Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Pilarczyk

Protokolant: Agnieszka Janiak

po rozpoznaniu w dniu 05 marca 2024 roku w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. F. (1) i R. F.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. na rzecz powoda A. F. (1) kwotę 95.000,00 zł. ( dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo A. F. (1) w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. na rzecz powódki R. F. kwotę 95.000,00 zł. ( dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty,

4.  oddala powództwo R. F. w pozostałej części,

5.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. na rzecz powoda A. F. (1) kwotę 5.850,00 zł. ( pięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa, w tym 4.875,00 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty,

6.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. na rzecz powódki R. F. kwotę 5.850,00 zł. ( pięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa, w tym 4.875,00 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty,

7.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa ( Sądu Okręgowego w Kaliszu ) kwotę 7550,00 zł. ( siedem tysięcy pięćset pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa,

8.  nie obciąża powodów kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. od oddalonej części powództwa,

9.  nie obciąża powodów kosztami zastępstwa procesowego na rzecz zwolnionego od udziału w sprawie pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Sędzia Małgorzata Pilarczyk

Sygn. akt I C 543/20

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym dnia 7 kwietnia 2020 r. powodowie A. F. (1) i R. F. wystąpili przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W. o zasądzenie:

1)  od pozwanego na rzecz powoda A. F. (1):

- kwoty 95.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 23 listopada 2019 r. do dnia zapłaty;

- kwoty 10.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z pogorszeniem sytuacji życiowej wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 23 listopada 2019 r. do dnia zapłaty;

- zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictw w kwocie 34,00 zł;

2)  od pozwanego na rzecz powódki R. F.:

- kwoty 95.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 23 listopada 2019 r. do dnia zapłaty;

- kwoty 10.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z pogorszeniem sytuacji życiowej wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 23 listopada 2019 r. do dnia zapłaty;

- zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictw w kwocie 17,00 zł.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że w dniu 12 lipca 2019 r. w miejscowości R. doszło do wypadku drogowego, w którym kierujący pojazdem V. o nr rej, DW 226NT, przejeżdżając przez skrzyżowanie nie zastosował się do znaku (...) i linii wyznaczającej miejsce bezwzględnego zatrzymania się, przez co nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu prawidłowo jadącemu samochodowi osobowemu F. (...) o nr rej. (...) znajdującemu się na drodze z pierwszeństwem przejazdu. Kierujący pojazdem V. w wyniku naruszenia przepisów prawa drogowego uderzył w samochód F. (...). W wyniku uderzenia, obrażeń ciała skutkujących śmiercią na miejscu, doznała pasażerka pojazdu F. (...) – córka powodów – K. F. (1). W związku z zaistniałym wypadkiem Prokuratura Rejonowa w Końskich prowadziła śledztwo, które zostało umorzone z uwagi na śmierć sprawcy. Samochód sprawcy zdarzenia objęty był ochrona ubezpieczeniowa u pozwanego. W dniu 5 listopada 2019 r. powodowie zgłosili pozwanemu szkodę wynikająca ze zdarzenia z dnia 12 lipca 2019 r., wnosząc o zapłatę zadośćuczynienia w związku ze śmiercią córki w kwocie po 140.000,00 zł dla każdego z nich oraz stosownego odszkodowania w kwocie po 30.000,00 zł na rzecz każdego z powodów. Decyzją z dnia 22 listopada 2019 r. pozwany wypłacił powodom kwoty po 25.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia na rzecz każdego z nich, odmawiając jednocześnie wypłaty dalszych roszczeń. Pozwany zaniżył znacząco wysokość wypłaconego odszkodowania i niesłusznie odmówił wypłaty odszkodowania, dlatego konieczne stało się wystąpienie z niniejszym powództwem. Powodowie podnieśli, że z córką K. F. (1) łączyła ich wyjątkowo silna więź emocjonalna i serdeczne relacje. Zamieszkiwali z córką i pozostałymi dziećmi w jednym gospodarstwie domowym. Zmarła pomagała rodzicom w pracach domowych i gospodarskich, pracując tygodniami w sklepie i dorabiając w weekendy, odciążała rodziców finansowo, wykupując leki, robiąc zakupy spożywcze, dokładając się do rachunków i codziennych wydatków. Powodowie zawsze mogli liczyć na wsparcie córki, spędzali z córką każdy dzień, święta i uroczystości rodzinne, świętowali ważne momenty takie jak zaręczyny, planowali ślub i budowę domu. Córka powodów wraz z osiągnięciem pełnoletności nie ograniczała kontaktów z rodzicami i chociaż powoli wkraczała w samodzielne życie, w dalszym ciągu zamieszkiwała z rodzicami i rodzeństwem. Zdarzało się, że na kilka dni wyjeżdżała do narzeczonego, ale zaraz potem wracała do rodziców. Powodowie zdecydowali się podarować córce działkę w niedalekim sąsiedztwie, aby mogła na niej wybudować dom wraz z przyszłym mężem i zamieszkać w nim ze swoją rodziną. Upatrywali w tym również nadziei, że w przyszłości córka wraz ze swoją rodziną będzie stanowiła dla nich wsparcie i pomoc. Nieoczekiwana i tragiczna śmierć córki była dla powodów bolesnym wydarzeniem, z którym nadal nie mogą się pogodzić. Wskazali, że towarzyszy im nieustanny ból, cierpienie, rozgoryczenie, żal, tęsknota, niezrozumienie, stracili radość życia i sens istnienia. Ich życie toczy się tylko przez wzgląd na pozostałe dzieci. Zdecydowali się podjąć terapię psychologiczna. Nadto na skutek śmierci córki znacznemu pogorszeniu uległa ich sytuacja materialna, bowiem dochody w rodzinnym budżecie zmniejszyły się blisko o połowę. W związku z pogorszeniem się stanu zdrowia jednej z córek powodów, niezbędne stało się ponoszenie wydatków na jej leczenie. Realna możliwość polepszenia warunków życia powodów na skutek śmierci K. F. (1) została utracona. Powodowie stoją na stanowisku, że wobec tragedii, która ich spotkała żądane pozwem kwoty są adekwatne i jednocześnie nie przedstawiają wygórowanego charakteru.

W odpowiedzi na pozew z 25 czerwca 2020 r. pozwany (...) S.A. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany potwierdził, że sprawca wypadku posiadał w dacie zdarzenia umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym oraz że pozwany przyjął swoją odpowiedzialność gwarancyjną i wypłacił powodom kwoty po 25.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę. Zakwestionował jednak dochodzone przez powodów roszczenie co do wysokości, wskazując, że przyznane uprzednio w toku postępowania likwidacyjnego kwoty są w pełni adekwatne do rozmiarów doznanych przez nich krzywd. Zaprzeczył jakoby śmierć córki powodów wpłynęła jakkolwiek na życie zawodowe powodów i skutkowało koniecznością przerwania ich pracy, bowiem powód już w okresie przed odejściem córki pozostawał na rencie, zaś powódka, już uprzednio, nie wykonywała żadnego zajęcia zarobkowego. Powodowie jako samodzielne i aktywne osoby w sile wieku, pozostawali w prawidłowo funkcjonującym związku małżeńskim wspólnie z trojgiem dorosłych dzieci, na których wsparcie mogli liczyć i z którymi mają bardzo dobre relacje, i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Poszkodowana w chwili śmierci była już zaręczona i aktywna zawodowo, zaś powodowie nie pozostawali w uzależnieniu od córki – skupionej na zbieraniu środków celem wybudowania i zamieszkania we własnym lokum z narzeczonym, na którym poza praca od dłuższego czasu skupiała się jej aktywność życiowa. Nagła śmierć córki nie wywarła też wpływu na zdrowie, ani psychikę powodów, nie rozwinęła się u nich depresja ani zespół stresu pourazowego. Wraz z upływem czasu powodowie zaadaptowali się do nowej sytuacji życiowej, godząc się z odejściem córki. Brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia w zakresie stosownego odszkodowania wobec jego niewykazania. Nadto nie zgadza się z twierdzeniem powodów, że rozmiar doznanej krzywdy w związku z odejściem zmarłej jest zdecydowanie większy, aniżeli ustalony uprzednio przez pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym. ( odpowiedź na pozew k. 76 – 80 )

Pismem z dnia 3 grudnia 2020 r. pozwany zakwestionował swoją wyłączną odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 12 lipca 2019 r., wskazując, że zgodnie z materiałem dowodowym zgromadzonym na potrzeby postępowania karnego , tj. opinią biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych – to o ile odpowiedzialnym, za zdarzenie był kierujący pojazdem marki V. o nr rej (...), to za jego skutek w postaci śmiertelnych obrażeń K. F. (1) odpowiadał także M. W., przewożący ją (...) o nr rej. (...). Naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym kierowcy (...) polegało na przekroczeniu dozwolonej prędkości z prędkości 70km/h do 89 km/h – co skutkowało zwiększeniem energii kinetycznej przy kontakcie pojazdów aż o 61%, mając wpływa na zakres obrażeń pasażerów. Okoliczność ta przyczyniła się do zgonu poszkodowanej, zaś w przypadku zachowania dopuszczalnej prędkości jej obrażenia nie byłyby śmiertelne. ( pismo k. 124 – 136 )

W dniu 19 października 2021 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu, po dokonaniu stosownych ustaleń co do toczącego się postępowania karnego, postanowił zawiesić postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w Końskich o sygn. akt II K 576/20, które postanowieniem z dnia 14 lutego 2023 r. podjął, wobec prawomocnego zakończenia postępowania karnego w w/ sprawie. ( postanowienia k. 191, k. 220 )

Pismem z dnia 14 kwietnia 2023 r. powodowie wnieśli o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) S. A. z siedzibą w S. w miejsce pozwanego (...) S. A., podtrzymując wnioski i twierdzenia pozwu z dnia z tą modyfikacją, że jako pozwanego wskazują (...) S. A. w S. i jako datę wymagalności roszczeń podali 30 marca 2023 r. W uzasadnieniu wskazali, że po wniesieniu pozwu ustalili, że śledztwo w sprawie zdarzenia z dnia 12 lipca 2019 r. ujawniło, że sprawcą zdarzenia jest M. W., kierujący pojazdem marki F., którego Sąd Rejonowy w Końskich wyrokiem z dnia 15 lutego 2022 (sygn. akt II K 576/20) uznał za winnego spowodowania wypadku, w którym zginęła córka powodów K. F. (1). Od ww. wyroku apelacje złożył oskarżony M. W., jednakże w dniu 16 listopada 2022 r. Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie o sygn. akt IX ka 678/22 wydał wyrok utrzymujący w mocy orzeczenie Sądu I instancji. Powodowie wskazali, że mając na uwadze powyższe okoliczności, ich roszczenie powinno być skierowane przeciwko ubezpieczycielowi pojazdu sprawcy wypadku, którym w dniu zdarzenia było (...) S. A. Nadto powodowie wskazali, że w dniu 1 marca 2023 r. dokonali zgłoszenia szkody właściwemu ubezpieczycielowi, który odmówił wypłaty odszkodowania ponad kwoty przyznane i wypłacone przez (...) S. A.

( pismo k. 265 – 265 )

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2023 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu na wniosek powodów na podstawie art. 194 § 1 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) S. A. z siedzibą w S..

( postanowienie k. 303 )

Pismem z dnia 11 maja 2023 r. (...) S.A. poinformował, iż wyraża zgodę na wstąpienie (...) S. A. z siedzibą w S. w miejsce pozwanego (...) S.A. oraz wniósł o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

( pismo k. 314 )

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 maja 2023 r. pozwany (...) S. A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że brak jest podstaw do przypisania całości odpowiedzialności za zdarzenie M. W., kierującemu pojazdem marki F., bowiem to kierujący pojazdem marki V. - R. J. nie zachował szczególnej ostrożności włączając się do ruchu i znajdując się przed skrzyżowaniem mógł zauważyć dostatecznie wcześnie nadjeżdżający pojazd marki F.. Zdaniem strony pozwanej wjazd na drogę bezpośrednio przed nadjeżdżający pojazd marki F. miał bezpośredni związek przyczynowo skutkowy ze zdarzeniem. Nadto pozwany podał, że K. F. (1) nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa, czym przyczyniła się do odniesionych przez siebie obrażeń. Pozwany wskazał, ze nie może ponosić z tego tytułu ujemnych konsekwencji, a ewentualne zadośćuczynienie i odszkodowanie powinny ulec na podstawie art. 362 k.c. odpowiedniemu zmniejszeniu. Strona pozwana zaprzeczyła jakoby między powodami a zmarłą K. F. (1) istniały więzi emocjonalne i rodzinne i aby zachodziły przesłanki do przyznania powodom jakiejkolwiek kwoty tytułem odszkodowania. Żądana pozwem kwota stanowi wartość wygórowaną. Przedmiotowy wypadek ma charakter wypadku przy pracy, zatem wypłacone z tego tytułu powodom jednorazowe odszkodowanie winno być wzięte pod uwagę przez Sąd przy miarkowaniu wysokości zadośćuczynienia. Pozwany zakwestionował pogorszenie się sytuacji finansowej powodów w związku ze śmiercią córki, wskazując, że twierdzenia powodów pozostają w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego. Zmarła przeznaczała swoje wynagrodzenie na swoje utrzymanie, a udzielana powodom pomoc mieściła się w normalnych stosunkach rodzinnych. Strona powodowa nie udowodniła znacznego pogorszenia się sytuacji majątkowej powodów po śmierci K. F. (1), bowiem nie wystąpiła po ich stronie szkoda o charakterze majątkowym.

( odpowiedź na pozew k. 319 – 324 )

Pismami złożonymi 10 sierpnia 2023 roku i 7 marca 2024 roku pozwany (...) S.A. wniósł o zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

( pismo k. 350, k. 430 )

Pismem z dnia 16 sierpnia 2023 r. powodowie wskazali, że podtrzymują wnioski i twierdzenia pozwu w całości, modyfikując jednocześnie swoje żądanie w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od roszczeń głównych, wnosząc o ich zasądzenie od dnia 2 kwietnia 2023 r. Nadto podali, że wyłączną winę za zdarzenie z dnia 12 lipca 2019 r. ponosi M. W. oraz że ich córka K. F. (1) miała zapięte pasy bezpieczeństwa w chwili wypadku. Strona powodowa wskazała jednocześnie, że przy prędkości pojazdu ponad 100 km/h podczas zderzenia z twardą przeszkodą pasy bezpieczeństwa nie chronią życia pasażerów.

( pismo k. 367 – 369 )

Na rozprawie w dniu 5 marca 2024 r. pełnomocnicy stron zajęli dotychczasowe stanowiska w sprawie, przy czym pełnomocnik powodów wniósł o nieobciążanie powodów kosztami pozwanego ad. 1 w oparciu o art. 102 k.p.c., a także kosztami pozwanego ad. 2 na wypadek nieuwzględnienia powództwa w jakiejś części w stosunku do tego pozwanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są rodzicami K. F. (1). Dom rodziny F. znajduje się w miejscowości Ł.. Powodowie mieli czworo dzieci. Byli właścicielami gospodarstwa rolnego, które w 2018 roku przekazali synowi K. F. (2). Jedna z ich córek - K. F. (1) ur. w (...) roku, planowała zawrzeć małżeństwo z K. P. (1) w 2021 roku, z którym była w związku przez okres 5 lat. Zgodnie z rodzinnymi planami K. F. (2) miał przekazać siostrze K. działkę, aby mogła zbudować dom w rodzinnej miejscowości. K. F. (1) skończyła technikum fryzjerskie, ale nie pracowała w swoim zawodzie. Od 1 lutego 2019 r. była zatrudniona w oparciu o umowę o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy w (...) S.A. w K. na stanowisku specjalisty ds. towarowania marketów, z wynagrodzeniem ok. 2.600,00 zł. - 3000,00 zł.

( dowód: zeznania świadka K. F. (2) 00:10:16 – 00:40:46 płyta k. 123; zeznania powoda 00:40:46 – 00:59:47 płyta k. 123, 00:27:17 płyta k. 429; zeznania powódki 01:00:38 – 01:05:23; 00:08:29 płyta k. 429, odpis aktu zgonu k. 20, umowa o pracę k. 42 – 44)

Od około 2019 roku K. F. (1) faktycznie zamieszkiwała u narzeczonego w J., skąd miała bliżej do pracy. Odwiedzała rodziców i rodzeństwo, zarówno w niedziele jak i dni powszednie. Czasem nocowała w domu rodzinnym z narzeczonym.

( dowód: zeznania świadka K. F. (2) 00:10:16 – 00:40:46 płyta k. 123)

W domu rodzinnym nocowała też czasem sama, gdy z przyczyn zawodowych K. P. (2) przez kilka dni w tygodniu nie nocował w domu w J..

( dowód: zeznania powoda 00:40:46 – 00:59:47 płyta k. 123, 00:27:17 płyta k. 429; zeznania powódki 01:00:38 – 01:05:23; 00:08:29 płyta k. 429)

Powód już przed 2021 roku przebywał na rencie z powodu nadciśnienia i schorzeń neurologicznych takich jak napadowe bóle głowy i bólu kręgosłupa. Powódka zajmowała się i zajmuje się domem, i wraz z pozostałymi w domu dziećmi, prowadzeniem 11 hektarowego gospodarstwa z produkcją zwierzęca i roślinną. Powodowie i ich dzieci stanowili kochającą się rodzinę. K. F. (1) miała bardzo dobre relacje z rodzicami, podobnie jak i jej rodzeństwo. Zdarzało się, że K. F. (1) przywoziła do domu rodziców produkty spożywcze, gdy miała promocje w pracy, zdarzało się, że dokładała się do leków powoda, czy środków czystości. K. F. (1) miała oszczędności. Czasem w weekendy pracowała dorywczo w kawiarni swojej przyszłej teściowej.

( dowód : zeznania świadka K. F. (2) 00:10:16 – 00:40:46 płyta k. 123, zeznania powoda 00:40:46 – 00:59:47 płyta k. 123, 00:27:17 płyta k. 429; zeznania powódki 01:00:38 – 01:05:23 płyta k. 123, 00:08:29 płyta k. 429)

W dniu 12 lipca 2019 r. o godzinie 15:00 M. W., N. C. (1) oraz siostry A. F. (2) i K. F. (1), wyjechali wspólnie samochodem F. (...) z B., koło K., gdzie przebywali w związku z wykonywaną pracą przy otwarciu marketu. M. W. był kierowcą, na miejscu pasażera obok niego siedziała N. C. (2), na tylnej kanapie za kierowcą siedziała K. F. (1), a obok niej jej siostra A. F. (2).

Zarówno kierowca, jak i wszyscy pasażerowie samochodu F. o nr rej. (...), w tym także K. F. (1) siedząca na miejscu pasażera po lewej stronie tylnej kanapy, mieli w chwili wypadku zapięte pasy bezpieczeństwa.

( dowód: zeznania świadka N. C. (1) 00:14:53 – 00:33:46 płyta k. 400; zeznania świadka M. W. 00:33:50 - 00:59:42 płyta k. 400, powypadkowe fotografie poszkodowanej k. 102 v. – k. 103 akt SR w Końskich II K 576/20, opinia pisemna biegłych sądowych - ds. technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych P. Ś. oraz - z zakresu medycyny sądowej K. W. opatrzona datą 30 czerwca 2021 r. k. 593 – 621 oraz opinie uzupełniające ustna k. 681 v. oraz pisemna k. 701 – 703 akt SR w Końskich II K 576/20 ,)

W dniu 12 lipca 2019 r. ok. godz. 16.00 na skrzyżowaniu dróg krajowych nr (...) w pobliżu miejscowości R., M. W. kierując samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...) i jadąc drogą (...) w kierunku Ł., przekroczył dopuszczalną administracyjnie w tym miejscu prędkość jazdy 70 km/h, poruszając się z prędkością nie mniejszą niż 109 km/h, czym doprowadził do zderzenia z samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez R. J., jadącym w kierunku K. drogą podporządkowaną DK-42 od strony R., który nie ustąpił mu pierwszeństwa przejazdu. Gdyby M. W. jechał z prędkością dozwoloną zderzenie pojazdów nie zaistniałoby, ponieważ opóźniłby dojazd do miejsca zdarzenia o tyle, że kierujący samochodem V. przejechałby poza tor jego jazdy.

Wymienione pojazdy po zderzeniu uderzyły też w stojący na skrzyżowaniu przed znakiem „stop” samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...) kierowany przez W. P..

W następstwie wypadku śmierć ponieśli kierujący samochodem V. R. J. i pasażerka samochodu F. (...) K. F. (1). Na miejsce zdarzenia drogowego przybyło pogotowie ratunkowe oraz lotnicze pogotowie ratunkowe, które udzieliło pomocy osobom poszkodowanym, których przetransportowano do pobliskich szpitali. Zarówno N. C. (1) jak i A. F. (2) a także kierowca M. W. doznali poważnych obrażeń ciała.

Obrażenia ciała R. J. i K. F. (1), prowadzące do ich śmierci oraz A. F. (2) i N. C. (1) były następstwem urazu o wysokiej energii i dotyczą następstw poruszania się pojazdu F. (...) z prędkością wyraźnie przekraczającą dozwolony limit.

Obrażenia stwierdzone u K. F. (1) po wypadku, to jest obrażenia powłok, uwidocznione w fotograficznym materiale poglądowym wskazywały, że w chwili uderzenia miała zapięte pasy bezpieczeństwa.

Przyczyną wypadku, w którym poniosła śmierć K. F. (1), było prowadzenie przez M. W. ( kierowcy F. (...) ) auta z bardzo znacznym przekroczeniem prędkości dozwolonej. Gdyby kierowca F. (...) jechał z prędkością dozwoloną i nie wykonywał żadnych manewrów obronnych, to opóźniłby dojazd do miejsca pierwszego zderzenia o ok. 1,7 s., a wtedy V. jadące z prędkością 30 km/h (8m/s) przejechałoby dalsze ok. 14,1 m i byłoby już głęboko na jezdni poza skrzyżowaniem. Wydruk z firmy (...) online” podaje prędkości jazdy F. (...) bezpośrednio przed wypadkiem z wykorzystaniem systemu (...). Zarejestrowana prędkość 149 km/h i jej zmiana kolejno do 42 km/h i 21 km/h w tym samym czasie (15:46) jednoznacznie wskazuje, że zmiany te musiały być winnikiem zderzenia. Gdyby kierujący F. (...) M. W. jechał z dozwoloną prędkością i podjął manewr intensywnego hamowania, jak podczas zdarzenia, to mógłby zatrzymać swój pojazd na ok. 30 m przed miejscem zderzenia. M. W. mógł zatrzymać swój pojazd w miejscu pierwszego zderzenia przy jeździe z prędkością nie większą niż 97 km/h. Bez wysokoenergetycznego urazu, spowodowanego okolicznościami zderzenia pojazdów, nie doszłoby do obrażeń ciał uczestniczących w krytycznym zdarzeniu, w tym – w przypadku dwóch osób, w tym K. F. (1), – obrażeń prowadzących do ich śmierci.

( dowód : powypadkowe fotografie poszkodowanej k. 102 v. – k. 103 akt SR w Końskich II K 576/20,opinia pisemna biegłych sądowych - ds. technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych P. Ś. oraz - z zakresu medycyny sądowej K. W. opatrzona datą 30 czerwca 2021 r. k. 593 – 621 oraz opinie uzupełniające ustna k. 681 v. oraz pisemna k. 701 – 703 akt SR w Końskich II K 576/20, częściowo opinia B. C. k. 401 – 427 w/w akt )

Powyższe zdarzenie zostało zakwalifikowane przez zespół powypadkowy pracodawcy K. F. (1) jako wypadek przy pracy.

( dowód: protokół nr (...) z załącznikami k. 357 – 365 )

Prokuratura Rejonowa w Końskich w dniu 26 lipca 2019 r. wszczęła śledztwo pod sygn. PR Ds. 1080.2019 w sprawie opisanego wyżej wypadku drogowego, tj. o czyn z art. 177 § 1 i 2 k.k., które następnie postanowieniem z dnia 15 listopada 2019 r. zostało umorzone wobec śmierci sprawcy – R. J..

( dowód: zawiadomienie o wszczęciu śledztwa, sygn. PR Ds. 1080.2019 k. 21, postanowienie Prokuratury Rejonowej w Końskich o umorzeniu śledztwa, sygn. PR Ds. 1080.2019 k. 22 – 26 )

Pismem z dnia 5 listopada 2019 r. narzeczony K. K. (2) P., powodowie oraz rodzeństwo poszkodowanej – A. F. (2), K. F. (2) i M. F. zgłosili szkodę osobową do (...) S.A., żądając przy tym zapłaty tytułem zadośćuczynienia kwot: po 140.000,00 zł dla powodów, po 60.000,00 zł dla rodzeństwa zmarłej i 75.000,00 zł dla narzeczonego zmarłej. Nadto wnieśli o zapłatę stosownego odszkodowania w kwocie po 30.000,00 zł dla każdego z rodziców K. F. (1) – i to w terminie 30 dni.

W decyzji z dnia 22 listopada 2019 r. (...) S.A. poinformował o przyznaniu zadośćuczynienia dla rodziców zmarłej ( powodów ) w kwocie po 25.000,00 zł dla każdego z nich, dla narzeczonego zmarłej w kwocie 15.000,00 zł i kwoty po 14.000,00 dla każdego z rodzeństwa zmarłej.

( dowód: zgłoszenie szkody k. 27 – 31; decyzja (...) S.A. k. 32 – 33 )

Sąd Rejonowy w Końskich wyrokiem z dnia 15 lutego 2022 r. w sprawie sygn. akt II K 576/20 uznał oskarżonego M. W. za winnego tego, że w dniu 12 lipca 2019 r. na skrzyżowaniu dróg krajowych nr (...) w pobliżu m. R., kierując samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...) i jadąc drogą (...) w kierunku Ł., umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że przekroczył dopuszczalną administracyjnie w tym miejscu prędkość jazdy – 70 km/h, poruszając się z prędkością nie mniejszą niż 109 km/h, czym doprowadził do zderzenia z samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez R. J., jadącym w kierunku m. K. droga podporządkowaną DK-42 od strony m. R., który nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu, podczas gdyby jechał z prędkością dozwoloną zderzenie pojazdów nie zaistniałoby, ponieważ opóźniłby dojazd do miejsca zdarzenia o tyle, że kierujący samochodem V. przejechałby poza tor jego jazdy, a w dalszej kolejności wymienione pojazdy po zderzeniu uderzyły też w stojący na skrzyżowaniu przed znakiem „stop” samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...) kierowany przez W. P., w następstwie czego śmierć na miejscu zdarzenia ponieśli: kierujący samochodem V. R. J. i pasażerka samochodu F. (...) K. F. (1), zaś pasażerki A. F. (2) i N. C. (1) doznały rozległych obrażeń, skutkujących ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu pod postacią choroby realnie zagrażającej życiu, to jest za winnego czynu z art. 177 § 2 k.k. i wymierzył mu karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności i zakazał prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres dwóch miesięcy, orzekając również o nawiązce na rzecz A. F. (2).

Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 16 listopada 2022 r. sygn. akt IX Ka 678/22 utrzymał w mocy zaskarżony przez oskarżonego wyrok Sądu Rejonowego w Końskich.

( dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Końskich k. 725 – 726 wraz z uzasadnieniem k. 729 – 740 oraz Sądu Okręgowego w Kielcach k. 807 808 wraz z uzasadnieniem k. 818 – 823 akt SR w Końskich II K 576/20 i SO w Kielcach IX Ka 678/22 )

Powodowie R. F. i A. F. (1) w dniu 13 września 2019 r. otrzymali od (...) S.A. odprawę pośmiertną w kwocie po 4.344,27 zł każdy z nich.

( dowód: kalkulacje należności k. 336,355; potwierdzenia przelewów k. 354, 356 )

Pismem z dnia 1 marca 2023 r. pełnomocnik powodów zgłosił szkodę pozwanemu S.T.U. (...) S. A. z siedzibą w S. z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej samochodu marki F. (...) o nr rej. (...), potwierdzonej polisą nr (...), wzywając do zapłaty kwot po 95.000,00 zł na rzecz każdego z powodów tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę z powodu utraty bliskiej osoby (córki) oraz kwot po 10.000,00 zł dla każdego z powodów jako stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji majątkowej w związku ze śmiercią córki.

( dowód: zgłoszenie szkody k. 270 – 271v; dowód nadania k. 272, potwierdzenie odbioru k. 273 )

W piśmie z dnia 29 marca 2023 r. pozwany (...) S. A. poinformował powodów, iż nie znajduje podstaw do dopłaty odszkodowania ponad te, które zostały uznane i wypłacone decyzją z dnia 22 listopada 2019 r. przez (...) S.A uznając tym samym, że roszczenia zostały spełnione i w pełni zaspokojone.

( dowód: decyzja S.T.U. E. Hestia z dnia 29 marca 2023 r. k. 274275v )

Powodowie w dniu 30 lipca 2019 r. otrzymali skierowanie do poradni psychologicznej z rozpoznaniem reakcji na ciężki stres i zaburzeń adaptacyjnych. Odbyli wizyty w poradni (...).” W J. w dniach 11 grudnia 2019 r. i 29 października 2020 r. Obecnie powodowie nie biorą leków uspokajających. Nie leczyli się psychiatrycznie.

Powodowie zamieszkują wspólnie z dorosłymi dziećmi, mogą liczyć na ich wsparcie. Rodzina nadal prowadzi gospodarstwo rolne. Powodowie do dziś nie pogodzili się ze śmiercią córki. Codziennie chodzą na cmentarz. Często wspominają córkę, myślą o niej. W domu w każdym pokoju znajdują się jej zdjęcia. Pokój córki pozostał niezmieniony. Powodowie nie uczestniczą w uroczystościach rodzinnych. Przebywają głównie w domu. Powód miewa sny z udziałem zmarłej córki. Powódka w ciągu roku osiwiała i ma problemy z zasypianiem. Powodowie nie wznowili terapii psychologicznej. Nie podjęli też leczenia psychiatrycznego. Nadal mieszkają z trójką pozostałych dzieci. Mogą liczyć na ich wsparcie.

Powód otrzymuje rentę chorobową w wysokości 1.530,00 zł, a powódka nie ma własnych dochodów. Po śmierci córki powodowie otrzymali odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia (...) w kwocie 200.000,00 zł oraz świadczenie z ZUS-u z tytułu wypadku przy pracy w kwocie po 32.000,00 zł każdy z nich.

( dowód: zeznania świadka K. F. (2) 00:10:16 – 00:40:46 płyta k. 123; zeznania powoda 00:40:46 – 00:59:47 płyta k. 123, 00:27:17 płyta k. 429; zeznania powódki 01:00:38 – 01:05:23; 00:08:29 płyta k. 429, dokumentacja medyczna k. 247 – 256, k. 260, 262v, k. 259 -259v, k. 261 – 262 )

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Sąd nie dał wiary zeznaniom powodów co do tego, że K. F. (1) zamieszkiwała do swojej śmierci w domu rodzinnym wraz z nimi. Ich zeznania co do omawianego faktu nie są spójne. Z zeznań świadka K. F. (2) wynika wprost, że K. F. (1) od około 2 lat przed wypadkiem mieszkała ze swoim narzeczonym w J., ale odwiedzała dom rodzinny, zarówno w niedziele jak i w dniu powszednie, czasem nocowała z narzeczonym, w domu rodzinnym. Logiczne są zeznania powodów, spójne z zeznaniami w/w świadka, co do tego, że K. F. (1) czasem nocowała w domu sama, gdy jej chłopak wyjeżdżał z domu w związku z pracą zawodową.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. F. (2) i powodów co do tego, że K. F. (1) wspierała rodziców jakimiś drobnymi zakupami, czy produktami spożywczymi przywożonymi z promocji z pracy. Z przywołanych dowodów nie wynika, aby była to pomoc stała i systematyczna, ani jaką wartość materialną miała, w szczególności, aby sięgała kwoty 1500 zł. miesięcznie jak niewiarygodnie zeznał świadek K. F. (2). Sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego byłoby uznanie za wiarygodne, że pomoc K. F. (1) dla rodziców wynosiła 1500 zł. miesięcznie, a więc nawet połowę jej wynagrodzenia i więcej, w sytuacji, gdy K. F. (1) zamieszkiwała wraz z narzeczonym, planowała ślub i budowę domu. Ponadto powodowie, poza córką K. mają jeszcze troje dzieci, przy czym na syna przekazali własność gospodarstwa rolnego, z którym mieszkali i z którym wspólnie powódka zajmowała się prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Sąd postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 5 marca 2024 roku na podstawie art.278 ze zn. 1 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłego ds. technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych P. Ś. i biegłego sądowego w zakresie chorób wewnętrznych i medycyny sądowej K. W. oraz opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych B. C., opinii (...), opinii biegłego lekarza L. K. wydanych w postępowaniu, które toczyło się przed Sądem Rejonowym w Końskich w sprawie sygn. akt II K 576/20.

W szczególności Sąd uznał za w pełni przydatne, wyczerpujące i przekonujące twierdzenia i wnioski opinii biegłych ds. technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych P. Ś. i biegłego sądowego w zakresie chorób wewnętrznych i medycyny sądowej K. W., które stanowią wystarczający materiał dowodowy dla dokonania w sprawie prawidłowych ustaleń i rozstrzygnięcia, i które stanowiły podstawę rozstrzygnięcie w postępowaniu karnym. Biegli zaopiniowali odnośnie obrażeń ciała powstałych u poszkodowanych w wyniku wypadku oraz wskazali przyczyny wypadku logicznie argumentując wnioski, że wypadek spowodował M. W., co w sposób nie budzący wątpliwości stanowi podstawę do stwierdzenia, że żaden z pozostałych kierujących uczestniczących w wypadku, w szczególności kierujący pojazdem V., nie przyczynił się do zaistnienia wypadku. Jak wynika z opinii z opinii biegłego ds. technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych P. Ś. i biegłego sądowego w zakresie chorób wewnętrznych i medycyny sądowej K. W., gdyby M. W. jechał z dozwoloną prędkością 70 km/h, a nie z prędkością nie mniejszą niż 109 km/h, co zostało udowodnione Wydrukiem z firmy (...) online” podającym prędkości jazdy F. (...) bezpośrednio przed wypadkiem z wykorzystaniem systemu (...), nie doszłoby do zderzenia z samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez R. J.. Wprawdzie R. J. nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu, co także zaopiniował biegły B. C., ale w sytuacji gdyby M. W. jechał z prędkością dozwoloną zderzenie pojazdów nie zaistniałoby, ponieważ opóźniłby dojazd do miejsca zdarzenia o tyle, że kierujący samochodem V. przejechałby poza tor jego jazdy.

Z opinii biegłego K. W. wynika, że obrażenia powłok, uwidocznione w fotograficznym materiale poglądowym ( k. 102 v. akt sprawy karnej ) mogą odpowiadać następstwom urazów doznanych przy zapiętych pasach bezpieczeństwa. Faktycznie obrażenia powłok widoczne są przywołanych przez biegłego fotografiach a fakt zapięcia pasów u poszkodowanej w chwili zdarzenia potwierdzają zgodne zeznania przesłuchanych w sprawie świadków M. W., N. C. (1) i częściowo zeznania A. F. (2), która nie pamięta wielu szczegółów zdarzenia z uwagi na doznane obrażenia.

Powyższe układa się także w logiczna całość z wnioskami opinii biegłego K. W. co do tego, że bez wysokoenergetycznego urazu, spowodowanego okolicznościami zdarzenia pojazdów, nie doszłoby do tego rodzaju obrażeń. Należy mieć na uwadze także rozlegle obrażenia pozostałych pasażerek pojazdu prowadzonego przez M. W., które również według biegłych podróżowały w pasach bezpieczeństwa. Obrażenia wszystkich uczestników zdarzenia świadczą o masywnym uderzeniu z powodu znacznego przekroczenia dozwolonej prędkości. Także w świetle doświadczeń życiowych i wiedzy powszechnej, wiadomym jest, iż przy tak znacznej prędkości pojazdu (ponad 100 km/h) podczas zderzenia z twardą przeszkodą, pasy bezpieczeństwa nie są w stanie ochronić życia i zdrowia pasażerów.

Wobec przydatności opinii z postępowania karnego Sąd na podstawie art. 235 [2] § 1 punkt 2,3,5 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych i z dziedziny medycyny sądowej i medycznej rekonstrukcji wypadków drogowych zawnioskowany przez pozwanego. Wobec oczywistości twierdzeń i wniosków opinii, na których Sąd oparł ustalenia, nie było potrzeby przeprowadzenia wnioskowanego przez stronę pozwaną dowodu z opinii innego biegłego sądowego z dziedziny technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych oraz z dziedziny medycyny sądowej i medycznej rekonstrukcji wypadków drogowych. sam fakt niezadowolenia strony z istniejących już opinii, nie jest podstawą dopuszczenia dowodów z opinii kolejnych biegłych cię do tych samych, udowodnionych już, faktów.

Na podstawie art. 235 [2] § 1 punkt 2,3,5 k.p.c. Sąd pominął też dowód z opinii biegłego psychologa zawnioskowany w pozwie przez stronę powodową, gdyż do oceny wysokości zadośćuczynienia powodów z powodu śmierci ich córki dowód ten był nieprzydatny, a niezbędne ustalenia stanowiące podstawę rozstrzygnięcia wynikają ze zgromadzonej dokumentacji medycznej oraz zeznań powodów i świadków K. F. (2) i powodów.

Sąd na podstawie art. 235 [2] § 1 punkt 2,5 k.p.c. pominąć też dowód

z dokumentów zawnioskowany przez pozwanego w punkcie 9 odpowiedzi

na pozew ( k. 320 ) gdyż w aktach sprawy znajdują się wszelkie niezbędne dokumenty do rozpoznania sprawy, a dotyczące otrzymanych przez powodów świadczeń w związku ze śmiercią córki, co potwierdzają też w zeznaniach sami powodowie.

Sąd zważył:

Podstawą odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciela w sytuacji szkód doznanych na skutek wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 § 1 i § 4 k.c. oraz przepis art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.). Zgodnie z pierwszą z przytoczonych regulacji prawnych, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Wedle drugiego z cytowanych przepisów, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Na mocy prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Końskich z dnia 15 lutego 2022 r. sygn. akt II K 576/20, sprawcą przedmiotowego wypadku uznano M. W., kierującego pojazdem marki F. (...), ubezpieczonego w dniu zdarzenia w pozwanym S.T.U. E. Hestia. Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z art. 11 zd. 1 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

Bezsporne jest, że odpowiedzialność pozwanego ad. 2 w realiach niniejszej sprawy wynika z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawartego przez pozwanego ze sprawcą zdarzenia w wyniku którego śmierć poniosła córka powodów.

Podstawę odpowiedzialności cywilnej pozwanego przewidują przepisy art. 436 k.c. w zw. z art. 435 k.c. Ustanawiają one odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie ryzyka, przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa w art. 361 k.c. Związek przyczynowy między zdarzeniem, w którym uczestniczyła córka powodów, a skutkiem w postaci jej śmierci jest oczywisty. Wynikiem tego były po stronie powodów były traumatyczne przeżycia i zerwanie typowych relacji rodzinnych. Między powyższymi zdarzeniami zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Podstawą prawną dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci osoby najbliższej jest przepis art. 446 § 4 k.c., dodany ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy- Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731).

Stosownie do treści art.446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Obowiązanym do naprawienia szkody na podstawie art. 446 § 3 i 4 k.c. jest podmiot, który według reguł określonych dla danego zdarzenia szkodzącego ponosi odpowiedzialność deliktową za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, a w konsekwencji śmierć bezpośrednio poszkodowanego. Uprawnionymi do żądania kompensaty na tej podstawie są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą to być najbliżsi członkowie tej rodziny, a zatem powodowie jako rodzice poszkodowanej spełniają powyższe kryterium.

W ramach roszczenia z art. 446 § 4 k.c. kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Realizacja tego roszczenia ma pomóc dostosować się najbliższym członkom rodziny zmarłego do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej. Do okoliczności wpływających na wysokość tego świadczenia zaliczyć z pewnością należy tragizm przeżyć u osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny, stopień w jakim pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolni są zaakceptować obecny stan rzeczy. Skoro do świadczenia takiego mają prawo wyłącznie członkowie najbliższej rodziny to usprawiedliwionym pozostaje wniosek, że zadośćuczynienie ma kompensować nie tylko doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, lecz przed wszystkim przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga kompensaty, jest zatem prawo do życia w rodzinie wspólnie z dzieckiem, także dorosłym.

Pojęcie „odpowiedniej sumy zadośćuczynienia” ma charakter niedookreślony, albowiem zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, ale musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Sąd przy określaniu wysokości zadośćuczynienia ma obowiązek w każdym przypadku dokonywać oceny konkretnego stanu faktycznego i brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, stopień nasilenia cierpień psychicznych, ich długotrwałość, a także wiek poszkodowanego oraz rodzaj więzi jaka łączyła daną osobę z osobą zmarłą. Zadośćuczynienie ma rekompensować przedwczesną utratę członka rodziny, bowiem dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga kompensaty, jest praw do życia w rodzinie. Śmierć osoby najbliższej zawsze stanowi traumatyczne przeżycie. Więź między rodzicami a dzieckiem jest wartością niematerialną. Rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa podlega ochronie prawa. Więź rodzinną należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, a jej tak tragiczne zerwanie w wypadku niewątpliwie narusza dobra osobiste rodziny, powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy.

Kwota zadośćuczynienia musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwaną wartość, w związku z kompensacyjnym charakterem zadośćuczynienia, z drugiej jednak strony nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, lecz utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i stopie życiowej społeczeństwa (wyr. SN z dnia 3 czerwca 2011 r. III CSK 279/10, Lex nr 898254; wyr. SN z dnia 28 września 2001 r. III CKN 427/00, Lex nr 52766).

Pomimo tego, że zadośćuczynienie z art. 446 § 4 k.c. jest fakultatywne i zależy od uznania sądu, to w rozpoznawanej sprawie nie ulegało wątpliwości, że roszczenie powodów o zadośćuczynienie było uzasadnione. Powodowie doznali znacznego rozmiaru krzywdy na skutek śmierci ich 21-letniej córki. Łącząca ich więź uczuciowa była bardzo silna, łączyły ich bliskie i bardzo dobre relacje, uczucie miłości oraz wzajemne wsparcie. Rodzina żyła w zgodzie, miała stały kontakt w dniach powszednich i święta. Więź łącząca dziecko z rodzicem jest jedną z najsilniejszych więzi emocjonalnych, a śmierć córki powoduje ból i cierpienie nieukojone do końca życia. Zadośćuczynienie ma rekompensować przy tym doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej, a przede wszystkim przedwczesną utratę członka rodziny. Z uwagi na ciężar gatunkowy tego dobra osobistego, powinno ono zasługiwać na wzmożoną ochronę w porównaniu z innymi dobrami osobistymi, bowiem jego naruszenie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego.

Jak wyżej podniesiono powodowie byli bardzo związani z córką i mimo, że była skupiona na pracy i mieszkała z narzeczonym, nie zaniedbywała relacji rodzinnych. Jej śmierć naruszyła integralność rodziny. Przedwczesna śmierć córki była dla powodów nagłym, zaskakującym traumatycznym przeżyciem, na które nie byli w żadnym stopniu przygotowani.

Powodowie cały czas odczuwają pustkę, ich myśli są przy zmarłej córce, kultywują na co dzień pamięć o niej. Po śmierci córki wymagali terapii psychologicznej, którą przerwali na skutek pandemii.

Mając na względzie powyższe Sąd uznał, że żądana przez powodów wysokość zadośćuczynienia w wysokości 95.000,00 zł, po uwzględnieniu kwot zadośćuczynienia otrzymanych w toku postępowania likwidacyjnego przez (...) S. A., jest adekwatna do rozmiaru ich cierpień i zrekompensuje doznane przez nich krzywdy i cierpienia psychiczne.

Bez znaczenia przy tym dla wysokości kwoty zadośćuczynienia pozostają inne świadczenia, wypłacone powodom z tytułu: odprawy pośmiertnej, ubezpieczenia (...) i świadczenia za wypadek przy pracy od ZUS-u.

Ani odprawa pośmiertna, ani świadczenie uzyskane z tytułu umowy od następstw nieszczęśliwego wypadku, ani świadczenia z tytułu wypadku przy pracy należne od ZUS nie maja wpływu na wysokość zadośćuczynienia należnego od podmiotu odpowiedzialnego z tytułu OC. Wszystkie wymienione świadczenia mają różne podstawy prawne i kryteria, które muszą być spełnione do uzyskania każdego z nich.

Zgodnie z art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Postępowanie dowodowe nie wykazało, ażeby inny uczestnik zdarzenia przyczynił się do zaistnienia szkody. Wprawdzie kierujący pojazdem V. wyjechał z drogi podporządkowanej, zajeżdżając tym samym drogę pojazdowi prowadzonemu przez M. W., jednak pomiędzy zachowaniem kierującego pojazdem V. a zaistnieniem wypadku nie było normalnego związku przyczynowego. Gdyby bowiem M. W. jechał z dozwoloną, a nie z nadmierną prędkością, zderzenie pojazdów nie zaistniałoby, ponieważ opóźniłby dojazd do miejsca zdarzenia o tyle, że kierujący samochodem V. przejechałby bezpiecznie poza tor jego jazdy. Kierujący pojazdem V. nie przyczynił się zatem do zaistnienia wypadku i jego skutków, podobnie jak poszkodowana K. F. (1), która w chwili zdarzenia była zapięta pasami bezpieczeństwa,

Wobec powyższego powództwo podlegało uwzględnieniu w tym zakresie w całości.

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 §1 k.c, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. Odsetki należą się od momentu wymagalności roszczenia. Odszkodowanie należne od zakładu ubezpieczeń jest świadczeniem terminowym i zgodnie z art. 817 §1 k.c. w braku odmiennego porozumienia powinno być spełnione w terminie 30 dni, licząc od dnia zawiadomienia o wypadku. W niniejszej sprawie powód zgłosił pozwanemu szkodę w piśmie z dnia 1 marca 2023 r. Odsetki przysługują po upływie 30 dni od dnia 1 marca 2023 r.tj zawiadomienia o szkodzie. Zatem powodom należą się odsetki od dnia 2 kwietnia 2023 r., zgodnie z żądaniem.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1 i 3 sentencji wyroku.

Powodowie domagali się także zasądzenia stosownego odszkodowania w kwocie po 10.000,00 zł na rzecz każdego z nich w związku z pogorszeniem się ich sytuacji materialnej na skutek śmierci córki.

Zgodnie z art. 446 § 3 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Odszkodowanie, o którym mowa, winno pełnić rolę pewnego kompleksowego zrekompensowania wszelkich obecnych i także przyszłych szkód, które wiążą się z utratą osoby bliskiej.

Odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. ma służyć zrekompensowaniu szczególnej postaci uszczerbku, którym jest znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (a nie naprawieniu klasycznej szkody majątkowej), powstałe w następstwie tragicznego zdarzenia, którym jest śmierć najbliższego członka rodziny. Chodzi tu wprawdzie o szkodę o charakterze majątkowym, jednak najczęściej ściśle powiązaną i przeplatającą się z uszczerbkiem o charakterze niemajątkowym, a więc o szkodę często trudną do uchwycenia i ścisłego matematycznie zmierzenia, którą zazwyczaj wywołuje śmierć najbliższego członka rodziny. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 23.02.2018 r. w sprawie I ACa 2091/16 słusznie zauważył, że znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art.446 § 3 k.c., polega nie tylko na zmianie na gorsze sytuacji materialnej, ale także na utracie rzeczywistej możliwości uzyskania stabilnych warunków życiowych oraz ich realnego polepszenia. Odszkodowanie należne na podstawie art. 446 § 3 k.c. nie jest odszkodowaniem pełnym w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., lecz z woli ustawodawcy "stosownym", tj. takim, które ułatwi przystosowanie się uprawnionemu do zmienionej sytuacji życiowej. Przepis art. 446 § 3 k.c. stoi na straży prawa osoby bliskiej do utrzymania poziomu życia zbliżonego do dotychczasowego, pomimo śmierci osoby przyczyniającej się do zaspokajania potrzeb materialnych osoby bliskiej. Zdarzenia pozostające w związku ze śmiercią członka rodziny, które łagodzą skutki tej śmierci z punktu widzenia stabilności majątkowej osoby bliskiej, również muszą być brane pod uwagę.

