Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. Sekr. Sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 17 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. j. w O.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 24 maja 2023 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. j. w O. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 147/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 maja 2023 r. nr (...), (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej pozwany, Prezes URE) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 56 ust. 2, ust. 4, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385) (dalej p.e.) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775) (dalej k.p.a.) i art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy (...)Sp. j. (wcześniej: (...) Sp. j.) z siedzibą w O. (dalej powód) w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d p.e. za miesiące: styczeń, luty, lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, październik, listopad 2019 r., maj, wrzesień, październik, 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, orzekł, że:

1.  Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, listopad 2019 r., maj, wrzesień, październik 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 80.000,00 (osiemdziesiąt tysięcy złotych), w tym:

a)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

b)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc listopad 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

c)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc marzec 2019 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

d)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2019 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

e)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc listopad 2019 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

f)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc maj 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

g)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc wrzesień 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

h)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc październik 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

3.  umorzył postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, polegające na nie zachowaniu terminu na złożenie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące styczeń, luty 2018 r. oraz październik 2019 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Od powyższej Decyzji Powód złożył odwołanie, zaskarżając ją w całości. Wniósł przy tym o uchylenie zaskarżonej Decyzji i umorzenie postepowania, ewentualnie o jej zmianę poprzez przyjęcie kary pieniężnej w wysokości 10.000 zł oraz o przyznanie powodowi zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżonej Decyzji zarzucił naruszenie:

1)  przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 56 ust. 6a w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. poprzez jego niezastosowanie oraz uznanie, że stopień szkodliwości przedmiotowego czynu nie jest znikomy, podczas gdy brak złożenia sprawozdań był uchybieniem o charakterze czysto formalnym, nie prowadził do powstania szkody lub zagrożenia jej powstania, w znikomy sposób wpływał na dane statystyczne publikowane przez Prezesa URE, wynikał wyłącznie z braku świadomości pracowników powoda odnośnie szczegółowych regulacji Prawa energetycznego, nie był działaniem celowym, jak również nie był skutkiem wszczęcia kontroli (powód z własnej woli, po dowiedzeniu się o konieczności składania sprawozdań, złożył zaległe sprawozdania), a w konsekwencji Prezes URE powinien odstąpić od wymierzenia kary;

b)  art. 56 ust. 1 pkt 12b (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2019 r.) oraz art. 56 ust. 2h pkt 4 p.e. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że kara w wysokości 10 000 zł powinna być wymierzona za każde sprawozdanie z osobna, podczas gdy przepis ten wskazuje na liczbę mnogą „nie przekazuje w terminie sprawozdań”, w związku z czym brak jest podstaw do nałożenia ośmiu kar, a maksymalna kara w niniejszej sprawie nie powinna przekraczać 10 000 zł, tym bardziej, że przepisy o charakterze sankcyjnym powinny być wykładane ściśle;

2)  przepisów postępowania, tj.:

a)  art. 7 k.p.a i art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 80 k.p.a. - poprzez zaniechanie uzyskania od powoda wyjaśnień mających na celu rozstrzygnięcie spornych kwestii oraz ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego powierzchownie, sprzecznie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego (organ poprzestał w kluczowych kwestiach na ogólnych sformułowaniach, bez odniesienia się do konkretnej szkodliwości przedmiotowego czynu), a w konsekwencji uznanie, że nie zachodzą podstawy do wydania decyzji o odstąpieniu od wymierzenia kary, podczas gdy powód dobrowolnie (bez wezwania) złożył zaległe sprawozdania, współpracował z Prezesem URE w trakcie całego postępowania, wyjaśniając w sposób uczciwy i rzetelny przyczyny powstałych opóźnień.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, jak również o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód, prowadząc sklep motoryzacyjny sprowadzał na terytorium Polski z zagranicy smary o kodach (...) oraz benzyny silnikowe o kodzie (...) (pismo powoda z 10 stycznia 2020 r. k. 10 akt adm., pismo powoda z 9 czerwca 2021 r. k. 20 akt adm., sprawozdania k. 56- 72, 75- 90 akt adm.), nie będąc wpisanym do rejestru podmiotów przywożących (okoliczność niesporna).

Powód przywoził w różnych ilościach paliwa ciekłe w lutym 2018 r., w lipcu 2018 r., w listopadzie 2018 r., w marcu 2019 r., w lipcu 2019 r., w listopadzie 2019 r., maju 2020 r., wrześniu 2020 r., październiku 2020 r. (pisma powoda datowane 1 lutego 2023 r. wraz ze sprawozdaniami k. 51- 71 akt adm., k. 72- 92 akt adm., pismo powoda z 29 czerwca 2021 r. wraz z zestawieniem nabytych paliw w poszczególnych okresach k. 42-50 akt adm.).

Powód nie przekazał w terminie, o którym mowa w art. 43d ust. 1 p.e., do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za ww. miesiące (okoliczności niesporne).

W dniu 25 listopada 2019 r. do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) znak: (...)wraz z załącznikiem w postaci wykazu podmiotów wprowadzających na rynek oleje smarowe o symbolu (...), w którym ujęto powoda, podczas gdy nie posiadał on stosowanego wpisu w rejestrze podmiotów przywożących, ani nie występował z wnioskiem o jego udzielenie (pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) k.5 akt adm., wykaz na płycie CD k. 4 ^{( 1 )}akt adm.).

Wobec tego w dniu 30 grudnia 2019 r. wystosowano do powoda zapytanie, czy dokonywał przywozu paliw ciekłych w rozumieniu art. 3 pkt 12d p.e. (pismo z 30 grudnia 2019 r. k. 8 akt adm.).

W odpowiedzi powód podał, że importował smary o kodach (...) (pismo powoda z 10 stycznia 2020 r. k. 10 akt adm.).

W piśmie z dnia 18 lutego 2021 r. znak:(...) Naczelnik Urzędu Skarbowego w O. poinformował, iż powód od lipca 2017 r. dokonał 12 zgłoszeń o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym oraz złożył 12 deklaracji uproszczonych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. oraz uiścił wymaganą od nich należność (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. k. 15 akt adm.).

Mając na uwadze powyższe Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, działając na podstawie art. 23w w zw. z art. 23p ust. 1 p.e. zarządził przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego znak:(...) w celu ustalenia czy istnieją podstawy do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w art. 57g p.e. (zawiadomienie k. 17- 18 akt adm.).

Z wyjaśnień powoda złożonych w pismach i załącznikach do tych pism z 9 czerwca 2021 r. (k. 20- 38 akt adm.) i 29 czerwca 2021 r. (k. 42- 50 akt adm.) wynikało, że w miesiącach: styczeń, czerwiec, wrzesień 2017 r., styczeń, lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, październik 2019 r., maj i wrzesień 2020 r., oraz marzec 2021 r., przywoził paliwa ciekle.

W dniu 5 sierpnia 2021 r. w związku z wnioskiem powoda, na mocy decyzji znak: (...) powód został wpisany do rejestru podmiotów przywożących pod nr (...) i figurował w nim do dnia 17 lipca 2022 r. W dniu 30 sierpnia 2022 r. na mocy decyzji znak:(...) powód uzyskał kolejny wpis w rejestrze podmiotów przywożących pod nr (...), który został wykreślony w dniu 10 maja 2023 r. (okoliczności niesporne).

Pismem z 20 stycznia 2023 r. powód został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezachowaniem terminu na przekazanie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ust. 1 p.e., za miesiące: styczeń, lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, październik 2019 r., maj, wrzesień 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto, powód został poinformowany, iż w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia może złożyć ewentualne dodatkowe uwagi i wyjaśnienia. Jednocześnie został zawiadomiony o włączeniu do materiału dowodowego szeregu dokumentów. Powód został pouczony, że Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek, przy czym wskazano, że za realizację obowiązku należy rozumieć złożenie sprawozdania do Prezesa URE (zawiadomienie o wszczęciu postepowania k. 1-2 akt adm.).

W dniu 1 lutego 2023 r. na adres skrzynki ePUAP Urzędu wpłynęły dwie przesyłki nadane przez powoda zawierające pismo stanowiące odpowiedź na zawiadomienie z 20 stycznia 2023 r., pliki zawierające sprawozdania oraz ich korekty w wersji elektronicznej. Wspomnianym wyżej pismem powód wniósł o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej z uwagi na przywóz niewielkich ilości paliw ciekłych. Na koniec pisma powód wskazał na „rozbieżność między miesiącami wskazanymi w piśmie, a datami na deklaracjach podatkowych", w związku z powyższym przedłożył sprawozdania zgodnie z terminem złożenia ich w urzędzie skarbowym (pisma powoda datowane 1 lutego 2023 r. k. 51- 71 akt adm., k. 72- 92 akt adm.).

Analiza złożonych dokumentów, wykazała, iż część plików, których nazwy wskazują na to, iż zawierają sprawozdania i korekty za: luty, lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, listopad 2019 r., maj 2020 r., październik 2020 r. faktycznie zawiera sprawozdania dotyczące innych okresów sprawozdawczych, w efekcie przesłano jedynie sprawozdania bądź korekty za: lipiec 2018 r., listopad 2018 r., lipiec 2019 r. i maj 2020 r. W związku z powyższym pismem z 31 marca 2023 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wezwał powoda do złożenia, w terminie 14 dni licząc od dnia otrzymania pisma, korekt złożonych sprawozdań poprzez poprawne wskazanie okresów sprawozdawczych, których dotyczą. Jednocześnie wyjaśnił, iż stosownie do brzmienia art. 43d p.e., podmioty które nie posiadały wpisu w rejestrze podmiotów przywożących, ale dokonały faktycznego przywozu paliw ciekłych, składają miesięczne sprawozdanie za miesiąc, w którym ten przywóz miał miejsce (wezwanie k. 93-94 akt adm.).

W dniu 27 kwietnia 2023 r. na adres skrzynki ePUAP Urzędu wpłynęła odpowiedź powoda, w treści której wskazał, iż miesiąc przywozu paliw ciekłych był tożsamy z datą zgłoszenia przywozu paliw ciekłych we właściwym urzędzie skarbowym. Nadto powód nadesłał żądane korekty sprawozdań oraz niedostarczone wcześniej sprawozdania za: luty 2018 r., marzec 2019 r., listopad 2019 r., wrzesień 2020 r., październik 2020 r. (pismo z 26 kwietnia 2023 r. k. 96- 117 akt adm.).

Pismem z 9 maja 2023 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zawiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także o tym, co składa się na zebrany materiał dowodowy oraz został poinformowany o możliwości złożenia w terminie 7 dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Jednocześnie z uwagi na przedstawione przez stronę wyjaśnienia oraz sprawozdania za luty 2018 r., listopad 2019 r. oraz październik 2020 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki poinformował powoda, iż zaszła konieczność rozszerzenia niniejszego postępowania o luty 2018 r., listopad 2019 r. oraz październik 2020 r. Wobec powyższego powód został zawiadomiony, iż w terminie 7 dni, od dnia otrzymania zawiadomienia może złożyć ewentualne dodatkowe uwagi i wyjaśnienia (zawiadomienie k. 118 akt adm.). Pismo zostało doręczone na adres skrzynki ePUAP powoda w dniu 10 maja 2023 r. (k. 119 akt adm.).

W dniu 24 maja 2023 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (Decyzja k. 120- 128 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron. W szczególności powód nie kwestionował faktu, że nie przekazał w terminie Prezesowi URE sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Podniesione przez powoda w odwołaniu zarzuty nie mogą skutkować ani uchyleniem Decyzji ani jej zmianą.

Zgodnie z art. 43d ust. 1 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Zgodnie zaś z art. 62d pkt 4 p.e. dodanym ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1495 ze zm.), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. „od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych a także ich przeznaczeniu- w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie". Co istotne przepis art. 75 ust. 1 wskazanej ustawy ograniczającej obciążenia regulacyjne dyktuje, że nie wszczyna się postępowań administracyjnych w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za niezłożenie w terminie, do organów innych niż Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań, o których mowa w art. 4ba ust. 4 lub art. 43d ust. 1 ustawy zmienianej w art. 14.

Przy czym podmiotem przywożącym, wymienionym w wyżej przytoczonych przepisach z uwagi na objęcie określonym obowiązkiem sprawozdawczym, stosownie do treści art. 3 pkt 12c p.e. jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych:

a) w ramach wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą wymagającej uzyskania koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4, lub

b) przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Przywóz paliw ciekłych, to zaś w myśl definicji ustawowej zawartej w art. 3 pkt 12d p.e. - sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu.

Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 3b p.e., paliwa ciekłe to ciekłe nośniki energii, w tym zawierające dodatki:

a) półprodukty rafineryjne,

b) gaz płynny LPG,

c) benzyny ciężkie,

d) benzyny silnikowe,

e) benzyny lotnicze,

f) paliwa typu benzynowego do silników odrzutowych,

g) paliwa typu nafty do silników odrzutowych,

h) inne rodzaje nafty,

i) oleje napędowe, w tym lekkie oleje opałowe,

j) ciężkie oleje opałowe,

k) benzyny lakowe i przemysłowe,

l) biopaliwa ciekłe,

m) smary

- określone w załączniku A rozdział 3 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz.Urz. UE L 304 z 14.11.2008, str. 1, z późn. zm.), niezależnie od ich przeznaczenia, których szczegółowy wykaz ustanawiają przepisy wydane na podstawie art. 32 ust. 6.

Szczegółowy wykaz paliw ciekłych, objętych obowiązkiem koncesyjnym oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących określało uchylone już rozporządzenie Ministra Energii z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2016 r., poz. 2039). W danym rozporządzeniu wskazano paliwa ciekłe, m.in. oznaczone kodami (...) (przywożone przez powoda), których przywóz aktualizował obowiązek wpisu podmiotu do rejestru podmiotów przywożących paliwa ciekłe. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2019 r., poz. 2332), zmienione rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 7 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2020 r., poz. 1431), utrzymało obowiązek wpisu do rejestru podmiotów przywożących w przypadku przywozu tego rodzaju paliw przywożonych przez powoda oraz dodatkowo ustanowiło kolejne paliwa ciekłe, których przywóz aktualizował obowiązek wpisu podmiotu do rejestru podmiotów przywożących paliwa ciekłe.

Wymienienie zatem substancji o kodzie (...) w wykazach ujętych w przedmiotowych rozporządzeniach bez wątpienia przesądza o klasyfikacji tej substancji jako paliwa ciekłego, niezależnie od jego przeznaczenia.

Natomiast z treści art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. wynika, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d. Wysokość tej kary, zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 4 p.e., wynosi 10.000 zł.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że powodowa Spółka podlegała obowiązkowi wynikającemu z art. 43d ust. 1 p.e., a następnie z art. 62d pkt 4 p.e. W okresie objętym obowiązkiem sprawozdawczym Spółka była bowiem podmiotem przywożącym, o jakim mowa w art. 3 pkt 12c p.e., pomimo braku wpisu do rejestru podmiotów przywożących, ponieważ w: lutym, lipcu, listopadzie 2018 r., marcu, lipcu, listopadzie 2019 r., maju, wrześniu, październiku 2020 r. dokonywała przywozu paliw ciekłych oznaczonych konkretnym kodem (...). Podmiot przywożący jest wszak kwalifikowany jako taki również na podstawie faktycznie dokonywanego przywozu paliw ciekłych, bez względu na wpis podmiotu do rejestru podmiotów przywożących.

Wobec bezspornego nieprzekazania przez powoda w ustawowym terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e., za miesiące za: lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, listopad 2019 r., maj, wrzesień, październik 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zastosowanie znalazł zatem art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e.

Odnośnie nieprzekazania przez powoda w ustawowym terminie sprawozdania za luty 2018 r. należy zaś wskazać, że jak słusznie wyliczył pozwany, doszło do przedawnienia możliwości nałożenia kary za ten czyn na podstawie art. 189g § 1 k.p.a., stąd też postępowanie co do tego naruszenia musiało zostać umorzone. Również postępowanie prowadzone w zakresie wymierzenia kary za niewypełnienie danego obowiązku za styczeń 2018 r. oraz październik 2019 r. podlegało umorzeniu jako bezprzedmiotowe jako, że powód faktycznie w tych miesiącach nie prowadził przywozu paliw.

W kontekście naruszeń obowiązku, co do których postępowanie nie zostało umorzone Sąd zważył, że odpowiedzialność wynikająca z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w przepisie, istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego -A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej „oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej” (TK sygn. P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

Nie sposób więc przyjąć, że okoliczność braku wiedzy o istnieniu obowiązku sprawozdawczego może skutkować zwolnieniem powoda od odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 56 ust. 6a p.e. Prezes URE może jednak odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Obydwie przesłanki muszą więc wystąpić łącznie.

Ustawa prawo energetyczne nie sprecyzowała w jaki sposób należy oceniać stopień szkodliwości czynu, jednak uczyniło to orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2014 r., w sprawie III SK 47/13 uznał, że przy ocenie szkodliwości czynu zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji jego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w art. 56 prawa energetycznego.

Konieczne jest więc odwołanie się do art. 115 § 2 kodeksu karnego, który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu i który nakazuje przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu brać pod uwagę:

1) rodzaj i charakter naruszonego dobra,

2) rozmiary wyrządzonej szkody,

3) sposób i okoliczności popełnienia czynu,

4) wagę naruszonych obowiązków,

5) postać zamiaru,

6) motywację sprawcy,

7) rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Analizując zasadnicze kryterium oceny stopnia szkodliwości czynu powoda, jakim jest rodzaj naruszonego dobra należy stwierdzić, że dobrem tym jest w istocie możliwość realizowania przez Prezesa URE zadań nałożonych przez ustawodawcę.

Obowiązek sprawozdawczy z art. 43d ust. 1 p.e. służy nadzorowi i kontroli rynku paliw, a także kontroli naruszeń warunków prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie paliw ciekłych, informowaniu o funkcjonowaniu przedsiębiorców na rynku paliw ciekłych, badaniu zgodności prowadzonej działalności z uprawnieniami wynikającymi z posiadanej przez przedsiębiorcę koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących, czy również badaniu istnienia podstaw do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa określonego w art. 57g p.e. Ponadto niezrealizowanie przedmiotowego obowiązku utrudnia Prezesowi URE przygotowanie raportu kwartalnego, o którym mowa w art. 43d ust. 4 p.e. Na podstawie sprawozdań, o których mowa w ust. 1, Prezes URE ogłasza bowiem kwartalnie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki całkowite wielkości produkcji i przywozu poszczególnych paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosując nazwy oraz klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody CN), w terminie 45 dni od dnia zakończenia kwartału.

W tym kontekście doniosłe znaczenie dla realizacji przedmiotowych zadań ma oczywiście terminowość przekazywania sprawozdań, która pozwala na szybkie a przez to odpowiednie reagowanie w bieżącej sytuacji oraz daje od razu możliwość uzyskania prawidłowego obrazu rynku bez potrzeby jego weryfikacji po czasie.

Uwzględniając powyższe nie można stwierdzić, że stopień szkodliwości czynów powoda w zakresie nieprzekazania sprawozdań za e lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, listopad 2019 r., maj, wrzesień, październik 2020 r. był znikomy.

Powód przekazał bowiem wprawdzie ww. sprawozdania po terminie, ale po zbyt długim czasie – najdłuższe opóźnienie wyniosło ponad 4 lata i 5 miesięcy a najkrótsze ponad 2 lata i 5 miesięcy – przy czym nastąpiło to dopiero w reakcji na otrzymane przez powoda zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia na niego kary z tego tytułu. W tym okresie Prezes URE, nie mając jakiejkolwiek informacji na temat działalności powoda związanej z przywozem paliw ciekłych, zwłaszcza, że powód nie był wpisany do rejestru podmiotów przywożących, nie mógł realizować w sposób właściwy swoich obowiązków zarówno sprawozdawczych, jak i kontrolnych, przez co działalność powoda latami nie podlegała jakiejkolwiek weryfikacji.

Wprawdzie powód nie działa stricte w branże energetycznej, ale jest profesjonalistą w branży motoryzacyjnej, musiał więc zdawać sobie sprawę, że przywozi do kraju paliwa ciekłe a tego rodzaju działalność podlega pod szereg regulacji. Obowiązek znajomości i przestrzegania przepisów prawa dotyczy zaś każdego, więc nie tylko przedsiębiorców określonej branży, toteż powoda nie usprawiedliwia nieznajomość regulacji, które naruszył ze względu na zawodowy charakter prowadzonej działalności gospodarczej, z którą wiąże się obowiązek podwyższonej staranności.

Jednocześnie wbrew twierdzeniom powoda nie sprowadzał on znikomych ilości paliw, co wynika ze złożonych przez niego po terminie sprawozdań. Nawet jednak w przypadku niewielkich ilości sprowadzanego paliwa należy zauważyć, że gdy nie są rejestrowane zwiększają zafałszowanie raportów Prezesa URE, oceny wolumenów przywozu i stanu rynku, a w szczególności działalności samego przedsiębiorcy.

Powyższe wyklucza, według Sądu, możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, implikując jej wymierzenie.

W tym kontekście należy jednocześnie zauważyć, iż art. 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Tymczasem, według Sądu, decyzja organu regulacyjnego w zakresie nieodstąpienia od wymierzenia kary za nieprzekazanie sprawozdań za lipiec, listopad 2018 r., marzec, lipiec, listopad 2019 r., maj, wrzesień, październik 2020 r.- nie nosi znamion dowolności, zawiera poprawne uzasadnienie, jest wyrazem logicznego i prawidłowego stanowiska organu, a zatem Sąd nie powinien w nią ingerować, zwłaszcza, iż nie widzi ku temu podstaw.

Wysokość kary za niewykonanie obowiązku przedstawienia sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu została ściśle określona w powołanym wcześniej przepisie art. 56 ust. 2 h pkt 4 p.e., a wynosi ona 10.000 zł. Od 1 stycznia 2020 r. na mocy ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych przepis art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. brzmi bowiem w ten sposób, że karze pieniężnej podlega ten kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d p.e. Kara w wysokości 10.000 zł odnosi się zatem do każdego zaniechania przedstawienia sprawozdania za poszczególne miesiące, toteż Prezes URE prawidłowo wymierzył karę pieniężną, za każdy kolejny miesiąc od lipca 2018 r. do października 2020 r., w jakim obowiązek sprawozdawczy nie został zrealizowany. W ocenie Sądu poprzednie brzmienie przepisu art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e., iż karze pieniężnej podlega ten kto nie przekazuje w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e., nie świadczy o tym, że w poprzednim stanie prawnym wymierzana była jedna kara w wysokości 10.000 zł niezależnie od tego ile sprawozdań nie zostało złożonych przez przedsiębiorcę w terminie. Wskazana wyżej nowelizacja jest bowiem wyrazem zmiany niefortunnego wyrażenia ustawodawcy dla rozwiązania wątpliwości co do tego, że przedsiębiorca odpowiada za każde niezłożenie pojedynczego sprawozdania, za co grozi kara w wysokości 10.000 zł. Powyższe zapatrywanie dotyczące interpretacji przepisu art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. w dawnym brzmieniu jest szeroko podzielane w orzecznictwie.

W przypadku zatem kary sztywnej nie było możliwości jej miarkowania, tak więc Prezes URE prawidłowo wymierzył kary w kwocie ustawowych 10.000 zł za każdy przypadek niezłożenia w terminie sprawozdania w okresie od lipca 2018 r. do października 2020 r., stąd w związku z niezłożeniem 8 miesięcznych sprawozdań kara pieniężna wyniosła 80.000 zł w łącznej wysokości.

Wobec określonej kwotowo kary w ustawie uzyskiwane przez powoda dochody, czy też jego ogólna sytuacja finansowa nie mogły mieć wpływu na wymiar kary. Sąd nie mógł w konsekwencji zmienić tej kary jako nadmiernie wysokiej według powoda.

Sąd uznał zatem, że Decyzja Prezesa URE jest prawidłowa również w tym zakresie.

Odnośnie zarzutu naruszenia przez Prezesa Urzędu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 7, 77 § 1, 78 § 1, 80 k.p.a., zaznaczyć trzeba, iż nie mógł on odnieść skutku w postępowaniu przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, albowiem do kognicji tego Sądu nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437), gdyż przed Sądem tym toczy się postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niej na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 265 ze zm.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik