II S 3/23 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Poznaniu z 2023-04-05
POSTANOWIENIE
dnia 5 kwietnia 2023 r.
Sąd Apelacyjny w P. w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Przemysław Grajzer
Sędziowie: Maciej Świergosz
Piotr Michalski (spr.)
Protokolant: prot. sąd. Sylwester Leńczuk
bez udziału Prokuratora po rozpoznaniu skargi K. G. (1) ( (...)) dotyczącej naruszenia prawa strony do rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy w postępowaniu sądowym toczącej się przed Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...), Sądem Okręgowym w K. pod sygn. (...) oraz Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...)
postanawia
1. na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U z 2018 r., poz. 75 ze zm.) oddalić skargę;
2. na podst. art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U z 2018 r., poz. 75 ze zm.) w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia wnioskodawcę od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych związanych z niniejszym postępowaniem.
UZASADNIENIE
W dniu (...) r. do Sądu Apelacyjnego w P. wpłynęła datowana na dzień (...) r. skarga pełnomocnika K. G. (1), który – jako obrońca oskarżonego w sprawie – zarzucił przewlekłość postępowania i bezczynność w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...), Sądem Okręgowym w K. pod sygn. (...) oraz Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...). Wnioskodawca wniósł przy tym o zasądzenie na jego rzecz kwoty 20.000,- zł (k. 1-2). Odpowiedzi na skargę udzielił jedynie Prezes Sądu Rejonowego w T., który w piśmie procesowym z dnia (...) r. wniósł o oddalenie skargi jako niezasadnej i obciążenie wnioskodawcy kosztami postępowania (k. 20-21).
W sprawie objętej skargą postępowanie Sądu Rejonowego w T. oraz Sądu Okręgowego w K. znalazło wyraz w następujących czynnościach:
- ⚫
-
akt oskarżenia z dnia (...) r. (k. 166-167) przeciwko wnioskodawcy K. G. (1) (o popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.) wpłynął do Sądu Rejonowego w T. w dniu (...) r. (k. 173);
- ⚫
-
sprawę zarejestrowano pod sygn. (...) i zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Rejonowego w T. z dnia (...) r. skierowano do Systemu Losowego Przydziału Spraw celem wylosowania sędziego sprawozdawcy (k. 175);
- ⚫
-
w dniu (...)r. system (...) wylosował sędziego sprawozdawcę w osobie p. s. I. K. (k. 175);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia(...) r. wyznaczono na dzień(...) r. posiedzenie w przedmiocie wydania wyroku nakazowego (k. 176);
- ⚫
-
na posiedzeniu w dniu(...). wydano wobec wnioskodawcy wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w T. w sprawie o sygn. (...) (k. 191);
- ⚫
-
odpis wyroku został doręczony Prokuratorowi w dniu (...) r. (k. 200) i K. G. w dniu(...). (k. 202);
- ⚫
-
w dniu (...)r. wpłynął do Sądu sprzeciw Prokuratora od ww. wyroku (k. 207-208), zaś w dniu 28 stycznia wpłynął sprzeciw K. G. (k. 215);
- ⚫
-
w związku z powyższym sprawę ponownie skierowano do (...) i w dniu (...) r. system (...) wylosował sędziego sprawozdawcę w osobie p. s. B. S. (k. 209);
- ⚫
-
pismem z dnia (...)r. K. G. wniósł o przydzielenie mu obrońcy z urzędu (k. 214);
- ⚫
-
w dniu (...)r. wezwano K. G. (3) do złożenia oświadczenia majątkowego (k. 233), które to oświadczenie oskarżony złożył w dniu (...) r. (k. 240);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. wyznaczono oskarżonemu obrońcę z urzędu w osobie adw. K. G. (k. 243);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia(...) r. wyznaczono pierwszy termin rozprawy na dzień (...)r. (k. 252);
- ⚫
-
