnego terminu rozprawy nie stawiło się trzech świadków. Jednego z nich ukarano karą pieniężną, a wobec pozostałej dwójki zarządzono o sprawdzeniu innych adresów. Kolejny termin rozprawy wyznaczono na dzień (...)r. dopuszczono dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny grafologii celem weryfikacji autora listów, kierowanych do pokrzywdzonej. Na termin rozprawy w dniu (...) r. nie stawił się jeden ze świadków. Kolejny termin rozprawy wyznaczono na dzień (...) r. celem kontynuowania postępowania dowodowego. Nie wezwano na ten termin żadnych świadków. Dnia (...)r. wydano postanowienie o zmianie biegłego, albowiem konieczne było powołanie biegłego, który będzie w stanie pobrać próbki pisma od oskarżonego oraz ma szybsze terminy realizacji opinii. Dnia (...) r. wpłynęła do sądu opinia biegłego grafologa. Oskarżony wniósł o doprowadzenie go na termin rozprawy. Dnia (...) r. sporządzono notatkę urzędową zgodnie z którą odmówiono transportu oskarżonego z uwagi na jego zarażenie (...) 19.

Z uwagi na to odwołano rozprawę wyznaczoną na dzień (...)r. i wyznaczono nowy termin na dzień (...)r. W dniu (...)r. (data wpływu (...) r.) sporządzono notatkę o braku możliwości doprowadzenia oskarżonego z uwagi na wyznaczone z nim inne czynności procesowe w postaci wideokonferencji. W związku powyższym wyznaczono nowy termin rozprawy na dzień (...) r. Rozprawa odbyła się i wyznaczono termin publikacyjny wyroku na dzień (...) r. i tego dnia wydano wyrok skazujący. Dnia (...) r. złożono wniosek o sporządzono uzasadnienia wyroku. W dniu (...) r. sędzia sprawozdawca złożył wniosek o przedłużenie terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia z uwagi na zawiłość sprawy do dnia (...)r. Pismem z dnia (...) r. doręczono oskarżonemu oraz jego obrońcy wyrok wraz z uzasadnieniem. W dniu(...) r. złożono apelację od wyroku Sądu I instancji.

W dniu (...) r. zarządzono o przyjęciu apelacji i przekazaniu ich do sądu drugiej instancji. W dniu (...) r. zarejestrowano sprawę w przedmiocie zażalenia oskarżonego o odmowie przyjęcia jego środka odwoławczego (zażalenia na oddalenie wniosków dowodowych) w Sądzie Okręgowym w Z. G. pod sygnaturą (...). W dniu (...) r. rozpoznano najpierw w Sądzie Okręgowym zażalenie oskarżonego na odmowę przyjęcia jego środka odwoławczego. W dniu (...) r. przekazano akta sprawy do sądu odwoławczego wraz z apelacjami. W dniu (...) r. zarejestrowano sprawę pod sygnaturą (...) oraz tego samego dnia wyznaczono sędziego referenta. Dnia (...) r. wyznaczono termin rozprawy apelacyjnej na dzień (...)r.

Pismem z (...) r. D. O. złożył skargę na przewlekłość postępowania przed sądem pierwszej oraz drugiej instancji wnosząc o przyznanie zadośćuczynienia w kwocie 20 000 złotych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się niezasadna.

Przechodząc do merytorycznej oceny skargi, wskazać należało, że badanie kwestii przewlekłości opisanego na wstępie postępowania karnego, nastąpiło w oparciu o kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 powoływanej ustawy o skardze, z którego wynika, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Dokonując analizy sprawności postępowania na etapie pierwszoinstancyjnym, międzyinstancyjnym oraz drugoinstancyjnym, Sąd Apelacyjny dostrzegł, że sprawa, która nie jest sprawą zbyt skomplikowaną jeżeli chodzi o jej obszerność czy też strukturę przedmiotowo – podmiotową toczy się nadprzeciętnie długo. Jednakże jak wyżej wskazywano w ustalonym stanie faktycznym za czas trwania sprawy nie ponoszą odpowiedzialności sądy orzekające w sprawie, a inne okoliczności, niezależne od sprawności organów wymiaru sprawiedliwości.

Pierwszą okolicznością była ilość koniecznych do przesłuchania świadków, o których bezpośrednie słuchanie wnosił oskarżony. Podkreślić należy, że część z nich nie podejmowała korespondencji w terminie i nie stawiała się na wezwania w związku z czym konieczne było angażowanie policji celem ustalani ich miejsc pobytu i doręczanie wezwań, jak również weryfikowanie ich adresów. Podkreślić należy, że początkowo sąd podjął próbę wezwania wszystkich świadków na pierwszy termin rozprawy, co okazało się nieskuteczne. Z kolei przerwy [odroczenia] między terminami rozpraw nie budziły wątpliwości Sądu Apelacyjnego, albowiem tutejszemu sądowi znane są bowiem realia pracy sądów, w tym obciążenie znaczną ilością spraw, w tym takich, które ze swej istoty i woli ustawodawcy, mają status spraw bardziej priorytetowych - jak chociażby tzw. sprawy ,,aresztowe” [tzn. takie w których oskarżony jest osobą tymczasowo aresztowaną].

Drugą okolicznością, która wpłynęła na postępowanie przed Sądem I instancji było oczekiwanie na sporządzenie opinii biegłego grafologa. Pierwszy z nich nie był w stanie sporządzić opinii w związku z czym biegły musiał być zmieniony, a także konieczne było pobranie materiału porównawczego bezpośrednio od skarżącego. Zatem konieczność oczekiwania na wyżej wymienioną opinię również nie obciążała sądu w zakresie spowodowanej zwłoki w rozpoznaniu sprawy i konieczności odroczenia rozprawy z uwagi na tenże brak postępowania dowodowego.

Trzecią kwestią, były okoliczności związane z osobą oskarżonego i niemożnością jego przetransportowania na dwa wyznaczone terminy rozpraw. Podkreślić należy, że z przyczyn losowych tj. z uwagi na chorobę oskarżonego konieczne było odwołanie jednego terminu rozprawy, zaś oskarżony nie wyrażał zgodny na prowadzenie rozprawy pod jego nieobecność. Ponadto kolejny termin rozprawy kolidował z innymi czynnościami procesowymi, które miały być realizowane danego dnia z oskarżonym w postaci wideokonferencji.

Odnosząc się do postępowania międzyinstancyjnego to zauważyć należy, że w jego toku rozpoznawane było zażalenie oskarżonego na odmowę przyjęcia jego środka odwoławczego w postaci zażalenia na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosków dowodowych. Zażalenie to było niedopuszczalne z mocy ustawy, zaś oskarżony mimo korzystania z pomocy obrońcy brnął dalej w środki zaskarżenia decyzji o odmowie przyjęcia niedopuszczalnego środka odwoławczego, co obiektywnie wydłużyło postępowanie międzyinstancyjne.

Jednocześnie odnosząc się do postępowania odwoławczego przed Sądem Okręgowym zważyć należy na fakt, że w realiach sądowych, uwzględniając obciążenie sprawami, a także okres urlopowy przypadający w miesiącach od czerwca do sierpnia – nie budzi zastrzeżeń tempo postępowania odwoławczego. Z tego względu nie można uznać za przewlekły fakt, że w dniu (...) r. wylosowano sędziego referenta do rozprawy odwoławczej, zaś wyznaczenie terminu na dzień(...)r. miało miejsce zarządzeniem z dnia (...) r. Z tego powodu całkowicie zrozumiałe i uzasadnione jest trwanie postępowania zarówno w I jak i w II instancji.

Opisane powyżej okoliczności wskazywały, że postępowanie we wskazanym okresie nie toczyło się opieszale, ale zaś przyczyny dłuższego rozpatrywania sprawy nie były stricte zawinione przez Sądy objęte skargą.

Reasumując powyższe rozważania należy zwrócić uwagę, że sprawa w I instancji sprawa toczyła się ok. 13 miesięcy. Przy czym dwukrotnie musiał być zniesiony termin rozprawy nie z winy sądu, jak również odraczana musiała być rozprawa z uwagi na niestawiennictwo świadków. Wobec powyższego nie można stwierdzić przewlekłości przed tym sądem. Co do II instancji, to od wpływu sprawy do sądu do pierwszego terminu rozprawy, na którym co do zasady winno zapaść orzeczenie – mija ok. 6,5 miesiąca. Zatem w tym wypadku też nie może być mowy o przewlekłości.

Ocena opisanych powyżej okoliczności, obrazujących dynamikę toczącego się postępowania przed Sądem I i II instancji, przemawiała przeciwko stwierdzeniu ich przewlekłości. Działające sądy podejmował bowiem właściwe czynności, robiąc to w rozsądnych terminach, a stwierdzony przypadek opóźnienia w działaniu Sądu nie miał de facto wpływu na obiektywną ocenę wystąpienia przewlekłości i wynikał z niedopatrzeń, które nie były po stronie sądów objętych skargą.

Uwzględniając powyższe rozważania, brak było podstaw do stwierdzenia, jakoby objęte skargą postępowania w przedmiocie rozpoznania sprawy spełniały kryteria przewlekłości w rozumieniu powoływanej wyżej ustawy.

W konsekwencji zaprezentowanej konkluzji, Sąd Apelacyjny w oparciu o przepisy art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, wniesioną skargę – jako niezasadną – oddalił.

Dodać przy tym należało, że sformułowany wniosek o zwolnienie z opłaty od skargi uznać należało za zasadny, albowiem skarżący wykazał, że nie posiada żadnego majątku, w zakładzie karnym nie pracuje i nie posiada żadnych oszczędności, zaś w toku toczącego się postepowania ma przyznanego obrońcę z urzędu, co uzasadnia wniosek o zwolnienie go od opłaty od skargi.

G. N. M. K. K. L.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu