Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Rejonowego w Gorlicach

z dnia 20 czerwca 2024 r.

Wnioskiem z dnia 15 listopada 2022 r. wnioskodawcy J. W., W. W. (1), E. Ś. oraz Z. W. wnieśli o stwierdzenie, że wnioskodawcy w udziałach po ¼ części nabyli przez zasiedzenie z dniem 17 marca 2014 r. części niezabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w Gorlicach prowadzi Księgę Wieczystą numer (...), w której prawo własności ujawnione jest na rzecz uczestników postępowania E. W. i L. W. na zasadach wspólności małżeńskiej majątkowej.

W uzasadnieniu podali, że przedmiotem wniosku jest część nieruchomości stanowiącej obecnie działkę ewidencyjną nr (...), położona w W.. Prawo własności przedmiotowej nieruchomości przysługuje obecnie uczestnikom L. W. i E. W. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, którzy otrzymali ją umową darowizny od K. P. (1) w 2002 r. (wówczas działka ta posiadała oznaczenie nr (...), a wcześniej oznaczona była jako działka nr (...)). Wyjaśnili, że co najmniej od 17 marca 1984 r. w posiadaniu samoistnym części nieruchomości stanowiącej obecnie działkę ewidencyjną nr (...) byli F. W. i jego żona Z. W.. Przedmiotowa nieruchomość przylega bowiem bezpośrednio do innych nieruchomości stanowiących własność F. W., a to działki nr (...) i (...). Okoliczność tą potwierdza dołączony do wniosku szkic orientacyjny z 1971 r. na którym były naniesione planowane do wybudowania przez F. W. zabudowania mieszkalne i gospodarze na działce nr (...) w W.. Po lewej stronie od działki nr (...) położona jest działka nr (...) (posiadająca wówczas oznaczenie jako (...)) w stosunku do której już wówczas na mapie wskazano, że są to grunty własne F. W.. Jednakże z uwagi na to, że w późniejszym czasie dla działki nr (...) został w dniu 27 maja 1975 r. wydany Akt Własności Ziemi na nazwisko G. W. (była matką F. W. – poprzednika prawnego wnioskodawców) to wnioskodawcy w okresie samoistnego posiadania dla działki objętej wnioskiem liczą od dnia 17 marca 1984 r. Wskazali, że w okresie od 17 marca do 15 kwietnia 1984 r. został wykonany przez geodetę uprawnionego M. P. (1) operat pomiarowy z podziału działki nr (...) w W. na działki budowlane. Na stronie 10 tego operatu została umieszczona mapa z projektem podziału działki nr (...) na działki nr (...), (...), (...) i (...), a nowo projektowana działka nr (...) graniczyła bezpośrednio z działką nr (...) (która w późniejszym czasie zmieniła oznaczenie na działkę nr (...), a obecnie jest to działka nr (...)). Na stronie 11 i 12 operatu znajduje się protokół graniczny z dnia 17 marca 1984 r., w którym wskazano uczestników uczestniczących z ustaleniu granic, w tym wskazano F. W. nr domu (...)– jako właściciela działki nr (...). Na protokole granicznym podpis swój złożył poprzednik prawny wnioskodawców F. W.. F. W. został właścicielem sąsiednich działek nr (...) i (...) w W. na podstawie aktu własności ziemi z dnia 27 maja 1975 r. nr (...). Wskazali, że F. W., a następnie wnioskodawcy korzystali z części działki nr (...), która ma nieregularny kształt, jest zarośnięta drzewami i przez tą działkę płynie ciek wodny. Działka nr (...) przylega bezpośrednio do innych działek, to wnioskodawcy utrzymywali w należytym stanie ciek wodny przebiegający przez działkę nr (...), a także utrzymywali w należytym stanie tą działkę, w tym porastające ją drzewa. F. W. wypłacono odszkodowanie z tytułu uszkodzenia płotów rolnych oraz został obciążony opłatą melioracyjną. Podali, że po śmierci F. W. nikt nie zgłaszał jakichkolwiek pretensji do tego, że wnioskodawcy korzystają z części działki nr (...) i są w jej wyłącznym samoistnym posiadaniu. Dopiero w 2022 r. uczestnicy zgłosili wnioskodawcom pretensje do części działki nr (...) i wystąpili do Burmistrza B. o rozgraniczenie działki nr (...) z sąsiednimi działkami, w tym z działkami nr (...) i (...) stanowiących własność wnioskodawcy.

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy E. W. oraz L. W. wnieśli o oddalenie wniosku w całości oraz zasądzenie od każdego z wnioskodawców na rzecz każdego z uczestników postępowania kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko podali, że ani F. W. (zmarły w 1991 r.) ani też jego żona – wnioskodawczyni Z. W., jak również ich dzieci nie byli nigdy w samoistnym posiadaniu żadnej części nieruchomości stanowiącej obecnie działkę ewidencyjną nr (...) (poprzednio (...)). Zmarły w dniu 28 sierpnia 1991 r. F. W. był synem G. W. zmarłej w dniu 14 grudnia 1988 r. i F. W. zmarłego w 1960 r. G. W. wraz z F. W. posiadali sześcioro dzieci, tj. syna F. W., męża wnioskodawczyni Z. W., córkę K. P. (1), która jest matką uczestniczki E. W., syna W. W. (2), córkę Z. Z. (1), córkę E. K. oraz córkę I. N., którzy zmarli. Działka objęta wnioskiem powstała z podziału działki nr (...), która znajdowała się w posiadaniu G. W. i jej męża F. W.. Działka nr (...) podzieliła się na działki (...) i (...). Na działce (...) posadowiony był stary dom należący do małżonków G. W. i F. W., którzy mieszkali tam wraz z dziećmi. F. W. zmarł w 1960 r. Po jego śmierci w domu pozostała żona G. W. oraz syn F. W. i córka K. P. (1). Pozostałe dzieci G. i F. W. wyprowadzili się wcześniej z domu rodzinnego. F. W. (mąż wnioskodawczyni) otrzymał od rodziców działkę nr (...), gdzie wybudował w latach 70-tych XX wieku nowy dom mieszkalny. Podstawą nabycia przez F. W. prawa własności działki nr (...) był AWZ załączony do wniosku. K. P. (1) wyszła za mąż w 1972 r. i przeniosła się do domu rodzinnego męża, a wraz z nią mieszkała tam również jej matka G. W.. Działka nr (...) o powierzchni 0,66 ha pozostawała w posiadaniu G. W. i została ona w testamencie z dnia 4 października 1988 r. zapisana przez G. W. w części o powierzchni 0,26 ha dla córki K. P. (1) a w części o powierzchni 0,40 ha dla córki Z. Z. (1). G. W. wskazała w testamencie, że „pozostałe dzieci uważam za zaspokojone” i że nie posiada więcej majątku. Spadek po G. W. nabyły córka K. P. (1) w 1000/3000 i córka Z. Z. (1) w 2000/3000. W 2000 r. działka nr (...) o powierzchni 0,66 ha uległa podziałowi na działkę nr (...) o pow. 0,42 ha oraz na działkę nr (...) o pow. 0,24 ha. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 29 listopada 2000 r. sygn. akt I Ns 497/00 o zniesieniu współwłasności działka nr (...) o pow. 0,42 ha została przyznana na wyłączną własność W. W. (2), a działka nr (...) o pow. 0,24 ha została przyznana na wyłączną własność K. P. (1). Kolejno działka nr (...) uległa podziałowi na działkę nr (...) oraz działkę nr (...). Na mowy umowy darowizny z dnia 18 lutego 2002 r. działka nr (...) została podarowana przez K. P. (1) na rzecz E. W. i L. W., a działka nr (...) została podarowana przez W. W. (2) na rzecz E. W. i L. W.. W 2018 r. działka nr (...) ulegała podziałowi na działkę nr (...) oraz na działkę nr (...). Uczestnicy podnieśli, że południowa część działki nr (...) stanowi siedlisko uczestników, natomiast wschodnia i północna części działki nr (...) porośnięta jest drzewami i krzakami, a nadto płynie tam ciek wodny o stromych skarpach. Uczestnicy zaprzeczyli, aby jakakolwiek część działki nr (...) znajdowała się w posiadaniu wnioskodawców, bądź też ich poprzedników prawnych. Zdaniem uczestników, wnioskodawcy nie wykazali w żaden sposób, aby działka objęta wnioskiem znajdowała się w samoistnym posiadaniu F. W., jego żony Z. W. oraz ich dzieci. Okoliczność, że przedmiotowa nieruchomość położona jest w sąsiedztwie działki nr (...) stanowiącej własność F. W. – męża wnioskodawczyni nie dowodzi, że F. W., jego żona czy ich dzieci byli kiedykolwiek posiadaczami tej działki, zwłaszcza, że północna i wschodnia części działki nr (...) nie stanowiła nigdy pola rolnego, a przepływa przez nią ciek wodny, na którego stromych skarpach rosną drzewa i krzaki. Nie ma żadnego znaczenia dla żądania wniosku okoliczność, że F. W. syn G. podpisał operat pomiarowy działki nr (...) z dnia 15 kwietnia 1984 r. w zakresie odnoszącym się do działki nr (...) oraz protokół graniczny, albowiem niesporne jest, że w testamencie z dnia 4 października 1988 r. G. W. zapisała działkę nr (...) częściowo na rzecz K. P. (1) a częściowo na rzecz Z. Z. (1). Oznacza, to że F. W. nie mógł być samoistnym posiadaczem działki nr (...). Operat pomiarowy dotyczył zupełnie innej działki niż wskazana we wniosku, stąd nie sposób uznać, że może on stanowić jakikolwiek dowód na posiadanie samoistne działki nr (...) przez F. W..

W piśmie procesowym z dnia 3 stycznia 2023 r. wnioskodawcy ustosunkowali się do stanowiska uczestników wyrażonego w odpowiedzi na wniosek.

Pismem z dnia 13 grudnia 2023 r. wnioskodawcy J. W., W. W. (1), E. Ś. oraz Z. Z. (1) ostatecznie wnieśli o stwierdzenie, że wnioskodawcy w udziałach po ¼ części nabyli przez zasiedzenie z dniem 17 marca 2014 r. niezabudowaną nieruchomość stanowiącą działkę ewidencyjną (...) o pow. 0.1878 ha, położoną w W., dla której Sąd Rejonowy w Gorlicach V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz niezabudowaną nieruchomość stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,0058 ha, położoną w W., dla której Sąd Rejonowy w Gorlicach V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2024 r. Sąd Rejonowy w Gorlicach na mocy art. 510 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w charakterze uczestników postępowania: R. W., M. W. (1) oraz S. W..

W pismach procesowych z dnia 5 lutego 2024 r. uczestnicy postępowania: R. W., M. W. (1) oraz S. W. wnieśli o oddalenie wniosku o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie prawa własności projektowanej do wydzielenia działki nr (...) w W. powstałej z podziału działki nr (...).

Uczestnicy zaprzeczyli, aby wnioskodawcy posiadali samoistnie projektowaną działkę nr (...) w W. i mogli nabyć prawo własności tej działki przez zasiedzenie. Uczestnicy podali, że działka nr (...) znajdowała się w posiadaniu W. W. (2), a obecnie znajduje się w posiadaniu jego następców prawnych. Uczestnicy zaprzeczyli, aby wnioskodawcy bądź ich poprzednik prawny wykonał na projektowanej działce nr (...) jakiekolwiek akty samoistnego posiadania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obszar zasiedzenia wyznacza działka ewidencyjna numer (...) o powierzchni 0,0058 ha powstała w wyniku podziału działki ewidencyjnej nr (...) oraz działka ewidencyjna numer (...) o powierzchni 0,3767 ha powstała w wyniku podziału działki ewidencyjnej nr (...) zgodnie z projektem podziału nieruchomości sporządzonym przez uprawnionego geodetę P. K..

Nieruchomość położona w W., jednostka ewidencyjna B., składająca się z działki numer (...) o powierzchni 0,3825 ha, objęta Księgą Wieczystą numer (...) stanowiła własność W. W. (2) syna F. i G.. W dziale III ww. Księgi Wieczystej wpisano ostrzeżenie o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w zakresie prawa własności spowodowanej zmianą właściciela wynikającą z treści akt poświadczenia dziedziczenia z dnia 31 października 2022 r., gdyż Notariusz M. K. (1) z Kancelarii Notarialnej w G. stwierdziła, że spadek po W. W. (2) nabyli: K. W. (1) c. B. i Z., R. W. s. W. i K., M. W. (2) s. W. i K. oraz S. W. s. W. i K.. Kolejno wpisano w dziale III KW nr (...) ostrzeżenie o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w zakresie prawa własności spowodowanej zmianą właściciela wynikającą z treści akt poświadczenia dziedziczenia po K. W. (1), Rep. A numer (...) z dnia 9 czerwca 2023 r., gdyż Notariusz M. K. (1) z Kancelarii Notarialnej w G. stwierdziła, że spadek po K. W. (1) nabyły dzieci jej i W., tj. R. W., M. W. (2) oraz S. W..

Nieruchomość położona w W., jednostka ewidencyjna B., składająca się z działki numer (...) o powierzchni 0,2731 ha, objętej Księgą Wieczystą numer (...) stanowi własność na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej E. W. i L. W..

(dowód: wydruk KW nr (...) – k. 12-16; wypis z rejestru gruntów dla działki ewidencyjnej nr (...) – k. 87; wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 88; odpis skrócony aktu zgonu W. W. (2) – k. 203; odpis skrócony aktu zgonu K. W. (1) – k. 204; opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196)

Sporny grunt to obecnie zalesiona działka o nieregularnym kształcie, przez którą przepływa ciek wodny. Na działce ewidencyjnej numer (...) znajduje się studnia, od której bieg zaczyna ciek wodny w kierunku działki nr (...) (drogi publicznej) przez działkę ewidencyjną numer (...). Sporny fragment gruntu graniczy od wschodniej strony z nieruchomością wnioskodawców, składającej się z działek ewidencyjnych nr (...) (grunt rolny i pastwisko) oraz nr (...), której wnioskodawcy posiadają budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy.

( bezsporne, a nadto dowód: wypis z rejestru gruntów – k. 18; wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 89; oględziny nieruchomości z dnia 22 czerwca 2023 r. – k. 166-167 )

W rejestrze gruntów wsi W. z dnia 29 lutego 1968 r. w pozycji 273 wpisana jest działka nr (...) o powierzchni 0.88 ha, jako właściciel ujawniona jest G. W. córka F. i M.. Z rejestru gruntów wynika, że działka nr (...) została podzielona w 1975 r. na działki nr (...) o powierzchni 0.66 ha i nr (...) o powierzchni 0.22 ha. Działka nr (...) pozostała w jednostce rejestrowej nr 273, zaś działka nr (...) została przeniesiona pozycji rejestrowej nr 124 gdzie właścicielem jest F. W. syn F. i G..

Działka ewidencyjna nr (...) została objęta Aktem Własności Ziemi nr (...) z dnia 22 maja 1975 roku na mocy którego właścicielem została G. W. córka F. i M..

Działki ewidencyjne numer (...) zostały objęte Aktem Własności Ziemi nr (...) z dnia 22 maja 1975 roku na mocy którego właścicielem został F. W. syn F. i G..

(dowód: kserokopia Aktu Własności Ziemi (...) – k. 42; opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196)

F. W. oraz G. W. byli małżeństwem. Mieli sześcioro dzieci, tj. F. W., K. P. (1), W. W. (2), Z. Z. (1), E. K. oraz I. N..

(bezsporne)

F. W. zmarł w 1960 r. Po jego śmierci syn F. W. przejął niejako rolę głowy rodziny. Wspierał matkę, pomagał jej w domu. W drewnianym domu rodzinnym, znajdującym się na działce ewidencyjnej numer (...), zamieszkiwali wówczas G. W. oraz jej dzieci, to jest F. W. oraz K. W. (2). Pozostałe dzieci były samodzielne i zamieszkiwały z własnymi rodzinami. W. W. (2) zamieszkiwał u swojej małżonki wraz z teściami. Na działce nr (...) znajdowała się studnia, która służyła do zaopatrzenia drewnianego domu w wodę i pojenia zwierząt. W 60-tych i 70-tych XX wieku w okolicy studni rosły drzewa owocowe, które zbiegiem lat zostały wycięte przez F. W. albo zgniły.

Od końca lat 60-tych XX wieku po północno-zachodniej stronie od zabudowań, posadowionych na działce numer (...), znajdował się porośnięty drzewami i krzakami zagajnik nazywany przez członków rodziny „paryją”. W tamtym czasie nieruchomość G. W. sąsiadowała z gruntami rolnymi. W sąsiedztwie nie było zabudowań.

Po zawarciu związku małżeńskiego Z. W. wprowadziła się do męża F. W.. Z. i F. małżonkowie W. prowadzili posiadane przez G. W. gospodarstwo rolne, pracowali w nim, podejmowali decyzji odnośnie sadzenia drzew. Na początku lat 70-tych F. W. zasadził rząd modrzewi w miedzy, tj. po wchodniej stronie zalesionej „paryji” wzdłuż drogi dojazdowej do zabudowań. Stosunki rodzinne układały się poprawnie z G. W.. F. i Z. małżonkowie W. podjęli decyzję o budowie budynku mieszkalnego na działce ewidencyjnej numer (...). Na budowę domu zaciągnęli kredyt w Banku (...) w dniu 18 października 1971 r. W punkcie 6 skryptu dłużnego wskazano, że F. W. zgadza się, aby Bank (...), gdy uzna to za celowe, wniósł na podstawie tego skryptu o wpis hipoteki do księgi wieczystej nr (...) uregulowanej na nieruchomości stanowiącej jego własność.

Pod koniec lat siedemdziesiątych F. W. ogrodził swoją nieruchomość, która została mu przekazana przez matkę G. W., a stanowiącą działkę ewidencyjną numer (...). Ogrodzenie zostało uwidocznione podczas wykonywania zdjęć lotniczych w 1987 r. F. W. wykonał w ogrodzeniu furtkę, przez którą można było przechodzić na sporną „paryję” w kierunku pastwiska i studni.

(dowód: szkic orientacyjny z 1971 r. dla działki nr (...) w W. – k. 17; skrypt dłużny nr 2-7-56 z dnia 18 października 1971 r. – k. 231; dokument obowiązkowego ubezpieczenia budynków i mienia oraz rolników od nieszczęśliwego wypadku – k. 231; szkic sytuacyjny budynku mieszkalnego ob. F. W. w W. nr domu 128 – k. 234; szkic orientacyjny Wsi W. z 1971 r. – k. 236; opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196; zeznania uczestnika R. W. protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 00:44:37-01:01:02; zeznania uczestnika M. W. (2) protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:01:03-01:19:19; M. K. (2) protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:19:20-01:39:07; zeznania świadka M. O. protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:39:08-01:53:34; zeznania świadka M. B. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:03:29-00:33:31; zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52; przesłuchanie uczestniczki E. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 02:09:32-02:30:40; przesłuchanie uczestnika R. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:05:13-00:15:32; przesłuchanie uczestnika M. W. (2) z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:15:33-00:25:08; przesłuchanie uczestnika S. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:25:08-00:38:52; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

W 1972 r. związek małżeński zawarła K. W. (2), która obecnie nosi nazwisko P.. Zamieszkała u małżonka w W.. W 1973 r. S. i K. P. (1) zaczęli realizować budowę własnego domu. Od tego czasu relacje Z. W. i G. W. uległy pogorszeniu, gdyż teściowa wybrała swoją córkę K. P. (1), której pomagała przy wychowaniu córki. Z. W. miała pretensje do teściowej, że jej nie pomaga w wychowaniu dzieci. G. W. odwiedzała swoją córkę, mimo że sama mieszkała w drewnianym domu obok nowego domu Z. W.. W 1977 r. G. W. na stałe przeprowadziła się do córki K. P. (1).

(dowód: zeznania świadka M. K. (2) protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:19:20-01:39:07; zeznania świadka M. B. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:03:29-00:33:31; zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

W dniu 1 marca 1984 r. zostało zainicjowane postępowanie dotyczące podziału działki ewidencyjnej numer (...) położonej w W.. Prace geodezyjne zlecono geodecie M. P. (1), który dokonał podziału działki nr (...) na działki ewidencyjne numer (...), (...), (...) i (...). W ramach tego podziału został spisany protokół graniczny z dnia 17 marca 1984 r., który F. W. podpisał jako właściciel działki (...).

(dowód: operat pomiarowy z podziału działki ewidencyjnej nr (...) na działki budowlane – k. 19-39; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52 )

W dniu 14 grudnia 1988 roku zmarła G. W..

(bezsporne)

Na podstawie decyzji z dnia 11 grudnia 1990 r. przyznano F. i G. W. zam. W. (...) odszkodowanie w wysokości 7.795 zł za szkody w plonach wyrządzonych w związku z wykonaniem na gruncie melioracji wodnych.

(dowód: kserokopia decyzji z dnia 11 grudnia 1990 r. – k. 43; zeznania uczestnika R. W. protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 00:44:37-01:01:02; zeznania uczestnika M. W. (2) protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:01:03-01:19:19

Decyzją z dnia 21 stycznia 1991 r. Urząd Rejonowy w G. naliczył W. F. i G. zam. W. (...)opłatę melioracyjną w wysokości 290.992 zł jako zwrot części kosztów poniesionych przez Państwo za wykonaną w latach 1989-1990 meliorację wodną.

(dowód: kserokopia decyzji z dnia 21 stycznia 1991 r. – k. 44 zeznania uczestnika R. W. protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 00:44:37-01:01:02; zeznania uczestnika M. W. (2) protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 01:01:03-01:19:19

W dniu 28 sierpnia 1991 roku zmarł F. W.. Spadek po F. W. nabyli: Z. W. oraz dzieci: J. W., E. K. i W. W. (1).

(bezsporne, a nadto dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 19 maja 2000 r., sygn. akt I Ns 226/00 – k. 45 )

Po śmierci F. W. relacje rodzinne uległy znacznemu pogorszeniu. Z. W. czuła się pokrzywdzona, że jej małżonek nie otrzymał należnej części spadku po G. W., natomiast pomagał swojemu rodzeństwu.

(dowód: zeznania uczestnika R. W. protokół rozprawy z dnia 7 marca 2023 r. 00:44:37-01:01:02; zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52; przesłuchanie uczestniczki E. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 02:09:32-02:30:40; przesłuchanie uczestnika R. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:05:13-00:15:32; przesłuchanie uczestnika M. W. (2) z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:15:33-00:25:08; przesłuchanie uczestnika S. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:25:08-00:38:52; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Gorlicach, sygn. akt I Ns 175/95 z dnia 22 sierpnia 1995 r. działka ewidencyjna nr (...) w wyniku stwierdzenia nabycia spadku po G. W. stała się współwłasnością K. P. (1) c. F. i G. w 1000/3000 części oraz Z. Z. (1) c. F. i G. w 2000/3000 części.

W toku prowadzonego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, na rozprawie w dniu 22 sierpnia 1995 r., Z. W. wskazała, że nie uznaje testamentu G. W. za ważny, ponieważ spadkodawczyni miała jeszcze jednego syna F. W., który całe życie pracował w spadkowym gospodarstwie, mieszkał z matką i nie otrzymał w testamencie swojej części. Oświadczyła, że według niej mężowi F. W. należało się jeszcze 26 arów i dlatego testament jest nieważny, ponieważ nie otrzymał tychże 26 arów. Twierdziła, że małżonek ma mniej niż wynikałoby to z tego, co spłacił swoje siostry. Podobne stanowisko co uczestniczka Z. W. w toku tegoż postępowania zaprezentowały również jej dzieci, tj. W. W. (1) i E. K.. W. W. (1) podał, że testament był zrobiony po kryjomu bez wiedzy jego ojca F. W..

(dowód: kserokopia testamentu G. W. z dnia 4 października 1988 r. – k. 64; kserokopia postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 22 sierpnia 1995 r., sygn. akt I Ns 179/95 – k. 65; akta sprawy Sądu Rejonowego w Gorlicach o sygnaturze akt I Ns 171/95, a w nich: protokół rozprawy z dnia 22 sierpnia 1995 r. – k. 26-27, postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 22 sierpnia 1995 r., sygn. akt I Ns 179/95 – k. 28; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Na podstawie umowy darowizny dnia 7 lipca 1997 r. Rep. A nr (...) udział wynoszący 2000/3000 części w działce nr (...) został przekazany przez Z. Z. (1) c. F. i G. na rzecz W. W. (2) s. F. i G..

(dowód: opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196 )

W dniu 25 lipca 2000 r. W. W. (2) oraz K. P. (1) złożyli wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w W., składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni 0,66 ha. W uzasadnieniu wniosku podali, że współwłaściciele wyrażają zgodę na podział istniejącej nieruchomości, lecz stan ten zaprzecza uczestniczka Z. W.. Na rozprawie w dniu 6 października 2000 r. wnioskodawcy W. W. (2) oraz K. P. (1) oświadczyli, że Z. W. jest ich bratową, która jest właścicielem sąsiedniej działki nr (...). Podali, że z Z. W. pozostają w konflikcie oraz, że wnieśli sprawę do Sądu, bo Z. W. nie pozwoliłaby mierzyć na gruncie żadnemu prywatnemu geodecie. Granica pomiędzy działkami nr (...) i (...) jest sporna, zaś Z. W. nie użytkuje działki nr (...). O terminie rozprawy wyznaczonej w dniu 6 października 2000 r. została zawiadomiona Z. W., która nie stawiła się w charakterze strony. Postanowieniem z dnia 6 października 2000 r. Sąd zwolnił od dalszego udziału w sprawie Z. W..

Postanowieniem z dnia 29 listopada 2000 r., sygn. akt I Ns 497/00, Sąd Rejonowy w Gorlicach ustalił, że przedmiotem zniesienia współwłasności jest nieruchomość położona w W. składająca się z działki ewidencyjnej nr (...) o pow. 0.66 ha objęta KW nr (...) (pkt I), ustalił, że zgodnie z mapą uzupełniającą z projektem podziału geodety uprawnionego M. P. (2) z dnia 13 listopada 2000 r. działka nr (...) ulega podziałowi na działki ewidencyjne o numerach: (...) o pow. 0,42 ha i (...) o pow. 0,24 ha, natomiast oznaczenie działki nr (...) anulowano (pkt II), dokonał zniesienia współwłasności w ten sposób, że działkę ewidencyjną nr (...) o pow. 0,42 ha przyznał na własność W. W. (2), a działkę ewidencyjną nr (...) o pow. 0,24 ha przyznał na własność K. P. (1).

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w G. z dnia 29 listopada 2000 r. – k. 66; mapa uzupełniająca podziału nieruchomości – działki nr (...) – k. 67; akta sprawy Sądu Rejonowego w Gorlicach o sygnaturze akt I Ns 497/00, a w nich: wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości z daty wpływu 25 lipca 2000 r., pismo W. W. (2) z daty wpływu 21 sierpnia 2000 r. – k. 5; pismo W. W. (2) z daty wpływu 4 września 2000 r. – k. 6; protokół rozprawy z dnia 6 października 2000 r. – k. 12-13; protokół rozprawy z dnia 20 listopada 2000 r. – k. 25; postanowienie Sądu Rejonowego w Gorlciach z dnia 29 listopada 2000 r. – k. 26; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Przed dokonaniem sprawy o zniesienie współwłasności K. P. (1) uprawiała zachodnią część wydzielonej działki ewidencyjnej nr (...). Już wówczas pomiędzy K. P. (1) a Z. W. dochodziło do wyzwisk i konfliktów.

(dowód: zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Aktem notarialnym z dnia 18 lutego 2002 r. K. P. (1) darowała córce E. W. oraz jej mężowi L. W., do majątku wspólnego, działkę ewidencyjną numer (...) o powierzchni 0,24 ha, niezabudowaną, położoną w W..

(dowód: akt notarialny z dnia 18 lutego 2022 r., Rep. A nr (...) – k. 69-72; akt notarialny z dnia 10 kwietnia 2022 r. Rep. A (...) – k. 73-74 zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35)

Na podstawie operatu podziału (...) przyjętego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 4 kwietnia 2002 r. działka ewidencyjna nr (...) o powierzchni 0,42 ha została podzielona na działki (...) o powierzchni 0,04 ha i (...) o powierzchni 0,38 ha.

(dowód: opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196 )

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2003 r. zatwierdzono projekt budowy i wydano E. W. i L. W. pozwolenie na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działce ewidencyjnej nr (...).

(dowód: decyzja z dnia 24 kwietnia 2003 r. – k. 75)

Za utrzymanie fragmentu wybetonowanego cieku wodnego odpowiadali początkowo odpowiadali synowie Z. W., a potem zajął się wykaszaniem trawy zięć Z. W. – B. Ś.. Zięć wnioskodawczyni zajmuje się utrzymaniem wybetonowanego cieku wodnego od około 20 lat. W zalesionej części spornego gruntu znajduje się ciek wodny o naturalnym przebiegu. W okolicy cieku wodnego wykaszał również sąsiad W. R..

(dowód: zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52; przesłuchanie uczestniczki E. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 02:09:32-02:30:40; przesłuchanie uczestnika S. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:25:08-00:38:52; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Na spornym gruncie znajduje się pryzma uformowana z materiału organicznego w postaci gałęzi, liści, mchu itp. przebiegająca wzdłuż rowu. W zalesionej części nieruchomości ujawnione zostały wyloty kanałów odwadniających z zabudowanej części nieruchomości E. W. oraz L. W.. Na zachodniej części uskoku znajdują się nasadzenia drzew iglastych typu jodła i świerk, sadzone po 2000 r. przez Z. W.. Wnioskodawcy oraz uczestnicy E. W. oraz L. W. zbierali suche gałęzie w „paryji”.

(dowód: zdjęcie nr 5 – k. 187; zdjęcie nr 12 – k. 190; zdjęcie nr 13 i 14 – k. 191; oględziny nieruchomości z dnia 22 czerwca 2023 r. – k. 166-168; zeznania świadka K. P. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:35:34-00:58:35; przesłuchanie wnioskodawcy J. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 00:58:36;01:34:07; przesłuchanie wnioskodawcy W. W. (1) protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 01:34:08-02:08:52; przesłuchanie uczestniczki E. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 02:09:32-02:30:40; przesłuchanie uczestnika L. W. protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2023 r. 02:30:40-02:43:54; przesłuchanie uczestnika S. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:25:08-00:38:52; przesłuchanie wnioskodawczyni Z. W. z dnia 11 czerwca 2024 r. 00:38:53-00:56:39 )

Dla działki nr (...) a następnie podzielonej na nr (...) i (...) położonej w W. o powierzchni 0,28 ha opłacany był podatek za lata 2013-2022 przez L. W. i E. W..

(dowód: kserokopia zaświadczenia Burmistrza B. z dnia 29 listopada 2022 r. – k. 76-77)

Działka ewidencyjna nr (...) o powierzchni 0,24 ha na podstawie operatu podziału (...) przyjętego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 28 listopada 2016 r. została podzielona na działki ewidencyjne nr (...) o powierzchni 0,0006 ha i (...) o powierzchni 0,24 ha. Decyzją Wojewody (...) nr (...) z dnia 28 marca 2018 r. działka nr (...) została nabyta z dniem 1 stycznia 1999 r. na własność Powiatu (...). Działka nr (...) pozostała we własności E. W. c. S. i K. oraz L. W. syna W. i M. – wspólność ustawowa majątkowa małżeńska.

(dowód: opinia sądowa biegłego geodety P. K. z dnia 16 listopada 2023 r. – k. 178-196 )

W 2022 r. E. i L. małżonkowie W. wystąpili o rozgraniczenie działki nr (...) z sąsiednimi działkami, w tym z działkami nr (...) i (...) stanowiącymi własność wnioskodawców. Obecnie prowadzone postępowanie rozgraniczeniowe jest zawieszone z uwagi na zgon właściciela nieruchomości (...), tj. W. W. (2).

(bezsporne; a nadto dowód: postanowienie o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego – k. 47 )

Powyższy stan faktyczny ustalony został na postawie dokumentów powołanych w opisie stanu faktycznego, których treść i autentyczność nie nasuwa wątpliwości.

Dokumenty przedłożone przez strony, a także zalegające w aktach spraw Sądu Rejonowego w Gorlicach o sygnaturach I Ns 171/95 oraz I Ns 497/00 posłużyły ponadto do ustaleń w zakresie prowadzonych postępowań sądowych, zakresu i charakteru posiadania spornego fragmentu gruntu.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, wnioskodawcom oraz uczestnikom postępowania. Dowody te są w pełni wiarygodne, stanowią spójną i logiczną całość. Wskazać należy zeznający w sprawie świadkowie, że nie potrafili precyzyjne wskazać jakie po dniu 17 marca 1984 r. F. W. oraz jego następcy prawni wykonywali prace na spornym fragmencie gruntu. Większości świadków utkwiło w pamięci jak F. W. posadził w miedzy modrzewie, zaś fakt zasadzenia tychże drzew na początku lat siedemdziesiątych został potwierdzony przez wnioskodawców i uczestników postępowania. Nikt nie zaprzeczał, że na spornym gruncie widywana była Z. W., która wyrzucała do lasu odpady organiczne. Poza sporem pozostawały okoliczności, które wnioskodawcy wskazywali zeznaniami swoimi oraz powołanych świadków, a z których wynikało, że Z. W. i jej rodzina (poprzednio również F. W.) wchodzili do zalesionej części spornej działki, zbierali i wynosili gałęzie. Ponadto Sąd ustalił, że pomiędzy rodziną od wielu lat toczy się konflikt w zakresie spornego gruntu.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie wobec braku spełnienia przesłanek stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości wymaganych przepisami ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Według § 2 tegoż artykułu po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Zatem do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego i nieprzerwanego posiadania oraz upływu ustawowego terminu. Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 k.c. jest ten, który nią włada jak właściciel (art. 336 k.c.), czyli wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności (art. 140 k.c.) - vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2009 r., II CSK 70/09.

Stosownie do treści art. 176 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

Dobra wiara posiadacza nie stanowi natomiast przesłanki zasiedzenia nieruchomości, a jedynie wpływa na długość terminu zasiedzenia.

Nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia jest odstępstwem od konstytucyjnej zasady nienaruszalności własności, odstępstwa zaś od tej zasady może wprowadzać tylko ustawa i tylko w zakresie, w jakim to nie narusza istoty prawa własności (por. art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.; oraz m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lutego 2001 r., K 27/00, Zb. Urz. 2001, Nr 2, poz. 29). Wszelkie przesłanki zasiedzenia należy więc interpretować restrykcyjnie. Instytucja zasiedzenia ma za zadanie usankcjonować istniejący od dłuższego czasu czas stan faktyczny, inny niż to wynikający ze stanu prawnego - stanowiąc wyraz tego, że stałe niewykonywanie prawa przez uprawnionego jest stanem niekorzystnym dla niego.

W niniejszej sprawie wnioskodawcy jako przedmiot zasiedzenia wskazali część działki ewidencyjnej nr (...) powstałej z podziału działki ewidencyjnej nr (...) oraz niezabudowaną część działki ewidencyjnej nr (...) powstałej z podziału działki ewidencyjnej nr (...). Z załączonych do akt sprawy dokumentów niezbicie wynika, że nieruchomość położona w W., objęta Księgą Wieczystą nr (...) (stanowiąca działkę ewidencyjną nr (...)) stanowi współwłasność R. W., M. W. (2) oraz S. W., mimo że osoby te nie zostały ujawnione jako właściciele przedmiotowej nieruchomości w księdze wieczystej, natomiast nieruchomość objęta Księgą Wieczystą nr (...) stanowi współwłasność E. W. i L. W. na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej. Na nieruchomości uczestników E. W. i L. W. posadowiony jest budynek mieszkalny.

Uzasadniając wniosek o zasiedzenie wnioskodawcy podali, że posiadają sporny fragment gruntu od lat 70-tych XX wieku, jednakże z uwagi na to, że w późniejszym czasie dla działki nr (...) został w dniu 27 maja 1975 r. wydany Akt Własności Ziemi nr (...) na rzecz G. W., to wnioskodawcy okres samoistnego posiadania dla działki objętej wnioskiem liczą od dnia 17 marca 1984 r., kiedy to F. W. podpisał protokół graniczny jako właściciel działki nr (...).

Przechodząc do zasadniczych motywów rozstrzygnięcia, wypada najpierw wspomnieć, że przesłankami nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie są: posiadanie samoistne (art. 336 k.c.) przez czas określony w ustawie, którego długość zależy od dobrej bądź złej wiary posiadacza oraz brak ustawowego zakazu zasiedzenia.

Artykuł 336 k.c. wyróżnia dwa rodzaje posiadania: posiadanie samoistne i posiadanie zależne. Posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią włada jak właściciel, wyrażając tym samym wolę wykonywania w stosunku do niej prawa własności. Posiadaczem zależnym natomiast jest ten, kto włada rzeczą w zakresie innego prawa niż prawo własności, na przykład użytkowania (art. 252 k.c.), zastawu (art. 306 k.c.), najmu (art. 659 k.c.), dzierżawy (art. 693 k.c.). Nie rości więc on sobie do rzeczy prawa własności, lecz zachowuje się tak jak uprawniony z innego prawa, z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą. W orzecznictwie wskazuje się, że tymi innymi prawami, oprócz już wyżej wymienionych, może być też użyczenie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1968 r., II CR 412/68, Lex nr 6418). Podkreślenia wymaga, szczególnie na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy, że wszystkie te rodzaje posiadania charakteryzują się wykonywaniem faktycznych czynności na gruncie (nieruchomości), a nawet pobieraniem pożytków.

Dla istnienia samoistnego posiadania potrzebne jest faktyczne władanie rzeczą ( corpus). Bez wątpienia chodzi tu o dostrzegalny fakt fizycznego władztwa nad rzeczą. Drugim współwystępującym, niezbędnym elementem cywilistycznej konstrukcji posiadania, jest psychiczny czynnik zamiaru władania rzeczą. Posiadacz samoistny włada rzeczą jak właściciel ( cum animo rem sibi habendi), podczas gdy posiadacz zależny włada rzeczą w zakresie prawa innego niż własność. Czynnik woli ( animus) stanowi kryterium, które pozwala na odróżnienie posiadania samoistnego od posiadania zależnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r., sygn. I CSK 54/08 LEX nr 457865).

Ocena charakteru posiadania wiąże się z okolicznościami faktycznymi danej sprawy, z nich bowiem wynika, czy posiadacz wykonywał czynności faktyczne wskazujące na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa i czy jego dyspozycje swą treścią odpowiadałyby dyspozycjom właściciela (por.m.in.: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., sygn. III CZP 108/91, OSNC 1992, Nr 4, poz. 48, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r., sygn. III CKU 8/96, OSNC 1997, Nr 4, poz. 38 oraz uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej z dnia 26 października 2007 r., sygn. III CZP 30/07, OSNC 2008, Nr 5, poz. 43).

Samoistne posiadanie zakłada świadomość posiadania, będącą wyobrażeniem posiadacza o przysługującym mu prawie własności. Objęcie rzeczy w posiadanie samoistne oznacza uznanie się z przyczyn usprawiedliwionych za właściciela, albo choćby chęć władania rzeczą dla siebie jak właściciel, wiedząc, że nie jest się właścicielem (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2007 r., sygn. I CSK 300/07, Legalis nr 107410).

Zaznaczenia wymaga, że posiadanie zależne może ulec przekształceniu w posiadanie samoistne, co wymaga jednak odpowiedniego uzewnętrznienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2009 r., sygn. II CSK 70/09, LEX nr 530699).

W orzecznictwie słusznie podkreśla się, że rzeczywistą wolę posiadacza, która decyduje o charakterze samego posiadania ustala się na podstawie zamanifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Realizacja funkcji zasiedzenia nie może uzasadniać "zaskakiwania" podmiotów przeciwko którym biegnie termin zasiedzenia. W wypadku, gdy według osoby władającej gruntem jest ona posiadaczem w zakresie zbliżonym do użytkowania ("bezterminowe prawo użyczenia") i korzysta z gruntu w sposób odpowiadający temu prawu, właściciel nieruchomości nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zachowania swego prawa. Upływ terminu zasiedzenia nie może bowiem spowodować utraty przysługującego mu prawa własności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r., sygn. I CSK 54/08 LEX nr 457865).

Zmiana charakteru posiadania musi być zamanifestowania w sposób nie budzący wątpliwości zarówno wobec otoczenia jak i, czy też przede wszystkim, w stosunku do właściciela. Powszechnie przyjmuje się, że zmiana charakteru władania rzeczą z posiadania zależnego na posiadanie samoistne wymaga zmiany nie tylko w sferze psychiki posiadacza, ale objawienia tej zmiany na zewnątrz. Właściciel, który wie, że wydał nieruchomość w posiadanie po tytułem niestanowiącym zagrożenia utratą prawa, musi wiedzieć, że z oznaczoną chwilą, na skutek jawnych zachowań posiadacza, jego prawo staje się zagrożone (por.: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 1959 r. I CR 167/59, OSNCK 1961/1/8, z dnia 12 marca 1971 r. III CRN 516/70, OSP 1971/11/207, z dnia 7 października 1997 r. I CKN 224/97, z dnia 13 marca 1998 r. I CKN 538/97, z dnia 17 grudnia 1999 r. III CKN 9/99; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2008 r. I CSK 54/08 niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2015 r., sygn. IV CSK 360/14, LEX nr 1713028). Skoro oba rodzaje posiadania (zarówno samoistnego jak i zależnego w zakresie przykładowo użytkowania nieruchomości) są wykonywane w zasadzie tak samo w zakresie corpus, objawienie tej zmiany musi odbyć się przede wszystkim w zakresie nastawienia do wykonywanego władztwa i musi być ujawnione wobec właściciela. Właściciel musi mieć możliwość zorientowania się, że posiadacz wyraża wolę posiadania samoistnego, jak właściciel, a nie tylko korzystania z nieruchomości.

Wreszcie wskazać należy, że w razie zmiany posiadania zależnego na samoistne, ciężar dowodu, że zmiana taka nastąpiła spoczywa na posiadaczu i w takiej sytuacji nie korzysta on z domniemania przewidzianego w art. 339 k.c. Również samo istnienie posiadania samoistnego powinno być na zasadach ogólnych (art. 6 k.c.) wykazane przez wnioskodawcę, z tym tylko, że wówczas korzysta on z domniemania prawnego przewidzianego w powyższym przepisie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r. sygn. III 230/08).

W świetle powyższych rozważań oraz w oparciu o wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego w niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że wnioskodawcy nie posiadali spornego fragmentu gruntu w sposób wymagany do zasiedzenia a zatem jako posiadacze samoistni.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgromadzony materiał dowodowy potwierdził, że na początku lat 70-tych XX wieku F. W. syn F. i G. gospodarował wraz ze swoją matką działką ewidencyjną numer (...). Po śmierci swojego ojca przejął obowiązki głowy rodziny, podejmował wraz z G. W. wiele kluczowych decyzji co do zagospodarowania nieruchomości położonej w W., w tym również na spornym fragmencie gruntu, m.in. dokonywał zalesienia. Fakty te zostały potwierdzone w toku postępowania przez zeznających świadków oraz przesłuchane stron. Wówczas relacje rodzinne układały się poprawnie, nikt nigdy nie rościł sobie żadnych pretensji do poszczególnych fragmentów działki nr (...). Po zawarciu związku małżeńskiego F. W. wraz z Z. W. przystąpili do budowy domu na obecnie oznaczonej działce ewidencyjnej nr (...) (wówczas działce nr (...)). Do budowy domu wodę czerpali ze studni znajdującej się na działce należącej aktualnie do spadkobierców W. W. (2). Tam też ulokowany był sad, który dostarczał domownikom owoców, zaś koło studni pojone były zwierzęta gospodarskie. Ze zdjęcia lotniczego sporządzonego pod koniec lat 60-tych XX wieku wynika niezbicie, że już wówczas sporny fragment gruntu nazywany przez członków rodziny „paryją” był porośnięty krzakami i drzewami (zdjęcie lotnicze z dnia 26 listopada 1967 r. – k. 90). W ocenie Sądu porośnięty drzewami fragment gruntu powstał w przeważającej mierze w sposób spontaniczny, na co wskazuje między innymi to, że kompleks roślinności charakteryzuje się dużym udziałem drzew rosnących w zwarciu i z naturalnymi kształtami. Bezsprzecznie wnioskodawcy udowodnili, że na początku lat siedemdziesiąt XX wieku F. W. dosadzał roślinność w tym kompleksie leśnym, chociażby posadził rząd jasionów (patrz. zdjęcie nr 10 – k. 189) czy też posadził rząd modrzewi w miedzy (patrz. zdjęcie nr 4 – k. 186). Można z całą stanowczością stwierdzić, że pomiędzy matką a synem obowiązywało porozumienie co do korzystania przez syna z gruntów pozostających w dyspozycji matki. Natomiast zakres posiadania spornych gruntów pozostawał zgodny pomiędzy członkami rodziny, tj. F. W. i G. W., co zostało potwierdzone wydanymi w dniu 27 maja 1975 r. Aktami Własności Ziemi, stwierdzającymi stan posiadania na dzień 4 listopada 1971 r. Wnioskodawcy nie wykazali zmiany zakresu posiadania pomiędzy rokiem 1975 a 1984 r., co wynika jednoznacznie z treści wniosku i dalszych pism procesowych zainteresowanych.

W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do liczenia początku biegu zasiedzenia od dnia 17 marca 1984 r., kiedy to F. W. podpisał protokół graniczny jako właściciel działki ewidencyjnej nr (...). W tym czasie żyła jeszcze G. W. – matka F. W., która przecież cały czas czuła się właścicielką działki ewidencyjnej nr (...), co uzewnętrzniła w swojej ostatniej woli sporządzonej w testamencie ustnym z dnia 4 października 1988 r. Zresztą sama wnioskodawczyni Z. W. zeznała na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2024 r., że G. W. do chwili swojej śmierci wycinała drzewa, zbierała opał oraz uprawiała nieruchomości. Trudno zatem wnioskować, a nie zostało to w jakikolwiek sposób wykazane, że właśnie po podpisaniu protokołu granicznego zaistniała zmiana okoliczności w zakresie samoistnego posiadania spornego fragmentu nieruchomości. F. W. pozostawał w dobrej relacji rodzinnej nie tylko ze swoją matką G. W., ale również z bratem W. W. (2), któremu przekazał nieruchomość. Nie sposób przyjąć, aby G. W., a następnie K. P. (2) i W. W. (2) kiedykolwiek zostali wyzuci z możliwości właścicielskiego posiadania spornego fragmentu nieruchomości i aby F. W., a po jego śmierci w 1991 r. wnioskodawcy w sposób dostrzegalny na zewnątrz, w tym dla właścicieli działek K. P. (1), Z. Z. (1) oraz W. W. (2), zawładnęli nimi i uniemożliwiali wykonywanie uprawnień właścicielskich, ujawniając tym samym wolę władania rzeczą, konkurencyjną do ich wykonywania uprawnień właścicielskich. Przede wszystkim sporna „paryją” nigdy nie była atrakcyjna, stanowiła nieużytkowy i zalesiony teren z podmokłą pośrodku doliną przez który przepływał ciek wodny. Brak atrakcyjności widać na dokumentacji fotograficznej (k. 185-194). Sporny teren stanowił dla wnioskodawców teren gdzie mogli wyrzucać odpady organiczne, zaś uczestnicy L. W. i E. W. odprowadzali odpływ wody opadowej z rynien. Przede wszystkim z zeznań świadków wynika jednoznacznie i niezbicie, że F. W. oraz jego następcy prawni nie dokonywali na spornym gruncie żadnej wycinki drzew, a jedynie zbierali suche gałęzie, co zresztą robili również uczestnicy L. i E. W..

Dopiero dokonane nasadzenia drzew iglastych w postaci świerków i jodły po 2000 r. świadczyć może o zamiarze samoistnego posiadania spornego gruntu dla siebie i to tylko w zakresie zachodniej części nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną (...). W kontekście powyższego nie sposób było liczyć okresu koniecznego do zasiedzenia tegoż bliżej nieokreślonego fragmentu gruntu, skoro zasiedzenie w złej wierze nastąpiłoby najwcześniej w 2030 r.

Co się tyczy wybetonowanego odcinka rowu melioracyjnego, gdzie ciek wodny spływa do rowu przy drodze publicznej, to zauważyć należy, że obecni wnioskodawcy nie byli w stanie podczas oględzin nieruchomości w dniu 22 czerwca 2023 r. (k. 166) wskazać zakresu władctwa nad spornym fragmentem gruntu, zmieniali zdanie, co więcej, osoba postronna (W. R.) podczas czynności oględzin nieruchomości podała, że kosiła sama ten teren.

Dalej odnieść należy się do decyzji z lat 90-tych XX wieku, którymi została ustalona wysokość odszkodowania za szkody w plonach wyrządzonych w związku z wykonaniem na W. F. i G. zam. W. (...)gruncie melioracji wodnych oraz naliczeniu opłat melioracyjnych na rzecz W. F. i G. zam. W. (...). To zauważyć należy, że wnioskodawcy nie udowodnili, że w związku z robotami melioracyjnymi odnośnie cieku wodnego przebiegającego przez działkę nr (...) mężowi wnioskodawczyni F. W. było wypłacone odszkodowanie za uszkodzenie płodów rolnych czy też aby był obciążony opłatą melioracyjną. Sąd podziela argumentację uczestników, że przedłożone przez wnioskodawców decyzje nie wymieniają F. W. (męża wnioskodawczyni Z. W.), a raczej F. i G. małżonków W., o czym świadczy, że w decyzjach jednorazowo wskazano nazwisko W.. Nie można tracić z pola widzenia, że w okresie wydania spornych decyzji nie żyła już G. W. i jej małżonek F. W., a zatem wypłacenie odszkodowania przysługującego G. W. do rąk małżonka wnioskodawczyni F. W. było nieuprawnione skoro nie pozostawał on spadkobiercom ustawowym wyżej wymienionej.

Końcowo wskazać należy, że o sporny grunt jest od wielu lat pomiędzy członkami rodziny. W toku postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Gorlicach w 1995 r. o stwierdzenie nabycia spadku po G. W. wnioskodawczyni ani uczestnicy W. W. (1) i E. Ś. nie manifestowali swojego władztwa nad sporną „paryją”, a jedynie wskazywali, że czują się pokrzywdzeni, gdyż F. W. syn G. W. nie otrzymał swojej części w spadku. Zdaniem wnioskodawczyni Z. W. w tamtej sprawie jej mężowi należało się jeszcze 26 arów, celem wyrównania nakładu F. W. w pomoc innym członkom rodziny, co zostało potwierdzone w toku niniejszej sprawy.

Z powyższych przyczyn orzeczono jak w punkcie 1 postanowienia.

O kosztach Sąd wyrzekł na zasadzie art. 520 § 3 k.p.c. zgodnie, z którym jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Interesy uczestników L. W. oraz E. W. były sprzeczne z wnioskodawcami, zaś wniosek został oddalony. Koszty zastępstwa prawnego zostały ustalone w oparciu o § 5 pkt 1 i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935 t.j.). Dodatkowo uczestnicy uprawnieni byli do zwrotu opłat skarbowych od udzielonych pełnomocnictw. Stąd też Sąd orzekł jak w punkcie 2 postanowienia.

Mając na uwadze wynik postępowania, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać od wnioskodawców solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gorlicach kwotę 5.659,89 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych związanych z wynagrodzeniem biegłego geodety. Na marginesie wskazać należy, że kwota 2.000,00 zł uiszczona przez wnioskodawców na poczet zaliczki na wynagrodzenie biegłego nie została wykorzystana w toku niniejszego postępowania i została zwrócona wnioskodawcom.

O pozostałych kosztach postępowania, Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

ZARZĄDZENIE

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)