na rozprawie w dniu (...) r. (na którą na wniosek oskarżonego został on doprowadzony) otwarto przewód sądowy – odczytano akt oskarżenia, przesłuchano oskarżonego oraz odczytano zeznania jednego świadka, która na rozprawę się nie stawiła; następnie zamknięto przewód sądowy, wysłuchano głosów stron i wydano w sprawie wyrok, którym uniewinniono K. G. od popełnienia zarzucanego mu czynu (rozprawa trwała (...) min. – k. 292-295);
- ⚫
-
w dniu (...) r. wpłynął wniosek oskarżonego o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie (k. 298), taki sam wniosek Prokuratora wpłynął w dniu (...) r. (k. 305);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. wezwano oskarżonego do uzupełnienia braków formalnych jego wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie (k. 303) – pismem z dnia (...) r. obrońca oskarżonego poinformował, iż oskarżony nie domaga się sporządzenia uzasadnienia na piśmie (k. 308);
- ⚫
-
w dniu (...)r. zostało sporządzone uzasadnienie wyroku (k. 310-313);
- ⚫
-
odpis wyroku wraz z uzasadnieniem został doręczony Prokuratorowi w dniu (...) r. (k. 318);
- ⚫
-
w dniu (...) r. wpłynęła apelacja Prokuratora (k. 324-329);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. apelację przyjęto (k. 330) i w dniu (...)r. akta sprawy wraz z apelacją przedstawiono Sądowi Okręgowemu w K. (k. 342);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. sprawę zarejestrowano pod sygn. (...) i skierowano do (...) celem wylosowania sędziego sprawozdawcy (k. 343);
- ⚫
-
w dniu (...) r. system (...) wylosował sędziego sprawozdawcę w osobie p. s. A. W. (k. 344);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. wyznaczono termin rozprawy na dzień (...)r. (k. 351);
- ⚫
-
postanowieniem z dnia (...) nie uwzględniono wniosku K. G. o doprowadzenie na rozprawę odwoławczą (k. 357);
- ⚫
-
na rozprawie w dniu (...) r. przeprowadzono przewód sądowy i odroczono wydanie wyroku do dnia (...) r. (k. 365);
- ⚫
-
wyrokiem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w K. (sygn. akt (...)) uchylił wyrok Sądu Rejonowego w T. i sprawę przekazał temuż sądowi do ponownego rozpoznania (k. 367);
- ⚫
-
sporządzono uzasadnienie wyroku (k. 368-371) w dniu (...)r. akta sprawy zwrócono Sądowi Rejonowemu w T. (k. 374);
- ⚫
-
sprawę zarejestrowano pod sygn. (...) i zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Rejonowego w T. z dnia (...)r. skierowano do Systemu Losowego Przydziału Spraw celem wylosowania sędziego sprawozdawcy (k. 390);
- ⚫
-
w dniu (...) r. system (...) wylosował sędziego sprawozdawcę w osobie p. s. W. M. (k. 391);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...)r. wyznaczono rozprawę na dzień (...) r. (k. 392);
- ⚫
-
na rozprawie w dniu(...) r. otwarto przewód sądowym – odczytano akt oskarżenia, odczytano wyjaśnienia oskarżonego, którego nie sprowadzono na rozprawę z zakładu karnego (ponieważ o to nie wnosił) i przesłuchano dwóch świadków i rozprawę odroczono do dnia (...) r. dopuszczając dowód z przesłuchania kolejnego świadka (rozprawa trwała 52 min. – k. 411-413);
- ⚫
-
na rozprawie w dniu (...) r. nie przeprowadzono czynności dowodowych – nie stawiła się świadek, której nie doręczono wezwania jako, że nie ustalono jej adresu zamieszkania a poprzedniego miejsca pracy zwolniła się; postanowiono o przeprowadzeniu czynności sprawdzających w związku z pismem oskarżonego z dnia (...)r. i rozprawę odroczono bez wyznaczania kolejnego jej terminu zobowiązując Prokuratora do podania w terminie 2 miesięcy adresu świadka o przesłuchanie której wniósł (k. 464);
- ⚫
-
w związku z podjętym czynnościami sprawdzającymi uzyskano odpowiedź z M. w dniu (...) r. (k. 483) i (...) S.A. w dniu(...) r. (k. 493); Prokuratura Rejonowa w T. nadesłała również informację z dnia (...) r. o podjętych czynnościach co do świadka, o przesłuchanie której wniosła na rozprawie, z której wynika jednak, że adresu nie ustalono – Prokurator wniósł o przedłużenie terminu do podania adresu świadka do dnia (...) r. (k. 495), który to wniosek postanowieniem z dnia (...)r. uwzględniono (k. 496);
- ⚫
-
pismem z dnia (...) r. Prokurator wniósł o nadesłanie akt sprawy celem okazania znajdujących się w nich dokumentów świadkowi, o przesłuchanie którego wniósł (k. 501);
- ⚫
-
w dniu (...) r. Prokurator zwrócił Sądowi akta wraz z protokołem przesłuchania świadka, osoby, o przesłuchanie wniósł na rozprawie (k. 503-505);
- ⚫
-
postanowieniem z dnia (...) r. zwolniono operatora telefonii komórkowej (...) S.A. z tajemnicy telekomunikacyjnej (k. 508), którego, odpis doręczono wskazanemu operatorowi w dniu (...)r. (k. 511);
- ⚫
-
w dniu (...) r. (...) S.A. nadesłała żądane informacje (k. 516-517), w związku z którymi wystąpiono do (...) ds. Cudzoziemców o podanie informacji dotyczących pobytu obcokrajowca wymienionego w piśmie (...) S.A. w Polsce (k. 519);
- ⚫
-
wobec odmowy udzielenia odpowiedzi z uwagi na braki formalne (k. 523) w dniu (...) r. ponowiono wniosek (k. 524),
- ⚫
-
wobec ponownej odmowy udzielenia odpowiedzi z uwagi na braki formalne (inne niż wymienione poprzednio) (k. 528) w dniu (...) r. ponowiono wniosek (k. 530),
- ⚫
-
w dniu (...)r. wpłynęła odpowiedź Urzędu do Spraw Cudzoziemców, który z uwagi na skąpość danych identyfikujących cudzoziemca (w rejestrze figuruje kilka osób o podanym imieniu i nazwisku) nie jest w stanie udzielić żądanych informacji (k. 537);
- ⚫
-
w dniu (...) r. ponowiono wniosek do Urzędu do Spraw Cudzoziemców zwracając się o informacje dotyczące wszystkich cudzoziemców figurujących w rejestrze pod podanym imieniem i nazwiskiem (k. 541);
- ⚫
-
w dniu (...) r. Urząd do Spraw Cudzoziemców nadesłał żądane informacje (k. 553-554);
- ⚫
-
w dniu (...) r. zwrócono się do Komendy Głównej Straży Granicznej o podanie czy wskazane trzy osoby narodowości ukraińskiej przebywają na terenie P. (k. 556);
- ⚫
-
w dniu(...) r. wpłynęła odpowiedź P. Straży Granicznej w K. (k. 559);
- ⚫
-
zarządzeniem z dnia (...) r. wyznaczono termin rozprawy na dzień (...) r. (k. 560);
Sąd Apelacyjny, zważył, co następuje:
Skarga pełnomocnika K. G. (1) okazała się niezasadna i nie zasługiwała uwzględnienie i to z przyczyn oczywistych.
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U z 2018 r., poz. 75 ze zm.) reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu lub prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze (art. 1 ust. 1).
Zgodnie zatem z treścią z art. 2 ust. 1 ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż jest to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).
Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 2 ustawy).
Przedstawiona powyżej analiza czynności w sprawie toczącej się wpierw przed Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...), następnie przed Sądem Okręgowym w K., jako sądem odwoławczym, pod sygn. (...) i po uchyleniu pierwszego wyroku znów przed Sądem Rejonowym w T. pod sygn. (...) uzasadnia wniosek, iż niniejsza sprawa, prowadzona była w sposób wystarczająco i możliwie sprawny oraz rzetelny. Jako, że przy tym zawarte w skardze zarzuty pełnomocnika K. G. dotyczące tego, na czym owa przewlekłość postępowania miałaby polegać zostały sformułowane w sposób dość blankietowy, tak, że nie sposób z pisma tego odczytać dokładnie intencji autora wniosku, Sąd Apelacyjny z urzędu dokonał własnej kontroli szybkości i sprawności podejmowanych w sprawie czynności oraz decyzji procesowych.
Od razu na wstępie jednak Sąd Apelacyjny pragnie wskazać, iż poza sferą swych rozważań pozostawia uwagi autora wniosku co do sprawności postępowania przygotowawczego albowiem związany jest treścią wniosku – pełnomocnik K. G. nie wniósł zaś o stwierdzenie przewlekłości na etapie postępowania przygotowawczego.
Wracając jednak do meritum w ocenie Sadu Apelacyjnego, jak ustalono na podstawie akt, postępowanie sądowe prowadzone było od początku możliwie sprawnie a decyzje podejmowane były bez zbędnej a już na pewno nadmiernej zwłoki. Rozprawy – wbrew twierdzeniom autora wniosku – były wyznaczane możliwe sprawnie i bezzwłocznie. Dość powiedzieć, że od czasu wpłynięcia aktu oskarżenia do Sądu do wydania wyroku przez Sąd odwoławczy minęło zaledwie 9 miesięcy, a przy tym w sprawie tej wydano wpierw również wyrok nakazowy, w związku z czym o jakiejkolwiek opieszałości nie może być jakiejkolwiek mowy. Sąd Apelacyjny ma oczywiście świadomość faktu, iż powtórzone postępowanie przed Sądem Rejonowym w T. nie toczy się już tak wartko niemniej – czego autor wniosku w ogóle nie dostrzega – nie jest to wynikiem opieszałości sądu lecz okoliczności obiektywnych. Sąd Okręgowy uchylając wyrok i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania zawarł w uzasadnieniu wyroku określone wytyczne, które Sąd Rejonowy stara się realizować. Nie jest winą sądu to, że co do pierwszej ze świadków wystąpiły takie trudności odnośnie ustalenia jej miejsca pobytu (co w końcu Sądowi Rejonowemu udało się ustalić) a co do drugiego świadka – jest on obywatelem U., jak się okazuje o dość powszechnym imieniu i nazwisku (w rejestrze prowadzonym przez Urząd do Spraw Cudzoziemców występują trzy osoby o tym imieniu i nazwisku) co rodzi określone trudności z ustaleniem samego faktu czy osoba ta w ogóle przebywa jeszcze na terenie P.. Autor wniosku przechodzi na tym do porządku dziennego w ogóle nie dostrzegając wysiłków jakie Sąd Rejonowy podejmuje by wykonać wytyczne jakie zostały mu przedstawione w uzasadnieniu wyroku uchylającego pierwszy wyrok jaki zapadł w sprawie niniejszej. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika K. G. zresztą sprawa ta nie jest tak prosta i oczywista zważywszy zwłaszcza na fakt, że przestępstwo, którego popełnienie zarzuca się wnioskodawcy miało zostać dokonane transgranicznie z wykorzystaniem internetu. Sąd Apelacyjny pragnie z całą mocą podkreślić, iż oczekiwania wnioskodawcy co do szybkiego ponownego wydania wyroku uniewinniającego nie mogą przekładać się na spłycenie postępowania dowodowego, które w sprawie niniejszej, z przyczyn obiektywnych – na co zwracano uwagę powyżej – nie jest wcale łatwe do przeprowadzenia.
Podsumowując zatem, zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy, w sytuacji, gdy Sąd uznaje skargę za niezasadną, wydaje decyzję o jej oddaleniu, co też Sąd Apelacyjny uczynił w punkcie 1. postanowienia. Sąd Apelacyjny zwolnił wnioskodawcę od obowiązku zapłaty kosztów mając na uwadze to, iż jest on pozbawiony wolności w związku z czym nie zarobkuje i kosztów tych i tak ponieść nie będzie w stanie.
P. M. (1) P. G. M. Ś.
Pouczenie:
Postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Przemysław Grajzer, Maciej Świergosz
Data wytworzenia informacji: