Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 21 grudnia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Krzysztof Lewandowski

Sędziowie: Grzegorz Nowak

Izabela Pospieska (spr.)

Protokolant: st.sekr.sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Pawła Gryzieckiego

po rozpoznaniu w sprawie skargi pełnomocnika:

M. M. (1)

na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sprawie o sygn. (...) (PR (...) (...).(...)) i postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z., w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z. wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł

postanawia

1.  na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku

o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz.U. z 2023 roku, poz. 1725) oddalić skargę pełnomocnika M. M. (1);

2.  na podst. art. 17 ust. 3 a contrario ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U z 2023 r., poz. 1725) kosztami sądowymi za postępowanie skargowe obciążyć skarżącego w zakresie przez niego poniesionym.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w Z. w sprawie (...) oddalił skargę M. M. (1) na przewlekłość postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w S..

Postanowieniem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w Z. w sprawie (...) oddalił kolejną skargę pełnomocnika M. M. (1) na przewlekłość postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. (1).

Pismem datowanym na dzień (...) roku pełnomocnik M. M. (1) złożył kolejną – trzecią - skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego oraz postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z., w sprawie (...) Sądu Najwyższego oraz w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z. wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł (k. 3-5).

W odpowiedzi na ww. skargę Wiceprezes Sądu Okręgowego w Z. zgłosił swój udział w sprawie oraz wniósł o oddalenie skargi M. M. (1) w sprawie o sygn. akt (...) Sądu Okręgowego w Z. (k. 31-32).

Postanowieniem z dnia (...) r. tut. Sąd Apelacyjny nie uwzględnił wniosku skarżącego o zwolnienie od opłaty od skargi na przewlekłość, którą skarżący następnie uiścił w ustawowym terminie, po wezwaniu go do uzupełnienia braków formalnych skargi.

Po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny :

1.  w zakresie postępowania przygotowawczego w sprawie o sygnaturze akt (...) ((...) (...) (...)

W dniu (...) r. pokrzywdzony T. W. złożył zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa (k. 2-3, t. I).

Wnioskiem datowanym na dzień (...) r. zastępca Komendanta Powiatowej Policji w N. zwrócił się o udostępnienie danych do Grupy (...) sp. z o.o. (k. 10, t. I). W dniu (...) r. wpłynęła odpowiedź od ww. spółki (k. 12-13, t. I).

W dniu (...) r. ustalono pełne dane osoby, za którą podawał się sprawca oszustwa na szkodę zawiadamiającego (k. 17, t. I).

Postanowieniem z dnia (...) r. wszczęto dochodzenie w sprawie D- (...), PR 1 Ds (...) (...) (k. 18, t. I).

Nadanym w dniu (...) r. telegramem zwrócono się o przesłuchanie w ramach pomocy prawnej świadka (k. 20, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator zażądał wydania danych osobowych i adresowych od operatora W. P. (k. 21, t. I). Następnie postanowieniami z dnia (...) r. prokurator zażądał danych od operatora T-M. (k. 22-23,24-25, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w Z. w sprawie (...) wyraził zgodę na udostępnienie danych przez Bank (...) S.A. Centrum G. (k. 28, t. I). W dniu 4 lipca 2017 r. wpłynęła odpowiedź od T. dot. wnioskowanych danych (k. 29-30, t. I). Postanowieniem z dnia (...)r. prokurator zażądał od dyrektora Banku (...) S.A. Centrum G. wydania dokumentów i informacji (k. 34-35, t. I). W dniu (...) r. wpłynęła odpowiedź od Banku (...) Spółka Akcyjna (k. 42-52, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. przedłużono okres dochodzenia w sprawie PR 1 Ds. (...) (...) do dnia (...) r. (k. 53, t. I). W dniu (...) r. ustalono m.in. dane osoby, na którą zarejestrowane zostały karty SIM (k. 57, t. I). Telegramami nadanymi w dniu (...) r. zwrócono się o przesłuchanie świadków w ramach pomocy prawnej (k. 58-59, t. I). Wnioskiem z dnia (...) r. zwrócono się o udostępnienie danych do (...) S.A. (k. 60, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator zwolnił P4 sp. z o.o. z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej – telekomunikacyjnej i zażądano danych (k. 62-63, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator zwolnił pracowników (...) S.A. z obowiązku zachowania tajemnicy telekomunikacyjnej i zażądała danych abonenta (k. 64-65, t. I). W dniu (...) r. wpłynęła odpowiedź (...) sp. z o.o. (k. 67, t. I).

Postanowieniem z dnia (...) r. przedłużono okres trwania dochodzenia PR 1 Ds (...) (...) do dnia (...) r. (k. 68, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator zwolnił pracowników (...) S.A. z obowiązku zachowania tajemnicy pocztowej i zażądał danych personalnych i teleadresowych (k. 69, t. I). W dniu (...) r. wpłynęła informacja od KPP w S. w odpowiedzi na telegram (k. 70, t. I). W dniu (...) r. ustalono miejsce pobytu świadka (k. 72, t. I) i zwrócono się o jego przesłuchanie w trybie pomocy prawnej (k. 73, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator zwolnił pracowników P. S.A. z obowiązku zachowania tajemnicy pocztowej i zażądał danych personalnych i teleadresowych (k. 75, t. I). W dniu (...) r. wpłynęły materiały z wykonanych czynności, tj. przesłuchania świadka (k. 76-80, 82-85, t. I). W dniu (...) r. wpłynął oryginał potwierdzenia wypłaty Ekspresu Pieniężnego (k. 88, t. I). Tego samego dnia wpłynął wykazał połączeń telefonicznych od T-M. (k. 91-94, t. I). Następnie wpłynęła odpowiedź od operatora P. (k. 98, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. przedłużono okres dochodzenia w sprawie PR 1 Ds. (...) (...) do dnia (...) r. (k. 99, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. uznano za dowód rzeczowy oryginał potwierdzenia wypłaty Ekspresu Pieniężnego (k. 101, t. I). Ustalono pełne dane osoby, która odebrała na poczcie Ekspres Pieniężny (k. 103, t. I).

W dniu (...) r. sporządzono postanowienie o przedstawieniu zarzutów M. M. (1) (k. 102, t. I).

Postanowieniem z dnia (...)r. zawieszono dochodzenie w sprawie PR 1 Ds. (...) (...) (k. 105-106, t. I), a następnie zarządzono poszukiwania M. M. (1) w celu ustalenia jego miejsca pobytu (k. 107, t. I). Sporządzono wnioski o wydanie zaświadczenia ze zbioru PESEL i Systemu Centralnej Bazy Danych Osób Pozbawionych Wolności (k. 113-119, t. I).

W dniu (...) r. wpłynęła informacja o zatrzymaniu M. M. (1) w dniu (...) r. i osadzeniu go w Areszcie Śledczym W. B. (k. 121, t. I).

Postanowieniami z dnia (...) r. podjęto dochodzenie w sprawie PR 1 Ds (...) (...), zarejestrowano pod numerem (...) (k. 122, t. I), a także odwołano poszukiwania M. M. (1) (k. 129-132, t. I). Następnie telegramem nadanym w dniu (...) r. zwrócono się o wykonanie w ramach pomocy prawnej czynności z podejrzanym, w tym m.in. ogłoszenia postanowienia o przedstawieniu zarzutów (k. 123, t. I). Czynności te nie zostały wykonane z uwagi na przetransportowanie M. M. (1) do Aresztu Śledczego G. (k. 124, t. I). W dniu (...) r. nadano kolejny telegram o wykonanie ww. czynności (k. 125-127, t. I). Następnie zwrócono się o nadesłanie odpisów wyroków wydanych wobec M. M. (1) (k. 134-141, 152-176t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. przedłużono okres dochodzenia w sprawie (...) do (...) r. (k. 142, t. I). W dniu (...) r. przesłano materiały z wykonanych czynności w ramach zleconej pomocy prawnej z M. M. (1) (k. 177-184, t. I). Wnioskami z dnia (...)r. zwrócono się o udostępnienie danych dot. M. M. (1) (k. 185-187, t. I). Postanowieniem z dnia (...)r. przedłużono okres dochodzenia do dnia (...)r. (k. 188, t. I). Postanowieniem z dnia (...) r. dopuszczono dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów, zakreślając termin do wydania opinii – 14 dni od dnia doręczenia postanowienia (k. 195, t. I). W dniu (...) r. wpłynęła opinia biegłego sądowego z dziedziny ekspertyzy pism i dokumentów (k. 198- (...), t. I). W dniu (...) r. wydano postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania przygotowawczego (k. 202-203, t. II). Następnie pismem datowanym na dzień (...) r. zwrócono się do Komendy Rejonowej Policji W. VII o przeprowadzenie w ramach pomocy prawnej czynności końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania M. M. (1) (k. 204, t. II). Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2018 r. przedłużono dochodzenie do dnia (...) r. (k. 208, t. II). W dniu (...) r. wpłynęła odpowiedź na zleconą pomoc prawną (k. 209-210, t. II). Postanowieniem z dnia (...) r. prokurator oddalił wniosek dowodowy M. M. (1) o przesłuchanie go przez Sąd Rejonowy w Warszawie (k. 211, t. II).

W dniu (...) r. sporządzono przeciwko M. M. (1) akt oskarżenia (k. 221, t. II), który wpłynął w dniu (...) r. do Sądu Rejonowego w N. (1) (k. 220, t. II).

2.  w zakresie postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z., w sprawie (...) Sądu Okręgowego w Z. oraz postępowania kasacyjnego w sprawie (...) Sądu Najwyższego

Przewodniczący II Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w N. zarządzeniem z dnia (...) r., przyjął do rozpoznania apelacje M. M. (1) oraz jego obrońcy od wyroku Sądu Rejonowego w N. (1) z dnia (...) r. w sprawie (...) (k. 559, t. III).

Następnie, pismem datowanym na dzień (...) r., Sąd Rejonowy w N. (1) przesłał Sądowi Okręgowemu w Z. akta sprawy (...) do sprawy (...) (k. 569, t. III).

W dniu (...) r. akta sprawy zostały zwrócone do Sądu Rejonowego w N. (1) (k. 576, t. III).

W dniu (...) r. sprawa wraz z apelacjami wpłynęła do Sądu Okręgowego w Z. (k. 578, t. III), zarządzeniem z tego samego dnia zarejestrowano sprawę pod sygnaturą akt (...) (k. 579, t. III) i w wyniku losowania wyznaczono do jej rozpoznania sędziego (k. 580, t. III).

Zarządzeniem z dnia (...) r. wyznaczono termin rozprawy apelacyjnej na dzień (...) r. (k. 582, t. III).

W dniu (...) r. odbyła się rozprawa główna, na której Sąd Okręgowy w Z. wydał wyrok, utrzymując w mocy zaskarżone orzeczenie, tj. wyrok Sądu Rejonowego w N. (1) z dnia (...) r. w sprawie (...) (k. 584-585, t. III).

W dniu (...) r. do Sądu Okręgowego w Z. wpłynął wniosek obrońcy M. M. (1) o sporządzenie na piśmie uzasadnienia całości wyroku tegoż sądu z dnia (...) r. w sprawie (...) (k. 586, t. III).

Analogiczny wniosek złożył M. M. (1) (k. 589, t. III). Po sporządzeniu uzasadnienia wyroku, w dniu (...) r. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem został wysłany obrońcy oraz oskarżonemu M. M. (1) (k. 603, t. IV).

Wnioskiem datowanym na dzień (...) r. (data wpływy do sądu – 18 sierpnia 2021 r.) oskarżony domagał się wyznaczeniu mu obrońcy z urzędu w celu sporządzenia i wniesienia kasacji od wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) r. w sprawie (...) (k. 604, t. IV).

Zarządzeniem z dnia (...) r. wyznaczono M. M. (1) obrońcę z urzędu w osobie adw. M. R. (k. 606, t. IV).

Pismem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w Z. zwrócił po rozpoznaniu apelacji akta sprawy (...) Sądowi Rejonowemu w N. (1) w celu wykonania wyroku, z prośbą o ich ponownie nadesłanie z uwagi postępowanie kasacyjne (k. 606a, t. IV).

Pismem datowanym na dzień (...) r. Sąd Rejonowy w N. (1) (k. 617, t. IV) przesłał nakaz przyjęcia M. M. (1) celem odbycia kary (k. 617-618, t. IV).

W dniu (...) r. akta wpłynęły do Sądu Okręgowego w Z. (k. 622, t. IV).

Tego samego dnia do Sądu Okręgowego w Z. wpłynęła kasacja obrońcy M. M. (1) od wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) r. w sprawie (...) (k. 624-634, t. IV).

Postanowieniem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w Z. zwolnił skazanego M. M. (1) od uiszczenia opłaty sądowej od wniesionej kasacji (k. 636, t. IV).

Zarządzeniem z dnia (...) r. upoważniony sędzia Sądu Okręgowego w Z. przyjął ww. kasację (k. 637, t. IV). Pismem z tego samego dnia przesłano akt sprawy do prokuratury w celu sporządzenia pisemnej odpowiedzi na kasację (k. 638, t. IV), które zostały odebrane w dniu (...) r. (k. 640, t. IV).

W odpowiedzi na kasację, prokurator wniósł o oddalenie kasacji z powodu jej oczywistej bezzasadności (k. 642-645, t. IV).

W dniu (...) r. akta wpłynęły do Sądu Okręgowego w Z. (k. 646, t. IV), a następnie w dniu (...) r. do Sądu Najwyższego wraz z kasacją (k. 651, t. IV).

Zarządzeniem z dnia (...) r. sprawie (...) Sąd Najwyższy uwzględnił wniosek obrońcy z urzędu i zwolnił go od udziału w postępowaniu przed Sądem Najwyższym oraz wyznaczył M. M. (1) obrońcę z urzędu w osobie adw. D. R. w postępowaniu przed Sądem Najwyższym (k. 652, t. IV).

Na rozprawie w dniu (...) r. Sąd Najwyższy wydał wyrok w sprawie (...), którym uchylił zaskarżone orzeczenie (tj. wyrok Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) r. w sprawie (...)) i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Z. (1) do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym (k. 653,655-658, t. IV).

W dniu (...) r. akta sprawy (...) wpłynęły do Sądu Okręgowego w Z. (k. 659, t. IV). Zarządzeniem z tego samego dnia zarejestrowano sprawę pod sygnaturą akt (...) (k. 661, t. IV) i w wyniku losowania wyznaczono do jej rozpoznania sędziego (k. 662, t. IV).

Sąd Okręgowy w Z., pismem z dnia (...) r. przesłał akta do Sądu Rejonowego w N. (1) celem uchylenia zarządzeń dot. wykonania wyroku z uwagi na uchylony wyrok Sądu Okręgowego (k. 666, .t IV).

W dniu (...) r. akta zwrócono do Sądu Okręgowego w Z. w celem rozpoznania apelacji w sprawie (...) (k. 676, t. IV).

Zarządzeniem z dnia (...) r. w sprawie (...) wyznaczono termin rozprawy apelacyjnej na dzień (...) r. (k. 677, t. IV).

Sąd Okręgowy w Z. po rozpoznaniu wniosku M. M. (1), postanowił nie zarządzać jego doprowadzenia na rozprawę odwoławczą (k. 689, t. IV).

Na rozprawie w dniu (...) r. Sąd Okręgowy w Z. wydał wyrok w sprawie (...), którym uchylił wyrok Sądu Rejonowego w N. (1) z dnia (...) r. w sprawie (...) i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w N. (1) do ponownego rozpoznania (k. 694-705, t. IV).

W dniu (...)r. akta zostały zwrócone Sądowi Rejonowemu w N. (1) (k. 706, t. IV).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Skarga okazała się niezasadna. Przed przystąpieniem do omówienia wywiedzionej przez skarżącego argumentacji, należało jednak poczynić kilka uwag natury formalnej.

Przede wszystkim należy zauważyć, że sformułowany przez skarżącego zarzut przewlekłości odnosił się do wszystkich faz postępowania karnego, tj. postępowania przygotowawczego, postępowania przed sądem I instancji i postępowania odwoławczego, co należało uznać za dopuszczalne w świetle odrzuconego już w orzecznictwie stanowiska o potrzebie „fragmentaryzacji” postępowania na poszczególne etapy ( vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 6 czerwca 2016 r. w sprawie II S 16/16, LEX nr 2278271). Stanowisko to ostatecznie ugruntował Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 28 marca 2013 r. wskazując, że w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona ( vide: uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie III SPZP 1/13, OSNP 2013/23-24/292). Jakkolwiek tak sformułowany zarzut był dopuszczalny, to jednak z uwagi na układ procesowy niniejszej sprawy, tj. uchylenie przez Sąd Najwyższy wyroku Sądu II instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (które to postępowanie kasacyjne autor skargi również objął zarzutem) oraz uprzednie rozpoznanie dwóch skarg na przewlekłość postępowania Sądu Rejonowego w N. (1) w sprawie (...), należało poczynić w tym zakresie pewne zastrzeżenia, rzutujące na ustalony powyżej stan faktyczny.

Po pierwsze, jakkolwiek Sąd Najwyższy przyjął w powołanej wyżej uchwale, że w postępowaniu ze skargi ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu całego postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona, to jednak uczynił to z zastrzeżeniem, że w pojęciu „toku postępowania od czasu jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia” nie mieści się postępowanie przed Sądem Najwyższym, choćby jego wynikiem było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Postępowanie w sprawie sądowej kończy się bowiem z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, a postępowanie kasacyjne nie jest "dalszą instancją" i pozostaje poza strukturą sądownictwa powszechnego. Postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym nie jest kontynuacją wcześniejszych postępowań i dotyczy nowej sprawy, wszczętej przez wniesienie skargi kasacyjnej w sprawie cywilnej albo kasacji w sprawie karnej, które to nadzwyczajne środki zaskarżenia przysługują od prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji. Oznacza to, że postępowanie w sprawie karnej wszczętej kasacją jest nowym postępowaniem w sprawie w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy. Nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że zarzut skarżącego w części odnoszącej się do postępowania kasacyjnego w sprawie (...) pozostawał całkowicie poza sferą rozważań tut. Sądu Apelacyjnego, jako, że nie był on właściwy rzeczowo do rozpoznania skargi w tym zakresie (art. 4 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłości).

Po drugie, jak podnosi się w orzecznictwie, przedmiotem sprawy z ponownej skargi na przewlekłość postępowania mogą być jedynie czynności dokonane po upływie okresu objętego badaniem w poprzedniej sprawie, zatem stanem rzeczy osądzonej ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2023 r. I (...) 4/23 i powołany tam judykat - postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 maja 2015 r. II S 4/15, analogicznie wypowiedział się Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniach z dnia 30 czerwca 2011 r. w sprawie II S 19/11 i z dnia 1 lutego 2012 r. w sprawie II S 3/12). Skoro zatem ostatnia ze skarg na przewlekłość była rozpoznana w dniu(...) r., to w przedmiotowej sprawie ocenie pod kątem ewentualnego naruszenia praw strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki mogły podlegać jedynie działania sądów podjęte po upływie okresu objętego badaniem w sprawie (...). Sąd Apelacyjny weryfikował zatem w niniejszej sprawie jedynie terminowość czynności podejmowanych w sprawie (...) w postępowaniu międzyinstancyjnym, co zostanie szerzej omówione poniżej. Pokreślenia wymagało również, że przedmiotem rozważań w sprawach (...) i (...) było wyłącznie ww. postępowanie sądowe w sprawie (...), a więc obecnie istniała możliwość badania dochodzenia o sygn. akt (...) (PR 1 Ds. (...) (...)) - objętego zarzutem skarżącego - pod kątem ewentualnego naruszenia praw strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Przechodząc do meritum, w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że badanie kwestii przewlekłości postępowania karnego nastąpiło w niniejszej sprawie w oparciu o kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 powołanej ustawy o skardze, z którego wynika, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez Sąd w celu zakończenia postępowania, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Skarżący, szeroko akcentując łączny okres trwania postępowania karnego, winien pamiętać, że „sama długotrwałość postępowania nie oznacza, iż doszło do przewlekłości postępowania. Zachodzi ona, gdy postępowanie jest długotrwałe, prowadzone rozwlekle i trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnych do rozstrzygnięcia, będących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. Aby rozstrzygnąć zatem, czy zwłoka w dokonaniu czynności jest nieuzasadniona, należy rozważyć nie tylko okres zaniechania jej dokonania, ale także konkretne realia sprawy i jej kontekst sytuacyjny” ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2022 r. w sprawie I (...) 84/22, LEX nr 3439476).

Skarżący zaś, domagając się stwierdzenia przewlekłości postępowania przygotowawczego, powołał się jedynie na jego długotrwałość – cyt. „w 2017 r. wszczęto postępowanie przygotowawcze. Dopiero dnia (...) r. sporządzono i skierowano do Sadu akt oskarżenia przeciwko M. M. pomimo, iż sprawa nie była skomplikowana ani obszerna” oraz przepis art. 325i k.p.k., określający podstawowy czas trwania dochodzenia, wynoszący 2 miesiące.

Skarżący nie sformułował zatem żadnych konkretnych zarzutów, poprzestając wyłącznie na podkreśleniu czasu trwania dochodzenia, co nie mogło przynieść powodzenia wywiedzionej skardze. Jak podnosi się w orzecznictwie, o przewlekłości postępowania nie stanowi automatycznie samo przekroczenie terminów śledztwa czy dochodzenia, określonych w art. 310 k.p.k. i art. 325i k.p.k. Wskazane tam terminy w ograniczonym tylko stopniu mogą być przydatne dla oceny sprawności postępowania. W tym zakresie należy bowiem dokonać analizy powodów i terminowości rozpoznawania sprawy, a w szczególności długości terminów pomiędzy kolejnymi czynnościami ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2023 r. I NSP 34/23 i powołany tam pogląd M. Laskowski, Skarga na przewlekłość postępowania przygotowawczego (pierwsze refleksje), Przegląd Sądowy 2010, Nr 9, s. 100 - 101). Tymczasem, jak przekonuje treść skargi, pełnomocnik M. M. (1) tego rodzaju analizy nie dokonał skoro nie dostrzegł nawet, że dochodzenie w sprawie PR 1 Ds (...) (...) zostało zawieszone na mocy postanowienia z dnia (...) r., a następnie podjęte dopiero (...) r. z uwagi na brak możliwości ustalenia miejsca pobytu M. M. (1). Należy wyjaśnić skarżącemu, że ocena, czy w konkretnej sprawie doszło do przewlekłości postępowania, nie powinna ograniczać się wyłącznie do upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, lecz jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu koniecznego do podejmowania bez zwłoki działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi zachowanie określonych procedur i niezbędnych by wyjaśnić wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności w sposób gwarantujący stronom korzystanie z ich praw ( vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 maja 2005 r. sygn. akt II S 26/05). Taki obiektywny czynnik rzutujący na czas trwania dochodzenia w niniejszej sprawie bez wątpienia stanowiła konieczność zawieszenia dochodzenia z uwagi na brak możliwości ustalenia miejsca pobytu M. M. (1).

Nie budziło przy tym wątpliwości tut. Sądu Apelacyjnego, że po zatrzymaniu M. M. (1) i podjęciu zawieszonego dochodzenia, zintensyfikowano merytoryczne działania umożliwiające zakończenie postępowania przygotowawczego. Nie można przy tym zapominać o realiach niniejszej sprawy, w której koniecznym okazało się wykonanie wielu czynności w ramach pomocy prawnej, w tym ogłoszenie zarzutów i przesłuchanie M. M. (1), które nie doszło do skutku za pierwszym razem z uwagi na przetransportowanie skarżącego do innego Aresztu Śledczego, zwolnienie kilku podmiotów z obowiązku zachowania tajemnic prawnie chronionych i udostępnienia danych czy uzyskanie opinii biegłego. Uwzględniając powyższe, a także również brak jakichkolwiek merytorycznych argumentów na poparcie podniesionego w skardze zarzutu, nie można uznać, że doszło do przewlekłości postępowania przygotowawczego o sygn. akt (...) (PR 1 Ds. (...) (...)).

Reasumując, całościowa analiza akt postępowania przygotowawczego nie pozwala przyjąć by – mimo przekroczenia terminu określonego w art. 325i k.p.k. - było ono prowadzone przewlekle, a co mogłoby potwierdzić słuszność stanowiska pełnomocnika M. M. (1). Skarżący poprzestając na akcentowaniu długotrwałości prowadzonego dochodzenia całkowicie przemilczał realia prawne i faktyczne niniejszej sprawy, których całościowa ocena, dokonano szczegółowo powyżej, nie pozwala uznać zawinionego przewlekania dochodzenia.

Przechodząc do oceny fazy postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. należy wyjaśnić, jak już zasygnalizowano powyżej, że nie ma możliwości badania całego okresu tego postępowania, albowiem było ono już przedmiotem rozważań w sprawie:

- o sygn. akt (...), w której Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem z dnia (...) oddalił skargę M. M. (1) na przewlekłość postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. (1). Ustalony wówczas stan faktyczny dotyczył okresu od wpłynięcia aktu oskarżenia w dniu (...) r. do Sądu Rejonowego w N. (1) do poinformowania Sądu Rejonowego w N. (1) przez Areszt Śledczy W. – S., pismem z dnia (...) r., o zaplanowanych czynnościach z udziałem oskarżonego,

- o sygn. akt (...), w której Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem z dnia(...)r. oddalił skargę M. M. (1) na przewlekłość postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Rejonowego w N. (1). Ustalony wówczas stan faktyczny, z uwzględnieniem oddalenia pierwszej skargi, dotyczył postępowania w sprawie (...) do momentu wydania zarządzenia z dnia (...) r. o przyjęciu apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w N. (1) z dnia (...) r.

W niniejszej postępowaniu ocenie podlegać mogły zatem jedynie czynności dokonane po upływie okresu objętego badaniem w sprawie (...), a więc wyłącznie podejmowane w toku postępowania międzyinstancyjnego, które trwało niewiele ponad miesiąc, z zastrzeżeniem, że w okresie tym przekazano Sądowi Okręgowemu w Z. akta sprawy w celu rozpoznania skargi na przewlekłość. Bez wątpienia zatem nie można, jak domaga się tego skarżący, czynić w omawianym zakresie jakichkolwiek zastrzeżeń co do sposobu procedowania przez Sąd Rejonowy w N. (1).

W zakresie postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Z. w sprawie (...), skarżący ograniczył się jedynie do konstatacji o pospiesznym i nierzetelnym rozpoznaniu sprawy. Skarżący kolejny raz nie sformułował zatem żadnych konkretnych zarzutów, poprzestając wyłącznie na podkreśleniu wadliwości wyroku sądu odwoławczego, co nie mogło przynieść powodzenia wywiedzionej skardze. Tego rodzaju argumentacja pozostaje bowiem poza zakresem i celem postępowania w przedmiocie stwierdzenia przewlekłości postępowania. T.. Sąd Apelacyjny, rozpoznając skargę na przewlekłość postępowania, nie jest władny kontrolować merytorycznych rozstrzygnięć podejmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości, a jedynie badać terminowość i prawidłowość czynności podejmowanych w celu wydania merytorycznego rozstrzygnięcia ( vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 września 2013 r. w sprawie II S 28/13, LEX nr 1369282). W tym postępowaniu sąd nie ocenia prawidłowości rozstrzygnięć wydanych w sprawie. Kwestie merytoryczne dotyczące istoty tej sprawy mogą być podnoszone jedynie w postępowaniu odwoławczym ( vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2014 r. w sprawie I (...) 18/14). I jak wynika z poczynionych przez Sąd Apelacyjny ustaleń dotyczących chronologii zdarzeń procesowych, kwestie te, świadczące o wadliwości wyroku sądu odwoławczego, zostały podniesione w kasacji obrońcy od wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) r. w sprawie (...). Z uwagi na poczynione wyżej zastrzeżenia co do właściwości rzeczowej tut. Sądu Apelacyjnego, jedynie marginalnie należy przypomnieć, że akta sprawy wraz z kasacją zostały przekazane do Sądu Najwyższego w dniu (...) r., a następnie na rozprawie w dniu (...) r. Sąd Najwyższy wydał wyrok w tej sprawie ((...)), uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę Sądowi Okręgowemu w Z. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Podkreślenia jeszcze raz wymaga, że Sąd Apelacyjny nie był uprawniony do badania w tym zakresie kwestii ewentualnego naruszenia praw strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Ustosunkowując się natomiast do zarzutów skargi w zakresie postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Z. w sprawie (...), po uchyleniu wyroku przez Sąd Najwyższy i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, należy wskazać, że skarżący upatruje przewlekłości postępowania w zbyt długim okresie oczekiwania na zakończenie sprawy. Przed badaniem kwestii przewlekłości, należy zasygnalizować, że od chwili sporządzenia skargi na przewlekłość postępowania w dniu (...) r., sytuacja procesowa uległa istotnej zmianie, albowiem na rozprawie w dniu (...) r. Sąd Okręgowy w Z. wydał wyrok, uchylając orzeczenie Sądu Rejonowego w N. (1) z dnia (...) r. w sprawie (...) i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w N. (1) do ponownego rozpoznania.

Jednocześnie należy stanowczo podkreślić, że Sąd Okręgowy czynności przygotowawcze w sprawie (...), polegające na zarejestrowaniu sprawy i skierowaniu jej do losowania składu orzekającego podjął tego samego dnia, w którym wpłynęły do niego akta sprawy z Sądu Najwyższego, tj. w dniu (...) r. Następnie przesłał akta do Sądu Rejonowego w N. (1) celem uchylenia zarządzeń dot. wykonania wyroku. W tym zatem przypadku nie mogło być mowy o uchybieniu wymogowi terminowości. Następnie zarządzeniem z dnia (...) r., a więc po upływie 6 miesięcy i 12 dni od momentu wpłynięcia akt sprawy, został wyznaczony termin rozprawy odwoławczej. I w tym wypadku termin spoczywania sprawy nie spełniał omówionych na wstępie przesłanek przewlekłości.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem, że stan taki będzie miał zasadniczo miejsce w przypadku bezczynności sądu odwoławczego polegającej na niewyznaczeniu rozprawy apelacyjnej , która trwa co najmniej 12 miesięcy ( vide: postanowienia Sądu Najwyższego: 3 grudnia 2019 r., I (...) 160/19; z 22 stycznia 2019 r., I (...) 71/18; z 21 lutego 2018 r., (...) 3/18). Kilkumiesięczny okres oczekiwania na wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej mieści się w pojęciu rozsądnego terminu, w którym sprawa może oczekiwać na jej rozpoznanie. Jedynie wyjątkowo krótsze okresy bezczynności mogą uzasadniać stwierdzenie przewlekłości postępowania ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lipca 2014 r., (...) 123/14, LEX nr 1515457; z 12 stycznia 2022 r., I (...) 234/22).

Sąd Apelacyjny podziela przytoczone wyżej poglądy Sądu Najwyższego i nie dostrzega przewlekłości postępowania w sprawie o sygnaturze akt (...) toczącej się przed Sądem Okręgowym w Z.. Samo subiektywne przekonanie skarżącego nie może bowiem skutkować przypisaniem Sądowi bezczynności i w konsekwencji naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Natomiast ocena opisanych powyżej okoliczności, obrazujących dynamikę toczącego się postępowania przed Sądem Okręgowym w Z. w sprawie (...), przemawiała przeciwko stwierdzeniu jego przewlekłości. Działający w nim Sąd podejmował bowiem właściwe czynności, robiąc to w rozsądnych terminach. W tych okolicznościach czas rozpoznania sprawy, liczony od momentu przekazania akt sprawy do chwili jej rozpoznania, obejmujący okres 7 miesięcy i 13 dni – nie jest obiektywnie długi ani rażąco przewlekły.

Uwzględniając powyższe rozważania, brak było podstaw do stwierdzenia, jakoby objęte skargą postępowania spełniały kryteria przewlekłości w rozumieniu powoływanej wyżej ustawy. Skarżący poprzestał przede wszystkim na akcentowaniu łącznego okresu toczącego się w sprawie M. M. (1) postępowania (i to z uwzględnieniem postępowania kasacyjnego), nie dostrzegając, że „wskazanie przez stronę okoliczności uzasadniających skargę na przewlekłość nie może sprowadzać się wyłącznie do zakwestionowania ogólnego czasu trwania postępowania. Powinno każdorazowo wskazywać konkretne czynności procesowe, których sąd nie podjął lub podjął z nieuzasadnioną zwłoką bądź dokonał wadliwie.” ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2.06.2020 r., I (...) 50/20, LEX nr 3008423). Skarżący winien pamiętać, że choć czas trwania postępowania stanowi niezwykle istotny element oceny czy ad casum naruszono prawo strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki to nie stanowi jedynej przesłanki weryfikacyjnej. Konieczne jest bowiem odniesienie się do realiów konkretnej sprawy i dokonanie oceny przez pryzmat kryteriów określonych w art. 2 u.s.p.p. ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2023 r. w sprawie I (...) 226/23).

Uwzględniając poczynione wyżej rozważania, uznać należało, że skarga inicjująca niniejsze postępowanie pozostawała na granicy prawnej dopuszczalności. O ile – jak podnosi się w orzecznictwie - można i należy rozważyć kwestię dostosowania wymaganego stopnia formalizmu wynikającego z art. 6 ust. 2 pkt 2 u.s.p.p. (tj. przytoczenia okoliczności uzasadniających żądanie), w odniesieniu do niefachowych uczestników postępowania, o tyle nie sposób wskazać przesłanek uzasadniających takie podejście w przypadku fachowych pełnomocników, których wiedza i doświadczenie niewątpliwie pozwala na uszczegółowienie zarzutów odnoszących się do sposobu rozpoznania sprawy ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2023 r. I (...) 19/23). Sama krytyczna ocena sprawności postępowania nie jest wystarczająca do uwzględnienia skargi, ale konieczne jest wskazanie, które czynności bądź ich brak autor skargi uważa za opieszałość. Sąd rozpoznający skargę nie może zastępować strony w jej powinnościach dokładnego przytoczenia okoliczności uzasadniających żądanie ( vide: Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 21 lipca 2016 r., II S 18/16).

Wprawdzie, uwzględniając całokształt poczynionego wywodu, można uznać, że oceniane w niniejszej sprawie postępowanie toczy się stosunkowo długo, to jednak wyżej naprowadzone okoliczności dowodzą, że nie było ono dotknięte przewlekłością, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.

Już na zakończenie zasygnalizowania wymaga, z uwagi na podnoszony w skardze stan psychiczny M. M. (1), wywołany niepewnością co do winy i kary, że obecnie przebywa on w izolacji penitencjarnej, mając do odbycia kilkanaście kar pozbawienia wolności, których koniec przypada na dzień (...)

W konsekwencji zaprezentowanej konkluzji, Sąd Apelacyjny w oparciu o przepis art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, wniesioną skargę – jako niezasadną – oddalił.

O kosztach postępowania skargowego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisów wskazanych w pkt 2 niniejszego postanowienia.

I. P. K. L. G. N.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu