Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia SO Adam Malinowski

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S. i I. G.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 24 sierpnia 2017 r., sygn. akt II C 1304/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) sp. z o.o. w W. na rzecz M. S. oraz I. G. kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO Adam Malinowski

Sygn. akt XXVII Ca 378/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 lutego 2017 r. M. S. i I. G. wniosły o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. w W. po 400 Euro wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 5 lutego 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2017 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powódek kwoty po 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 5 lutego 2017 r. do dnia zapłaty oraz kwoty po 947 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego orzeczenia pozwany wniósł apelację zaskarżając je w całości oraz zarzucając naruszenie:

1.  art. 485 k.c. poprzez jego niezastosowanie skutkujące przyjęciem, że nie jest możliwe miarkowanie dochodzonego przez powódki odszkodowania;

2.  art. 484 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie pomimo zaistnienia przesłanek ku temu;

3.  art. 7 ust. 2 rozporządzenia poprzez jego błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że stanowi wyłączną przesłankę do obniżenia odszkodowania dochodzonego przez powodów w niniejszej sprawie;

4.  art. 7 ust. 2 rozporządzenia poprzez jego błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że jest w ogóle możliwe jego zastosowanie w sprawie w ten sposób, aby skutecznym było wyeliminowanie odpowiedniego zastosowania art. 484 § 2 k.c. w zw. z art. 485 k.c.;

5.  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, podczas gdy z akt sprawy wynika wprost, że powódki dopuścili się nadużycia prawa w zakresie żądania odszkodowania w znacznej mierze przewyższającego samą wartość świadczenia powodów z umowy przewozu;

6.  art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i nie ustalenie istoty świadczeń stron i ich wysokości, co było konieczne dla należytego rozstrzygnięcia zarzutów pozwanej w zakresie zastosowania art. 485 k.c. i art. 484 § 2 k.c.;

7.  art. 102 k.p.c. poprzez obciążenie skarżącego całością kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego, pomimo istnienia przesłanek ku ich obniżeniu.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, względnie o zmiarkowanie odszkodowania do wysokości mającej zakotwiczenie w wysokości wzajemnych świadczeń stron lub według uznania Sadu. Alternatywnie pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

W każdym przypadku, pozwany wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódki wniosły o jej oddalenie i zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Wobec nie przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadnienie wyroku stosownie do treści art. 505 ¹³ k.p.c. zawiera jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej, z przytoczeniem przepisów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własną ocenę prawną niespornych okoliczności faktycznych niniejszej sprawy dokonaną przez Sąd Rejonowy, a ich powielanie w tym miejscu uznać należy za niecelowe.

Rozpoznając apelację w granicach zaskarżenia, stwierdzić należy, iż nie doszło do naruszenia przez Sąd pierwszej instancji zarówno przepisów prawa materialnego, jak i przepisów procesowych.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy nie mógł dopuścić się naruszenia art. 386 § 1 k.p.c., który stanowi dyspozycję dla Sądu drugiej instancji, co do rodzaju rozstrzygnięcia w sytuacji stwierdzenia braku rozpoznania istoty sprawy przez Sąd pierwszej instancji. Ponadto, niewątpliwie Sąd Rejonowy przez pryzmat całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy rozpoznał istotę sprawy, co do należnego powódkom odszkodowania z tytułu ponad trzygodzinnego opóźnienia przewozu lotniczego wykonywanego przez pozwanego. Brak uwzględnienia argumentacji pozwanego, co do zaistnienia podstaw do miarkowania określonej w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. kwoty odszkodowania, nie było wynikiem braku rozpoznania istoty sprawy.

W brew stanowisku skarżącego w niniejszej sprawie nie miały zastosowania przepisy art. 484 § 2 k.c. w zw. z art. 485 k.c. określające warunki miarkowania kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Określone w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) 261/2004 zryczałtowane odszkodowanie wypłacane w przypadku odwołania bądź ponad 3 godzinnego odszkodowania, stanowi bowiem odszkodowanie za niedogodności pasażerów związane z nieterminowym wykonaniem przewozu lotniczego.

Wprowadzenie rozporządzenia (WE) 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów (…) miało przede wszystkim na celu – zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - zapewnić wysoki poziom ochrony pasażerów lotniczych, niezależnie od tego czy stanęli wobec problemu odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lub dużego opóźnienia lotów, co stanowi dla nich poważne problemy i niedogodności związane z transportem lotniczym (zob. wyrok w sprawach połączonych S. i in., pkt 44). Z orzecznictwa TSUE wnika również, iż znaczenie, jakie przyświeca ochronie konsumentów, w tym pasażerów lotniczych, może uzasadnić negatywne konsekwencje gospodarcze, dla niektórych podmiotów gospodarczych, nawet jeśli są one duże (zob. Wyrok TSUE C-629/10).

Oceniając możliwość zastosowania regulacji art. 485 k.c. i w konsekwencji art. 484 § 2 k.c. poprzez dokonanie miarkowania zryczałtowanego odszkodowania określonego w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) 261/2004, nie można pominąć wskazówek wykładni prawa wspólnotowego wyrażonego m.in. w wyroku NSA z dnia 5 lutego 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wskazał, iż „wykładnia wspólnotowa ma być dokonywana w granicach uznania sądu i tak dalece, jak jest to możliwe, aby osiągnąć rezultat określony w akcie prawa wspólnotowego. Jednak taki obowiązek wykładni nie istnieje, gdyby miała prowadzić do zaprzeczenia prawa krajowego lub jego odrzucenia, czyli do wykładni contra legem. W takich okolicznościach pojawia się obowiązek niestosowania prawa krajowego sprzecznego z prawem wspólnotowym - w konsekwencji sięga się po zasadę prymatu, zastępując normę krajową normą wspólnotową.”(vide: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lutego 2009 r. I FSK 1880/07).

Podzielając powyżej przytoczone stanowisko NSA, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż zastosowanie regulacji art. 484 § 2 k.p.c. poprzez miarkowanie odszkodowania określonego w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) 261/2004 stałoby w sprzeczności z celem tejże regulacji. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż ustawodawca wspólnotowy określając określoną kwotę odszkodowania (zryczałtowaną) odpowiadającą odległości wykonywanego przewozu lotniczego, uznał że taka konkretnie kwota winna być wypłacona każdemu pasażerowi, którego lot uległ opóźnieniu ponad 3 godziny bądź odwołaniu.

O braku możliwości jego miarkowania świadczy również brzmienie ust. 2 art. 7 rozporządzenia (WE) 261/2004. Przepis ten umożliwia swoiste miarkowanie odszkodowania określonego w ust. 1, w ściśle określonych okolicznościach. Tym samym, skoro pozwany nie wykazał, aby zaoferował powódkom zmianę planu podróży do ich miejsca docelowego na alternatywny lot, którego czas przylotu nie przekracza planowego czasu przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu o trzy godziny w przypadku wszystkich lotów wewnątrz wspólnotowych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1 500 do 3 500 kilometrów, to brak było podstaw do obniżenia wartości odszkodowania należnego powódkom.

Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. poprzez obciążenie skarżącego całością kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podkreślić należy, iż ww. regulacja wyraża zasadę słuszności, która jest wyjątkiem od ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w treści art. 98 §1 k.p.c., zatem należy go stosować w szczególnie uzasadnionych przypadkach, jako wyjątek od reguły, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności konkretnej sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, który pozwoliłby na odstąpienie od obciążenia kosztami strony pozwanej wbrew regule wynikającej z art. 98 k.p.c. Z całą pewnością okolicznością uzasadniającą odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesowymi nie może być fakt, iż powódki były reprezentowane przez tego samego pełnomocnika. Powódki, jako współuczestniczki formalne winny otrzymać (i otrzymały) zwrot kosztów związanych z ich roszczeniem, które mogło być dochodzone w osobnym postępowaniu. Sąd orzekający może w takim wypadku miarkować wynagrodzenie pełnomocnika przez pryzmat zmniejszonego nakładu jego pracy, ale nie ma takiego obowiązku.

Z tych przyczyn, Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego w całości, z uwagi na bezzasadność podniesionych w niej zarzutów, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

W przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., przy jednoczesnym stwierdzeniu braku podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami, w jakimkolwiek zakresie. Koszty te po stronie powódek objęły wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika każdej z nich w wysokości stawki wynikającej z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (900 zł x 50% = 450 zł).

SSO Adam Malinowski