Z punktu widzenia art. 446 § 3 k.c. istotne są nie tylko utracone dochody zmarłej osoby najbliższej, ale też pozbawienie możliwości korzystania przez najbliższych z faktycznego wsparcia zmarłego, również w przyszłości, w tym wykonywania przez niego różnego rodzaju świadczeń niepieniężnych na rzecz rodziny. Świadczenia te, jakkolwiek trudno wyliczalne, mają niewątpliwie swój wymiar majątkowy, bowiem zwalniają uprawnionych z konieczności pokrywania ich kosztów. Chodzi tu np. o wykonywanie różnych prac, w tym fizycznych, na rzecz rodziny. Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, lecz także na utracie realnej możliwości samej stabilizacji warunków życiowych lub ich realnego polepszenia.

W niniejszej sprawie nie wykazano po stronie powodowej znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. K. F. (1) w chwili śmierci miała dopiero 21 lat. Nie posiadała majątku. Otrzymywała wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę w kwocie ok. 2.600,00 -3.000,00 zł, z czego czyniła oszczędności na realizacje swoich planów życiowych. Od około dwóch lat mieszkała u narzeczonego. Jej życie wówczas skupiało się głównie na pracy i relacji narzeczeńskiej, planach założenia rodziny i budowie domu. Nie wiązała swojej przyszłości z domem rodzinnym, z pracą w rodzinnym gospodarstwie rolnym. Wspierała rodziców materialnie w zwyczajowo przyjęty dla rodzin sposób. Nie było to wsparcie systematyczne, ani stałe. Nie wykraczało poza zwykłe relacje tego typu między rodzicami a dorosłym dzieckiem. Nie ma podstaw do przyjęcia, aby pomoc materialna niesiona powodom przez K. F. (1) w przyszłości, zwiększyłaby dotychczasową skalę. K. frankowska planowała założenie rodziny, małżeństwo i kosztowną inwestycję w postaci budowy domu, co w przyszłości miałoby przełożenie na konieczność utrzymywania własnej rodziny. Trudno założyć, że K. F. (1) partycypowałaby w kosztach utrzymania domu rodzinnego i wspierała finansowo rodziców, tak jak sugerują powodowie. Zważyć należy, iż powodowie mieszkają w otoczenie jeszcze trójki swoich dorosłych dzieci i ich wsparciu. Nie ma podstaw do przyjęcia, że to zmarła córka byłaby wyłącznie ich ostoją życiową. Powodowie nie wiązali planów ze zmarłą córką, jako następczynią na ich gospodarstwie, skoro przekazali je innemu dziecku, na wsparcie finansowe którego winni przede wszystkim liczyć i obecnie, i w przyszłości. Należy zauważyć także, że już w chwili śmierci córki powód pozostawał na rencie chorobowej, a powódka nie osiągała żadnego dochodu, zajmując się domem, i wspólnie z dziećmi prowadząc gospodarstwo rolne. Zatem sytuacja materialna powodów na skutek śmierci córki nie uległa zmianie na gorsze i pozostaje taka sama jak przed wypadkiem.

Wobec powyższego powództwo R. F. i A. F. (1) w zakresie odszkodowania, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c. podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt 2 i 4 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt 5 i 6 sentencji wyroku w oparciu o zasadę wynikającą z art. 100 zd. 1 k.p.c.

Każdy z powodów wnosił o zasądzenie na jego rzecz kwoty 105.000 zł. a zasądzono na ich rzecz kwoty po 95.000 zł, czyli każdy z nich wygrał sprawę w 90%, jednocześnie przegrywając ją w 10%.

Na koszty procesu każdego z powodów i pozwanego ad. 2 składają się:

- opłata sądowa 5.250 zł. z czego 90% to 4750 zł. a 10% to 525 zł.

- koszty pełnomocnika każdego powoda i pozwanego ad. 2 – po 5417 zł. z czego 90% to kwota 4875 zł. a 10% - 542 zł.

Każdy z powodów zapłacił po 1500 zł. opłaty sądowej a powinien 525 zł.

Wobec powyższego pozwany ad. 2 winien każdemu zwrócić z powyższego tytułu kwoty po 5850 zł. ( 975 zł. + 4875zł. ) o czym orzeczono w punkcie 5 i 6 sentencji wyroku oraz uregulować na rzecz SP pozostałą część nieuiszczonej opłaty od uwzględnionego powództwa w łącznej wysokości 7550 zł. ( [4750 – 975 zł = 3775 zł.] x 2), o czym orzekł w punkcie 7 sentencji wyroku.

Powyższe rozstrzygnięcie o kosztach wynika także z faktu, że Sąd w oparciu o zasadę z art. 102 k.p.c. nie obciążył powodów kosztami procesu od oddalonej części powództwa o czym orzekł w punkcie 8 sentencji wyroku. Sąd miał na uwadze charakter przedmiotowej sprawy, w której wysokość roszczenia nie podlega matematycznemu obrachunkowi, a zależy od uznania Sądu, a także sytuację życiową powodów.

Zastosowanie zasady z art. 102 k.p.c. legło u podstaw nie obciążenia powodów kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego ad. 1, także z uwagi sytuację życiową powodów, charakter sprawy, a przede wszystkim postawę samego pozwanego, który pierwotnie przyjął na siebie odpowiedzialność za szkodę co do zasady, a nawet wypłacił im określone świadczenie, co mogło u powodów zrodzić przeświadczenie o zasadności wytoczenia powództwa właśnie przeciwko temu podmiotowi, o czym orzeczono w punkcie 9 sentencji wyroku.

Sąd nie uwzględnił przy tym żądania zasądzenia na rzecz każdego z powodów kosztów zastępstwa prawnego według określonych w pozwie kwot, stanowiących dwukrotność stawki podstawowej. W przepisie art. 109 § 2 k.p.c. określone zostały kryteria, które sąd powinien brać pod uwagę rozstrzygając o wysokości kosztów procesu. Z treści tego przepisu wynika, że należy brać pod uwagę celowość i niezbędność kosztów z uwagi na charakter sprawy. Przy czym charakter sprawy obejmuje szeroki katalog okoliczności, do którego zaliczyć należy: wartość przedmiotu sporu, tryb rozpoznania sprawy, zakres materiału dowodowego, złożoną konfigurację podmiotową, ilość żądań podlegającą rozpoznaniu czy stopień skomplikowania pod względem prawnym (zob. M. Uliasz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, C.H. Beck, wyd. 2) a także przedmiot sporu, prostota lub złożoność stanu faktycznego, trudności dowodzenia lub ich brak, precedensowy charakter sprawy. Uszczegółowienie tych kryteriów stanowi treść art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. stanowiący, iż przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez zawodowego pełnomocnika sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Nakład pracy pełnomocnika powodów oraz jej wkład w przyczynienie się do zakończenia postępowania nie odbiegały swoim zakresem od czynności zwyczajowo podejmowanych w tego typu sprawach. Pełnomocnik nie zaprezentował żadnej innowacyjnej taktyki procesowej, a wręcz przeciwnie, złożył pozew przeciwko podmiotowi, który okazał się nieodpowiedzialny za szkodę wyrządzoną powodom.

Sędzia Małgorzata Pilarczyk