Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczącysędzia Marcin Polakowski

ProtokolantAnna Frymus

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2024 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W.

przeciwko T. S.

o zapłatę

1.  zasądza od T. S. na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W. kwotę 1.249.320,48 (jeden milion dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy trzysta dwadzieścia 48/100) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

a.  od kwoty 312.330,12 (trzysta dwanaście tysięcy trzysta trzydzieści 12/100) złotych od 02 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

b.  od kwoty 312.330,12 (trzysta dwanaście tysięcy trzysta trzydzieści 12/100) złotych od 02 lutego 2021 r. do dnia zapłaty;

c.  od kwoty 312.330,12 (trzysta dwanaście tysięcy trzysta trzydzieści 12/100) złotych od 01 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

d.  od kwoty 312.330,12 (trzysta dwanaście tysięcy trzysta trzydzieści 12/100) złotych od 01 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od T. S. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 10.800,00 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

3.  nakazuje pobrać od T. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 62.467,00 (sześćdziesiąt dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem opłaty od pozwu.

sygn. akt II C 659/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 czerwca 2022 r. (data stempla pocztowego, koperta k. 31v) Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta (...) W. wniósł o zasądzenie od pozwanego T. S. na swoją rzecz kwoty 1 249 320, 48 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 312 330,12 zł od 2 kwietnia 2019r. do dnia zapłaty (należność za rok 2019);

- od kwoty 312 330,12 zł od 2 lutego 2021 r. do dnia zapłaty (należność za rok 2020); wedle art. 15 j ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem C0VID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, za rok 2020 wnosi się w terminie do 31 stycznia 2021 r.;

- od kwoty 312 330,12 zł od 1 kwietnia 2021r, do dnia zapłaty (należność za rok 2021);

- od kwoty 312 330,12 zł od 1 kwietnia 2022r. do dnia zapłaty (należność za rok 2022);

Nadto powód wniósł o zasądzenie na podstawie art. 32 ust. 3zd. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. z 2020 r., poz. 762 ze zm.) zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym zostaną zasądzone do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest właścicielem nieruchomości gruntowej oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka o nr (...) o powierzchni 21941m ^{( 2 )}w obrębie (...).(...), położonej w W. przy ul. (...). Podał, że na wskazanej nieruchomości ustanowione zostało prawo użytkowania wieczystego przed 1 stycznia 1998 r. mocą decyzji Prezydium Rady Narodowej w (...) W. z 17 sierpnia 1964 r., które to prawo pozwany T. S. nabył na podstawie umowy z 10 lutego 2014 r. Pozwanemu nie przysługuje zwolnienie z opłat rocznych. Stwierdził, że w związku z powyższym, jako właściciel nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste jest uprawniony na podstawie art. 238 k.c. oraz art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami do pobierania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Powód wskazał, że wysokość opłaty rocznej została ustalona w wypowiedzeniu Prezydenta (...) W. 4 grudnia 2015 r. (...) i ww. wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu 9 grudnia 2015 r.

Powód zwrócił uwagę, że pozwany T. S. złożył do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego ww. nieruchomości jest nieuzasadniona. Orzeczeniem z 12 kwietnia 2018 r., organ ten oddalił wniosek użytkowania wieczystego. Powód podał, że na powyższe orzeczenie pozwany, zamiast sprzeciwu, wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, która została odrzucona postanowieniem od którego to skarga kasacyjna została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Powód podał, że opłata roczna za użytkowanie wieczyste wskazanej nieruchomości została określona w wypowiedzeniu na kwotę 312 330,12 zł i zaczęła obowiązywać od 2019 r. (pozew k. 3-8).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 24 czerwca 2022 r. Sąd uwzględnił powództwo (k. 32)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że osoba sporządzająca pozew nie wykazała umocowania przedstawiciela powoda do jego reprezentowania. W jego ocenie wymogów w tym zakresie nie spełnia kopia legitymacji służbowej, z związku z czym pozew zawiera w tym zakresie zasadnicze braki. Dalej pozwany podniósł, że roszczenie, jako okresowe stosownie do art. 118 k.c. uległo przedawnieniu. Następnie podniósł, że wniósł odwołanie od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. w sprawie (...). W jego ocenie zostało ono bezzasadnie potraktowane jak skarga do sądu administracyjnego, zamiast jako sprzeciw w rozumieniu art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Jego zdaniem to nie sądy administracyjne, lecz sąd powszechny powinien rozpoznać pismo kwestionujące wskazane orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. Według niego nie została prawidłowo wyczerpana procedura odwoławcza od tego orzeczenia, wobec czego naliczone opłaty są pozbawione podstawy prawnej. Nadto pozwany kwestionował wartość nieruchomości. (sprzeciw k. 42-45)

Sąd ustalił, co następuje:

Właścicielem nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działka o nr (...) w obrębie ewidencyjnym (...) o powierzchni 21941 m ², dla której prowadzi się księgę wieczystą (...) jest Skarb Państwa. Użytkownikiem wieczystym tego gruntu na mocy umowy sprzedaży z dnia 10 lutego 2014 r. jest T. S.. (wydruk z księgi wieczystej k. 10-15v, wypis z aktu notarialnego – umowa sprzedaży k. 19-23v)

Prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed 1 stycznia 1998 r. mocą decyzji Prezydium Rady Narodowej w (...) W. z 17 sierpnia 1964 r., na rzecz M. Z. i C. Z. jako nieruchomość zamienna stanowiąca odszkodowanie za grunt rolny w W. na terenie byłej wsi Z. objętego decyzją wywłaszczeniową.

Decyzja z 17 sierpnia 1968 r. nie zawierała zobowiązania do wnoszenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.

Sprzedający w umowie z 10 lutego 2014 r. oświadczyli, iż zbywana nieruchomość nie stanowi obecnie gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 46 ¹ k.c., w szczególności nie jest wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej.

Nieruchomość znajduje się na terenie, na którym obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Zachodniego Pasma P. w rejonie ul. (...), przyjęty uchwałą nr (...) Rady (...) W. z 28 sierpnia 2014 r. Zauważył, że zgodnie z ww. planem przedmiotowa nieruchomość przeznaczona jest pod usługi i biura, produkcję wysokich technologii, centra logistyczne oraz obiekty i urządzenia transportu lotniczego oraz drogi.

Prezydent (...) W. działając jako organ Skarbu Państwa i właściciel wskazanego gruntu oświadczeniem z 4 grudnia 2015 r. skierowanym wobec T. S. ustalił wysokość stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste na 3% oraz ustalił opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości na kwotę 312 330,12 zł. (decyzja wraz z potwierdzeniem odbioru k. 24-25)

P. S. nie uiścił opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego za lata 2019-2022. (bezsporne)

Orzeczeniem z dnia 12 kwietnia 2018 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po zapoznaniu się z wnioskiem T. S., reprezentowanego przez r.pr. A. S., skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa, reprezentowanego przez Prezydenta (...) W. o ustalenie, że aktualizacja wysokości stawki procentowej i wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) pow. 21941 m ^{( 2 )}z obrębu (...).(...), położonej w W. przy ul. (...) jest nieuzasadniona na podstawie art. 79 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oddaliło złożony wniosek. Orzeczenie zostało doręczone pełnomocnikowi T. S. w dniu 22 maja 2018 r. (orzeczenie SKO w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. k. 26-28, potwierdzenie odbioru k. 50 akt (...))

Pismem datowanym na dzień 21 czerwca 2018 r. T. S., reprezentowany przez radcę prawnego A. S. wniósł skargę na orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. zaskarżając je w całości. (skarga k. 63-70)

Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Wa 1380/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odrzucił skargę. (postanowienie k. 29)

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. akt I OSK 4140/18 oddalił skargę kasacyjną od postanowienia WSA W Warszawie z dnia 9 sierpnia 2018 r., sygn. akt I SA/Wa 1380/18. (postanowienie k. 30)

Pismem datowanym na dzień 13 kwietnia 2022 r. Skarb Państwa wezwał T. S. do niezwłoczne uregulowania zadłużenia w kwocie 1 351 510,66 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi za każdy dzień zwłoki od daty wystawienia wezwania do dnia zapłaty. Wezwanie zostało doręczone w dniu 29 kwietnia 2022 r. (wezwanie wraz z potwierdzeniem odbioru k. 16-18)

W dniu 14 maja 2024 r. T. S. skierował do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. w sprawie nr (...) doręczonego w dniu 22 maja 2018 r. Jednocześnie złożył sprzeciw od orzeczenia SKO w W. z dnia 12 kwietnia 2018 r. w sprawie nr (...) i wniósł o przekazanie sprawy do rozpoznania właściwemu Sądowi Okręgowemu w Warszawie. (pismo pozwanego wraz z potwierdzeniem nadania k. 132-136)

Sąd ustalił powyższe, bezsporne fakty w oparciu o wyżej wskazane dokumenty, których prawdziwość i autentyczność nie była przez strony kwestionowana. Sąd oparł się również na dokumentach zawartych w aktach SKO w W. sprawy o sygn. KOX/1416/Po/16.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowody z dokumentów zawartych w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym, dowód z zeznań świadka M. P. (2) oraz przesłuchania pozwanego w celu ustalenia okoliczności jak pkt 10 pisma z dnia 12 kwietnia 2023 r., jako nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Niniejsze postępowanie nie ma bowiem charakteru aktualizacyjnego i nie może zastępować kompetencji właściciela nieruchomości, właściwego samorządowego kolegium odwoławczego rozpoznającego sprawę na skutek wniosku użytkownika wieczystego, a następnie sądu rozpoznającego sprawę na skutek prawidłowo wniesionego sprzeciwu od orzeczenia kolegium.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Sąd w całości podziela twierdzenia zawarte w uzasadnieniu pozwu i kolejnych pisma procesowych powoda.

Zgodnie z art. 232 § 1 k.c. grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym. Zgodnie z treścią art. 237 k.c. do przeniesienia użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości.

Z przepisu art. 27 ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. Nr 115, poz. 741 ze zm., dalej „u.g.n.”) wynika, że sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze wieczystej. Nie budzi wątpliwości w judykaturze, że wpis, o którym mowa w powołanym przepisie ma charakter konstytutywny, a co za tym idzie oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w świetle art. 29 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) wywołuje skutek prawny od chwili złożenia wniosku do sądu wieczystoksięgowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r., sygn. akt I CSK 244/08).

Zgodnie z art. 238 k.c. wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną. Jak stanowi art. 71 ust. 4 u.g.n. opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Właściwy organ, na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego. Zgodnie zaś z art. 71 ust. 7 u.g.n. w przypadku gdy nastąpiła zmiana użytkownika wieczystego w wyniku przeniesienia prawa użytkowania wieczystego, opłatę roczną pobiera się w całości od osoby będącej użytkownikiem wieczystym nieruchomości w dniu 1 stycznia roku, za który obowiązuje opłata. Przepis ten został wprowadzony z mocą obowiązującą od 1 września 2017 r. ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2017 r. poz. 1509).

Z treści powołanych przepisów wynika zatem w sposób jednoznaczny, że użytkownik wieczysty zobowiązany jest do uiszczania opłat rocznych od daty wpisu do daty wykreślenia jego prawa, niezależnie od tego, czy korzysta on z gruntu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 2008 r., I CSK 244/08). Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z 10 marca 2017r., sygn. akt III CSK 77/16 użytkownik wieczysty jest zobowiązany do wnoszenia na rzecz właściciela opłat rocznych, chyba, że pomiędzy nim, a właścicielem istnieje szczególny stosunek prawny w ramach, którego został on zwolniony z takiego obowiązku. Tym samym zwolnić użytkownika z opłaty za użytkowanie wieczyste może wyłącznie właściciel, a nie jakikolwiek inny podmiot, który na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z użytkownikiem wieczystym przejmie na siebie obowiązek jej zapłaty. Umowa taka wywołuje bowiem skutki wyłącznie między stronami, które ją zawarły i nie ma żadnego wpływu na ustawowy obowiązek zapłaty opłaty za użytkowanie wieczyste, który jak wynika z powołanego art. 238 k.c. ciąży na użytkowniku wieczystym.

