Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Jolanta Ligmanowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2024 r. w Toruniu sprawy

z powództwa M. R. i S. R.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o zapłatę

I.  oddala powództwo w całości;

II.  odstępuje od obciążenia powodów M. R. i S. R. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O..

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 1237/23

UZASADNIENIE

pkt II wyroku z dnia 21 marca 2024 r.

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z wnioskiem strony pozwanej niniejsze uzasadnienie dotyczy pkt II wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 marca 2024 r. tj. rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Jednocześnie jednak dla wyjaśnienia podstaw tego rozstrzygnięcia, Sąd uznał, że należy przedstawić stan faktyczny który legł u podstaw rozstrzygnięcia o oddaleniu powództwa w całości, a jednocześnie miał wpływ na rozstrzygnięcie o nieuwzględnieniu żądania zwrotu kosztów procesu na rzecz strony pozwanej, z uwagi na przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu art. 102 k.p.c.

Pozwem z dnia 21 sierpnia 2023 r. powodowie M. R. i S. R. – występujący w sprawie bez profesjonalnego pełnomocnika – wnieśli o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. na ich rzecz solidarnie kwoty 13.136 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 23 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że zawarli z pozwanym umowę na świadczenie usług turystycznych polegających na zorganizowaniu przejazdu i pobytu na S.w okresie od 23 czerwca 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. Celem udania się na ww. imprezę stawili się na lotnisku w dniu 23 czerwca 2023 r. około godziny 15.15, jednak nie zostali wpuszczeniu do samolotu mimo, że stawili się na godzinę przed planowanym odlotem. Według powodów przyczyną niewpuszczenia do samolotu było zastosowanie tzw. „over bookingu” albowiem ich miejsce miały zostać zajęte przez inne osoby [sprzedaż większej ilości biletów niż miejsc w samolocie]. Jednocześnie powodowie zaprzeczyli twierdzeniom z korespondencji pozwanego by mieli zbyt późno stawić się w punkcie odpraw. Powodowie wskazali, że po nieudanej odprawie, interweniowali u przedstawiciela pozwanego na lotnisku, który zaproponował im niesatysfakcjonującą propozycję zmiany terminy wylotu na dzień 26 czerwca 2023 r. za dopłatą.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. – reprezentowany przez adwokata - wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według obowiązujących stawek.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że powodowie mieli obowiązek stawić się do odprawy bagażowej co najmniej 2 godziny przed wylotem, co zostało wskazane w umowie. Powodowie natomiast sami przyznali, że do przedmiotowej odprawy stawili się dopiero na około 1 godzinę przed planowanym wylotem. Jednocześnie jednak, według przedprocesowych pism powodów byli oni nawet później tj. nie o godzinie 15.15 lecz nawet o godzinie 15.25. Pozwany zaprzeczył również, że ich miejsca zostały zajęte w trybie tzw. overbookingu, a twierdzenia pozwanych w tym zakresie pozostają nieprawdziwe. Mając powyższe na uwadze pozwany podniósł, że jest zwolniony z odpowiedzialności na podstawie art. 50 ust.3 pkt 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.

W piśmie przygotowawczym z dnia 9 października 2023 r. powodowie podtrzymali dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powodowie wskazali przy tym, że na ich roszczenie składa się kwota 5.136 złotych tytułem odszkodowania tj. zwrotu ceny uiszczonej za imprezę turystyczną oraz kwota 8.000 złotych tytułem zadośćuczynienia obliczona jako półtorakrotność ceny za imprezę. Powodowie podnosili bowiem, że zamiast wycieczki na S.spędzili bardzo stresujący czas na lotnisku, co uzasadnia ich poczucie krzywdy.

Sąd ustalił, co następuje.

W czerwcu 2023 r. M. i S. R., planując świętowanie swojej 50-tej rocznicy ślubu, wykupili w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. wycieczkę do K. na S.w dniach od 23 do 30 czerwca 2023 r. Zawarta umowa obejmowała loty w obie strony, a także pobytu w hotelu (...)**** wraz z wyżywieniem w formie All inclusive.

W dokumencie podróży widniała informacja, że wylot do K. jest z W. w dniu 23 czerwca 2023 r. o godz. 16.15 liniami (...)(samolot rejsowy), a nadto co do odprawy w W. podano dane: odprawa bagażowa bez biletu w check in 2 godz. przed wylotem.

Dowód

Dokument podróży, k. 8-9

Odprawa na wycieczki w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. odbywa się bezbiletowo na podstawie ważnego dowodu tożsamości i dokumentów z biura podróży. Po podejściu do punktu odprawy okazanie wskazanych dokumentów jest wystarczające by otrzymać kartę pokładową i bilet.

Powodowie znali system odpraw albowiem podróżowali już z biurem podróży, w tym byli wcześniej klientami pozwanego, a także odprawiali się bezbiletowo.

Dowód:

Zeznania świadka M. K., k. 116-117,

Przesłuchanie M. R. w charakterze strony powodowej, k. 117.

M. i S. R., mieszkają w T.. Wobec tego, aby dotrzeć w dniu 23 czerwca 2023 r. na lotnisko wykupili we własnym zakresie przejazd autokarem z T. na lotnisko w W.. Planowany przyjazd na lotnisko w W. autokaru miał być około godziny 13.00. Autokar nie dojechał planowo na lotnisko. Powodowie byli na lotnisku około godziny 15.25.

Dowód:

Przesłuchanie M. R. w charakterze strony powodowej, k. 117,

Przesłuchanie S. R. w charakterze strony powodowej, k. 96.

Nagranie z rozmowy powoda z konsultantem pozwanego w dniu 24.06.2023 r., k. 117verte,

Korespondencja e-mail, k. 93-94.

Odprawa na samolot dla linii (...)rozpoczyna się 2 godziny przed odlotem i kończy się 45 minut przed odlotem.

Na swojej stronie internetowej (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością informuje, że: „Odprawa na rejsach średniego zasięgu z reguły rozpoczyna się na 2 godziny przed wylotem i kończy się na 45 minut przed wylotem. Odprawa na rejsach dalekiego zasięgu najczęściej zaczyna się na 3 godziny przed wylotem i kończy się na godzinę przed wylotem. Czas rozpoczęcia i zakończenia odprawy wskazany jest zawsze w umowie.”

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Przewozu w pkt 11 Pasażer musi przybyć na lotnisko odpowiednio wcześniej przed planową godziną odlotu, aby odprawić Bagaż (w przypadku Bagażu rejestrowanego) na czas, dopełnić wszystkich formalności administracyjnych i procedur bezpieczeństwa oraz stawić się przy bramce nie później niż 30 minut przed planowaną godziną lotu. Procedury i terminy mogą się różnić w zależności od lotnisk i poszczególnych lotów. Za przestrzeganie tych formalności, terminów i procedur odpowiada Pasażer. Informacje o Terminie odprawy można uzyskać w Witrynie (...) lub dzwoniąc do (...). Godzina zamknięcia bramki jest podana na Karcie pokładowej i Witrynie (...). Pasażer musi okazać Kartę pokładową i wszystkie wymagane Dokumenty podróżne. Zob. punkt 11.2 (Dokumenty podróżne i inne wymogi). Pasażer musi przejść przez wszelkie kontrole bezpieczeństwa lub procedury wymagane przez urzędników państwowych lub lotniskowych, a także przez (...). Obejmuje to obowiązek podania wszelkich informacji, które (...) musi przekazać w celu spełnienia wymogów o szczegółowych danych Pasażera ( (...)) przekazywanych z wyprzedzeniem.

Dowód:

Zeznania świadka M. K., k. 116-117,

Informacje powszechnie znane na stronie internetowej (...), o których znajomości uprzedzono strony procesu,

Ogólne Warunki Przewozu linii (...)z 1 czerwca 2023 r., k. 74.

Wobec opóźnienia przyjazdu autokaru powodowie byli na lotnisku około godziny 15.25. Powodowie nie patrzyli przy tym dokładnie na zegarek.

Po przyjeździe na lotnisko powodowie bezpośrednio skierowali się do odprawy check-in. Oczekiwali w kolejce, było przed nimi kilka osób. Po podejściu do okienka odpraw, powodowie nie zostali odprawieni, a w konsekwencji odmówiono im wejścia na pokład samolotu albowiem w chwili podejścia do punktu check-in odprawa na ich lot zakończyła się. Powodowie rozmawiali przez chwilę z pracownikiem odprawy, jednak nie mógł on ich odprawić. Sytuacja z odmową odprawy i wpuszczenia na pokład samolotu bardzo zestresowała powodów, byli oni zdezorientowani zaistniałą sytuacją.

Dowód:

Zeznania świadka M. K., k. 116-117,

Nagranie z rozmowy powoda z konsultantem pozwanego w dniu 24.06.2023 r., k. 117verte,

Korespondencja e-mail, k. 93-94.

Odprawa w danym punkcie check-in może dotyczyć różnych lotów. Do punktu odpraw jest jedna kolejka, mogą w niej stać zarówno osoby którym pozostał bardzo krótki czas do zakończenia odprawy, jak i osoby których odprawa dopiero się rozpoczęła.

Dowód:

Zeznania świadka M. K., k. 116-117.

Gdy powodowie nie zostali wpuszczeni na pokład samolotu, w drodze do usytuowanego na lotnisku stanowiska (...) Sp. z o.o., o godzinie 15.38 M. R. wykonała zdjęcie informacji „ Szanowni Państwo Jeżeli odmówiono Państwu wejścia na pokład lub Państwa lot został odwołany lub opóźniony o co najmniej dwie godziny, możecie Państwo poprosić obsługę na stanowisku odpraw lub w punkcie przyjęć pasażerów na pokład samolotu o tekst określający przysługujące Państwu prawa, w szczególności w odniesieniu do odszkodowania i należnej Państwu pomocy”.

Dowód

Zdjęcie, k. 11

Punkt odpraw check in a stanowisko pozwanego biura podróży dzieli odległość około 200 metrów.

Dowód

Zeznania świadka M. K., k. 116-117

Po zrobieniu powyższego zdjęcia, powodowie podeszli do stanowiska lotniskowego (...) Sp. z o.o. Powodowie zgłosili pracownikowi pozwanego – M. K., że nie zostali wpuszczeni na pokład utrzymywali, że było to z powodu zajęcia ich miejsc w samolocie przez inne osoby. M. K. wyjaśniała powyższą sytuację ze stanowiskiem odpraw, w tym kierownikiem zmiany w firmie zajmującej się odprawą lotów W. S.. Przedstawiciele ww. firmy zaprzeczyli by miejsca powodów zostały zajęte przez inne osoby i został co do ich miejsc zastosowany tzw. overbooking. M. K. tłumaczyła powodom, że nie zostali wpuszczeni na pokład samolotu z powodu zbyt późnego stawienia się na odprawę, co zostało wyjaśnione z pracownikami działu odpraw. Powodowie nie przyjmowali tej informacji do wiadomości.

Pracownik przy stanowisku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością służy pomocą klientom pozwanego w trakcie ich odprawy tj. m.in. wskazuje miejsce odprawy. Pracownik pozwanego zostałby poinformowany gdyby nie było miejsca w samolocie dla klientów (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nikt inny nie zgłaszał pracownikowi pozwanego problemów związanych z lotem, którym powodowie mieli lecieć na wakacje.

M. K. próbowała pomóc powodom i umożliwić im wejście na pokład jednak nie przyniosło to rezultatu albowiem nie wyrażono zgody na odprawę powodów po jej formalnym zakończeniu. Pracownik pozwanego zaproponował powodom inny lot do C. w dniu 26 czerwca 2023 r. za dopłatą. Powodowie nie wyrazili zgody na taką propozycję pozwanego, albowiem z jednej strony wiązała się z dodatkowymi kosztami za wycieczkę, które nie odpowiadały im finansowo, a nadto wyjazd taki łączył się z koniecznością powrotu z lotniska a następnie ponownego przyjazdu w dniu 26 czerwca 2023 r. Powyższe natomiast wiązało się z wieloma niedogodnościami albowiem powodowie mieszkają w T., a nie mieli możliwości zatrzymania się w W. przez 3 dni, oczekując na samolot.

Dowód:

Zeznania świadka M. K., k. 116-117,

Przesłuchanie M. R. w charakterze strony powodowej, k. 117.

Powodowie podróżowali sami, nie było z nimi nikogo z rodziny czy znajomych, nie znali również innych osób które miały lecieć ich lotem, w tym na wycieczkę oferowaną przez pozwanego.

Wobec zaistniałej sytuacji w dniu 23 czerwca 2023 r. Powodowie powrócili do T.. W pośpiechu szukali transportu z lotniska. W ostateczności zdecydowali się na powrót pociągiem. Powodowie byli w domu po północy w dniu 24 czerwca 2023 r., byli bardzo zmęczeni i sfrustrowani całą sytuacją. Jednocześnie Powodowie przez cały czas pozostawali przekonani, że nie zostali wpuszczeni z uwagi na zajęcie ich miejsc w samolocie przez inne osoby. Niezadowolenie ze sposobu potraktowania przez biuro podroży potęgował u powodów również fakt, że uzyskali oni informację, iż samolot odleciał z około 2-3 godzinnym opóźnieniem tj. po godzinie 18.00.

S. R. nie orientował się przed wylotem o której dokładnie powinien być na lotnisku, dopiero po powrocie do domu sprawdził, że odprawa liniami (...)zaczyna się 2 godziny przed wylotem i kończy 45 minut przed wylotem

Dowód:

Przesłuchanie M. R. w charakterze strony powodowej, k. 117,

Przesłuchanie S. R. w charakterze strony powodowej, k. 96.

W dniu 24 czerwca 2023 r. S. R. zadzwonił na infolinię (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością opisując zdarzenie z lotniska, prosząc o pomoc w złożeniu reklamacji. Pracownik pozwanego, wobec tego, że S. R. twierdził, że niewpuszczenie na pokład samolotu było wynikiem zajęcia miejsc przez inne osoby, odsyłał powodów aby kontaktowali się bezpośrednio z liniami lotniczymi. Jednocześnie gdy S. R. zgłaszał, że nie korzystają z wycieczki za którą zapłacili, pracownik pozwanego informował jedynie, że usługi dla powodów trwają, nie wskazywał jednak powodom co należy zrobić by ograniczyć koszty niewykorzystanej wycieczki. Powód prosił pracownika pozwanego o instrukcje jak odstąpić od umowy, jednak uzyskał informację, że jest to możliwe tylko przed rozpoczęciem imprezy.

Dowód

Nagranie z rozmowy powoda z konsultantem pozwanego w dniu 24.06.2023 r., k. 117verte

Powodowie, za pośrednictwem Rzecznika Praw Konsumenta, zgłaszali reklamację wycieczki pozwanemu wskazując, że nie zostali wpuszczeni na pokład samolotu pomimo, że byli na lotnisku o godzinie 15.15 z powodu zajęcia ich miejsc przez inne osoby.

Pozwany konsekwentnie nie uznawał reklamacji powodów wskazując, że powodowie zbyt późno stawili się na odprawę i to było powodem niezrealizowania umowy.

Dowód:

Wezwanie do zapłaty z dnia 4 lipca 2023 r.,

Korespondencja e-mail z 2 sierpnia 2023 r., k. 14-16,

(...) Sp. z o.o. z 2 sierpnia 2023 r., k. 17-18,

Przedsądowe wezwanie do zapłaty z 1 sierpnia 2023 r., k. 19-20.

Powodowie czuli się pokrzywdzeni całą sytuacją i stanowiskiem pozwanego, w tym brakiem udzielenia im pomocy po zaistniałej sytuacji. M. R. ma 72 lata, a S. R. 73 lata. W toku procesu nie powołali profesjonalnego pełnomocnika.

Dowód:

Przesłuchanie M. R. w charakterze strony powodowej, k. 117,

Przesłuchanie S. R. w charakterze strony powodowej, k. 96.

Sąd zważył co następuje.

