Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Łukaszuk

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. W. i K. S.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W.

z dnia 9 stycznia 2023 r., sygn. akt I C 2055/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz K. W. i K. S. kwoty po 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty.

Agnieszka Łukaszuk

Sygn. akt: V Ca 1812/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 5 września 2022 r. powodowie K. W. i K. S. żądali zasądzenia od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty po 400 euro z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 14 września 2021 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie podnosili, że swoje roszczenie wywodzą z faktu opóźnienia lotu na trasie M. -L. w W., który odbył się 13 września 2021. Jako podstawę prawną wskazywano przepisy rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie EWG nr 295/91. Wskazywano, że wezwanie do zapłaty kierowane do przewoźnika nie odniosło oczekiwanego skutku, w związku z czym powodowie wnieśli pozew w niniejszej sprawie.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany wskazywał na brak legitymacji czynnej powodów, z uwagi na brak przedstawienia do akt sprawy potwierdzenia dokonania rezerwacji miejsc na lot o numerze (...) - w tym zakresie przywołano treść art. 3 ust 2 lit a ww. rozporządzenia. Dodatkowo podnoszono, że pasażerowie nie wykazali, aby rezerwacja ta została przez nich opłacona. Dalej strona pozwana kwestionowała datę wymagalności roszczenia odszkodowawczego zgłoszonego w pozwie, a zatem data od jakiej żądane są odsetki ustawowe za opóźnienie jest ustalona błędnie. Następnie podnoszono, że powodowie nie wykazali, że doszło do opóźnienia rejsu, po czym wskazywano z tzw. „ostrożności procesowe”, że rejs powodów doznał opóźnienia spowodowanego nadzwyczajnymi okolicznościami, w postaci kolizji samolotu z pojazdem służb lotniska.

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę po 1.117 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia są do wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3).

Z powyższym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego nie zgodziła się pozwana, która wywodząc apelację zaskrzyła je w części tj. w zakresie pkt 1 i 3. Wskazanemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

1.  niewłaściwe ustalenie stanu faktycznego przez, to że:

a.  powodowie posiadali potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez pozwaną lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)) i wykazali opłacenie przelotu w/w lotem,

b.  karta pokładowa dowodzi faktu posiadania przez powodów potwierdzonej rezerwacji na lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)),

c.  skoro powodowie byli pasażerami lotu (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)) i przeszli odprawę, to musieli dysponować biletami na ten lot, posiadać potwierdzoną rezerwację na ten lot i opłacić przelot tym lotem,

d.  karta pokładowa jest „innym dowodem" niż bilet w rozumieniu art. 2 lit. g rozporządzenia nr 261/2004 potwierdzającym posiadanie przez powodów potwierdzonych rezerwacji na lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)),

e.  sam model biznesowy pozwanego wykluczał zaoferowanie przelotu darmowego,

f.  fakt opóźnienia lotu (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)) przekraczającego 3 godziny nie budził wątpliwości i wynikał niezbicie z dowodów dołączonych do akt sprawy wraz z odpowiedzią na pozew;

2.  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:



wybiórczą, dowolną i niewszechstronna ocenę dowodów załączonych do sprzeciwu od nakazu zapłaty, skutkującą wadliwym ustaleniem, iż przyczyna opóźnienia spornego lotu nie może być uznana za okoliczność nadzwyczajną i jest to sytuacja analogiczna do stanu faktycznego analizowanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie c-394/14;



wybiórczą, dowolną i niewszechstronna ocenę dowodów załączonych do sprzeciwu od nakazu zapłaty, skutkującą niedostrzeżeniem przez Sąd, że z akt sprawy nie wynikało, aby zdarzenie powodujące opóźnienie lotu w niniejszej sprawie nie było nadzwyczajne, a przewoźnik mógł nad nim skutecznie panować,

b.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów z kopii kart pokładowych powodów i dowolne uznanie na podstawie tylko tych dowodów, że powodowie posiadali potwierdzoną i opłaconą rezerwację na sporny lot, bowiem skoro powodowie byli pasażerami spornego lotu i przeszli odprawę, to musieli dysponować biletem, podczas gdy karta pokładowa potwierdza jedynie fakt stawienia się pasażera do odprawy na dany lot, a informacje w niej zawarte czy sam fakt jej wdania pasażerowi w żaden sposób nie wskazują na jakich warunkach dany pasażer odbywa podróż, a zatem w świetle całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy brak było tym samym podstaw do uznania, iż powodowie wykazali, iż dysponowali potwierdzoną rezerwacją na sporny lot i opłacili przelot tymże lotem, co skutkowało wadliwymi ustaleniami faktycznymi, mającymi istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, tj., że powodowie posiadali potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez Pozwaną lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)) i wykazał opłacenie przelotu w/w lotem, karta pokładowa dowodzi faktu posiadania przez Powodów potwierdzonej rezerwacji na lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)), skoro Powodowie byli pasażerami lotu (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)) i przeszli odprawę, to musieli dysponować biletami na ten lot, posiadać potwierdzoną rezerwację na ten lot i opłacić przelot tym lotem, karta pokładowa jest „innym dowodem" niż bilet w rozumieniu art. 2 lit. g rozporządzenia nr 261/2004 potwierdzającym posiadanie przez powodów potwierdzonych rezerwacji na lot (...) z dnia 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)),

c.  art. art. 210 § 2 zd. 2 k.p.c. i art. 230 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwe przyjęcie na podstawie dowodów dołączonych do odpowiedzi na pozew, że opóźnienie spornego lotu przekroczyło 3 godziny, podczas gdy ciężar dowodu spoczywał w tym zakresie na powodach (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), a strona pozwana wprost zaprzeczyła twierdzeniom o ponad 3-godzinnym opóźnieniu lotu (wypełniając zobowiązanie z art. 210 § 2 zd. 2 k.p.c.), a więc z zaistniałych okolicznościach brak było podstaw do zastosowania przepisu art. 230 k.p.c. (tj. domniemania przyznania ww. okoliczności), bowiem należało mieć na uwadze, że wykazanie powstania opóźnienia było okolicznością podstawową warunkującą zasadność dochodzonego roszczenia;

3.  naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.  art. 7 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „Rozporządzenie 261/2004") poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że pozwana była zobowiązana do wypłacenia powodom odszkodowań z tytułu opóźnienia spornego lotu w sytuacji, gdy lot ten doznał opóźnienia na skutek zaistnienia okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 5 ust. 3 Rozporządzenia 261/2004, a pozwany podjął wszelkie racjonalne, dostosowane do sytuacji środki, aby zminimalizować skutki opóźnienia dla pasażerów, a nadto w sytuacji, gdy strona powodowa nie dowiodła opóźnienia tego lotu w wymiarze przekraczającym 3 godziny w dolocie do lotniska docelowego w stosunku do godziny przylotu wskazanej w rezerwacji, którą rzekomo strona powodowa posiadała,

b.  art. 5 ust. 3 Rozporządzenia 261/2004 poprzez:



błędna wykładnię polegającą na pozbawionym logiki przyjęciu, że powołane przez pozwanego zdarzenie powodujące opóźnienie przedmiotowego lotu, tj. uszkodzenie samolotu przez pojazd należący do służb lotniskowych służący do wypychania samolotu z pasa jest zdarzeniem analogicznym do stanu faktycznego analizowanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie c-394/14, podczas gdy nie było wystarczających podstaw do stwierdzenia, że sytuacja ta jest analogiczna do stanu faktycznego, w ramach którego wydano w/w orzeczenie TSUE powołane przez stronę powodową,



niewłaściwe niezastosowanie i uznanie, że przyczyna opóźnienia spornego lotu, tj. uszkodzenie samolotu przez pojazd obsługi lotniska nie spełniała warunków uznania tej sytuacji za nadzwyczajną okoliczność zwalniającą przewoźnika z odpowiedzialności za opóźnienie lotu względem powodów;

c.  art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia 261/2004 polegające na błędnej wykładni i orzeczenie o odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej w sytuacji, gdy powodowie nie wykazali faktu posiadania legitymacji czynnej do dochodzenia odszkodowania od pozwanej, tj. nie wykazali posiadania potwierdzonej i opłaconej rezerwacji na sporny lot pomimo tego, że zgodnie z ust. 2 w/w przepisu Rozporządzenie 261/2004 ma zastosowanie do pasażerów, którzy posiadają potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz stawią się na odprawę pasażerów — zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio na piśmie (w tym poprzez środki elektroniczne) przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biura podróży, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstawy do przyjęcia, w szczególności w drodze domniemania faktycznego, iż powodowie dysponowali potwierdzoną i opłaconą rezerwacją na sporny lot oraz opłacili przelot,

d.  art. 2 lit. g Rozporządzenia nr 261/2004 poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, iż „innym dowodem" potwierdzającym, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek jest kopia karty pokładowej pasażera,

e.  art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia nr 261/2004 poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że nakładanie na pasażera obowiązku wykazania posiadania potwierdzonej rezerwacji na lot i opłacenia przelotu byłoby sprzeczne z celem polegającym na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów lotniczych, ustanowionych w motywie 1 w/w Rozporządzenia,

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od każdego z powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania za pierwszą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego, według norm przepisanych, tj. kwot po 908,50 zł, a nadto o zasądzenie od każdego z powodów na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz akceptuje wnioski wywiedzione z tych ustaleń, wskazując iż kwestionowane rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Za chybione należało uznać zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., zarówno w zakresie dotyczącym wadliwej oceny dowodów przedłożonych celem wykazania legitymacji czynnej powodów, jak również wystąpienia nadzwyczajnej okoliczności zwalniającej pozwanego z obowiązku wypłaty odszkodowania. Art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

W pierwszej kolejności odnosząc się do kwestii legitymacji czynnej powodów wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego materiał dowodowy, tj. załączone do pozwu kopie kart pokładowych, z których wynika dzień zaplanowanej podróży, godzina oraz numer lotu, jest wystarczający do przyjęcia, iż powodowie posiadali potwierdzoną rezerwację na lot (...) w dniu 13 września 2021 r. na trasie M. ( (...)) - W. ( (...)), a co za tym idzie byli legitymowani czynnie do dochodzenia odszkodowania od strony pozwanej.

Legitymacja procesowa czynna to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Jest ściśle związana ze stroną powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. To uprawnienie do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi, wypływające z prawa materialnego. Strona powodowa poszukując ochrony prawnej żądania wskazanego w pozwie odwołała się do przepisów Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku, ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Stosownie do treści art. 3 ust. 1 lit. a ww. Rozporządzenia ma ono zastosowanie do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium Państwa Członkowskiego, do którego ma zastosowanie Traktat. Z kolei art. 3 ust. 2 lit. a ww. Rozporządzenia stanowi, iż ustęp 1 stosuje się pod warunkiem, że pasażerowie posiadają potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz, z wyjątkiem przypadku odwołania, o którym mowa w art. 5, stawią się na odprawę pasażerów - zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio na piśmie (w tym poprzez środki elektroniczne) przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biura podróży, lub, jeżeli czas nie został określony - nie później niż 45 minut przed ogłoszoną godziną odlotu.

Wskazać zarazem należy, iż Rozporządzenie nr 261/2004 nie wyjaśnia pojęcia „potwierdzonej rezerwacji”, natomiast pojęcie „rezerwacji” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. g tego rozporządzenia jako „fakt posiadania przez pasażera biletu lub innego dowodu potwierdzającego, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek”. Z definicji tej wynika, że rezerwację może stanowić „inny dowód” wskazujący, że rezerwacja została zaakceptowana i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego albo przez organizatora wycieczek. W konsekwencji, jeżeli pasażer lotniczy dysponuje „innym dowodem” w rozumieniu art. 2 lit. g) Rozporządzenia nr 261/2004, to ten inny dowód jest równoznaczny z „rezerwacją” w rozumieniu tego przepisu (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 grudnia 2021 r., C-146/20, C-88/20, C-196/20 i C-270/20).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy dojść należy do wniosku, iż wystarczającym dowodem wykazującym okoliczność odbycia lotu jest karta pokładowa, tzw. boarding pass . Wskazany dokument jest wręczany pasażerom podczas odprawy. Nie ulega wątpliwości, iż pasażer legitymujący się kartą pokładową otrzymuje ją przed wejściem na pokład samolotu, po dokonaniu uprzedniej kontroli biletu pod kątem ważności rezerwacji i obecności nazwiska pasażera na liście osób mających uczestniczyć w locie. W świetle zasad doświadczenia życiowego oczywistym jest, że karta pokładowa de facto inkorporuje w sobie zarówno uprawnienie do wejścia na pokład, ale jednocześnie stanowi konsekwencję dysponowania biletem, który z kolei jest potwierdzeniem rezerwacji na dany lot. W ocenie Sądu Okręgowego jest to wystarczający dowód na to, że pasażerowie stawili się do odprawy i zarazem kreuje domniemanie faktu posiadania potwierdzonej rezerwacji lotu i jego odbycia.

W ocenie Sądu Okręgowego na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy brak było jednocześnie jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że powodowie podróżowali bezpłatnie lub na podstawie taryfy zniżkowej i w związku z art. 3 ust. 3 Rozporządzenia 261/2004 nie podlegają ochronie odszkodowawczej. Należy w tym kontekście zaznaczyć, iż bezpłatność przewozu stanowi aspekt, z którego udowodnienia korzyści wywodzi strona pozwana i w związku z art. 6 k.c. to na niej spoczywałby ewentualny ciężar dowodu co do wykazania tego faktu. Pozwany zaś, dysponując dowodami w tym przedmiocie mógłby przedłożyć chociażby dokument, wskazujący z jakiego tytułu świadczona usługa przewozu lotniczego w stosunku do powodów miałaby mieć charakter bezpłatnej. Strona pozwana nie przedstawiła natomiast żadnych dowodów na potwierdzenie teorii o bezpłatności wykonanego przewozu. W związku z powyższym zasadnie przyjął Sąd Rejonowy, którą to ocenę podziela Sąd odwoławczy, iż powodowie posiadali rezerwacje na przeprowadzony lot, a tym samym, że wobec ponad 3 godzinnego opóźnienia posiadają legitymacje do dochodzenia od pozwanego zapłaty.

W konsekwencji za chybione należało uznać zarzuty naruszenia prawa materialnego art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia 261/2004 i art. 2 lit. g Rozporządzenia nr 261/2004 oraz art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia nr 261/2004.

Przechodząc do kwestii wykazania przez pozwanego tego, iż do opóźnienia lotu doszło w związku okolicznościami nadzwyczajnymi, za które nie ponosi on odpowiedzialności wskazać należy, że materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, iż faktycznie opóźnienie lotu powodów było skutkiem wystąpienia tego rodzaju przesłanki. Dokumenty przedłożone przez pozwanego, potwierdzają jedynie fakt, iż w dniu 13 września 2021 r. doszło do kolizji samolotu z pojazdem służb lotniska. Zauważyć przy tym należy, że w toku postępowania fakt wystąpienia tej awarii nie był kwestionowany. Przedłożone dokumenty w żadnej mierze nie pozwalają jednakże na uznanie, iż uderzenie w samolot lotniskowego pojazdu służb lotniska może zostać zakwalifikowane jako nadzwyczajna okoliczność zwalniająca przewoźnika lotniczego z obowiązku wypłaty na rzecz pasażerów odszkodowania z tytułu dużego opóźnienia lotu obsługiwanego przez ten samolot. Co istotne również dokumenty te nie odnoszą się także do tego, czy pozwany podjął wszelkie działania w celu zapobieżenia negatywnym skutkom awarii na punktualność zaplanowanego lotu powodów.

Stosownie do art. 5 ust. 3 rozporządzenia 261/2004 obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przepis art. 7 rozporządzenia stosuje się przy tym również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu, co wynika z wykładni art. 7 powołanego rozporządzenia dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 19 listopada 2009 r. (C-402/07 i C-432/07). Jednocześnie podkreślenia wymaga, że zgodnie z brzmieniem motywów 14 i 15 oraz art. 5 ust. 3 tego rozporządzenia, w świetle ich interpretacji dokonanej przez Trybunał, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 7 rozporządzenia nr 261/2004, jeżeli może dowieść, że odwołanie lub opóźnienie lotu wynoszące co najmniej trzy godziny w chwili lądowania jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków (por. wyrok z dnia 4 maja 2017 r., C-315/15, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo) i - w przypadku wystąpienia tego rodzaju okoliczności - że podjął dostosowane do sytuacji środki, przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponował, w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu, przy czym nie można wymagać od niego poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 4 kwietnia 2019 r., C-501/17, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo). To przewoźnik musi zatem wykazać, że nawet przy użyciu wszystkich dostępnych mu zasobów osobowych lub materialnych, a także zasobów finansowych, w sposób oczywisty nie mógł - bez poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym czasie - uniknąć sytuacji, w której zaistniałe nadzwyczajne okoliczności doprowadziły do odwołania lotu lub do opóźnienia tego lotu wynoszącego trzy godziny po planowanym przylocie (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 4 maja 2017 r., C-315/15, pkt 29).

Tymczasem dowody przedłożone przez pozwanego w żaden sposób nie zmierzają do wyjaśnienia, z jakiego powodu opóźnienie lotu (...) ponad trzy godziny było nie do uniknięcia. Materiał dowodowy zaoferowany przez pozwanego ogranicza się bowiem wyłącznie do kwestii wystąpienia samej kolizji samolotu z pojazdem służb lotniska, nie tłumaczy zaś z jakich przyczyn wystąpienie tego zdarzenia pozbawiało pozwanego przewoźnika realnych możliwości realizacji zaplanowanego lotu w czasie nie dłuższym niż z 3 godzinnym opóźnieniem.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że to na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia, iż dokonał on wszelkich możliwych działań w celu ograniczenia negatywnych skutków zdarzenia dla pasażerów. Pozwany natomiast nie wykazał, aby podjął jakiekolwiek środki tego rodzaju. Co za tym idzie nie wykazano, że awaria na jaką powołuje się pozwany musiała przełożyć się na opóźnienie spornego lotu z M. do W. właśnie o czas przekraczający trzy godziny. W orzecznictwie przyjmuje się, iż to na przewoźniku lotniczym spoczywa obowiązek zaplanowania siatki lotów w taki sposób, aby wykonać rejs zgodnie z ramami czasowymi. Ryzyko w postaci korzystania z tego samego samolotu na kilku trasach lotniczych, choć tego rodzaju praktyki linii lotniczych mają charakter powszechny, nie może zostać przeniesione na pasażerów.

Sąd Okręgowy podziela również pogląd Sądu I instancji oparty o stanowisko zaprezentowane w postanowieniu Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 listopada 2014 r. C-394/14, iż kolizja samolotu z pojazdem służb lotniska nie stanowi nadzwyczajnej okoliczności zwalniającej przewoźnika z obowiązku wypłaty odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu wynoszącego ponad trzy godziny. Wszelki ruch odbywający się na płycie lotniska jest nieodłącznie związany z transportem pasażerów drogą lotniczą, ma bowiem na celu zapewnienie sprawnego i bezpiecznego załadunku samolotu, jak i jego startu oraz lądowania. Wobec powyższego zderzenie samolotu i pojazdu należącego do służb lotniskowych służącego do wypychania samolotu z pasa należy uznać za zdarzenie, które wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego.

Podsumowując, zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy w okolicznościach niniejszej sprawy nie naruszył przepisów Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, tj. art. 7 ust. 1 lit. b) ww. Rozporządzenia w zw. z art. 6 k.c., przyjmując że pozwany nie wykazał wystąpienia w realiach przedmiotowej sprawy przesłanek powodujących zwolnienie przewoźnika lotniczego z obowiązku wypłaty rekompensaty.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji (pkt 1.), rozstrzygnięcie o koszach postępowania apelacyjnego (pkt 2.) opierając o wynikającą z art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, przy uwzględnieniu dyspozycji § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Agnieszka Łukaszuk