Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Dominika Górecka

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2025 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa H. S.

przeciwko Skarbowi Państwa - Szefowi (...) Zarządu (...)

w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki H. S. kwotę:

a)  252 330,07 zł (dwieście pięćdziesiąt dwa tysiące trzysta trzydzieści złotych 7/100) tytułem odszkodowania, w tym kwotę:

- 12 000,00 zł (dwanaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 lipca 2019 roku do dnia zapłaty,

- 240 330,07 zł (dwieście czterdzieści tysięcy trzysta trzydzieści złotych 7/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 listopada 2024 roku do dnia zapłaty,

b) 15 934,00 zł (piętnaście tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 10 161,81 zł (dziesięć tysięcy sto sześćdziesiąt jeden złotych 81/100) tytułem brakujących kosztów opinii biegłych.

Sygn. akt I C 1789/24

UZASADNIENIE

H. S. wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 11 000,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty i kwoty 1 000,00 zł tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej

i zapewnienia właściwego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego wraz

z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu.

Pismem procesowym z 17 września 2024 r. powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 252 330,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty, w tym kwoty: 212 120,00 zł za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niej nieruchomości

i 40 210,07 zł za koszty rewitalizacji akustycznej i zapewnienie właściwego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego oraz kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka jest współwłaścicielką w 4/6 części nieruchomości położonej

w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 0,4166 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczysta (...). Pozostałymi współwłaścicielami są M. S. i A. S.. Powódka była współwłaścicielką w 1/3 części nieruchomości położonej

w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,00 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...). Pozostałymi współwłaścicielami byli M. M. (1) i S. S. (1), (dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 16 - 30 i k. 77 - 83 verte; wypis z rejestru gruntów - k. 14 - 15; mapa - 32 - 37; akty poświadczenia dziedziczenia - k. 40 - 41) .

Pismem z 9 listopada 2018 r. H. S., M. M. (1), B. S. i S. S. (1) wezwali pozwanego do zapłaty na rzecz: H. S. w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 100 000,00 zł

i 50 000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z obniżeniem wartości oraz ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości oznaczonej odpowiednio numerami działek (...); M. M. (1) w terminie 7 dni

od otrzymania wezwania kwoty 50 000,00 zł tytułem odszkodowania w związku

z obniżeniem wartości oraz ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości oznaczonej numerem działki (...); B. S. w terminie 7 dni

od otrzymania wezwania kwoty 100 000,00 zł tytułem odszkodowania w związku

z obniżeniem wartości oraz ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości oznaczonej numerem działki (...); S. S. (1) w terminie 7 dni

od otrzymania wezwania kwoty 50 000,00 zł tytułem odszkodowania w związku

z obniżeniem wartości oraz ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości oznaczonej numerem działki (...). Pismem z 16 listopada 2018 r. pozwany odmówił uznania zgłoszonych przez powódkę roszczeń, (dowód: wezwanie

do zapłaty wraz z dowodem nadania - k. 45 - 47; odpowiedź pozwanego - k. 48).

Pismem z 30 listopada 2018 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty

w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 100 000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z obniżeniem wartości oraz ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości oznaczonej numerem działki (...). Pismem

z 5 grudnia 2018 r. pozwany odmówił uznania zgłoszonych przez nią roszczeń, (dowód: wezwanie do zapłaty - k. 49 - 49 verte; odpowiedź pozwanego - k. 50).

Na postawie umowy z 8 kwietnia 2019 r. M. M. (1)

i S. S. (1) przenieśli na rzecz powódki przysługujące im prawa

w postaci roszczeń odszkodowawczych za ograniczenie sposobu korzystania

i zmniejszenie wartości nieruchomości położonej w G., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,00 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadził księgę wieczystą (...), (dowód: umowa - k. 42

- 43 verte).

Tego samego dnia, na podstawie kolejnej umowy, M. S. i A. S. przenieśli na rzecz powódki przysługujące im prawa w postaci roszczeń odszkodowawczych za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości nieruchomości położonej w G., gmina Ł., składającej się z działki

o numerze (...) o powierzchni 0,4166 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczysta (...) , (dowód: umowa - k. 44 - 44 verte).

Na mocy decyzji z dnia 25 lutego 2021 r. dokonano podziału działki

o numerze 292, na działki o numerach: (...), o powierzchni 0,0332 ha (teren komunikacji - publiczna droga dojazdowa), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,1787 ha

(działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,2007 ha (działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,0333 ha (teren komunikacji – publiczna droga dojazdowa), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,1236 ha

(działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,1332 ha (działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,0331 ha (teren komunikacji - publiczna droga dojazdowa), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,1075 ha (działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...); (...), o powierzchni 0,1550 ha (działka budowlana na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...). Działki o numerach: (...) i (...) należą do Gminy Ł.. Działki o numerach (...) należą do M. M. (1). Działka o numerach (...) należą do M. S.. Działka o numerze (...) należy do S. S. (2). Działka o numerze (...) należy do J. K., (dowód: decyzja - k. 108 - 109; wypis z rejestru gruntów

- k. 110 - 113 verte; odpisy z księgi wieczystej - k. 114 - 143) .

Przedmiotowe działki znajdują się w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej

i gruntów rolnych. Nie ma dla nich opracowanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jednakże sporządzone jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Działka

o numerze 18/9 nie jest zabudowana, użytkowana jest rolniczo, składa się

z pastwisk VI klasy i gruntów ornych IV klasy. Ma kształt prostokątny o szerokości od drogi (...) m. Działki o numerach (...) składają się z pastwisk V i VI klasy oraz gruntów ornych IV, V i VI klasy. Działki o numerach (...) składają się z pastwisk V klasy oraz gruntów ornych i gruntów rolnych zabudowanych V i VI klasy. Działki o numerach (...) składają się

z gruntów ornych IV i V klasy. Na działce o numerze (...) znajduje się niepodpiwniczony dom parterowy, z częściowo użytkowym poddaszem z lat 60-tych, a także budynek gospodarczy z wiatą i garażem. Dom jest otynkowany

i ocieplony, zbudowany z cegły i pustaka. Ma centralne ogrzewanie węglowe. Okna wykonane są z pcv i drewna. Dach o więźbie drewnianej, częściowo ocieplony, kryty jest papą. Działka ta ma bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Uzbrojona jest w przyłącze energetyczne, wodne oraz kanalizacyjne (po 2016 r., wcześniej szambo), (dowód: zaświadczenie - k. 31; opinia instytutu - k. 152 - 164 verte; opinia pisemna biegłego M. M. (2) - k. 206 - 229 verte; ustna opinia uzupełniająca biegłego M. M. (2) - k. 275 verte i nagranie rozprawy

z 16 stycznia 2025 r. - płyta - koperta - k. 277, minuta od 00:13:59 do 00:17:27).

W dniu 25 października 2016 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie uchwałę z dnia 9 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie

z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza

się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno

i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,



zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,



zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

b)  w podobszarze B:



zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy, (bezsporne).

Z § 9 tej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo - usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom,

na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,

a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych

w decyzji o warunkach zabudowy;

a)  w podobszarze B:



zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających

w porze nocy,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości

lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane

ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających

w porze nocy,



dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym

lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, (bezsporne).

Z § 10 powyższej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

a)  w podobszarze A - w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej;

b)  w podobszarze B - w budynkach szpitali, domów opieki społecznej

i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci

i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny

w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (bezsporne).

Wyżej wymienione działki znajdują się na terenie wyżej wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.

w granicach podobszaru A, (dowód: opinia instytutu - k. 152 - 164 verte; opinia pisemna biegłego M. M. (2) - k. 206 - 229 verte; ustna opinia uzupełniająca biegłego M. M. (2) - k. 275 verte i nagranie rozprawy

z 16 stycznia 2025 r. - płyta - koperta - k. 277, minuta od 00:13:59 do 00:17:27).

Wprowadzenie wymienioną wyżej uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania zmniejszyło wartość powyższych działek o łączną kwotę 212 120,00 zł, (dowód: opinia pisemna biegłego M. M. (2) - k. 206 - 229 verte; ustna opinia uzupełniająca biegłego M. M. (2) - k. 275 verte i nagranie rozprawy z 16 stycznia 2025 r. - płyta - koperta - k. 277, minuta od 00:13:59 do 00:17:27).

Na zabudowanej działce o numerze (...) dochodzi do przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku w porze dnia i w porze nocy. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. budynki znajdujące się na tej działce były dostatecznie wyciszone zgodnie z normami prawa budowlanego, mającymi zastosowanie

na terenach, na których są spełnione przepisy dotyczące ochrony przed hałasem lotniczym. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym, przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...)

i Polskich Normach, należy zwiększyć izolacyjność akustyczną poprzez: wymianę łącznie siedmiu okien na okna o zwiększonej izolacyjności akustycznej

i wstawienie trzech tłumików kanałowych w ciągach wentylacyjnych. W kuchni letniej w budynku gospodarczym jest zapewniony odpowiedni klimat akustyczny przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach. Różnię pomiędzy wyciszeniem budynku mieszkalnego mającym na celu spełnienie norm akustycznych przewidzianych w uchwale Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. a wyciszeniem koniecznym dla sprostania przepisom prawa budowlanego obowiązującego do dnia wejścia w życie tej uchwały stanowią wymienione wyżej nakłady. W celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia OOU, należy zainstalować pięć wentylatorów sufitowych w budynku mieszkalnym i jeden wentylator sufitowy

w kuchni letniej. Koszt tych prac wynosi 40 210,07 zł, (dowód: opinia instytutu

- k. 152 - 164 verte; opinia pisemna biegłego C. D. - k. 171 - 173).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, bowiem Sąd ustalił

go na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, których wiarygodność i prawdziwość nie była przez nie kwestionowana.

Sąd ustalił utratę wartości działek w oparciu o opinię biegłego

z zakresu szacowania nieruchomości M. M. (2). Na podstawie opinii instytutu Sąd ustalił, że na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na przedmiotowych działkach; że budynki były dostatecznie wyciszone przed wejściem w życie powyższej uchwały i zakres robót potrzebnych do zapewnienia im odpowiedniego klimatu akustycznego. Na podstawie opinii biegłego C. D. Sąd ustalił wartość prac koniecznych do zapewnienia budynkom odpowiedniego klimatu akustycznego. Opinie te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Zostały one wykonane w oparciu o oględziny nieruchomości oraz o przedstawioną przez strony dokumentację. Sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy

i doświadczenia. Dlatego Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, którego przeprowadzenie dodatkowo znacznie przedłużyłoby i tak długo trwające postępowanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie legitymacja czynna powódki nie była negowana, wynika ona z umów z 2019 r.

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.), jeżeli

z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia

na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo

z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów

sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Zgodnie z treścią art. 3 pkt 34 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54

ze zm.), standardem jakości środowiska są poziomy dopuszczalne substancji lub energii oraz pułap stężenia ekspozycji, które muszą być osiągnięte w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy przyrodnicze. Natomiast hałas, zgodnie z art. 3 pkt 4 b tej ustawy jest jedną z postaci energii.

Mając na uwadze powyższe przepisy, należy wysnuć wniosek, iż utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania (OOU) dla lotniska nie jest obowiązkowe. Jednakże jest ono uzasadnione, gdy zastosowane na nim środki techniczne, nie

są wystraczające dla utrzymania poza jego terenem dopuszczalnych norm hałasu, które zostały określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, (tekst jedn.,

Dz. U. z 2014 r., poz. 112). Zgodnie z tym rozporządzeniem dopuszczalny poziom hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej, rekreacyjno-wypoczynkowej, mieszkaniowo-usługowej i śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców wynoszą 60 dB w ciągu dnia i 50 dB w ciągu nocy. Należy zatem wskazać, w ślad za art. 144 k.c., że właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie

z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Zatem gdy właściciel nieruchomości podejmuje działania mające negatywny wpływ

na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu - art. 6

ust. 1 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, z którego wynika, że przy definiowaniu obszaru ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Ograniczenia

są związane z konkretną nieruchomością położoną na tym obszarze i dotyczą każdego właściciela, gdyż dopóki będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów.

Praktycznie zawsze obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzedniego stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, że jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, który uwzględnić powinien wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń

w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r.,

II CSK 565/08 i wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, Lex 528219).

Należy w tym miejscu dodać, że powódka nie może dochodzić zakazania immisji hałasu przez lotnisko na zasadzie art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 144 k.c.

i art. 363 § 1 k.c. Zatem ma ograniczoną możliwość wykonywania swojego prawa własności poprzez podejmowanie działań ochronnych. Zalegalizowanie możliwości przekraczania na OOU dopuszczalnych poziomów hałasu wywołanego ruchem rolniczym, powoduje, że immisja hałasu przestaje być bezprawna. W konsekwencji właściciele nieruchomości znajdujących się na OOU nie mogą skorzystać z ochrony zarówno na zasadach ogólnych (415 k.c. w zw.

z art. 322 prawa ochrony środowiska), jak i na podstawie art. 323 wskazanej wcześniej ustawy. Wypada zauważyć również, że nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy właściciel zamierza ją zbyć, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (patrz wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu: z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, Lex 756606 i I ACa 772/09 z 17 czerwca 2010 r., Lex 756717).

Powyższe prowadzi zatem do wniosku, że wprowadzenie OOU nakłada

na właścicieli znajdujących się w jego granicach nieruchomości obowiązek znoszenia przekraczających normy immisji hałasu. Ponadto zgodnie z art. 135 ust. 3 a prawa ochrony środowiska organy, tworząc obszar ograniczonego użytkowania, określają jego granice, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania

z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania

na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.

Zatem skoro utworzenie OOU sprawia, iż ponadnormatywne emitowanie hałasu przez lotnisko na jego terenie nie jest bezprawne, ustawodawca przewidział szczególne środki ochrony właścicieli nieruchomości znajdujących się w jego granicach. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.),

w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Przesłankami wynikającymi

z tej regulacji są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania

z nieruchomości a szkodą. Z powyższego przepisu wynika również, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości. Zgodnie z treścią art. 136 prawa ochrony środowiska w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska

w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązany

do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza opinię instytutu i biegłej ds. wyceny nieruchomości, należy stwierdzić, że wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania właściciele działek (powódka, na rzecz której przenieśli oni swoje wierzytelności) ponieśli szkodę, która polega na ograniczeniu w sposobie korzystania

z nieruchomości i zmniejszeniu ich wartości, ponieważ znajdują się one

na podobszarze A obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 r. (...) te znajdują się w pobliżu lotniska wojskowego w Ł., zatem hałas wytwarzany przez samoloty negatywnie postrzegany jest przez potencjalnych nabywców. Z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości wynika,

że zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska w obszarze ograniczonego użytkowania spadło, a ewentualni nabywcy mogą być skłonni

do ich kupna za niższą cenę. Dlatego Sąd ustalił za biegłym, że wartość rynkowa wyżej wymienionych działek uległa obniżeniu o kwotę 212 120,00 zł.

Podwyższenie dopuszczalnych norm hałasu sprawiło, że dom i letnia kuchnia przestały spełniać wymagania w zakresie właściwego klimatu akustycznego. Są one przeznaczone na potrzeby mieszkaniowe i niewątpliwie wymagają ochrony akustycznej na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Z opinii instytutu wynika,

że w celu zapewnienia w nich odpowiedniego klimatu akustycznego, przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych na uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) z 25 październiku 2016 r.

i Polskich Normach, należy zwiększyć izolacyjność akustyczną poprzez wymianę łącznie 7 okien o zwiększonej izolacyjności akustycznej oraz wstawienie

3 tłumików kanałowych w ciągach wentylacyjnych. W celu skompresowania braku możliwości otwierania okien podczas hałasu lotniczego, wynikającego

z utworzenia OOU, należy zainstalować łącznie 6 wentylatorów sufitowych. Wartość tych nakładów biegły ds. budownictwa określił na kwotę 40 210,07 zł brutto.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2022 r., zgodnie z którą właścicielowi nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania, o której mowa w art. 135 ustawy prawo ochrony środowiska, nie przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom zapewnienia w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odpowiedniego klimatu akustycznego, jeżeli koszty te nie zostały poniesione (patrz również uchwały Sądu Najwyższego z dnia: 7 kwietnia 2022 r. sygn. akt III CZP 80/22 i 29 kwietnia 2022 r. III CZP 81/22). W niniejszej sprawie właściciele (powódka) nie ponieśli jeszcze żadnych kosztów rewitalizacji akustycznej domu i budynku gospodarczego w zakresie letniej kuchni, jednakże należy mieć na uwadze, iż pogląd prawny wyrażony w tej uchwale jest wiążący jedynie dla sądu w sprawie, w której został wydany. Zdaniem Sądu powielenie tezy Sądu Najwyższego również w niniejszej sprawie byłoby krzywdzące dla powoda. Uchwała z 25 października 2016 roku Sejmiku Województwa (...)

nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wprowadza konkretne ograniczenia w korzystaniu z przedmiotowej nieruchomości, a ponadto zmusza do znoszenia przez nich ponadnormatywnych immisji hałasu. Ograniczenia te spowodowały obniżenie jej wartości, co stanowi szkodę w rozumieniu art. 129 ust. 2 cytowanej wcześniej ustawy.

Wprowadzenie OOU nie spowodowało pogorszenia stanu technicznego domu i budynku gospodarczego w części dotyczącej letniej kuchni, ale spowodowało pogorszenie ich właściwości użytkowych. Jedną z głównych funkcji domu jest ochrona jego domowników od czynników zewnętrznych, także hałasu. Jak wskazano wcześniej, właściciele działek (powódka) nie mogą skorzystać

z ochrony na zasadach ogólnych, pozostaje im zatem jedynie wykonanie prac budowlanych, co uzasadnia żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty odpowiadającej niezbędnym naprawom, na podstawie art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 129 ust. 2 i art. 322 prawa ochrony środowiska.

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił

się pogląd, z którego wynika, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący

w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, zeszyt 6, poz. 74). Uzasadnia to również treść art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska, którego analiza pozwala uznać, że szkoda

ta obejmuje nie tylko wydatki na zakup materiałów i usług niezbędnych

do wykonania samej przebudowy budynków, ale również inne wydatki związane

z wypełnieniem wymagań przez istniejący budynek, np. opłat administracyjnych

w celu uzyskania pozwoleń budowlanych. Na marginesie należy wskazać,

że podobne rozwiązanie przewiduje art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W niniejszej sprawie obowiązek pozwanego do naprawienia szkody, który polega na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wejścia

w życie uchwały Sejmiku Województwa (...). Ustalała ona bowiem zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych, zmierzających

do przyczynienia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości niewpływającej na podniesienie jej wartości z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania. Wtedy nieruchomość powódki utraciła cechy niezbędne

do chronienia domowników przed hałasem na skutek niemożności otwarcia okien w czasie lotów. W przedmiotowej sprawie szkoda stanowi zatem różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym a takim, który by zaistniał gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. Jest to uszczerbek majątkowy w całej masie majątkowej, a nie w poszczególnym jego składniku. Dlatego działania właścicieli działek (powódki) w celu przywrócenia możliwości korzystania z ich dotkniętej uszczerbkiem nieruchomości, np. poprzez rewitalizację akustyczną, której dokonaliby z własnych środków nie rzutują na rozmiar szkody. Szkoda nie powstaje w momencie poniesienia przez poszkodowanego wydatków

na przywrócenie stanu poprzedniego, lecz z chwilą powstania sytuacji uzasadniającej takie działanie.

Podkreślenia wymaga, że w ocenie Sądu przepis art. 136 ust. 3 powyższej ustawy nie wyłącza co do zasady stosowania art. 129 ust.2, art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 powyższej ustawy, lecz stanowi

w stosunku do niego lex specialis skutkujący rozszerzeniem odpowiedzialności podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania. Znajduje on bowiem zastosowanie tylko wówczas, gdy właściciel nieruchomości dochodzi zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych na rewitalizację akustyczną budynku. Właściciel nieruchomości, który dokonał przebudowy budynku w celu dostosowania go do nowych wymagań technicznych w celu zapewnienia właściwego, zgodnego z normami komfortu akustycznego, nabywa prawo

do żądania zwrotu kosztów „rzeczywiście poniesionych”, a nie jedynie kosztów „szacowanych”, ustalanych w sposób najbardziej prawdopodobny

i odpowiadając rozmiarowi szkody, o której mowa w art. 129 ust. 2 ustawy. Uprzednie poniesienie kosztów rewitalizacji istniejącego budynku jest warunkiem roszczenia o ich zwrot w pełnej wysokości, w takiej sytuacji właściciel zabudowanej nieruchomości może żądać zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych, które mogą okazać się wyższe od kosztów szacowanych, nawet jeśli nie miał obowiązku rewitalizacji akustycznej budynku. Co nie pozbawia właściciela prawa do żądania naprawienia szkody z tytułu koniecznej i jeszcze nie przeprowadzonej rewitalizacji akustycznej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie wyżej powołanych przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska w zw. z art. 363

§ 1 k.c., zasądzając na rzecz powódki kwotę 252 330,07 zł.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481

§ 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Odsetki od kwoty 12 000,00 zł Sąd zasądził od 4 lipca 2019 r., gdyż pozwany udzielił odpowiedzi na pozew 3 lipca 2019 r., zatem od dnia następnego pozostawał już w zwłoce. Co prawda, wcześniej powódka wezwała pozwanego

do zapłaty kwoty 100 000,00 zł, lecz dokładnie nie wskazała, jakiej kwoty żąda tytułem obniżenia wartości nieruchomości, a jakiej tytułem kosztów rewitalizacji. Zatem nie można uznać, że skutecznie wezwała pozwanego do zapłaty kwot wskazanych w pozwie.

Odsetki od kwoty 240 330,07 zł Sąd zasądził od 21 listopada 2024 r., gdyż pozwany otrzymał pismo z rozszerzeniem żądania 8 listopada 2024 r.,

a pismem z 20 listopada 2024 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawał w zwłoce.

W pozostałym zakresie Sąd powództwo o odsetki oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powódka praktycznie wygrała sprawę w całości. Poniosła ona koszty procesu w wysokości 15 934,00 zł, w tym: koszty zastępstwa prawnego

w wysokości 3 600,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 5

w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), powiększone o koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa

w wysokości 17,00 zł i koszty opłaty stosunkowej w łącznej wysokości 12 317,00 zł.

O brakujących kosztach sądowych Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku,

na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 959 ze zm.) w zw. z art. 98 k.p.c. Brakujące koszty sądowe, to brakujące koszty opinii biegłych w wysokości 10 161,81 zł.