Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Katarzyna Małysa
Protokolant:	sekr. sądowy Kamila Jankowska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 19 czerwca 2023 r., sygn. akt II C 63/23

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym przedmiocie do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 2761/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 października 2022 r. (data prezentaty) (...) S.A. z siedzibą w W. wniosło o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 500 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 lipca 2022 r. oraz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew k.1-4).

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. z siedzibą w W. wniosły o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (sprzeciw od nakazu zapłaty k.34-37).

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie sygn. akt II C 63/23 z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę, Sąd:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 500 EUR wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 9 lipca 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1117 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (wyrok k.114, uzasadnienie k.117 i nast.).

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację wywiodła strona pozwana tj. (...) S.A. z siedzibą w W. zarzucając naruszenie:

I.  przepisów prawa materialnego tj. art. 7 ust. 2 lit. c) Rozporządzenia poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki pełnej kwoty odszkodowania w wysokości 500 euro, podczas gdy w sprawie zachodzą przesłanki do obniżenia wysokości odszkodowania w związku z faktem, że pasażerowie dotarli do miejsca docelowego z opóźnieniem nieprzekraczającym 4 godziny względem czasu przylotu podanego w pierwotnej rezerwacji, co zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie C-402/07) powinno skutkować obniżeniem odszkodowania o 50% a wymiar opóźnienia dotarcia pasażerów do miejsca docelowego pozostawał bezsporny (zarzuty szczegółowo opisane k.12v-124v).

W konsekwencji podniesionego zarzutu skarżący wniósł o: 1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 lipca 2022 r. do dnia zapłaty; 2) zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia co do kosztów procesu zgodnie z normami przepisanymi; 3) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (apelacja k.123v).

W odpowiedzi na apelację strona powodowa tj. (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o: 1) oddalenie apelacji; 2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych; 3) rozpoznanie sprawy na rozprawie (pismo k.134 i nast.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Tytułem wstępu wskazać należy, że Sąd Odwoławczy w pełni podziela ustalenia faktyczne oraz ocenę prawną dokonaną przez Sąd Rejonowy i przyjmuje je jako własne. Kontrola instancyjna zaskarżonego rozstrzygnięcia wykazała, że ustalenia faktyczne Sądu I instancji są prawidłowe, kompleksowe i znajdują odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Ubocznie należy nadmienić, że niniejsza sprawa została rozpoznana według przepisów o postępowaniu uproszczonym, wobec czego nie przeprowadzono postępowania dowodowego, stosownie do treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Jednocześnie Sąd II instancji ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa, wskazując własne rozważania bez powielania uzasadnienia Sądu I instancji, które jest znane stronom i stanowi element akt sprawy.

W ocenie Sądu Odwoławczego kwestionowany wyrok odpowiada prawu, zaś zarzuty apelującego sprowadzają się wyłącznie do polemiki z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego, wobec czego nie mogły doprowadzić do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia.

Za niezasadny należy uznać przede wszystkim zarzut naruszenia art. 7 ust. 2 lit. c) Rozporządzenia nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. Sąd Okręgowy nie ma wątpliwości, że w rozpoznawanej sprawie nie zaistniały podstawy do miarkowania zasądzonego odszkodowania. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, możliwość obniżenia należnej kwoty odszkodowania o 50% jej domyślnego wymiaru, jest możliwa jedynie w przypadku lotów pozawspólnotowych, których dystans przekracza 3 500 kilometrów. Powyższe wynika nie tylko z literalnego brzmienia ww. przepisu, lecz również z treści przytoczonego przez pozwanego wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie sygn. akt C-402/07, w którym wprost wskazano, że kwota odszkodowania należnego pasażerowi na podstawie art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 może zostać obniżona o 50% , jeżeli spełnione są przesłanki określone w art. 7 ust. 2 tego rozporządzenia. Mimo, że ten ostatni przepis odnosi się tylko do przypadku zmiany planu podróży pasażera, należy przyjąć, że przewidziane obniżenie kwoty odszkodowania jest wypadkową samego opóźnienia, którego pasażerowie doświadczyli, przy czym brak jest przeszkód by stosować ten przepis mutatis mutandis do odszkodowań wypłacanych na rzecz pasażerów opóźnionych lotów. Wynika z tego, że kwota odszkodowania należnego pasażerowi opóźnionego lotu, który przybywa do swojego miejsca docelowego trzy godziny lub więcej po godzinie przybycia pierwotnie przewidzianej, może zostać obniżone - zgodnie z art. 7 ust. 2 lit. c) rozporządzenia nr 261/2004 - o 50%, jeżeli opóźnienie wynosi, w odniesieniu do lotu nieobjętego art. 7 ust. 2 lit. a) i b), mniej niż cztery godziny.

Teza przedstawiona przez TSUE stanowi logiczną konsekwencję zastosowania przepisu art. 7 ust. 2 Rozporządzenia jedynie odpowiednio do sytuacji opóźnienia lotu. Słusznie bowiem w przytoczonym orzeczeniu zauważono, że przepis art. 7 ust. 2 Rozporządzenia dotyczy wyłącznie sytuacji zmiany planu podróży pasażera, zaś jego dopuszczalne wykorzystanie do odszkodowania dochodzonego za lot wykonany, choć opóźniony, odbywa się wyłącznie na zasadzie odpowiedniego zastosowania przepisu. Skoro przywołany przepis stosowany jest odpowiednio, oznacza to, że sąd wykorzystujący normę z niego wynikającą obowiązany jest brać pod uwagę specyfikę i okoliczności wynikające z uregulowania sytuacji opóźnienia lotu. Uprawnienie do dochodzenia odszkodowania za znaczne opóźnienie lotu wynika z ugruntowanego orzecznictwa europejskiego, które z sytuacją pasażerów lotów odwołanych zasadniczo zrównuje sytuację pasażerów połączeń opóźnionych o co najmniej 3 godziny (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt C-402/07). Skoro więc dopuszcza się możliwość dochodzenia odszkodowania jedynie w przypadku opóźnienia lotu wynoszącego co najmniej 3 godziny, to logiczne jest, że w sprawach dotyczących tego rodzaju roszczeń nie znajdą odpowiedniego zastosowania normy wynikające z art. 7 ust. 2 Rozporządzenia, które dotyczą opóźnień mniejszego wymiaru, a więc litery a i b tego przepisu.

Tym samym, zmniejszenie wymiaru należnego odszkodowania jest możliwe wyłącznie w przypadku lotów opisanych w literze c omawianego przepisu, czyli lotów pozawspólnotowych, których dystans przekracza 3 500 kilometrów. Rejs, którego dotyczy niniejsze postepowanie, odbywał się między dwoma państwami członkowskimi Unii Europejskiej tj. W. - B., zaś jego długość mieściła się w przedziale odległości do 1175 kilometrów mierzonych metodą trasy po ortodromie. W związku z powyższym, odszkodowanie zasądzone w niniejszej sprawie nie mogło zostać miarkowane na podstawie art. 7 ust. 2 Rozporządzenia.

Podobnie na uwzględnienie Sądu nie zasługiwały twierdzenia i argumentacja pozwanego prezentowana w pozostałych pismach procesowych składanych w toku postępowania, a dotycząca rzekomo istniejących w rozpoznawanej sprawie nadzwyczajnych okoliczności uchylające odpowiedzialność przewoźnika.

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażonym w wyroku z dnia 4 maja 2017 r., sygn. akt C 315/15, w sytuacji w której opóźnienie wynoszące w chwili lądowania na lotnisku docelowym co najmniej trzy godziny jest następstwem nie tylko nadzwyczajnej okoliczności, ale także innej, nienależącej do tej kategorii okoliczności, zadaniem sądu krajowego jest ustalenie, czy w odniesieniu do części opóźnienia, co do której przewoźnik lotniczy twierdzi, że jest ona następstwem nadzwyczajnej okoliczności, przewoźnik ten udowodnił, że owa część opóźnienia jest następstwem nadzwyczajnej okoliczności, której nie można było uniknąć, mimo że podjęte zostały wszelkie racjonalne środki, i w odniesieniu do której podjął on wszelkie racjonalne środki zmierzające do uniknięcia jej następstw. W wypadku udzielenia na powyższe pytanie odpowiedzi twierdzącej zadaniem tego sądu będzie odliczenie od łącznego czasu opóźnienia lotu w chwili lądowania na lotnisku docelowym opóźnienia będącego następstwem owej nadzwyczajnej okoliczności.

Z akt rozpoznawanej sprawy wynika natomiast, że opóźnienie spornego lotu w wymiarze 2 godzin 27 minut powstało w wyniku usterki technicznej (tj. niedziałającej klimatyzacji), natomiast dodatkowe 40 minut opóźnienia było wynikiem utraty slotu przez przewoźnika (vide: flight radar k.25-25v, umowa o udział w imprezie turystycznej k.16, zeznania świadka S. Z. k.111). Słusznie wywodził Sąd Rejonowy, że o ile opóźnienie w zakresie 40 minut mogłoby być uznać za nadzwyczajne okoliczności, o tyle opóźnienie dotyczące 2 godzin i 27 minut takiej okoliczności stanowić nie może, z uwagi na to, że jest uzależnione wyłącznie od działań pozwanego przewoźnika.

Opóźnienie przedmiotowego lotu wynikało bowiem z wewnętrznych przyczyn organizacyjnych pozwanego, który starając się umożliwić wykonanie wszystkich zaplanowanych połączeń wywołał skutek w postaci opóźnienia spornego lotu. Pozwany nie przedsięwziął wszystkich racjonalnych środków zapobieżenia opóźnieniu, chociażby w postaci rozdysponowania w danym dniu dodatkowych maszyn, co pozwoliłoby na przeprowadzenie spornego przelotu zgodnie z planem. Odpowiedzialność za to opóźnienie spoczywa zatem na pozwanym.

Zdaniem Sądu Odwoławczego opóźnienie polegające na tym, że samolot gotowy do startu musiał oczekiwać na wylot z uwagi na ograniczenia nałożone przez służby kontroli przestrzeni powietrznej, musi zostać uznane za konsekwencję wyżej opisanego, zawinionego spóźnienia, które było skutkiem wewnętrznych problemów organizacyjnych pozwanego. Faktem jest bowiem, że w danym dniu tego rodzaju ograniczenia zostały nałożone w strefę relewantną dla danego lotu, jednak pozwany, którego w tym zakresie obciążał ciężar dowodu, w żaden sposób nie wykazał, by tego rodzaju problem dotknął przedmiotowy lot, gdyby samolot go wykonujący był gotowy do startu o pierwotnie planowanym czasie. Okoliczności sprawy nie wskazują bowiem na to, że terminowo realizujący owe połącznie przewoźnik miałby takie same problemy z uzyskaniem dostępu do korytarza powietrznego, dla planowanego z wyprzedzeniem połączenia. Fakt w postaci ograniczenia dostępu do korytarza powietrznego na skutek decyzji służb kontroli ruchu lotniczego, nie może zatem być uznany w rozpoznawanej sprawie za okoliczność nadzwyczajną, podlegającą odliczeniu od całościowego wymiaru opóźnienia, co jest skutkiem bezpośredniego powiązania tego fragmentu opóźnienia z oczekiwaniem na wylot wynikającym ze zdarzeń, za które odpowiedzialność ponosi pozwany. W konsekwencji Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy nie zachodzą okoliczności wyłączające odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego względem powoda.

Z tych przyczyn Sąd Odwoławczy orzekł jak w pkt 1 wyroku, stosownie do treści art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono jak w pkt 2 sentencji, na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c.