Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	Tomasz Chmiel

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2021 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa P. K. (1)

przeciwko I. G., D. G. (1)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 76.000 (siedemdziesiąt sześć tysięcy 00/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 października 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 23.717 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset siedemnaście 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 7.749,12 (siedem tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć 12/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Tadeusz Trojanowski

I C 723/18

UZASADNIENIE

Powód P. K. (1) domagał się kwoty 76.000 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu podano, że powód dochodzi nakładów poniesionych na nieruchomość stanowiącą współwłasność pozwanych. W toku procesu powód wyjaśnił, że żąda zwrotu wartości tych ruchomości, które stanowią integralną część wyposażenia jak zabudowana pod wymiar kuchnia czy łazienka(k.440 verte).

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa (k.164) i zasądzenie kosztów.

Sąd ustalił co następuje.

Powód od 30.12.2011 roku pozostawał w związku małżeńskim z córką pozwanych A. K.. W toku niniejszego procesu orzeczono rozwód P. i A. K.. W dniu 12.06.2014 r. P. i A. K. zawarli umowę majątkową małżeńską. Powód ze swoją żoną i ich córką w grudniu 2015 roku zamieszkał na terenie nieruchomości pozwanych. Pozwani udostępnili powodowi i jego rodzinie piętro budynku, nieruchomość wtedy była w stanie surowym. Przed przeprowadzką konieczne był założenie okien oraz wybudowanie schodów na piętro. Otwory okienne były zabite deskami a na piętro wchodził się po drabinie ponieważ nie było schodów(k.440).

Powód zaciągnął kredyt w banku i z uzyskanej sumy przekazał pozwanemu kwotę 28.000 zł , która została wykorzystana przez pozwanego na zakup i wstawienie okien na piętrze-oraz trzech okien na parterze(k. 440)oraz na zakup i wykonanie prowadzących do lokalu schodów i inne materiały budowlane(k.167).

Zanim powód zaczął prace remontowe w mieszkaniu na poddaszu , to pozwany wstawił cztery okna do tego mieszkania, za pieniądze od powoda, bo mieszkanie był wyziębione .Gdy powód zaczynał prace remontowe brakowało w mieszkaniu na górze tylko jednego okna- skośnego, dachowego w kuchni; w trakcie wnoszenia materiałów budowlanych na piętro nie było zrobionych schodów tylko były prowizoryczne z palet (k.742).Budynek był ocieplony zewnątrz, wykonywał te prace powód.

Powód przed wprowadzeniem się do mieszkania na piętrze w nieruchomości pozwanych wykonał tam remont ; powodowi w pracach pomagali jego przyjaciele T. P. i T. W. oraz ojciec powoda K. K.. T. W. jest znajomym z pracy powoda i ojcem chrzestnym jego córki W. (k. 738).

Powód w mieszkaniu położonym na piętrze budynku na nieruchomości należącej do pozwanych położonej w R. przy ul. (...) przeprowadził następujące prace:

W przedpokoju płożył płyty kartonowo gipsowe a następnie gładzie, całość pomalował. Na podłodze położone zostały kafelki. Została zainstalowana instalacja elektryczna i oświetlenie halogenowe. Została zamontowana szafa zabudowana.

W dużym pokoju zostały położone płyty kartonowo gipsowe a na nich tapeta. Na jednej ze ścian został położony kamień gipsowy. Na suficie położono płyty gipsowe i wykonano gładzie. Została zainstalowana instalacja elektryczna i oświetlenie halogenowe.

W sypialni powód założył jedynie płyty gipsowe na suficie i wykonał instalację elektryczną.

W pokoju córki powoda powód położył panele, na ścianach i suficie zostały położone płyty kartonowo gipsowe a następnie tapeta. Wykonał instalację elektryczną i oświetlenie halogenowe. Została zamontowana szafa zabudowana.

Wykończenie ścian , podłóg i sufitów łącznie miało wartość 17 844,87 zł.

W kuchni zostały przez powoda położone kafelki . Na podłodze w kuchni powód położył płyty kartonowo gipsowe a następnie drewniane panele. W części zabudowanej meblami na ścianach znajdują się kafelki. Na suficie zostały położone panele PCV i oświetlenie halogenowe. Zamontowano okno dachowe i meble na wymiar w tym płyta indukcyjna marki (...) piekarnik (...), lodówko-zamrażarka (...), mikrofalówka (...) oraz okap (...). Wartość mebli w zabudowie wynosi 6.737,98 zł ; wartość zlewozmywaka z baterią wraz z montażem wynosi 350 zł (k. 68, k.953).Wykończenie ścian, podłogi i sufitu panelami miało wartość 4 632,76 zł (k. 954).

Wykończenie sufitu, położenie gładzi, malowanie przedpokoju miało wartość 1664,25 zł; wykończenie podłogi i sufitu łącznie : 3 203,55 zł.

W łazience na podłodze i ścianach zostały położone kafle; zamontowana została kabina prysznicowa z brodzikiem, umywalka a także meble łazienkowe i lustro. Na suficie zamontowano panele PCV i oświetlenie halogenowe. W toalecie na podłodze i ścianach zostały położone kafle ,na suficie zamontowano panele PCV i oświetlenie halogenowe. Poza tym powód zainstalował zestaw podtynkowy. Były to elementy powystawowe. Wartość białego montażu w łazience i toalecie wraz z szafką pod umywalką z kosztem montażu wynosi 12.049,52 zł (specyfikacja k.953, podsumowanie k. 954).W łazience wykończenie sufitu panelami miało wartość 570,15 zł a wykończenie ścian, podłogi ,sufitu łącznie: 7.247,55zł.W toalecie wykończenie ścian, podłogi i sufitu miało wartość łącznie: 600,00 zł.

Dwie szafy w zabudowie miały wartość łącznie 6750,00 zł.

Materiał przeznaczony na ocieplenie ścian zewnętrznych wraz transportem miał wartość 1312,22 zł.

5 drzwi wewnętrznych wraz z ościeżnicami, klamkami, dwoma szyldami wc i montażem miały wartość 4 029,00zł.

3 parapety wewnętrzne drewniane wraz montażem miały wartość 1 250 zł.

Powód wykonał również od podstaw instalację elektryczną o wartości wraz z robocizną 1.894,28 zł w tym wszystkie gniazdka i wyłączniki. Powód wykonał instalacje CO o wartości 5.732,00 zł; w tym zakupiony został piec używany za kwotę 2000 zł z czego 1000 zł zapłacił pozwany. Powód wykonał instalację wod-kan.za kwotę 4.600zł.

W roku 2015 powód wydał na materiał budowlany, meble kuchenne i monitoring kwotę 23.376,58 zł(k.5 verte) w tym za monitoring 2.809,00 zł(k.88).Monitoring miał kamery, kable i bazę do obserwacji w domu (k. 745).

W roku 2016 powód wydał na materiał budowlany kwotę 8.232,84 zł (k.6 verte).

Łącznie nakłady dokonane -przez powoda- na mieszkanie położone na I piętrze w nieruchomości pozwanych opisane w załączniku do ustnej opinii biegłej (k.953) miały wartość 83 192,13 zł .

Powód uiścił kwotę 1100 zł za zakupiony przez pozwanych sprzęt gospodarstwa domowego. Powód uiścił kwotę 4.434,73 zł jako połowę należności związanych z utrzymaniem nieruchomości.

Pozostałą kwotę-do żądanej w pozwie kwoty 76.000 zł- stanowi wartość robocizny powoda(k.960) ; jak ustalono wartość robocizny powoda była wyższa ale Sąd nie może orzekać ponad zadanie; z kolei zasada sprawnego procesu- w ponad trzyletniej sprawie- sprzeciwiała się odroczeniu rozprawy tylko w celu rozszerzenia powództwa. Rolą strony powodowej jest dokładne oszacowanie swego roszczenia przed wszczęciem procesu; należy nadmienić , że zgodnie z żądaniem zasądzono także odsetki.

Wymienione w pozwie jako nakłady następujące przedmioty komoda, narożnik, stół kawowy, półki na ściany, tv, mini wieża , krzesła – nie są nakładami na nieruchomość , gdyż są rzeczami ruchomymi, podobnie jak urządzenia AGD. W kuchni nakładem jest tylko zlewozmywak wraz baterią i meble w zabudowie-jako elementy trwale i na wymiar przymocowane do ścian (k. 953).

Udział pozwanego I. G. w pracach adaptacyjnych w mieszkaniu był znikomy, podobnie jak jego partycypacja w kosztach przeprowadzanych prac. Pozwany pomógł powodowi przy tapetowaniu pokoju córki powoda oraz trzech ścian w dużym pokoju-salonie (k. 440).

Do czasu wyprowadzki powoda do wykończenia pozostał tylko jeden pokój na piętrze.

Pozwany wybudował na nieruchomości powodów garaż blaszany za zgoda powodów, nie prowadził w nim żadnej działalności gospodarczej, garaż ten zdemontowała żona powoda (k.446)

Powód przestał zamieszkiwać w nieruchomości pozwanych w dniu 5.11.2017 roku i data ta stanowi datę wydania nieruchomości właścicielowi.

Gdy powód się wyprowadzał towarzyszył mu T. P. , bo powód nie chciał być wtedy sam; pozwany I. G. miał nadzieję że powód się zejdzie ze swoja żoną i zapewniał powoda, że się dogadają , że to spłaci – po definitywnym zakończeniu małżeństwa powoda , stosunek pozwanego do powoda się zmienił(k745).

Do 16.09.2019 roku warunki mieszkaniowe w mieszkaniu na piętrze był bardzo dobre, co stwierdził kurator rodzinny podczas badania sytuacja małoletniej córki powoda i jego ówczesnej żony (k. 416).

W toku procesu pozwani zdemontowali nakłady na mieszkanie dokonane uprzednio przez powoda oraz sprzedali nieruchomość (k. 418), strona pozwana unikała kontaktu z biegłą co skutkowało odwołaniem terminu oględzin mieszkania przez biegłą (k.404).

Pismem z 4.10.2019 r. (k.566) pozwani wezwali powoda do odbioru rzeczy ruchomych tj. mebli kuchennych złożonych na europalecie i zabezpieczonych folia streczową, 3 sztuki ościeżnic drzwiowych oraz drzwi wewnętrznych do kompletu, komody oraz paneli także złożonych na palecie zabezpieczonych folią streczową. W piśmie zapowiedziano usunięcie tych ruchomości na śmietnik.

Biegłej w trakcie oględzin okazano zalegające płyty meblowe i panele podłogowe, w budynku leżały także zdemontowane elementy drzwi oraz zlewozmywak (k.872).Podczas oględzin biegłej stwierdzono: usunięcie tapet, zdemontowanie okładzin podłóg w przedpokoju i kuchni oraz zdemontowanie okładzin ścian w kuchni. Na otworach drzwiowych znajdowały się pozostałości pianki montażowej. Nakłady dokonane uprzednio na nieruchomość stanowiły materiały i roboty budowlane typowe dla budownictwa mieszkaniowego (opinia biegłej k. 874).

Nieruchomość pozwanych przy ul. (...) została sprzedana w toku procesu za 700 tysięcy złotych(k.823).

Pozwani zdemontowali wyposażenie mieszkania położonego w swojej nieruchomości w okresie gdy powód już tam nie mieszkał, a zatem abstrahując od racjonalności takiego rozwiązania przed planowaną- i dokonaną- sprzedażą nieruchomości nie jest istotne nazewnictwo stosowane przez powoda( zdewastowanie, zdemolowanie) gdyż powód dochodzi wartości pozostawionych przez siebie nakładów; bardzo istotne jest natomiast faktyczne utrudnienie postępowania dowodowego gdyż biegła nie mogła dokonać oceny dokonanych nakładów „w naturze”.

Postawa pozwanych –całkowicie nielogiczna( nie zrywa się paneli i ościeżnic przed sprzedażą domu)- zdecydowanie przedłużyła postępowanie dowodowe, gdyż należało potwierdzić w drodze zeznań świadków także to , co widziałaby biegła gdyby nie zachowanie pozwanych opisane w ich piśmie z 4.10.2021. Już w tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art.233 par. 2 kpc Sąd ocenia jakie znaczenie nadać przeszkodom stawianym przez pozwanych w przeprowadzeniu dowodów wbrew postanowieniu Sądu. Kodeksową konsekwencją postawy pozwanych jest odmowa dania wiary tym twierdzeniom pozwanych, które są sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym . Dodać należy, że postawa pozwanych wpłynęła także na koszty postepowania , gdyż stan sprawy wymagał opinii uzupełniającej i jej ustnego wyjaśnienia i uzupełnienia.

Lodówkę ,zmywarkę, płytę indukcyjną, piekarnik, kuchenkę mikrofalowa, ekspres do kawy i czajnik elektryczny –wszystko sfinansował powód P. K.(k.784).Żona powoda do mieszkania nie wniosła żadnych sprzętów (k.817).Według początkowych ustaleń mieszkanie na piętrze miało zostać własnością powoda i jego żony (zeznania powoda: „…i miało to być moje i mojej żony” k. 817).Potem ustalenia stron -wskutek emocji podczas przebiegu remontu- uległy zmianie .Emocje pozwanego ujawniły się także w toku rozprawy w dniu 18.02.2021 r. (k. 821).Pozwany obiecywał, że pomoże finansowo w pozostałych kosztach remontu ale tego nie dotrzymał.

Powód płacił za prąd podczas remontu i potem podczas zamieszkiwania. Pozwany podczas rozmowy z powodem przyznał się że powód mu dawał pieniądze i że obiecywał ich spłatę( zeznania powoda k. 817) ponieważ powód nie zszedł się z żoną , pozwany zaniechał spłaty.

Piętro budynku został ocieplone z 4 stron a parter z 3 stron bo czwarta strona przylegała do magazynu. Powód wypożyczył rusztowanie, transportował materiały, ze znajomym zmontował rusztowania i wykonał ocieplanie budynku do siatki elewacyjnej włącznie, tynkowanie był planowane w przyszłości do czego nie doszło. Monitoring powód zakupił u G. B. ale zamontował sam.

Piec do CO ogrzewał oba mieszkania. Wyposażenie kuchni powód z żoną kupili po otrzymaniu zasiłku macierzyńskiego przez żonę powoda, z tym że sama nazwa i przeznaczenie zasiłku wskazuje ,że pieniądze ta winny być przeznaczone na potrzeby dziecka a nie na inwestycje. Zatem wyposażenie kuchni zostało kupione za pieniądze powoda , który pracował na kopalni, podczas gdy jego żona nie pracowała. Meble i ruchomości z mieszkania przy ulicy (...)- zajmowanego przez żonę powoda przed ślubem – przewiezione później na ulicę (...) zostały sprzedane i zostały rozdysponowane przed kolejna przeprowadzką na ulicę (...)(zeznania pozwanego k.822).

Schody na piętro w grudniu 2015 roku były już zrobione, były to schody z metalu, z profilu zamkniętego a stopnice były drewniane(k. 815).Kwotę 28.000 zł-wyżej opisaną- powód przekazał pozwanemu w gotowce w trzech lub czterech częściach. Pozwany miał te pieniądze przelewać na konto lub oddawać w gotowce; w sumie pozwany oddał kwotę jednego tysiąca złotych(k.816).

Łączna wartość prac wykonanych przez powoda w budynku mieszkalnym pozwanych przy ul. (...) wynosi 83 192,73 zł ( podsumowanie kwot z zestawienia biegłej k.953) a zatem przekracza kwotę dochodzona pozwem.

W poprzednio zajmowanym przez siebie mieszkaniu- przy ulicy (...) w R. ,kupionym w 2011 roku- powód przeprowadził remont zaraz po kupnie tamtego mieszkania-zamontował wtedy parę płyt gipsowych, sufit podwieszany i wymienił część instalacji elektrycznej. Do sprzedaży mieszkania przy ulicy (...) doszło tak szybko ,że po tej sprzedaży powód z rodziną przez miesiąc mieszkał na parterze przy ulicy (...).

Powód wydał kwotę 1.100 zł na wzmiankowany wyżej sprzęt gospodarstwa domowego a to sprzęt do smażenia zakupiony przez pozwanych. Pozwani na nieruchomości prowadzili działalność gospodarczą to jest zakład zajmujący się wyrobem i sprzedaży zniczy. Strony ponosiły koszty utrzymania domu po połowie; kwota 4.434, 73 zł to wydatek powoda na energie elektryczna przeznaczona na działalność gospodarczą pozwanych( vide faktury za prąd i ich adresat); powód działalności gospodarczej na terenie posesji pozwanych nie prowadził.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego z zakresu budownictwa B. S. (uzupełnioną pisemnie i wyjaśnianą na rozprawie). Podstawę orzekania stanowiły także dokumenty złożone do akt ,zeznania świadków oraz częściowo zeznania stron.

W sprawie przeprowadzono następujące dowody w tym z dokumentów:

- faktura za lodówkę i kuchnię k.15

-umowy kredytu k.16, k.29 i n.

-zaświadczenie z (...) k. 18

-przelewy k. 19 i n,k.26 i n., k.45 i n. , k.104 i n.,

- zdjęcia k. 23 i n

- akt notarialny o rozdzielności majątkowej k. 33

- zamówienie na meble k. 36

- faktury k. 37 i n., k.65 i n.

- rozliczenie monitoringu k.88

Pominięto stenogram k.89 wobec sprzeciwu pozwanych.

Dalsze przeprowadzone dowody:

- pismo przedsądowe k. 93

-decyzje podatkowe k. 176 i n.

- rozliczenie za energię elektryczną k.182 i n.

- faktury k. 189 – 269

- oświadczenie pozwanych o sprzedaży domu k. 322

- treść księgi wieczystej k. 323, 344

- zdjęcia k.389

- dowody doręczeń korespondencji biegłej z pełnomocnikami tron k.401 i n.

- sprawozdanie z przebiegu wizyty kuratora rodzinnego w nieruchomości pozwanego k.416,447

- zdjęcia nieruchomości k. 449 i n.

- faktury za prąd z adresem wyrób i sprzedaż zniczy oraz przelewy za prąd k. 463

-opinia biegłej B. S. k. 470

- pismo pozwanych –wezwanie do odbioru rzeczy z 4.10.2019 r. k 566

- zeznania świadka M. F. (1) k. 711-716, częściowo

- zeznania świadka T. W. k. 735-739

- zeznania świadka T. P. k. 742

- zeznania świadka A. K. k. 747, częściowo w zakresie niespornym z pozostałym materiałem dowodowym, widoczne były negatywne emocje świadka (k. 750)

- zeznania świadka K. K. k.781-785

- zeznania świadka G. B. k.795

- zeznania powoda k. 815

- częściowo zeznania pozwanej k.819

- częściowo zeznania pozwanego k.820

- zeznania świadka T. K. k. 835

- uzupełniająca opinia biegłej k. 870

Pominięto jako spóźniony dowód z dokumentu protokołu z rozprawy w sprawie XII C 440/18 tut. Sądu –sprawy rozwodowej powoda(k. 812 ) z opisem wyglądu mieszkania na górze dokonanym przez pozwaną w niniejszej sprawie.

Odnośnie świadków zaznaczyć należy iż osoby te były powiązane ze stronami zatem ich zeznania należy oceniać z ostrożnością gdyż prócz faktów przedstawiali także oceny, jednakże podane fakty pozwoliły na zrekonstruowanie ustalonego stanu faktycznego. Unikano uwzględniania subiektywnych ocen świadków, ich zeznania oceniano biorąc pod uwagę stopień powiązania z daną ze stron konfliktu. Kluczowe było ustalenia zakresu i wartości poczynionych nakładów . Reasumując, pomijając subiektywne oceny, zeznania świadków pozwoliły na ustalenie faktów mogących być-przy udziale biegłego -podstawą rozstrzygnięcia. Sąd nie dał wiary świadkowi M. F. że mikrofalówka, płyta, okap i lodówka to były rzeczy żony powoda (zeznania M. F. k. 715), bezsporne jest ,że żona powoda mogła korzystać z tych rzeczy.

Wobec postawy pozwanych , przejawiającej się w utrudnianiu przebiegi procesu, Sąd w szczególności nie dał wiary pozwanym , że pożyczka na remont od zięcia wynosiła 15.000 zł i że została w całości spłacona oraz że schody zostały zrobione dopiero po wyprowadzce powoda( jest to nielogiczne, ponadto w mieszkaniu na piętrze mieszkało małe dziecko).

Wobec przedłużającego się postępowania w zakresie składania zeznań przez świadków pominięto dowód z zeznań świadka, które nie zostały złożone do czasu drugiej opinii biegłej. Pominięto dowód z zeznań świadka D. G., gdyż mimo skazania na grzywnę świadek odmówił złożenia zeznań a już zgromadzony materiał dowodowy wystarczał do wydania orzeczenia. Pominięto dowód z zezna świadka P. W. wobec wycofania wniosku (k.719).

Oparto się także na tych dokumentach, które zostały złożone do akt w toku postępowania .

Strony nie zgłosiły uwag co do wiarygodności dokumentów, jako nośników informacji, z tym że sporne było gdzie dany materiał budowlany został zużyty.

Pozwani do opinii biegłej zgłosili pytania, ostatecznie uszeregowane w kolejnych punktach pisma procesowego pozwanego z 26.05.2021 r. (k.857) .

Do tych zastrzeżeń wyczerpująco odniosła się biegła w opinii uzupełniającej(k.870).

Biegła stanowczo i przekonywująco wyjaśniła swoją opinię. Przeprowadziła pełną i dogłębną analizę techniczną a to że pokrywa się ona ze stanowiskiem powoda nie może stanowić zarzutu pod adresem biegłego.

Biegły posiada wiadomości specjalne w tym zakresie a strony nie wykazały ostatecznie nieścisłości w opinii, luk w rozumowaniu biegłego ani błędów logicznych. Wobec wątpliwości stron biegła sporządziła kolejną opinię, w której wyjaśniła kwestie przedstawiane przez strony. Wobec udzielenia odpowiedzi na wszystkie pytania opinię biegłej należy uznać za w pełni wyjaśnioną.

Sąd uwzględniał wnioski strony powodowej odnośnie zmiany sposobu przesłuchania świadka K. K. a nawet wezwał tego świadka na ostatnią rozprawę, mimo iż jego przesłuchanie został już zakończone. Gdy na początku rozprawy ustalano celowość stawiennictwa tego świadka, pełnomocnik powoda podała ,że świadek złożył już szczegółowe zeznania i możliwa jest rezygnacja z przesłuchania tego świadka po przesłuchaniu biegłej. Nie podano zatem żadnej nowej istotnej okoliczności na jaka miałby zeznawać świadek, a zatem jego przesłuchiwanie było bezcelowe.

Obecna na ostatniej rozprawie biegła była przygotowana do ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie .Rozprawa była planowana na trzy godziny a zatem była możliwość omówienia każdego wątku ustnie i ujęcia tego w protokole rozprawy. Skoro pisemny protokół sporządza się w wersji skróconej, głównym jest elektroniczny, a biegła miała dane w tabelkach wydrukowanych także dla stron, za zgodą stron rozdano te wydruki stronom i ogłoszono stosowną przerwę.

Znamienne jest ,że pozwany nie zgłaszał pytań do biegłego a pełnomocnik powoda przed przerwą miała tylko jedno pytanie spoza zakresu opiniowania( czy powoda wpuszczono do budynku podczas oględzin przez biegłego; okoliczność ta-skądinąd obrazująca taktykę procesowa pozwanych -była niesporna).Forma opinii był ustna a wydruki miały znaczenie jedynie pomocnicze a zatem nie było podstaw do odroczenia rozprawy.

Biegła na rozprawie wyczerpująco wyjaśniła metodologię sporządzenia i uzupełnienia opinii, w szczególności w jaki sposób oszacowała koszt wykonania instalacji elektrycznej(k.959) ; wyjaśniła także kwestię schodów (k.958).Biegła szczegółowo odpowiedziała na wszystkie zadane pytania, z tym że uchylano pytania o wygląd pomieszczeń (jak wyglądał sufit, gdzie stały meble) gdyż biegły nie jest świadkiem a chodziło o wyjaśnienia opinii pisemnej złożonej uprzednio. Z istoty ustnych wyjaśnień wynika ,ze naświetla się wątki zawarte w opinii pisemnej a nie podnosi się całkiem nowych kwestii, gdyż jest to sprzeczne z zasadą ekonomii procesowej. Jedynie na marginesie nadmienić należy iż uchylenie pytań strony powodowej nie miało znaczenia dla ostatecznego wyniku sprawy, gdyż wobec całokształtu dowodów powód wygrał swe roszczenie w całości. Podobnie marginalne znaczenie ma uwaga, że w piśmie z 21.12.2020 r. powód sprzeciwiał się wzywaniu biegłej na rozprawę (k. 777).

Nie jest wiarygodne twierdzenie pozwanego, że mieszkanie na piętrze było zdatne do użytku , gdyż przeczą temu twierdzenia samego pozwanego, że za pieniądze od zięcia wstawił okna i wybudował schody, ponadto stan nieruchomości w 2015 obrazują zdjęcia złożone do akt. Zaprzeczenia odnośnie zamontowania monitoringu na nieruchomości nie polegają na prawdzie , gdyż w sprawie rozwodowej powoda i jego żony, zona powoda zawnioskowała dowody z nagrań z monitoringu(k.440 v.).Sąd nie dał również wiary koleżance żony powoda odnośnie ruchomości posiadanych przez żonę powoda i przewiezionych na ul. (...), nie jest wiarygodne w świetle pozostałych dowodów aby w nowym wyremontowanym mieszkaniu instalowane sprzęty pochodzące jeszcze z pierwszego mieszkania zajmowanego przez córkę pozwanych.

Ponadto w materiale dowodowym prezentowanym przez pozwanych są sprzeczności i co do specyfikacji sprzętów i odnośnie ich pochodzenia (ruchomości te miały jakoby albo być kupione za pieniądze żony powoda albo przewiezione z jej pierwotnego mieszkania). Polski proces cywilny jest kontradyktoryjny. Sąd z reguły nie przeprowadza dowodu z urzędu. Dotyczy to w szczególności dowodu z opinii biegłego. Strony zgłosiły sądowi kwestie wymagające wiadomości specjalnych i w tym zakresie dowód taki został przeprowadzony. Potwierdził on- w swych granicach- wszystkie twierdzenia powoda.

Pozwani w toku procesu przedstawili szereg dokumentów dotyczących wydatków i materiałów nie związanych z przedmiotowym mieszkaniem na piętrze. Na piętrze nie zostały użyte wskazane rury cynkowe (k.442) podobnie grzejniki aluminiowe wskazane na fakturach zamontowano na parterze(k.444). Klinkier oraz listwy do klinkieru to elementy użyte na zewnątrz nieruchomości i nie mające związku z prowadzonym postępowaniem. Faktury dotyczą też elementów zewnętrznych takich jak papy oraz styropianu, a także materiałów wykorzystanych na parterze nieruchomości; ogrzewanie podłogowe znajduje się na parterze.

Kolory farb zakupionych przez pozwanych(dowód nr 46 k. 443) wskazują, że farby te zostały użyte w magazynie w którym pozwani prowadzili swoja działalność gospodarczą. Ołówek kamieniarski, wiertło i plandeka nie były wykorzystywanej przy remoncie piętra nieruchomości. Faktury za dostawę i montaż 8 okien (k. 443 verte, nr 54,55) potwierdzają ,że część okien na parterze (3) zostało sfinansowanych ze środków powoda – na piętrze jest 5 okien.

Ta analiza faktur przedłożonych przez pozwanych i ich twierdzeń w świetle wyjaśnień powoda pozwala na przyjęcie twierdzeń powoda, iż faktury przedłożone przez pozwanych dotyczą nieruchomości w zakresie w jakim korzystali z niej pozwani- w ich części mieszkalnej i części przeznaczonej na działalność gospodarczą a także dotyczą innego mieszkania pozwanych położonego przy ul. (...).

Wnioski dowodowe pozwanych złożone w toku postępowania (k. 561/562) zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania. Zdjęcia mające obrazować stan mieszkania przy ulicy (...) (k.569 -575) zajmowanego uprzednio przez powoda z rodziną, nie pozwalają na podważenie twierdzeń powoda o przeznaczeniu danych materiałów na mieszkanie przy ul. (...) a nie na przy ulicy (...). Powód dokonał analizy faktur pod kątem elementów wyposażenia rury, grzejniki) czy materiału(papa, lepik klinkier) poddającej się ocenie z punktu widzenia logiki, podczas gdy zdjęcia mające pochodzić z mieszkania przy J. nie zawierają takich elementów.

Ponadto ,zapewne wbrew intencjom wnioskującej strony, zdjęcia wyrażają stan zużytego ,pozbawionego mebli mieszkania , przygotowanego do wyprowadzki. Z samych zdjęć trudno odtworzyć nakłady na dane mieszkanie, dlatego istotne są zeznania świadków. Wniosek o biegłego z zakresu informatyki i fotografii był zatem także zbędny. Ponadto przy zbliżeniach zdjęć oprócz kwestii czasu zrobienia zdjęcia pojawia się kwestia miejsca zrobienia zdjęcia a nawet pełna dokumentacja fotograficzna nie wyjaśniłaby najistotniejszej kwestii-kto dokonał nakładów.

Bezcelowy był także wniosek o oględziny wraz opinią biegłego mieszkania przy ulicy (...)(k.562 pkt 5); oczywistym jest ,że podstawowe materiały budowlane stosuje praktyczne przy remontach wszystkich pomieszczeń. Ostatni wniosek z powoływanego pisma pozwanych 30.12.2019 r jest nie tyle sprecyzowaniem wniosku z odpowiedzi na pozew(k. 166) ale nowym- spóźnionym –wnioskiem; ponadto byłby to wniosek zbędny gdyż fakt hipotetycznych regularnych wpłat gotówki przez powoda na konto bankowe nie wykaże wprost regularnego uiszczenia kwot powodowi przez pozwanego; ponadto wniosek ten koliduje z tajemnicą bankową a sami pozwani powołali się na zakaz dowodowy wynikający z ochrony komunikacji.

Pominięto dowody z zeznań świadków M. F. (3) i M. S. wobec wycofania wniosku (k. 696), wycofano także wniosek dotyczący zeznań świadka –kuratora , który przeprowadzał wywiad odnośnie sytuacji małoletniej córki powoda(k. 751). Wnioski o przesłuchiwanie świadków bezpośrednio przed Sądem nie były uzasadnione; porównanie zeznań składanych na piśmie i ustnie w niniejszej sprawie wskazuje, że zakres uzyskanych informacji zależy od wiedzy danego świadka i chęci jej przekazania a nie od formy złożenia zeznań.

Wnioski dotyczące uzupełnienia opinii bieglej (k. 756) zostały zrealizowane. Kolejny wniosek dotyczący informacji z banku (pismo pozwanych 14.12.2020 r., k. 756 in fine zmierzał jedynie do przedłużenia postepowania i był ewidentnie spóźniony. Do przedłużenia postępowania zmierzał także wniosek pozwanego z pisma z 8.01.2021 r. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność, że w mieszkaniu pozwanych –położonym przy ulicy (...) ( w innym miejscu niż nieruchomość przy ul. (...)) na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat nie były przeprowadzane remonty(k. 779).

W tej sytuacji nie było celowe dalej idące postępowanie dowodowe .

Sąd zważył co następuje:

Postępowanie dowodowe nie wykazało twierdzeń pozwanych, jakoby strony uzgodniły, że powód dokona nakładów na nieruchomość bez możliwości ich zwrotu. Zasadą kodeksową jest możliwość żądania zwrotu nakładów.

Zarzuty strony pozwanej okazały się nieuzasadnione .Jak wykazano mieszkanie wydano powodowi w stanie surowym, wymagającym wielu nakładów. Z opinii biegłego jednoznacznie wynika iż w mieszkaniu tym dokonano określonych nakładów. Z treści zeznań świadków i częściowo stron jednoznacznie wynika w przeważającej części nakładów na mieszkanie dokonał powód ; wartość prac wykonanych przez pozwanego (tapetowanie) mieści się poza granicami sporu, jak wykazano wartość nakładów powoda jest wieksza niż kwota dochodzona pozwem.

Zgodnie z art.226 kc powód jako samoistny posiadacz rzeczy w dobrej wierze mógł wystąpić z żądaniem zwrotu nakładów , które kodeks określa mianem koniecznych. Nakładami koniecznym są wydatki podejmowane dla utrzymania rzeczy w stanie zdatnym do normalnego korzystania zgodnie z przeznaczeniem rzeczy a takich właśnie nakładów dokonywał powód w czasie zamieszkiwania w nieruchomości pozwanych. Nadmienić należy, że w kodeksie cywilnym prawo rzeczowe dotyczy i nieruchomości i ruchomości.

Powód dokonał też nakładów w użytecznych a to w zakresie monitoringu, który w realiach XXI wieku powoli staje standardem a nawet nakładem koniecznym; oczywistym jest że system monitoringu jest przystosowany do danej nieruchomości i nie może być wymontowany i na przykład zbyty. Podobnie meble kuchenne na wymiar w istocie stanowią fragment całości jaką jest pomieszczenie kuchenne. Odnośnie kwoty 1100 zł za nakład na sprzęt do smażenia to pozwani ograniczyli się do ogólnego zaprzeczenia , podając odnośnie ruchomości, że powód może żądać ich wydania. Powód jednak nie może żądać wydania sprzętu do smażenia skoro według twierdzeń powoda stanowi on własność pozwanych, może natomiast domagać się zwrotu poniesionych na niego kosztów.

Podobnie pozwani nie zakwestionowali poprawności wyliczenia przez pozwanego kwoty 4.434,73 zł. W aktach znajdują się faktury wskazuję na zużywanie energii elektrycznej przez zakład pozwanych mieszczący się na nieruchomości przy ulicy (...); oczywistym jest że zakład produkcyjny wraz z mieszkaniem pozwanych zużywał więcej energii elektrycznej niż mieszkanie powoda. Zarzut pozwanych ,że powód na terenie nieruchomości również prowadził działalność gospodarczą nie został wykazany.

Zatem wykazane roszczenia powoda w całości się pokrywają z kwotą dochodzoną pozwem: jest to suma kwot 23.376, 58 zł (k. 5 verte). 8.232,84 (k.6), 1.100 zl (k.60 4.434,73 zl (k.6) i kwoty 27.000 zł a pozostała zasądzona kwota to wartość robocizny powoda.

Sąd przyjął, że powód przekazał pozwanemu kwotę 28.000 zł a pozwany z tego zwrócił kwotę 1.000zł.Prócz już wykazanej niewiarygodności zeznań pozwanego należy nadmienić także wewnętrzne sprzeczności w stanowisku pozwanych- w odpowiedzi na pozew potwierdzono otrzymanie kwoty 20.000 zł , podczas gdy w zeznaniach podawano kwotę 15.000 zł.

Zdaniem Sądu przedstawiona przez powoda sekwencja zdarzeń jest logiczna: powód przekazał teściowi wskazaną kwotę na remont domu w którym miał zamieszkać , póki miał dobre relacje z żoną i teściem to nie domagał się zwrotu nakładów , gdy sytuacja się zmieniła pozwany początkowo obiecywał zwrot pieniędzy ( gdy były widoki na uratowanie małżeństwa powoda) a ostatecznie w ogóle odmówił zwrotu pieniędzy.

Zaprzeczenia pozwanych nie są wiarygodne wobec postawy pozwanych przejawiającej się czy to w zdemontowaniu elementów przedmiotowego lokalu czy też unikaniu kontaktu z sądem( zmiana adresów i podanie jako adresu skrytki pocztowej a następnie nieodbieranie korespondencji).Na marginesie można nadmienić ,że jako taktykę procesową zmierzającą do przedłużania procesu Sąd traktuje zmiany pełnomocników po stronie pozwanej- zapewne zmierzające do otwarcia drogi do składania zarzutów formalnych- czego przykładem było bezpodstawne żądanie doręczenia odpisu opinii, której treścią pełnomocnik już dysponował.

Gwoli ścisłości należy tu wskazać na przepis art. na zapisy art.141 par. 1 i 3 kpc , gdyż taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie ( na etapie doręczania opinii biegłej po stronie pozwanej było dwóch pełnomocników dwojga pozwanych; pełnomocnik pozwanego który domagał się doręczenia mu odpisu opinii, otrzymał treść tej opinii od drugiego pełnomocnika a nawet przedłożył ją do akt) .

Sąd te zachowania zaszłe w toku procesu ocenia jako wyraz szeroko pojętej taktyki procesowej zmierzającej do uniknięcia zapłaty. W tej sytuacji w przypadku rozbieżnych twierdzeń dano wiarę powodowi, gdyż jego twierdzenia są spójne, logiczne i pokrywają się z większością pozostałych dowodów nie pochodzących od stron. Brak faktury na dany przedmiot nie jest przeszkodą do ustalenia że dany przedmiot znalazł się na nieruchomości wobec pozostałych dowodów, Dalsze ustalania takich szczegółów rzutujących na wartość jak miejsce nabycie sprzętów zmierzałoby jedynie do przedłużania- i tak już długiego-postępowania.

Zarzut pozwanych, że faktury z adresem przy ulicy (...) nie dotyczyły materiałów zużytych na przedmiotowe -objęte pozwem mieszkanie przy ulicy (...)- nie jest uzasadniony. Jak wykazano powód uprzednio zamieszkiwał przy ulicy (...) ale mieszkanie to zostało zbyte, a doświadczenie życiowe uczy ,że nie inwestuje się w sprzedawanie mieszkanie( zwłaszcza gdy są potrzebne pieniądze na inwestycje w urządzenie kolejnego mieszkania, na co dodatkowo trzeba zaciągnąć kredyt.).Praktyką jest, że faktury bierze się na adres przy którym akurat się mieszka. Fakt zużycia tych materiałów wynika zresztą z zeznań świadków.

Jeżeli w danym budynku mieszkają dwie rodziny częstą praktyką jest dzielenie kosztów związanych z utrzymaniem domu na połowę. Wiarygodne są zatem twierdzenia powoda ,że wskazane kwoty uiszczał, natomiast twierdzenia pozwanych, że należności te były opłacane „jedynie w części” (k. 169) nie zasługują na wiarę; nawet gdyby tak było to zaniechanie żądania zapłaty od córki i zięcia zaległości za dany miesiąc można traktować jako wyraz pomocy dla młodych małżonków. To ,że utrzymanie rodziny powoda opierało się w części na otrzymywanych z zakładu pracy powoda „kartkach żywnościowych”(k. 169) nie ma znaczenia, gdyż jest to ekwiwalent wynagrodzenia za pracę.

W przypadku rozbieżności miedzy zeznaniami a dokumentami pierwszeństwo mają dokumenty; istotnie jest znana praktyka że osoby starsze przekazują młodszym krewnym lub powinowatym pieniądze w gotówce, by dana osoba dokonała technicznie przelewu ale w przypadku sporu tych osób odnośnie tego kto dokonał wydatku-decyduje nazwisko osoby wymienionej na przelewie. Pozwani sprzeciwili się przeprowadzeniu dowodu z transkrypcji nagrań (k.170) podając że dowody uzyskane w sposób sprzeczny z prawem nie powinny być co do zasady dopuszczane, uznając iż podstępne nagranie prywatnej rozmowy godzi w konstytucyjna zasadę swobody i ochrony komunikowania się (por. SA w P. ,wyrok z 10.01.2008 r., I ACa 1057/07 lex nr 466434).Nawet pominięcie tego dowodu nie narusza logicznego ciągu pozostałych dowodów.

Szereg podnoszonych okoliczności nie ma znaczenia dla sprawy ( pobudki zamieszkania powoda u pozwanych -kto kogo do tego nakłaniał, plany dotyczące darowizny mieszkania, korzystanie z garażu przez powoda, działalność gospodarcza obu stron).Zdaniem Sądu to żona powoda dążyła by mieszkać przy rodzicach, co nie ma jednak wpływu na kwestię rozliczenia nakładów. Abstrahując od tego, że nielogiczne byłoby ,żeby powód czynił nakłady bez możliwości uzyskania ich zwrotu, to obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości wyłączenia roszczenia o zwrot nakładów. .Istotne są kodeksowe przesłanki pozostawania w dobrej wierze a w tym znaczeniu powód ewidentnie pozostawał w „dobrej wierze” .Kwestia zdolności kredytowej powoda ma znaczenie o tyle, że dowodzi iż powód dysponował środkami finansowymi na dokonanie nakładów. Dla porządku należy nadmienić, że koszt uzyskania kredytu w banku nie jest istotny, istotna jest kwota jaka z tego kredytu została spożytkowana jako nakład , skoro już z pozwu wynika ,że część uzyskanego kredytu został spożytkowana na pokrycie innych zobowiązań kredytowych. Pozwani nie mogą ponosić odpowiedzialności za fakt, że pozwany nie miał własnych środków na nakłady. Ten sam wywód dotyczy kwestii konsolidacji kredytów. Jak wynika ze specyfikacji pozwu (k.960) inne niż wyżej wymienione ruchomości nie były objęte żądaniem pozwu ( telewizor czy komoda).

Biorąc pod uwagę powyższe roszczenie powoda uwzględniono w całości.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono na zasadzie art. 481 par. 2 kc albowiem przed złożeniem pozwu powód wezwał pozwanych do zapłaty na co nie zareagowali; zasądzono odsetki zgodnie z żądaniem pozwu, złożonego w urzędzie pocztowym w dniu 31.10.2018 r.(k.96) orzekano według cen obecnych ale odsetki uwzględniono zgodnie z żądaniem; wartość pieniądza się zmienia i odsetki nabierają ponownie funkcji waloryzacyjnej.

O kosztach procesu postanowiono na zasadzie art.98 kpc zgodnie ze spisem kosztów k.952.

O kosztach sądowych orzeczono na zasadzie art.113ust.1 uoks zgodnie z powyższymi ustaleniami; koszty te to :brakująca część opłaty od pozwu 3.300 zł ,koszt mediacji w kwocie 813,70 zł (k. 299), koszt pierwszej opinii 3.216,09 (k. 515) , koszt drugiej opinii 1449,67 zł (k. 931) oraz koszt udziału bieglej w rozprawie 469,66 zł (k.965) co daje łącznie kwotę 9.249,12 zł z czego potrącono uiszczoną przez stronę pozwaną zaliczkę na czynności biegłego w kwocie 1500 zł.

.