Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Bassa

Protokolant: Norbert Ziółek

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 8 grudnia 2023 roku, sygn. akt II C 1338/23

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Dorota Bassa

V Ca 932/24

UZASADNIENIE

Mając na uwadze treść art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1469) Sąd Okręgowy nie uzupełniając postępowania dowodowego i nie uzupełniając ustaleń faktycznych zważył, co następuje:

Apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd odwoławczy w całości podzielił ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne i czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. Kluczową dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest kwestia, czy zderzenie samolotu z ptakiem stanowi nadzwyczajną okoliczność wyłączającą odpowiedzialność odszkodowawczą przewoźnika za odwołanie lub opóźnienie lotu.

Jak wskazano w Wytycznych interpretacyjnych dotyczących rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów oraz rozporządzenia Rady (WE) nr 2027/97 w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 889/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (2016/C 214/04), podstawową zasadą art. 5 ust. 1 lit. c) jest konieczność wypłaty odszkodowania, jeżeli pasażer nie został poinformowany o odwołaniu z odpowiednim wyprzedzeniem. Jednak nawet wówczas odszkodowania nie trzeba wypłacać, jeżeli przewoźnik może dowieść, zgodnie z art. 5 ust. 3, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków (zob. pkt 3.2.6. Wytycznych). W powołanych Wytycznych wskazano też, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania przewoźnik musi jednocześnie wykazać: 1. istnienie nadzwyczajnych okoliczności, tj. zdarzenia o charakterze nieprzewidywalnym, zewnętrznym i niemożliwym do uniknięcia, których nie mógł uniknąć, nawet gdyby podjął wszystkie racjonalne środki w tym celu, 2. związek między zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności a opóźnieniem lub odwołaniem, oraz 3. fakt, że takiego opóźnienia lub odwołania nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Za nadzwyczajne okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub swoje źródło nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają na skuteczne nad nim panowanie (zob. wyroki (...): z dnia 22 grudnia 2008 r., C 549/07; z dnia 31 stycznia 2013 r., C 12/11; z dnia 17 września 2015 r., C 257/14).

W wyroku z dnia 4 maja 2017 r. (w sprawieC-315/15), Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 w związku z motywem 14 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że zderzenie samolotu z ptakiem wchodzi w zakres pojęcia "nadzwyczajnych okoliczności" w rozumieniu tego przepisu. Mimo że zderzenie samolotu z ptakiem może trafiać się często - z uwagi na naturalną obecność ptaków w przestrzeni powietrznej, jest to jednak zdarzenie losowe, niemożliwe do przewidzenia, występujące nagle, które nie jest nierozerwalnie związane z systemem funkcjonowania maszyny, nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego i nie pozwala mu na skuteczne nad nimi panowanie. W tej sytuacji wykonanie przeglądu i ewentualnej naprawy samolotu jest niezbędne z uwagi na priorytetowe traktowanie bezpieczeństwa pasażerów.

Orzecznictwo polskich sądów w odniesieniu do powyższego zagadnienia nie jest jednolite i jak wskazuje praktyka nie każdy przypadek zderzenia samolotu z ptakiem w równym stopniu wpływa na punktualność lotu. Procedury bezpieczeństwa nakazują w każdym takim przypadku przeprowadzić dodatkowy przegląd maszyny, a w przypadku stwierdzenia usterek konieczna jest ich naprawa.

Tak więc w okolicznościach każdego przypadku należy ocenić, czy przy sprawnej organizacji pracy możliwe było przeprowadzenie procedur kontrolnych i naprawczych bez przekroczenia czasu, które obliguje do wypłaty zadośćuczynienia.

W omawianym przypadku zdarzenie ptakiem spowodowało usterki, których usuwanie uniemożliwiło wykonanie operacji lotniczej w planowanym czasie ani zwiększonym o dalsze 3 godziny. Z raportu inżynierskiego wynika, że na skutek zderzenia samolot doznał uszkodzenia pomocniczej sondy pilota, po naprawie usterki samolot został ponownie dopuszczony do służby o godz. 11.05 (k. 55)

Analizowany przypadek należało więc zakwalifikować, jako okoliczność nadzwyczajną zwalniającą z obowiązku zapłaty zadośćuczynienia.

Ponieważ jednak nie wszystkie nadzwyczajne okoliczności skutkują zwolnieniem z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania, na podmiocie, który zamierza się na nie powołać, spoczywa obowiązek wykazania, że okoliczności tych w żadnym razie nie można było uniknąć za pomocą dostosowanych do sytuacji środków, to jest środków, które w chwili wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności odpowiadają między innymi warunkom technicznie i ekonomicznie możliwym do przyjęcia przez danego przewoźnika lotniczego (zob. wyrok (...) z dnia 12 maja 2011 r., C 294/10). Podmiot ten musi zatem wykazać, że nawet przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponował, w sposób oczywisty nie mógł, bez poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w tym momencie, uniknąć sytuacji, w której zaistniałe nadzwyczajne okoliczności skutkowały odwołaniem lotu lub jego opóźnieniem wynoszącym w chwili lądowania na lotnisku docelowym co najmniej trzy godziny. Zadaniem przewoźnika lotniczego - w obliczu nadzwyczajnych okoliczności takich jak zderzenie jego samolotu z ptakiem - jest więc podjęcie dostosowanych do sytuacji środków, przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponuje, w celu uniknięcia, o ile to tylko możliwe, odwołania lub znacznego opóźnienia lotów.

Zatem, samo wystąpienie nadzwyczajnej okoliczności, mające wpływ na poprzedni lot nie prowadzi do zwolnienia z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania, jeśli nie istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem, względnie odwołaniem kolejnego lotu, z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego.

W omawianym przypadku pozwany podjął właściwe przewidziane prawem czynności związane ze zleceniem przeglądu specjalnego, naprawą stwierdzonych usterek i przywróceniem maszyny do użytkowania. Wybór osoby wykonującej przegląd nie wpłynął na czas opóźnienia – lotnisko M. i lotnisko C. położone są bardzo blisko siebie i organizacja pracy przewoźnika w tym zakresie nie wzbudza zastrzeżeń, a jednocześnie pozwany nie dysponował zapasową maszyną, która mogłaby być skierowana do obsługi zagrożonych opóźnieniem lotów. To prowadzi do wniosku, że pozwany wykorzystał wszystkie środki, którymi wówczas dysponował w celu jak najszybszego przywrócenia maszyny do lotu i minimalizacji nieuniknionego opóźnienia.

W tych okolicznościach apelacja podlegała oddaleniu na podstawie ary. 395 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach procesu wynika z art. 98 1 i 3 k.p.c.

Dorota Bassa