Powództwo w sprawie zostało oddalone w całości. Podstawę powództwa stanowił przy tym art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 511 ze zm., dalej: „u.o.i.t.”) organizator turystyki ponosi odpowiedzialność za wykonanie usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, bez względu na to, czy usługi te mają być wykonane przez organizatora turystyki, czy przez innych dostawców usług turystycznych.

Z powyższego wynika szeroko zakreślony zakres odpowiedzialności organizatora, albowiem odpowiada on nie tylko za działania własne, ale również działania osób, z pomocą których zobowiązanie wykonuje. Organizator imprezy turystycznej nie może zwolnić się z odpowiedzialności poprzez powołanie się na brak winy w nadzorze nad tymi osobami lub w brak winy w ich wyborze. Jedyną podstawą prawną do wyłączenia jego odpowiedzialności jest wykazanie zaistnienia ściśle określonych w ustawie przesłanek egzoneracyjnych. Zakres okoliczności, za jakie odpowiada organizator turystyki musi uwzględniać wysoki miernik staranności, jakiego należy wymagać od profesjonalisty (art. 355 § 2 k.c.).

Zgodnie z art. 50 ust. 1 i 2 u.o.i.t. podróżnemu przysługuje obniżka ceny za każdy okres, w trakcie którego stwierdzono niezgodność, chyba że została ona spowodowana wyłącznym działaniem lub zaniechaniem podróżnego. Podróżnemu przysługuje odszkodowanie lub zadośćuczynienie za poniesione szkody lub krzywdy, których doznał w wyniku niezgodności. Organizator turystyki niezwłocznie wypłaca odszkodowanie lub zadośćuczynienie.

Na powyższej podstawie powodowie sformułowali roszczenie o kwotę 5.136 złotych tytułem odszkodowania i kwotę 8.000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

Powództwo nie zostało uwzględnione w całości albowiem zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt 3 u.o.i.t. podróżnemu nie przysługuje odszkodowanie lub zadośćuczynienie za niezgodność w przypadku, gdy organizator turystyki udowodni, że winę za niezgodność ponosi podróżny.

Istota sporu w przedmiotowej sprawie dotyczyła przy tym ustalenia rzeczywistego przebiegu wydarzeń na lotnisku w dniu 23 czerwca 2023 r. i podstawy odmowy wpuszczenia powodów na pokład samolotu i ich odprawy.

Powództwo powodów zostało oddalone, albowiem Sąd na podstawie dowodów zgromadzonych w sprawie uznał, że po pierwsze powodowie nie udowodnili twierdzeń o zastosowaniu wobec nich mechanizmu tzw. overbookingu tj. sprzedaży przez linie lotnicze większej liczby biletów niż miejsc w samolocie, a następnie wpuszczenie osób, które zgłoszą się do odprawy jako pierwsze do momentu wyczerpania rzeczywistej liczby miejsc. Po drugie, przeciwnie do twierdzeń strony powodowej, zostało potwierdzone stanowisko pozwanego, że powodowie zbyt późno tj. po wyznaczonym czasie zgłosili się do punktu odpraw i to stanowiło podstawę odmowy wejścia na pokład. Zgodnie z umową zawartą z pozwanym powodowie winni zgłosić się na nią 2 godziny przed odlotem (k. 8). Jednocześnie w okolicznościach sprawy Sąd uznał, że powodowie nie stawili się na tę odprawę nawet w czasie minimalnym, który według danych zawartych m.in. na stronie pozwanego, czy też według doświadczenia życiowego na taką odprawę pozwala tj. co najmniej 45 minut przed odlotem. Jest to przy tym czas minimalny, a odprawa co do zasady może zakończyć się wcześniej na co również wskazano w Ogólnych Warunkach Przewozu – przewoźnika (...), które to warunki dołączono do akt sprawy.

Sąd za wiarygodne uznał zeznania świadka M. K., która jako pracownik pozwanego udzielała im pomocy na lotnisku po braku odprawy. Świadek zeznawała logicznie i spójnie. Świadek, jako pracownik pozwanego zna mechanizm pracy lotniska. Jednocześnie wobec tego, że pomoc klientom pozwanego stanowi jej codzienność, odmiennie niż powodowie, świadek nie znajdowała się w tak dużym stresie na jaki powoływali się powodowie. Z tych powodów Sąd uznał za wiarygodne twierdzenia pozwanego, że powodowie nie zgłosili się na odprawę w wyznaczonym czasie.

