Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 maja 2022 roku w sprawie z wniosku B. G. z udziałem W. K., Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi oddalił wniosek o podział majątku wspólnego i orzekł o kosztach postępowania.

Sąd Rejonowy poczynił następujące ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę orzekania:

W. K. i B. G. zawarli po raz drugi związek małżeński w dniu 25 września 2010 roku. Nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 12 czerwca 2014 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt VI RC 603/13, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi ustanowił z dniem 14 lipca 2013 roku rozdzielność majątkową małżeńską pomiędzy W. K. a B. K.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2016 roku, prawomocnym od dnia 11 stycznia 2017 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XII C 1579/13, Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński W. K. i B. K..

Na podstawie decyzji Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego z dnia 23 marca 2017 roku B. K. zmieniła nazwisko z (...) na (...).

B. K. i W. K. pozostawali już wcześniej w związku małżeńskim. Ugodą sądową z dnia 27 kwietnia 2004 roku wnioskodawczyni i uczestnik dokonali podziału zgromadzonego wówczas majątku wspólnego, a postępowanie w sprawie zostało umorzone.

W czasie drugiego związku małżeńskiego wnioskodawczyni i uczestnik nie nabyli żadnych nieruchomości, lokali mieszkalnych. Nie zgromadzili akcji, obligacji, jednostek w funduszach inwestycyjnych ani rzeczy ruchomych stanowiących wyposażenie mieszkania.

W. K. jest z wykształcenia magistrem inżynierem budownictwa. Od 10 marca 1998 roku prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) Zakład (...), między innymi w zakresie pozostałych specjalistycznych robót budowlanych. Choć uczestnik zaczął prowadzić działalność gospodarczą w okresie pierwszego małżeństwa z wnioskodawczynią, prowadzone przez niego przedsiębiorstwo nie zgromadziło wówczas żadnego majątku, który mógłby podlegać podziałowi w ramach pierwszego podziału majątku. Uczestnik nabywał wówczas jedynie sprzęt tak zwanej amortyzacji jednorazowej.

Działalność firmy uczestnika polega na wykonywaniu ociepleń budynków mieszkalnych wielorodzinnych wysokich i niskich. Firma uczestnika nadzoruje wykonywanie określonych prac budowlanych, do których zatrudnia podwykonawców. Uczestnik zatrudnia 1 -2 pracowników do nadzoru prac, a poza tym nie ma własnego zaplecza pracowników budowlanych, lecz korzysta z podwykonawców. Koszty działalności gospodarczej uczestnika to między innymi: wynagrodzenie podwykonawców, koszt kontenerów socjalnych dla pracowników na budowie, koszt kontenerów na odpady oraz koszt zakupu sprzętu tak zwanej jednorazowej amortyzacji takiego, jak wiertarki, zagęszczarki, wiertła.

Wynagrodzenie dla podwykonawców uczestnik uiszczał na ogół w drodze przelewów firmowego rachunku bankowego, ale do 31 grudnia 2017 roku kwoty do 15.000 EUR były też płatne gotówką.

W okresie drugiego małżeństwa uczestników, największym kontrahentem firmy (...) Zakład (...) była Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł., która za wykonane prace wypłaciła na rzecz tego przedsiębiorstwa: -w 2010 roku w okresie od 25 września do 31 grudnia 2010 roku kwotę 402.166,26 PLN; -w 2011 roku kwotę 967.346,25 PLN; -w 2012 roku kwotę 940.010,29 PLN;

-w 2013 roku w okresie od 1 stycznia do 14 lipca 2013 roku kwotę 618.182,42 PLN.

Z tego wynagrodzenia, firma uczestnika pokrywała wszystkie koszty wykonywanych na rzecz Spółdzielni prac, między innymi w postaci kosztów materiałów i wynagrodzenia podwykonawców. Kontrahentami firmy uczestnika były także inne spółdzielnie mieszkaniowe oraz Urząd Miasta Ł..

Z prowadzonej działalności gospodarczej w 2011 roku W. K. osiągnął przychód wysokości 975.203,77 PLN, koszty pozyskania przychodu wyniosły 942.397,61 PLN, a dochód 32.806,16 PLN. W 2012 roku przychód z działalności gospodarczej uczestnika wyniósł 1.166.939,37 PLN, koszty uzyskania przychodu wyniosły 1.105.219,64 PLN, a dochód 61.719,73 PLN. W 2013 roku przychód z działalności gospodarczej uczestnika wyniósł 1.186.838,38 PLN, koszty uzyskania przychodu wyniosły 1.128.810,14 PLN, a dochód 58.028,24 PLN.

W dniu 26 września 2012 roku uczestnik zakupił do firmy rusztowanie o wartości początkowej 60.527,07 zł, a w dniu 24 stycznia 2013 roku samochód marki L. o numerze rejestracyjnym (...) o wartości początkowej 4.822 zł.

Samochód L. oraz rusztowanie były wykorzystywane przez uczestnika do prowadzenia działalności gospodarczej.

Pozostałe środki trwałe zakupione w okresie wspólności majątkowej objętej wnioskiem nie są już w posiadaniu uczestnika.

Wartość rynkowa rusztowania ramowego (...), według stanu na dzień 14 lipca 2013 roku, a cen aktualnych, wynosi 42.502 zł.

Wartość rynkowa samochodu marki L. o numerze rejestracyjnym (...), według stanu na dzień 14 lipca 2013 roku, a cen aktualnych, wynosi 4.000 zł.

W dniu 28 kwietnia 2006 roku W. K. kupił od Gminy Ł. samodzielny lokal mieszkalny numer (...), położony w Ł. przy ul. (...) wraz z prawami z nim związanymi, a nabycia dokonał będąc stanu wolnego.

W dniu 17 października 2006 roku B. K. nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ul. (...) wraz ze związanym z nim wkładem budowlanym.

W dniu 9 marca 2010 roku W. K. zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe (...) na kwotę 171.000 zł na okres 300 miesięcy, na zakup działki budowlanej numer (...), położonej w miejscowości G., gmina R., objętej księgą wieczystą o numerze (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Pabianicach.

W dniu 22 marca 2010 roku A. O., T. F. (1) i M. A., działający w imieniu i na rzecz „F. (...) T. F. i s-ka” spółki jawnej z siedzibą w Ł. przenieśli na rzecz W. K. własność nieruchomości położonej we wsi G., gmina R., stanowiącej działkę numer (...), objętej księgą wieczystą KW (...), w wykonaniu warunkowej umowy sprzedaży z dnia 26 lutego 2010 roku, a W. K. wyraził zgodę na przeniesienie na siebie prawa własności przedmiotowej nieruchomości i oświadczył, że nabycia nieruchomości dokonuje będąc rozwiedzionym. Pokrycie części ceny nieruchomości położonej we wsi G. W. K. w kwocie 171.000 zł miało nastąpić z kredytu na cele mieszkaniowe (...), udzielonego uczestnikowi na mocy umowy zawartej w dniu 9 marca 2010 roku z (...) Bankiem Spółką Akcyjną w W..

W dniu 1 kwietnia 2010 roku W. K. kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) przy al. (...) w Ł. wraz z prawem do wkładu budowlanego.

W dniu 8 sierpnia 2011 roku Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł. ustanowiła na rzecz B. K. prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, które wnioskodawczyni nabyła do majątku osobistego. Łączne koszty ustanowienia tego prawa i sporządzenia aktu notarialnego wyniosły 950,03 zł. B. G. pokryła je z bieżących dochodów.

W dniu 29 sierpnia 2011 roku W. K. sprzedał J. Z. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy al. (...) wraz z prawem do wkładu budowlanego za cenę 118.000 zł, która została zapłacona w dniu zawarcia umowy przelewem na wskazany w akcie notarialnym rachunek bankowy uczestnika w Banku (...) Spółce Akcyjnej we W. o numerze (...).

W dniu 16 marca 2012 roku W. K. sprzedał G. W. samodzielny lokal mieszkalny numer (...), położony w Ł. przy ul. (...) wraz z prawami z nim związanymi za cenę 100.000 zł, którą otrzymał przed podpisaniem umowy sprzedaży.

W dniu 30 lipca 2010 roku B. K. kupiła od zaprzyjaźnionej z jej rodziną T. C. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) w Ł., składającego się z jednego pokoju, kuchni, łazienki z ubikacją oraz przedpokoju za cenę 80.000 zł. Część ceny w kwocie 40.000 zł została zapłacona przez kupującą gotówką przed podpisaniem aktu notarialnego, a pozostała kwota 40.000 zł miała być płatna w dwóch ratach po 20.000 zł, płatnych do 31 października 2010 roku i 31 grudnia 2010 roku. Pozostała część ceny, która miała być płatna w ratach nie została zapłacona.

Pomimo sprzedaży na rzecz wnioskodawczyni wskazanego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) w Ł., T. C. nadal zamieszkiwała w tym lokalu, gdyż chorowała na nowotwór, a B. G. traktowała ją jak członka swojej rodziny – ciocię. T. C. i B. G. ustaliły, że sprzedająca będzie zamieszkiwała w tym lokalu aż do swojej śmierci, dopóki jej stan zdrowia będzie na to pozwalał. W zamian za taką możliwość T. C. miała ze swoich dochodów pokrywać bieżące koszty utrzymania lokalu i zużycia mediów związanych z lokalem.

W czasie małżeństwa wnioskodawczyni i uczestnika objętego wnioskiem, w lokalu przy ul. (...) w Ł. został przeprowadzony remont. Położono gładzie gipsowe, pomalowano ściany, położono panele na podłodze, wyremontowano łazienkę, w której wymieniono wannę, sedes, baterie, drzwi, położono płytki, wymieniono liczniki i instalację wodno – kanalizacyjną, w kuchni położono płytki na podłodze i częściowo na ścianach, na podłodze w przedpokoju położono płytki i wymieniono szafę. Została także wymieniona instalacja elektryczna i gazowa. Większość prac remontowych wykonał S. R. w ramach przysługi dla wnioskodawczyni, chcąc odwdzięczyć się za pomoc świadczoną przez nią na rzecz jego rodziny. Wówczas w lokalu były już nowe okna i nowa skrzynka elektryczna z bezpiecznikami. Remont nie obejmował wymiany szafek w kuchni.

W okresie od dnia 25 września 2010 roku do dnia 14 lipca 2013 roku W. K. dokonał spłaty kredytu hipotecznego (...) udzielonego przez (...) Bank Spółkę Akcyjną w W. w łącznej kwocie 41.008,93 zł.

W dniu 23 października 2013 roku W. K. jako pożyczkobiorca i K. Ś. (1) jako pożyczkodawca zawarli umowę pożyczki kwoty 100.000 zł. Termin zwrotu pożyczki oznaczono na dzień 31 grudnia 2014 roku. Uczestnik zgłosił umowę pożyczki do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w I Urzędzie Skarbowym Ł. w Ł. w dniu 5 listopada 2013 roku, a w dniu 6 listopada 2013 roku uiścił podatek o czynności cywilnoprawnej w postaci umowy pożyczki z dnia 23 października 2013 roku kwocie 2.000 zł.

W dniu 30 października 2013 roku W. K. kupił samochód marki A. (...) za cenę 24.200 EUR, któremu nadano numer rejestracyjny (...). Akcyza od nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu, który nie był wcześniej zarejestrowany w kraju została zapłacona w dniu 14 listopada 2013 roku. Na zakup samochodu uczestnik przeznaczył środki uzyskane z pożyczki od K. Ś. (1).

W 2021 roku uczestnik sprzedał samochód marki A. (...) za kwotę 49.000 zł.

W trakcie małżeństwa W. K. i B. G. rozpoczęli budowę domu wraz z budynkiem garażowo -gospodarczym na nieruchomości położonej w miejscowości G.. Na dzień 14 lipca 2013 roku budynek znajdował się w stanie surowym zamkniętym, nieruchomość była ogrodzona. Prace budowlane wykonywała firma (...).

Na budowę domu uczestnik przeznaczył między innymi środki ze sprzedaży lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy al. (...) oraz lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...), a także zgromadzone na rachunkach bankowych przed zawarciem drugiego związku małżeńskiego z wnioskodawczynią. Z środków zgromadzonych na rachunku bankowym w Banku (...) Spółce Akcyjnej we W. o numerze (...) W. K. dokonał między innymi zapłaty za usługi projektantów wnętrz i ogrodu w kwocie 2.000 zł i 4.000 zł, zakup części okien w kwocie 24.122,82 zł, bramy garażowe w kwocie 11.500 zł, uiszczał wynagrodzenie na rzecz firmy (...) w dniu 27 stycznia 2012 roku w kwocie 20.520 zł, w dniu 4 kwietnia 2012 roku w kwocie 21.600 zł, w dniu 11 maja 2012 roku w kwocie 21.600 zł.

Wartość rynkowa nieruchomości położonej w miejscowości G. 59A przed dokonaniem nakładów, według cen aktualnych, wynosi 409.000 zł.

Wartość rynkowa nieruchomości położonej w miejscowości G. 59A wraz z nakładami, w stanie z dnia 14 lipca 2013 roku, według cen aktualnych, wynosi 1.158.000 zł

Wartość rynkowa nakładów dokonanych na działce numer (...), według stanu na dzień 14 lipca 2013 roku, a cen aktualnych, wynosi 749.000 zł.

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał rachunki bankowe w Banku (...) Spółce Akcyjnej we W.:

- o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 11.077,60 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 6.998,80 PLN;

- o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 305.069,04 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 2.942,89 PLN;

-o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 14.999,99 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 0 PLN;

- o numerze (...) w (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 2.000 CHF, a na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 0 CHF;

-o numerze (...) (lokata), która została zamknięta w dniu 11 marca 2011 roku.

W okresie wspólności uczestnik wydatkował środki zgromadzone na wskazanych rachunkach bankowych w Banku (...) Spółce Akcyjnej we W.. Ponadto, na rachunek o numerze (...) uczestnik przelewał środki na spłatę kredytu hipotecznego, a następnie dokonywał z niego spłaty rat kredytu hipotecznego (...). Na rachunek ten wpłynęły także środki z inwestycji uczestnika dokonanych w (...) Oddział w Polsce ze środków zgromadzonych przed powstaniem wspólności na rachunku o numerze (...).

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał rachunki bankowe w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej w W.:

-Złote Konto z (...) o numerze (...), otwarte w dniu 9 sierpnia 2007 roku, na którym stan środków na dzień 25 września 2010 roku wynosił 1.867,66 PLN, a na dzień 4 września 2013 roku 10,86 PLN.

-rachunek oszczędnościowy o numerze (...), otwarty w dniu 31 grudnia 2008 roku, na którym stan środków na dzień 25 września 2010 roku wynosił 2.751,57 PLN, a na dzień 4 września 2013 roku 19,33 PLN.

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał rachunek bankowy firmy prowadzony przez Bank (...) Spółkę Akcyjną w W. dla Zakładu (...) W. K. o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 34.372,57 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 20.539,62 PLN. Na rachunku tym znajdowały się środki na bieżącą działalność firmy.

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał rachunki bankowe w Banku (...) Spółce Akcyjnej w W.:

-Konto Osobiste o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku, wynosiło 7.598,01 PLN, zamknięte w dniu 29 grudnia 2011 roku;

-Konto (...) Oszczędnościowe o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 11.226,81 PLN, zamknięte w dniu 23 marca 2012 roku;

-Konto Oszczędnościowe o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 126,91 PLN, zamknięte w dniu 23 marca 2012 roku.

Na dzień 14 lipca 2013 roku uczestnik nie posiadał środków na rachunkach bankowych w Banku (...) Spółce Akcyjnej w W..

Uczestnik nie posiada już żadnych środków finansowych, które pochodziłyby z dochodów z okresu drugiego małżeństwa z wnioskodawczynią.

B. G. posiadała rachunki bankowe w (...) Spółce Akcyjnej w W.:

-o numerze (...), którego saldo na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 2.934,86 PLN;

-o numerze (...), którego saldo na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 54,11 PLN.

Pierwszy z rachunków został zamknięty, a uczestniczka wypłaciła wszystkie zgromadzone na nim środki. Wnioskodawczyni nie posiada już środków zgromadzonych na tych rachunkach, które przeznaczyła na bieżące utrzymanie, na domowe wydatki.

B. G. jest zatrudniona jako pielęgniarka koordynująca na umowę o pracę na czas nieokreślony w Hospicjum (...) w Ł. za wynagrodzeniem w kwocie 1.750 zł netto miesięcznie. Dodatkowo prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług pielęgniarskich, z której uzyskuje dochód w wysokości 5.700 zł netto miesięcznie.

W. K. prowadzi gospodarstwo domowe z partnerką. Posiada uprawnienia do renty. Prowadzi działalność gospodarczą, z której uzyskuje dochód w wysokości 8.000- 9.000 zł miesięcznie.

Na podstawie tak poczynionych ustaleń, Sąd Rejonowy, powołując się na przepisy art. 684 w związku z art. 567 § 3 k.p.c., art. 31 k.r.o., art. 36 - 40 k.r.o. i art. 42 k.r.o. uznał, że brak jest składników majątku wspólnego, które podlegałyby podziałowi w niniejszym postepowaniu.

Przedmiotem podziału majątku wspólnego są jedynie aktywa oraz te przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal istnieją w dacie podziału. Przy dokonywaniu podziału majątku wspólnego nie uwzględnia się tych wspólnych składników majątkowych, które w czasie trwania wspólności ustawowej lub po jej ustaniu zostały zużyte zgodnie z prawem (art. 36 - 40 k.r.o. i art. 42 k.r.o.), natomiast uwzględnia się, ale tylko w ramach rozliczeń, tj. rachunkowo, składniki majątkowe, które zostały bezprawnie zbyte, zniszczone zużyte lub roztrwonione przez jedno z małżonków.

W razie usprawiedliwionego wyzbycia się na własne, usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem jednego z małżonków, środki takie nie mogą być brane pod uwagę w postępowaniu o podział majątku dorobkowego.

W wypadku wyzbycia się nieuzasadnionego i tym samym wyrządzenia drugiemu małżonkowi szkody, poszkodowanemu należy się odszkodowanie w wysokości połowy wartości wydatkowanych w sposób nieuzasadniony środków, roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i znajduje podstawę ogólną w art. 415 k.c.

Stosownie do przepisu art. 45 § 1 zd. 1 k.r.o., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Przepis art. 45 k.r.o. reguluje rozliczenia z tytułu wydatków i nakładów poczynionych w czasie trwania wspólności ustawowej.

Sąd Rejonowy podkreślił, że nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków nie stanowią składnika majątku wspólnego podlegającego podziałowi, mogą podlegać rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego tylko wówczas, gdy istnieje jakikolwiek przedmiot postępowania czyli majątek wspólny podlegający podziałowi. W przeciwnym wypadku, właściwą drogą do ich dochodzenia jest postępowanie procesowe, z tym że materialnoprawną podstawą rozstrzygania pozostaje przepis art. 45 k.r.o. jako lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego o zwrocie nakładów na cudzą rzecz lub o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Sąd Rejonowy uznał, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, w skład majątku wspólnego W. K. i B. G. nie wchodzi samochód marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), który został zakupiony przez uczestnika w dniu 30 października 2013 roku. Wnioskodawczyni nie udowodniła, że samochód został nabyty przez uczestnika w czerwcu 2013 roku, czyli w trakcie wspólności majątkowej. Pełnomocnik wnioskodawczyni podnosił, że nawet jeśli samochód został zakupiony przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej, to uczestnik przeznaczył na ten cel środki z majątku wspólnego. Okoliczność ta nie została jednak wykazana w toku postępowania. A ponadto, jak stwierdził Sąd Rejonowy, ewentualne nabycie spornego samochodu za środki pochodzące z majątku wspólnego, ale już po ustaniu wspólności, nie skutkowałoby jego zaliczeniem do składników majątku wspólnego, gdyż decydujące znaczenie dla przynależności określonego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego ma czas jego nabycia w relacji do okresu istnienia wspólności majątkowej małżeńskiej. W takiej sytuacji nie działa natomiast zasada surogacji, innymi słowy w skład majątku ulegającemu podziałowi nie wchodzi przedmiot nabyty przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności za pieniądze wchodzące w skład majątku wspólnego. Natomiast, drugiemu małżonkowi, przysługuje wówczas w ramach sprawy o podział majątku wspólnego roszczenie o zasądzenie kwoty odpowiadającej przysługującemu mu udziałowi.

Ewentualne środki z majątku wspólnego przeznaczone na zakup samochodu marki A. stanowiłyby nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, który podlegałby rozliczeniu w przedmiotowym postępowaniu tylko w sytuacji istnienia majątku wspólnego podlegającego podziałowi. Jednakże, istnienie takiego nakładu nie wynika ze zgromadzonych dowodów.

W dniu 14 lipca 2013 roku B. G. posiadała rachunki bankowe w (...) Spółce Akcyjnej w W.: o numerze (...), którego saldo na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 2.934,86 PLN oraz o numerze (...), którego saldo na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 54,11 PLN. Pierwszy z rachunków został zamknięty, a wnioskodawczyni wypłaciła wszystkie zgromadzone na nim środki. Wnioskodawczyni nie posiada już środków zgromadzonych na tych rachunkach, które przeznaczyła na bieżące utrzymanie, na wydatki domowe, co nie było kwestionowane przez uczestnika, który nie wnosił także o rozliczenie połowy wykorzystanych przez B. G. środków tytułem odszkodowania. W konsekwencji, w tym zakresie brak jest składnika majątkowego podlegającego podziałowi, jak również brak jest podstaw do rozliczania wskazanych środków na rachunkach bankowych wnioskodawczyni.

Wbrew stanowisku uczestnika, składnika majątku wspólnego nie stanowi także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) w Ł., gdyż zostało ono nabyte przez B. G. w dniu 30 lipca 2010 roku, a zatem przed postaniem wspólności ustawowej małżeńskiej.

W dacie zawarcia drugiego związku małżeńskiego z wnioskodawczynią (czyli w dniu 25 września 2010 roku) W. K. posiadał rachunki bankowe w Banku (...) Spółce Akcyjnej we W.: o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 11.077,60 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 6.998,80 PLN; o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 305.069,04 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 2.942,89 PLN; o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 14.999,99 PLN, a na dzień 14 lipca 2013 roku 0 PLN, o numerze (...) w (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 2.000 CHF, a na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 0 CHF, o numerze (...) (lokata), która została zamknięta w dniu 11 marca 2011 roku.

Sąd Rejonowy wskazał, że jak wynika z nadesłanej do akt sprawy historii tych rachunków, uczestnik w okresie istnienia wspólności ustawowej wypłacał na środki na nich zgromadzone przed zawarciem drugiego związku małżeńskiego z wnioskodawczynią, a zatem stanowiące jego majątek osobisty, w tym pokrywał z nich koszty budowy domu w G.. Wskazana powyżej lokata nie istniała już w dacie ustania wspólności, a saldo rachunku prowadzonego w (...) oraz rachunku o numerze (...), wynosiło 0 zł. W tym zakresie brak było zatem środków podlegających podziałowi należących do majątku wspólnego. Na rachunek o numerze (...) uczestnik przelewał środki na spłatę kredytu hipotecznego, a następnie dokonywał z niego spłaty rat kredytu hipotecznego (...). Na rachunek ten wpłynęły także środki z inwestycji uczestnika dokonanych ze środków zgromadzonych przed powstaniem wspólności w (...) Oddział w Polsce na rachunku o numerze (...).

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał rachunki bankowe w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej w W. Złote Konto z (...) o numerze (...) otwarte w dniu 9 sierpnia 2007 roku, na którym stan środków na dzień 25 września 2010 roku wynosił 1.867,66 PLN, a na dzień 4 września 2013 roku 10,86 PLN oraz rachunek oszczędnościowy o numerze (...), otwarty w dniu 31 grudnia 2008 roku, na którym stan środków na dzień 25 września 2010 roku wynosił 2.751,57 PLN, a na dzień 4 września 2013 roku 19,33 PLN. Na wskazanych rachunkach znajdowały się zatem środki zgromadzone przed powstaniem wspólności majątkowej stanowiącej przedmiot postępowania, czyli będące majątkiem osobistym uczestnika, które prawie w całości zostały wykorzystane w okresie owej wspólności. Jako majątek osobisty uczestnika nie podlegały one podziałowi w przedmiotowej sprawie.

W dniu 25 września 2010 roku W. K. posiadał także rachunki bankowe w Banku (...) Spółce Akcyjnej w W.: konto Osobiste o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku, wynosiło 7.598,01 PLN, zamknięte w dniu 29 grudnia 2011 roku; konto (...) Oszczędnościowe o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 11.226,81 PLN, zamknięte w dniu 23 marca 2012 roku; konto Oszczędnościowe o numerze (...), którego saldo na dzień 25 września 2010 roku wynosiło 126,91 PLN, zamknięte w dniu 23 marca 2012 roku.

Na dzień 14 lipca 2013 roku uczestnik nie posiadał środków na rachunkach bankowych w Banku (...) Spółce Akcyjnej w W..

Na wskazanych rachunkach znajdowały się środki zgromadzone przed powstaniem wspólności majątkowej, będące majątkiem osobistym uczestnika i nie podlegające o podziałowi w przedmiotowej sprawie. Dodatkowo wszystkie rachunki w Banku (...) Spółce Akcyjnej w W. zostały zamknięte przed ustaniem wspólności ustawowej małżeńskiej.

Jak wynika z przesłuchania W. K., uczestnik nie posiada już żadnych środków finansowych, które pochodziłyby z dochodów z okresu drugiego małżeństwa z wnioskodawczynią, a więc mogących podlegać podziałowi w niniejszym postępowaniu. W wypadku nieusprawiedliwionego wyzbycia się wskazanych środków przez uczestnika i ich nieistnienia w chwili podziału majątku wspólnego, nie podlegają one podziałowi, a jedynie rozliczeniu w postępowaniu działowym w postaci roszczenia odszkodowawczego, o ile występują inne składniki majątku wspólnego podlegające podziałowi.

Sąd Rejonowy stwierdził, że poza sporem stron pozostawała okoliczność, iż przed ponownym zawarciem małżeństwa z wnioskodawczynią, z którego majątek wspólny stanowi przedmiot postępowania, W. K. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...) Zakład (...). Zgodnie z przepisem art.55 ¹ k.c., przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, który w szczególności obejmuje: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa), własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, tajemnice przedsiębiorstwa, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Nie budzi wątpliwości, iż wskazane przedsiębiorstwo, w świetle przepisu art.33 pkt 1 k.r.o., zgodnie z którym do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, stanowiło majątek osobisty uczestnika. Przynależności owego przedsiębiorstwa do majątku osobistego uczestnika nie zmienił fakt nabycia przez W. K., w trakcie małżeństwa z wnioskodawczynią, między innymi rusztowania oraz samochodu marki L., które weszły w skład prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Decydujące znaczenie dla przynależności określonego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego małżonków lub majątku osobistego jednego z nich ma czas jego nabycia w relacji do czasu powstania wspólności majątkowej małżeńskiej oraz pochodzenie środków przeznaczonych na jego nabycie. Przedsiębiorstwo prowadzone przez uczestnika powstało ze środków zgromadzonych przed powstaniem wspólności ustawowej będącej przedmiotem postępowania, a zatem należy je zaliczyć do majątku osobistego uczestnika.

Sąd Rejonowy podzielił ugruntowany w doktrynie i piśmiennictwie pogląd, zgodnie z którym nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przedmioty służące do prowadzenia przedsiębiorstwa powinny należeć do tej samej masy majątkowej co przedsiębiorstwo. W konsekwencji, należy rozpatrywać przynależność przedsiębiorstwa jako całości do majątku osobistego jednego z małżonków lub do majątku wspólnego małżonków, a nie przynależność poszczególnych składników przedsiębiorstwa do majątku wspólnego albo majątków osobistych. Natomiast, w zależności od tego, do jakiej masy majątkowej zaliczymy przedsiębiorstwo i z jakiej masy majątkowej pochodzą środki na nabycie składników przedsiębiorstwa wydatkowane w tracie małżeństwa, możemy mieć do czynienia z nakładami z majątku osobistego (majątków osobistych) na majątek wspólny bądź z majątku wspólnego na majątek osobisty.

Przyjęcie odmiennego stanowiska i ewentualne rozpatrywanie przynależności określonych rzeczy ruchomych, praw czy środków pieniężnych, stanowiących elementy składowe przedsiębiorstwa będącego majątkiem osobistym jednego z małżonków, do majątku wspólnego małżonków w związku z ich nabyciem ze środków pochodzących z majątku wspólnego, prowadziłoby do sytuacji, w której w ramach zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych – przedsiębiorstwa, należącego do majątku osobistego małżonka, znalazłyby się składniki należące do innej masy majątkowej – majątku wspólnego. Rodziłoby to szereg istotnych problemów związanych z bieżącym zarządzeniem owym przedsiębiorstwem i koniecznością ciągłego ustalania czy dokonywane w ramach prowadzenia przedsiębiorstwa czynności nie dotykają składników majątku wspólnego, a w konsekwencji zasad zarządzania tym majątkiem.

Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy przyjął, iż rusztowanie i samochód L., a także inne rzeczy nabyte przez W. K. w trakcie drugiego małżeństwa z wnioskodawczynią do przedsiębiorstwa (...) Zakład (...) weszły do tej samej masy majątkowej co przedsiębiorstwo, a zatem do majątku osobistego uczestnika. A skoro tak, nie stanowiły składników majątku wspólnego uczestników i nie podlegają one podziałowi w niniejszym postępowaniu.

Z tych samych przyczyn, nie podlegają podziałowi środki zgromadzone na rachunku bankowym przedsiębiorstwa (...) prowadzonym przez Bank (...) Spółkę Akcyjną w W. o numerze (...), którego saldo na dzień 14 lipca 2013 roku wynosiło 20.539,62 PLN. Albowiem, weszły one w skład tej samej masy majątkowej co przedsiębiorstwo, czyli majątku osobistego uczestnika.

Jeśli do nabycia rusztowania i samochodu L. doszło ze środków pieniężnych przedsiębiorstwa, a więc z majątku osobistego uczestnika lub z innych środków stanowiących majątek osobisty uczestnika, brak jest podstaw do dokonywania rozliczeń związanych z tym wydatków pomiędzy stronami postępowania. W. K. wskazywał, że rusztowanie zakupił za środki stanowiące dochód firmy, ale zgromadzone przed zawarciem drugiego związku małżeńskiego z wnioskodawczynią. Okoliczność ta nie została jednak wykazana przez uczestnika. Z kolei, w sytuacji, gdy środki na nabycie rusztowania i samochodu pochodziły z dochodów przedsiębiorstwa, a zatem z majątku wspólnego, stanowiły one nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika.

W przedmiotowej sprawie, ewentualny nakład z majątku wspólnego na nabycie rusztowania i samochodu L. miał charakter nakładu koniecznego na przedsiębiorstwo stanowiące składnik majątkowy przynoszący dochód. Powołany wyjątek od zasady rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka koresponduje z zasadą, iż do majątku wspólnego wchodzą dochody z działalności zarobkowej każdego z małżonków (art.31 § 2 pkt 1 k.r.o.). Skoro dzięki takiemu nakładowi małżonkowie korzystali z dochodów, jakie przynosiło przedsiębiorstwo uczestnika, to sprzeciwiałoby się zasadom słuszności obciążenie małżonka obowiązkiem zwrotu tych wydatków lub nakładów. Rusztowanie i samochód L. były niezbędne do prowadzenia przez uczestnika działalności gospodarczej, a dochód z owej działalności stanowił źródło utrzymania małżonków przez cały okres wspólności majątkowej. W konsekwencji, brak jest podstaw do dokonywania rozliczeń stron w tym zakresie.

Przeprowadzona powyżej analiza doprowadziła Sąd I instancji do konstatacji, że brak jest składników majątku wspólnego, które istniały w dniu 14 lipca 2013 roku (czyli w dacie ustania wspólności) oraz istnieją obecnie i mogą podlegać podziałowi.

Okoliczność ta skutkowała oddaleniem wniosku o dokonanie podziału majątku wspólnego.

W okresie od dnia 25 września 2010 roku do dnia 14 lipca 2013 roku W. K. dokonał spłaty kredytu hipotecznego (...) udzielonego przez (...) Bank Spółkę Akcyjną w W. w łącznej kwocie 41.008,93 zł, który został zaciągnięty na zakup stanowiącej majątek osobisty uczestnika nieruchomości położonej w G.. Wnioskodawczyni wnosiła o rozliczenie tego nakładu. Uczestnik nie kwestionował tego żądania. Natomiast, wysokość nakładu wynika z nadesłanego do akt sprawy przez bank rozliczenia. Jednakże, wskazany nakład mógł podlegać rozliczeniu w niniejszym postępowaniu jedynie w sytuacji istnienia składników majątku wspólnego podlegających podziałowi. Zaś, w ich braku właściwą drogą do jego dochodzenia jest droga postępowania procesowego.

W trakcie małżeństwa W. K. i B. G. rozpoczęli budowę domu wraz z budynkiem garażowo -gospodarczym na nieruchomości położonej w miejscowości G.. Na dzień 14 lipca 2013 roku budynek znajdował się w stanie surowym zamkniętym, nieruchomość była ogrodzona. Jak wynika z niekwestionowanej opinii biegłej z zakresu wyceny nieruchomości, aktualna wartość nakładów poczynionych na owej nieruchomości, według stanu na dzień 14 lipca 2013 roku, a cen aktualnych, wynosi 749.000 zł. Uczestnik nie kwestionował dokonania owych nakładów ani ich zakresu. Jednakże, wobec braku składników majątku wspólnego podlegających podziałowi, nakłady na nieruchomość położoną w G. nie mogły podlegać rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

W konsekwencji, właściwym trybem do dochodzenia przez wnioskodawczynię i uczestnika omówionych nakładów jest tryb postępowania procesowego, w którym powinni wystąpić z właściwie sformułowanymi żądaniami.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od opisanego rozstrzygnięcia wywiodła wnioskodawczyni, zaskarżając postanowienie w całości i zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności przepisu:

a.  art 386 § 4 kpc przez nierozpoznanie istoty sprawy przez zaniechanie zbadania materialnej podstawy żądania wnioskodawczym i bezpodstawne przyjęcie, że istnieje przesłanka unicestwiająca roszczenie wnioskodawczym,

b.  art 567 § 3 w związku z art. 684 k.p.c. przez zaniechanie dokonanie rozliczenia majątku wspólnego rozwiedzionych małżonków mimo, że istniały składniki majątku podlegające podziałowi i były podstawy do rozliczenia także nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania,

c.  art.233 § 1kp.c przez dowolną i niezgodną z materiałem dowodowym i doświadczeniem życiowym ocenę zebranych dowodów i ustalenie :

i.  że na dzień zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej strony nie posiadały żadnego majątku, który podlega podziałowi mimo, że na rachunku B. G. w (...) SA w W. Nr (...)-była kwota 2.934,86 zł a na rachunku Nr (...) -kwota 54.11 zł a ponadto na rachunku W. K. w Banku (...) SA w W. o Nr (...) była kwota 20.539,62 zł,

ii.  że kwota 20.539,62zl stanowiła majątek osobisty uczestnika postępowania bo znajdowała się na rachunku gdzie były lokowane wynagrodzenia z prowadzonej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy dochody takie z istoty przepisu art 31 § 2 pkt1 i 2 kr i op.. stanowią majątek wspólny stron ,

(...).  że w skład majątku wspólnego nie wchodzi samochód m-ki A. (...) o wartości 104.744.86 zł bo był zakupiony po zniesieniu małżeńskiej wspólności majątkowej i że na kupno tego samochodu uczestnik postępowania zaciągnął pożyczką od K Ś. w sytuacji ,gdy uczestnik informował bliskich w okresie wspólnego pożycia o sfinalizowaniu zakupu samochodu a tylko w okresie od 1.01.2012r do 14.07.2013r na jego rachunek wpłynęła kwota ponad 1.550.000 zł-co daje podstawę do twierdzenia, że dysponował stosownymi środkami finansowymi i nie musiał zaciągać żadnej pożyczki a umowa zawarta z K. Ś. miała na celu pomniejszenie masy majątku wspólnego przy podziale.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych, że uczestnik w latach 2010-2013 osiągał dochody z prowadzonej działalności gospodarczej w granicach 50.000-60.000zł rocznie a kwota 2.927.705,00 zł otrzymana przez W. K. tylko ze Spółdzielni Mieszkaniowej ”Bawełna” w Ł. za wykonane prace została wydatkowana na opłacenie kontrahentów i nie powstały żadne oszczędności mimo, że zakres wykonywanych prac i ich powtarzalność w kolejnych latach wskazuje, że środki te przeznaczał na budowę domu i gromadzenie nieujawnionych oszczędności,

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego a w szczególności art.45 § 1 krio przez jego niewłaściwe zastosowanie w wyniku czego Sąd uznał, że rusztowanie i samochód m-ki (...) L. Nr rej (...) zakupione w czasie małżeństwa nie stanowią majątku wspólnego stron bo weszły w skład przedsiębiorstwa uczestnika postepowania-w sytuacji gdy w/w przepis ma zastosowanie tylko do nakładów i wydatków koniecznych, niezbędnych do utrzymania danej rzeczy w należytym stanie, umożliwiającym normalne korzystanie z niej a nie do zakupu składników majątku osobistego.

W związku z podniesionymi zarzutami skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez przyznanie na własność W. K. składników w pkt 2-4 a B. G. składnika określonego w pkt 1 / zasądzenie od W. K. na rzecz. B. G. kwoty 85 893,22 zł z tytułu spłaty w/w składników / kwoty 395.005 zł z tytułu rozliczenia nakładów zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na apelację uczestnik wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Na wstępie należy zaznaczyć, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy jako prawidłowe i znajdujące oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania, Sąd Okręgowy podziela w całości i przyjmuje za własne, podobnie jak oceny jurydyczne wywiedzione na ich podstawie.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. nie jest trafny, bowiem ocena materiału dowodowego i przyjęte u podstaw rozstrzygnięcia ustalenia pozostają w zgodzie z dyrektywami zawartymi w przywołanej normie prawnej.

Formułując zarzut procesowy, w istocie skarżąca nie tyle kwestionuje przeprowadzoną przez Sąd I instancji ocenę zgromadzonych dowodów i poczynione w jej następstwie ustalenia faktyczne, lecz nie akceptuje przyjętej interpretacji ujawnionych faktów w świetle norm prawa materialnego.

Ostrze apelacji jest przede wszystkim zwrócone przeciwko zapatrywaniu Sądu Rejonowego o braku składników majątku wspólnego, które podlegałyby podziałowi, a którym taki walor nadaje skarżąca.

Odnosząc się do zgromadzonych na rachunkach bankowych, w dacie ustania wspólności majątkowej uczestników kwot, Sąd Rejonowy, wbrew wywodom apelacji, trafnie wywiódł, że przedmiotem podziału majątku wspólnego są jedynie aktywa oraz te przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal istnieją w dacie podziału.

Natomiast przy dokonywaniu podziału majątku wspólnego nie uwzględnia się tych wspólnych składników majątkowych, które w czasie trwania wspólności ustawowej lub po jej ustaniu zostały zużyte zgodnie z prawem (art. 36 - 40 k.r.o. i art. 42 k.r.o.), uwzględnia się, ale tylko w ramach rozliczeń, te składniki majątkowe, które zostały bezprawnie zbyte, zniszczone, zużyte lub roztrwonione przez jedno z małżonków.

W realiach badanej sprawy, nie budzi wątpliwości okoliczność, że zgromadzone na datę ustania wspólności majątkowej uczestników to jest 14 lipca 2013 roku na rachunkach bankowych kwoty 2 934,86 zł, 54,11 zł i 20 539,62 zł (konto firmowe uczestnika) nie istniały w dacie zamknięcia rozprawy przez Sąd Rejonowy, to jest w dniu 10 maja 2022 roku. Nie zostały one roztrwonione, lecz zużyte na potrzeby uczestników, czy to osobiste, czy to zawodowe. Zgodnie z przywołanym wyżej poglądem, środki te nie podlegają zatem rozliczeniu w niniejszej sprawie.

Innymi słowy, w razie usprawiedliwionego wyzbycia się na własne, usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem jednego z małżonków, środki takie nie mogą być brane pod uwagę w postępowaniu o podział majątku dorobkowego. W wypadku wyzbycia się nieuzasadnionego i tym samym wyrządzenia drugiemu małżonkowi szkody, poszkodowanemu należy się odszkodowanie w wysokości połowy wartości wydatkowanych w sposób nieuzasadniony środków, roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i znajduje podstawę ogólną w art. 415 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2009 roku, V CSK 485/08, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 1999 roku, II CKN 523/98, postanowienie Sądu Najwyższego dnia 26 lutego 2020 roku, V CSK 370/18, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2008 roku, II CSK 203/08 - legalis).

Wywód apelacji, że samochód marki A. (...) wchodzi w skład majątku wspólnego, bowiem wbrew ustaleniom Sądu Rejonowego, był zakupiony ze środków wspólnych małżonków, nie zaś z zaciągniętej przez uczestnika pożyczki, nie zasługuje na aprobatę. Zarzut ten stanowi swoiste nieporozumienie. Otóż z dowodów, zebranych w sprawie wynika bezspornie, że wskazany pojazd został nabyty w dniu 30 października 2013 roku (umowa sprzedaży –k.13), zatem po dacie ustania wspólności majątkowej uczestników, co skutkuje pozbawieniem go przymiotu składnika majątku wspólnego. Podnoszona przez skarżącą okoliczność nabycia samochodu ze wspólnych środków pieniężnych, pozostaje bez wpływu na postulowaną przez apelującą przynależność tej ruchomości do majątku wspólnego w sytuacji, gdy, jak wskazano, prawo własności zostało nabyte przez uczestnika po dacie ustania wspólności małżeńskiej.

Zarzut dotyczący błędnych ustaleń co do osiąganych przez uczestnika w latach 2010-2013 dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej nie może być uwzględniony. Na podstawie dostępnego materiału dowodowego, bez wiadomości specjalnych pochodzących od biegłego z zakresu rozliczeń przedsiębiorców, Sąd Rejonowy w sposób uprawniony zinterpretował opisaną okoliczność, ustalając, że uczestnik osiągał dochody w granicach 50 000 -60 000 złotych rocznie. Z resztą wywód apelacji nie precyzuje, w jaki sposób uwzględnienie opisanego zarzutu miałoby wpływ na wnioski apelacji.

Zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci w szczególności art. 45 § 1 k.r.o. i wadliwe uznanie przez Sąd Rejonowy, że zakupione w czasie trwania małżeństwa, rusztowanie oraz samochód marki (...) L. nie stanowią majątku wspólnego, bo weszły w skład przedsiębiorstwa uczestnika, należy uznać za nietrafny.

Sąd Rejonowy zasadnie w tym zakresie argumentował, że ugruntowany w doktrynie i piśmiennictwie jest pogląd, zgodnie z którym nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przedmioty służące do prowadzenia przedsiębiorstwa powinny należeć do tej samej masy majątkowej, co przedsiębiorstwo. W konsekwencji, należy rozpatrywać przynależność przedsiębiorstwa jako całości do majątku osobistego jednego z małżonków lub do majątku wspólnego małżonków, a nie przynależność poszczególnych składników przedsiębiorstwa do majątku wspólnego albo majątków osobistych. Natomiast, w zależności od tego, do jakiej masy majątkowej zaliczymy przedsiębiorstwo i z jakiej masy majątkowej pochodzą środki na nabycie składników przedsiębiorstwa wydatkowane w tracie małżeństwa, możemy mieć do czynienia z nakładami z majątku osobistego (majątków osobistych) na majątek wspólny bądź z majątku wspólnego na majątek osobisty (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2014 roku III CSK 87/14, legalis; K. G. „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz.” 2016 r.).

Skoro przedsiębiorstwo uczestnika powstało przed datą wspólności ustawowej uczestników, należy do majątku osobistego W. K.. Nabyte więc w czasie trwania wspólności ustawowej, ruchomości w postaci rusztowania i samochodu ciężarowego, wykorzystywane następnie w prowadzonej działalności gospodarczej, przynależą do przedsiębiorstwa, a w konsekwencji, stanowią majątek osobisty uczestnika. Natomiast inną rzeczą jest pochodzenie środków pieniężnych, z których wskazane rzeczy zostały zakupione. Jeśli nabyto je z funduszy objętych wspólnością ustawową, wówczas rozliczeniu będzie podlegał nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty, ale tylko wówczas, jeśli nie był to nakład konieczny (art. 45 § 1 k.r.o.). Od zasady bowiem, zgodnie z którą nakłady i wydatki między majątkami podlegają zwrotowi zostały przewidziane następujące wyjątki: nie jest możliwe żądanie zwrotu wydatków i nakładów koniecznych z majątku wspólnego na przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku osobistego przynoszące dochód; nie jest możliwe żądanie zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na wspólny, jeżeli zostały zużyte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Pierwszy z nich koresponduje z zasadą wynikającą z art. 31 § 1 k.r.o. i wypowiedzianą expressis verbis w § 2 tego artykułu, zgodnie z którą dochody z majątku osobistego należą do majątku wspólnego. Skoro zatem dokonanie wydatku lub nakładu konieczne jest do dalszego korzystania przez rodzinę z dochodów czerpanych z wchodzącego do majątku osobistego przedmiotu, to sprzeciwiałoby się zasadom słuszności obciążenie małżonka obowiązkiem zwrotu tych wydatków lub nakładów z jego majątku osobistego. Pod pojęciem wydatków i nakładów koniecznych należy rozumieć te z nich, które są niezbędne do utrzymania rzeczy w stanie niepogorszonym, a więc pozwalającym na dalsze uzyskiwanie dochodu. Z kolei o przynoszeniu przez przedmioty majątkowe dochodu należy mówić wtedy, gdy faktycznie, a nie potencjalnie tak się dzieje (por. E. Skowrońska-Bocian, w: Wierciński, Komentarz KRO, s. 405 i 410) –tak komentarz do art., 45 k.r.o. -red. serii O./red. tomu D., S. 2023, wyd. 10/J. S., legalis).

Ocenie więc podlegać może jedynie charakter nakładu w postaci zakupu wymienionych ruchomości, nie zaś ich przynależność do majątku wspólnego.

Podsumowując, skoro nie ma składników majątku wspólnego uczestników, rozliczenie zgłaszanych nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty może nastąpić wyłącznie w postępowaniu procesowym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2000 r. I CKN 376/98, z dnia 25 czerwca 2015 r. V CSK 561/14, legalis), co Sąd Rejonowy prawidłowo odnotował i uzasadnił.

W tym stanie rzeczy zarzut dotyczący nierozpoznania istoty sprawy nie zasługuje na aprobatę. Pojęcie „istoty sprawy”, o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c., dotyczy jej aspektu materialno-prawnego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy. W szczególności chodzi zaś tutaj o różnego rodzaju zaniedbania, które w ogólnym rozrachunku polegają na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania albo pominięciu merytorycznych zarzutów stron przy jednoczesnym bezpodstawnym przyjęciu, że istnieje przesłanka materialno-prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 1936 r., C 1839/36, Zb. Orz. 1936, poz. 315; postanowienia SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, opubl. OSNC Nr 1/1999 poz. 22; z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, opubl. baza prawna LEX Nr 50750; z dnia 3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, opubl. baza prawna LEX Nr 519260 oraz wyroki SN z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, opubl. OSP Nr 3/2003 poz. 36; z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, opubl. baza prawna LEX Nr 178635.; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK 140/07, opubl. OSNP Nr 1-2/2009 poz. 2). Inaczej mówiąc „nierozpoznanie istoty sprawy” oznacza uchybienie procesowe Sądu I instancji polegające na całkowitym zaniechaniu wyjaśnienia istoty lub treści spornego stosunku prawnego, przez co rozumie się nie wniknięcie w podstawę merytoryczną dochodzonego roszczenia, a w konsekwencji pominięcie tej podstawy przy rozstrzyganiu sprawy. Proces stosowania prawa przez sąd polega na ustaleniu faktów relewantnych dla rozstrzygnięcia, opisanych hipotezami norm prawa cywilnego materialnego, które znajdują zastosowanie dla zgłoszonych roszczeń. Brak rozważań w tym zakresie prowadzić musi do niewyjaśnienia istoty sprawy (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 2 kwietnia 2019 r., I ACa 959/18, Lex nr 2668188).

Sąd Rejonowy opisanym wymogom sprostał, zgromadził fakty relewantne dla sprawy, dokonał ich oceny i na tej podstawie w konsekwencji stwierdził, że nie wypełniają hipotezy przepisów mających zastosowanie do podziału majątku wspólnego.

Konkludując, wywiedziona przez wnioskodawczynię apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć słuszność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, w związku z czym, jako niezasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy nie znalazł dostatecznych podstaw, by odstąpić od zasady zawartej przez ustawodawcę w przepisie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym uczestnicy ponoszą koszty postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie. Postępowanie w równym stopniu wyjaśniło sytuację prawną byłych małżonków, do czego zmierzali uczestnicy postępowania.