Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

8 czerwca 2023 roku

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na rozprawie 8 czerwca 2023 roku w W.

przy udziale protokolanta Gabrieli Banaszek

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

oddala powództwo;

zasądza od powódki na rzecz pozwanej 5 417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

I. Stanowiska stron

A. G. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W. 600 euro i 8 282,32 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15 lutego 2022 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, że dochodzi odszkodowania za niewpuszczenie jej na pokład rejsu (...) 18 grudnia 2021 r. z P. do P. (pozew k. 3-7).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, że niewpuszczenie powódki na pokład wynikało z decyzji kapitana samolotu podjętej w związku z nietrzeźwością powódki, utrudnioną komunikacją z nią i niewykonywaniem przez nią poleceń załogi, co zagrażało bezpieczeństwu lotu i komfortowi innych pasażerów (odpowiedź na pozew k. 42-44).

II. Ustalenia faktyczne

Powódka miała potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez pozwaną lot (...) na trasie P. – P. (ponad 3 500 km liczone po ortodromie) i stawiła się na czas do odprawy. Nie została wpuszczona na pokład samolotu. Bilet kosztował 8 282,32 zł (bezsporne).

Powódka znajdowała się pod wyraźnym wpływem alkoholu, miała zaburzoną mowę, trudności z utrzymaniem równowagi, była zdezorientowana, mimo zatrzymania przez personel pokładowy chciała wejść do samolotu. Powódka i 3 innych pasażerów (w tym mąż powódki Z. G.) zostali zatrzymani przez członka załogi, stewarda R. K., który uznał, że ich zachowanie nie kwalifikuje ich do odbycia lotu. Następnie wezwał on szefową pokładu, A. M., bardzo doświadczonego członka załogi, która podzieliła jego obserwację (oświadczenie R. K., członka personelu pokładowego k. 88, oświadczenie A. M., szefowej pokładu k. 88, oświadczenie K. M., członka personelu pokładowego k. 90, oświadczenie Ł. J., kierownika zmiany agenta handlingowego k. 91, zeznania świadka A. M., e-protokół rozprawy z 21 marca 2023 r., 00:41:08-01:25:57, zeznania N. A., funkcjonariusza Straży Granicznej, z postępowania wykroczeniowego k. 148v, notatka policyjna k. 171, zeznania P. F., funkcjonariusza Straży Granicznej, z postępowania wykroczeniowego k. 182, zeznania R. K., stewarda wpuszczającego powódkę, e-protokół rozprawy z 20 czerwca 2023 r., 00:05:59-00:41:35, zeznania świadka N. A., funkcjonariusza Straży Granicznej, e-protokół rozprawy z 20 czerwca 2023 r., 01:01:29-01:22:26, zeznania świadka P. F., funkcjonariusza Straży Granicznej, e-protokół rozprawy z 20 czerwca 2023 r., 01:23:12-01:48:44, zeznania świadka J. N., wycofanego współpasażera, e-protokół rozprawy z 8 sierpnia 2023 r., 00:09:33-00:27:18, zeznania świadka A. N., wycofanej współpasażerki, e-protokół rozprawy z 8 sierpnia 2023 r., 00:27:23-00:37:27, raport z lotu k. 47, pismo Straży Granicznej k. 51, notatka policyjna k. 52-53, raport z wycofania powódki k. 54-55).

P. B., kapitan samolotu, po konsultacji z personelem pokładowym mającym bezpośrednią styczność z powódką, podjął decyzję o niewpuszczeniu powódki (i 3 innych pasażerów podobnie się zachowujących) na pokład samolotu z uwagi na stan „pod mocnym wpływem alkoholu” (zeznania świadka P. B., e-protokół rozprawy z 11 kwietnia 2023 r., 00:02:43-00:29:54, raport z wycofania powódki k. 54-55).

Powódka i pozostała trójka zatrzymanych pasażerów nie chcieli opuścić schodów do samolotu, stawiali bierny opór. Załoga w związku z tym wezwała Straż Graniczną. Również na polecenia Straży Granicznej powódka ani pozostała trójka pasażerów nie reagowała. Dopiero użycie środków przymusu bezpośredniego wobec męża powódki (Z. G.) doprowadziło do dobrowolnego opuszczenia schodów do samolotu przez powódkę i udania się do pomieszczenia Straży Granicznej. Straż Graniczna nałożyła na powódkę mandat karny za niewykonywanie poleceń załogi samolotu, którego powódka nie przyjęła (zeznania N. A., funkcjonariusza Straży Granicznej, z postępowania wykroczeniowego k. 148v; zeznania N. A., funkcjonariusza Straży Granicznej, e-protokół rozprawy z 20 czerwca 2023 r., 01:01:29-01:22:26, zeznania P. F., funkcjonariusza Straży Granicznej, e-protokół rozprawy z 20 czerwca 2023 r., 01:23:12-01:48:44, raport z wycofania k. 55, również dowody wskazane wyżej).

Pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania powódce (odpowiedź na reklamację k. 21).

III. Ocena dowodów

Sąd oparł się na zgromadzonej dokumentacji i wiarygodnych zeznaniach funkcjonariuszy publicznych (Straży Granicznej) oraz załogi samolotu oraz współpasażerów. Dowody te korespondują ze sobą i składają się na spójny obraz. W szczególności brak podstaw, żeby odmówić wiary czy obiektywizmu funkcjonariuszom publicznym.

Zeznania Z. G. w części, w jakiej były sprzeczne z zeznaniami funkcjonariuszy Straży Granicznej i członków załogi samolotu oraz pozostałych współpasażerów (pp. N.) sąd uznał za niewiarygodne. Świadek jest mężem powódki. Zaprzeczał niewykonywaniu poleceń załogi, mimo że przyjął za to właśnie mandat 500 zł. Zeznawał, że wypił na przestrzeni 3 godzin 2 małe piwa, podczas gdy badanie alkomatem wykazało 0,84 i 0,89 mg/dm ³ alkoholu w wydychanym powietrzu (co odpowiada ok. 1,8 promilla) – i to po około 3 godzinach od wycofania z samolotu (k. 182, 213v). Zeznawał, że nie wie, dlaczego nie wpuszczono jego i żony na pokład, co jest zupełnie nielogiczne (świadek jest profesorem). Twierdził, że był zastraszony przez funkcjonariuszy, a nigdzie tego nie zgłosił i nie podjął kroków prawnych. Zeznawał o Państwie N., że w przeciwieństwie do jego i żony pili dużo alkoholu, podczas gdy to jego badanie trzeźwości wykazało najwyższy wynik oraz to co do jego osoby funkcjonariusze musieli użyć siły i to on rozdeptał swoje okulary. O użyciu siły zresztą nie zeznał, zeznając jedynie, że spokojnie czekali, a gdy funkcjonariusz kazał zejść, to zeszli. Twierdził, że został wycofany przez pomyłkę, podczas gdy był najbardziej nietrzeźwy z przebadanych osób. Dlatego też sąd nie oparł się na zeznaniach męża powódki również w zakresie, w jakim zeznał sprzecznie z pozostałymi świadkami i sprzecznie ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, że jego żona zachowywała się zupełnie normalnie i nie miała problemów z równowagą.

Podobnie sąd ocenił zeznania powódki. Zeznawała ona w szczególności, że wypiła jeden kieliszek wina (prosecco), co pozostaje w rażącej sprzeczności z opisem jej zachowania przez wszystkich świadków z wyjątkiem jej męża, człowiek po jednym kieliszku wina się w ten sposób nie zachowuje (problemy z wysławianiem się, równowagą, emocjami, „urocze, a uśmiechem stawianie oporu”, rozbawienie, euforia, klękanie przed funkcjonariuszem, udawanie, że nie słyszy, „marudna i męcząca”, odzywki „jesteście nikim” pod adresem funkcjonariuszy, „irracjonalne zachowania” – por. opis N. A. k. 155-156, 212v, odmowa okazania dokumentu funkcjonariuszowi, „próba wsunięcia się ciałem na pokład” – k. 183, aż syn Państwa N. zwracał uwagę mężowi powódki, żeby na nią uważał z uwagi na jej stan nietrzeźwości, zdaniem pana N. wyglądała na jeszcze bardziej nietrzeźwą niż jej mąż, „podchmieloną” – k. 183, 185, 233v, w relacji p. N. powódka była „wstawiona”, „głośna”, „pijana”, „klęczała i coś krzyczała” – k. 186, 234, w relacji szefowej pokładu „bardzo pijana” – k. 189, w relacji stewarda R. K. „trudny kontakt”, problem z utrzymaniem równowagi, chwianie się na nogach, odzywka „ale o co chodzi?”, „mocno zmulona” – k. 210v-211, w relacji funkcjonariusza Straży Granicznej P. F. „na pewno pod wpływem”, „kładła nogę do środka [samolotu]”, „nieracjonalna” rozmowa, „rozmowa z nią nie miała sensu”, „zachwiana mowa i ruchy”, „starała się iść normalnie ale to nie wyglądało normalnie”). Podobnie powódka zeznawała, że mąż przez 3 godziny wypił zaledwie 2 piwa, co jest sprzeczne nie tylko z zeznaniami, ale nade wszystko z wynikami badania alkomatem (0,89 mg/l tj. ok. 1,8 promila alkoholu). Powódka podobnie jak mąż pomija w swoich zeznaniach, że nie zeszli dobrowolnie ze schodów, tylko dopiero po użyciu siły wobec jej męża (k. 154, 155). Zupełnie niewiarygodne jest przytaczanie przez powódkę słów funkcjonariusza Straży Granicznej, który zdaniem powódki miał rzekomo powiedzieć, że szedł po kogo innego. Pozostaje to nie tylko w sprzeczności z zeznaniami samego funkcjonariusza (k. 148v), ale nade wszystko z procedurą, zgodnie z którą interwencję Straż Graniczna podejmuje po otrzymaniu pisemnych decyzji kapitana o wycofaniu konkretnych, imiennie wskazanych pasażerów. Podobnie niewiarygodne są zeznania powódki, że nie została przebadana alkomatem, bo funkcjonariusz Straży Granicznej uznał, że nie ma takiej potrzeby. Jest to sprzeczne i z jego zeznaniami (k. 148v, 212v), i z zeznaniami drugiego funkcjonariusza (k. 182, 213), i z zapisem w protokole („niedyspozycja urządzenia pomiarowego”). Całkowicie oderwane od wszystkich pozostałych zeznań (poza mężem powódki) opisujących zachowanie powódki są jej zeznania, że była całkowicie trzeźwa („prawdopodobnie miała 0,00 promila alkoholu).

Linia obrony powódki opierająca się na tym, że „doszło do pomyłki” nie zasługiwała na uwzględnienie, bowiem personel pokładowy zatrzymał konkretne 4 pijane osoby, i te konkretne 4 osoby zostały wycofane (k. 155, 212v), a wśród nich była powódka. Nie było tu miejsca na „pomylenie powódki”. Powódka została zatrzymana dlatego, że zachowywała się w taki sposób, jak osoba nietrzeźwa, wchodząc schodami do samolotu, a nie dlatego, że ktoś zgłosił, że trzeba zatrzymać jakąś pijaną kobietę.

Niezasadne są również zarzuty, że zeznania obdarzonych wiarą świadków są sprzeczne. Drobne nieścisłości wynikają z upływu czasu od zdarzenia, z różnej roli, jaką pełnili poszczególni świadkowie i z tego, że nie w każdej części przebiegu zdarzeń każdy ze świadków brał udział osobiście i w równym stopniu. Co do istoty natomiast ich zeznania ściśle ze sobą korelują i składają się na spójny obraz.

Nie było powodów do odmowy wiary zeznaniom pp. N.. Przyjęli oni mandaty i dla nich sprawa jest zakończona, nie mieli żadnego interesu w przedstawianiu powódki w niekorzystnym świetle.

Świadek B. G. (policjant) nie pamiętał szczegółów sprawy, co jest zrozumiałe z uwagi na upływ czasu i wezwanie go do incydentalnej kwestii badania alkomatem przy cudzej interwencji.

IV. Ocena prawna

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

O odszkodowaniu za niewpuszczenie powódki na pokład samolotu można by mówić jedynie wówczas, gdyby niewpuszczenie było ze strony pozwanej bezprawne (niezasadne).

Tymczasem niewpuszczenie powódki na pokład samolotu w świetle powyższych ustaleń było prawidłową i jedyną racjonalną decyzją kapitana samolotu. Należy mieć na uwadze, że pozwana odpowiada tak za bezpieczeństwo lotu (brak niebezpiecznych incydentów, sprawność ewentualnej ewakuacji) jak i za komfort innych pasażerów. Tymczasem lot, z którego powódka była wycofana, był lotem długodystansowym (kilkunastogodzinnym). Podczas takiego lotu nie można ryzykować, że pijani pasażerowie wywołają incydenty, zakłócą ewakuację, czy będą zatruwać życie innym pasażerom przez tak długi czas. Pasażer, który chce lecieć samolotem, musi stawić się w stanie psychofizycznym adekwatnym do odbycia podróży lotniczej. Powódka z tego się nie wywiązała, konieczne było więc jej wycofanie.

Co więcej, pkt ' (...).GEN. (...).105 Obowiązki dowódcy' załącznika IV, zatytułowanego 'Operacje zarobkowego transportu lotniczego', do rozporządzenia Komisji (UE) nr (...) z dnia 5 października 2012 r. ustanawiającego wymagania techniczne i procedury administracyjne odnoszące się do operacji lotniczych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 (Dz.U.UE 2012, L 296, s. 1), w brzmieniu zmienionym przez rozporządzenie Komisji (UE) nr (...) z dnia 14 sierpnia 2013 r. (Dz.U.UE 2013, L 227, s. 1) (zwanego dalej 'rozporządzeniem nr 965/2012'), stanowi w lit. a) pkt 5: ' dowódca statku powietrznego nie zezwala na przewóz statkiem powietrznym osoby, która wydaje się być pod wpływem alkoholu lub środków odurzających w stopniu mogącym powodować zagrożenie dla bezpieczeństwa statku powietrznego lub osób znajdujących się na jego pokładzie’. W świetle wiążącego prawa unijnego nie jest zatem wymagana nawet 100% pewność co do stanu nietrzeźwości, priorytetem jest bowiem bezpieczeństwo lotu, tak że już w razie uzasadnionego podejrzenia poważnej nietrzeźwości kapitan zobligowany jest do wycofania pasażera.

Skoro zatem decyzja pozwanej (kapitana samolotu) o wycofaniu powódki była zasadna (a więc nie bezprawna), podjęta w należytym trybie, nie można mówić o nienależytym wykonaniu przez pozwaną zobowiązania rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą, czy to na gruncie art. 471 k.c., czy też art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 (por. bowiem art. 2 lit. j, gdzie wyłączono odmowę przyjęcia na pokład, jeśli jest „racjonalnie uzasadniona”).

Na marginesie wskazać należy, że powództwo co do 8 282,32 zł podlegało oddaleniu dodatkowo z uwagi na niewykazanie szkody. Szkodą jest różnica w majątku, jakim dysponowałaby powódka, gdyby nie zachowanie pozwanej, a majątkiem jakim dysponuje. Powódka musiałaby więc ewentualnie wykazać, że nabyła kolejny bilet i wydatkowała na ten cel określoną sumę, i dopiero wówczas można by mówić o szkodzie majątkowej. Co więcej, na zasadzie art. 12 ust. 1 rozp. (...) należałoby od tej szkody odliczyć 600 euro, a nie kumulować te odszkodowania.

V. Koszty procesu

O kosztach sąd orzekł na podstawie odpowiedzialności za wynik procesu stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.c. Powódka jako przegrywająca obowiązana jest zwrócić poniesione przez pozwaną koszty, na które złożyły się: opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa (17 zł) i wynagrodzenie radcy prawnego stosownie do § 2 pkt 5 w zw. z § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (5 400 zł). Sąd, ustalając wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości 1,5 minimalnej stawki, miał na uwadze stawiennictwo na 5 terminach rozpraw, które trwały łącznie ponad 6 godzin.

Zarządzenia:

- urlop referenta od 21.08.2023 do 11.09.2023

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki adw. A. K. przez umieszczenie w portalu informacyjnym.

W., 22 września 2023 roku asesor sądowy Mateusz Janicki