Jednocześnie Sąd odmówił wiarygodności twierdzeniom powodów w zakresie w jakim wskazywali na zastosowanie wobec nich mechanizmu overbookingu, albowiem nie został on potwierdzony żadnym innym dowodem. Stosownie do treści art. 6 k.c. to na powodach spoczywa ciężar wykazania okoliczności, na które się powołują. Powodowie nie sprostali temu obowiązkowi albowiem oprócz swoich twierdzeń w tym zakresie, które powtórzyli w trakcie przesłuchania, nie przedstawili żadnych dowodów. Sąd, mając na względzie, że powodowie są konsumentami, nie byli reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wskazywał, że konieczne jest w tym zakresie sformułowanie wniosków dowodowych. Powodowie wówczas na pierwszej rozprawie w dniu 23 listopada 2023 r. zgłosili wniosek o skierowanie zapytania do linii (...)i udzielenie informacji dot. miejsc w samolocie które podczas lotu nr (...) mieli zająć. Sąd dwukrotnie kierował wezwania do linii lotniczych, jednak pozostały one bez żadnej odpowiedzi. Powodowie jako osoby starsze, stresujące się procesem sądowym, wobec braku odpowiedzi, nie chcieli podtrzymywać tego wniosku dowodowego, a w konsekwencji cofnęli go na ostatniej rozprawie w dniu 12 marca 2024 r. Powodowie pomimo pouczeń o konieczności sformułowania dodatkowych wniosków dowodowych, po złożeniu zeznań przez świadka M. K. i jej zeznań co do konsultowania sytuacji pozwanych na lotnisku z firmą zajmującą się odprawą lotów (...), również nie zgłaszali wniosków dowodowych, podnosząc że chcą zakończenia procesu (por. rozprawa w dniu 12 marca 2024 r.).

Jednocześnie, zdaniem Sądu nie było podstaw do dalszego kontynowania postępowania dowodowego w powyższym zakresie, albowiem ustalony stan faktyczny, nie pozwalał na ustalenie, że powodowie zgłosili się do punktu odpraw przed jej zakończeniem. Powodowie sami wskazywali, że nie pamiętali dokładnej godziny zgłoszenia się do punktu check-in. W sprawie pojawiały się przy tym dwie hipotetyczne godziny tj. około godziny 15.15 lub około godziny 15.25. Przy czym analizując dokładnie dowody zaoferowane w sprawie Sąd odnotował, że bezpośrednio po zdarzeniu tj. podczas rozmowy z Centrum Obsługi Klienta w dniu 24 czerwca 2023 r., w wezwaniu do zapłaty z dnia 4 lipca 2023 r. (k. 12) oraz w e-mailu z dnia 2 lipca 2023 r. (k. 93) powodowie podawali, że na lotnisku byli około godziny 15.25, natomiast dopiero w późniejszych pismach tj. w piśmie Rzecznika Praw Konsumenta (k. 14), wezwaniu do zapłaty z dnia 1 sierpnia 2023 r. (k. 19) czy pozwie (k. 6) wskazywano, że powodowie byli na lotnisku około godziny 15.15.

W świetle powyższego Sąd przyjął, że powodowie byli na lotnisku bliżej godziny 15.25, a nawet 15.30 i w okolicach tej godziny zgłosili się do stanowiska check-in. Szczególnie, że kolejno w sprawie dowodem było zdjęcie z odnotowaną godziną sporządzenia tj. 15.38. Odległość od punktu odpraw do stanowiska pozwanego biura podróży wynosiła natomiast ok. 200 metrów a zatem w świetle tych okoliczności należało uznać, że powodowie zgłosili się do odprawy po jej zakończeniu tj. po godzinie 15.30 – mniej niż 45 minut przed odlotem samolotu.

Jednocześnie, powodowie w umowie jako termin zgłoszenia do odprawy check-in mieli podaną informacje że powinni zgłosić się 2 godziny przed odlotem. Niewątpliwe zatem powodowie byli po tej godzinie. Nadto z uwagi na zgłoszenie się do stanowiska odpraw w okolicach godziny 15.25, nie było podstaw do zakwestionowania, że wówczas zakończyła się odprawa bagażowa na lot powodów, z uwagi na upływ minimalnego czasu tj. 45 minut do odlotu.

Powyższe ustalenia faktyczne doprowadziły Sąd do uznania, że powództwo co do zasady nie podlega uwzględnieniu na podstawie wyżej powołanego art. 50 ust. 3 pkt 1 u.o.i.t.

W konsekwencji przegrania procesu powodowie w świetle art. 98 § 1 k.p.c. powinni zwrócić stronie pozwanej koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W sprawie koszty te sprowadzały się do wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego przez stronę pozwaną w osobie adwokata, które ustalone według przedmiotu sporu w sprawie wynosiło kwotę 3.600 złotych (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U.2023.1964 ze zm.).

Sąd w pkt II wyroku odstąpił od obciążania powodów M. R. i S. R. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.. Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowił art. 102 k.p.c. zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Artykuł 102 k.p.c. statuujący zasadę słuszności jest przejawem tzw. prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają po temu podstawy. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadki szczególnie uzasadnione”, toteż ich kwalifikacja należy do sądu. Ocena sądu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy.

Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należą m.in. przesłanki dotyczące samego procesu. Wśród nich należy wymienić: charakter zgłoszonego roszczenia i znaczenie roszczenia dla strony, przekonanie o zasadności roszczenia.

Niniejsze postępowanie miało dla powodów bardzo istotne znaczenie. Powodowie wykupili wycieczkę u pozwanej Spółki, mając w planach wyjazd, świętujący 50. rocznicę ślubu. Powodowie jako konsumenci nie sprostali ciężarowi dowodowemu by wykazać winę w niezrealizowaniu imprezy turystycznej na ich rzecz przez organizatora turystyki, nie byli przy tym reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika. Z drugiej strony procesu występował natomiast przedsiębiorca, który był zastępowany przez adwokata. Na powodach ciążył obowiązek wykazania okoliczności zastosowania wobec nich mechanizmu „overbookingu”. Z tego też powodu obrona pozwanego sprowadzała się do złożenia odpowiedzi na pozew, w której słusznie złożono o wezwanie świadka i uczestnictwa w rozprawach. Nie można zaprzeczyć, że jest to oczywiście element celowej i koniecznej obrony, uzasadniającej poniesienie przez stronę pozwaną jej kosztów. Jednocześnie w sprawie warto zauważyć, że choć konieczne było odbycie trzech rozpraw, jednym z głównych czynników na to wpływających był również fakt, że pełnomocnik pozwanego ani pozwany nie zapewnił ani na pierwszej ani na drugiej rozprawie stawiennictwa zgłoszonego przez siebie świadka M. K., będącej pracownikiem pozwanego. Pełnomocnik oprócz podania informacji, że wezwania należy kierować na adres siedziby pozwanego, nie podawał bliższych danych umożlwiających sprawniejsze wezwanie świadka w szybszym terminie.

Wobec wszystkich okoliczności niniejszego procesu Sąd uznał, że zasady sprawiedliwości społecznej i słuszności nie pozwalały Sądowi na uznanie, że powodowie te koszty winni zwrócić. Sąd miał tu na względzie, że chociaż powodowie nie udowodnili zasady swojego roszczenia, to mieli prawo pozostawać w usprawiedliwionym przekonaniu swojego roszczenia. Powodowie udali się na lotnisko celem podroży, która miała celebrować ich 50 rocznicę ślubu. Mieli zaplanowany wspólny radosny czas, w pięknym otoczeniu albowiem na cel swojej podróży wybrali K. w regionie S.we W.. Na lotnisku zostali poinformowani, że nie zostaną wpuszczeni na pokład samolotu. Sąd przyjął za wiarygodną wersję pozwanego, że wynikało to ze spóźnienia się powodów na odprawę. Jednakże, Sąd odnotował, że tak jak wskazywali powodowie byli oni na lotnisku około 1 godzinę przed odlotem, nie znali dokładnej daty przyjazdu na lotnisko i stawienia się na odprawę (wszystkie godziny, oprócz godziny zdjęcia, podawane były orientacyjnie) – jednak wobec przyjazdu przed czasem liczyli na skuteczną odprawę. Dodatkowo, choć powodowie wobec powyższych okoliczności niesłusznie podnosili zastosowanie mechanizmu overbookingu, to mieli o nim tak silne przekonanie, że doprowadziło ich do wytoczenia niniejszego powództwa. Nadto, powodowie wskazywali na okoliczność – czemu pozwany nie zaprzeczył – że samolot odleciał z dużym opóźnieniem. Powodowie nie rozumieli zatem czemu chociażby z tego powodu nie zostali wpuszczeni na pokład.

Ponadto, powodowie, jako konsumenci, co podnosili w toku procesu, mieli poczucie, że choć ponieśli koszty związane z wykupem wycieczki, nie uzyskali żadnej wymiernej pomocy po całym zdarzeniu od pozwanego. Pozwany natomiast jest profesjonalnym podmiotem, a powodowie byli jego klientami i kilkukrotnie korzystali z jego usług. Zaproponowany przez pozwanego wyjazd (dolot) w dniu 26 czerwca 2023 r. za dopłatą nie tylko był finansowo niekorzystny, ale również wiązał się ze skróceniem czasu wyjazdu, a nadto był bardzo utrudniony organizacyjnie – powodowie musieliby oczekiwać w W. przez 3 noce.

Powodowie jako osoby starsze, sami musieli zorganizować sobie transport w celu powrotu z lotniska w W. do T., co nastąpiło w miejsce wspólnego wyjazdu, które miało dla nich wymiar symboliczny – 50 rocznica ślubu. Łączyło to się dla nich z dużym stresem i poczuciem krzywdy i smutku. Powodowie ponieśli koszt wycieczki, której nie odbyli i jej wartość nie została zwrócona. Co istotne, pomimo zgłoszenia się w dniu 24 czerwca 2023 r., tj. w trakcie trwania świadczenia usługi turystycznej, do Centrum Obsługi Klienta powodowie nie uzyskali pomocy w obniżeniu kosztów poniesionych na nieudany wyjazd. Pozwany zaproponował powodom jedynie dopłatę do wyjazdu, a jednocześnie jego skrócenie.

Powodowie ponieśli koszty niniejszego procesu w postaci opłaty od pozwu w kwocie 750 złotych, nie jest zatem tak, że nie ponieśli kosztów niniejszego procesu. Niemniej jednak obciążenie ich wynagrodzeniem pełnomocnika pozwanego, który jako przedsiębiorca prowadzi zorganizowaną działalność, mając zaplecze umożliwiające skorzystanie z profesjonalnego zastępstwa procesowego, byłoby nadmierne szczególnie, że powodowie z takiego zastępstwa nie korzystali. Jednocześnie, Sąd miał na względzie, że wartość przedmiotu sporu określona przez powodów, przenosiła wartość wykupionej wycieczki (5.136 złotych) i była związana z dochodzonym roszczeniem z tytułu zadośćuczynienia (8.000 złotych). To roszczenie natomiast było związane z silnym poczuciem krzywdy w związku z nieudanym wyjazdem. Jednocześnie wysokość dochodzonego roszczenia z tytułu zadośćuczynienia nie przenosiła się na realne zwiększenie czynności obronnych, które musiał podjąć pozwany.

Mając zatem na uwadze, charakter sporu pomiędzy stronami, fakt, że powodowie są konsumentami w sporze z przedsiębiorcą, w związku z niezrealizowaną umową – niezależnie od przyczyny i zasadności – pozostawali w poczuciu krzywdy, a w toku procesu – odmiennie od strony przeciwnej – nie byli reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, a podstawą oddalenia powództwa było niesprostanie przez nich ciężarowi dowodowemu, Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. uznał, że zgodnie z zasadami słuszności nie ma usprawiedliwionych podstaw do obciążenia powodów kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną, o czym orzeczono jak w pkt II wyroku.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek