Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Beata Gutkowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Anna Wróblewska

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 23 listopada 2021 r., sygn. akt II C 5892/18

oddala apelację;

zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Beata Gutkowska

Sygn. akt V Ca 1043/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 7 września 2018 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (poprzednio (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.) wniósł o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 400 € z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu podniesiono, iż poprzednik prawny powoda M. O. zawarł z pozwaną umowę przewozu, na podstawie której w dniu 14 maja 2018 r. podróżował z W. do F. lotem (...). Lot był opóźniony, skutkiem czego pasażer dotarł do portu docelowego więcej niż 3 godziny po planowanym czasie przylotu. Z uwagi na fakt, iż ww. pasażer posiadał potwierdzoną rezerwację na ten lot oraz stawił się planowo na odprawę pasażerów, nabył w stosunku do pozwanego roszczenie o zapłatę odszkodowania, na podstawie art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Umową cesji z 24 maja 2018 r. ww. pasażer przelał na powoda opisaną wierzytelność. Pismem nadanym 18 czerwca 2018 r. pozwany został wezwana do zapłaty w ciągu 7 dni.

W sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego pozwany w przepisanym terminie w dniu 29 marca 2019 roku wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym zaskarżył go w całości wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniesiono, że przedmiotowy lot nie uległ opóźnieniu wynoszącemu 3 godziny. Z wydruku siatki operacyjnej wynika bowiem, że przedmiotowy lot uległ opóźnieniu wynoszącemu 21 minut.

W piśmie z dnia 12 listopada 2020 roku powód wskazał, że jak wynika z umowy z biurem podróży, w chwili dokonywania rezerwacji pasażer otrzymał informację, że lot odbędzie się w godzinach 09:00-13:35, a następnie te godziny zostały zmienione i lot odbył się w godzinach 15:00 UTC - 21:35 UTC.

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie powództwo oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając rozstrzygniecie w całości.

Powyższemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego, tj.:

(i) art. 3 ust 2 lit. a w zw. z art. 2 lit g rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „rozporządzenie (WE) nr 261/2004”) poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez organizatora wycieczek nie może wiązać przewoźnika lotniczego, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu, uwzględniająca orzeczenie TSUE z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20 winna prowadzić do wniosku, że rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez organizatora wycieczek ma tę samą wartość co rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego, a w związku z tym godziny wskazane przez organizatora wycieczek są wiążące dla przewoźnika lotniczego;

(ii) art. 2 lit. h) w zw. z art. 5 ust. 1 lit. c rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że planowa godzina przylotu wskazana w umowie o świadczenie usług turystycznych z dnia 18 kwietnia 2018 r. przez organizatora wycieczek nie mogła być wiążąca dla pozwanego przewoźnika lotniczego, gdyż była to jedynie godzina „przewidywana" i nie została przez niego potwierdzona, podczas gdy prawidłowa tego przepisu, uwzględniająca orzeczenie TSUE z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20 winna prowadzić do wniosku, że planowy czas przylotu danego lotu w rozumieniu tych przepisów może, dla celów odszkodowania należnego na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, wynikać z „innych dowodów” w rozumieniu art. 2 lit. g) tego rozporządzenia, które zostały przekazane pasażerowi przez organizatora wycieczek

(iii) art. 5 ust. 1 lit. c w zw. z art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że Powodowi nie przysługiwało zryczałtowane odszkodowanie za opóźnienie lotu w kwocie 400 euro, podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że doszło do zmiany rozkładu lotu w skutek czego poprzednik prawny Powoda dotarł do miejsca docelowego z ponad 3 godzinnym opóźnieniem względem pierwotnie przewidzianej przez pozwanego przewoźnika lotniczego godziny przylotu, a co za tym idzie - poprzednikowi prawnemu Powoda przysługiwało roszczenie o odszkodowanie, które skutecznie przeniósł na Powoda w drodze umowy cesji;

(iv) art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że Powód nie sprostał ciężarowi udowodnienia faktu pierwotnie planowanych godzin spornego lotu, które byłyby wiążące dla Pozwanego, podczas gdy z przedłożonej przez Powoda umowy o świadczenie usług turystycznych z dnia 18 kwietnia 2018 r. planowa godzina przylotu wskazana przez organizatora wycieczek była wiążąca dla Pozwanego;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj.

(i) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie, wyrażające się w niezasadnym przyjęciu, że:

a) Powód nie wykazał, że doszło do opóźnienia spornego rejsu uzasadniającego żądanie odszkodowania w oparciu o przepisy rozporządzenia (WE) nr 261/2004;

b) wskazane w umowie udziału w imprezie turystycznej godziny lotu nie mogły być wiążące w stosunku do Pozwanego;

co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych co do faktu braku opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego w wymiarze przekraczającym 3 godziny, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego, prowadzi do wniosku, że Pozwany dokonał zmiany planu podróży skutkiem czego poprzednik prawny Powoda doznał dużego opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego;

(ii) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności umowy zgłoszenia udziału w imprezie turystycznej (stanowiącym potwierdzenie rezerwacji lotu), z którego jednoznacznie wynika, że: (i) zgłoszenie rezerwacji zostało potwierdzone przez organizatora wycieczek a tym samym, że wskazane w rezerwacji godziny wylotu/przylotu wiązały pozwanego przewoźnika lotniczego; (ii) nastąpiła zmiana planu podróży, o której poprzednik prawny Powoda nie został poinformowany w terminach wskazanych w rozporządzeniu nr 261/2004; (iii) przybycie do miejsca docelowego poprzednika prawnego Powoda, było pierwotnie planowane na godzinę 09:00-13:35 czasu lokalnego/11:00- 15:35 UTC, z czego wynika, że opóźnienie w dotarciu do miejsca docelowego przez pasażera względem pierwotnie przewidzianej przez pozwanego przewoźnika lotniczego godziny przylotu przekroczyło wymiar 3 godzin;

III. Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty, powód wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty;

2. zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie, gdyż zarzuty, na których się opierała nie mogły prowadzić do wzruszenia zakwestionowanego wyroku. Zdaniem Sądu Okręgowego zaskarżone orzeczenie Sądu Rejonowego odpowiada prawu. Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnego z zarzucanych mu uchybień, a wyrok Sądu I instancji zarówno, co do podstawy faktycznej, jak i prawnej jest w ocenie Sądu Odwoławczego trafny i zasługuje na pełną akceptację. Postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone wszechstronnie i wnikliwie, a do ustalonego stanu faktycznego zastosowane zostały właściwe przepisy prawa materialnego, które poddano prawidłowej subsumpcji. Stąd też, w niniejszej sprawie Sąd II instancji na podstawie art. 382 k.p.c. przyjął ustalenia faktyczne i wnioski prawne Sądu Rejonowego jako swoje własne.

Dokonując analizy złożonego środka zaskarżenia dojść należy do przekonania, iż w istocie sprowadza się do oceny czy wskazane w umowie z dnia 18 kwietnia 2018 r. o świadczenie usług turystycznych przewidywalne godziny wykonania skarżonego lotu były wiążące dla strony pozwanej jako przewoźnika lotniczego obsługującego lot (...).

Zgodnie z treścią art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Do uznania zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za uzasadniony mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Powód posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, musiałby wykazać zatem, iż Sąd I instancji rażąco naruszył ustanowione w powołanym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Nie jest zatem wystarczająca sama polemika z ustaleniami faktycznymi sądu a quo, wyprowadzająca z przeprowadzonych dowodów wnioski odmienne, jak czyni to apelujący, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu kwestionowanych wniosków (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00 /LEX nr 80273/). Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może bowiem polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego na podstawie własnej subiektywnej oceny dowodów, a tylko na podważeniu podstaw tej oceny - z wykazaniem, że jest ono rażąco wadliwa lub oczywiście błędna. Takich uchybień, w ocenie Sądu Okręgowego, ocena dowodów dokonana przez Sąd I instancji nie zawiera.

Za chybiony uznać należy zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 3 ust 2 lit. a w zw. z art. 2 lit g oraz art. 5 ust. 1 lit. c w zw. z art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91.

Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa nie udowodniła, że doszło do odwołania lub opóźnienia spornego lotu, które by uzasadniało żądanie od pozwanego przewoźnika wypłaty odszkodowania określonego w art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 261/2004. Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 261/04, w przypadku odwołania lotu, pasażerowie których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, chyba że: i) zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu, ii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu, lub iii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu. Przepis art. 7 rozporządzenia stosuje się przy tym w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu, co wynika z wykładni art. 7 powołanego rozporządzenia dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07.

Z przedmiotowej umowy o świadczenie usług turystycznych wynika, iż w ramach organizowanej przez (...) imprezy turystycznej (obejmującej przeloty i zakwaterowanie poprzednika prawnego powoda) miał odbyć się w dniu 14 maja 2018 r. przelot na trasie W. - F. lotem wykonywanym przez przewoźnika (...) sp. z.o.o. Odnośnie do tego przelotu podano „przewidywane godziny przelotu 09:00-13:35 czasu lokalnego, tj. 11:00-15:35 czasu UTC’’. Natomiast z dokumentów przedłożonych przez pozwanego wynika, iż planowo lot miał się rozpocząć o godzinie 15:00 UTC, a zakończyć się o godzinie 19:55 UTC. Z kolei faktycznie lot rozpoczął się o godzinie 15:57 UTC, zaś rzeczywiście zakończył się o godzinie 20:25 UTC. Zestawiając powyższe „przewidywane” i faktyczne godziny operacji lotniczej powód wywodził, że rejs był opóźniony ponad trzy godziny.

W tym miejscu zauważyć należy, iż sama informacja z biura podróży, w której wskazano jedynie przewidywane godziny planowanego lotu, nie jest potwierdzoną rezerwacją na rejs. Przy zakupie imprezy turystycznej (niejednokrotnie ze znacznym wyprzedzeniem) biura podróży często wskazują inne parametry i godziny lotów niż realizowane ostatecznie, co nie oznacza odpowiedzialności przewoźnika lotniczego za odwołanie lub opóźnienie lotu w sytuacji, gdy przewoźnik nie planował realizacji konkretnego przelotu w godzinach wskazanych przez biuro podróży. Dodatkowo wskazać należy, iż sformułowanie ,,przewidywane godziny przelotu’’ zostało oznaczone gwiazdką, której objaśnienie brzmiało następująco: „ostateczne godziny przelotu znajdą Państwo w dokumentach podróży. Proszę pamiętać o konieczności sprawdzenia godzin wylotu na 48 godzin przed rozpoczęciem imprezy turystycznej. Godziny przelotu można sprawdzić w serwisie (...)’’. Z powyższego zatem niewątpliwe wynika, iż są to jedynie godziny przewidywalne i mogą ulec zmianie. Dla Sądu Okręgowego oczywistym jest, że nie można zrównać sytuacji, w której organizator imprezy podaje przewidywane godziny przelotu, a następnie podróżny uzyskuje prawidłową informację o terminie wylotu od przewoźnika z sytuacją polegającą na zmianie godziny wylotu przez przewoźnika. Informacje podane przez organizatora imprezy nie są bowiem w żaden sposób wiążące w stosunku do przewoźnika. Wyjątkiem jest sytuacja, w której organizator, określając godzinę wylotu, bezpośrednio odnosi się do dokumentów przewozowych pochodzących od pozwanej. Powód nie wykazał jednak, aby taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Co więcej zauważyć należy, iż przyjęcie przeciwnej koncepcji mogłoby prowadzić do sytuacji, w której przewoźnik musiałby ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą określoną w art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 również za omyłkę pisarską dokonaną przez pracownika organizatora imprezy turystycznej przy wpisywaniu przewidywalnych godzin przelotu.

Zdaniem Sądu Okręgowego przedłożone przez stronę powodową dowody nie są wystarczające do wykazania, że przewoźnik dokonał zmiany wcześniej zaplanowanych godzin lotu – w sytuacji, gdy pozwany zaprzeczył, by sporny lot był odwołany lub opóźniony, załączając na poparcie tego twierdzenia stosowny wydruk z wewnętrznego systemu przewoźnika. Jak bowiem zasadnie zauważył Sąd Rejonowy, pozwany przedłożył dowód z historii planowania spornego lotu na fakt, że co najmniej od 26 kwietnia 2018 roku sporny lot był zaplanowany do wykonania w godz. 15:00 UTC - 20:35 UTC. Sam powód w piśmie z dnia 14 lipca 2021 roku podnosił, że pasażer został poinformowany o zmianie godziny wylotu w dniu 2 maja 2018 roku. Powód nie wskazywał jednocześnie w jakich okolicznościach pasażer został poinformowany o zmianie godzinie wylotu. Pismem z dnia 27 maja 2021 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. poinformowała Sąd Rejonowy, że rozkłady ustalane są na podstawie dostępnych slotów przez linię lotniczą i TUI jako touroperator nie ma wpływu na to w jakim rozkładzie poleci dany rejs. Wskazać należy jednak, iż za wyjątkiem umowy o świadczenie usług turystycznych zawartej z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. z żadnego dokumentu ujętego w materiale dowodowym nie wynika, iż lot o nr (...) miał się odbyć w godzinach tam wskazywanych i że informację o tych godzinach pasażer otrzymał od przewoźnika.

Natomiast z pism Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” w W. wynika, iż opóźnienie lotu wynosiło 30 min (k. 78 i k. 81). Z kolei powód nie kwestionował okoliczności, że lot faktycznie rozpoczął się o godzinie 15:57 UTC, zaś rzeczywiście zakończył się o godzinie 20:25 UTC.

Z tych też względów chybiony okazał się zarzut naruszenia art. 6 k.c. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy trafnie uznał w niniejszej sprawie, że to powód nie sprostał ciężarowi udowodnienia faktu zaistnienia najważniejszej okoliczności, a mianowicie zaistnienia ponad trzygodzinnego opóźnienia skarżonego lotu. W myśl art. 6 k.c., strona wywodząca z danego faktu skutki prawne powinna fakt ten udowodnić. Zaznaczyć należy, że okoliczność braku opóźnienia lotu była od samego początku procesu kwestionowana przez pozwanego. Jednocześnie brak jest podstaw do uznania, że informacje pochodzące z wewnętrznego systemu pozwanej oraz Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej jak również Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” w W. nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu rzeczy. W związku z czym roszczenie odszkodowawcze powoda jest nieudowodnione, a tym samym Sąd Rejonowy prawidłowo uznał za zasadny podniesiony przez pozwanego zarzut braku opóźnienia lotu, a tym samym braku odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 261/2004 po stronie pozwanej.

Z tych też względów zbytecznym jest odnoszenie się do pozostałych zarzutów zawartych w apelacji powoda, które w swej istocie zmierzają do analogicznego skutku.

Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. co uwzględniało poniesione przez pozwanego wynagrodzenie pełnomocnika ustalone przy zastosowaniu § 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Sędzia Beata Gutkowska