Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Sadowska Augustyniak

Protokolant: Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2023 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa M. H. i E. H. - wspólników spółki cywilnej (...) E. i M. H. w P.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o ochronę dóbr osobistych

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza solidarnie od powodów M. H. i E. H. wspólników spółki cywilnej (...) E. i M. H. w P. na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 302/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 czerwca 2023 r. powodowie E. H. i M. H. reprezentowani przez adw. E. R. wnieśli o zobowiązanie pozwanych, tj. A. S. oraz (...) sp. z o. o. do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powodów, mającego miejsce w okresie od 5 maja 2022 r. do 5 maja 2023 r., polegającego na zamieszczeniu i utrzymywaniu przez okres jednego roku na portalu aukcyjnym (...) negatywnego komentarza o treści: „Jeśli nie chcą mieć Państwo problemów nich nie kupują od tego Sprzedawcy. Wypowiedź jednego z kupujących sprzed roku jest całkowicie prawdziwa. Sprzedający będzie wymagał od Was działań prawnych i wielu dowodów bo wysyła swe produkty na nieprawdziwe dane teleadresowe by później żądać pieniędzy za zagubioną przesyłkę. Sprzedający umieszcza nawet Wasze dane w Internecie kłamiąc, że jesteście niewiarygodnymi kontrahentami”, umieszczonego przez A. S. w dniu 5 maja 2022 r., który to komentarz nie jest zgodny z prawdą. Zgodnie z żądaniem powodów usunięcie skutków naruszenia miało nastąpić poprzez publikację przez okres 6 miesięcy, w zakładce komentarzy powodów, w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku wydanego w niniejszej sprawie, oświadczenia o następującej treści: „w związku z zamieszczeniem i utrzymywaniem przez okres około roku nieprawdziwego komentarza dotyczącego usług świadczonych przez sprzedającego na rzecz jednego z kupujących, a dotyczącego doręczenia produktu na niewłaściwy adres, który to komentarz naruszył dobre imię sprzedającego interlek_pl wskazujemy, że był on niezgodny z prawdą i przepraszamy za nieusunięcie komentarza pomimo wielokrotnych interwencji sprzedającego”.

Powodowie wnieśli również o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powodów tytułem zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych kwoty 7.500 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Strona powodowa wniosła również o zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych,

(pozew, k. 3-8).

W odpowiedzi na pozew z dnia 20 lipca 2023 r. A. S. wyjaśniła, iż jej zdaniem źródłem konfliktu stał się błąd dot. danych teleadresowych. Pozwana wskazała, że w danych do dostawy wskazała numer telefonu, należącego do jej męża, pochodzącego z Luksemburga, który to numer rozpoczynał się od numeru kierunkowego „+352”, natomiast w wyniku błędu w systemie komputerowym obsługującym serwis (...) wskazany wyżej numer kierunkowy nie został uwzględniony. W związku z tym pozwana nie otrzymała informacji o próbie doręczenia przesyłki,

(odpowiedź na pozew, k. 45 -47).

W odpowiedzi na pozew z dnia 20 lipca 2023 r. złożonej przez (...) sp. z o.o., pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

(odpowiedź na pozew, k. 65 -67).

Na rozprawie w dniu 1 sierpnia 2023 roku strona powodowa poparła powództwo, zaś pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

(protokół skrócony rozprawy k. 99- 100 v.)

Pismem z dnia 21 sierpnia 2023 r. pełnomocnik powodów wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 4.000 zł plus vat, które to koszty powodowie zostali zmuszeni ponieść w związku z brakiem woli ze strony pozwanych polubownego rozstrzygnięcia sporu. W pozostałym zakresie powództwo zostało podtrzymane,

(pismo procesowe pełnomocnika pozwanego, k. 102-109).

W dalszym toku sprawy strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 kwietnia 2022 r. pozwana A. S. wraz z mężem T. O. pochodzącym z (...) dokonali zakupu kosmetyków w postaci „E. emulsja do ciała od 1 dnia 200 ml- skóra sucha” i „E. emulsja do kąpieli 200 ml- od 1 dnia prom” za pośrednictwem serwisu (...) u sprzedawcy posługującego się nazwą „I._pl”. Ze względu na stan skóry ich nowonarodzonego dziecka zależało im na szybkim otrzymaniu ww. kosmetyków, dlatego zdecydowali się na skorzystanie z najszybszego sposobu dostawy oferowanej przez serwis (...) tj. za pośrednictwem kuriera P. Kurier 48 Poczty (...). Składając zamówienie, powódka dysponująca nr tel (...) wskazała do dostawy dane osobowe, adresowe i numer telefonu, należący do jej męża tj. T. O., Osiedle (...), (...)-(...) K., (...), ponieważ z uwagi na niedawne narodziny dziecka i pobyt w szpitalu wolała, by kontaktowano się z jej małżonkiem. Numer telefonu męża pozwanej A. S. poprzedzony był luksemburskim numerem kierunkowym „+352”. Mimo zapłaty za ww. towar w dniu 6.04.2022 roku pozwana A. S. i jej mąż nie otrzymali zamówionych u powodów kosmetyków ani informacji sms-owej czy osobistej o planowanej próbie doręczenia przesyłki przez kuriera P. Kurier 48. A. S. oraz jej mąż nie udzielali sms-owej informacji o odmowie przyjęcia zamówionej u powodów przesyłki. Doręczyciel przesyłki – Poczta Polska, który obsługiwał teren zamieszkany przez rodzinę pozwanej A. S. zaprzeczał w rozmowie z ww. pozwaną aby miał jej do doręczenia przesyłkę pochodzącą od powodów.

(dowód: zrzut ekranu z potwierdzeniem dokonania zakupu, k. 30, k. 49 oraz zeznania pozwanej i nagranie rozprawy z dnia 26 września 2023 r., płyta – koperta – k. 145 minuta od 00:16:37 do 00:19:00, wydruki k. 31 – 33, 48-60).

Numer telefonu znajdujący się na etykiecie przesyłki zawierającej kosmetyki zamówione u powodów przez A. S. za pośrednictwem serwisu (...) nie zawierał luksemburskiego numeru kierunkowego, a jedynie nr (...) który to numer telefonu z polskim numerem kierunkowym należał do innej osoby. Etykieta z takim numerem została pobrana automatycznie przez powodów z systemu (...) i nie została zweryfikowana przez powodów pod kontem poprawności numeru telefonu wskazanego przez pozwaną A. S. jako dane do dostawy z numerem wygenerowanym na etykiecie wysyłkowej. Firma kurierska w kwietniu 2022 roku przed próbą osobistego doręczenia przesyłki wysyłała pod wskazany na paczce polski numer (...) wiadomość tekstową sms o planowanym terminie dostawy. Osoba dysponująca polskim numerem telefonu +48 691 597 683 po otrzymaniu ww. wiadomości odmówiła w wiadomości zwrotnej sms odbioru przesyłki w dniu 8 i 13 kwietnia 2022 roku oraz 6 maja 2022 roku – prosząc o jej nie doręczanie i odesłanie do nadawcy. W związku z treścią ww. wiadomości kurier nie dostarczył A. S. czy jej mężowi zamówionej u powodów przesyłki, mimo iż cały czas byli oni w ww. okresie w domu. Ze względu na fakt, iż paczki doręczał za każdym razem ten sam kurier, pozwana pytała go wówczas o niedoręczoną przesyłkę, jednak kurier nie miał na ten temat informacji. Kupująca A. S. kontaktowała się wówczas z serwisem (...) w sprawie niedoręczenia przesyłki pochodzącej od powodów i oświadczyła, że podała poprawne dane do dostawy przesyłki.

(dowód: wydruk zdjęcia i etykiety, k. 31-32, 150 – 150, 153 – 153 v., verte, zeznania pozwanej A. S. - k. 142-144 verte i nagranie rozprawy z 26 września 2023 r., płyta – koperta – k. 145 minuta od 00:24:10 do 00:49:45; zdjęcie ekranu, k. 161, zrzut ekranu, k. 59-60, 110, 120-125

W dniu 19 kwietnia 2022 roku pozwany (...) sp. z o. o. poinformował powodów o nieotrzymaniu przez pozwaną A. S. zamówionych kosmetyków, wskazując, że to sprzedający jest odpowiedzialny za przesyłkę od chwili jej nadania do momentu jej dostarczenia kupującemu, bo był to zakup konsumencki. Powodowie od dniach 19 kwietnia przesłali pozwanym szereg wiadomości dotyczących transakcji objętej postępowaniem oraz regulaminu serwisu (...). Część z tych wiadomości była bardzo obszerna i dotyczyła odmowy zwrotu środków za przesyłkę i zobowiązania do przedłożenia potwierdzenia zawiadomienia organów ścigania oraz żądania pokrycia przez A. S. kwoty 11,99 zł nie zwróconej przez (...) sp. z o. o za koszty przesyłki. A. S. w dniu 19 kwietnia 2022 roku wskazała, iż wnosi o dostarczenie jej zamówionych produktów d. (...).04.2022 roku lub oddanie pieniędzy, zaś w dniu 21.04.2022 roku poprosiła powodów o wiarygodną informację kiedy otrzyma produkty za które zapłaciła i których jej dziecko bardzo potrzebuje. Powodowie w powyższych informacjach informowali zaś A. S., iż mogą odebrać zwróconą przez doręczyciela paczkę i wysłać ją ponownie po pokryciu kosztów z tym związanych, powołując się na wcześniejszą odmowę odbioru przesyłki przez odbiorcę. (...) sp. z o. o. zwróciło A. S. środki za niedostarczoną przesyłkę od powodów. A. S. korzystała wcześniej z takich samych produktów, jakie zamówiła i oceniała je neutralnie. Na początku maja 2022 roku pozwana A. S. prosiła też pracowników serwisu (...) o interwencję, wskazując, że sprzedający nie dostarczył jej zakupu i nęka ją kilkoma wiadomościami dziennie, grożąc także sprawą sądową. Do wiadomości załączyła zrzuty ekranu wielu takich wiadomości, w treści których powodowie domagali się m.in. usunięcia negatywnego komentarza zamieszczonego przez A. S. na portalu (...) co do powodów jako sprzedających.

(dowód: wydruk korespondencji k. 51 - 60, 110, 120 - 133)

Ze względu na fakt, iż pozwana opłaciła zamówienie, a mimo to produkty nie zostały jej dostarczone, dnia 2 maja 2022 r. skorzystała z możliwości wystawienia oceny sprzedawcy i w zakresie zgodności produktu z opisem wystawiła trzy punkty na pięć, natomiast w zakresie obsługi kupującego – jeden punkt na pięć możliwych. Tego samego dnia celem odpowiedzi strona powodowa skontaktowała się z pozwaną za pośrednictwem poczty elektronicznej, zarzucając pozwanej, że dokonała ona zakupów jedynie w celu wystawienia powodom negatywnej opinii. Powodowie wskazali jednocześnie, że zamierzają podjąć wobec niej wszystkie przysługujące im kroki prawne, a wszystkie wymienione z nią wiadomości zostaną przekazane do reprezentującej ich kancelarii prawnej oraz nie wykluczają upublicznienia wszystkich wymienionych z pozwaną wiadomości, ponieważ „inni ludzie mają prawo poznać jak bezczelni i chamscy są niektórzy kupujący na (...)”.

W kolejnej wiadomości skierowanej do A. S. powodowie poinformowali ją, że wystawione oceny naruszają ich dobra osobiste i narażają na straty finansowe. Podkreślili jednocześnie, że pozwana nie odebrała wysłanych produktów, w związku z czym nie miała podstaw do oceny zgodności produktu z opisem,

(dowód: zrzuty ekranu, k. 15 – 18, k. 20 -29).

Jednocześnie strona powodowa zamieszczała w sieci dane pozwanej A. S. w postaci jej imienia i nazwiska, mimo interwencji serwisu (...). Pozwana natomiast z uwagi na fakt, iż nie otrzymała przesyłki, proponowała celem zakończenia konfliktu doręczenie zamówionych produktów albo zwrot pieniędzy,

(dowód: wiadomości e-mail, k. 51-58).

Na skutek interwencji powodów serwis (...) usunął ocenę wystawioną przez pozwaną w dniu 2 maja 2022 r.,

(dowód: zrzut ekranu, k. 13).

Na początku maja 2022 roku pozwana A. S. prosiła pracowników serwisu (...) o interwencję, wskazując, że sprzedający nie dostarczył jej zakupu i nęka ją kilkoma wiadomościami dziennie, grożąc także sprawą sądową. Do wiadomości załączyła zrzuty ekranu wielu takich wiadomości, w treści których powodowie domagali się m.in. usunięcia negatywnego komentarza zamieszczonego przez A. S. na portalu (...) co do powodów jako sprzedających.

(dowód: wydruk korespondencji k. 51 - 60)

Dnia 5 maja 2022 r. pozwana A. S. zamieściła na stronie sprzedawcy komentarz o następującej treści: „jeśli nie chcą mieć Państwo problemów nich nie kupują od tego Sprzedawcy. Wypowiedź jednego z kupujących sprzed roku jest całkowicie prawdziwa. Sprzedający będzie wymagał od Was działań prawnych i wielu dowodów bo wysyła swe produkty na nieprawdziwe dane teleadresowe by później żądać pieniędzy za zagubioną przesyłkę. Sprzedający umieszcza nawet Wasze dane w Internecie kłamiąc, że jesteście niewiarygodnymi kontrahentami”,

(dowód: zrzut ekranu, k. 14, k. 19).

Wcześniej inny kupujący pisał w swoim komentarzu odnośnie powodów, że „Sprzedający straszy sądami”;

(okoliczność niesporna)

Dnia 6 maja 2022 r. powód ponownie skontaktował się z pozwaną i zażądał przeprosin za naruszenie dóbr osobistych, usunięcia komentarza i ocen oraz pokrycia kosztów wynikających z odmowy odebrania przesyłki,

(dowód: zrzuty ekranu, k. 18-19).

Powód kontaktował się kilkukrotnie również z serwisem (...), żądając usunięcia ocen i komentarza zamieszczonych przez A. S., jednak nie przychylono się do jego prośby. Zespół (...) podkreślił, że nie ma możliwości ustalenia, co stało się przyczyną wystawienia takiej oceny. Dodatkowo wskazano, że kupujący ma prawo do oceny sprzedającego. Poinformowano również, że wystawiona przez pozwaną ocena usług nie narusza zasad (...),

(dowód: zrzuty ekranu, k. 24 - 29).

W 2020 r. powodowie jako sprzedający wydali 39.310 paragonów, a ich opłaty wyniosły 3.182.810,71 złotych. W 2021 powodowie wydali 33.206 paragonów, a ich opłaty wyniosły 2.517.241,20 złotych. W 2022 r. powodowie wydali 17.634 paragonów, a ich opłaty wyniosły wtedy 1.266.239,64 złotych. W okresie od 1 maja 2021 r. do 30 kwietnia 2022 r. powodowie wydali 29.817 paragonów, a ich opłaty wyniosły 2.252.581,22 złotych, natomiast w okresie od 1 maja 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r. wydali 9.739 paragonów, a ich opłaty wyniosły 668.502,97 złotych,

(dowód: niefiskalne łączne raporty okresowe, k. 111-113).

Powodowie przed nadaniem przesyłki zakupionej za pośrednictwem (...) sp. z o.o. nie sprawdzają poprawności numerów telefonów, podawanych przez kupujących. Nie uczynili tego również w przypadku przesyłki skierowanej do T. O.. Syn powodów – K. H., który zajmuje się obsługą sprzedaży internetowej powodów za pośrednictwem serwisu (...) kontaktował się z pozwaną A. S. i uzyskał od niej informację, że nie chce pokryć dodatkowych kosztów ponownej dostawy z uwagi na to, że w jej ocenie nie ponosi winy za zaistniałą sytuację. (...) zwróciło pozwanej A. S. jako kupującej wszystkie koszty w dniu 28 kwietnia 2022 roku, które następnie musieli pokryć powodowie. W dniu 2 maja pozwana wystawiła negatywny komentarz, że otrzymała produkt niezgodny z opisem, który (...) usunęło w dniu 5 maja 2022 r. Tego samego dnia A. S. umieściła kolejny komentarz co do sprzedającego, którego serwis (...) nie usunął. W odpowiedzi na pierwszy komentarz zostały przez powodów umieszczone na serwisie (...) wiadomości wskazujące pełne imię i nazwisko pozwanej. Odpowiedzi te zostały usunięte przez (...). Późniejsze komentarze nie zawierały już danych kupującej,

(dowód: zeznania świadka K. H. - k. 99-100 verte i nagranie rozprawy z 1 sierpnia 2023 r., płyta – koperta – k. 145 minuta od 00:17:05 do 01:02:00).

Inny sprzedawca, korzystający w tym samym czasie z usług (...), u którego pozwana A. S. zakupiła w kwietniu 2022 roku towar za pośrednictwem portalu allegro - po otrzymaniu wiadomości, że paczka nie dotarła do ww. pozwanej, skontaktował się z A. S. celem ustalenia danych do dostawy zawierających numer telefonu z polskim numerem kierunkowym. W odpowiedzi A. S. podała ten sam adres oraz numer telefonu należący do niej i przesyłka do niej wówczas dotarła. Produkty zakupione od powodów A. S. oceniła neutralnie, ponieważ nie otrzymała ich. Na wieść o rzekomej odmowie odbioru paczki przez osobę wskazaną przez kupującą, A. S. poinformowała sprzedawcę i (...), że nastąpiła pomyłka, a ona nadal oczekuje na paczkę. Po otrzymaniu zwrotu pieniędzy od (...) pozwana uznała sprawę za zakończoną, jednak dalej otrzymywała wiadomości od powodów. Pozwana nie chciała podjąć ponownie przesyłki wysłanej drugi raz przez powodów na jej adres, bo według niej dotarłaby ona za późno i musiałaby za to dodatkowo dopłacić,

(dowód: zeznania pozwanej A. S. - k. 142-144 verte i nagranie rozprawy z 26 września 2023 r., płyta – koperta – k. 145 minuta od 00:24:10 do 00:49:45; zdjęcie ekranu, k. 161, zrzut ekranu, k. 59-60, 110, 120-125).

Zgodnie z art. 8.1 regulaminu (...) nie ponosi odpowiedzialności za zachowania użytkowników w ramach (...) ani za nienależyte wykonanie bądź niewykonanie przez nich umów zawartych w ramach transakcji, jak również za następstwa działań podjętych przez użytkowników oraz osoby trzecie, a stanowiących naruszenie postanowień regulaminu. (...).pl na zasadach określonych w załączniku nr 9 umożliwia przyznanie rekompensat kupującym, którzy na skutek nieuczciwego działania sprzedającego ponieśli szkodę.

Zgodnie z art. 8.4 w przypadku gdy działania użytkownika naruszają postanowienia regulaminu, (...).pl może:

a)  upomnieć użytkownika za pośrednictwem poczty elektronicznej;

b)  udzielić użytkownikowi ostrzeżenia za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Zgodnie z art. 11 w ramach (...) użytkownikom udostępniony jest system ocen zarówno w formie opisowej jak i graficznej, który służy do wymiany subiektywnych opinii o przebiegu transakcji i realizacji umowy. Oceny i odpowiedzi powinny być zgodne z rzeczywistym przebiegiem transakcji i nie mogą zawierać m. in. danych kontaktowych lub loginów użytkowników. Niedozwolone jest uczestniczenie przez użytkownika w transakcji wyłącznie w celu wystawienia oceny. (...) nie ingeruje w treść ocen i odpowiedzi, jednakże zastrzega sobie prawo do usunięcia lub zablokowania możliwości ich wystawienia w uzasadnionych przypadkach, np. naruszenia regulaminu,

(dowód: regulamin serwisu (...) sp. z o.o. , k. 70-93).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań powódki i świadka K. H. oraz przede wszystkim na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy wydruków, w tym szeregu wiadomości wymienianych przez strony oraz zdjęć ekranów, które Sąd uznał za wiarygodne. Warto w tym miejscu podkreślić, iż w postępowaniu cywilnym niepoświadczone kserokopie dokumentów mają moc dowodową (takie stanowisko zajął m.in. w analogicznej sprawie Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 4 września 2020 roku, sygn. akt XXVII Ca 1537/19). Sąd nie znalazł podstaw aby kwestionować wiarygodność zeznań świadka K. H. oraz pozwanej A. S., bowiem korespondują one ze wskazanym wyżej materiałem dowodowym. Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd wziął pod uwagę także przepisy art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. W granicach dyspozycji tych przepisów Sąd uwzględnił te okoliczności zgłoszone przez powodów, które pozostawały bezsporne między stronami.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają definicji dóbr osobistych, a treść art. 23 k.c. ogranicza się do stwierdzenia, że dobrami osobistymi człowieka są w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Oczywiście wyliczenie dóbr osobistych osób fizycznych nie jest wyczerpujące. Należy przyjąć, że dobra osobiste to pewne wartości niematerialne łączące się ściśle z jednostką ludzką. W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego można stwierdzić, że cześć, dobre imię i godność człowieka uznawane są za najważniejsze dobra osobiste. Cześć człowieka obejmuje dwa aspekty: dobre imię (cześć zewnętrzna) i godność (cześć wewnętrzna). Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka (art. 30 Konstytucji RP). Konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi. Naruszenie godności polega z reguły na ubliżeniu komuś. Naruszenie dobrego imienia polega natomiast na pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Może tu chodzić zarówno o rozpowszechnianie wiadomości określonej treści, która stanowi zarzut pod adresem jednostki, jak i wyrażanie ujemnej oceny jej działalności. Niejednokrotnie naruszanie czci przejawiać się będzie w obu aspektach (patrz: wyrok SN z dnia 29 października 1971 r., II CR 455/71, OSNCP 1972, Nr 4, poz. 77, z glosą E. Radomskiej, PiP 1973, z. 6, s. 16; wyrok SN z dnia 08 października 1987 roku, II CR 269/87, OSNCP 4/89, poz. 66). Naruszenie dobra osobistego np. czci może nastąpić zarówno publicznie, jak i prywatnie, w wypowiedzi ustnej lub pisemnej albo przekazanej innym nośnikiem informacji, może nastąpić w wywiadzie, felietonie lub innej publikacji prasowej, książce, orzeczeniu sądowym, piśmie procesowym, wykładzie uniwersyteckim, liście, rozmowie, blogu albo komentarzu internetowym, motywach oceny na świadectwie szkolnym (patrz wyrok SN z dnia 06 grudnia 1972 r., II CR 370/72, OSNC 1973, nr 7-8, poz. 141, z glosą T. Bińczyckiej – Majewskiej, NP 1974, nr 10, s. 1389).

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w Kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Z kolei § 2 stanowi, że jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że ochrona dóbr osobistych przysługuje jedynie przed działaniem bezprawnym. Przesłanka bezprawności działania jest zatem przesłanką konieczną do udzielenia ochrony przewidzianej w powyższym przepisie. W nauce i orzecznictwie przyjmuje się, że bezprawne w rozumieniu tego przepisu jest każde działanie naruszające dobro osobiste, chyba że wystąpi szczególna przyczyna usprawiedliwiająca naruszenie. Do okoliczności wyłączających bezprawność zalicza się działanie w ramach porządku prawnego, wykonywanie prawa podmiotowego, ochronę uzasadnionego interesu oraz - pod pewnymi warunkami - zgodę pokrzywdzonego.

Przy dokonywaniu oceny, czy w okolicznościach niniejszej sprawy doszło do naruszenia dóbr osobistych, jakimi są cześć czy dobre imię, należy mieć na względzie fakt, iż język internautów, co jest powszechne znane, jest dosadny, skrótowy oraz często odbiega od standardów komunikacji, jakie obowiązują w społeczeństwie. To także sprawia, że słowa, które służą podkreśleniu ekspresji wypowiedzi są akceptowane i powszechnie używane (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 roku, sygnatura akt V CSK 109/11, LEX nr 1168724). Powyższe prowadzi do wniosku, że wobec osoby będącej podobnie jak powodowie użytkownikiem systemów komentarzy internetowych, granice dopuszczalnej krytyki są podwyższone, tak samo jak wobec osób podejmujących działalność publiczną. Należy też zauważyć, że granice wolności słowa zakreślone są szeroko wówczas, gdy krytyka dokonywana jest w celu ochrony społecznie uzasadnionego interesu (np. krytyka w celu ochrony praw konsumentów). Krytyka jest działaniem społecznie pożytecznym i pożądanym, lecz nawet jeżeli została podjęta w interesie społecznym, musi nosić cechy rzetelności, rzeczowości i konstruktywności, tj. musi być nakierowana na zapobieżenie pewnym nieprawidłowościom, czy zjawiskom patologicznym, nie zaś zmierzać wyłącznie do pognębienia przeciwnika.

W niniejszej sprawie, należy mieć na względzie wyjątkowy charakter krytyki związany ze specyfiką funkcjonowania portali dyskusyjnych w Internecie i sposobem wyrażania opinii na tym forum. Forma i treść wypowiedzi publikowanych na otwartych internetowych portalach dyskusyjnych odbiega od przyjętych w innych środkach publicznego przekazu. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że wypowiedzi publikowane w Internecie są z reguły anonimowe i wpisywane „na gorąco”, w czasie dyskusji na tematy budzące aktualnie duże zainteresowanie danej grupy społecznej, co nie sprzyja ich wyważaniu. Charakteryzują się one na ogół ostrzejszym językiem i niejednokrotnie są przejaskrawione. Nie oznacza to co prawda aprobaty dla wypowiedzi dalece wykraczających poza ramy powszechnie akceptowanego poziomu dyskursu, tj. dla wypowiedzi zwyczajnie niecenzuralnych, wulgarnych i obraźliwych (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 kwietnia 2013 roku, sygnatura akt I ACa 102/13, LEX nr 1315629), ale umożliwia akceptację wpisów zawierających subiektywne odczucia wpisującej je osoby stanowiących reakcję na nieprawidłowe zachowanie podmiotu, którego wpis dotyczy. W świetle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na gruncie art. 10 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284), granice dopuszczalnej krytyki w stosunku do osób prowadzących działalność publiczną są szersze. Osoby te w sposób nieunikniony, a zarazem świadomy i dobrowolny wystawiają się na kontrolę i reakcję ze strony opinii publicznej. Ta podwyższona granica dotyczy także osób, które prowadzą swego rodzaju publicystykę z udziałem otwartego dla wszystkich kręgu dyskutantów. Powodowie, jak każdy uczestnik portalu aukcyjnego udostępniającego użytkownikom systemy komentarzy służących do ich wymiany, przystępując do transakcji mających miejsce w ramach serwisu (...), powinni z całą pewnością przewidzieć, że przynajmniej część wypowiedzi będzie negatywna, niepochlebna czy krytyczna. Nie można zakreślić wyraźnej granicy i przewidzieć, do którego momentu wypowiedź jeszcze mieści się w granicach uznawanych za dopuszczalne, nawet przy użyciu określeń przekraczających granicę dobrego smaku (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2008 r., I CSK 345/07, niepubl. oraz z dnia 5 listopada 2008 r., I CSK 164/08, niepubl.). Konkludując, należało dojść do wniosku, że granice dozwolonej krytyki, jaka może być wyrażana na łamach portali społecznościowych w Internecie, w tym zwłaszcza na łamach serwisu (...), są znacznie poszerzone, a reakcja pozwanej A. S. towarzysząca jej niezadowoleniu z przeprowadzonej z powodami w drodze elektronicznej transakcji za pośrednictwem portalu (...), sprowadzała się do ostrzeżenia innych kupujących przed możliwymi problemami związanymi z przebiegiem transakcji, w tym z „wymaganiem podjęcia działań prawnych i wysyłania dowodów”, „nieotrzymaniem towaru”, „wysłaniem produktu z nieprawidłowymi danymi teleadresowymi”, „żądaniem pieniędzy”, czy „umieszczeniem danych kupującego w Internecie z informacją, że jesteście niewiarygodnymi kontrahentami” (co znajduje potwierdzenie w korespondencji prowadzonej przez powodów z A. S. przed wystawieniem tego komentarza). W ocenie Sądu negatywny w wydźwięku komentarz A. S., którego ostatecznie drugi pozwany (...) sp z o.o. odmówił usunięcia nie przekroczył przyjętych w orzecznictwie oraz w literaturze granic dozwolonej krytyki i w związku z tym, nie można przyjąć, iż wpis ten czy też jego nieusunięcie pomimo wezwań przez portal (...) przez okres roku skutkował naruszeniem dóbr osobistych powodów.

Przede wszystkim raz jeszcze należy podkreślić, że z naruszeniem dobrego imienia mamy do czynienia m.in. w sytuacji, gdy podmiotowi zostają bezpodstawnie zarzucone takie praktyki, zachowania lub właściwości, które mogą prowadzić do utarty wobec niego zaufania. W przedmiotowej sprawie pozwana A. S. zamieściła komentarz o przytoczonej w stanie faktycznym treści oraz wystawiła niską ocenę usług świadczonych przez powodów ze względu na fakt, iż czuła się zawiedziona transakcją – pomimo opłacenia przesyłki i umieszczenia w systemie prawidłowych danych do doręczenia nie otrzymała zamówionych produktów, a następnie mimo, iż była w okresie następującym bezpośrednio po narodzeniu swojego pierwszego dziecka została zarzucona szeregiem wiadomości i żądań od powodów, które odczuwała jako nękanie. Biorąc pod uwagę, iż obecnie bardzo często dochodzi do różnego rodzaju nadużyć i wyłudzeń za pośrednictwem Internetu, powódka miała podstawy by sądzić, że trafiła na nieuczciwego sprzedawcę, a tym samym miała podstawę do umieszczenia komentarza ostrzegającego innych kupujących przed potencjalnym zagrożeniem. Nie bez znaczenia pozostają w tym miejscu liczne wiadomości wysyłane przez powodów i określanie w nich pozwanej A. S. słowami: „niepoważna”, „bezczelna”, „chamska” oraz oskarżanie jej o rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat sprzedającego. Gdyby powód faktycznie dążył do polubownego rozwiązania sporu z kupującą, zapewne podjąłby próbę zweryfikowania danych teleadresowych i wyjaśnienia powodu nie dotarcia przesyłki do A. S. tak jak to uczynił inny sprzedający na portalu (...), u którego pozwana A. S. w podobnym czasie dokonała zakupu towaru - zamiast odgórnego założenia, że pozwana dokonała zakupów jedynie w celu wystawienia powodom negatywnej oceny na portalu (...), kierowania do niej bardzo wielu wiadomości oraz formułowania oskarżeń. Nie należy jednocześnie tracić z pola widzenia faktu, iż powodowie działają jako przedsiębiorcy, na których ciąży obowiązek większej staranności niż na konsumentach i po otrzymaniu etykiety wysyłkowej od portalu (...) mogą w celu wykluczenia pomyłek skontrolować dane teleadresowe dotyczące kupującej czy osoby wskazanej do odbioru przesyłki n.in. co do poprawności pełnego numeru telefonu czy numeru kierunkowego telefonu odbiorcy. Porównanie załączonych do pozwu przez powodów dokumentów (k. 30 i 31 ) wskazuje, iż pomyłka w braku pełnego, prawidłowego numeru telefonu odbiorcy mogła być już na tym etapie wychwycona, co umożliwiłoby uniknięcie jej następstw. Sąd nie znalazł również podstaw, by uznać, że drugi z pozwanych – spółka (...) dopuściła się naruszenia dóbr osobistych strony powodowej ze względu na nieusunięcie objętego postępowaniem komentarza - oceny transakcji zamieszczonej przez A. S.. Warto w tym miejscu przypomnieć, że zgodnie z regulaminem obowiązującym użytkowników (...), system ocen ma służyć do wymiany subiektywnych opinii o przebiegu transakcji i realizacji umowy. Co do zasady (...) nie ingeruje zatem w treść ocen i odpowiedzi, jednakże może usunąć lub zablokować możliwość ich wystawienia w uzasadnionych przypadkach, którymi są m.in. prośba kupującego, używanie danych kontaktowych lub loginów użytkowników, posługiwanie się wulgaryzmami lub treściami obscenicznymi. Odnosząc powołane postanowienia do przedmiotowej sprawy należy podkreślić, że samo wystawienie komentarza lub oceny, które nie są satysfakcjonujące dla sprzedającego, nie stanowi podstawy do ich usunięcia. (...) umożliwia bowiem przedstawianie subiektywnych opinii, a więc zgodnych z odczuciami wystawiającej je osoby. Komentarz napisany przez A. S. nie zawierał wulgaryzmów czy innych nieakceptowalnych elementów wymienionych w regulaminie, w związku z czym serwis nie miał obowiązku jego usunięcia. W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że żaden z pozwanych nie dopuścił się naruszenia dóbr osobistych pozwanych, w związku z czym nie zachodzi podstawa do przeanalizowania zagadnienia bezprawności.

W niniejszej sprawie warto również zwrócić uwagę na funkcjonującą w prawie zasadę czystych rąk, która przyjmowana jest jako wyrażająca aprobowane w społeczeństwie poczucie, iż osoba nieuczciwa nie powinna móc skutecznie powoływać się na cudzą nieuczciwość jako podstawę swojej obrony. W wersji rygorystycznej jednak tak stosowana zasada "czystych rąk" prowadzić mogłaby do rozstrzygnięć niesprawiedliwych, w których drobne naruszenia reguł postępowania byłyby praktycznie zrównywane z rażącymi pogwałceniami zasad współżycia społecznego. Stąd regułę tę uzupełnia stanowisko judykatury nakazujące dokonywać dokładnego ustalenia wszystkich okoliczności sprawy i porównania, rozważenia i ocenienia zachowania się obu stron, w kontekście słuszności powoływania się na jedną z nich na art. 5 k.c. lub art. 8 k.p., jako podstawę swej obrony (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2020 r. I PK 145/19, LEX nr 3028843). Odnosząc się natomiast do rozpatrywanego przypadku, nie można pominąć, iż strona powodowa swoją postawą również przyczyniła się do powstania i eskalacji konfliktu. Choć bowiem podkreślała, że chciała rozwiązać sprawę w sposób polubowny, to jednak nie znalazło to pokrycia w jej działaniu. Wielokrotne wysyłanie wiadomości do pozwanej, kierowanie oskarżeń o bezpodstawne wystawienie negatywnej oceny, używanie przy tym agresywnego języka, zamieszczanie danych pozwanej co do imienia i nazwiska w Internecie oraz niezweryfikowanie informacji teleadresowych co do pełnego telefonu odbiorcy przesyłki, z pewnością nie zmierzało do polubownego rozwiązania sporu. Jeżeli więc strona powodowa dopuściła się szeregu uchybień, nie może powoływać się na nieuczciwość drugiej strony. Z tych też powodów Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

Nawet gdyby uznać inaczej to jest, iż reakcja pozwanej A. S. sprowadzająca się do wystawienia powodom jako sprzedającym, negatywnego komentarza na łamach portalu (...) skutkowała naruszeniem ich dóbr osobistych, podobnie jak zaniechanie spółki z o. o. (...) w postaci odmowy usunięcia z tego portalu ww. komentarza, to w ocenie Sądu należałoby dojść do wniosku, że powództwo i tak ostatecznie powinno zostać oddalone. Fundamentalne znaczenie dla ochrony dóbr osobistych środkami majątkowymi ma przepis art. 448 k.c. O ile bowiem ogólne podstawy cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych określają przepisy art. 23 k. c i 24 k.c., wskazując jednocześnie środki ochrony niemajątkowej, to w zakresie instrumentów o charakterze majątkowym przepis art. 24 § 1 k.c. stanowi w ostatnim zdaniu, że zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny można żądać „na zasadach przewidzianych w kodeksie”. Przepis art. 448 k.c. uprawnia zatem tego, czyje dobro osobiste zostało naruszone, do domagania się odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub do żądania zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny. Zaznaczyć również należy, iż ogólne wskazanie zasad ochrony majątkowej uzasadnia stanowisko, że przepis art. 448 k.c. znajduje zastosowanie do naruszeń jakiegokolwiek dobra osobistego. W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, iż, jak wyraźnie wynika z treści art. 448 k.c., przepis ten nie nakłada na Sąd bezwzględnego obowiązku zasądzania zadośćuczynienia w każdym przypadku, gdy stwierdzone zostanie, iż doszło do naruszenia dobra osobistego, a jedynie pozostawia sądowi orzekającemu fakultatywną możliwość przyznania powodom zadośćuczynienia w odpowiedniej wysokości, tak aby krzywda, jakiej doznały osoby poszkodowane, uległa pełnej kompensacie. Jak podnosi się bowiem w orzecznictwie Sądu Najwyższego, art. 448 k.c. może znaleźć zastosowanie w przypadku każdego stopnia winy, niezależnie od jej natężenia (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004 nr 4, poz. 53). Jednocześnie zauważyć należy, iż jak wyraźnie podkreślił Sąd Najwyższy w swoich wyrokach z dnia 12 grudnia 2002 roku ( V CKN 1581/00, OSNC 2004 nr 4, poz. 53) oraz z dnia 16 kwietnia 2002 roku (V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56) pomimo tego, że stwierdzenie choćby winy nieumyślnej po stronie naruszyciela wystarcza do zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c., to jednak Sąd orzekający ma w takiej sytuacji jedynie możliwość, a nie zaś obowiązek, przyznania odpowiedniego zadośćuczynienia. Wynika to zarówno z treści art. 448 k.c., który wyraźnie stanowi, iż sąd może przyznać odpowiednie zadośćuczynienie, jak i z funkcji zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. Roszczenie wynikające z art. 448 k.c. nie powinno być bowiem traktowane jako mające charakter penalny. Jego rola polega wyłącznie na zapobieżeniu trwania naruszenia i możliwego do osiągnięcia złagodzenia skutków negatywnych doznań, wynikających z naruszenia dóbr osobistych. Dlatego oceniając zarówno możliwość zasądzenia jak i wysokość odpowiedniej sumy pieniężnej, sąd musi wziąć pod uwagę kompensacyjny - a nie represyjny - charakter zadośćuczynienia (tak np. wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56, a także wyrok SN z 11 października 2002 r., I CKN 1032/00 oraz wyrok SN z 27 września 2005 r., I CK 256/05). Podkreślając fakultatywny, a nie zaś obligatoryjny charakter zadośćuczynienia, o którym mowa w powołanym wyżej przepisie ustawy, w orzecznictwie wskazuje się na przykładowe przypadki, w których uzasadnione jest odstąpienie od zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz poszkodowanego. Jako sytuację, w której zasadna byłaby odmowa zastosowania środka przewidzianego w art. 448 k.c. Sąd Najwyższy podał przykładowo takie okoliczności, jak nieznaczny rozmiar krzywdy (wyrok SN z 11 października 2002 r., I CKN 1032/00, Lex nr 78885; wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004 nr 4, poz. 53), czy też niewłaściwe zachowanie poszkodowanego (wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56). Zdaniem Sądu Najwyższego istotny jest również rodzaj naruszonego dobra (wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003/4/56). Ciężar gatunkowy poszczególnych dóbr osobistych nie jest bowiem jednakowy i nie wszystkie dobra osobiste zasługują na jednakowy poziom ochrony za pomocą środków o charakterze majątkowym. Ponadto, sąd musi zbadać nasilenie złej woli oraz celowość zastosowania tego środka (wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004 nr 4, poz. 53). Mając na względzie przedstawioną wyżej argumentację należało przyjąć, że w sprawie niniejszej roszczenie powodów o zadośćuczynienie czy przeproszenie w formie wskazanej w pkt 1 pozwu, nie zasługiwało na uwzględnienie z kilku przyczyn. Pozwana A. S. wyczerpująco wskazywała jako przyczynę swojego zachowania, wyjaśniając, iż u podstaw jej wpisu znalazła się okoliczność, że czuła się pokrzywdzona zachowaniem strony powodowej. Działanie pozwanej było incydentalne i wywołane wcześniej opisanym działaniem strony powodowej. Zachowanie pozwanych było swoistym działaniem w celu przestrzeżenia innych użytkowników serwisu (...) przed – zdaniem pozwanej A. S. – powodami jako kontrowersyjnym sprzedawcą. Ostatecznie należy zauważyć, iż przeciwko uwzględnieniu roszczenia powodów o przeproszenie i przyznanie im od pozwanych odpowiedniego zadośćuczynienia celem zrekompensowania doznanej krzywdy przemawia również okoliczność, że powodowie jako sprzedawcy, odnosząc się na łamach serwisu (...) do wystawionych przez kupującą komentarzy, niejednokrotnie używała słów obraźliwych, zarzucając A. S. „brak klasy, bezczelność czy chamskość”. Uwzględniając powyższe należy przyjąć, iż w sprawie niniejszej zachodził cały szereg okoliczności uzasadniających odmowę przyznania powodom zadośćuczynienia za krzywdę czy nakazania umieszczenia na koszt pozwanych przez 6 miesięcy oświadczenia o treści wskazanej przez powodów. Przeważyła zatem okoliczność, iż to właśnie całokształt zachowania powodów przyczynił się do wystawienia im przez pozwaną A. S. negatywnego komentarza na portalu (...), który nie został przez ten portal usunięty przez około rok.

O kosztach procesu orzeczono jak w punkcie 2. Wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który powodowie przegrali w całości. Sąd zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanej spółki (...) z siedzibą w P. kwotę 720 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej (...) spółki z o.o. Sąd ustalił na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.).