Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Kamil Grzesik

Protokolant: Jakub Zieliński

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank SA w W.

przeciwko M. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 25 listopada 2021 r., sygn. akt I C 723/20

1.  uchyla zaskarżony wyrok w pkt. I w części zasądzającej kwotę 35 804,22 (trzydzieści pięć tysięcy osiemset cztery i 22/100) zł i w tym zakresie postępowanie umarza, a w pozostałej części zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następującą treść:

„I. zasądza od pozwanej M. R. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 37 144,33 zł (trzydzieści siedem tysięcy sto czterdzieści cztery i 33/100);

II. zasądza od pozwanej M. R. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty:

-78.836,69 zł za okres od dnia 02.07.2019 r. do 26.08.2021 r.

-77.836,69 zł za okres od dnia 27.08.2021 r. do dnia 30.09.2021 r.

-76.836,69 zł za okres od dnia 01.10.2021 r. do dnia 26.10.2021 r.

-75.836,69 zł za okres od 27.10.2021 r. do dnia 30.11.2021 r.

-75.136,69 zł za okres od 31.11.2021 r. do dnia 27.12.2021 r.

-73.836,69 zł za okres od 28.12.2021 r. do dnia 28.01.2022 r. 

-72.836,69 zł za okres od 29.01.2022 r. do dnia 28.02.2022 r.

- 71.836,69 zł za okres od 01.03.2022 r. do dnia 25.03.2022 r.

-70.836,69 zł za okres od 26.03.2022 r. do dnia 28.04.2022 r.

-69.836,69 zł za okres od 29.04.2023 r. do dnia 31.05.2022 r.

-68.836,69 zł za okres od 01.06.2023 r. do dnia 27.06.2022 r.

-67.836,69 zł za okres od 28.06.2022 r. do dnia 28.07.2022 r.

-66.636,69 zł za okres od 29.07.2022 r. do dnia 29.08.2022 r.

-65.436,69 zł za okres od 30.08.2022 r. do dnia 26.09.2022 r.

-64.086,69 zł za okres od 27.09.2022 r. do dnia 27.10.2022 r.

- 62.736,69 zł za okres od 28.10.2022 r. do dnia 25.11.2022 r.

-61.386,69 zł za okres od 26.11.2022 r. do dnia 29.12.2022 r.

-61.036,69 zł za okres od 30.12.2022 r. do dnia 26.01.2023 r.

-58.736,69 zł za okres od 27.01.2023 r. do dnia 24.02.2023 r.

-56.736,69 zł za okres od 25.02.2023 r. do dnia 24.03.2023 r.

-54.736,69 zł za okres od 25.03.2023 r. do dnia 28.04.2023 r.

-52.736,69 zł za okres od 29.04.2023 r. do dnia 26.05.2023 r.

-50.736,69 zł za okres od 27.05.2023 r. do dnia 26.06.2023 r.

-48.736,69 zł za okres od 27.06.2023 r. do dnia 27.07.2023 r.

-46.736,69 zł za okres od 28.07.2023 r. do dnia 30.08.2023 r.

-44.736,69 zł za okres od 28.09.2023 r. do dnia 27.10.2023 r.

- 42.736,69 zł za okres od 28.10.2023 r. do dnia 24.11.2023 r.

-40.736,69 zł za okres od 25.11.2023 r. do dnia 22.12.23 r.;

-38.736,69 zł za okres od 23.12.2023 r. do dnia 26.01.2024 r.

36.736,69 zł za okres od 27.01.2024 r. do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałej części;

III. odstępuje od obciążenia pozwanej kosztami postepowania należnymi stronie powodowej;

IV. przyznaje adwokatowi Z. C. ze środków Skarbu Państwa — Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 6.642,00 zł (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa), w tym 23% podatku VAT - tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.”

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  odstępuje od obciążenia powódki kosztami procesu w postępowaniu apelacyjnym;

4.  przyznaje adwokatowi Z. C. ze środków Skarbu Państwa — Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 4.981,50 zł (cztery tysiące dziewięćset osiemdziesiąt jeden i 50/100), w tym 23% podatku VAT - tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

I ACa 186/22

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 6 lutego 2024 r.

Zaskarżonym Wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanej M. R. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 81.045,55 zł (osiemdziesiąt jeden tysięcy czterdzieści pięć złotych i pięćdziesiąt pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 2 lipca 2019 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od pozwanej M. R. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 9.480,00 zł (dziewięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą tego orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne:

Dnia 22 października 2015 r. pozwana, jako kredytobiorca, i Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G., jako kredytodawca, zawarli umowę kredytu gotówkowego przeznaczonego częściowo na spłatę innych kredytów nr (...). Umowa ta została zawarta na wniosek pozwanej złożony tego samego dnia.

Umowa została zawarta na czas określony od dnia 22 października 2015 r. do dnia 22 października 2024 r. i obejmowała kredyt gotówkowy w wysokości:

a) 94.079,01 zł — udostępniony na spłatę innych kredytów/pożyczek, oraz na cele konsumpcyjne kredytobiorcy;

b) 18.721,72 zł —na opłacenie prowizji od udzielonego kredytu.

Kwota udzielonego kredytu, która miała zostać wypłacona kredytobiorcy oraz od której bank miał naliczać odsetki wynosiła 112.800,73 zł. Nie ustanowiono prawnych zabezpieczeń kredytu (§ 1 umowy).

Kredyt miał być oprocentowany według stałej stopy procentowej w wysokości 4,90 % w stosunku rocznym (przy czym do naliczania odsetek bank przyjmuje 360 dni w roku i rzeczywistą liczbę dni w miesiącu). Bank był także uprawniony do pobierania na odrębnie określonych zasad opłat i prowizji, do których zapłaty miał wzywać kredytobiorcę (§ 3 ust. 1-4 umowy).

Pozwana jako kredytobiorca zobowiązała się do spłaty kredytu na rachunek bankowy nr (...) w 108 miesięcznych ratach w wysokości 1.297,67 zł, płatnych do 22. dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 22 listopada 2015 r. (z zastrzeżeniem, że ostatnia rata kredytu miała wynosić 1.297,96 zł). Jako datę spłaty strony ustaliły datę wpływu środków na wskazany rachunek bankowy. Strony ustaliły następującą kolejność zarachowywania wpłat: odsetki umowne; kapitał kredytu; należne opłaty i prowizje; odsetki karne (§ 4 ust. 1, 4-5 umowy).

Zgodnie z umową niespłaconą w terminie kwotę kredytu bank od kolejnego dnia miał traktować jako zadłużenie przeterminowane i naliczać oraz pobierać od niego odsetki karne według zmiennej stopy procentowej, w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (co w dniu zawarcia umowy wynosiło 10,00 % w skali roku) (§ 7 ust. 1-2 umowy).

Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej. Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni. Bank miał zawiadomić kredytobiorcę o wypowiedzeniu umowy kredytu w formie pisemnej listem poleconym. W przypadku wypowiedzenia umowy kredytobiorca był zobowiązany do spłaty całości zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizjami najpóźniej do ostatniego dnia okresu wypowiedzenia, licząc od dnia doręczenia wypowiedzenia (§ 8 umowy).

Dnia 4 listopada 2016 r. w wyniku podziału przez wydzielenie powód przejął część majątku banku dzielonego — Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. w formie zorganizowanego przedsiębiorstwa, w skład którego wchodziły także prawa i obowiązki oraz wierzytelności i zobowiązania wynikające z opisanej powyżej umowy.

Pozwana nie wykonywała swoich zobowiązań z tytułu umowy kredytu w sposób należyty i nie regulowała wszystkich płatności terminowo.

Pismem z dnia 30 lipca 2018 r. (Warunkowe wypowiedzenie Umowy kredytowej Nr (...)) powód wskazał pozwanej, że:

1) z powodu niedotrzymania warunków umowy i nieuregulowania zaległości pomimo wezwania do zapłaty wzywa ją do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania pisma. Powód wskazał także, że łączna kwota zaległości wynosi 3.004,18 zł + 6,20 zł (koszty wysyłki pisma), i że powstała ona dnia 30 kwietnia 2018 r.;

2) możliwe jest złożenie w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma wniosku o restrukturyzacje zadłużenia;

3) w przypadku nieskorzystania z uprawnień wskazanych w art. 75c ustawy Prawo bankowe (o których mowa powyżej) powód wypowiada umowę kredytową z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, rozpoczynającego się do dnia, w którym upłynął termin 14 dni roboczych, licząc od daty doręczenia pisma;

4) jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego (zadłużenie przeterminowane na dzień wypowiedzenia oraz wszystkie naliczone raty i odsetki od dnia wypowiedzenia do dnia spłaty) wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach.

Pismem z dnia 4 lutego 2019 r. (Wezwanie do zapłaty) powód wskazał pozwanej, że z tytułu opisanej powyżej umowy kredytowej wystąpiła u niej zaległość w wysokości 1.816,45 zł (powstała dnia 30 grudnia 2018 r.), wyraził nadzieję, że zostanie ona niezwłocznie uregulowana oraz poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Pismem z dnia 28 lutego 2019 r. (Ostateczne wezwanie do zapłaty) powód wezwał pozwaną — w terminie 7 dni od otrzymania pisma — do uregulowania wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy kredytu, wynoszącego 1.825,70 zł + 4,20 zł (koszt wysyłki pisma). Powód wskazał, że konsekwencje braku terminowej spłaty obejmują także wypowiedzenie umowy kredytu. Pismo to zostało doręczone pozwanej dnia 5 marca 2019 r.

Pismem z dnia 1 kwietnia 2019 r. (Warunkowe wypowiedzenie Umowy kredytowej Nr (...)) powód wskazał pozwanej, że:

5) z powodu niedotrzymania warunków umowy i nieuregulowania zaległości pomimo wezwania do zapłaty wzywa ją do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania pisma. Powód wskazał także, że łączna kwota zaległości wynosi 4.446,46 zł + 6,20 zł (koszty wysyłki pisma), i że powstała ona dnia 30 grudnia 2018 r.;

6) możliwe jest złożenie w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma wniosku o restrukturyzacje zadłużenia;

7) w przypadku nieskorzystania z uprawnień wskazanych w art. 75c ustawy Prawo bankowe (o których mowa powyżej) powód wypowiada umowę kredytową z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, rozpoczynającego się do dnia, w którym upłynął termin 14 dni roboczych, licząc od daty doręczenia pisma;

8) jeżeli w okresie wypowiedzenia zostanie dokonana całkowita spłata zadłużenia przeterminowanego (zadłużenie przeterminowane na dzień wypowiedzenia oraz wszystkie naliczone raty i odsetki od dnia wypowiedzenia do dnia spłaty) wypowiedzenie stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach.

Pismo doręczono pozwanej dnia 23 kwietnia 2019 r.

Dnia 14 czerwca 2019 r. powód skierował do pozwanej przedsądowe wezwanie do zapłaty, w którym wezwał ją — wyznaczając przy tym termin 7 dni — do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu opisanej powyżej umowy kredytowej, które na dzień 13 czerwca 2019 r. wynosiło 80.850,13 zł, na co składały się kwoty:

a) 78.836,69 zł — tytułem kapitału;

b) 1.702,52 zł — tytułem odsetek umownych;

c) 301,52 zł — tytułem odsetek karnych;

d) 9,40 zł — tytułem opłat.

Wezwanie doręczono pozwanej dnia 9 lipca 2019 r.

Na dzień 2 lipca 2019 r. zadłużenie pozwanej względem powoda z tytułu wskazanej umowy pożyczki wynosiło w sumie 80.548,61 zł, na co składały się kwoty:

a) 78.836,69 zł — tytułem niespłaconego kapitału;

b) 1.702,52 zł — tytułem odsetek umownych;

c) 9,40 zł — tytułem opłat umownych.

Ponadto powodowi przysługiwały odsetki umowne za opóźnienie, w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, które powód zaliczał jednak i wskazywał powódce w sposób błędny (z uwzględnieniem zawyżonej, stałej stopy procentowej — 14,00 %).

W momencie, gdy pozwana zawierała opisaną powyżej umowę kredytową jej osobista sytuacja była ciężka. Rodzina pozwanej składała się z sześciu osób: pozwanej, jej męża i czterech małoletnich córek. Mąż pozwanej nie pracował i otrzymywał najniższą rentę, z pozwana pracowała jako pielęgniarka i zarabiała poniżej 3.000,00 zł miesięcznie. Rodzina pozwanej nie miała żadnych innych źródeł dochodu (zapomogi, zasiłki, stypendia itd.). Pozwana posiadała wtedy zobowiązania wobec 3 banków i parabanku R.. Za namową osoby trzeciej pozwana wystąpiła z wnioskiem o konsolidację jej zadłużenia, w wyniku którego zawarła opisaną na wstępie osobę. Mężczyzna, który pośredniczył w całej procedurze, zażądał wypłacenia mu 12.000,00 zł tytułem prowizji (która to kwota została uwzględniona w wysokości udzielonego kredytu konsolidacyjnego), co pozwana uczyniła obawiając się, że człowiek ten wykorzysta posiadane dane pozwanej do zaciągnięcia innych zobowiązań.

Obecna sytuacja osobista i majątkowa pozwanej przedstawia się w następujący sposób:

a) pozwana obecnie posiada obecnie (poza kredytem, którego dotyczy niniejsze postępowanie) następujące zobowiązania:

i. ok. 20.000,00 zł — zobowiązania wobec parabanków, które są obecnie spłacane w postępowaniu egzekucyjnym;

ii. ok. 7.000,00 zł — kredyt, który również jest spłacany w postępowaniu egzekucyjnym;

iii. 380,00 zł miesięcznie — dobrowolna spłata zadłużenia wobec (...), wynikająca z zawartej ugody;

iv. ok. 200,00 zł miesięcznie — dobrowolna spłata zadłużenia wobec (...) wynikająca z zawartej ugody;

v. 1.023,00 zł miesięcznie — rata zobowiązania wobec parabanku (...), którą pozwana płaciła do lipca 2021 r.;

b) pozwana zarabia obecnie (po potrąceniach komorniczych) ok. 3.800,00 zł na dwóch etatach, z czego jedna z umów zawarta była na czas określony do dnia 9 października 2021 r.;

c) mąż pozwanej jest osobą chorą przewlekle (otyłość i cukrzyca), ma rentę do przyszłego roku i być może otrzyma wyższą niż obecnie grupę inwalidzką. Obecnie renta męża pozwanej wynosi 810,73 zł;

d) córka pozwanej K. R. (1) (17 lat) cierpi na stwardnienie rozsiane;

e) córka pozwanej K. R. (2) (21 lat) cierpi na przepuklinę kręgosłupa, i z tego powodu musiała przerwać naukę w mechanicznej szkole zawodowej.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w przeważającej części na podstawie zaoferowanych przez strony dowodów z dokumentów. Ich autentyczności i wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd z urzędu uznał natomiast, biorąc pod uwagę treść łączącej strony umowy, że powód w błędny sposób naliczał pozwanej odsetki umowne za opóźnienie, w związku z czym za niewiarygodne należało uznać te dowody z dokumentów, które na błędną wysokość zobowiązania w tym zakresie wskazywały (w szczególności dotyczy to wyciągu z ksiąg banku z dnia 2 lipca 2019 r., znak:(...) — k. 13 oraz historii rachunku bankowego nr (...) za okres od dnia 22 października 2015 r. do dnia 2 lipca 2019 r. — k. 165-189).

Podkreślenia wymaga także, że fakty stwierdzone dowodami z dokumentów, z zastrzeżeniem jak wyżej ich częściowej niewiarygodności, nie były między stronami sporne. W szczególności pozwana nie kwestionowała samego zawarcia umowy o treści wskazanej przez pozwanego, a następnie faktów takich jak: brak terminowej płatności, przeprowadzenie procedury wezwania jej do zapłaty i wypowiedzenia umowy kredytu, wysokość zobowiązania. Odnosiła się w zasadzie wyłącznie do kwestii prawnych, wskazując, że ze względu na jej sytuację majątkową i brak wystarczającej zdolności kredytowej umowa była nieważna.

Sąd uznał także za w przeważającej części wiarygodne wyjaśnienia pozwanej z jej przesłuchania na rozprawie dnia 22 czerwca 2021 r. Informacje podawane przez pozwaną zasadniczo znajdowały odzwierciedlenie w przedłożonych dokumentach. W przypadku rozbieżności w tym zakresie sąd przyznał walor wiarygodności dokumentom (odnosi się to w szczególności do ustalenia odnośnie wysokości zarobków pozwanej).

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo w przeważającej części okazało się zasadne.

Biorąc pod uwagę materiał dowodowy zaprezentowany przez powoda sąd stwierdził, że w prawidłowy i nie budzący wątpliwości sposób świadczył on o zasadności powództwa. Fakt zawarcia i treści umowy został wykazany kopią umowy kredytowej. Powód wykazał także, że wezwał pozwaną do spłaty kredytu. Powód wykazał wreszcie wysokość roszczenia, przedkładając sporządzone przez siebie, ale niebudzące wątpliwości i niepodważane przez pozwaną dokumenty i zestawienia rachunkowe (w tym kompletną historię rachunku bankowego pozwanej, przeznaczonego do spłaty kredytu).

Powództwo niezasadne było jedynie co do kwoty odpowiadającej odsetkom umownym za opóźnienie, które powód naliczał od kapitału przeterminowanego. Umowa kredytowa w wyraźny sposób przewidywała takie odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Stopa ta wynosiła od dnia 5 marca 2015 r. do dnia 18 marca 2020 r. 2,50 %, zatem oparte na niej odsetki powinny wynosić 10,00 %, tj. kwotę 496,94 zł (powód bowiem, jak wskazał w pozwie, naliczał te odsetki w różnych okresach między dniem 30 maja 2017 r. a dniem 1 lipa 2019 r.). Ponieważ powód wskazał, że naliczał odsetki w wysokości 14,00 % powództwo co do tej części żądania, tj. przekraczającej wysokość przewidzianej umowa odsetek, tj. co do kwoty 198,78 zł należało uznać za niezasadne i oddalić.

W niniejszej sprawie istotną okolicznością była także legitymacja czynna powoda, który nie był pierwotnym kredytodawcą. W sposób niebudzący wątpliwości powód wskazał jednak, że skutecznie wstąpił w miejsce pierwotnego kredytodawcy (odnoście wierzytelności w stosunku do pozwanej).

Powyższe wnioski co do generalnej zasadności powództwa wzmacnia także okoliczność, że pozwana w jasny i jednoznaczny sposób wskazywała, że rzeczywiście pozostaje dłużnikiem powoda z tytułu wskazanej w pozwie umowy kredytowej, oraz że ma zamiar wynikające z niej zadłużenie spłacić. Nie kwestionowała także wysokości zobowiązania wskazywanej przez powoda (nawet co do części, która rzeczywiście okazała się niezasadna), skuteczności wypowiedzenia umowy czy legitymacji czynnej powoda (w związku z tym, że nie był on pierwotnym kredytodawcą). Wszystkie okoliczności istotne dla uznania powództwa za zasadne w przeważającej części, wykazane niezależnie dowodami z dokumentów, należało zatem uznać za przyznanie przez pozwaną.

Stanowisko pozwanej nie było jednak konsekwentne, gdyż mimo jednoznacznego przyznawania wskazanych powyżej okoliczności podniosła ona także zarzut nieważności umowy kredytu z tego względu, że został jej on udzielony mimo braku wystarczającej zdolności kredytowej. Do wykazania tego faktu (braku zdolności kredytowej) zmierzać miał także zawnioskowany przez pozwaną dowód z opinii biegłego. Sąd jednak nie podziela stanowiska pozwanej. Jak bowiem wskazał w wyroku z dnia 7 maja 2014 r. (sygn. akt VI ACa 945/13) Sąd Apelacyjny w Warszawie: przepis art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe kreuje po stronie banku obowiązek weryfikowania zdolności kredytowej. Obowiązek ten ma jednak charakter publicznoprawny, zaś jego należyte wykonanie kontrolują organy nadzoru finansowego. Norma ta nie zawiera natomiast żadnego odniesienia do sfery prawa prywatnego. Tym samym udzielenie przez bank kredytu osobie niemającej zdolności kredytowej nie wywołuje żadnych konsekwencji w aspekcie prywatnoprawnym tej umowy, w szczególności zaś nie ma wpływu na jej ważność (zob. J. Molis, Komentarz do art. 70 ustawy - Prawo bankowe, w: Prawo bankowe. Komentarz, red. F. Zoll, Zakamycze 2005). Pogląd ten sąd w niniejszym składzie w pełni podziela. Sąd uznał także, że nie zachodzi także żadna inna przyczyna nieważności umowy, w szczególności z tego powodu, że umowa kredytu miałaby opierać się na nieskutecznym oświadczeniu woli pozwanej. Podczas swojego przesłuchania podkreślała ona bowiem rolę pośrednika, który nakłonił ją do zawarcia umowy kredytu, a nawet wskazała, że czuła się przez niego oszukana. Jednocześnie jednak pozwana (działając z profesjonalnym pełnomocnikiem) wskazała, że nie zachodzi żadna wada oświadczenia woli, że jej oszukanie, wyzyskanie czy zastraszenie należy rozumieć jedynie potocznie oraz, że czuje się dłużniczką powoda i ma zamiar go spłacić.

Jednocześnie sąd uznał, że inne przywoływane przez pozwaną w trakcie przesłuchania okoliczności (dotyczące sytuacji majątkowej i osobistej jej i jej rodziny) w jednoznaczny sposób skłaniały (mimo braku wyartykułowanego wniosku w tym przedmiocie ze strony samej pozwanej) do rozważenia możliwości zastosowania w niniejszej sprawie art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia — wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Jak bowiem w wyroku z dnia 30 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II CSK 383/14) wskazał Sąd Najwyższy: decyzja sądu zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji o rozłożeniu na raty świadczeń jest możliwa nie tylko na wniosek, ale także z urzędu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażony został też pogląd, że zastosowanie sędziowskiego moratorium i odroczenie terminu spełnienia zasądzonego świadczenia nie wymaga wniosku pozwanego, ponieważ mieści się on w dalej idącym jego żądaniu, jakim było żądanie oddalenia powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1999 r., II CKN 337/98, niepubl.; uchwałę z dnia 21 czerwca 2012 r., III CZP 35/12, Biul. SN 2012/6/10).

Ocena, czy konkretny przypadek szczególnie uzasadnia rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty (a zatem w rezultacie modyfikację terminu jego wymagalności) należy do sądu, choć nie może mieć charakteru dowolnego. Przede wszystkim sąd powinien odpowiednio wyważyć interesy obu stron, tak, aby rozłożenie świadczenia na raty nie stanowiło pokrzywdzenia którejkolwiek z nich.

Sąd wziął zatem pod uwagę, że pozwana co prawda od początku postępowania nie kwestionowała zasadności powództwa oraz nie usiłowała działać w niniejszym postępowaniu na zwłokę, to jednak z drugiej strony zupełnie zaprzestała dokonywania spłaty kredytu, nie wykonując w czasie całego postępowania żadnej płatności na rzecz pozwanego. Jej dotychczasowa postawa nie dawała zatem gwarancji, że rzeczywiście ma dobrą wolę spełnienia swoich zobowiązań, których dotyczy niniejsze postępowania (mimo tego, że spłacała równolegle inne swoje długi). Przeważającym argumentem był jednak fakt, że sytuacja majątkowa pozwanej wskazuje, że nie będzie mogła ona regulować swoich zobowiązań nawet mimo rozłożenia ich na raty, co czyniło to ostatnie bezcelowym. Pozwana wykazała co prawda, że w czerwcu 2021 r. zarabiała około 3.800,00 zł netto miesięcznie, a ponadto jej mąż otrzymuje rentę w wysokości 810,73 zł. Jednakże jedna z umów o pracę, której stroną pozostawała pozwana, zawarta została na czas określony od dnia 10 stycznia 2019 r. do dnia 9 października 2021 r. (a zatem na maksymalny czas 33 miesięcy). Pozwana nie odniosła się do kwestii terminowego charakteru umowy ani nie przedłożyła w tym zakresie żadnych dalszych dokumentów. Należy zatem założyć, że od dnia 9 października 2021 r. pozwana będzie otrzymywała jedynie połowę dotychczasowego wynagrodzenia. Sumaryczny dochód w jej gospodarstwie domowym wynosiłby zatem około 2.710,00 zł. Pozwana (poza zajęciami komorniczymi) dokonuje zaś na rzecz swoich wierzycieli comiesięcznych spłat w wysokości około 580,00 zł. W znajdującym się w aktach oświadczeniu o stanie majątku, dochodach i źródłach utrzymania pozwana wskazała zaś, że wydaje około 700,00 zł miesięcznie na prąd, gaz telefon, wodę, śmieci i około 200,00 zł na leczenie córki. Same wskazane (choć nie zawsze wykazane) przez pozwaną regularne wydatki wynoszą zatem około 1.480,00 zł. Pozwanej pozostawała by kwota około 1.230,00 zł, z której musiałaby pokryć dodatkowo nieuwzględnione w oświadczeniu koszty wyżywienia, odzieży czy kosmetyków dla całej swojej rodziny. Wobec tego sąd uznał, że rozłożenie świadczenia na raty w wysokości około 1.000,00 zł miesięcznie (taką kwotę jako realną wskazywała pozwana), które i tak oznaczałoby rozłożenie całości świadczenia na ok. 7 lat, jest bezcelowe.

W punkcie III. wyroku sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.480,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się pozwana zaskarżając je apelacją w całości i wnosząc o oddalenie powództwa.

Pozwana zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu:

1. art. 235 zd. 2 par. I pkt 3 kpc przez niezasadne pominięcie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w sytuacji, gdy okoliczność jaka miała zostać wykazana tj. nieprawidłowe zbadanie zdolności kredytowej ma ważkie znaczenie dla rozpoznania sprawy;

2. błędne ustalenie stanu faktycznego. a to przyjęcie. iż brak spłaty kredytu wynikał z nastawienia pozwanej, nie zaś z jej wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej;

3. naruszenie prawa materialnego. a to art. 26 ust. 2 i 4 oraz 70 ustawy Prawo Bankowe oraz art. 9 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim zw. 7_. art. 58 par. i 2 kc przez jego nieprawidłową interpretację i zastosowanie. a mianowicie przyjęcie. iż obowiązek zbadania zdolności jest jedynie obowiązkiem publicznoprawnym skierowanym do banku. nie zaś czynnością. której nieprawidłowe wykonanie rodzi po stronie konsumenta uprawnienie do poważania ważności zawartej umowy;

4. naruszenie prawa materialnego. a to art. 5 kc przez jego nieprawidłową interpretację i niezastosowanie w mniejszej sprawie mimo, iż okoliczności sprawy wskazywały na nieprawidłowości ze strony powodowej przy zawieraniu umowy kredytu takiego charakteru i stopnia, iż dochodzenie roszczenia na tej podstawie należy uznać za nadużycie prawa podmiotowego;

5. w zakresie pkt III zaskarżonego wyroku- naruszenie przepisów postępowania. a to art. 102 k.p.c. przez jego błędna niezastosowanie sytuacji. gdy z okoliczności sprawy oraz sytuacji osobistej pozwanej ustalonej podczas postępowania wynika, iż zaistniały szczególne okoliczności uzasadniające odstąpienie od obciążania strony pozwanej kosztami:

6. zakresie pkt IV. Zaskarżonego wyroku- naruszenie prawa materialnego. a to art. 29 ust. 2 ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z par. 8 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy pranej udzielonej przez adwokata z urzędu w zw. art. 564 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej przez jego nieprawidłową interpretację i błędne zastosowanie w sytuacji. gdy niższe wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu w stosunku do tego jakie otrzymuje pełnomocnik z wyboru zostało wprost uznane za sprzeczne z przywołanymi normami Konstytucyjnymi w wyroku TK svgn. SK 66/19.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Pismem z dnia 20 lipca 2022 r. powód cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia w części przekraczającej kwotę 79 795,13 zł. Następnie pismem z dnia cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty przekraczającej 45 241,33 zł.- Jednocześnie na pytanie sądu powód wyjaśnił, że w jego ocenie powódka od dnia wytoczenia powództwa spłaciła 36003 zł. Zatem na powództwo składa się 42 833,69 zł tytułem zaległego kapitału, 1702,52 zł tytułem zaległych rat odsetkowych i 705,12 zł tytułem zaległych opłat i prowizji. Do pisma tego dołączono tabelę stanowiącą zestawienie wpłat poznanej i sposobu ich zaliczenia. Pozwana nie zakwestionowała wysokości wpłat wynikającej z tej tabeli i tym samym powyższe uznać należy za okoliczność bezsporną.

Sąd Apelacyjny ustalił dodatkowo:

Pozwana dokonała w dniu 22 grudnia 2024 r. kolejnej spłaty w kwocie 2000 zł. Następnej spłaty dokonała w dniu 26 stycznia 2024 r. w kwocie 2 000 zł.

Dowód: potwierdzenie zlecenia wpłaty k-418 i 419

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się częściowo uzasadniona.

Rozważania rozpocząć należy od stwierdzenia, że wobec cofnięcia pozwu co do kwoty 35 804,22 zł postepowanie w tym zakresie stało się bezprzedmiotowe i zgodnie z art. 386 § 3 k.p.c. należało uchylić wyrok Sądu pierwszej instancji i umorzyć postępowanie, jak w pkt 1 sentencji wyroku z dnia 6 lutego 2024 r. Zaskarżonym orzeczeniem zasądzono na rzecz powoda kwotę 81 045,55 zł, zatem skoro powód cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia do kwoty 45 241,33 zł, to oznacza, że cofnięcie dotyczyło kwoty 35 804,22 zł. Pewne wątpliwości mogło budzić uzasadnienie pisma zawierającego to oświadczenie, gdzie peł. powoda wskazywał, że splata dotyczyła 36 003 zł. Sąd uznał jednak, że wiążące jest w tym zakresie samo oświadczenie o cofnięciu pozwu, zwłaszcza że zostało złożone przez profesjonalnego pełnomocnika. Bezspornym było ponadto, że od dnia wniesienia pozwu do dnia 24 listopada 2023 r. pozwana wpłaciła na rzecz powoda kwotę 40 100 zł, a następnie od tej daty do dnia wyroku kolejne 4 000 zł. Powód potwierdzając te okoliczności wskazał, że kwotę 4097 zł zaliczył na opłaty. Na pytanie Sądu nie wyjaśnił jednak z czego te opłaty wynikały i czego dotyczyły. Z pisma powoda z dnia 20 lipca 2023 r. wynika, że zaliczył wpłaty w tym zakresie na koszty sądowe zasądzone nieprawomocnym wyrokiem sądu pierwszej instancji. Operację tę uznać należy, za nieuzasadnioną, bowiem wierzytelność z tytułu kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji, w dacie dokonywania wpłat nie istniała i jak się okazało w wyniku postepowania drugo instancyjnego, nigdy nie powstała. Mając na względzie powyższe, kwotę aktualnie dochodzoną przez pozwanego należało pomniejszyć o wpłaty dokonane po 24 listopada 2023 r. (4 000 zł) oraz 4097 zł, które to pozwana wpłaciła, a powód wadliwie zaliczył na koszty postępowania, które nie były mu należne. Tym samym po częściowym uchyleniu Wyroku i przy uwzględnieniu wpłat pozwanej, należało zasądzić kwotę 37 144,33 zł o czym orzeczono w pkt. I zmienianego wyroku. Fakt dokonywania wpłat w trakcie trwania postępowania i niecofnięcie roszczenia w zakresie odsetek, spowodował konieczność orzeczenia o nich przy uwzględnieniu dat poszczególnych wpłat, co znalazło wyraz w pkt II zmienianego wyroku.

Odnosząc się do apelacji pozwanej, stwierdzić należy, że w zasadzie opiera się ona na twierdzeniu, że powódka otrzymała kredyt mimo braku zdolności kredytowej, co winno skutkować nieważnością umowy i oddaleniem powództwa na niej opartego.

Na wstępie rozważań w tej kwestii, stwierdzić należy, że Sąd Apelacyjny nie podziela w tym zakresie stanowiska Sądu Okręgowego, a którego opis znalazł się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Formułując tę tezę sąd odwoławczy oparł się na stanowisku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyrażonym m.in. w Wyroku zapadłym w sprawie C-303/20. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie może bowiem budzić wątpliwości, że do obowiązków kredytodawcy należy dokonanie oceny zdolności kredytowej konsumenta na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta lub na podstawie informacji pozyskanych z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy. Konsument zaś jest zobowiązany do przedstawienia, na żądanie kredytodawcy, dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny zdolności kredytowej (art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim) . Ponadto w europejskim porządku prawnym funkcjonują regulacje, których celem jest wymuszenie na instytucjach finansowych należytego informowania konsumenta o treści i skutkach umowy przed jej zawarciem i badania zdolności kredytowej konsumenta (kredytobiorcy). Zgodnie z art. 8 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U. UE. L 2008. 133.66 z późn. zm.) państwa członkowskie zapewniają przeprowadzanie przez kredytodawcę przed zawarciem umowy o kredyt oceny zdolności kredytowej konsumenta na podstawie wystarczających informacji przekazanych mu, w stosownych przypadkach, przez konsumenta oraz, w razie konieczności, na postawie informacji uzyskanych z odpowiedniej bazy danych. Artykuł 23 wspomnianej dyrektywy stanowi, że Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania tych sankcji. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. W punkcie 26 motywów dyrektywy 2008/48/WE wskazano , iż na rozwijającym się rynku kredytów (a takim jest rynek polski) ważne jest w szczególności, by kredytodawcy nie angażowali się w nieodpowiedzialne udzielanie pożyczek lub udzielanie kredytów bez uprzedniej oceny zdolności kredytowej, a państwa członkowskie powinny sprawować odpowiedni nadzór w celu uniknięcia takich zachowań oraz powinny ustalić niezbędne środki w celu karania kredytodawców w razie wystąpienia takich sytuacji. Na kredytodawcach powinien spoczywać obowiązek sprawdzania zdolności kredytowej każdego z konsumentów. W tym celu kredytodawcom należy umożliwić wykorzystywanie informacji udzielonych im przez konsumenta nie tylko w chwili przygotowywania danej umowy o kredyt, ale także uzyskanych w trakcie długotrwałych stosunków handlowych. Obowiązek zbadania zdolności kredytowej konsumenta (art. 9 u.k.k.) oznacza podjęcie szeregu czynności i takie postępowanie kredytodawcy, które pozwoli obiektywnie ustalić z pewnością lub dużym prawdopodobieństwem, że konsument jako potencjalny dłużnik z umowy kredytu konsumenckiego wykona zobowiązanie kredytowe zgodnie z umową. Jak wyjaśnia się w literaturze, badanie zdolności kredytowej polega na ustaleniu, ile dany konsument ubiegający się o kredyt jest w stanie przeznaczyć na spłatę comiesięcznej raty kredytu odliczając od dochodu netto koszty utrzymania konsumenta i jego rodziny oraz inne stałe obciążenia budżetu domowego, to jest wysokość innych spłacanych kredytów, pożyczek, alimenty, składki ubezpieczeniowe, opłaty mieszkaniowe itp. Ocena ta wymaga przeprowadzenia przez kredytodawcę badania różnych obszarów aktywności konsumenta ubiegającego się o przyznanie kredytu konsumenckiego.

W orzecznictwie dotyczącym tego problemu, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że zgodnie z art. 23 dyrektywy 2008/48 system sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych na podstawie art. 8 tej dyrektywy, powinien być określony w taki sposób, aby te sankcje były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające [wyrok (...) (Luxembourg), pkt 30]. W tym celu sankcje powinny być odpowiednio surowe w stosunku do wagi naruszeń, których dotyczą, zwłaszcza zapewniać rzeczywiście odstraszający skutek, nie wykraczając jednak poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów realizowanych przez art. 8 dyrektywy 2008/48 (wyrok TS z 5.3.2020 r., OPR-Finance, C679/18, pkt 26). Trybunał zaznaczył, że do sądu odsyłającego, który jako jedyny jest właściwy do dokonywania wykładni i stosowania prawa krajowego, należy zbadanie, czy w świetle ogółu okoliczności sporu te sankcje odpowiadają powyższym wymogom. Trybunał stwierdzał też, że do państw członkowskich należy, przy ustanawianiu odpowiedniego systemu sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przez kredytodawcę obowiązków ciążących na nim na mocy dyrektywy 2008/48, należyte uwzględnienie znaczenia szkody, jaką zachowanie kredytodawcy wyrządziło konsumentowi (wyrok TS z 16.4.2015 r., UPC Magyarország, C388/13, pkt 58). W przypadku gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby środków równie odpowiednich do realizacji celów tej dyrektywy, zgodnie z zasadą proporcjonalności należy stosować najmniej dotkliwe, przy czym niedogodności spowodowane przez dany środek nie mogą być w żadnym wypadku nadmierne w stosunku do tych celów (wyrok TS z 24.2.2022 r., Agenzia delle dogane e dei monopoli i Ministero dell’Economia e delle Finanze, C452/20, pkt 37, 38).

Problemu tego dotyczyło również jedno z najnowszych orzeczeń TSUE tj. Wyrok z dnia 11 stycznia 2024 r. w sprawie c 755-22, w którym Trybunał stwierdził, że obowiązek przewidziany w art. 8 dyrektywy 2008/48 ma na celu nie tylko ochronę konsumentów przed ryzykiem niespłacenia kredytu, lecz również zwiększenie odpowiedzialności kredytodawców oraz uniknięcie udzielania kredytów konsumentom nieposiadającym zdolności kredytowej. W świetle tego podwójnego celu TS orzekł, że ze względu na istotne znaczenie tego obowiązku w kontekście dyrektywy 2008/48 jego naruszenie może podlegać sankcji, zgodnie z prawem krajowym, w postaci utraty przysługującego kredytodawcy prawa do odsetek [wyrok Ultimo Portfolio Investment (Luxembourg), pkt 39, 40].

Reasumując zatem; sąd odwoławczy nie podziela przytoczonego przez sąd pierwszej instancji stanowiska Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażonego w sprawie I ACa 945/13, że udzielenie przez bank kredytu osobie nie mającej zdolności kredytowej nie wywołuje żadnych konsekwencji w aspekcie prywatnoprawnym tej umowy.

Tym samym Sąd Apelacyjny dokonał ponownej analizy okoliczności w jakich została zawarta przedmiotowa umowa, w szczególności pod kontem spełnienia wymogów art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim. Kredyt udzielony powódce był w przeważającej części kredytem konsolidacyjnym. Łączna suma udzielonego kredytu to 112 800,73 zł, z czego 18 721,72 zł zostało przeznaczone na prowizję, 75 379,01 zł na spłatę kredytów w innych bankach, a kwota 18 700 zł została wypłacona powódce na cele konsumpcyjne. Na skutek zawarcia kredytu rata pozwanej wyniosła 1297,67 zł. Suma rat kredytów, które zostały skonsolidowane to 3 398,05 zł. Wobec pozwanej i jej męża w tamtym czasie nie toczyły się żadne postępowania egzekucyjne. Powódka we wniosku kredytowym wskazała, że jest zatrudniona na pełny etat z wynagrodzeniem 2 452,65 zł (netto), ponadto, że jest zamężna. Udostępniła też Bankowi dokumenty dotyczące posiadanych kredytów. Powódka oświadczyła wobec banku, że podane informacje są prawdziwe i kompletne. Upoważniła bank do ich sprawdzenia. Co istotne, w ramach niniejszego postępowania powódka nie zarzucała, aby wprowadziła bank w błąd nie wskazując wszystkich zobowiązań czy też zawyżając dochody. Powódka nie wykazała też, że bank zaniechał sprawdzenie prawdziwości jej oświadczeń, do czego był upoważniony na podstawie wniosku kredytowego. Z informacji uzyskanych w trakcie postępowania dowodowego w niniejszej sprawie wynika, że powódka posiadała na utrzymaniu trójkę dzieci, które chorowały, a mąż był rencistą. Prawdziwość zeznań powódki w tej części budzi jednak wątpliwości, bowiem biorąc pod uwagę ówczesne dochody powódki i jej męża, były one praktycznie równe sumie płaconych rat. Pamiętać należy przy tym, że wobec powódki i jej męża w tamtym czasie nie toczyło się żadne postępowanie egzekucyjne, co świadczy o tym, że raty były regulowane, a zatem powódka, bądź jej mąż mogli posiadać dodatkowe źródło dochodu. Wracając jednak do głównego wątku, kwestia braku zdolności powódki do ponoszenia raty w wysokości 1297,67 zł, przy łącznych dochodach jej rodziny sięgających 4 000 zł nie jest oczywista. Dodatkowo nie można pominąć okoliczności, że bank udzielając powódce kredytu konsolidacyjnego faktycznie umożliwiał jej zachowanie płynności finansowej i uniknięcie postępowań egzekucyjnych. Rata kredytu konsolidacyjnego była ponad dwukrotnie niższa niż suma poprzednich rat i mieściła się w możliwościach płatniczych rodziny pozwanej. Z drugiej jednak strony, pozwana mając tak znaczne zadłużenie, zwiększyła je dodatkowo o kwotę ponad 36 000 zł (prowizja plus kredyt konsumpcyjny). Mając zatem na względzie powyższe w ocenie sądu właściwą sankcją związaną z wadliwością oceny zdolności kredytowej pozwanej wobec udzielenia jej 18 700 zł, dodatkowego kredytu konsumpcyjnego, jest oddalenie żądań powoda w zakresie kosztów postepowania za pierwszą i drugą instancję. Są to kwoty niebagatelne, bowiem w przypadku kosztów pierwszo instancyjnych to 9480 zł, a drugiej instancji 4050 zł. Dodatkowo odstąpienie od obciążenia pozwanej tymi kosztami znajduje usprawiedliwienie w art. 102 k.p.c. Powódka znajduje się w trudnej sytuacji finansowej i osobistej. Kredyt był zaciągnięty przy udziale pośrednika, o którym Bank wiedział, bowiem jego dane znalazły się w umowie. Według oświadczenia pozwanej prowizja z tego tytułu wyniosła 12 000 zł. Mając na względzie powyższe właściwą sankcją wobec kredytodawcy będzie w niniejszej sprawie odstąpienie od obciążenia powódki kosztami postępowania. Sąd uznał natomiast, że dalej idące żądania apelacji są niezasadne. W szczególności, biorąc pod uwagę, że w istocie Bank udzielił pozwanej dodatkowego kredytu jedynie w wysokości 18 7000 zł oraz, że jej rata znacząco się zmniejszyła, dodatkowo jeszcze rozłożenie kredytu na nieoprocentowane raty byłoby w realiach niniejszej sprawy zbyt daleko idącą sankcją wobec powoda. Nic nie stoi też na przeszkodzie, żeby pozwana zawarła z bankiem takie porozumienie już po powstaniu tytułu wykonawczego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 235 zd. 2 § 1 pkt 3 k.p.c. poprzez pom nięcie wniosku dowodowego z opinii biegłego, to stwierdzić należy, że w ocenie sądu był on w niniejszej sprawie zbędny. Sąd dysponował pełnymi danymi dotyczącymi sytuacji majątkowej pozwanej, zatem opinia w istocie sprowadzałaby się do oceny czy była ona w stanie ponosić ratę w wysokości 1200 zł. W ocenie sądu nie wymagało to wiedzy specjalistycznej i sąd pierwszej instancji zasadnie pominął ten wniosek.

Jeżeli chodzi o naruszenie art. 5 k.c. to zarzut ten był o tyle zasadny, że łącznie z zarzutem naruszenia art. 102 k.p.c. oraz art. 26 ust. 2 i 4 Prawa Bankowego i art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim doprowadził do korekty orzeczenia w zakresie kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny podziela również zarzut dotyczący wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu, które w świetle art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji winno być równe wynagrodzeniu pełnomocnika z wyboru.

Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmieniając częściowo wyrok sądu pierwszej instancji.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono zgodnie z treścią § 2 ust. 1 pkt 6 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Stanowisko w tym zakresie zostało potwierdzone Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 lutego 2024 r.SK 90/22.