Dalej zważyć należy w kontekście stanu sprawy i okoliczności nabycia przez pozwanego przedmiotowego prawa, że nieodpłatność użytkowania wieczystego, jak wynika z art. 221 ust. 2 w zw. z art. 217 ust. 1 u.g.n., nie jest nieodłączną cechą tego prawa niezależnie od podmiotu, któremu przysługuje. Jest związana jedynie z określoną kategorią użytkowników wieczystych (zwolnienie podmiotowe). W związku z tym w przypadku zmiany użytkownika wieczystego na podmiot, któremu zwolnienie już nie przysługuje, stosowny organ jest uprawniony do ustalenia stawki opłaty rocznej i określenia jej wysokości. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 3.06.2020 r. IACa 383/19).

Istotną cechą regulacji ustawowych jest określone rozłożenie w czasie odpłatności z tytułu użytkowania wieczystego, więc opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego mają charakter cywilnoprawnego świadczenia okresowego – należy uiszczać je periodycznie, co jednocześnie powoduje, że rozłożona jest w czasie wymagalność tych opłat (zob. wyrok NSA z dnia 4 grudnia 2009 r., I FSK 1182/08, opubl w SiP LEX nr 530975). Wszelkie wyjątki od generalnych zasad muszą wynikać z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami lub z przepisów innych ustaw.

Norma z art. 71 u.g.n. ma charakter norm bezwzględnie obowiązujących, więc kwestii tu uregulowanych strony nie mogą ukształtować w umowie odmiennie. Opłata roczna za użytkowanie wieczyste wiąże każdego kolejnego nabywcę tego prawa, bez względu na to, od kogo nabył on to prawo (por. wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r., II CKN 639/98, OSNC 2000, nr 6, poz. 121). Opłata ta jest bowiem związana z samym istnieniem prawa i żaden nabywca prawa nie może zasłaniać się niewiedzą o obowiązku wnoszenia opłat rocznych lub o ich wysokości. Nie można też zmienić wysokości opłat w drodze rokowań między stronami lub zmiany umowy (co dotyczy zarówno właściciela, jak i użytkownika wieczystego). Wysokość opłat może ulec zmianie jedynie w wyniku aktualizacji przeprowadzonej zgodnie z przepisami art. 77-81 u.g.n. (komentarz do art. 71 u.g.n., E. Bończak-Kucharczyk, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz. Lex, 2013).

Z dokonanych na gruncie rozpoznawanej sprawy ustaleń wynika, że przez cały okres żądania pozwu użytkownikiem wieczystym przedmiotowych nieruchomości był T. S.. Nie budzi również wątpliwości fakt, że T. S. nie regulował opłat za lata 2019-2022.

Mając na uwadze twierdzenia pozwanego w pierwszej kolejności wskazać należy, że z obowiązku dołączenia pełnomocnictwa zwolnieni są zastępujący Skarb Państwa i inne podmioty – Prezes i wiceprezes oraz radcy i referendarze Prokuratorii Generalnej RP. Powyższe wynika z faktu, że w wypadku zastępstwa wykonywanego przez Prokuratorię Generalną RP, umocowanie na mocy oświadczenia woli mocodawcy zastępuje swoiste umocowanie ex lege o skutkach równoważnych pełnomocnictwu. Zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej dokumentem upoważniającym te osoby do wykonywania czynności zastępstwa jest legitymacja służbowa. (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. nacz. dr hab. P. R., red. cz. III dr hab. A. O., 2023)

W sprawie nie zachodzi zatem stan wniesienia pozwu przez podmiot nieuprawniony nakazujący ewentualnie umorzenie postępowania.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia podniesionego przez pozwanego wskazać należy, że art. 118 k.c. od dnia 9 lipca 2018 r. otrzymał brzmienie -jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Zgodnie z art. 5 Ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Strona powodowa trafnie wskazywała, że bieg terminu przedawnienia roszczenia z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste za rok 2019 rozpoczął się z upływem dnia 31 marca 2019 r., czyli po wejściu w życie ww. noweli wobec czego ww. roszczenie przedawniłoby się z końcem roku 2022 r. Pozew w niniejszej sprawie wniesiony został 1 czerwca 2022 r., wobec czego zarzut pozwanego należało uznać za chybiony.

Dalej wskazać należy, że zgodnie a treścią art. 221 ust. 1 u.g.n. przepisy art. 72 ust. 3 stosuje się odpowiednio do nieruchomości gruntowych oddanych w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 stycznia 1998 r., z wyjątkiem nieruchomości, dla których stawki procentowe opłat rocznych zostały ustalone w wysokości powyżej 3%. Zmiany wysokości stawek procentowych opłat rocznych dokonują właściwe organy stosując tryb postępowania określony w art. 78-81.

Zgodnie z treścią art. 78 ust. 1 zd. 1 u.g.n. aktualizacji opłaty rocznej dokonuje właściwy organ, wypowiadając w formie pisemnej wysokość dotychczasowej opłaty w terminie do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego oraz przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia nowej wysokości opłaty rocznej. Użytkownik wieczysty może, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, zwanego dalej "kolegium", wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Wniosek składa się za pośrednictwem właściwego organu (ust. 2).

Zgodnie z art. 80 ust. 1 u.g.n. od orzeczenia kolegium właściwy organ lub użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

W niniejszej sprawie orzeczeniem z dnia 12 kwietnia 2018 r. SKO w W. oddaliło wniosek pozwanego o ustalenie, że aktualizacja wysokości stawki procentowej i wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej jest nieuzasadniona. Wskazane orzeczenie zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanego w dniu 22 maja 2018 r. w związku z czym 14-dniowy termin na wniesienie sprzeciwu upłynął 5 czerwca 2018 r. W tym terminie pozwany sprzeciwu. Dopiero pismem datowanym na dzień 21 czerwca 2018 r. wniósł do WSA w Warszawie skargę na orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W..

W związku z niewniesieniem przez pozwanego sprzeciwu od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. w terminie doszło do uprawomocnienia się tego orzeczenia.

Nie są zatem zasadne argumenty pozwanego, jakoby Sąd w tym postępowaniu mógł dokonywać jakichkolwiek ustaleń w zakresie wysokości opłaty rocznej w toku postępowania o jej zapłatę, w tym w niniejszej sprawie. Roszczenie o zapłatę opłaty rocznej ma co prawda charakter cywilnoprawny, ale sposób ustalania wysokości tej opłaty został ściśle określony przez ustawodawcę, a wskazana procedura ma charakter wyłączny. Ustalenie wysokości opłaty rocznej w oparciu o przepisy art. 78 – 80 u.g.n. ma charakter konstytutywny. A więc to sąd ostatecznie ustala wysokość tej opłaty, a żeby takiego ustalenia dokonać, sąd musi być wyposażony w stosowną kompetencję, do czego ustawodawca poza wypadkiem określonym w ww. przepisach u.g.n. sądu nie upoważnia. Konsekwencją tego było zaniechanie dokonywania ustaleń zgodnie z wolą pozwanego w zakresie istnienia i wysokości opłaty rocznej i oparcie się w tej części na wyroku Sądu ustalającego wysokość opłaty.

Skutku zatem nie mogło wywołać złożenie przez pozwanego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od przywołanego orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego z 12 kwietnia 2018 r. Sąd w niniejszej sprawie nie jest uprawniony do rozpoznania tego środka odwoławczego, gdyż nie ma ona charakteru aktualizacyjnego. Nadmienić należy, że kwestia ta powinna być rozstrzygnięcia przez sąd powszechny w takim postępowaniu.

W świetle art. 80 ust. 2 u.g.n., obowiązek przekazania przez kolegium akt sądowi oraz skutek przekształcenia wniosku w pozew nie są uzależnione od terminowości wniesienia sprzeciwu. Od wniesienia sprzeciwu „w terminie” ustawodawca uzależnił skutek w postaci utraty mocy orzeczenia kolegium (art. 80 ust. 3 u.g.n.). W razie przekazania przez kolegium akt sądowi ze sprzeciwem wniesionym po terminie, uruchamiany jest proces cywilny, a ponieważ wniosek użytkownika wieczystego zastępuje pozew, w rezultacie nieterminowość sprzeciwu powinna być stwierdzona w ramach postanowienia odrzucającego pozew z powodu niedopuszczalności drogi sądowej (art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c.). (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18.02.2019 r. VI ACa 5/19). Zważyć także należy na stanowisko na stanowisko zakładające, że uchybienie przez właściciela nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, który wypowiedział wysokość opłaty rocznej lub przez użytkownika wieczystego terminowi 14 dni do wniesienia sprzeciwu od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego (art. 80 ust. 1 u.g.n.) powoduje odrzucenie sprzeciwu. (uchwala Sądu Najwyższego z 13.03.2020 r. III CZP 44/19).

Materia ta jednak leży poza bezpośrednią kognicją Sądu w tej sprawie i nie będzie przedmiotem szerszego roztrząsania

Zbędne przy tym byłoby oczekiwanie na rozstrzygnięcie przedmiotowej kwestii przez tutejszy Sąd, lecz w odrębnym postępowaniu aktualizacyjnym zainicjowanym sprzeciwem pozwanego przekazanym przy piśmie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z 22 maja 2024 r. (k. 148) Zabieg taki nie byłby racjonalny z punktu widzenia ekonomiki procesowej, gdzie postępowanie, ewentualnie prejudycjalne, zainicjowane jest spóźnionym o sześć lat środkiem prawnym, który jednocześnie neguje bezpośredni skutek wobec mocodawcy działania pełnomocnika procesowego (art. 95 § 2 k.c.). Finalnie podkreślenia wymaga, że norma z art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. nie przewiduje obligu zawieszenia postępowania.

W konsekwencji Sąd postanowieniem z 15 lutego 2024 r. oddalić wniosek pozwanego o przekazanie sprawy o ustalenie właściwego organu celem przeprowadzenia sprawy o ustalenie skuteczności aktualizacji, oddalił wniosek pozwanego o skierowanie winsoku w trybie art. 157 ust 1-4 ugn w zakresie operatu szacunkowego jakim posłużył się organ w postępowaniu o ustalenie przedmiotowej opłaty i oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania.

Dlatego też Sąd rozstrzygając co do istoty niniejszą spraw uwzględnił roszczenie powoda i zasądził na jego rzecz kwoty dochodzone w pozwie.

O odsetkach orzeczono stosowanie do 481 § 1 k.c. Opóźnienie pozwanego uzasadnia naliczenie odsetek od dnia następnego po dniu wymagalności opłaty. Dodatkowo jeśli chodzi o należność za rok 2020 r. to należało zastosować dobrodziejstwo normy z przywołanego już przepisu art. 15j ust 1 wzmiankowanej, także w pozwie, ustawy z 2 marca 2020 r. i uznać, że pozwany popadł w opóźnienie od 2 lutego 2021 r.

O kosztach procesu orzeczono więc na podstawie art. 98 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Na zasądzone koszty składały się jedynie koszty zastępstwa procesowego. Podstawę ustalenia wysokości kosztów poniesionych przez pozwany Skarb Państwa stanowił przepis § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w zw. z art. 32 ust. 3 Ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2016 roku (Dz.U. z 2016r, poz. 2261), zgodnie z którym koszty zastępstwa zasądzone lub przyznane Skarbowi Państwa w sprawie, w której zastępstwo Skarbu Państwa wykonuje Prokuratoria Generalna, przysługują Skarbowi Państwa Prokuratorii Generalnej.

Sąd również zasądził odsetki od powyższych kosztów procesu na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Ponieważ powód jako Skarb Państwa jest zwolniony od ponoszenia kosztów procesu, na podstawie art. 94 u.k.s.c. należało w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciążyć przeciwnika nieuiszczonymi kosztami, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu – zgodnie z treścią art. 113 ust 1 u.k.s.c. Pozwany jest stroną przegrywającą, zatem należało pobrać od niego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 18.471 zł, stanowiącą sumę nieuiszczonych kosztów sądowych tj. opłaty w wysokości 5 % wartości przedmiotu sporu, zgodnie z treścią art. 13 ust 2 u.k.s.c.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)

23.07.2023 r.