Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia Agnieszka Wiśniewska
Protokolant:	Kamil Reluga

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) Company z siedzibą w D.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie

z dnia 08 maja 2023 r., sygn. akt XVI C 233/23

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od (...) Company z siedzibą w D. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 400 euro (czterysta euro) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07 października 2022 r. do dnia zapłaty oraz w punkcie trzecim w ten sposób, że orzeka, że pozwana ponosi 100 % kosztów procesu, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w sądzie pierwszej instancji;

2.  orzeka, że w instancji odwoławczej pozwana ponosi 100 % kosztów procesu, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w sądzie pierwszej instancji.

Agnieszka Wiśniewska

Sygn. akt V Ca 2311/23

UZASADNIENIE

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa i zważył, co następuje:

Apelacja okazała zasadna, co implikowało konieczność wydania wyroku reformatoryjnego.

Istota zagadnienia, które zdeterminowało rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, sprowadzała się do ustalenia zaistnienia w przedmiotowej sprawie przesłanki warunkującej zwolnienie przewoźnika lotniczego z odpowiedzialności odszkodowawczej, tj. podjęcia przez pozwanego „wszelkich racjonalnych środków” w zaistniałych w przedmiotowym stanie faktycznym okolicznościach - ograniczenia przepustowości czeskiej przestrzeni powietrznej. Sąd I instancji uznając ww. okoliczności za nadzwyczajne oddalił powództwo. Sąd Okręgowy oceny tej nie podziela.

Przy ocenie dochodzonego pozwem roszczenia Sąd Okręgowy w szczególności miał na uwadze jego podstawę prawną. Jest nią bowiem regulacja zawarta w Rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej: Rozporządzenie). W myśl art. 5 ust. 1 lit. c ww. Rozporządzenia w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego z wyjątkami przewidzianymi w tym przepisie, które nie znajdują zastosowania w niniejszej sprawie.

Stosownie do art. 7 ust. 1 Rozporządzenia pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości: a) 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1.500 kilometrów; b) 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 kilometrów; c) 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b). Przy określaniu odległości, podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przepisy przywołanego Rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że do celów stosowania prawa do odszkodowania, pasażerów opóźnionych lotów należy traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz, że mogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego Rozporządzenia, jeżeli z powodu w/w lotów poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, tzn. jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Niemniej, takie opóźnienie nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu było spowodowane zaistnieniem „nadzwyczajnych okoliczności”, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego (tak Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C 432/07).

Zgodnie z wyrokiem z dnia 04 maja 2017 r., w sprawie C 315/15 Trybunału Sprawiedliwości za nadzwyczajne okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub swoje źródło nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają na skuteczne nad nim panowanie (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., W.-H., C 549/07, EU:C:2008:771, pkt 23; z dnia 31 stycznia 2013 r., M., C 12/11, EU:C:2013:43, pkt 29; a także z dnia 17 września 2015 r., (...) L., C 257/14, EU:C:2015:618, pkt 36).

Tym samym, w treści art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 przewidziano, że obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, iż odwołanie lotu zostało spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą w szczególności zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. Podkreślenia wymaga, że wobec otwartego charakteru ww. katalogu, zwolnienie przewoźnika od obowiązku wypłaty zryczałtowanego odszkodowania może mieć miejsce także z innych przyczyn, niemniej jednak zawsze muszą mieć one w stosunku do przewoźnika lotniczego charakter zewnętrzny.

Wobec treści wskazanych wyżej przepisów zasadne jest stanowisko, że pozwana spółka nie dowiodła, iż opóźnienie lotu było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 ww. Rozporządzenia, które uwalniałyby przewoźnika od obowiązku wypłaty odszkodowania. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem za „nadzwyczajne okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub swoje źródło nie wpisują się, jako nieodłączny element, w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają mu na skuteczne panowanie nad nimi, przy czym te dwie przesłanki muszą być spełnione kumulatywne (wyroki: z dnia 4 kwietnia 2019 r., G., C-501/17, EU:C:2019:288, pkt 20; z dnia 12 marca 2020 r., F., C-832/18, EU:C:2020:204, pkt 38).

Sąd Okręgowy wskazuje, iż Sąd Rejonowy błędnie zinterpretował przepisy ww. rozporządzenia, ustalając, iż zaistniały nadzwyczajne okoliczności uzasadniające zwolnienie przewoźnika od wypłaty odszkodowania na rzecz poprzednika prawnego powoda. Przy czym podkreślić należy, że uzasadnienie Sądu I instancji co do meritum jest lakoniczne i zawiera jedynie stwierdzenia, iż strona pozwana nie mogła podjąć żadnych racjonalnych środków, aby zapobiec temu opóźnieniu, oraz że nastąpiły nadzwyczajne okoliczności zwalniające przewoźnika z wypłaty odszkodowania, de facto nie odnosząc się do argumentów podniesionych przez stronę przeciwną.

W szczególności w tym kontekście za zasadne należy ocenić zarzuty naruszenia art. 205 ³ § 2 w zw. z art. 235 ² § 2 k.p.c. poprzez brak oparcia się na dowodzie z wydruków ze strony internetowej www.flightradar24.com powołanego przez stronę powodową na wykazanie faktu możliwości zmiany trasy lotu przez pozwanego w dniu 15 czerwca 2022 r. z pominięciem czeskiej przestrzeni powietrznej oraz braku podjęcia przez pozwanego racjonalnych środków w celu minimalizacji nieregularności spornego rejsu, jak i rejsów go poprzedzających.

W ocenie Sądu Okręgowego na gruncie sprawy niniejszej, wbrew stanowisku Sądu I instancji nie zostało skutecznie wykazane przez stronę pozwaną, że nie mogła podjąć żadnych racjonalnych środków, twierdząc przy tym, iż jedyną czynnością, którą mogła zrobić, to zastosować się do nałożonych restrykcji i oczekiwać na treść kierowanych depesz, w tym dyspozycji wykonania tego lotu.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie jest to wystarczające, zwłaszcza w sytuacji, gdy strona powodowa wskazywała wprost, na możliwość wykonania lotu w innej przestrzeni powietrznej. Strona powodowa podjęła zatem próbę wykazania przy pomocy ww. dokumentów, że pozwany dysponował rozwiązaniem w postaci możliwości przekonfigurowania trasy przelotu spornego lotu i rejsów go poprzedzających na inną trasę i wykonanie lotu z pominięciem czeskiej przestrzeni powietrznej. Pomimo to strona pozwana w żaden sposób nie ustosunkowała się do powyższej okoliczności, w szczególności zaś nie wykazała, że po jej stronie takiej możliwości nie było. Strona pozwana do omawianych dowodów się nie odniosła, mimo, iż wskazywały one na to, że przewoźnik nie podjął wszelkich racjonalnych środków, aby zapobiec opóźnieniu. Strona pozwana konsekwentnie stała na stanowisku, że okoliczności, które wystąpiły w dniu 15 czerwca 2022 r. nie pozwalały na podjęcie innych racjonalnych środków, niż te, które podjęła pozwana – dostosowanie wykonywania operacji lotniczych do treści otrzymywanych depesz. Takie stanowisko, jest co najmniej przedwczesne, w sytuacji, kiedy nie zostało wykazane, że brak było możliwości ominięcia czeskiej przestrzeni powietrznej. Nie przekonuje w tym zakresie stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym sam fakt, że w tym samym dniu przedstawione przez powoda loty odbyły się bez opóźnienia nie zaprzecza przedstawionym przez pozwaną dokumentom dotyczącym ograniczenia w ruchu lotniczym. W istocie dokumenty te nie przeczą sobie wzajemnie, bowiem dotyczą innych okoliczności. Dokumenty pozwanej wskazują na fakt ograniczeń w czeskiej przestrzeni powietrznej, natomiast dokumenty strony powodowej wskazują na okoliczność bezproblemowego wykonywania innych lotów w tym dniu. Natomiast suma faktów wynikających z tych dokumentów, musi prowadzić do wniosku, że pozwana – mimo ciążącego na niej w tym zakresie obowiązku, nie wykazała skutecznie, że nie mogła wykonać rzeczonego lotu z pominięciem czeskiej przestrzeni powietrznej. Nie wykazanie tego, nie pozwala na przyjęcie, że strona pozwana podjęła wszelkie racjonalne środki, aby zapobiec opóźnieniu.

W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, iż powód w sposób wystarczający wykazał, że ziściły się przesłanki do przyznania mu odszkodowania na podstawie art. 7 powołanego rozporządzenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy stwierdził, że zachodzą podstawy do uwzględnienia apelacji, wobec czego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok uwzględniając roszczenie pozwu. Jednocześnie na podstawie art. 481 § 1 k.c. - uznając, iż data początkowa odsetek nie budzi wątpliwości (dzień po upływie miesiąca od daty reklamacji), na uwzględnienie zasługiwało również w całości żądanie w zakresie należności odsetkowej.

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu zarówno przed Sądem I, jak i II instancji zostało wydane w oparciu o treść art. 98 § 1, § 1 ¹, § 2 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

Agnieszka Wiśniewska