Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący : Sędzia Małgorzata Mazurkiewicz –Talaga

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2023r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. M. (1)

przeciwko Koło (...) w P.

o ustalenie i zapłatę lub uchylenie uchwał

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 13 stycznia 2022r , sygn. akt I C 1053/19

oddala apelację.

M. T.

I A Ca 826/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28.06.2019 r. powód H. M. (1) wniósł o ustalenie, że jest członkiem Koła (...) CZAJKA w P. ewentualnie stwierdzenie nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków K. nr (...) z dnia 11.05.2019 r. oraz poprzedzającą uchwałę zarządu kola łowieckiego z dnia 14.09.2018 r. o skreśleniu powoda z listy członków koła łowieckiego z powodu zalegania ze składkami ewentualnie uchylenie uchwał Walnego Zgromadzenia oraz Zarządu Kola nr(...)

W piśmie z dnia 27.05.2020 r. powód wniósł dodatkowo o zasądzenie od pozwanego kwoty 10000 zł. zadośćuczynienia z tytułu ciągłego skreślania go z listy członków koła łowieckiego ( k. 50).

W odpowiedzi na pozew dnia 5.11.2019 r. pozwane Koło (...) wniosło o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 4.02.2021 r. pozwany wniósł oddalenie żądania zasądzenia kwoty 10000 zł. z tytułu zadośćuczynienia za skreślanie powoda z grona członków K.

W toku dalszego postepowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił powództwo i obciążył powoda kosztami postępowania.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Powód H. M. (1) jest członkiem Kola Łowieckiego nr (...) w P. od 1991 r. Po raz pierwszy nastąpiło skreślenie powoda z listy członków Koła (...) w P. z powodu zalegania z należnościami na rzecz koła w dniu 14.08.2013 r. na mocy uchwały podjętej przez Zarząd Koła. Uchwałą z dnia 23.01.2014 r. Zarząd Okręgowego (...) Związku Łowieckiego w P. uchylił powyższą uchwałę uznając, że doszło do naruszenia par.170ust.1 i (...) Statutu. Zaskarżona uchwała nie zawierała bowiem uzasadnienia.

W dniu 20.04.2013 r. została podjęta przez Walne Zgromadzenie Koła (...) w P. uchwala nr (...) w sprawie prac na rzecz K. - o wprowadzeniu prac na rzecz K. w ilości 20 godzin rocznie. W przypadku nie uczestniczenia w pracach lub nie przepracowania wyznaczonego minimum godzin wprowadzono odpłatność w wysokości 20 zł. za godzinę. Zwolnieni z tego obowiązku zostali członkowie K., którzy ukończyli (...) rok życia. W dniu 12.05.2018 r., została podjęta uchwała Walnego Zgromadzenia Członków Kola Łowieckiego w sprawie składki na prace gospodarczo – hodowlane – wprowadzono obowiązkową składkę na prace gospodarczo – hodowlane Kola w kwocie 600 zł. na każdy sezon, z możliwością odpracowania składki w przeliczeniu 30 zł. za godzinę prac na rzecz K.. W uchwale, tak jak poprzednio, zwolniono od składki członków K. którzy ukończyli (...) lat. Podjęcie tej uchwały było związane z tym, że w dniu 12.12.2017 r. Zarząd Okręgowego (...) Związku Łowieckiego w P. na podstawie par.173 ust.2 i 3 Statutu (...) uchylił uchwałę nr (...) z dnia 20.04.2013 r. w sprawie prac na rzecz koła. W uzasadnieniu stwierdzono, że uchwała ta została podjęta wbrew przepisom Statutu (...). Statut nie zezwala bowiem na zobowiązywaniu członków kół łowieckich do świadczenia pracy na rzecz koła. Par. (...) Statutu określa enumeratywnie w 20 punktach co należy do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia. Nie ma tam punktu zezwalającego na zobowiązaniu myśliwych do prac na rzecz koła. Jedynie w punkcie 8 jest upoważnienie dla walnego zgromadzenia do uchwalania wysokości innych opłat na rzecz koła świadczonych przez członków. Uchwałą tą Zarząd Okręgowego (...)Związku Łowieckiego w P. uchylił także w ramach nadzoru uchwałę Zarządu Koła (...) w P. z dnia 17.10.2017 r. o wykreśleniu H. M. (1) z listy członków koła. Uzasadniając powyższą decyzję stwierdzono, że zarząd koła opierając się na uchwale walnego zgromadzenia z dnia 20.04.2013 r. w dniu 4.04.2017 r. podjął uchwałę w sprawie obciążenia kwotą 400 zł. każdego z myśliwych w tym również H. M. za niewywiązywanie się z obowiązku prac na rzecz koła. Z uwagi na to, że zgodnie z par. 43 ust. 2 Statutu (...) istnieje możliwość skreślenia z listy członków koła osoby, która zalega z zapłatą składek członkowskich lub innych opłat uchwalonych przez walne zgromadzenie, a walne zgromadzenie koła nie uchwaliło obowiązku innych opłat na rzecz kola ( uchwaliło jedynie obowiązek prac na rzecz kola i to bez podstawy prawnej, a dopiero w przypadku niezrealizowania tego obowiązku możliwość wpłaty zamiennika pieniężnego, brak było podstawy do wydania ww. uchwały o wykreśleniu H. M. z listy członków kola.

Uchwała ta uprawomocniła się albowiem odwołanie Zarządu Koła nie zostało uwzględnione przez Okręgową Radę Łowiecka w P. w dniu 20.03.2018 r. W uzasadnieniu swojej decyzji Okręgowa Rada Łowiecka uznała argumenty przedstawione przez odwołującego za bezzasadne. Według (...) brak jest podstaw do stwierdzenia, że kwestia prac na rzecz koła łowieckiego była przedmiotem wieloletnich dyskusji w (...) i że nie doszło do jakichkolwiek rozstrzygnięć ze strony organów (...). Przepis par.53 pkt 8 Statutu (...) jest jasny i jest on z pewną inercją wprowadzany w kołach łowieckich, które kierując się wieloletnią wcześniejszą praktyką nie dostrzegały potrzeby zmiany wcześniej podjętych uchwał. Wbrew twierdzeniom zawartym w odwołaniu organ (...) jakim jest Zarząd Główny (...) w dniu 21.01.2015 r. podjął uchwałę, że walne zgromadzenie koła nie posiada kompetencji do nakładania obowiązków wykonywania prac gospodarczych na rzecz koła przez członków. Pogląd ten podzieliła Komisja Prawa (...), która uznała, że wyznaczenie limitów obowiązujących prac gospodarczych nie znajduje uzasadnienia w Statucie (...). Jedyną formą dopuszczalną byłoby – w ocenie Zarządu Głównego (...) oraz Komisji Prawa (...), ustalenie należności pienięźnych od każdego z myśliwych z tytułu prac gospodarczych i ewentualne ustalenie przelicznika w razie chęci wykonania określonych prac gospodarczych przez członków koła. A zatem obowiązkiem członka koła jest zawsze uiszczanie uchwalonej przez walne zgromadzenie należności pieniężnej, a ewentualnym przywilejem członka odpracowanie tej należności.

Zarząd Kola Łowieckiego nr (...) (...) w P. przed rozpoznaniem odwołania zarządu od uchwały Zarządu Okręgowego (...) Związku Łowieckiego w P. z dnia 12.12.2017 r. w dniu 15.01.2018 r. wezwał H. M. (1) do zapłaty pieniędzy na rzecz koła za niewykonane prace społeczne. H. M. (1) w dniu 29.01.2018 r. udzielił pisemnej odpowiedzi, że żądanie to uważa za bezzasadne w świetle uchwały Zarządu Okręgowego (...)Związku Łowieckiego w P. z dnia 12.12.2017 r. i wniósł o zaliczenie opłat jakie z tej racji dokonywał na opłatę składek członkowskich w żądanej wysokości 480 zł. Zarząd Kola na pismo to nie odpowiedział i w dniu 21.02.2018 r. podjął kolejną uchwałę o skreśleniu H. M. z listy członków koła za nieregulowanie zaległych składek członkowskich. Od tej uchwały H. M. (1) odwołał się do Walnego Zgromadzenia Kola, które na zebraniu w dniu 15.05.2018 r. podtrzymało decyzję o skreśleniu powoda z listy członków koła. Od uchwały tej powód złożył odwołanie i w dniu 21.06.2018 r. Zarząd Okręgowy (...) P. uchylił tą uchwałę. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano na uchybienia jakich dopuszczono się w trakcie procedowania nad skreśleniem H. M. z listy członków koła. Mianowicie na zebraniu Walnego Zgromadzenia K. w dniu 15.05.2018 r. nie poinformowano obecnych na nim i glosujących członków koła o podjętych w tej sprawie uchwałach Zarządu Okręgowego z dnia 21.12.2017 r.. i Okręgowej Rady Łowieckiej z dnia 20.03.2018 r., a przede wszystkim o tym, że uchylona została jako sprzeczna z prawem uchwała o obowiązku prac społecznych i o tym, że M. prosił by z kwot płaconych przez niego dotychczas za niewykonanie prac społecznych zaliczyć potrzebne 480 zł. na opłatę składek członkowskich. Zarząd miał w pełni świadomość co do powyższych kwestii gdyż uchwała Okręgowej Rady Łowieckiej dotarła do koła w dniu 24.04.2018 r.. A zatem uczestnicy Walnego Zgromadzenia jako nie znający wszystkich ważnych aspektów sprawy byli w błędzie głosując nad skreśleniem H. M. z listy członków koła. Również Zarząd Koła nie odniósł się, podejmując uchwałę o skreśleniu, do wniosku H. M. o zaliczeniu opłat za prace na poczet nieregulowanych składek. Nadto, uchwały te poza wadami merytorycznymi, posiadają wadę formalna powodujące ich nieważność gdyż nie zawierają uzasadnienia. Uchwała Walnego Zgromadzenia nie zawiera pouczenia o możliwości odwołania się od niej i nie została ona doręczona powodowi na piśmie. Zarząd Okręgowy (...) w P. stwierdził, że w dacie 15.05.2018 r. uchwała Zarządu K. i Walnego Zgromadzenia Członków Zarządu Kola już nie istniały w obrocie prawnym bowiem zostały uchylone prawomocną uchwałą Zarządu Okręgowego (...) w P.. Podejmowanie więc uchwały o skreśleniu H. M. z listy członków koła było bezprawne i było oczywistym zignorowaniem uchwały Zarządu Okręgowego (...) w P. z dnia 12.12.2017 r. o uchyleniu ww. uchwały Zarządu K. i ww. uchwały Okręgowej Rady Łowieckiej, które dotarły do koła w dniu 7.05.2018 r.

W dniu 22.08.2018 r. Zarząd Koła Łowieckiego (...) (...) w P. wezwał H. M. (1) do zapłaty zaległych składek na rzecz koła w łącznej wysokości 600 zł. na którą składają się: składka w kwocie 480 zł. za sezon (...) część składki za okres od kwietnia do czerwca za sezon (...) w kwocie 120 zł. i to w terminie 14 dni pod rygorem podjęcia uchwały o skreśleniu go z listy członków koła.

W odpowiedzi na to pismo H. M. (1) poinformował Zarząd Koła, że nie zapłaci składki za (...) w kwocie 480 zł. gdyż został skreślony z członka koła w dniu 17.10.2017 r. i jedynie może zapłacić składkę z tego okresu w kwocie 260 zł. oraz, że nie może zapłacić składki za kwiecień, maj i czerwiec 2018 r. bo również nie był członkiem koła. Jednocześnie zażądał on rozliczenia wpłaconych kwot na czyn społeczny jako nienależne. W piśmie tym zażądał także od koła odszkodowania w kwocie 10 tyś. zł. za uporczywe wykreślanie go z listy członków koła oraz przeproszenie za nękanie jego osoby. W odpowiedzi na to pismo Zarząd Koła zaprosił H. M. na posiedzenie Zarządu, które odbędzie się 14.09.2018 r. o godz. 17.00 w schronisku myśliwskim w L., a celem spotkania będzie wyjaśnienie zobowiązań finansowych H. M. wobec koła. H. M. (1) poinformował pismem z dnia 8.09.2018 r., że nie przyjedzie na posiedzenie zarządu w dniu 14.09.2018 r. i że może spotkać się z zarządem na terenie miasta P. przy czym celem spotkania może być jedynie kwestia zobowiązań koła wobec niego a nie odwrotnie. Oświadczył on także, że podtrzymuje wszystkie tezy przedstawione w piśmie z dnia 31.08.2018 r.

W dniu 14.09.2018 r. została podjęta na podstawie (...) Statutu (...) uchwala przez Zarząd Koła Łowieckiego nr (...) (...) w P. o skreśleniu H. M. (1) z listy członków koła. W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że H. M. zalega na dzień 14.09.2018 r. w zapłacie składek w kwocie 340 zł., na którą to kwotę składają się następujące należności: składka członkowska za sezon łowiecki (...) w kwocie 220 zł., część składki za miesiące kwiecień, maj, czerwiec za sezon (...)w kwocie 120 zł. Pokreślono także, ze H. M. nie stawił się na zebranie zarządu aby wyjaśnić zaistniałą sytuację. Wskazano też, że kwoty zapłacone dobrowolnie na czyn społeczny przez H. M. jako takie nie podlegają dalszemu rozliczeniu. Nadto uchwały o skreśleniu H. M. na skutek składanych przez niego odwołań nie były prawomocne, a zatem nie wywołały skutku uzasadniającego brak regulowania składek na rzecz koła. Jako podstawę prawną podjętej uchwały wskazano par. 43 ust.2 Statutu (...) Odpis uchwały został doręczany powodowi z pouczeniem o możliwości odwołania się w terminie 14 dni do Walnego Zgromadzenia K..

Powód w zakreślonym terminie odwołał się od uchwały. W dniu 11.05.2019 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków Koła (...) w P.. Nie uczestniczył w nim H. M. (1). Tego dnia została podjętą uchwała o utrzymaniu w mocy uchwały Zarządu Kola o skreśleniu z listy członków H. M. (1). W uzasadnieniu stwierdzono między innymi, że Zarząd Koła w związku z nieuregulowaniem przez H. M. zaległych składek członkowskich był uprawniony do podjęcia zaskarżonej uchwały, zgodnie z zasadą sprawiedliwości i równego traktowania wszystkich członków K.. Odpis uchwały został doręczony H. M. z pouczeniem, że uchwala jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie w postępowaniu wewnątrz organizacyjnym w ramach struktur (...), a może on skorzystać z uprawnień wynikających z art. 33 ustawy z dnia 13.10.1995 r. Prawo Łowieckie.

Powód w dniu 14.07.2014 r. wpłacił kwotę 400 zł. z tytułu prac gospodarczych za sezon łowiecki (...). W dniu 31.08.2015 r. wpłacił on kwotę 400 zł. z tytułu prac gospodarczych na rzecz K. za sezon (...). Regulował on także składki członkowskie w następującej wysokości: za rok (...) (...) (...) (...) (...) (...)Na dzień14.09.2018 r. kiedy to została podjęcia uchwała o skreśleniu go z listy członków jego zaległość z tytułu składek członkowskich wynosiła łącznie 360 zł. ( 220 zł. – składka za sezon (...), 120 zł. – część składki za sezon (...) ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony oraz częściowo na podstawie zeznań złożonych przez powoda i przedstawicieli pozwanego koła łowieckiego.

Dokumenty urzędowe i prywatne zostały uznane przez Sąd za wiarygodne albowiem nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności, a także ich prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała. Nadto, trzeba wskazać, że w myśl art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Sąd uznał, że przedstawione przez strony dowody wpłat powoda na rzecz Kola Łowieckiego (...) jak również to z jakiego tytułu były one dokonywane, w świetle wyjaśnień stron, są wiarygodnym źródłem informacji na ten temat. Wnikliwa analiza zeznań stron oraz ww. dowodów wpłat pozwala na postawienie tezy, że poza kwotami wynikającymi z tych dokumentów, żadnych innych kwot powód nie przekazał na poczet należności z tytułu składek członkowskich oraz z tytułu prac gospodarczych.

Zeznaniom stron Sąd dał wiarę w zakresie w jakim były one ze sobą spójne oraz potwierdzały się one w dokumentach. W szczególności dotyczy to – o czym była wyżej mowa- kwot wpłaconych przez powoda, jak również podejmowanych przez uprawnione do tego organy uchwał. To, iż powód jak i pozwane Koło (...) w odmienny sposób interpretowały kwestie dotyczące oceny prawnej, dla oceny zeznań stron nie miało żadnego znaczenia gdyż to Sąd dokonywał takowej oceny w świetle obowiązujących przepisów.

Mając na uwadze dokonane ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał , że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie ( Dz.U. z 2005 r., nr 127, poz. 1066 ze zm.) – przepis ten wszedł w życie w dniu 21 kwietnia 2014 r., w sprawach utraty członkostwa w kole łowieckim, nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego albo od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne stronom postępowania przysługuje, w terminie 14 dni od otrzymania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie, odwołanie do sądu okręgowego, z zastrzeżeniem art. 42 da ust. 3. Od orzeczenia sądu okręgowego kasacja nie przysługuje. Członek koła łowieckiego może utracić członkostwo wskutek skreślenia z listy lub wykluczenia. Zgodnie z regulacjami Statutu (...) obowiązującymi w dacie podejmowania zaskarżonych przez powoda uchwał, członek koła mógł utracić członkostwo wskutek skreślenia z listy lub wykluczenia z koła ( par.42 Statutu). Jeśli chodzi o skreślenie z listy to ma ona miejsce w przypadku dobrowolnego wystąpienia z koła albo utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim ( par.43ust.1 Statutu (...)). Do skreślenia może dojść także na mocy uchwały zarządu koła w razie zalegania przez członka z zapłata składek oraz innych opłat. Natomiast wykluczenie członka z kola może nastąpić w przypadku nieprzestrzegania prawa łowieckiego, Statutu bądź uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązków nałożonych przez uprawnione organy koła, a także gdy członek koła rażąco narusza zasady współżycia koleżeńskiego, dobre obyczaje bądź zasady etyki i tradycji łowieckiej ( par. 42 Statutu (...)). Rozstrzygnięcie w przedmiocie wykluczenia podejmuje walne zgromadzenie koła ( par. 44 ust. 2 Statutu (...)). Prawo do wniesienia odwołania do sądu od uchwał w przedmiocie skreślenia z grona członków koła oraz wykluczenia z koła przysługuje w przypadku wyczerpania drogi postępowania wewnątrzorganizacyjnego. Wymóg ten należy rozumieć w ten sposób, że złożenie odwołania do sądu powszechnego musi być poprzedzone zaskarżeniem uchwały do organu wyższej instancji w ramach postępowania wewnątrzorganizacyjnego. Zagadnienie dotyczące postępowania wewnątrzorganizacyjnego było uregulowane w Dziale IV Statutu. Zgodnie z par.171 Statutu (...) od uchwał organów koła łowieckiego podjętych w pierwszej instancji, zainteresowanemu członkowi przysługuje odwołanie. Organy rozpoznające ten środek zaskarżenia zostały określone w par. 171 pkt 2 Statutu (...). Natomiast procedura jego składania została ustalona w par. 172 Statutu. Od takiej uchwały dopuszczalne jest złożenie odwołania do sądu okręgowego. W przypadku pominięcia przez zainteresowanego drogi postępowania wewnątrzorganizacyjnego i złożenia odwołania bezpośrednio do sądu, taki środek zaskarżenia powinien zostać odrzucony przez sąd na podstawie art. 199 par.1 pkt 1 kpc. Stosownie do art. 33 ust.6 ustawy Prawo łowieckie droga sądowa w sprawach wymienionych w tym przepisie jest bowiem dopuszczalna jedynie po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego. Zgodnie z art. 33 ust. 6 ustawy Prawo łowieckie środek ten pod nazwą „ odwołanie” powinien zostać wniesiony w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez zainteresowanego rozstrzygnięcia kończącego postepowanie wewnątrzorganizacyjne. Treść tego przepisu powoduje pewne wątpliwości interpretacyjne w związku z praktyką orzeczniczą ukształtowaną przed nowelizacją ustawy. Treść przepisu art. 36 ust.6 ustawy Prawo łowieckie przed nowelizacją była następująca: „ W sprawach nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim oraz utraty członkostwa w kole łowieckim zainteresowany może – po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego – dochodzić swych praw na drodze sądowej”. Do czasu nowelizacji ustawy sprawy o uchylenie uchwał, ewentualnie ustalenie istnienia stosunku członkostwa były rozpatrywane na podstawie norm kodeksu postępowania cywilnego. Wprowadzenie regulacji szczególnej art.33 ust.6 ustawy powoduje, że zainteresowanemu nie przysługuje już powództwo o uchylenie albo ustalenie istnienia stosunku członkostwa , które to środki zostały zastąpione przez instytucję określoną jako „ odwołanie”. Ustawodawca nie określił jaki jest tak naprawdę charakter tego środka ( czy pełni on rolę pewnego „ substytutu” pozwu czy też środka odwoławczego takiego jak apelacja czy zażalenie). W poselskim projekcie nowelizacji art. 33 ust.6 ustawy Prawo łowieckie przewidziane zostało uprawnienie do skierowania skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, które następnie na etapie prac legislacyjnych w sejmie zostało zmienione na odwołanie do sądu okręgowego (por. http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr(...) i zamieszczony tam druk (...), (...) Brak jakiegokolwiek środka odwoławczego ( zwyczajnego czy nadzwyczajnego – por. art.33ust.6 zdanie drugie ustawy) od orzeczenia sądu okręgowego, wskazuje na to, że orzeczenie takie jest prawomocne, a sąd rozpatrujący odwołanie działa jako sąd drugiej instancji. To świadczyłoby o tym, że odwołanie z art., 33 ust. 6 ustawy ma charakter środka zaskarżenia takiego jak apelacja czy zażalenie. Jest to bardzo ważne z praktycznego punktu widzenia tzn. jak powinno być skonstruowane takie pismo. Nadal jednak – w przypadku przyjęcia takiej interpretacji- nie jest jasne na podstawie jakich przepisów proceduralnych ( kodeksu postępowania cywilnego czy karnego) miałby działać sąd okręgowy. Dotychczasowa praktyka była taka, że sprawy wytaczane na podstawie art. 33 ust. 6 ustawy ( w poprzednim brzmieniu) były rozstrzygane na podstawie kodeksu postepowania cywilnego. W tym momencie jest to jednak problematyczne. Do spraw już wcześniej uregulowanych w tym przepisie dodane zostały także „ orzeczenia kończące postepowanie dyscyplinarne” a tymczasem do postępowania dyscyplinarnego według regulacji aktualnie obowiązującej w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy kodeksu postępowania karnego. Jeśliby zatem przyjąć, że odwołanie jest rozpatrywane na podstawie norm kodeksu postepowania cywilnego, doszłoby do paradoksalnej sytuacji w której do postępowania dyscyplinarnego znajdowałyby zastosowanie przepisy jednej procedury, a do postępowania odwoławczego przed sądem okręgowym innej. Logicznie byłoby aby sprawy związane z członkostwem w kole bądź w polskim Związku Łowieckim, jeśli decyzje w tym zakresie podejmowane były w drodze uchwały odpowiedniego organu koła albo związku, były rozpatrywane jak dotychczas przez sądownictwo cywilne na podstawie przepisów procedury cywilnej, a odwołania od orzeczeń dyscyplinarnych na podstawie przepisów procedury karnej. Taki wniosek nie wynika jednak wprost z art., 33ust. 6 ustawy ( komentarz do art. 33 ustawy Prawo łowieckie, Adam Pązik, Lex 2015).

Oczywistym jednak jest, że powyższe niejasności dotyczące interpretacji powyższego przepisu nie powinny w żadnej mierze wpływać na prawo członka koła łowieckiego, często nie posiadającego odpowiedniego przygotowania prawnego, co do możliwości ubiegania się przed sądem o swoje prawa członkowskie utracone na skutek uchwały uprawnionego organu. Tym nie mniej, mając na względzie fakt, iż ustawodawca dokonując nowelizacji art. 33 ust. 6 Prawa łowieckiego, który wprowadził nową formę zaskarżenia uchwał koła łowieckiego, w pierwszej kolejności należało rozważyć jaki jest charakter prawny żądania powoda w odniesieniu do uchwał o skreśleniu go z grona członków koła łowieckiego, a mianowicie czy stanowi ono odwołanie złożone w trybie art. 33 ust. 6 ustawy Prawo łowieckie, czy też jest to typowa sprawa o ustalenie nieważności uchwały względnie ustalenie członkostwa w kole łowieckim. Analiza treści pozwu stanowi podstawę do przyjęcia, że powodowi w pierwszej kolejności chodzi o ustalenie, że jest on członkiem koła łowieckiego w związku z podjęciem przez organy koła uchwał dotkniętych nieważnością, a na wypadek nie uwzględnieniu tego roszczenia, o uchylenie zaskarżonych uchwał. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż nie jest prawdą jakoby zalegał on ze składkami, a wręcz przeciwnie, to koło jest mu winne pieniądze gdyż wpłacił on określone kwoty za czyn społeczny , co było niezgodne ze statutem. Podniósł on także, że nie było podstaw do podjęcia zaskarżanej uchwały przez Zarząd Koła gdyż usprawiedliwił on swoją nieobecność na posiedzeniu zarządu koła w dniu 14.09.2018 r.

Z uwagi na fakt, iż zgodnie z obecnie owiązującymi przepisami , członkowi kola przysługuje prawo złożenia odwołania od uchwał o skreśleniu z grona członków, roszczenie o ustalenie dalszego członkostwa ewentualnie stwierdzenie nieważności uchwały powodowi nie przysługuje. Te roszczenia powoda mogły być jedynie rozpoznane na podstawie art. 189 kpc zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes prawny należy ujmować jako istniejącą po stronie powoda chęć uzyskania określonej korzyści w sferze jego sytuacji prawnej, polegającej na stworzeniu stanu pewności co do określnego prawa lub stosunku prawnego. Istotne jest przy tym aby skutek jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego definitywnie zakończył spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegł powstaniu takiego sporu w przyszłości. Dopiero wtedy bowiem wyrok ustalający zapewni powodowi pełną ochronę jego prawnie chronionych interesów ( wyrok SA w Poznaniu z dnia 5.04.2007 r., III AUa 1518/05, Lex nr 257445). Przyjmuje się także, że ocena interesu prawnego powoda w wytoczeniu powództwa o ustalenie w trybie art. 189 kpc może zależeć też od celowości dążenia do ustalenia prawa lub stosunku prawnego. Z tego względu istnienie interesu prawnego jest kwestionowane w sytuacji, gdy występuje inna forma ochrony prawa powoda, lepiej osiągająca skutki, do jakich skarżący zmierza zgłaszając określone roszczenie. Co także istotne, wykazanie interesu prawnego do wytoczenia powództwa o ustalenie lub nieistnienie prawa bądź stosunku prawnego, zgodnie z obowiązującą w polskim prawie zasadą rozkładu ciężaru dowodu, leży po stronie powoda ( art. 6 kpc). Jeśli zatem strona powodowa nie wykażę swojego interesu prawnego w wytoczeniu konkretnego powództwa, zachodzą podstawy do oddalenia zgłoszonego roszczenia.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy, Sąd uznał, że powód nie uprawdopodobnił swego interesu prawnego w ustaleniu członkostwa w pozwanym kole łowieckim oraz ustaleniu nieważności zaskarżonych uchwał. Powód w ogóle tej kwestii nie poruszył w pozwie, nie wyjaśnił na czym miało by polegać stworzenie na przyszłość stanu pewności w sferze jego sytuacji prawnej na wypadek uwzględnienia pozwu o ustalenie prawa, a co istotne, skoro obecnie obowiązujące przepisy ustawy Prawo łowieckie przewidują określony tryb zaskarżenia uchwał ( odwołanie - zgodnie z art. 33 ustawy ) w zakresie uchwały o skreśleniu z listy, a zatem istnieje dalej idące roszczenie (inna forma ochrony prawa powoda, lepiej osiągająca skutki do jakich powód zmierza zgłaszając określone roszczenie), to okoliczności te stanowią podstawę do ustalenia braku interesu prawnego tak sformułowanych roszczeń. Powyższe było wystarczającą podstawą oddalenia powództwa w zakresie ustalenia prawa oraz stwierdzenie nieważności podjętych uchwał.

Gdyby przyjąć, że powództwo złożone przez powoda ( w zakresie uchylenia uchwał w przedmiocie skreślenia powoda z grona członków koła) stanowiło odwołanie w trybie art. 33 ust. 6 ustawy Prawo łowieckie, to także podlegałoby ono oddaleniu. Zaznaczyć należy, że brak było podstaw do przyjęcia, iż powód składając odwołanie od uchwały o skreśleniu go z listy członków koła, nie zachował terminu 14- to dniowego do ich zaskarżenia. Co istotne, pozwany reprezentowany przez fachowego pełnomocnika tego nie kwestionował, a brak było podstaw do analizowania tej kwestii przez Sąd z urzędu.

W tym miejscu należy przypomnieć, że utrata członkostwa w kole łowieckim następuje poprzez wykluczenie lub skreślenie z listy. Wyodrębnienie dwóch odrębnych sposobów utraty członkostwa jest istotne z tego względu, że wykluczenie członka, przy uwzględnieniu przyczyn uzasadniających taką decyzję, ma charakter represyjny. Uprawnione do tego organy mają bowiem prawo do dokonania oceny czy określone postępowanie członka faktycznie stanowi podstawę do uznania, że jego dalszy udział w strukturach koła jest dopuszczalny, czy też ze względu na naruszenie określonych norm i zasad nie jest to już możliwe ( por. § 44 ust. 1 Statutu (...) z 1.01.2006 r.). Natomiast przyczyną skreślenia z listy członków koła mogą być : dobrowolne wystąpienie z koła, utrata członkostwa w Zrzeszeniu względnie zaleganie przez członka z zapłatą składek członkowskich lub innych opłat uchwalonych przez walne zgromadzenie. A zatem podjęcie uchwały w tym przedmiocie ma charakter de facto automatyczny. Sam fakt zaistnienia konkretnej przesłanki jest wystarczającą podstawą do skreślenia danej osoby z listy członków koła. W przypadku skreślenia z listy członków w przypadku zalegania z opłatami, składkami, jest co prawda mowa o tym, że „ zarząd koła może skreślić z listy członków” daną osobę, to jednak nie powoduje to możliwości ewentualnego kwestionowania takiej decyzji z przyczyn innych niż fakt nieuregulowania składek lub opłat.

Zarząd koła ma prawo do dokonania własnej, nie poddającej się weryfikacji w trybie odwołania ( do walnego zgromadzenia względnie sądu) oceny czy ten środek zastosować czy też nie. Ingerencja w motywy takiej decyzji jest – zdaniem Sądu – niemożliwa i to pomimo tego, że skreślenie z listy członków koła jest – podobnie jak wykluczenie, dotkliwą sankcją. Podkreślić należy, że skreślenie z listy członków koła jest pozbawieniem członkostwa w oparciu o kryteria formalne, a tryb ten ma zastosowanie do sytuacji oczywistych, weryfikowalnych bez potrzeby dokonywania oceny funkcjonowania członka w kole ( wyrok SA w Białymstoku z dnia 212.11.2013 r. w sprawie I ACa 502/13.Lex nr 1402841).

A zatem, w przypadku jeśli zostanie stwierdzone, iż członek kola nie płaci składek ( a jest to przecież jeden z najważniejszych obowiązków członka ), to tylko od decyzji uprawnionego organu zależy czy zastosować tą sankcje czy też nie. Oczywiście warunkiem skorzystania z tej instytucji jest wcześniejsze wezwanie zainteresowanego do wpłacenia zaległych składek w określonym terminie. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, takie wezwanie zostało do powoda wystosowane. Pomimo tego, powód nie uregulował zaległości, a zatem zarząd był uprawniony do podjęcia stosownej uchwały w tym przedmiocie. Co także ważne, powód, pomimo zaproszenia go do na posiedzenie zarządu celem wyjaśnienia zobowiązań finansowych powoda wobec koła na posiedzenie, nie stawił się. Nie ma żadnego znaczenia fakt, że posiedzenie to miało odbyć się w schronisku myśliwskim w L., miejscu, niewątpliwie doskonale znanym powodowi, a to z racji przynależności do koła myśliwskiego już od wielu lat, gdzie takowe posiedzenia także się odbywały.

A zatem ewentualne uwzględnienie odwołania powoda od zaskarżonych uchwał mogłoby zostać uwzględnione tylko w sytuacji jeśli wykazałby on, iż nie ma żadnej zaległości w składkach członkowskich.

Analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że zarówno tryb podjęcia zaskarżonych uchwał nie budzi żadnych zastrzeżeń. Podobnie też obie zaskarżone uchwały zawierają wszelkie niezbędne elementy ( zostały należycie uzasadnione, zawierają stosowne pouczenia co do sposobu ich zaskarżenia ), przewidziane przepisami prawa. Choć co prawda w uchwale podjętej przez Walne Zgromadzenie Członków Koła (...) w P. z dnia 11.05.2019 r. pouczenie sprowadza się jedynie do podania informacji, iż uchwała ta jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie w postępowaniu wewnątrzorganizacyjnym w ramach struktur (...), a powód może skorzystać z uprawnień wynikających z art.33 ust. 6 ustawy z dnia 13.10.1995 r. Prawo Łowieckie, to uznać należy, za wystarczające takie pouczenie, nie naruszające zasad współżycia społecznego. W pouczeniu został bowiem podany stosowny przepis prawny, a zatem powód mógł się z nim z łatwością zapoznać i stosownie do jego treści podjąć określone działania. Tak też niewątpliwie zrobił, skoro ostatecznie skierował do Sądu pozew w którym zarzucił brak podstaw do podjęcia uchwały o skreśleniu go z grona członków koła. Jak już wyżej wspomniano, ze względu na niejasności co do tego jak należy traktować środek odwoławczy o którym jest mowa w art. 33 ust. 6 Prawa łowieckiego, jaką procedurę stosować, przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy j pojawiły się wątpliwości Sądu w tej kwestii, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, które ostatecznie doprowadziły do oddalenia powództwa w odniesieniu do żądań o ustalenie prawa oraz stwierdzenie nieważności uchwał, ze względu na uznanie, że powód nie posiada interesu prawnego w rozumieniu art. 189 kpc.

Niewątpliwie ma rację powód, iż wcześniejsze decyzje, na podstawie których został on skreślony z listy członków koła zostatały podjęte niezgodnie z prawem, a zatem zasadnie zostały one uchylone w trybie nadzorczym przez odpowiednie organy. Uznać także należy, że pobieranie przez koło na podstawie uchwały z dnia 20.04.2013 r. podjętej przez Walne Zgromadzenie Koła (...) w P. odpłatności w wysokości 20 zł. za godzinę w przypadku nieuczestniczenia w pracach lub nie przepracowania wyznaczonego minimum godzin prac było niezgodne z przepisami statutu (...). Wynika to jednoznacznie z uzasadnień uchwał Zarządu Okręgowego (...) z dnia 12.12.2017 r. oraz z dnia 21.06.2018 r. ( k. 9-11), a także z uzasadnienia uchwały Okręgowej Rady Łowieckiej z dnia 20.03.2018 r. ( k. 7-8). Uchwałą z dnia 12.12.2017 r. Zarząd Okręgowego (...) Związku Łowieckiego uchylił w ramach nadzoru wspomnianą wyżej uchwałę Walnego Zgromadzenia Kola Łowieckiego nr (...) (...) w P. z dnia 20.04.2013 r. w sprawie prac na rzecz koła. Okoliczność powyższa zadecydowała o tym, że w dniu 12.05.2018 r. została podjęta przez Koło (...) uchwała w sprawie składki na prace gospodarczo-hodowlane, która respektowała obowiązujące przepisy Statutu (...) odnoszące się do tej kwestii. Na mocy tej uchwały została wprowadzona obowiązkowa składka na prace gospodarczo – hodowlane K. w kwocie 600 zł. na każdy sezon, z zastrzeżeniem, ze składkę można odpracować w przeliczeniu 30 zł. za godzinę prac na rzecz Kola ( k. 136).

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę ostatecznie uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia we wzajemnych rozliczeniach pomiędzy powodem a Kołem (...) wpłaconych przez powoda składek na podstawie uchwały z dnia 20.04.2013 r. Dopiero bowiem w momencie uchylenia tej uchwały w trybie nadzoru, przestała ona obowiązywać. A zatem do tego momentu członkowie koła byli zobowiązani do jej respektowania, a zatem do regulowania stosownych opłat na rzecz koła. Tym samym domaganie się przez powoda ewentualnego zaliczenia tych opłat, co w konsekwencji mogło doprowadzić do konstatacji, że to Koło (...) ma w stosunku do powoda jeszcze jakieś zobowiązania finansowe, należało uznać za bezpodstawne. Co także istotne, na rozprawie w dniu 16.12.2021 r. powód oświadczył wprost, że nie domagał się on od koła aby wpłacone przez niego opłaty za prace społeczne w wysokości 800 zł jako nienależne zaliczyć je na poczet składek za okres za który nie zostały te składki przez niego zapłacone. Powód uważał bowiem, że środki przez niego wpłacone winny mu zostać zwrócone przez Koło (...) oraz, że nie był on zobowiązany w ogóle do zapłaty składek z uwagi na fakt, że w okresach za które domagano się od niego zapłaty nie był członkiem koła z powodu wykreślenia. Powyższe oświadczenie było o tyle istotne, gdyż Sąd nie mógł niejako wbrew woli powoda dokonać ewentualnego rozliczenia pobranych przez Koło (...) opłat za prace społeczne, co mogłoby stanowić podstawę do uznania roszczenia powoda o uchylenie uchwał za zasadne. Sąd rozważał bowiem możliwość zastosowania w niniejszej sprawie przepisów art. 410 i nast. k. c. dotyczących świadczenia nienależnego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Oczywistym jest, że nie można uznać – tak jak stwierdzono to w uzasadnieniu uchwały z dnia 14.09.2018 r. ( k. 53), że kwoty wpłacone na czyn społeczny przez kol. H. M. (1) zostały dokonane dobrowolnie. Obowiązek ich uiszczania został bowiem wprowadzony na podstawie uchwały z dnia 20.04.2013 r. Nadmienić należy, że na podstawie przedstawionych przez strony stosownych dokumentów obrazujących wpłaty dokonane przez powoda, wynika , że powód na dzień podjęcia uchwały o skreśleniu go z listy członków koła zalegał ze składką członkowską w wysokości 340 zł. W sytuacji gdyby przyjąć jednak, że z uwagi na uchylenie w trybie nadzoru uchwały z 2014 r., uiszczone przez powoda opłaty za prace społeczne faktycznie zostały pobrane bezprawnie, to wówczas istniałaby możliwość zastosowania przepisów kodeksu cywilnego dotyczących nienależnego świadczenia. Zgodnie z art. 410 kc świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Zgodnie z Art. 411 kc nie można żądać zwrotu świadczenia:

1) jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej;

2) jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego;

3) jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu;

4) jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna.

Do zwrotu nienależnego świadczenia mają co do zasady zastosowanie ogólne reguły bezpodstawnego wzbogacenia. A zatem obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia odpada w sytuacji jeśli ten, kto korzyść uzyskał zużył ją lub utracił w taki sposób, ze nie jest już wzbogacony, chyba, ze wyzbywając się korzyści lub zużywając ja powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

W przypadku uznania, że na skutek uchylenia w trybie nadzorczym uchwały z 2014 r., po stronie powoda zaistniała możliwość domagania się zwrotu przez Koło (...) kwot wpłaconych z tego tytułu, to wówczas istniałaby możliwość uznania, że kwota wpłacona przez powoda w wysokości 800 zł. mogłaby zostać zaliczona na poczet zaległych składek członkowskich w wysokości 260 zł. Na moment wezwania do zapłaty zaległych składek z dnia 22.08.2018 r. ( k. 4) zadłużenie powoda wynosiło 600 zł. – składka za sezon (...) w wysokości 480 zł. oraz część składki za okres od kwietnia do czerwca za sezon (...)w wysokości 120 zł. Po wezwaniu do zapłaty powód w piśmie z dnia 31.08.2018 r. poinformował pozwanego, że nie zapłaci składki za część sezonu (...) z uwagi na wykreślenie go z członka koła w dniu 17.10.2017 r., i jedynie może zapłacić składkę do tego momentu tj. kwotę 260 zł.

Oświadczył on, że nie zapłaci składek za okres od kwietnia do czerwca 2018 r. gdyż w tym okresie także nie był on członkiem koła. Powód w dniu 31.08.2018 r. przelał kwotę 260 zł. A zatem jego zadłużenie wynosiło 340 zł. W dniu 14.07.2014 r. powód dokonał wpłaty w kwocie 400 zł. za prace gospodarcze za sezon (...). W dniu 31.08.2015 r. powód dokonał wpłaty w kwocie 400 zł. za prace gospodarcze za sezon (...). Tym samym, gdyby uznać, że wpłaty dokonane przez powoda za prace gospodarcze w powyższych kwotach stanowiły świadczenie nienależne, to wówczas jego „ nadpłata” na rzecz Koła (...) wynosiłaby 460 zł. Należy zaznaczyć, że warunkiem koniecznym domagania się przez powoda zwrotu ww. kwot ewentualnie zaliczenia ich na poczet zaległych składek było istnienie po stronie Koła (...) wzbogacenia w rozumieniu art. 409 kc. Tymczasem – jak wynika z zeznań Prezesa Kola Łowieckiego (...) A. K., środki wpłacone przez powoda zostały już w całości spożytkowane na prace łowiecko- gospodarcze. A zatem nastąpiło wygaśniecie obowiązku zwrotu tych kwot po stronie pozwanego na rzecz powoda. Zdaniem Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwany zużywając przekazane przez powoda środki powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu. Reasumując, uznać należało, że nawet w sytuacji jeśli przyjąć, że z uwagi na uchylenie uchwały z dnia 2014 r. w przedmiocie opłat za prace gospodarcze, po stronie powoda powstałoby roszczenie o zwrot nienależnie pobranej kwoty, ze względu na zużycie jej, obowiązek zwrotu wygasł. Tylko i wyłącznie w przypadku uznania, że środki te nadal są w posiadaniu pozwanego można by przyjąć, że obowiązkiem pozwanego było zaliczenie na poczet zaległych składek opłat za prace gospodarcze. Wówczas skutkowałoby to uznaniem przez Sąd, że nie zostały spełnione przesłanki z §43 ust. 2 Statutu (...) z dnia 1.01.2006 r. a w konsekwencji uchyleniem zaskarżonych uchwał. Z uwagi jednak na dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne oraz analizę przepisów prawnych oraz Statutu, ostatecznie uznano, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia zgłoszonego przez powoda roszczenia ewentualnego i powództwo zostało oddalone.

Mając na względzie fakt, iż Sąd uznał powództwo o ustalenie ewentualnie uchylenie uchwał za bezzasadne, oddaleniu podlegało także powództwo o zapłatę kwoty 10000 zł. z tytułu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. Powód w dniu 28.05.2020 r. rozszerzył powództwo w tym zakresie, powołując się na fakt ciągłego skreślania go z listy członków pozwanego koła. ( k. 50).

Zgodnie z art. 23 k.c. – dobra osobiste człowieka, takie jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza, racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Z treści powołanego przepisu wynika, że ustawodawca poprzez posłużenie się zwrotem „w szczególności” dopuszcza istnienie i tworzenie się innych dóbr. Doktryna i judykatura podjęły się próby sprecyzowania użytego w art. 23 k.c. pojęcia podkreślając właściwości, jakie musi wykazywać określona wartość, aby mogła zyskać rangę dobra osobistego. Wskazuje się, że są to wartości niemajątkowe, nieodłącznie związane z człowiekiem i jego naturą, stanowiące o jego wyjątkowości i integralności, jego godności i postrzeganiu w społeczeństwie, umożliwiające mu samorealizację i twórczą działalność, nie poddające się wycenie w ekonomicznych miernikach wartości. Jako takie mają charakter przyrodzony, nieprzenoszalny i niezbywalny (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2007 r., sygn. akt I CSK 292/06, LEX nr 308851).

Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jak wynika natomiast z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Z treści powołanego art. 24 § 1 k.c. wynika, że przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra i bezprawność zagrożenia lub naruszenia. Pierwsze dwie przesłanki musi udowodnić powód, natomiast pozwany może bronić się tym, że nie działał bezprawnie.

Pojęcie bezprawności, o której mowa w powołanym przepisie rozumiane jest szeroko jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który należy rozumieć jednak nie tylko ustawodawstwo, ale również obowiązujące w społeczeństwie zasady współżycia społecznego.

W judykaturze przyjmuje się, że bezprawne jest działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających takie działanie. Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się:

⚫

działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa,

⚫

wykonywanie prawa podmiotowego,

⚫

zgodę pokrzywdzonego (z zastrzeżeniem uchylenia jej skuteczności w niektórych przypadkach),

⚫

działania w ochronie uzasadnionego interesu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 lutego 2015 r., sygn. akt II CSK 317/14, LEX nr 1667716 i powołane tam orzeczenia).

Przepis art. 24 § 1 KC ustanawia co prawda domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych, co stawia w korzystniejszej sytuacji osobę domagającą się ochrony tych dóbr w procesie, jednak nie zwalnia to jej od obowiązku wykazania, że w ogóle dobro osobiste zostało zagrożone bądź naruszone.

Powód w toku postępowania podnosił, że naruszenie jego dóbr osobistych polegało na naruszeniu przez pozwanego jego prawa do bycia członkiem Koła (...) poprzez ciągłe skreślanie go z grona członków. W ocenie Sadu, ujmując rzecz obiektywnie, okoliczność podejmowania uchwał skreślających członka z listy członków koła, może skutkować naruszeniem dóbr osobistych takiego podmiotu w postaci prawa do spokojnego bycia członkiem koła. Tylko w przypadku wykazania przez powoda, że podejmowane przez organy kola działania nacechowane były złą wolą w stosunku do powoda, mające doprowadzić do usunięcia go z koła poprzez podejmowanie uchwał o wykreśleniu go, oczywiście bezprawne, mogłyby stanowić podstawę do uznania zasadności powództwa.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 § 1 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Natomiast same twierdzenia strony nie stanowią dowodu w postępowaniu cywilnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44).

Zgodnie z art. 6 k.p.c. to powoda obciążał ciężar udowodnienia, że jego dobra osobiste były naruszone, a na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że naruszenie to nie było bezprawne.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że na przestrzeni ostatnich kilku lat , Zarząd Koła trzykrotnie podjął uchwały o wykreśleniu powoda z grona członków koła. Dwie z tych uchwal zostały uchylone przez Zarząd Okręgowy (...) w P. z uwagi na ich bezprawność. Natomiast trzecia z uchwał była przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. Analiza treści tych dwóch pierwszych uchwał prowadzi do wniosku, że – choć ostatecznie uznano zasadność odwołań powoda, to, obiektywnie rzecz ujmując, przyjąć należało, że pozwany w chwili ich podejmowania, dokonując stosownej interpretacji przepisów, mając na względzie fakt, że w chwili ich podejmowania obowiązywała uchwała uprawniająca koło do pobierania stosownych opłat za prace na rzecz koła w przypadku jeśli członek koła nie uczestniczy w tych pracach lub nie przepracował wyznaczonego minimum, zarząd miał prawo do podjęcia decyzji o skreśleniu powoda z listy członków. Sąd nie dopatruje się w działaniach pozwanego w stosunku do powoda jakiegokolwiek złośliwego działania, a tym samym naruszenia jego dóbr osobistych.

Odnośnie uchwały będącej przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie, to także brak było podstaw do przyjęcia, że w wyniku podjęcia uchwały doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda, a jeśli nawet przyjąć, że tak faktycznie było, to z uwagi na obalenie przez pozwanego domniemania bezprawności działania, skutkować musiało to oddaleniem powództwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł samodzielnie powód , zaskarżając go w całości. Z jej treści , wobec braku formalnych zarzutów procesowych wnioskować należało , że powód zarzucił sadowi I instancji błąd w ustaleniach faktycznych i nie rozpoznanie istoty sprawy w przedmiocie rozliczeń finansowych powoda z pozwanym kołem. Z powołaniem na obszerne wywody zawarte w uzasadnieniu apelacji wskazujące na to, że zaskarżony wyrok w ocenie powoda jest dla niego krzywdzący i niezrozumiały, wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Pozwany nie zajął stanowiska w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, że zaskarżony wyrok wydany został w dniu 13 stycznia 2022rr , zaś apelacja została wniesiona w dniu 21 czerwca 2022r. Środek zaskarżenia rozpoznawany był zatem na podstawie przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 4 lipca 2019r o zmianie ustawy –Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2019r poz. 1469), które weszły w życie w dniu 7 listopada 2019r. Zgodnie z art. 374kpc w brzmieniu nadanym mu powołaną ustawą, sąd II instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne , jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację, albo zachodzi nieważność postępowania. Żadna ze stron nie zgłosiła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, a Sąd Apelacyjny uznał, że jej przeprowadzenie nie jest konieczne, dlatego apelacja została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.

Sama zaś apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podzielił poprawne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, jako mające oparcie w zebranym materiale dowodowym, ocenionym bez obrazy art. 233 par.1 kpc, to jest zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, przyjmując je za własne.

Motywy zaskarżonego wyroku, tak w sferze dowodowej, faktycznej jak i prawnej ujęte zostały w sposób jasny i wyczerpujący, a przez to poddający się kontroli instancyjnej. W wywiedzionym środku zaskarżenia powód nie wskazał co do jakich dowodów Sąd I instancji dopuścił się błędnej oceny. Nie podał także jakie w jego ocenie odmienne wnioski Sąd powinien wyprowadzić na podstawie zgromadzonego materiału. . Apelujący jedynie częściowo nawiązał do wyników postępowania dowodowego i samej oceny dowodów. Zasadniczo podnosił odmienną niż oczekiwaną przez apelującego ocenę dowodów przedłożonych w sprawie. W tym stanie rzeczy, polemika z wyrażonym w ten sposób stanowiskiem, niepoparta przytoczeniem właściwej, dla możliwości jego zwalczenia, podstawy apelacyjnej nie mogła odnieść skutku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego - wbrew twierdzeniom apelującego - materiał dowodowy zebrany w sprawie nie dał podstaw do poczynienia ustaleń oczekiwanych przez apelującego. Wskazywane w apelacji pozwanego dowody, które Sąd I instancji pominął bądź zaniżył ich wartość dowodową nie dawały podstaw do dokonania ustaleń innych, niż uczynił to Sąd I instancji. W istocie apelacja powoda sprowadza się do powielenia stanowiska prezentowanego przez Sądem Okręgowym, co do którego ten sąd odniósł się w sposób rzeczowy , logiczny i przekonujący ze wskazaniem odpowiednich przepisów prawa. Sam powód nie kwestionował tego, że przyczyną skreślenia go z listy członków koła łowieckiego było zaleganie z zapłatą składek. Jak wynika z przeprowadzonego w tej sprawie postępowania dowodowego powód był wzywany do zapłaty zaległych składek, a co więcej pomimo zaproszenia na posiedzenie zarządu celem wyjaśnienia jego zobowiązań finansowych nie stawił się na to posiedzenie. Podkreślenia wymaga, że posiedzenie to odbyło się w miejscu znanym powodowi i z sobie tylko znanych przyczyn nie przybył na to posiedzenie i nie złożył wyczerpujących wyjaśnień. Powód nie zdołał skutecznie podważyć skuteczności podjętej uchwały, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw do uznania, że wykazał istnienie interesu prawnego w jej uchyleniu. Zarzuty powoda , co do braku dokonania przez sąd wzajemnych rozliczeń pomiędzy nim a kołem łowieckim nie stanowiły przedmiot rozstrzygnięcia w tym postępowaniu, albowiem dotyczyło ono wyłącznie żądania zgłoszonego w pozwie. W toku procesu zresztą powód oświadczył wprost, że nie domaga się , aby wpłacone przez niego opłaty za prace społeczne wysokości 800zł zostały zaliczone na poczet składek za okres za jaki nie zostały uiszczone, gdyż reprezentował stanowisko, że środki te winny mu być zwrócone. W tym zakresie sąd I instancji jednoznacznie wskazał, że brak jest podstaw do uwzględnienia ewentualnego żądania powoda z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia i stanowisko to nie zostało przez powoda skutecznie zakwestionowane. Nie zasługiwało również na akceptację stanowisko powoda, że za okres , kiedy została podjęta uchwała o jego wykreśleniu nie był obowiązany do zapłaty składek. W sytuacji gdy uchwała ta została przez niego zaskarżona i nie stała się prawomocna nie zaistniała podstawa do zawieszenia obowiązku ich zapłaty. Odmowa zapłaty składek wynikała wyłącznie z subiektywnego przekonania powoda , że taki obowiązek na nim nie ciąży.

Trafne jest również stanowisko Sadu Okręgowego, że wobec braku przesłanek do uznania, że zaskarżona uchwała podjęta została z naruszeniem prawa , a w szczególności z postanowieniami statutu koła łowieckiego brak jest podstaw do stwierdzenia, że zostało naruszone jego dobro osobiste w postaci prawa przynależności do koła (...). Jak trafnie uznał sąd I instancji – tylko w przypadku wykazania przez powoda, że podejmowane przez pozwane koło czynności nacechowane były złą wolą w stosunku do powoda , mające na celu usunięcie go z grona jego członków jako forma szykany wobec niego, pozwoliłoby na uznanie zasadności powództwa. Powód nie sprostał w tym zakresie obowiązkowi wynikającemu z art. 6 kc, dlatego powództwo w całości podlegało oddaleniu.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja powoda nie zawierała zarzutów, które mogły skutecznie podważyć prawidłowe ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd Okręgowy, dlatego na podstawie art. 385 kpc orzekł o jej oddaleniu.

Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga