VII Pa 130/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2024-12-21
Sygn. akt VII Pa 130/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 grudnia 2024 r.
Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Dorota Michalska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w dniu 21 grudnia 2024 r. w Warszawie
sprawy z powództwa D. O.
przeciwko Prokuraturze Rejonowej Warszawa Praga-Północ w Warszawie
o wynagrodzenie
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 1 października 2024 r. sygn. akt VI P 82/24
I. oddala apelację;
II. zasądza od Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga-Północ w Warszawie na rzecz D. O. kwotę 1350 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt VII Pa 130/24
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń wyrokiem z dnia 1 października 2024 r. orzekając w sprawie o sygn. akt VI P 82/24 z powództwa D. O. przeciwko Prokuraturze Rejonowej Warszawa Praga-Północ w Warszawie
o wynagrodzenie:
-
-
w pkt I zasądził od pozwanej Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga-Północ w Warszawie na rzecz powódki kwotę 19 676,12 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:
1. 446,18zł od dnia 29 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,
2. 446,18zł od dnia 1 marca 2021 r. do dnia zapłaty,
3. 446,18zł od dnia 29 marca 2021 r. do dnia zapłaty,
4. 446,18zł od dnia 29 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty,
5. 431,80zł od dnia 29 maja 2021 r. do dnia zapłaty,
6. 446,18zł od dnia 29 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,
7. 446,18zł od dnia 29 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,
8. 446,18zł od dnia 29 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,
9. 446,18zł od dnia 29 września 2021 r. do dnia zapłaty,
10. 446,18zł od dnia 29 października 2021 r. do dnia zapłaty,
11. 237,95zł od dnia 29 listopada 2021 r. do dnia zapłaty,
12. 446,18zł od dnia 29 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,
13. 1.103,51 zł od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,
14. 1.103,51 zł od dnia 1 marca 2022 r. do dnia zapłaty,
15. 1.103,51 zł od dnia 29 marca 2022 r. do dnia zapłaty,
16. 1.103,51 zł od dnia 29 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty,
17. 1.103,51zł od dnia 29 maja 2022 r. do dnia zapłaty,
18. 1.103,51 zł od dnia 29 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty,
19. 1.032,31 zł od dnia 29 lipca 2022 r. do dnia zapłaty,
20. 1.103,5l zł od dnia 29 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty,
21. 1.103,51 zł od dnia 29 września 2022 r. do dnia zapłaty,
22. 956,37 zł od dnia 29 października 2022 r. do dnia zapłaty,
23. 1 103,51 zł od dnia 29 listopada 2022 r. do dnia zapłaty,
24. 1 103,51 zł od dnia 29 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,
25. 429,93 od dnia 1 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty,
26. 1.090,86zł od dnia 1 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty,
-
-
w pkt II zasądził od pozwanej Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga – Północ w Warszawie na rzecz powódki kwotę 2700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,
-
-
w pkt III wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 16 643,76 zł
Sąd Rejonowy ustalił, że Powódka D. O. jest prokuratorem Prokuratury Rejonowej Warszawa - Praga Północ w Warszawie od dnia 09 stycznia 2016 r. (k. 20). Zgodnie z § 32 ust. 1 Regulaminu Pracy w Prokuraturze Okręgowej Warszawa-Praga w Warszawie i podległych Prokuraturach Rejonowych stanowiącym załącznik do Zarządzenia Nr 144/17 Prokuratora Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2017 roku w sprawie wprowadzenia w Prokuraturze Okręgowej Warszawa-Praga w Warszawie oraz w Prokuraturach Rejonowych okręgu warszawsko-praskiego Regulaminu Pracy, wynagrodzenie za pracę wypłacane jest pracownikom co miesiąc, z dołu do dnia 28 każdego miesiąca (Regulamin Pracy - k.30-34).
Przedmiotem ustaleń Sądu Rejonowego była także okoliczność, że w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2019 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2019 roku (M.P z 2019 roku, poz. 742) ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2019 roku wyniosło 839,24 zł (fakt powszechnie znany niewymagający dowodu). Z kolei, w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 roku (M.P z 2020 roku poz. 711) ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 roku wyniosło 024,48 zł (fakt powszechnie znany niewymagający dowodu). Kolejno, w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 sierpnia 2021 roku w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2021 roku (M.P z 2021 roku poz. 730) ogłoszono, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 roku wyniosło 5 504,52 zł (fakt powszechnie znany niewymagający dowodu).
Ponadto, Sąd Rejonowy ustalił, że w okresie od 1 stycznia 2021 roku do 31 grudnia 2022 roku stawką powódki było wynagrodzenie zasadnicze prokuratora Prokuratury Rejonowej w stawce drugiej przy zastosowaniu mnożnika 2,17. Dodatek stażowy przysługujący jej w okresie od stycznia 202lr do 31 grudnia 2021 r. wynosił 11 %, od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. 12%.
Sąd Rejonowy ustalił także, że w okresie objętym pozwem powódka przebywała na zwolnieniach lekarskich w następujących okresach: 19 maja 2021 r., 11 - 24 listopada 2021 r., 21-22 lipca 2022 r., 27 - 30 września 2022 r., 28 - 30 grudnia 2022 r. (pismo k. 19). Zaś wynagrodzenie wypłacone powódce przez pozwaną w 2021 roku wyglądało następująco w ujęciu miesięcznym.
W okresie od stycznia do grudnia 2021 r. wynagrodzenie zasadnicze wypłacone powódce w miesiącach styczeń - grudzień 2021 wynosiło brutto po 10 501,15 zł, z wyjątkiem miesiąca maja 2021 r. kiedy otrzymała kwotę 10 162,40 zł i listopada 2021 kiedy otrzymała kwotę 5 600,61 zł. Pozwana wypłacała w 2021 roku powódce dodatek stażowy, który w ujęciu miesięcznym wynosił 1 155,13 zł, z wyjątkiem miesiąca maja gdy wynosił 1 117,35 zł oraz listopada gdy wynosił 616,07 zł. Łącznie za okres styczeń - grudzień 2021 otrzymała wynagrodzenie 134 059,76 zł. Powyższe kwoty podane są przy uwzględnieniu kwoty bazowej w wysokości 4 839,24 zł czyli odpowiadającej ww. przeciętnemu wynagrodzeniu w drugim kwartale 2019 roku. Przy przyjęciu zaś kwoty bazowej 5 024,48 zł, czyli odpowiadającej ww. przeciętnemu wynagrodzeniu w drugim kwartale 2020 roku, wynagrodzenie wypłacone powódce przez pozwaną w 2021 roku wyglądałoby następująco w ujęciu miesięcznym. W okresie od stycznia do grudnia 2021 r. wynagrodzenie zasadnicze wynosiłoby 10 903,12 zł za wyjątkiem miesiąca maja 2021 r. kiedy wynosiłoby 10 551,41 zł i listopada 2021 r. kiedy wynosiłoby 5 814, 99 zł. Dodatek stażowy w ujęciu miesięcznym wynosiłby 1 199,34 zł, za wyjątkiem maja 2021 r. kiedy wynosiłby 1 160,66 zł i listopada 2021 r. 639,65 zł. Łącznie otrzymała by wynagrodzenie w kwocie 139 191,31 zł. Łącznie różnica między tak wyliczonymi kwotami świadczeń wynosiła 5 131,55 zł na korzyść powódki - niedopłata (karty wynagrodzeń - k. 24-25- na fakty wysokości poszczególnych składników wynagrodzenia przy przyjęciu kwoty bazowej za 2020 rok ustalone na podstawie innych ustalonych faktów - wysokości kwoty bazowej, stawki awansowej powódki, zastosowanego mnożnika, procentowej wysokości dodatku stażowego).
Nadto, Sąd Rejonowy ustalił, że wynagrodzenie wypłacone powódce przez pozwaną w 2022 roku wyglądało następująco w ujęciu miesięcznym brutto. W okresie od stycznia do grudnia 2022 r. pozwana wypłaciła powódce wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 10 959,54 zł, z wyjątkiem lipca 2022 r., kiedy wypłacono jej 10 252,47 zł i października 2022 r., kiedy wypłacono 9 498,27 zł Powódce wypłacono również dodatek stażowy w kwocie po 1 315,14 zł, z wyjątkiem lipca 2022 r., gdy otrzymała 1 230,30 zł i października 2022 r. 1 139,79 zł. Razem wynagrodzenie wypłacane powódce w okresie styczeń - grudzień. 2022 wynosiło 12 274,68 zł miesięcznie, z wyłączeniem lipca - 11 482,77 zł, października 2022 r. 10 638,06 zł. Łącznie za okres styczeń - grudzień 2022 otrzymała wynagrodzenie 144 867,62 zł. Powyższe kwoty podane są przy uwzględnieniu kwoty bazowej w wysokości 5 050,48 zł, czyli odpowiadającej ww. przeciętnemu wynagrodzeniu w drugim kwartale 2020 roku powiększonemu o 26 zł. Przy przyjęciu zaś kwoty bazowej 5 504,52 zł, czyli odpowiadającej ww. przeciętnemu wynagrodzeniu w drugim kwartale 2021 roku wynagrodzenie wypłacone powódce przez pozwaną w 2022 roku wyglądałoby następująco w ujęciu miesięcznym. W okresie od stycznia do grudnia pozwana wypłaciłaby powódce wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 11 944,81 zł, z wyjątkiem lipca 2022 r. gdy wynagrodzenie wyniosłoby 1 1174,17 zł i października 2022r. - 10 352,17 zł. Wpłaciłaby nadto dodatek stażowy w kwocie po 1 433 zł miesięcznie, z wyjątkiem lipca 2022 r. kiedy wypłaciłaby 1 340,90 zł i października 2022 r. 1 242,26 zł. Miesięcznie w okresie styczeń - grudzień 2022 otrzymywałaby wynagrodzenie w kwocie 13 378,19 zł miesięcznie, za wyjątkiem lipca 2022 r. gdzie wyniosłoby ono 12 515,07 zł i października 2022 r. - 11 594,43 zł. Łącznie za rok 2022 otrzymałaby wynagrodzenie w kwocie 157,891,40 zł. Pozwana wypłaciłaby także dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2021 r. wyższe o 429,93 zł. Razem 13 453,71 zł na korzyść powódki (niedopłata). Za 2022 r. pozwana wypłaciłaby dodatkowe wynagrodzenie roczne wyższe o 1090,86 zł. (karty wynagrodzeń k.24-25 na fakty wysokości poszczególnych składników wynagrodzenia przy przyjęciu kwoty bazowej za 2021 rok ustalone na podstawie innych ustalonych faktów - wysokości kwoty bazowej, stawki awansowej powódki, zastosowanego mnożnika, procentowej wysokości dodatku stażowego).
Sąd Rejonowy ustalił także, że wymienione wyżej różnice w wynagrodzeniu powódek wynikały z ustawowego „zamrożenia” wynagrodzeń prokuratorskich na mocy ustaw okołobudżetowych na lata 2021 i 2022 (bezsporne). Przeciętne wynagrodzenie powódki obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło ostatnio 16 643,76 zł (zaświadczenie - k.44).
Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie faktów powszechnie znanych (art. 228 § 1 k.p.c.), faktów niezaprzeczonych (bezspornych) (art. 230 k.p.c.), faktów ustalonych na podstawie innych ustalonych faktów (art. 231 k.p.c.) oraz dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony, co do ich prawdziwości, jak i nie budziły w tym zakresie wątpliwości.
Sąd Rejonowy zważył, że powództwo jako uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie. Na wstępie rozważań Sąd odniósł się do kwestii spornej jaką była legitymacja bierna strony pozwanej w niniejszym procesie i zaznaczył, że w judykaturze Sądu Najwyższego rozstrzygnięto, że w sprawach o roszczenie ze stosunku pracy prokuratorowi przysługuje droga sądowa przed sądem powszechnym - sądem pracy. Podsumowania tego orzecznictwa dokonał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 lipca 2016 r., III PO 3/16. Podkreślono w nim, że w tej kwestii znaczenie ma art. 101 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze, zgodnie z którym „w sprawach o roszczenia ze stosunku służbowego prokuratorowi przysługuje droga postępowania przed sądem właściwym dla spraw pracowniczych”. Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, stosunek pracy prokuratora, choć zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu powstaje na skutek powołania, jest stosunkiem pracy wynikającym z mianowania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1996 r., I PZP 9/96, OSNAPiUS 1997 nr 3, poz. 34) . Prokurator jest więc pracownikiem w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy.
Następnie Sąd Rejonowy nadmienił, że zgodnie z art. 3 k.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, jeżeli zatrudnia pracowników, co oznacza, że w tym kontekście za pracodawcę prokuratora należy uznać tę jednostkę prokuratury, w której wykonuje on zadania służbowe, jeżeli jednostka ta ma generalną kompetencję do zatrudniania pracowników (art. 74 § 1 w związku z art. 1 § 3 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze).
Sąd Rejonowy odniósł się do orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którym stroną pozwaną w niniejszym procesie powinna być właściwa jednostka organizacyjna prokuratury. Już w wyroku z dnia 14 października 2004 r., I PK 543/03, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej jest jednostka organizacja prokuratury, w której pełni on czynności służbowe, czyli prokuratura rejonowa będąca jego pracodawcą w rozumieniu art. 3 1 k.p., w imieniu którego czynności z zakresu stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy, tyle że nie ma on statusu pracodawcy Powyższe oznacza, że pracodawcą prokuratora rejonowego jest jednostka prokuratury, gdzie pełni czynności służbowe, niezależnie od tego, że czynności z zakresu jego stosunku pracy wykonuje prokurator okręgowy. Sąd Rejonowy podkreślił także, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się również, że nie ma dostatecznych podstaw do tego, by pracodawcę prokuratora prokuratury rejonowej "przesuwać" ze szczebla tej prokuratury na szczebel prokuratury okręgowej. Prokuratura rejonowa zatrudnia prokuratorów tej prokuratury, gdyż według art. 3 k.p. chodzi o "zatrudnianie" na podstawach określonych w art. 2 k.p., co oznacza , że dana jednostka organizacyjna nie przestaje być pracodawcą również wówczas, gdy samo nawiązanie (rozwiązanie) stosunku pracy z pracownikami na niektórych stanowiskach następuje w drodze aktu organu usytuowanego poza pracodawcą (por. Wyrok SN z 17. 06.2021 r., (...) 51/21, LEX nr 3207812 i zaprezentowane tam orzecznictwo).
Sąd Rejonowy, przechodząc do merytorycznego rozpoznania sporawy, wskazał, że zgodnie z art. 123 Ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze, tekst jedn. Dz.U. 2023 poz. 1360 ze zm. podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461) (§ 1); Jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości (§ 2). Następnie Sąd Rejonowy przypomniał, że zgodnie z art. 124 powołanej wyżej ustawy wysokość wynagrodzenia prokuratorów zajmujących równorzędne stanowiska prokuratora różnicuje staż pracy lub pełnione funkcje. Wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych i okręgowych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych. Wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur regionalnych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów sądów apelacyjnych. Wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów Prokuratury Krajowej jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów Sądu Najwyższego. Dodatki funkcyjne Prokuratora Krajowego i pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego są równe dodatkom funkcyjnym odpowiednio Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Prezesa Sądu Najwyższego (§ 1); Wynagrodzenie zasadnicze prokuratora określa się w stawkach, których wysokość ustala się z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora (§ 2); Prokuratorowi obejmującemu stanowisko w: 1) prokuraturze rejonowej - przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce pierwszej; 2) prokuraturze okręgowej - przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce czwartej, a jeżeli na niższym stanowisku otrzymywał już wynagrodzenie w stawce czwartej albo piątej - przysługuje mu wynagrodzenie zasadnicze w stawce, odpowiednio, piątej albo szóstej; 3) prokuraturze regionalnej - przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce siódmej, a jeżeli na niższym stanowisku otrzymywał już wynagrodzenie w stawce siódmej albo ósmej - przysługuje mu wynagrodzenie zasadnicze w stawce, odpowiednio, ósmej albo dziewiątej (§ 3); Jeżeli przed objęciem stanowiska prokuratora prokurator zajmował inne, odpowiednio równorzędne, stanowisko prokuratora lub sędziego, na obejmowanym stanowisku przysługuje mu wynagrodzenie zasadnicze w stawce nie niższej od stawki, w której przysługiwało mu na stanowisku zajmowanym poprzednio (§ 4); Wynagrodzenie zasadnicze prokuratora określa się w stawce bezpośrednio wyższej po upływie kolejnych 5 lat pracy na danym stanowisku prokuratora (§ 5); Do okresu pracy na stanowisku prokuratora prokuratury rejonowej dolicza się okres powierzenia wykonywania czynności prokuratorskich na stanowisku asesora prokuratury (§ 6); Prokuratorowi, któremu z chwilą objęcia stanowiska w prokuraturze okręgowej przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze w stawce czwartej albo piątej, a także prokuratorowi, któremu z chwilą objęcia stanowiska w prokuraturze regionalnej przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze w stawce siódmej albo ósmej, do okresu pracy niezbędnego do uzyskania wynagrodzenia w stawce bezpośrednio wyższej zalicza się okres pracy na stanowisku bezpośrednio niższym, w którym prokuratorowi przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze w stawce, odpowiednio, trzeciej albo czwartej, szóstej albo siódmej (§ 7); Okres pracy, o którym mowa w § 5, ulega wydłużeniu o 3 lata w przypadku ukarania prokuratora w tym czasie karą dyscyplinarną lub dwukrotnego wytknięcia uchybienia (§ 8); Przepisów § 2-8 nie stosuje się do prokuratorów Prokuratury Krajowej (§ 9); W związku z pełnioną funkcją prokuratorowi przysługuje dodatek funkcyjny (§ 10); Prokuratorowi przysługuje dodatek za długoletnią pracę wynoszący, począwszy od 6. roku pracy, 5% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego i wzrastający po każdym kolejnym roku pracy o 1% tego wynagrodzenia, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego. Po 20 latach pracy dodatek wypłacany jest, bez względu na staż pracy powyżej tego okresu, w wysokości 20% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego (§ 11); Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia: 1) stawki wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach prokuratorskich oraz mnożniki, służące do ustalenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów w poszczególnych stawkach, mając na względzie zasady określone w § 1; 2) wykaz funkcji pełnionych przez prokuratorów i wysokość dodatków funkcyjnych przysługujących w związku z ich pełnieniem oraz wysokość dodatku funkcyjnego dla prokuratorów delegowanych do Prokuratury Krajowej, Ministerstwa Sprawiedliwości lub Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a także sposób ich ustalania, biorąc pod uwagę zakres obowiązków, rodzaj funkcji oraz wielkość jednostki organizacyjnej (§ 12).
Zgodnie z art. 39 Ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze, Dz.U. 2016 poz. 178 ze z. Prokurator Generalny przenosi prokuratorów dotychczasowych prokuratur apelacyjnych, których nie powołał do prokuratur regionalnych, na inne stanowisko służbowe w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury z zachowaniem tytułu „prokuratora byłej Prokuratury Apelacyjnej” oraz prawa do wynagrodzenia nabytego na dotychczas zajmowanym stanowisku, kierując się przy tym ich dotychczasowym miejscem zamieszkania lub miejscem pracy. Przepis art. 36 § 2 stosuje się odpowiednio (§1); Wynagrodzenie dotychczasowych prokuratorów prokuratur apelacyjnych, którzy zostali przeniesieni na inne stanowisko służbowe w związku ze zmianą ustroju prokuratury, jest waloryzowane w terminach i w wysokości odpowiadających zmianom wynagrodzenia prokuratora prokuratury regionalnej (§ 2).
Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom, tekst jedn. Dz.U. 2023 poz. 1656 ustala się wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z zastosowaniem do podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, wskazanej w art. 123 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze, zwanej dalej "ustawą", mnożników określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Stawki wynagrodzenia prokuratorów prokuratur rejonowych wyglądają następująco, stosownie do załącznika nr 1 do powołanego wyżej rozporządzenia:
|
pierwsza |
2,05 |
|
|
druga |
2,17 |
|
|
prokurator prokuratury rejonowej |
trzecia |
2,28 |
|
czwarta |
2,36 |
|
|
piąta |
2,50 |
Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę uznał, że wynagrodzenie powódki za sporne okresy należało określić zgodnie z wyżej powołanymi przepisami prawa. Według reguł wynikających z tychże przepisów zostało wyliczone w uzasadnieniu faktycznym wynagrodzenie powódki, jakie przysługiwałoby jej, gdyby nie doszło do ustawowego „zamrożenia ” wynagrodzeń prokuratorskich i wynosiłoby - w oparciu o niezbędne dane dla takich wyliczeń, które Sąd szczegółowo wskazał w uzasadnieniu faktycznym.
I tak też zasądzone wyrokiem kwoty odpowiadają zsumowanej kwocie różnic między wysokością wynagrodzeń powódki wypłaconych jej, a wysokością należną za lata 2021 i 2022, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami prawa. W konsekwencji, pozwana winna świadczyć na rzecz powoda kwotę 19 676,12 zł. Wyliczenia powódki były prawidłowe, wynikały one z danych służących do takich wyliczeń wynikających z dokumentów pochodzących od samej pozwanej.
O odsetkach Sąd orzekł z mocy art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Odsetki należne są od pierwszego dnia, w którym roszczenie powódki stało się wymagalne, zgodnie z obowiązującymi u pozwanej regulacjami płacowymi, od kwot stanowiących różnicę między kwotami świadczeń za poszczególne miesiące należnych a tymi wypłaconymi.
Wynagrodzenie powódki za sporne okresy należało się określić zgodnie z wyżej powołanymi przepisami prawa, gdyż przepisy ustawowe na które powoływała się pozwana (art. 14 Ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, Dz.U. 2020 poz. 2400 ze zm. oraz art. 10 Ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, Dz.U. 2021 poz. 2445 ze zm.) podlegały pominięciu, Sąd odmówił ich zastosowania wobec wyników przeprowadzonej kontroli konstytucyjności tych przepisów.
W orzecznictwie i piśmiennictwie nie ma zgodności co do dopuszczalności tzw. rozproszonej kontroli badania konstytucyjności ustaw z Konstytucją przez sądy. Dopuszczalność kontroli zgodności przepisu ustawy z Konstytucją przez sądy wywodzi się żart. 8 i art. 178 ust. 1 Konstytucji RP (por. M.Wiącek, Dialog między sądami administracyjnymi a Trybunałem Konstytucyjnym, Zeszyty Naukowe Sądów Administracyjnych z 2021 r., z.l, s.237, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 października 2004 r., V SA 613/00, opubl. w LEX 46062, wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 1998 r., I PKN 90/98. OSNP z 2001 r., nr l,poz. 6), a niekiedy - z zastrzeżeniem, że ma to służyć ochronie praw i wolności jednostki - z art. 45 Konstytucji (tak P. K., M. G., Spory ustrojowe a kompetencje sądów (granice bezpośredniego stosowania Konstytucji, Palestra z 2017 r., nr 12, s.23-44) (por. Wyrok NSA z 20.07.2021 r., (...), LEX nr 3232398.).
Dalej w cytowanym wyroku NSA wskazał, iż różnice poglądów nie dotyczą, jednakże sytuacji tzw. oczywistej niekonstytucyjności albo w razie przyznania przez Trybunał Konstytucyjny przywileju korzyści w okresie odroczenia utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu. Dopuszcza się w takich sytuacjach pominięcie niekonstytucyjnej ustawy przez sąd w procesie orzekania (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2007 r., SK 36/07, OTK-A z 2007 r., nr 6,poz. 50, wyroki Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2017 r., I U 325/16, LEX nr 2389585, Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2018 r., I (...)). Sytuacja taka ma miejsce, gdy w przeszłości Trybunał Konstytucyjny orzekał już o normie analogicznej do normy, która ma być zastosowana w sprawie sądowej (tzn. badał ten sam problem konstytucyjny, choć w związku z innym przepisem ustawy), albo w przypadku powtórzenia niekonstytucyjnej normy przez ustawodawcę, albo wówczas, gdy w ustawie (tej samej czy innej) funkcjonuje analogiczna norma, która nie była bezpośrednim przedmiotem kontroli TK.
W realiach niniejszej sprawy sprzeczność powołanych przepisów ustaw okołobudżetowych polega na ich sprzeczności z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Jak wskazuje się w judykaturze i doktrynie Trybunał Konstytucyjny w jednym z pierwszych orzeczeń, uwzględniając powyższe zależności, uznał, że równość wymaga, by osoby znajdujące się w takiej samej sytuacji traktować tak samo, a osoby znajdujące się w odmiennej sytuacji - odmiennie (P. Tuleja [w:] P. Czarny, M. Florczak- Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, art. 32, Orzeczenie TK z 9.03.1988 r., U 7/87, OTK 1988, nr 1, poz. 1.).
Prokuratorzy i sędziowie pod względem płac znajdują się w tej samej sytuacji. Artykuł 124 § 1 Ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze określający wysokość wynagrodzeń prokuratorskich odsyła bezpośrednio do wynagrodzeń sędziów równorzędnych stopniem. W sytuacji więc uznania za niekonstytucyjne przepisów „zamrażających ” wynagrodzenia sędziowskie a to art. 12 powołanej wyżej Ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz art. 8 powołanej wyżej Ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 -jako niezgodnych z art. 178 ust. 2 Konstytucji RP z przyczyn, które będą podane w dalszej części uzasadnienia i pozostawienia wynagrodzeń prokuratorów na poziomie określonym przepisami ustaw okołobudżetowych - doszłoby właśnie do odmiennego potraktowania przez władze publiczne osób znajdujących się w tej samej sytuacji. Ustawodawca wskazuje jasno i wyraźnie, że jego wolą było ukształtowanie wynagradzania sędziów i prokuratorów na tym samym poziomie (i tak samo solidarnie tym grupom wynagrodzenia „zamroził”, z tym, że w przypadku sędziów jest to niekonstytucyjne na gruncie art. 178 ust. 2 Konstytucji RP). Właściwe przepisy prawa o prokuraturze nie zostały uchylone ani zmienione, jedynie niejako „zawieszone ’’poprzez wprowadzenie uregulowań o charakterze epizodycznym.
Niekonstytucyjność zaś przepisów „zamrażających ’’wynagrodzenia sędziowskie nie budziła wątpliwości Sądu, TK badał już ten sam problem konstytucyjny m.in. w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r., K 1/12, następnie zaś w wyroku z dnia 8 listopada 2023 r., K 1/23 TK orzekł, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, z późn. zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jakkolwiek TK kontrolował tu przepisy odnoszące się do realizacji ustawy budżetowej na rok 2023, to Sąd nie znajduje podstaw w świetle wskazań TK o których mowa w dalszej części uzasadnienia - by sytuacja kształtowała się odmiennie w 2021 i 2022 roku
Z tych też względów zachodzi oczywista niekonstytucyjność, o której mowa we wcześniej cytowanym uzasadnieniu wyroku NSA przepisów ustaw okołobudżetowych „zamrażających ’’wynagrodzenia sędziowskie, i - co za tym idzie - analogicznych przepisów „zamrażających ’’wynagrodzenia prokuratorskie, która uprawnia Sąd w niniejszej sprawie do zastosowania rozproszonej kontroli konstytucyjności i w konsekwencji pominięcia, odmowy zastosowania przepisów uznanych za niekonstytucyjne.
Odnosząc się szczegółowo do kwestii niekonstytucyjności „zamrożenia ” wynagrodzenia sędziów na mocy przepisów ustaw okołobudżetowych wskazania wymaga, iż w wyroku TK z dnia 12 grudnia 2012 r., K 1/12 Trybunał zważył, że te granice, czy też "warunki brzegowe" wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków określa od wielu lat w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym składzie w pełni akceptuje tę linię orzeczniczą. Te nieprzekraczalne "warunki brzegowe" są w szczególności następujące:
-
-
Wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej tej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy.
-
-
Wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej.
-
-
Wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej.
-
-
W trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami.
-
-
Niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia).
Dalej zaś TK zważył, że (...) wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności - jak w niniejszej sprawie - ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Oczywiście, nie jest możliwe ustanowienie sztywnych reguł w tym względzie, na przykład zakazujących ustawodawcy "zamrażania" wynagrodzeń sędziów przez dwa kolejne lata albo dopuszczających je nie częściej niż co określoną liczbę lat. Ocena tego rodzaju regulacji musi się odbywać a casu ad casum, z uwzględnieniem uwarunkowań społeczno-gospodarczych i całego kontekstu normatywnego, a jej wynik powinien być efektem ważenia wartości konstytucyjnych. Należy bowiem podkreślić, że "zamrożenie" wynagrodzeń sędziów jest dopuszczalne tylko ze względu na inne wartości konstytucyjne i nie może być - nawet w sposób dorozumiany czy sugerowany - środkiem "dyscyplinującym", jak mogłoby to wynikać z niektórych wypowiedzi przedstawicieli władzy wykonawczej (Wyrok TK z 12.12.2012 r., K 1/12, OTK-A 2012, nr 11, poz. 134.).
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd Rejonowy wskazał, że regulacje „zamrażające” wynagrodzenia sędziowskie nie spełniały warunku brzegowego jakim jest to, że w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami. Tymczasem, jak ocenił Sąd Rejonowy, zupełnie tak nie było. Z dniem 1 sierpnia 2021 roku wprowadzono podwyżki osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Z wiedzy Sądu Rejonowego wynikało również, że w latach 2021 - 2022 nie doszło do żadnego „zamrożenia’’ wynagrodzeń pracowników sądów, takich jak asystenci sędziego, czy też pracownicy sekretariatu. Wręcz przeciwnie, wynagrodzenia te wskazywały normalną tendencję wzrostową. Ciężko na tym tle uznać, aby wynagrodzenia sędziów były tu bardziej chronione niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej. W ocenie Sądu Rejonowego, regulacje okołobudżetowe dotyczące wynagrodzeń sędziów i prokuratorów wykazywały ewidentnie niekorzystne zmiany na tle reszty sfery budżetowej, przed którymi winny być chronione bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej.
Sąd Rejonowy nie doszukał się tu żadnych wyjątkowych sytuacji, które pozwoliłyby - zgodnie ze stanowiskiem TK - tolerować „zamrożenie ’’wynagrodzeń sędziowskich, ze względu na inne wartości konstytucyjne. W szczególności nie można mówić względzie na trudności budżetowe państwa, występujące w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Sąd w latach 2021 - 2022 nie doszukał się żadnego konkretnego programu oszczędnościowego. W związku z trudnościami gospodarczymi państwo wręcz zwiększało wydatki związane z tzw. tarczami kryzysowymi, w związku z sytuacją międzynarodową - wydatki zbrojeniowe. (...)wynagrodzeń sędziowskich i prokuratorskich stało się również systematyczną praktyką, trwającą aż do ustawy budżetowej na 2023 rok, podczas gdy już w 2022 roku nastąpiło istotne „odbicie ’’gospodarcze. Z powyższych względów brak było przesłanek do uznania konstytucyjności „zamrożenia ’’wynagrodzeń sędziowskich w 2021 i 2022 roku, konsekwentnie więc - zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP - uznać należało, że nie mogły być w tych latach również „zamrożone ’’wynagrodzenia prokuratorskie.
Sąd Rejonowy zaznaczył, że powódka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata, w związku z czym należało uwzględnić koszty zastępstwa procesowego, które Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 t.j.) O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 4772 § 1 k.p.c. i wskazał, że ustalona w wyroku kwota odpowiada zgodnie z tym przepisem pełnemu jednomiesięcznemu wynagrodzeniu powódki wskazanemu w zaświadczeniu tj. 16 643,76 zł (wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń wyrokiem z dnia 1 października 2024 r., sygn. akt VI P 82/24 – k.73 – 74 a.s., uzasadnienie wyroku – k. 78 – 90 a.s.).
Apelację wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z dnia 1 października 2024 r., sygn. akt VI P 82/24 wniosła pozwana Prokuratura Rejonowa Warszawa Praga-Północ, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:
1) Naruszenie przepisów prawa materialnego mające wpływ na treść rozstrzygnięcia tj.:
-
-
art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 r.
-
-
art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 r.
poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że przepisy obowiązującej ustawy Prawo o prokuraturze mają prymat na ustawami okołobudżetowymi, mimo, iż oba te akty prawne są źródłami prawa tej samej rangi i w świetle ewentualnego konfliktu norm prawnych między źródłami prawa tej samej rangi zastosowanie ma reguła lex posterior derogat legi priori oraz lex specialis derogat legi generali, a zatem to ustawy okołobudżetowe winny stanowić podstawę ustalania i wypłacania wynagrodzeń na rzecz prokuratorów. Ponadto, poprzez ich niezastosowanie i uznanie ich niekonstytucyjności mimo, iż okoliczność „trudnej sytuacji budżetu Państwa" spowodowana wybuchem pandemii w 2020 r. stanowi fakt notoryjny uzasadniający konieczność dokonania pewnych zmian w budżecie Państwa.
2) Art. 32 ust. 1 Konstytucji RP poprzez jego błędne zastosowanie i pominięcie faktu, że zasady wynagradzania prokuratorów, w przeciwieństwie do wynagrodzeń sędziów nie znajdują umocowania konstytucyjnego, dlatego tego uznać należy, że ustawodawcy przysługuje szersza swoboda w zakresie kształtowania tych wynagrodzeń aniżeli w przypadku wynagrodzeń sędziowskich.
Podnosząc powyższe zarzuty, pozwana wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego zarówno za I jak i II instancję.
W uzasadnieniu apelacji wskazano, że istota sporu niniejszej sprawy koncentruje się na sprzeczności zapisów zawartych z jednej strony, w unormowaniu art. 123 § 1 Prawo o prokuraturze, z drugiej strony statuowanych art. 10 ust. 1 ustawy 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 i 14 ust. 1 ustawy z dnia 19-ll-2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 r. Wskazano, że kluczowe dla rozstrzygnięcia jest prawidłowe ustalenie ich wzajemnej, prawnej relacji.
Podkreślono, że rozpatrując powyższe zagadnienie wskazać przede wszystkim należy, że technikę legislacyjna polegająca na uchyleniu mocy obowiązującej przepisu ustawy Prawo o prokuraturze przez późniejszy przepis tej samej rangi i przy braku wyraźnej klauzuli derogacyjnej, co do zasady można uznawać jako dopuszczalną i zgodną z normami rangi konstytucyjnej. Warunkiem zastosowania powołanej techniki jest jedynie to, aby normy prawne nie były stanowione jednocześnie i aby norma późniejsza nie była hierarchicznie niższa od normy wcześniejszej (por. orzeczenia TK z dnia 8 listopada 1994 r., I P 1/94, z dnia 12 stycznia 1995 r., K 12/94, OTK 1995 rok, cz. II, poz. 2 s. 26). Za warte zauważenia uznano również, że poza sporem pozostawało, że ustawy okołobudżetowe są w systemie źródeł prawa aktami posiadającymi tożsamą moc, jak zwykłe ustawy w tym ustawa Prawo o prokuraturze. Próba ich odmiennego usytuowania lub przypisanie im innego znaczenia, wymagałoby natomiast wyraźnej podstawy konstytucyjnej. Tym samym każda ustawa późniejsza może uchylić wcześniejszą, jak i ustanowić czasowe wyjątki od jej postanowień. Zatem, w sytuacji wątpliwości dotyczącej mocy obowiązującej przepisów o sprzecznej treści, zawartych w aktach prawnych wydanych w różnym czasie i w wypadku, gdy przepisy późniejsze nie uchylają wcześniejszych, należy przyznać prymat przepisowi późniejszemu (tj. ustawom okołobudżetowym), zgodnie z zasadą lex posteriori derogat legi priori (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1993 r., I PZP 12/03 nie publ, wyrok z dnia 12 kwietnia 1994 r., I PRN 12/94, OSNAPiUS 1994/4/61, z dnia 21 czerwca 1994 r., I PRN 38/94, OSNAPiUS 1994/10/162).
Zaakcentowano ponownie to, co podnoszono w toku procesu, a co stoi w sprzeczności z twierdzeniami Sądu I instancji, tj., że regulacje ustawy okołobudżetowej miały swoje aksjologiczne ratio legis związane ze stanem wywołanym pandemią, co wynika z uzasadnienia do projektu ustawy na rok 2021 r. W związku z obecną sytuacją gospodarczą kraju spowodowaną epidemią (...)19 nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów), dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Powyższe stanowi fakt notoryjny. Sytuacja pandemiczna zmusiła ustawodawcę do podjęcia stosownych kroków związanych z zabezpieczeniem środków w budżecie państwa, które pozwoliły na skuteczna przeciwdziałanie skutkom pandemii.
Podkreślono, że nie ulega wątpliwości, że wysokość wynagrodzenia sędziów (a przy tym również prokuratorów) determinowana jest bezpośrednio sytuacją budżetową Państwa i w razie wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, istotnych ze względu na interes publiczny - możliwe jest wyprowadzenie regulacji pozwalających na ograniczenie wzrostu tych wynagrodzeń, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Odniesiono się także do okoliczności, że Ministerstwo Finansów wskazywało, że wprowadzone ustawy okołobudżetowe stanowiły narzędzie umożliwiające wprowadzenie rozwiązań pozwalających na wydatkowanie środków w sposób efektywny i skuteczny, adekwatnie do występujących uwarunkowań społeczno-gospodarczych i stosownie do przyjętej polityki państwa która nakazuje ograniczenie niektórych wydatków w celu prawidłowej realizacji ustawy budżetowej.
Podkreślono także, że obniżenie minimalnej wysokości wynagrodzenia prokuratorów było uzasadnione oceną zagrożenia równowagi finansów państwa i obawą o przekroczenie progu ostrożnościowego.
Mając powyższe na uwadze Pozwana podniosła, że bez wątpienia, Sąd I instancji orzekł w sposób nieuprawniony poprze to, że pominął dyrektywny dotyczące wynagrodzenia prokuratorów uregulowane w ustawach okołobudżetowych, co czyni niniejszą apelację w pełni zasadną.
Odnosząc naruszenia art. 32 ust. 1 Konstytucji RP poprzez jego błędne zastosowanie, Pozwana wskazał, że Sąd I instancji całkowicie pominął fakt, że zasady wynagradzania prokuratorów, w przeciwieństwie do wynagrodzeń sędziów nie znajdują umocowania konstytucyjnego. Należy zatem bezsprzecznie uznać, że ustawodawcy w tej kwestii przysługuje szersza swoboda w zakresie kształtowania tych wynagrodzeń aniżeli w przypadku wynagrodzeń sędziowskich. Stąd też brak podstaw do stwierdzenia sprzeczności ustawy z konstytucją (apelacja pozwanej Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga-Północ z dnia 15 listopada 2024 r. – k. 93 – 94 a.s.).
W odpowiedzi na apelację, pełnomocnik powódki wniósł o utrzymanie w mocy wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt VI P 82/24 z dnia 17 września 2024 roku i zasądzenie na rzecz Powódki zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź powódki D. O. na apelację z dnia 16 grudnia 2024 r. – k. 106 – 111 a.s.).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że przedmiotową sprawę Sąd Okręgowy rozpoznał na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c., uznając, że jest to dopuszczalne, żadna ze stron na etapie postępowania apelacyjnego nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, nie cofnięto pozwu ani apelacji a także w sprawie nie zachodziła nieważność postępowania.
Następnie, Sąd Okręgowy chce zaznaczyć, że w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, jak również ocenę prawną dokonaną przez niego dokonaną, uznając, że zarzuty apelacji stanowią jedynie nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji i jako takie nie zasługują na uwzględnienie.
W ocenie Sądu Okręgowego, sąd I instancji, w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w stopniu dostatecznym ustalił stan faktyczny i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie przedstawiając logiczną argumentację prawną. Ustalenia sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych, a nadto warto zaznaczyć, że także pomiędzy stronami stan faktyczny nie był przedmiotem sporu.
Na gruncie przedmiotowej sprawy spór sprowadza się do ustalenia, na podstawie jakich przepisów prawa powszechnie obowiązującego, powinno zostać ustalone wynagrodzenie zasadnicze oraz uposażenie powódki. Powódka powołuje się na przepisy ustawy - Prawo o prokuraturze, z kolei, strona pozwana jako podstawę ustaleń w ww. zakresie wskazuje na przepisy ustawy z dnia 29 grudnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 dalej "ustawa okołobudżetowa na 2021 r.", ustawy z dnia 17 grudnia 2021 o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 dalej "ustawa okołobudżetowa na 2022 r.".
Przechodząc zatem do oceny słuszności podniesienia zarzutu pominięcia dyrektyw wynagrodzenia prokuratorów uregulowanych we wzmiankowanych ustawach okołobudżetowych, tj. art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 r. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 r., należy przypomnieć, że zgodnie z art. 123 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 136) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461). Jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości. Oznacza to, że powódka z dniem ogłoszenia komunikatu Prezesa GUS w sprawie wysokości przeciętnego wynagrodzeń w II kwartale 2020 r. i 2021 r. uzyskała ekspektatywę prawa do otrzymywania w 2021 r. i 2022 r. wynagrodzenia obliczonego od wskazanych w komunikatach kwot. Prawidłowo zatem ocenił Sąd Rejonowy, że roszczenie powódki dotyczy zasady ochrony praw nabytych. Zasada ta obejmuje także ekspektatywę prawa podmiotowego, czyli takie sytuacje, gdy zostały spełnione wszystkie zasadnicze ustawowe przesłanki nabycia praw pod rządami danej ustawy, a brak jest tylko ostatniego etapu decydującego o definitywnym przejściu prawa podmiotowego na oczekującego (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2000 r. sygn. SK 7/00).
Warunkiem uznania zmiany legislacyjnej skutkującej naruszeniem praw słusznie nabytych za służącą realizacji wartości konstytucyjnej w postaci równowagi budżetowej jest to, aby ta zmiana faktycznie i realnie służyła ochronie takiej wartości konstytucyjnej jak równowaga budżetowa.
W okresie objętym sporem ustawodawca dokonywał szeregu zmian legislacyjnych, które nie tylko, że nie powodowały oszczędności budżetowych, to skutkowały istotnymi wydatkami. Przemawia to przeciwko uznaniu, że przepisu ustaw okołobudżetowych za 2021 i 2022 rok służyły ochronie wartości konstytucyjnej w postaci równowagi budżetowej.
Sąd Okręgowy uważa za trafne stanowisko Sądu I instancji, że wartość konstytucyjna w postaci równowagi budżetowej nie uzasadniała naruszenia poprzez art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej za rok 2021 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 r., praw podmiotowych powódki słusznie nabytych, gdyż w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ugruntowany jest pogląd, że ograniczenie praw słusznie nabytych nie jest dopuszczalne w sytuacji, gdy istnieje możliwość realizacji danej wartości konstytucyjnej bez naruszania praw dobrze nabytych (wyrok Trybunału Konstytucyjnego sygn. K 43/12). W dacie uchwalenia wskazanych ustaw ustawodawca miał taką możliwość.
Wskazać w tym miejscu należy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2023 r. wydany w sprawie K 1/23, który stwierdza, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, z późn. zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 7 tej ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny wprost wskazał w powyższym orzeczeniu, że rozwiązania unormowane w przedmiocie kontroli, czyli art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r., nie tylko nie są spójne z rozwiązaniami lex generalis zawartymi w prawie o ustroju sądów powszechnych, ustawie o Sądzie Najwyższym oraz ustawie o statusie Sędziów TK, ale także nie są nawet spójne z analogicznymi przepisami ustawy okołobudżetowej na 2021 r. i ustawy okołobudżetowej na 2022 r.; oznacza to, że ustawodawca w tej materii kierował się daleko posuniętą uznaniowością, która nie zapewnia sędziom konstytucyjnych gwarancji wysokości ich przyszłych dochodów oraz nie chroni ich przed potencjalnymi manipulacjami ze strony ustawodawcy; wobec tego zasady wynagradzania sędziów uregulowane na mocy art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy okołobudżetowej na 2023 r. nie spełniają warunków brzegowych określonych w orzecznictwie TK. Powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczył wprawdzie ustawy okołobudżetowej na rok 2023, jednakże biorąc pod uwagę, iż w orzeczeniu tym powołano się na zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2012 r., wydanym w sprawie K 1/12, zasady oceny dopuszczalności zmian zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów, a w szczególności konieczność spełnienia "warunków brzegowych" - szczegółowo przywołanych przez Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - zajęte stanowisko ma niewątpliwe znaczenie dla oceny zgodności z Konstytucją rozwiązań przyjętych w roku 2021 i 2022, będących przedmiotem orzekania w niniejszej sprawie.
Wskazać należy, że zasadność zastosowania przepisów ustaw okołobudżetowych apelujący uzasadnia podnosząc argument, że normy regulacji ustawowej o charakterze ogólnym, bez terminu obowiązywania, czyli normy ustawy - Prawo o Prokuraturze, nie mają zastosowania w okresie obowiązywania ustaw okołobudżetowych, których normy regulują tę samą materię i są normami późniejszymi wobec norm wynikających z ustawy Prawo o Prokuraturze. Wobec tego zdaniem skarżącego Sąd I instancji nie powinien odmówić zastosowania przepisów ustaw okołobudżetowych. Odnosząc się do tego podkreślić należy, że Sąd Okręgowy (podobnie z resztą jak Sąd I instancji) nie kwestionuje ogólnie obowiązujących reguł kolizyjnych, zgodnie z którymi lex posteriori derogat legi priori oraz lex specialis derogat legi generali. W konsekwencji tego uznaje, iż w istocie, skoro ustawa prawo prokuraturze i ustawy okołobudżetowe są równorzędnymi w hierarchii aktami prawa powszechnie obowiązującego to faktycznie ustawy okołobudżetowe o epizodycznym charakterze mogą wpływać na treść tej pierwszej ustawy o charakterze ogólnym i ustanawiać trwałe bądź czasowe wyjątki od jej postanowień. Niemniej jednak – co pomija już skarżący – nie z uwagi na te okoliczność wysokość wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów w roku 2021 i 2022 r. ukształtowana właśnie przepisami tzw. ustaw okołobudżetowych na gruncie rozpoznawanego przypadku została zakwestionowana. Powyższe wynikało z odmowy zastosowania przepisu art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2022 oraz 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2021 z uwagi na ich niekonstytucyjność.
Zdaniem Sądu Okręgowego w stanie faktycznym sprawy - co słusznie stwierdził Sąd R. y-pod pozorem ochrony równowagi budżetowej doszło do obejście przez ustawodawcę celów ustawy budżetowej. W systemie konstytucyjnym opartym z na zasadzie podziału władz ustawa staje się prawem pod warunkiem niekolizyjności z zasadami Konstytucji w przestrzeni formalnej jak i materialnej jej treści. Sądy na mocy art. 177 Konstytucji sprawujące wymiar sprawiedliwości mają prawo i obowiązek badania celów ustaw w optyce art. 2, art. 7 i art. 10 Konstytucji. Ustawa prawo o prokuraturze w części dotyczącej waloryzacji wynagrodzeń chroni stabilizacje statusu materialnego prokuratora jako istotnego organu ochrony prawnej państwa. Utrzymanie odpowiedniego poziomu wynagrodzeń prokuratora ma charakter gwarancyjny jego statusu a tym samym ochrony formuły jego niezależności. Natomiast, celem ustaw okołobudżetowych nie jest wprowadzanie zmian w ustawach zwykłych, lecz wyłącznie zapewnienie realizacji ustawy budżetowej. Z tego też powodu wprowadzenie zmian do innych ustaw (w tym przypadku do art. 123 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze) powinno odbywać się poprzez nowelizację danej ustawy, z poszanowaniem obowiązujących procesów legislacyjnych, w tym rygorów zmian ustaw ustrojowych. Dokonywanie zmian w zakresie zasad kształtowania wynagrodzeń prokuratorów w oparciu o doraźną ustawę okołobudżetową narusza Konstytucję. Z istoty rzeczy ustawa okołobudżetowa nie dotyczy zmian wynagrodzeń określonej grupy zawodowej, ale służy zapewnieniu wykonania budżetu. Zmiany zasad wynagradzania prokuratorów nie stanowią materii, jaką powinna regulować ustawa okołobudżetowa. Należało tego dokonać poprzez nowelizację ustawy o prokuraturze, co nie miało miejsca. Ustawa ta obowiązuje zatem nadal w dotychczasowym kształcie i jako taka winna znaleźć zastosowanie na gruncie przedmiotowej sprawy.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, Sąd I instancji zasadnie powołał podkreślane przez Trybunał Konstytucyjny warunki brzegowe. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że trzykrotne odstąpienie przez ustawodawcę w latach 2021 - 2023 od ustrojowego modelu wynagradzania sędziów, a tym samym prokuratorów, jest nie do pogodzenia z wartościami konstytucyjnymi wyrażonymi w art. 178 ust. 2 i art. 2 Konstytucji. Podkreślenia wymaga, że Konstytucja w art. 178 ust. 2 gwarantuje sędziom prawo do wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Wzorzec ten ustanawia szczególną ochronę wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, a w konsekwencji ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania (zob. wyrok TK z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 189). Zapewnienie warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu i zakresowi obowiązków sędziów stanowi materialną gwarancję zasady niezawisłości (art. 178 ust. 1 Konstytucji). (...) wynagrodzeń sędziowskich - a co za tym idzie i prokuratorskich - może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne np. ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczna praktyką (wyrok TK z 12.12.2012 K 1/12).
Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentację w tym zakresie, uznając brak potrzeby ponownego cytowania stanowiska Sądu Rejonowego.
Zatem, ocenić należy, że słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej za rok 2021 i art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok nie służyły ochronie wartości konstytucyjnej jaką jest równowaga budżetowa. W dacie uchwalenia tych przepisów ustawodawca miał możliwość ochrony wartości równowagi budżetowej bez naruszania praw powódki słusznie nabytych w oparciu o art. 123 ww. ustawy Prawo o prokuraturze.
Dla Sądu Okręgowego oczywistym jest, że w sytuacji wątpliwości dotyczącej mocy obowiązującej przepisów o sprzecznej treści, zawartych w aktach prawnych wydanych w różnym czasie i w wypadku, gdy przepisy późniejsze nie uchylają wcześniejszych, należy przyznać prymat przepisowi późniejszemu (lex posteriori derogat legi priori). Nie oznacza to, jednakże, iż sąd pozbawiony jest prawa do oceny, czy "nowe" regulacje pozostają w zgodności z normami rangi konstytucyjnej. W ocenie Sądu Okręgowego, skoro Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, jej przepisy stosuje się bezpośrednio, zaś sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom ( art. 178 ust. 1 Konstytucji RP), to istnieje możliwość samodzielnego dokonania przez sąd oceny zgodności przepisów ustawowych z Konstytucją na użytek rozpoznawanej sprawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2016 r., III KRS (...), LEX nr 2288955).
Obecnie w doktrynie i orzecznictwie nie ma żadnych wątpliwości, że sąd powszechny może odmówić zastosowania określonego przepisu, jeśli uzna go za niezgodny z Konstytucją. W uchwale Sądu Najwyższego - Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. akt III PZP 2/21 wskazano, że "orzekanie o zgodności ustaw z Konstytucją ( art. 188 ust. 1 Konstytucji RP) nie jest tożsame z oceną konstytucyjności przepisu mającego zastosowanie w konkretnej sprawie przez sąd orzekający. Odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza zatem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, OSNAPiUS 2002 Nr 2, poz. 34 z glosą częściowo krytyczną B. Nity, Przegląd Sądowy Nr 5, poz. 153). W uchwale III ZP 12/01, Sąd Najwyższy stwierdził, że przedmiotem orzekania sądu jest indywidualny stosunek społeczny, a Trybunał Konstytucyjny orzeka o prawie. Wykonując władzę sądowniczą ( art. 10 ust. 2 Konstytucji) sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości ( art. 175 ust. 1 Konstytucji), zaś Trybunał, orzekając o zgodności ustaw z Konstytucją, wykonuje bardziej władzę ustawodawczą - ustawodawcy negatywnego - niż sądowniczą (mimo że art. 10 ust. 2 Konstytucji zalicza go do władzy sądowniczej).
Praktyka odmawiania stosowania przez sądy przepisów ustaw, które oceniane są przez sądy jako niekonstytucyjne, wynika z przywoływanej zasady nadrzędności Konstytucji RP wyrażonej w jej art. 8 ust. 1 i nakazu bezpośredniego jej stosowania, wyrażonego w jej art. 8 ust. 2. W wyroku z dnia 7 kwietnia 1998 r., I PKN 90/98 Sąd Najwyższy stwierdził, że sądy powszechne są uprawnione do badania zgodności stosowanych przepisów ustawowych z Konstytucją. Uznanie, że sądy powszechne nie są uprawnione do badania zgodności ustaw z Konstytucją, a w konsekwencji do zajmowania stanowiska w kwestii ich zgodności jak też niezgodności z Konstytucją, jest wyraźnie sprzeczne z art. 8 ust. 1 Konstytucji RP, który zobowiązuje do bezpośredniego stosowania jej przepisów, przy czym pod pojęciem "stosowanie" należy rozumieć w pierwszym rzędzie sądowe stosowanie prawa. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 sierpnia 2001 r., III RN 189/00, OSNP 2002 Nr 6, poz. 130, wskazał na możliwość dokonania przez sąd oceny zgodności przepisu z Konstytucją oraz stwierdził, że sąd dokonując oceny konstytucyjności przepisu ustawy nie wkracza w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego.
Obowiązkiem sądów jest wymierzanie sprawiedliwości ( art. 10 ust. 2 i art. 175 ust. 1 Konstytucji). Sędzia nie może stosować ustaw bez uwzględnienia kontekstu konstytucyjnego. W konsekwencji, w jednostkowej sprawie, sąd może odmówić stosowania przepisu ustawy lub rozporządzenia, jeżeli stwierdzi jego sprzeczność z prawem hierarchicznie wyższym. Nie narusza to kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, który ma inny przedmiot orzekania ( art. 188 Konstytucji) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2012 r., III PK 87/11 LEX nr 1619703). Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wywołuje ten skutek, że zakwestionowane przepisy tracą moc z chwilą wskazaną przez Trybunał, podczas gdy stwierdzenie takiej niezgodności przez sąd jest podstawą do odmowy zastosowania zakwestionowanego przepisu w toku rozpoznawania określonej sprawy, pomimo, że formalnie przepis ten pozostaje w systemie prawnym. Przy takim założeniu zmiana zasad wynagradzania i to w epizodycznych ustawach okołobudżetowych, jawić się musi jako oczywiście sprzeczna z art. 178 ust. 2 Konstytucji (por. wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z 16 stycznia 2024 r., IV Pa 51/23, LEX nr 3707033).
Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 nie służył ochronie wartości konstytucyjnej jaką jest równowaga budżetowa. W konsekwencji Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny konstytucyjności art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok, art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok oraz oceny czy przepisy te będą mieć zastosowanie do rozstrzygnięcia sprawy z powództwa D. O.. Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego, że w przypadku analizowanej wyżej, arbitralnej i całkowicie uznaniowej ingerencji w zasady wynagradzania prokuratorów doszło do przekroczenia warunków brzegowych, które spełniane muszą być łącznie, aby można było usprawiedliwić incydentalne „zamrożenie" wynagrodzeń prokuratorów. W konsekwencji, wobec naruszenia przez wprowadzoną regulację art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, słusznie Sąd I instancji skonstatował, ze należało odmówić zastosowania art. 14 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2021 rok, art. 10 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022 rok, przyjmując, że wynagrodzenie powódki powinno zostać wypłacone w oparciu o art. 123 § 1 ustawy Prawo o Prokuraturze.
Odnosząc się do oceny zasadności drugiego z zarzutów apelacji, tj. zarzutu dotyczącego naruszenia 32 ust. 1 Konstytucji RP, Sąd Okręgowy także i ten zarzut uznał za chybiony. W realiach sprawy sprzeczność powołanych przepisów ustaw okołobudżetowych polega na ich sprzeczności z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Słusznie w kontekście powyższego zaakcentował Sąd Rejonowy, że jak wskazuje się w judykaturze i doktrynie Trybunał Konstytucyjny w jednym z pierwszych orzeczeń, uwzględniając powyższe zależności, uznał, że równość wymaga, by osoby znajdujące się w takiej samej sytuacji traktować tak samo, a osoby znajdujące się w odmiennej sytuacji - odmiennie (P. Tuleja w: P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2023, art. 32, Orzeczenie TKz 9.03.1988 r., U 7/87, OTK1988, nr 1, poz. 1.). Sąd okręgowy podziela również pogląd Sądu Rejonowego, że prokuratorzy i sędziowie pod względem płac znajdują się w tej samej sytuacji. Przepis artykułu 124 § 1 ustawy z 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze, określający wysokość wynagrodzeń prokuratorskich odsyła bezpośrednio do wynagrodzeń sędziów równorzędnych stopniem. W sytuacji więc uznania za niekonstytucyjne przepisów „zamrażających” wynagrodzenia sędziowskie, przy jednoczesnym pozostawieniu wynagrodzeń prokuratorów na poziomie określonym przepisami ustaw okołobudżetowych – doszłoby właśnie do odmiennego potraktowania przez władze publiczne osób znajdujących się w tej samej sytuacji. Ustawodawca wskazuje bowiem, że jego wolą było ukształtowanie wynagradzania sędziów i prokuratorów na tym samym poziomie (i tak samo solidarnie tym grupom wynagrodzenia „zamroził”, z tym, że w przypadku sędziów jest to niekonstytucyjne na gruncie art. 178 ust. 2 Konstytucji RP). Właściwe przepisy prawa o prokuraturze nie zostały uchylone ani zmienione, jedynie niejako „zawieszone” poprzez wprowadzenie uregulowań o charakterze epizodycznym. Prawidłowy jest tok rozumowania, że skoro zachodzi oczywista niekonstytucyjność przepisów ustaw okołobudżetowych „zamrażających” wynagrodzenia sędziowskie, to analogicznie należy ocenić przepisy „zamrażające” wynagrodzenia prokuratorskie”.
W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że nie było przesłanek do uznania konstytucyjności „zamrożenia” wynagrodzeń sędziowskich w 2021 i 2022 r., konsekwentnie więc – zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP – uznać należało, że także i wynagrodzenia prokuratorskie – z tych samych powodów – nie mogły być w tym samym okresie „zamrożone”.
Reasumując, Sąd II instancji nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów, skutkujących koniecznością - zgodnie z żądaniem apelacji - zmiany zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa. Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.
Na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadami odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd Okręgowy ocenił za właściwe obciążenie w punkcie 2 sentencji wyroku strony pozwanej kosztami zastępstwa procesowego za II instancję, tj. kwotą 1350 zł, ustaloną na podstawie z § 2 pkt 5 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. Z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Dorota Michalska
Data wytworzenia informacji: