Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	sędzia (del.) Renata Jabłońska
Protokolant:	Karolina Grudnicka

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 4 lipca 2023 r., sygn. akt II C 922/23

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt V Ca 3095/23

UZASADNIENIE

Na podstawie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy nie przeprowadzając postępowania dowodowego i nie zmieniając ustaleń faktycznych zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty nie mogły skutkować zmianą, bądź uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy w toku postępowania nie dopuścił się żadnego z zarzucanych mu uchybień, a rozstrzygnięcie – zarówno co do podstawy faktycznej, jak i prawnej – jest w ocenie Sądu Okręgowego słuszne i w pełni odpowiadające przepisom prawa. Sąd I instancji dokonał trafnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Do ustalonego stanu faktycznego zastosowane zostały właściwe przepisy prawa materialnego, które zostały też prawidłowo zinterpretowane. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy podzielając ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego, przyjmuje je za własne.

Za chybiony należy uznać zarzut apelacji dotyczący naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Do skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 6 listopada 1998 r., sygn. akt III CKN 4/98, PiM 1999/3/135). Zgodnie bowiem z treścią art. 233 § 1 k.p.c. ocena dowodów i ustalenia faktyczne sądu mogą być skutecznie podważone jedynie wówczas, gdy w wysuwaniu wniosków ze zgromadzonego materiału dowodowego brak logiki, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza reguły logiki formalnej, albo jest wbrew zasadom doświadczenia życiowego i nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych. W związku z powyższym, kwestionując ocenę dowodów dokonaną przez Sąd I instancji, strona powinna wykazać, że uchybiono zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz, że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy. W niniejszej sprawie skarżący nie wykazał tego rodzaju okoliczności. Pozwany nie zarzucił bowiem naruszenia konkretnych kryteriów oceny dowodów, zaprezentował tylko swój własny pogląd na zebrany w sprawie materiał dowodowy i wdał się w polemikę z tezami uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji ocenił zebrane w sprawie dowody zgodnie z wiedzą, logiką i doświadczeniem życiowym, nie przekraczając przy tym granic swobodnej oceny dowodów.

Przechodząc do zarzutów naruszenia prawa materialnego należy przywołać, że dochodzone w przedmiotowej sprawie roszczenie oparte zostało na art. 5 ust. 1 lit. c) w zw. z art. 7 ust. 1 lit. a) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) Nr 295/91. Pierwszy z przywołanych przepisów stanowi, iż w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy, mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z przywołanym wyżej art. 7 Rozporządzenia, który określa wysokość zryczałtowanego odszkodowania.

Jednocześnie, art. 5 ust. 3 Rozporządzenia, na który w swojej argumentacji powoływał się pozwany, stanowi, że opóźnienie (odwołanie) lotu nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego (zob. ETS w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C 432/07). Zatem, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 5 ust. 1 lit. c i art. 7 rozporządzenia nr 261/2004, jeżeli dowiedzie, że odwołanie lub opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem za „nadzwyczajne okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub swoje źródło nie wpisują się, jako nieodłączny element, w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają mu na skuteczne panowanie nad nimi, przy czym te dwie przesłanki muszą być spełnione kumulatywne (wyroki: z dnia 4 kwietnia 2019 r., G., C-501/17, EU:C:2019:288, pkt 20; z dnia 12 marca 2020 r., F., C-832/18, EU:C:2020:204, pkt 38). Co istotne, dla przyjęcia, iż nastąpiła nadzwyczajna okoliczność, której nie można było uniknąć, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, nie jest ważne, czy dana przyczyna powodująca opóźnienie nastąpiła w jednym z poprzedzających lotów w rotacji, czy bezpośrednio w locie, który doznał opóźnienia ponad 3 godziny. Istotne jest bowiem wyłącznie to, czy w konkretnym łańcuchu przyczyn i skutków, które wystąpiły w danej sprawie, kolejne elementy składające się na sekwencje tego łańcucha miały charakter nadzwyczajny (nie można było ich uniknąć, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków). Jeśli odpowiedź będzie pozytywna, to zdarzenia składające się na sekwencje łańcucha przyczynowo - skutkowego należy zakwalifikować jako okoliczność nadzwyczajną, zwalniającą przewoźnika z odpowiedzialności.

Odnosząc powyższe do okoliczności przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż o ile pozwana przyznała, że opóźnienie będące następstwem usterki technicznej maszyny przeznaczonej do wykonania spornego lotu nie uzasadniało zwolnienia przewoźnika od odpowiedzialności odszkodowawczej, to sporne było, czy okoliczności, które spowodowały opóźnienie przedmiotowego lotu o kolejne 40 minut tj. restrykcje narzucone przez kontrolę ruchu lotniczego z powodu zapotrzebowania na przepustowość stanowiły nadzwyczajną okoliczność wyłączającą obowiązek pozwanej wypłaty odszkodowania na rzecz powoda jako nabywcy wierzytelności od dwojga pasażerów opóźnionego lotu.

W tym miejscu zasadne jest przywołać za Sądem I instancji, że w motywie 14 i 15 rozporządzenia nr 261/2004 wskazano, że zobowiązania przewoźników lotniczych powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą, w szczególności, zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. Za nadzwyczajne okoliczności powinno się uważać sytuację, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów tego samolotu pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez zainteresowanego przewoźnika, by uniknąć tych opóźnień lub odwołań lotów. Uwzględniając zatem treść motywów 14 i 15 oraz art. 5 ust. 3 rozporządzenia należy stwierdzić, że przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 7 rozporządzenia nr 261/2004, jeżeli może dowieść, że odwołanie lub opóźnienie lotu wynoszące co najmniej trzy godziny w chwili lądowania jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków i - w przypadku wystąpienia tego rodzaju okoliczności - że podjął dostosowane do sytuacji środki, przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponował, w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu, przy czym nie można oczekiwać od niego poświęceń, których nie można od niego wymagać, mając na uwadze możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie ( tak: wyrok (...) z dnia 11.06.2020 r., C-74/19, (...) przeciwko (...) SA., LEX nr 3012259, pkt 36 oraz wyrok TSUE z dnia 4.04.2019 r., C-501/17, (...) v. W. P.., LEX nr 2640547, pkt 19).

W świetle powyższego, jakkolwiek nie budzi wątpliwości, że ograniczenia nałożone przez organy kontroli ruchu lotniczego mogą stanowić okoliczności nadzwyczajne w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, to aby możliwe było ich zakwalifikowanie jako takich okoliczności, konieczne jest spowodowanie wyłącznie przez te zdarzenia dużego opóźnienia, przeniesienia lotu na następny dzień bądź jego odwołania. Przy czym należy przywołać, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 19 listopada 2009 roku w sprawach połączonych C-402/07 i C-432/07 wyraźnie wskazał, że przez „duże opóźnienie” należy rozumieć opóźnienie powodujące stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny. Co jest zbieżne ze wskazanym w motywie 15 rozporządzenia nr 261/2004 zestawieniem dużego opóźnienia z sytuacją przeniesienia lotu na następny dzień bądź jego odwołania. Nie można zatem uznać by nałożone restrykcje kontroli ruchu lotniczego w wymiarze nieprzekraczającym 3 godzin stanowiły okoliczności nadzwyczajne, o których mowa w przedmiotowym rozporządzeniu. Z tego względu do dokonania oceny przywoływanego przez pozwanego zdarzenia konieczne jest uwzględnienie rodzaju restrykcji nałożonych na lot pozwanego oraz czasu ich trwania. Zważywszy, że tego typu restrykcje miały charakter standardowy, w szczególności w okresie letnim, zaś ograniczenia tego rodzaju występują w przestrzeni powietrznej codziennie i są nierozerwalnie związane z świadczeniem usług przewozu lotniczego. Bacząc przy tym, że pozwany nie wykazał, że restrykcje te dotknęłyby przedmiotowy lot także w sytuacji braku wcześniejszego opóźnienia wywołanego usterką techniczną, a przede wszystkim mając na uwadze, że restrykcje te spowodowały opóźnienie jedynie w wymiarze 40 minut - nie sposób uznać, że stanowiły one okoliczności nadzwyczajne zwalniające przewoźnika od odpowiedzialność odszkodowawczej względem pasażera. O ile bowiem powołana okoliczność pozostaje poza skuteczną kontrolą przedsiębiorcy lotniczego, to ograniczenia te w stosunku do danego lotu nie spowodowały danego dnia powstanie dużego opóźnienia. Zarzuty naruszenia art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 lit. c) oraz art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 należało zatem uznać za bezzasadne.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił wywiedzioną w sprawie apelację uznając ją w całości za nieuzasadnioną.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zw. z art. 108 § 1 k.p.c., przy uwzględnieniu § 10 ust. 1 pkt. 1) w zw. z § 2 pkt 3) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Sygn. akt V Ca 3095/23

ZARZĄDZENIE

1.  (...)