Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Michał Kleeberg

Protokolant: protokolant sądowy Monika Gawliczek

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2024 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwotę 2.447,29 zł (dwa tysiące czterysta czterdzieści siedem złotych 29/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2020 r.;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.117,00 zł (tysiąc sto siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku.

Sygn. akt I C 221/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 grudnia 2023 r. powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. domagała się zasądzenia od pozwanego Banku (...) S.A. kwoty 2.447,29 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 września 2020 r., a także zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że wierzycielka pierwotna A. G. zawała z Bankiem (...) S.A. dwie umowy o kredyt konsumencki na czas określony. Od umów została pobrana prowizja za udzielenie kredytu. Wierzycielka pierwotna spłaciła kredyty przed terminem, wobec czego pozwany powinien zwrócić jej proporcjonalny zwrot prowizji przypadający za okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy. W dniu 4 maja 2022 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. nabyła od wierzyciela pierwotnego przysługującą mu wobec pozwanego wierzytelność wynikającą z wyżej wymienionej umowy o kredyt konsumencki.

Nakazem zapłaty z dnia 10 stycznia 2024 r. uwzględniono powództwo w całości (k. 30).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Zarzucił brak legitymacji czynnej, wskazując, że cesja jest rażąco niekorzystna dla konsumenta i nastąpił wyzysk po stronie powódki. Podkreślił także, iż prowizja stanowi wynagrodzenie banku za udzielenie kredytu w części dotyczącej czynności zrealizowanych przed udzieleniem kredytu, niezależnie od okresu kredytowania, w związku z czym nie podlega ona zmniejszeniu. Zakwestionował poprawność obliczenia kwoty roszczenia (k. 35-48).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 15 listopada 2012 r. A. G. zawarła z pozwanym Bankiem (...) S.A. umowę pożyczki nr (...), na podstawie której bank udzielił pożyczki w wysokości 40.000 zł. Koszt prowizji (opłaty przygotowawczej) wyniósł 2.000 zł. Umowa pożyczki została zawarta na czas określony od dnia 15 listopada 2012 r. do dnia 28 listopada 2017 r. W § 3 ust. 20 umowy strony postanowiły, że kredytobiorca może dokonać przedterminowej spłaty części lub całości kwoty pożyczki.

(dowód: umowa pożyczki nr (...) wraz z załącznikami k. 11-12)

W dniu 19 grudnia 2014 r. A. G. zawarła z pozwanym Bankiem (...) S.A. umowę pożyczki nr (...), na podstawie której bank udzielił pożyczki w wysokości 85.000 zł. Koszt prowizji (opłaty przygotowawczej) wyniósł 850 zł. Umowa pożyczki została zawarta na czas określony od dnia 19 grudnia 2014 r. do dnia 15 grudnia 2021 r. W § 3 ust. 20 umowy strony postanowiły, że kredytobiorca może dokonać przedterminowej spłaty części lub całości kwoty pożyczki.

(dowód: umowa pożyczki nr (...) wraz z załącznikami k. 13-14)

P. spłaciła pożyczki przed terminem, tj. umowę nr (...) w dniu 17 października 2013 r. oraz umowę nr (...) w dniu 10 kwietnia 2015 r.

(dowód: raport z BIK k. 15-19)

Umową z dnia 4 maja 2022 r. A. G. dokonała na rzecz powódki (...) sp. z o. o. cesji wierzytelności o proporcjonalny zwrot kosztów w związku z wcześniejszą spłatą umowy nr (...). Załączniki do umowy stanowiło pełnomocnictwo dla nabywcy wierzytelności upoważniające go do zapoznania się z dokumentami chronionymi tajemnicą bankową, oraz zawiadomienie o przelewie wierzytelności, podpisane własnoręcznie przez A. G..

(dowód: umowa przelewu wierzytelności k. 20-22; zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 23; pełnomocnictwo k. 24)

Wezwaniem z dnia 30 września 2022 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 2.447,29 zł tytułem zwrotu części prowizji w związku z wcześniejszą spłatą umowy nr (...). Do wezwania dołączono pełnomocnictwo oraz zawiadomienie o przelewie.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 25-26; potwierdzenie nadania k. 27-28)

Pozwany w odpowiedzi nie ustosunkował się merytorycznie do wezwania do zapłaty, kwestionując ważność pełnomocnictwa udzielonego powódce.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 9 listopada 2022 r. k. 29)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną. Sąd uwzględnił także dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Na rozprawie w dniu 11 czerwca 2024 r. Sąd pominął dowód z przesłuchania świadka A. G. jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Przesłuchanie pierwotnej wierzycielki miało bowiem dotyczyć wyłącznie okoliczności, na które przeprowadzono już dowody z dokumentów; nadto treść przedłożonych do akt sprawy dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Bezzasadnym byłoby zatem przedłużanie postępowania dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka na okoliczności, które zostały wykazane i nie były sporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Odnosząc się do kwestii zarzutu braku legitymacji do dochodzenia roszczenia zgłoszonego przez powódkę wskazać należy, iż Sąd nie podziela stanowiska pozwanego jakoby umowa cesji wierzytelności miała na celu obejście przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, a tym samym była dotknięta sankcją nieważności bezwzględnej.

Nie ulega wątpliwości, że konsument może zbyć przysługującą mu wierzytelność. Nie ma też prawnego wyłączenia możliwości zawierania umów niekorzystnych dla strony. Nawet jeśli ustalona w umowie przelewu cena byłaby nieadekwatna do wartości zbywanej wierzytelności, to samo w sobie nie skutkowałoby to nieważnością umowy przelewu. Podkreślić przy tym należy, iż z treści umowy przelewu wierzytelności wynika, iż konsument miał świadomość tego co zbywa na rzecz przedsiębiorcy, a mianowicie, że chodzi o „zwrot wszelkich nienależnie pobranych przez dłużnika opłat i kosztów oraz wierzytelności o proporcjonalny zwrot kosztów w związku z wcześniejszą spłatą w/w kredytu konsumenckiego/kredytów konsumenckich wraz z wszelkimi prawami związanymi”. W ocenie sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że umowa przelewu wierzytelności zmierzała do obejścia prawa, tj. przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Należy również dodać, że sama ewentualna dysproporcja nominalnej wartości świadczeń nie przesądza o tym, że z punktu widzenia konsumenta umowa nie jest korzystna, a świadczenia nie są ekwiwalentne. Zawierając taką umowę, konsument przede wszystkim pozbywa się ryzyka nieuzyskania świadczenia w satysfakcjonującej wysokości, unika osobistego udziału w postępowaniu sądowym, jak również wyłożenia na to niezbędnych kosztów (opłat sądowych, wynagrodzenia pełnomocnika, ryzyka niezrefundowania tych kosztów, czy wręcz konieczności zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi w razie choćby częściowej przegranej), czy wreszcie środki finansowe, nawet jeśli w niższej wysokości, to jednak uzyskuje znacznie szybciej.

Roszczenie powódki wynikało z przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 993, dalej jako u.k.k.), w szczególności art. 49 ust. 1 u.k.k., zgodnie z którym w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Powołany przepis stanowi implementację prawa unijnego, tj. art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady numer 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady numer 87/102/EWG, wedle którego konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

Pomiędzy stronami bezspornym było, że A. G. zawarła z pozwanym umowy pożyczki nr (...), niekwestionowany był również fakt ich wcześniejszej spłaty. Raport wygenerowany z Biura (...) jest w ocenie Sądu dowodem wiarygodnym, nie budzącym wątpliwości co do faktu wcześniejszej spłaty kredytu.

Przede wszystkim podnieść należy, że zgodnie literalnym brzmieniem art. 49 ust. 1 u.k.k., przepis ten obejmuje swoim zakresem całkowity koszt kredytu. Definicja całkowitego kosztu kredytu zawarta została z kolei w art. 5 pkt. 6 tej u.k.k., obejmując wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy (ppkt a) oraz koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu (ppkt b), z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Tym samym art. 49 ust. 1 u.k.k. nie wyłącza przedmiotowo możliwości obniżenia żadnego z rodzajów kosztów określonych w art. 5 pkt. 6 u.k.k. Jak wskazał (...) w wyroku z dnia z dnia 9 lutego 2023 r. C-555/21 przepisy krajowe mogą przewidywać, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku przedterminowej spłaty tego kredytu obejmuje wyłącznie odsetki i koszty, których wysokość jest zależna od okresu obowiązywania umowy o kredyt. Niewątpliwie do takiego rodzaju kosztów należy prowizja, której zwrotu proporcjonalnego domaga się powódka w niniejszej sprawie. Powyższe znajduje również poparcie w treści art. 36a ust. 1 u.k.k. Zawarty w tym przepisie wzór, umożliwiający obliczenie maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu jako jeden ze wskaźników przyjmuje okres spłaty kredytu. Jednoznacznie zatem można stwierdzić, że wysokość prowizji jest wprost powiązana z czasem trwania umowy kredytu. Powyższe znajduje również oparcie w uchwale SN z dnia 12 grudnia 2019 r. III CZP 45/19, gdzie wskazano wprost, iż uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu. W uzasadnieniu powyższej uchwały powołano się również na stanowisko (...), zgodnie z którym redukcja całkowitego kosztu kredytu obejmuje także koszty o charakterze jednorazowym, których wysokość nie ma żadnego związku z okresem kredytowania.

Powódka dokonała wyliczenia przysługującej jej należności uwzględniając liczbę dni, na który pierwotnie zawarte były umowy kredytów i pożyczek oraz wysokość prowizji przysługujących bankowi za ten okres. Następnie ustaliła po ilu dniach obowiązywania umowy pożyczkobiorczyni spłaciła swoje zobowiązania i obliczyła proporcjonalnie jaka wysokość prowizji powinna przysługiwać bankowi za ten okres. Należność żądana obejmuje różnicę pomiędzy prowizją zapłaconą przez pożyczkobiorcę, a kwotą proporcjonalnie obliczoną w sposób wskazany powyżej. Taki sposób wyliczenia dochodzonej należności został zaaprobowany przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim w kontekście wyroku (...) z 11 września 2019 r., w sprawie C-383/18 (L.). Jest to tak zwana metoda liniowa, która jest zrozumiała i przejrzysta dla konsumentów, ponieważ należy jedynie ustalić jaka część poniesionych kosztów kredytu przypada na jeden dzień kalendarzowy i o ile dni skrócono okres kredytowania. Metoda ta najlepiej oddaje równowagę stron, zapewnia transparentność oraz niepodatność na manipulację w zakresie struktury rat kredytowych.

Reasumując powyższe, powódka wykazała powstanie wierzytelności i jej skuteczne nabycie w drodze umowy cesji, a także fakt nadania na adres pozwanego zawiadomienia o tym fakcie; otrzymanie tegoż oświadczenia nie było kwestionowane. Zasadnym jest zatem zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.447,29 zł, tj. kwoty należnego zwrotu prowizji.

O odsetkach od roszczenia głównego, Sąd orzekł w myśl art. 481 § 1 i § 2 k.c. w punkcie 1 wyroku zgodnie z żądaniem pozwu.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy, na podstawie art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces i to jej należy się od pozwanego zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości. Na koszty poniesione przez powódkę złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 200 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej w kwocie 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty zgodnie z regulacją z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.