Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: st. sekretarz sadowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2023 r. w Warszawie

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego - ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego, wysokość emerytury

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 15 grudnia 2020 r. znak: (...) (...) oraz z dnia 22 grudnia 2020 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 15 grudnia 2020 r. znak: (...) (...) w ten sposób, że ustala wartość kapitału początkowego odwołującego się J. T. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 157.170,09 zł, przyjmując jako wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wartość 158,15 %,

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 2 grudnia 2020 r. znak: (...) w ten sposób, że przelicza emeryturę odwołującego się J. T. począwszy od dnia 01 listopada 2020 r. i ustala wysokość świadczenia na kwotę 6.561,94 zł brutto,

zasądza od organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz odwołującego się J. T. kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Monika Rosłan - Karasińska

Sygn. akt VII U 277/21

UZASADNIENIE

J. T. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 15 grudnia 2020 r., znak: (...) (...), o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, zaskarżając ją w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych poczynionych przez organ rentowy odnośnie kwot dochodów, jakie osiągał odwołujący, niezaliczenie osiąganych dochodów ze wszystkich źródeł zarobków, uznanie części dochodów za nieudowodnione, co miało wpływ na ustalenie zbyt niskiej podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalonego na 1 stycznia 1999 roku, a tym samym wydanie decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego ze zbyt niską podstawą wymiaru kapitału początkowego, co miało wpływ na ustalenie zbyt niskiej kwoty kapitału początkowego, co się przekłada na zaniżoną wysokość emerytury odwołującego.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i dokonanie ustalenia kwoty kapitału początkowego z uwzględnieniem prawidłowo ustalonej podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Odwołujący podniósł, że w okresie swojej kariery zawodowej osiągał stosunkowo wysokie zarobki, dochody. Decyzja ZUS-u o ponownym przeliczeniu kapitału początkowego została wydana w oparciu o nieprawidłowo wyliczoną podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.464,95 złotych. Podstawę do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto w kwocie 1.464,95 złotych, podczas gdy w oparciu o dochody odwołującego powinna to być kwota 1.931,45 złotych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął w ocenie ubezpieczonego nieprawidłową wysokość zarobków odwołującego za większość lat z okresu 1989- 1998. Odwołujący wskazał, że zarobki powinny być przyjęte za poszczególne lata wzięte pod uwagę przy wyliczaniu kapitału początkowego w następującej wysokości:

1989 rok- 2 984 736, 00 zł (wg. Zus-u tak samo)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 120, 30 %

1990 rok- 10 445800, 00 złotych (wg Zus-u- 1 625 800,00 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 63,83%

1991 rok - 13 558 300, 00 zł (wg. Zus-u tak samo)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 63, 83 %

1992 rok- 49 437 800 zł (wg. Zus-u- 33 880 800, 00 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 140, 37 %

1993 rok - 64 875 100 (wg. Zus-u- 42 415 100, 00 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 135,32%

1994 rok- 78 149 550 zł (wg. Zus-u- 42 236 800, 00 zł) 

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 122, 23 %

1995 rok - 25 100, 15 zł (wg. Zus-u - 12 065, 28 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 297, 70%

1996 rok- 17 740, 00 zł (wg. Zus-u tak samo)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 169, 34 %

1997 rok - 22 921, 00 zł (wg. Zus-u- 22 562, 96 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy-179,87 %

1998 rok- 39 923 zł (wg. Zus-u- 39 028, 48 zł)

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy- 268,41 %

Mając na uwadze średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych uzyskujemy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 158,20% (wg. Zus-u 119, 99%).

W powyżej wskazanej sytuacji podstawa wymiaru kapitału początkowego powinna być zdaniem ubezpieczonego ustalona w kwocie 1.931,45 zł (wg. Zus-u- 1.464,95 zł).

W ocenie odwołującego organ bezzasadnie nie wziął pod uwagę okresu zatrudnienia odwołującego w firmie (...), bowiem wynagrodzenie z okresu pracy w tej firmie, tj. kwota 11 276 000, 00 złotych nie została wzięta pod uwagę przy wyliczaniu kwoty kapitału początkowego. Ponadto, nie zgadzają się ze stanem faktycznym także wyliczenia organu rentowego za lata 1990, 1992, 1993, 1994, 1995, 1997, 1998 (odwołanie k. 3-6 a.s.).

J. T. wniósł również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 22 grudnia 2020 r., znak: (...), zaskarżając ją w całości i wskazując tożsame zarzuty i argumentację jak we wcześniejszym odwołaniu (odwołanie k. 2-6 akt sprawy VII U 278/21).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 15 grudnia 2020r, znak: (...) (...) oraz z dnia 22 grudnia 2020r, znak: (...) na podstawie art. 477 ^{( 14 )}§ 1 k.p.c. i łączne rozpoznanie obu odwołań na podstawie art. 219 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych (1989-1998). Natomiast wwpw kapitału początkowego wyniósł 119,99%. W przedmiotowej decyzji do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie za okresy od 2 stycznia 1995 r. do 31 marca 1996r. oraz od 1 kwietnia 1996r. do 22 grudnia 1997 r.

Za okres zatrudnienia w (...) (...) od 2 kwietnia 1990 r. do 30 czerwca 1991 r. oraz od 1 lipca 1991r. do 30 kwietnia 1992r. nie przyjęto wynagrodzenia minimalnego, ponieważ ubezpieczony przedłożył jedynie świadectwa pracy.

J. T. przedłożył również kopie PIT-ów oraz informacji o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, jednakże dokumenty te nie są środkami dowodowymi na okoliczność osiągniętego wynagrodzenia.

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 grudnia 2020 r. organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego (odpowiedź na odwołanie k. 9-9v a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. T., urodzony (...) był zatrudniony od 10 października 1975 r. do 17 kwietnia 1976 r. w Fabryce (...) na stanowisku referenta technicznego. Ubezpieczony pełnił zasadniczą służbę wojskową w okresie od 1 listopada 1976 r. do 20 września 1978 r. Następnie od 1 lipca 1979 r. do 31 października 1999 r. pracował w Aeroklubie (...), na stanowisku pilota samolotowego – instruktora, pełniąc dodatkowo obowiązki: kierownika szkolenia/ szefa wyszkolenia oraz dyrektora Aeroklubu (...). W okresie od 2 kwietnia 1990 r. do 30 czerwca 1991 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pilota. Następnie od 1 lipca 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r. w (...) sp. z o.o. w K. w pełnym wymiarze czasu pracy jako pilot. W okresie od 1 kwietnia 1996 r. do 22 grudnia 1997 r. w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w S. na stanowisku pilota – referenta ds. dokumentacji lotniczej, w wymiarze ½ etatu. Od 17 listopada 1997 r. do 31 października 2019 r. pracował w (...) S.A. z siedzibą w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pierwszego oficera, II pilota – kursanta, II pilota, dowódcy statku powietrznego. Wynagrodzenie, które otrzymywał ubezpieczony jako pilot w (...) S.A. było kilkukrotnie wyższe niż średnie wynagrodzenie podawane przez ZUS. Ponadto wynagrodzenie podawane w umowie o pracę było wartością podstawową, która znaczącą wzrastała wraz z lataniem przez dodatkową liczbę godzin. Premia wynikała z przekroczenia określonej liczby kilometrów w trakcie latania, latania w różnych strefach czasowych oraz w porach nocnych i była wypłacana automatycznie (świadectwo pracy z 17 kwietnia 1976 r. k. 4 a.r., zaświadczenie Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 27 stycznia 2020 r., świadectwo pracy z 31 października 1999r., k. 5 a.r., świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1991r., świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1992r., świadectwo pracy z 31 października 2019 r.- nienumerowane karty akt rentowych, zeznania odwołującego się k. 93-94 a.s., zeznania M. H. k. 71-74 a.s.).

W dniu 22 stycznia 2002r. ubezpieczony złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ustalenie kapitału początkowego (wniosek o ustalenie kapitału początkowego z dnia 14 stycznia 2002r. z załącznikami, k. 1 – 16 akt kapitałowych).

Decyzją z dnia 27 maja 2002r., znak: (...) (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ustalił kapitał początkowy dla J. T.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego i obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1980r. do 31 grudnia 1989r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 108,29%, a sam kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999r. - 117.788,22 zł (decyzja z dnia 27 maja 2002r., k. 23-24 akt kapitałowych).

Decyzją z dnia 6 września 2019r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego ubezpieczonego. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999r. wyniósł 118.028,57 zł (decyzja z 6 września 2019 r. – akta kapitałowe).

Dnia 6 listopada 2020 r. J. T. złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego oraz ponowne ustalenie kapitału początkowego. Do powyższych wniosków ubezpieczony załączył dokumenty potwierdzające jego zatrudnienie i wynagrodzenie, w tym w szczególności świadectwa pracy w Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 2 kwietnia 1990 r. do 30 czerwca 1991 r. oraz świadectwo pracy w (...) sp. z o.o. w okresie od 1 lipca 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r. (wnioski z 6 listopada 2020 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

Po rozpatrzeniu wniosku odwołującego zaskarżoną decyzją z dnia 15 grudnia 2020 r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego ubezpieczonego. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999r. wyniósł 126.244,36 zł (decyzja z 15 grudnia 2020 r. – akta kapitałowe).

Następnie decyzją z dnia 22 grudnia 2020 r. organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonego od dnia 1 listopada 2020 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (decyzja z 22 grudnia 2020 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

Od powyższych decyzji odwołania wniósł J. T., inicjując niniejsze postępowanie .

Zarządzeniem z dnia 15 marca 2021 r. Sąd Okręgowy połączył sprawę o sygn. akt VII U 278/21 dotyczącej odwołania od decyzji z dnia 22 grudnia 2021 r. ze sprawą o sygn. akt VII U 277/21 w przedmiocie odwołania od decyzji z dnia 15 grudnia 2021 r. i zarządził ich dalsze prowadzenie pod sygnaturą VII U 277/21 (zarządzenie z dnia 15 marca 2021 r. k. v akt sprawy VII U 278/21).

W toku postępowania sądowego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i księgowości celem wykazania faktu prawidłowej wysokości kapitału początkowego i prawidłowej wysokości emerytury (postanowienie k. 94 a.s.).

W opinii z dnia 16 października 2022 r. biegły z zakresu rachunkowości i finansów A. G. wskazał, że organ rentowy przyjął okres zasadniczej służby woskowej, jako okres od 2 listopada 1976 do 20 stycznia 1978 r. tj. 1 rok, 2 miesiące, 19 dni, na podstawie książeczki wojskowej. W aktach jest jednak Zaświadczenie Wojskowej Komendy Uzupełnień, o pełnieniu tej służby do dnia 20 września 1978 r., czyli o 8 miesięcy dłużej, co ewentualnie wpłynie na uznanie stażu pracy o 8 miesięcy. W okresie do dnia 20 września 1978 r. ubezpieczony nie ma innego zatrudnienia, tak więc staż pracy zaliczony zgodnie z Zaświadczeniem Wojskowej Komendy Uzupełnień, obejmowałby okres pojedynczy (nie nakładający się stosunek pracy, z innym zatrudnieniem). Ubezpieczony wnosi o zaliczenie zgodnie z zaświadczeniem WKU jako dodatkowe 8 miesięcy służby.

Biegł wskazał, że uznaje wartość dochodu ze stosunku pracy, oznaczonego wg PIT- 11 lub na podstawie zeznania rocznego (ale tylko ze stosunku pracy), gdyż brak jest innych dokumentów w tym względzie, przyjmuje więc, że całość tak wskazanego wynagrodzenia wg tych dokumentów stanowi wynagrodzenie ze stosunku pracy, podlegającego objęciu składką ZUS w tym okresie (nie zawiera innych składników wynagrodzenia, z poza osobowego funduszu płacy, które podlegałby wyłączeniu ze świadczeń w tym okresie, nie podlegałyby objęciu składką na rzecz ZUS).

Biegły podkreślił, że według stanowiska ZUS dokumenty takie jak PIT-11, zeznanie roczne o wysokości dochodu do opodatkowania lub zaświadczenie wydane przez zakład pracy (tutaj dla zatrudnienia za wymiar kolejnego etatu) nie są uznane, ponieważ są niezgodne z rozporządzeniem lub nie reprezentują faktycznej wysokości wynagrodzenia, jak lista płacy, czy kartoteka wynagrodzeń. W sytuacji braku takich dokumentów z odległych lat, postępowanie sądowe może uwzględnić to udokumentowane wynagrodzenie - w postępowaniu, na bazie wszelkich dostępnych dokumentów.

W ocenie biegłego nie budzi wątpliwości poziom wynagrodzenia przyjęty do ustaleń przez biegłego na podstawie dostępnej dokumentacji (obejmuje on tylko wynagrodzenie zasadnicze, tam, gdzie przyjęto jego poziom ze świadectwa pracy-w (...), za krótki okres czasowy naliczenia wynagrodzenia, czyli bez premii, która faktycznie była wypłacana zgodnie z regulacjami zakładowymi, nie wiemy jednak, w jakiej wysokości).

W ocenie biegłego wybór ostatecznego ustalenia świadczenia, powinien być dokonany wg wskaźnika WWPW 158.15% dla obu wersji naliczenia, ale z decyzją co do zaliczenia stażu pracy 8 miesięcy na podstawie zaświadczenia WKU.

Przy braku zaliczenia stażu pracy 8 miesięcy - świadczenie wynosi 6.478,21 zł brutto, (wzrost do ZUS- o 543,92 zł na dzień przyznania – 14 września 2019 r.) - staż 254 miesięcy wskaźnik wwpw dla kapitału początkowego -158,15%.

Przy zaliczeniu stażu pracy 8 miesięcy - świadczenie 6.561.94 zł brutto (wzrost do ZUS- o 627,65 zł, na dzień przyznania-14 września 2019 r.) - staż 262 miesięcy, wskaźnik wwpw dla kapitału początkowego 158,15% (opinia biegłego k. 135-152 a.s.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach rentowych oraz zeznaniach świadków M. H., W. F., odwołującego się. Sąd opierał się na przedstawionym przez ubezpieczonego świadectwach pracy od pracodawcy (...) (...) oraz (...) sp. z o.o., dokumentach PIT-11, rozliczeniach rocznych PIT-31/32, zaświadczeniu Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 27 stycznia 2020 r., gdyż są one wiarygodne i zostały potwierdzone przez zeznania świadków oraz odwołującego się. Ponadto organ nie zanegował w wystarczający sposób wykazanych nimi informacji, które mają znaczący wpływ na przysługujące odwołującemu świadczenie. W toku postępowania nie wykazano bowiem okoliczności mogących zaprzeczyć okolicznościom w nich przedstawionym dotyczącym okresu zatrudnienia i służby wojskowej ubezpieczonego oraz osiąganym wynagrodzeniom. Zeznania odwołującego w tym zakresie są wiarygodne i zgodne z danymi zawartymi w tych dokumentach, również świadkowie potwierdzają okoliczność, że uzyskiwane przez ubezpieczonego wynagrodzenie było znacząco wyższe od przyjętego przez organ rentowy. Dokumenty te oraz zeznania świadków i odwołującego się, w zakresie w jakim sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny.

Sąd oparł się także na opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów A. G.. Opinia ta została oceniona jako rzetelna i wiarygodna, gdyż została wydana w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania i w aktach rentowych. Ponadto treść opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. W opinii biegły przedstawił dokładne wyliczenia w kilku wariantach odnośnie obliczenia kapitału początkowego i wysokość przysługującej ubezpieczonemu emerytury, biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności. Biegły słusznie zauważył, że ZUS zaliczył ubezpieczonemu krótszy okres zasadniczej służby wojskowej wynikający z książeczki wojskowej nie natomiast z zaświadczenie Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 27 stycznia 2020 r. Sąd w tym zakresie przyjął wyliczenia biegłego z uwzględnieniem dłuższego okresu służby, gdyż taki został wykazany i ma on wpływ na ustalenie przysługującego ubezpieczonemu świadczenia. Opinia biegłego jest spójna ze zgromadzonymi w sprawie dowodami. W ocenie Sądu jest ona rzetelna i dlatego została uwzględniona podczas wyrokowania. Biegły dokładnie opisał czynniki, które brał pod uwagę w swoich wyliczeniach zgodnie ze zgromadzonym materiałem dowodowym, formułując logiczne i zrozumiałe wnioski.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. T. było uzasadnione.

Z uwagi na przedmiot sporu tytułem wstępu podkreślania wymaga, że J. T. jako osobie urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., przysługuje prawo do emerytury w myśl art. 24 i następnych ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 504), zwanej dalej ustawą emerytalną. Wymieniony przepis art. 24 wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego, co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zasady obliczania wysokości emerytury określonej w art. 24 zostały ustalone w art. 25 -26 ustawy emerytalnej. W myśl art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Z kolei z art. 25 ust. 1 ustawy wynika, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w niniejszej sprawie prawo ubezpieczonego do emerytury jest bezsporne. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była natomiast wysokość kapitału początkowego ustalonego decyzją z dnia 15 grudnia 2020 r., znak: (...) (...) oraz wysokość emerytury ustaloną decyzją z dnia 22 grudnia 2020 r., znak: (...).

Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej - kapitał początkowy ma być odtworzeniem kwoty składek na ubezpieczenie społeczne, opłaconych przed dniem 1 stycznia 1999 r. Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury zostały określone w art. 15 ustawy, a wysokość kapitału początkowego, zależy od udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, podstawy wymiaru świadczenia, współczynnika określonego przez proporcję wieku ubezpieczonego i ustawowo określonego wieku emerytalnego oraz stażu. Natomiast do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględnia się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z okresu ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku. W przypadku nieudowodnienia okresów składkowych i nieskładkowych, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Ustalenie kapitału początkowego następuje poprzez obliczenie hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony otrzymałby w dniu 1 stycznia 1999 r., tj. w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a następnie pomnożenie tej kwoty przez średnie dalsze trwanie życia osób ustalone na dzień 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 175 ust. 1 ustawy, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalenia prawa do świadczeń przewidzianych w tej ustawie, co w szczególności dotyczy katalogu środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jak i wysokości przychodów.

Ubezpieczony wskazał, że ZUS nieprawidłowo uwzględnił osiągane przez niego zarobki, a tym samym ustalił zbyt niską podstawę wymiaru kapitału początkowego, co miało wpływ na ustalenie zaniżonej wysokości emerytury. ZUS natomiast wskazał, że nie zaliczył odwołującemu się wynagrodzenia uzyskanego w związku z zatrudnieniem w (...) G. od 2 kwietnia 1990 r. do 30 czerwca 1990 r. oraz od 1 lipca 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r., gdyż ubezpieczony przedstawił jedynie świadectwo pracy. Organ rentowy ponadto nie uwzględnił wykazywanego przez niego wynagrodzenia, gdyż ubezpieczony przedłożył kopie PIT -11 oraz informacji o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, jednakże w ocenie organu dokumenty te nie są środkami dowodowymi na okoliczność osiągniętego wynagrodzenia.

Zgodnie z obowiązującym § 22 ust 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: legitymacja ubezpieczeniowa; legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Natomiast zgodnie z § 21 ust. 1 tego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007 r. I UK 111/07). Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być wprawdzie udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r. I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r., III AUa 269/13).

W niniejszej sprawie J. T. domagał się uwzględnienia przy obliczeniu jego emerytury wynagrodzenia uzyskanego w związku z zatrudnieniem (...) w latach 1990-1992 oraz prawidłowego uwzględnienia jego wynagrodzenia w latach 1990-1998. Zgodnie z powyższymi przepisami należało przeanalizować sporny okres zatrudnienia i wysokość zarobków osiąganą przez odwołującego w latach 1990 – 1998.

Rozpoznając sprawę, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska organu rentowego co do niemożności uwzględnienia informacji wynikających ze złożonych przez odwołującego dokumentów takich jak PIT-11, informacji o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, świadectwa pracy. W ocenie Sądu przyjęte przez organ rentowy stanowisko i zakwestionowanie tych dokumentów było niezasadne i zdecydowanie zbyt formalistyczne.

Sąd zważył, że należało odwołującemu uwzględnić zatrudnienie i faktyczne wynagrodzenie, które otrzymał w spornym okresie od 1990 r. do 1998 r. zgodnie z przedstawionymi przez niego dokumentami, które były także spójne z zeznaniami świadków powołanych w sprawie. Wysokość osiąganych zarobków w ww. okresie nie budziła żadnych zastrzeżeń, co więcej świadkowie zgodnie potwierdzili fakt pracy odwołującego w ww. okresie na podstawie umowy o pracę i osiąganie wyższych zarobków niż minimalne krajowe wynagrodzenie. Należy zauważyć, że odwołujący się wykonywał pracę pilota, a przedstawione przez niego dokumenty i zeznania świadków potwierdzają osiągane przez niego wysokie wynagrodzenie.

Sąd opierał się również na opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów, który przedstawił wartości kapitału początkowego i wysokość emerytury po uwzględnieniu dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Biegły przedstawił wyliczenia w dwóch wariantach. Po pierwsze uznając dłuższy okres służby wojskowej odwołującego wynikający z zaświadczenia Wojskowej Komendy Uzupełnień z dnia 27 stycznia 2020 r. Po drugie krótszy okres służby zgodnie z wpisem w książeczce wojskowej. Sąd uznał za zasadne przyjęcie dłuższego okresu służby wojskowej, gdyż w okresie tym ubezpieczony nie pracował, a nie zostało zanegowane, że nie odbywał wtedy zgodnie z załączonym do akt sprawy zaświadczeniem służby. Okoliczność ta również wpłynęła na obliczenie wartości kapitału początkowego, wobec czego należało ją uwzględnić przy obliczaniu emerytury.

Uznając ten okres służby, Sąd zgodnie z wyliczeniami biegłego ustalił wartość kapitału początkowego odwołującego się na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 157.170,09 zł przyjmując wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wartości jako 158,15 %, natomiast wysokość świadczenia emerytalnego ustalił na kwotę 6.561,94 zł.

Reasumując, ustalony stan faktyczny prowadzi do wniosku, że nie było podstaw do zakwestionowania przedłożonych przez odwołującego dokumentów, a wskazane w tych dokumentach informacje dotyczące zatrudnienia i wynagrodzenia uzyskane przez odwołującego w spornym okresie były w ocenie Sądu wiarygodne. Rozstrzygnięcie powyższej okoliczności pozwalało zatem na uwzględnienie spornego okresu zatrudnienia i służby wojskowej ubezpieczonego oraz otrzymywanego przez niego wynagrodzenia przy ustalaniu wysokości przysługującej mu emerytury.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznając odwołanie J. T. za zasadne zważył, że skarżone decyzje podlegały stosownej zmianie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zgodnie z pkt 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w pkt 3 sentencji wyroku na podstawie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.), zasądzając od organu rentowego na rzecz odwołującego się dwukrotnie kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z uwagi na odwołanie od dwóch decyzji organu rentowego.