Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	Starszy sekretarz sądowy Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 27 maja 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 30 grudnia 2020 r. Nr (...), ((...))

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie pierwszym w ten sposób, że uchyla wszystkie kary pieniężne nałożone w podpunktach od a) do l) i odstępuje od ich nałożenia;

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwotę 1 837,00 zł jeden tysiąc osiemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 84/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 grudnia 2020 r., znak: (...) ((...)), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany), działając w oparciu o przepisy art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 56 ust. 2 i 3, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r., poz. 833 ze zm.) (dalej p.e.) oraz w związku z art. 104 oraz 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) (dalej k.p.a.) i art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy (...) sp. z o. o. z siedzibą we W. (Powód, Przedsiębiorca) orzekł, że:

Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d p.e. za miesiące: lipiec, listopad 2017 r., marzec, kwiecień, czerwiec, lipiec, sierpień 2018 r., luty, marzec, maj, lipiec, październik 2019 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;

1. za działanie powyższe wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 120.000,00 zł (stu dwudziestu tysięcy złotych), w tym:

a)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2017 r.

b)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc listopad 2017 r.

c)  10.000,00 zł. (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc marzec 2018 r.,

d)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc kwiecień 2018 r.,

e)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc czerwiec 2018 r.,

f)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2018 r.,

g)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc sierpień 2018 r.,

h)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc luty 2019 r.,

i)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc marzec 2019 r.,

j)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc maj 2019 r.,

k)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2019 r.,

l)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc październik 2019 r.,

2. umorzył postępowanie administracyjne w zakresie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące od sierpnia do października 2017 r., grudzień 2017 r., styczeń, luty, maj 2018 r., od września do grudnia 2018 r., styczeń, kwiecień, czerwiec, sierpień, wrzesień, listopad oraz grudzień 2019 r. oraz styczeń 2020 r.

Powód wniósł odwołanie od powyższej Decyzji w części dotyczącej punktu 1, tj. nałożenia na Powoda kar pieniężnych w łącznej wysokości 120 tys. zł za nieprzekazanie w terminie sprawozdań o rodzajach oraz o ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu, za miesiące lipiec 2017 r., listopad 2017 r., marzec 2018 r., kwiecień 2018 r., czerwiec - sierpień 2018 r., luty - marzec 2019 r., maj 2019 r., lipiec 2019 r., październik 2019 r.

Jednocześnie wniósł:

1)  o zmianę zaskarżonej Decyzji w pkt 1 poprzez odstąpienie od wymierzenia Powodowi kary za złożenie sprawozdań za miesiąc lipiec 2017 r., listopad 2017 r., marzec 2018 r., kwiecień 2018 r., czerwiec-sierpień 2018 r., luty-marzec 2019 r., maj 2019 r., lipiec 2019 r., październik 2019 r. po terminie,

ewentualnie - w przypadku uznania przez tut. Sąd, że nie ma podstaw do odstąpienia od wymierzenia Powodowi kary, o zmianę Decyzji w pkt 1 poprzez nałożenie jednej kary w kwocie 10 000 zł,

2)  w przypadku natomiast uznania braku podstaw do zmiany Decyzji - o uchylenie zaskarżonej Decyzji w zaskarżonej części i przekazanie Prezesowi URE do ponownego rozpoznania;

3)  o zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych;

4)  dopuszczenie dowodu z:

a)  dokumentów wskazanych w treści odwołania na wyszczególnione w nim fakty,

b)  przesłuchania stron z ograniczeniem do strony powodowej, przy czym przesłuchanie w charakterze Powoda P. G.,

na fakt przedmiotu bieżącej działalności Powoda, celu wykorzystywania sprowadzanych substancji i ich właściwości, ilości sprowadzanych substancji, braku świadomości objęcia regulacjami sprawozdawczymi względem Prezesa URE, podejmowania samodzielnych czynności w celu ustalenia obowiązków związanych z wpisem do rejestru podmiotów przywożących oraz okoliczności, w jakich doszło do uświadomienia obowiązków sprawozdawczych.

Powód zarzucił Decyzji naruszenie:

1)  przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 56 ust. 6a w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. poprzez jego niezastosowanie oraz uznanie, że stopień szkodliwości przedmiotowego czynu nie jest znikomy, podczas gdy brak złożenia sprawozdań był uchybieniem o charakterze czysto formalnym, nie prowadził do powstania szkody lub zagrożenia jej powstania, w znikomy sposób wpływał na dane statystyczne publikowane przez Prezesa URE, wynikał wyłącznie z braku świadomości pracowników Powoda odnośnie szczegółowych regulacji Prawa energetycznego, nie był działaniem celowym, jak również nie był skutkiem wszczęcia kontroli (Powód z własnej woli, po dowiedzeniu się o konieczności składania sprawozdań, złożył zaległe sprawozdania), a w konsekwencji Prezes URE powinien odstąpić od wymierzenia kary;

b)  art. 56 ust. 1 pkt 12b (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2019 r.) oraz art. 56 ust. 2h pkt 4 Prawa energetycznego poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że kara w wysokości 10 000 zł powinna być wymierzona za każde sprawozdanie z osobna, podczas gdy przepis ten wskazuje na liczbę mnogą „nie przekazuje w terminie sprawozdań”, w z związku z czym brak jest podstaw do nałożenia dwunastu kar, a maksymalna kara w niniejszej sprawie nie powinna przekraczać 10 000 zł, tym bardziej, że przepisy o charakterze sankcyjnym powinny być wykładane ściśle;

2) przepisów postępowania, tj.:

a) art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 80 k.p.a. - poprzez zaniechanie uzyskania od Powoda wyjaśnień mających na celu rozstrzygnięcie spornych kwestii oraz ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego powierzchownie, sprzecznie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego (organ poprzestał w kluczowych kwestiach na ogólnych sformułowaniach, bez odniesienia się do konkretnej szkodliwości przedmiotowego czynu), a w konsekwencji uznanie, że nie zachodzą podstawy do wydania decyzji o odstąpieniu od wymierzenia kary, podczas gdy Powód dobrowolnie (bez wezwania) złożył zaległe sprawozdania, współpracował z Prezesem URE w trakcie całego postępowania, wyjaśniając w sposób uczciwy i rzetelny przyczyny powstałych opóźnień.

W uzasadnieniu odwołania Powód przyznał, że sprawozdania o rodzajach oraz o ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych za miesiące lipiec 2017 r., listopad 2017 r., marzec 2018 r., kwiecień 2018 r., czerwiec - sierpień 2018 r., luty - marzec 2019 r., maj 2019 r., lipiec 2019 r., październik 2019 r. zostały złożone po terminie. Natomiast, kwestionuje nałożone na niego kary pieniężne za opóźnienie w złożeniu sprawozdań, które uznał za rażąco niesprawiedliwe.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o. o. z siedzibą we W. jest spółką prawa handlowego wpisaną do rejestru przedsiębiorców KRS pod numerem: (...). Głównym przedmiotem jej działalności jest produkcja zestawów pojemników do pobierania i preparatyki krwi, filtrów antyleukocytarnych oraz urządzeń medycznych wykorzystywanych w krwiodawstwie. Ponadto jest kluczowym dostawcą płynów infuzyjnych dla lecznictwa zamkniętego (odpis pełny z KRS k. 23- 27 akt sąd.; wniosek powoda o wpis do rejestru podmiotów przywożących k. 14- 20 akt adm.; okoliczności niesporne).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Powód dokonuje przywozu z zagranicy rozpuszczalnika do silikonu o kodzie (...), stanowiącego gaz płynny (...), który przeznaczany jest do zużycia własnego przy produkcji igieł. Powód dokonał przywozu tego paliwa ciekłego z zagranicy w lipcu 2017 r.; marcu, kwietniu, czerwcu, lipcu, sierpniu 2018 r.; lutym, marcu, maju, lipcu, październiku 2019 r. (pismo z 19 lutego 2020 r. k. 8- 20 akt adm.; sprawozdania k. 21- 141 akt adm.; pismo z dnia 9 listopada 2020 r. k. 178- 187 akt adm.; okoliczności niesporne). Ilość przywiezionego przez Powoda rozpuszczalnika do silikonu (kod (...)) wynosiła:

a)  w III kwartale 2017 r. - 0,154 tony,

b)  w IV kwartale 2017 r. - 0 ton,

c)  w I kwartale 2018 r. - 0,017 tony,

d)  w II kwartale 2018 r. - 0,068 tony,

e)  w III kwartale 2018 r. - 0,085 tony,

f)  w IV kwartale 2018 r. - 0 tony,

g)  w I kwartale 2019 r. - 0,068 tony,

h)  w II kwartale 2019 r. - 0,034 tony,

i)  w III kwartale 2019 r. - 0,068 tony,

j)  w IV kwartale 2019 r. - 0,034 tony.

Ponadto jednorazowo, w listopadzie 2017 r., Powód sprowadził 0,0003 tony, tj. 300 ml, smaru o kodzie(...), do maszyny do szycia (pismo z dnia 9 listopada 2020 r. k. 178- 187 akt adm.; okoliczności niesporne.).

Powód do 28 lutego 2020 r. nie składał sprawozdań dotyczących ilości przywiezionego paliwa ciekłego i jego przeznaczeniu, a także nie zarejestrował się jako przedsiębiorca przywożący (okoliczności niesporne, k. 141 akt adm.).

W dniu 2 marca 2020 r. do (...) Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki we W. wpłynęło pismo Powoda z 19 lutego 2020 r. dotyczące wniosku o wpis do rejestru podmiotów przywożących, zgodnie z art. 32a p.e., zawierające zaległe sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliwach ciekłych oraz ich przeznaczeniu, o których mowa w art. 43d ust. 1 p.e., za miesiące od sierpnia 2017 r. do stycznia 2020 r., a także informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności (pismo z 19 lutego 2020 r. k. 8- 20 akt adm., sprawozdania k. 21- 141 akt adm.).

Decyzją z 26 marca 2020 r. (...) sp. z o. o. z siedzibą we W. została wpisana do rejestru podmiotów przywożących prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki pod nr (...) (decyzja Prezesa URE z 26 marca 2020 r. k. 142- 144 akt adm.).

Wobec powyższego pismem z 9 października 2020 r. Powód został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej- w związku z niezłożeniem w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ust. 1 p.e., od lipca do grudnia 2017 r., od stycznia do grudnia 2018 r., od stycznia do grudnia 2019 r. oraz za miesiąc styczeń 2020 r. wobec: Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto został wezwany do złożenia zaległego sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliwach ciekłych oraz ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2017 r., kopii wszelkich dokumentów potwierdzających aktualną sytuację finansową przedsiębiorstwa, w tym dokumentów dotyczących: osiągniętych przychodów i dochodów (np. bilans + rachunek zysków i strat za rok 2019 lub inne dokumenty sporządzane stosownie do formy prawnej Przedsiębiorcy), kopii sprawozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym oraz o nakładach na środki trwałe (zwanego: sprawozdaniem F01) podsumowującego kwartalną działalność przedsiębiorstwa, oświadczenia o osiągniętych w 2019 r. przychodach i dochodach z działalności gospodarczej ogółem, w terminie 14 dni od dnia otrzymana zawiadomienia. Ponadto został poinformowany o włączeniu do materiału dowodowego: kopii wniosku (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. o wpis do rejestru podmiotów przywożących z dnia 19 lutego 2020 r. wraz z wyjaśnieniami oraz zaległymi sprawozdaniami z art. 43d p.e. Pismo zostało prawidłowo doręczone w dniu 21 października 2020 r. (zawiadomienie k. 145- 149 akt adm., z.p.o. k. 150- 151 akt adm.).

Przy piśmie z 27 października 2020 r. Powód przesłał: sprawozdanie z art. 43d p.e. za miesiąc lipiec 2017 r., bilans oraz rachunek zysków i strat za 2019 r., sprawozdanie F01 sporządzone za kwartał trzeci 2020 r., oświadczenie dot. przychodu i dochodu za rok finansowy 2019 z działalności gospodarczej ogółem (pismo z dnia 27 października 2020 r. z załącznikami k. 156- akt adm.).

Pismem z 20 listopada 2020 r. Powód został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz możliwości złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Ponadto mając na uwadze wprowadzony od dnia 14 marca 2020 r. stan zagrożenia epidemicznego oraz ogłoszony od 20 marca 2020 r. stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 Powód został zawiadomiony o braku możliwości osobistego zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w sprawie. Jednocześnie Prezes URE zawiadomił go jakie dokumenty składają się na zebrany materiał dowodowy. Pismo zostało prawidłowo doręczone 27 listopada 2020 r. (zawiadomienie k. 172 akt adm.).

Pismem z 9 listopada 2020 r. Powód złożył korekty sprowadzań z art. 43d p.e. za miesiące listopad 2017 r. oraz grudzień 2018 r. wraz z wyjaśnieniami, iż korekta wskazanych sprawozdań spowodowana była błędnym wskazaniem przywiezionego towaru o kodzie (...) (olej do maszyn do szycia) w nieprawidłowym okresie oraz w nieprawidłowej wartości (pismo z dnia 9 listopada 2020 r. k. 178- 187 akt adm.).

Dnia 30 grudnia 2020 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (Decyzja k. 188- 198 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron. W szczególności Powód nie kwestionował faktu, że nie przekazał w terminie Prezesowi URE sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące lipiec 2017 r. – styczeń 2020 r.

Sąd pominął dowód z przesłuchania strony Powodowej, ponieważ wszystkie istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy zostały ustalone i nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie, w ramach którego Powód zaskarżył pkt 1 Decyzji, zasługuje na uwzględnienie, ponieważ okoliczności sprawy uzasadniały odstąpienie od nałożenia kar pieniężnych.

Zgodnie z art. 43d ust. 1 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Zgodnie zaś z art. 62d pkt 4 p.e. dodanym ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1495 ze zm.), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. „od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych a także ich przeznaczeniu- w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie".

Przy czym podmiotem przywożącym, stosownie do treści art. 3 pkt 12c p.e. jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych:

a) w ramach wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą wymagającej uzyskania koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4, lub

b) przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Przywóz paliw ciekłych, to zaś w myśl definicji ustawowej zawartej w art. 3 pkt 12d p.e. - sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu.

Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 3b p.e., paliwa ciekłe to ciekłe nośniki energii, w tym zawierające dodatki:

a) półprodukty rafineryjne,

b) gaz płynny (...),

c) benzyny ciężkie,

d) benzyny silnikowe,

e) benzyny lotnicze,

f) paliwa typu benzynowego do silników odrzutowych,

g) paliwa typu nafty do silników odrzutowych,

h) inne rodzaje nafty,

i) oleje napędowe, w tym lekkie oleje opałowe,

j) ciężkie oleje opałowe,

k) benzyny lakowe i przemysłowe,

l) biopaliwa ciekłe,

m) smary

- określone w załączniku A rozdział 3 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz.Urz. UE L 304 z 14.11.2008, str. 1, z późn. zm.), niezależnie od ich przeznaczenia, których szczegółowy wykaz ustanawiają przepisy wydane na podstawie art. 32 ust. 6.

Szczegółowy wykaz paliw ciekłych, objętych obowiązkiem koncesyjnym oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących określało uchylone już rozporządzenie Ministra Energii z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2016 poz. 2039). W danym rozporządzeniu wskazano paliwa ciekłe m.in. oznaczone kodami (...) oraz (...) (przywożone przez Powoda), których przywóz aktualizował obowiązek wpisu podmiotu do rejestru podmiotów przywożących paliwa ciekłe. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2019 r., poz. 2332), zmienione rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 7 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2020 r., poz. 1431), utrzymało obowiązek wpisu do rejestru podmiotów przywożących w przypadku przywozu tego rodzaju paliw przywożonych przez Powoda.

Natomiast z treści art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. wynika, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d. Wysokość tej kary, zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 4 p.e., wynosi 10.000 zł.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że Powodowa Spółka podlegała obowiązkowi wynikającemu z art. 43d ust. 1 p.e. W okresie objętym obowiązkiem sprawozdawczym była bowiem podmiotem przywożącym, o jakim mowa w art. 3 pkt 12c p.e., ponieważ dokonywała przywozu paliw ciekłych oznaczonych konkretnymi kodami CN. Podmiot przywożący jest wszak kwalifikowany jako taki również na podstawie faktycznie dokonywanego przywozu paliw ciekłych, bez względu na wpis podmiotu do rejestru podmiotów przywożących.

Wobec bezspornego nieprzekazania przez Powoda w ustawowym terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e. do Prezesa URE zastosowanie znalazł zatem art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e.

Odpowiedzialność wynikająca z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w przepisie, istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego -A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej „oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej” (TK sygn. P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

Z kolei zgodnie z art. 56 ust. 6a p.e. Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Obydwie przesłanki muszą więc wystąpić łącznie.

Artykuł 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Tymczasem Decyzja organu regulacyjnego nosi znamiona dowolności skoro w jej uzasadnieniu organ potraktował zbiorczo wszystkie przypadki nieprzekazania w terminie sprawozdań przez Powoda, nie oceniając właściwie skutków jakie te przekroczenia wywołały, okoliczności popełnienia czynu oraz postawy Powoda. Zdecydowanie nie można się zaś zgodzić z organem, że wobec tego, stopień szkodliwości czynu jest - jak określił ogólnie - wyższy niż znikomy.

Ustawa prawo energetyczne nie sprecyzowała w jaki sposób należy oceniać stopień szkodliwości czynu, jednak uczyniło to orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2014 r., w sprawie III SK 47/13 uznał, że przy ocenie szkodliwości czynu zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji jego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w art. 56 prawa energetycznego.

Konieczne jest więc odwołanie się do art. 115 § 2 kodeksu karnego, który zawiera katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu i który nakazuje przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu brać pod uwagę:

1) rodzaj i charakter naruszonego dobra,

2) rozmiary wyrządzonej szkody,

3) sposób i okoliczności popełnienia czynu,

4) wagę naruszonych obowiązków,

5) postać zamiaru,

6) motywację sprawcy,

7) rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Analizując zasadnicze kryterium oceny stopnia szkodliwości czynu powoda, jakim jest rodzaj naruszonego dobra należy stwierdzić, że dobrem tym jest w istocie możliwość realizowania przez Prezesa URE zadań nałożonych przez ustawodawcę.

Obowiązek sprawozdawczy z art. 43d ust. 1 p.e. służy nadzorowi i kontroli rynku paliw, a także kontroli naruszeń warunków prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie paliw ciekłych, informowaniu o funkcjonowaniu przedsiębiorców na rynku paliw ciekłych, badaniu zgodności prowadzonej działalności z uprawnieniami wynikającymi z posiadanej przez przedsiębiorcę koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących, czy również badaniu istnienia podstaw do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa określonego w art. 57g p.e. Ponadto niezrealizowanie przedmiotowego obowiązku utrudnia Prezesowi URE przygotowanie raportu kwartalnego, o którym mowa w art. 43d ust. 4 p.e. Na podstawie sprawozdań, o których mowa w ust. 1, Prezes URE ogłasza bowiem kwartalnie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki całkowite wielkości produkcji i przywozu poszczególnych paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosując nazwy oraz klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody CN), w terminie 45 dni od dnia zakończenia kwartału.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że faktycznie Prezes URE nie posiadał informacji na temat przywożonych przez Powoda paliw ciekłych, stąd nie mógł realizować swoich funkcji kontrolnych, a także prawidłowo funkcji sprawozdawczych, aczkolwiek podkreślenia w tym miejscu wymaga, że ilości sprowadzanego przez Powoda gazu płynnego (...) ( (...)) były na tyle niewielkie, że w porównaniu z całkowitymi wartościami przywożonego do kraju gazu płynnego, wykazywanymi w raportach kwartalnych mieściły się w granicach błędu statystycznego. Jak wyliczył Powód ilość danego gazu niezgłoszona przez niego stanowiła średnio 0,0000921% ogólnej liczby gazów płynnych (...) wskazanych w kwartalnych zestawieniach Prezesa URE. Z kolei sprowadzona przez Powoda ilość smaru była śladowa, wynosiła 300 ml, przy czym istotnym jest, że wielkości przywożonych do kraju smarów nie są publikowane w rocznych sprawozdaniach z działalności Prezesa URE, w których oznacza się poziom przywiezionych paliw- benzyn, olei i gazu.

Tak mała skala przywożonych przez Powoda paliw związana była z faktem, iż nie prowadzi on działalności w sektorze paliwowym, energetycznym. Powód zajmuje się produkcją pojemników, filtrów oraz urządzeń medycznych wykorzystywanych w krwiodawstwie, a rozpuszczalnika do silikonu o kodzie (...) w nieznacznych ilościach, stanowiącego gaz płynny (...), używa przy produkcji igieł. Powód korzysta zatem z paliwa jedynie marginalnie w swojej działalności obejmującej zupełnie inny obszar aktywności gospodarczej. Natomiast zakupiony przez Powoda jednorazowo smar służył do maszyny do szycia w przedsiębiorstwie.

Tym samym zaznaczyć trzeba, że Powód nie zdawał sobie sprawy z ciążącego na nim obowiązku raportowania przywozu paliw ciekłych, bowiem nie działał profesjonalnie ani na rynku paliwowym, ani energetycznym, ani motoryzacyjnym, co uzasadniałoby śledzenie „otoczenia prawnego”. W tym sensie można usprawiedliwić nieznajomość prawa po stronie Powoda. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że Powód jak tylko dowiedział się o obowiązku składania sprawozdań, złożył je do organu, wnioskując o wpis do rejestru podmiotów przywożących i niezwłocznie złożył wszystkie zaległe sprawozdania.

Znaczący jest zatem fakt zrealizowania obowiązków przez Powoda z własnej inicjatywy i dobrowolnie, mimo, że naraził się on przez to na sankcję organu regulacyjnego. W obawie przed tymi sankcjami mógł przecież nie zgłosić dokonanego przywozu, a ze względu na jego małą skalę najprawdopodobniej nie zostałby on wykryty przez ten organ.

Dlatego według Sądu, szkodliwość społeczna czynów Powoda objętych Decyzją jest znikoma, zwłaszcza, że Powód nie działał umyślnie i co istotne doszło do realizacji obowiązków przez Powoda jeszcze przed wszczęciem przez Prezesa URE postępowania administracyjnego. Tym samym przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary z art. 56 ust 6a p.e. zostały spełnione kumulatywnie.

W ocenie Sądu postawa Powoda, który bez wezwania Prezesa URE dopełnił obowiązków sprawozdawczych i wpisu do rejestru podmiotów przywożących zasługuje na aprobatę i nagrodzenie przez odstąpienie od wymierzenia wszystkich kar. Zachowanie Powoda, który sam wykrył, iż dopuścił się naruszenia prawa a następnie podjął wszystkie czynności, aby zaprzestać jego naruszania jest wyjątkowe, nieczęsto spotykane a z drugiej strony wysoce pożądane. Eliminuje bowiem konieczność wszczynania przez Prezesa URE postepowań w sprawie nałożenia kary pieniężnej, które mają na celu zmuszenie przedsiębiorców do wykonywania obowiązków ustawowych.

Dodatkowo należy podkreślić, że z uwagi na fakt, iż kara w niniejszej sprawie ma stałą wysokość tj. 10 000,00 zł, nie ma możliwości jej miarkowania. Tym samym Powód poniósłby taką samą karę jak podmiot, który dopiero z uwagi na prowadzone postępowanie w przedmiocie wymierzenia mu kary pieniężnej zrealizowałby obowiązki albo i nie. Takie przypadki należy zaś stanowczo odróżnić, ponieważ łagodniej musi być potraktowany podmiot, który sam z siebie zaprzestał naruszania prawa, zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość. W niniejszej sprawie zachowanie Powoda nie uzasadniało nałożenia na niego kar pieniężnych, ponieważ również cele jakie przyświecają nałożeniu kary pieniężnej zostały zrealizowane – Powód zaprzestał naruszania prawa, bez potrzeby angażowania Prezesa URE i obecnie wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków.

W tym stanie rzeczy Sąd, na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną Decyzję w ten sposób, że uchylił wszystkie kary pieniężne nałożone na Powoda w podpunktach od a) do l) i odstąpił od ich nałożenia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na uwzględnienie odwołania, Pozwanego należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Powoda zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) oraz koszt opłaty od odwołania w wysokości 1000 zł i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

(...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik