Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 grudnia 2022 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna w W. wniósł przeciwko K. I. o zapłatę kwoty 51 892,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości trzykrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od kwoty 41 290 zł od dnia 20 lipca 2022 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. Powód dochodzi od pozwanej spłaty udzielonego kredytu, po wypowiedzeniu umowy z pozwaną.

Nakazem zapłaty z dnia 27 grudnia 2022 r. sprostowanym postanowieniem z dnia 23 stycznia 2023 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej K. I. wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, a także wniósł o przyznane należnego wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 31 marca 2016 r. pozwana K. I. (kredytobiorca) zawarła z poprzednikiem powoda - Bankiem (...) spółka akcyjną we W. umowę o kredyt na działalność gospodarczą - biznes ekspres nr (...). Na podstawie zawartej umowy Bank udzielił Kredytobiorcy kredytu w wysokości 85 000 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej.

Strony ustaliły miesięczne okresy odsetkowe kończące się 27 – go dnia miesiąca kalendarzowego (paragraf 3.03 pkt. 1 umowy).

Wykorzystana stopa kredytu oprocentowana była według zmiennej stawki WIBOR dla jednomiesięcznych depozytów międzybankowych w PLN powiększonej o 8,4500 punktu procentowego. Zmiana oprocentowania miała następować pierwszego dnia miesiąca. Oprocentowanie kredytu zostało ustalone według stawki rynkowej określonej powyżej dwa dni robocze przed dniem zmiany oprocentowania.

Dniem roboczym był dzień roboczy rynku międzynarodowego w W., na którym ustalana była stawka rynkowa (paragraf 3.04 umowy)

W przypadku niewywiązywania się Kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu Bankowi przysługiwały odsetki od kredytu przeterminowanego. Kredyt przeterminowany oprocentowany był według stawki zmiennej odpowiadającej trzykrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (paragraf 3.05 umowy).

W przypadku niewywiązywania się Kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu Bankowi przysługiwały odsetki od kredytu przeterminowanego. Kredyt przeterminowany oprocentowany był według stawki zmiennej odpowiadającej trzykrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (paragraf 3.05 umowy).

W paragrafie 3.07 strony ustaliły termin spłaty kredytu, który nastąpić miał w dniu 27 marca 2021 r.

Zgodnie z rozdziałem IV paragraf 4.01 wpływy na rachunek bieżący i inne rachunki bieżące w Banku prowadzone w PLN oraz walutach obcych stanowiły zabezpieczenie kredytu udzielonego na podstawie umowy i nie mogły być cedowane na rzecz innych wierzycieli.

Koszty ustanowienia, utrzymania, zmian i wykreślenia zabezpieczenia udzielonego kredytu ponosił Kredytobiorca.

Pozwana wskazała w umowie swój adres przy ul. (...) w P..

Pod umową kredytu oraz na każdej z jej stron widnieją własnoręczne podpisy kredytobiorcy obejmujące imię i nazwisko pozwanej K. I..

Pozwana zaprzestała terminowej spłaty kredytu.

Dowód:

- umowa z dnia 31 marca 2016 r. k. 40-44;

- taryfa opłat i prowizji k. 45-67;

- historia rachunku k. 68;

- zestawienie spłat k. 69;

Wobec zadłużenia pozwanej pismem z dnia 31 stycznia 2019 r. Bank wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 5218,73 zł w terminie do dnia 21 lutego 2019 r., pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu.

Na wskazaną kwotę składały się kwoty:

- 4230 zł tytułem przeterminowanego kapitału;

- 975,54 zł tytułem przeterminowanych odsetek;

- 13,19 zł tytułem odsetek karnych.

W piśmie tym powód poinformował pozwaną o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Wezwanie okazało się bezskuteczne.

Dowód:

- pismo z dnia 31 stycznia 2019 r. k. 70;

Pismem z dnia 26 marca 2019 r. Bank wypowiedział pozwanej umowę kredytu wobec bezskutecznego upływu 30 – dniowego terminu do zapłaty zaległości. W związku z dokonanym wypowiedzeniem wezwała pozwaną do zapłaty całej wierzytelności Banku, wskazując, iż zadłużenie na dzień 26 marca 2019 r. wyniosło łącznie kwotę 42 917,17 zł, w tym 35 650 zł tytułem kapitału, 262,06 zł tytułem przeterminowanych odsetek, 5640 zł tytułem przeterminowanego kapitału, 1287,90 zł tytułem przeterminowanych odsetek, 68,29 zł tytułem odsetek karnych, 8,95 zł tytułem poniesionych kosztów.

Dowód:

- pismo z dnia 27 marca 2019 r. k. 71;

- dowód nadania k. 72;

- pełnomocnictwo k. 73;

Pismem z dnia 31 grudnia 2020 r. Bank dodatkowo poinformował pozwaną, iż zobowiązanie z tytułu umowy kredytu jest w całości wymagalne, a sprawę zadłużenia prowadzi I. Król & (...) Kancelaria (...) sp. k. we W..

Dowód:

- pismo z dnia 31 grudnia 2020 r. k. 74;

- historia naliczania odsetek k. 75-76;

- pełnomocnictwa k. 77-79.

Stan faktyczny w sprawie sąd ustalił na podstawie przywołanych dokumentów, złożonych przez powoda.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną powództwa oprócz umowy stron stanowił przepis art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2015 r. poz. 128 tekst jednolity ze zm.), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Sprzeciwiając się żądaniu pozwu, kurator pozwanej podniósł zarzut nieważności załączonej do pozwu umowy z uwagi na występujące klauzule niedozwolone, zakwestionował okoliczność zawarcia przez strony umowy kredytu, z uwagi na brak pewności, czy podpisy na niej widniejące pochodzą od pozwanej, wreszcie zarzucił, że pozwana nie zdawała sobie z warunków kredytu, co powodowało działanie pozwanej pod wpływem błędu. Nadto kurator pozwanej zakwestionował skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu z uwagi na niewykazanie, że pochodzi ono od osób umocowanych do działania w imieniu banku. Podniósł również zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia.

W ocenie sądu chybiony okazał się zarzut kuratora pozwanej dotyczący niezawarcia przez pozwaną umowy kredytowej. Brak pewności kuratora pozwanej co do autentyczności złożonych pod umowami podpisów pozwanej (co niejako jest usprawiedliwione taktyką procesową kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej) nie oznacza jeszcze, że własnoręczne podpisy w istocie od pozwanej nie pochodzą. Powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika (radcę prawnego) przedstawił kopie umów, opatrzonych czytelnymi, własnoręcznymi podpisami sygnowanymi pełnym imieniem i nazwiskiem pozwanej, na każdej ze stron umowy, co nakazuje przyjąć, że umowa ta została przez pozwaną zawarta. Strona pozwana nie zaoferowała natomiast dowodów przeciwnych na tę okoliczność, poza poddaniem pod wątpliwość autentyczności podpisów pozwanej. Sąd w całości podziela i przyjmuje za własny wywód prawny powoda, zaprezentowany w odpowiedzi z dnia 19 maja 2023 r. na sprzeciw (k. 141), iż pozwana podpisała umowy własnoręcznie.

Nie sposób również dopatrzyć się jakichkolwiek niedozwolonych postanowień umownych, w załączonej do pozwu umowie kredytu, w każdym razie kurator pozwanej nawet nie sprecyzował, które postanowienia w jego ocenie są abuzywne i na czym ta abuzywność miałaby polegać. Zarzut w tym przedmiocie jest zupełnie gołosłowny.

Podobnie, nie sposób zdekodować zarzutu kuratora pozwanej, na jakiej podstawie pozwana miałaby nie mieć świadomości co do warunków udzielonego jej kredytu, tudzież działać pod wpływem błędu przy zawieraniu przedmiotowej umowy kredytu, zważywszy że kurator pozwanej w żaden sposób nie skonkretyzował owego zarzutu. W każdym razie zwraca uwagę, że gdyby występowały po stronie pozwanej jakiekolwiek wady oświadczenia woli, typu błąd, to z pewnością Bank odnotowałby pisemne oświadczenie pozwanej o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, wymagane art. 88 § 1 k.c., a to należy złożyć w terminie roku od wykrycia błędu (§ 2). Co w sprawie nie nastąpiło.

Podobnie chybiony okazał się zarzut braku umocowania osób podpisanych pod oświadczeniem banku o wypowiedzeniu kredytu, skoro zgodnie z ustalonym stanem faktycznym osoba podpisana w imieniu banku pod dokumentem wypowiedzenia była umocowana do dokonania tej czynności, o czym świadczy złożone wraz z pozwem pełnomocnictwo Banku dla K. Ł..

Powód wykazał dowodami nadania przesyłek poleconych pod adresem pozwanej wskazanym w umowie (k. 43v), że pozwana miała możliwość powzięcia wiedzy o dokonanym wypowiedzeniu umowy (art. 61 k.c.), podobnie jak o kierowanych do niej pod tym samym adresem wezwaniach do zapłaty, które okazały się bezskuteczne.

Zgodnie zaś z art. 75 Prawa Bankowego w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni (ust.2). Wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego (ust.3).

Nadto jak wynika z art. 75c Prawa Bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

W rozpoznawanej sprawie powód wykazał, że wypowiedział pozwanej umowę kredytu, przez osoby umocowane w imieniu Banku, na skutek skierowanych uprzednio wezwań do zapłaty i niespełnienia roszczenia przez pozwaną. Wypowiedzenie umowy wysłał do pozwanej pocztą, o czym świadczy potwierdzenie nadania przesyłki poleconej znajdujące się w aktach sprawy, więc było ono skuteczne. Powód dopełnił procedurę wymaganą cytowanymi wyżej przepisami Prawa bankowego. Wobec czego w ocenie Sądu nie sposób zgodzić się z zarzutem kuratora pozwanej, iżby nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu. Skoro bowiem pozwana nie wywiązała się ze spłaty, to zgodnie z postanowieniami umowy i treścią przywołanych przepisów, umowa powinna zostać pozwanej wypowiedziana, po uprzednim wezwaniu do zapłaty, a całe zadłużenie postawione w stan wymagalności. Tym samym roszczenie powoda stało się wymagalne.

Niezasadny okazał się również zarzut pozwanej nieudowodnienia wysokości roszczenia. Powód w ocenie sądu wykazał (art. 6 k.c.) dokumentem zestawienia wpłat pełną wysokość roszczenia, w tym kwotę niespłaconego kapitału i naliczonych w związku z powyższym odsetek i opłat. W niniejszej sprawie został zgromadzony obszerny materiał dowodowy, obejmujący nie tylko wiążącą strony umowę o kredyt, ale także dyspozycje uruchomienia środków pochodzących z tego kredytu oraz wyciąg z historii rachunku kredytowego, odzwierciedlający wszystkie zrealizowane w jego ramach czynności bankowe i transakcje.

Należy podkreślić, że kurator pozwanej nie zgłosił do treści wymienionych dokumentów żadnych konkretnych i umotywowanych zastrzeżeń, co do merytorycznej i formalnej prawidłowości wynikających z niej zapisów. Nie wskazał konkretnych operacji, które – jego zdaniem – były niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, jak również nie wskazał na błędy lub nieścisłości w wyliczeniu kwoty objętej żądaniem pozwu.

Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 28 września 2018 r. , sygn.. akt I ACa 329/18 (pub. na portalu https://orzeczenia.bialystok.sa.gov.pl), „w sporach pomiędzy bankami a kredytobiorcami wysokość zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu powinna w pierwszym rzędzie zostać ustalona w oparciu o dokumenty prywatne będące w posiadaniu stron umowy o kredyt, skoro co do zasady wszystkie czynności prawne i faktyczne podejmowane w jej ramach są odpowiednio dokumentowane i znajdują swoje odzwierciedlenie w bankowym systemie informatycznym. W praktyce orzeczniczej zdarzają się wprawdzie przypadki, w których określenie wysokości zadłużenia z umowy kredytowej może wymagać posiadania wiadomości specjalnych, jednak dotyczy to z reguły umów powiązanych ze stosowaniem bardziej skomplikowanych instrumentów finansowych, a nie powszechnie zawieranych umów o kredyt w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. (…) Przy tej ocenie nie można pomijać tego, że dokumenty te zostały sporządzone przed podmiot profesjonalnie zajmujący się udzielaniem pożyczek i kredytów (tj. przez Bank), w ramach przyznanych mu w tym zakresie kompetencji ustawowych, a nadto podlegający w tym zakresie rygorystycznemu nadzorowi państwowemu, co także przemawia za ich wiarygodnością.”.

Powód w pozwie domagał się również odsetek umownych liczonych od wymagalnego kapitału w kwocie 41.290 zł. Dlatego zasądzono odsetki za opóźnienie od tej kwoty w wysokości trzykrotności stopy kredytu lombardowego w Narodowym Banku Polskim, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Natomiast w świetle aktualnego brzmienia przepisu art. 359 § 2 ¹ k.c. maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Sąd zasądził odsetki liczonymi od daty i kwoty wynikającej z żądania pozwu.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w punkcie I wyroku.

W pkt II wyroku Sąd przyznał r. pr. K. P. pełniącej obowiązki kuratora nieznanej z miejsca pobytu pozwanej K. I. wynagrodzenie w kwocie 2160 zł wraz z podatkiem VAT w wysokości 23 % od tej sumy, to jest 496,80 zł – łącznie 2656,80 zł, stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 9 marca 2018 r. adekwatnie do wartości przedmiotu sporu. Wysokość wynagrodzenia kuratora wynika z § 1 ust. 1 cyt. rozporządzenia, zgodnie z którym wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, zwanego dalej „kuratorem”, ustala się w kwocie nieprzekraczającej 40 % stawki minimalnej ustalonej w tym przypadku zgodnie z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (40% z 5400 zł).

O kosztach procesu w pkt. III wyroku orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Powód wygrał sprawę w całości. Na koszty poniesione przez powoda składają się opłata od pozwu 2595 złotych, dwie opłaty od pełnomocnictw po 17 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym w stawce minimalnej adekwatnie do wartości sporu – 5400 złotych oraz wydatek na kuratora pozwanej w kwocie 2656,80 zł, pokryty z uiszczonej przez powoda zaliczki. Łącznie to kwota 10685,80 zł. O odsetkach od kosztów procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

SSR Kalina Gomuła

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...), (...) (...) (...)

4.  (...)

(...)