Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 17 września 2025 r. w Warszawie

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o odsetki

na skutek odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 12 listopada 2024 roku

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1835/24

UZASADNIENIE

M. G., reprezentowany przez kuratora K. G., w dniu 25 listopada 2024 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 listopada 2024 roku. Odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zasądzenie przez Sąd Okręgowy należnych odsetek za zwłokę w wypłacie renty socjalnej za okres od 1 kwietnia 2021 roku do dnia 18 listopada 2024 roku oraz dodatkowych świadczeń pieniężnych za ten okres. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie prawa poprzez nierzetelną ocenę stanu faktycznego, powołując się na okoliczności, które nie miały miejsca – działając tym samym na niekorzyść M. G..

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący się przywołał liczne orzecznictwo Sądów Apelacyjnych i wskazał, że M. G. należne są odsetki za opóźnienie z tytułu nieterminowo wypłaconego świadczenia renty socjalnej i dodatkowych świadczeń pieniężnych, gdyż decyzje ZUS w sprawie odmowy wypłaty renty socjalnej oraz świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji zostały zmienione przez Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, co świadczy o winie ZUS z tytułu błędnego działania, a tym samym wydania błędnych decyzji w sprawie (odwołanie z dnia 25 listopada 2024 r. – k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że w przypadku M. G. podstawą do wydania decyzji z dnia 12 listopada 2024 r. przyznającej rentę socjalną był wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 września 2024 r. w sprawie o sygn. akt VII U 923/23, który wpłynął do Oddziału ZUS wraz z aktami w dniu 17 października 2024 r. W sentencji wyroku Sąd nie wskazał odpowiedzialności Zakładu za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ponadto w trakcie postępowania sądowego przeprowadzono szereg dowodów m.in. opinie biegłych, które stanowiły podstawę do przyznania odwołującemu prawa od renty socjalnej. Nie można zatem uznać, że ZUS ponosi odpowiedzialność, za nieustalenie prawa do świadczeń w ustawowych terminach. W oparciu o powyższe organ rentowy nie wypłacił odsetek, ponieważ zarówno wydanie decyzji z dnia 12 listopada 2024 r., jak i wypłata należności wynikającej z przedmiotowej decyzji w dniu 18 listopada 2024 r. nastąpiło w terminie ustawowym przewidzianym w przepisanych określających zasady przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych (odpowiedź na odwołanie z dnia 10 grudnia 2024 r. – k. 6-7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. G., ur. (...), od 22 października 2022 r. jest częściowo ubezwłasnowolniony z powodu zaburzeń psychicznych (postanowienie z dnia 25 października 2022 r. – k. 463 akta o sygn. VII U 923/23).

W dniu 20 marca 2019 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej (wniosek – k. 1 a.r.). W przebiegu postępowania przed organem rentowym lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z 11 kwietnia 2019 r., a następnie Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 21 maja 2019 r. orzekli, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 11 kwietnia 2019 r. – k. 9 akt rentowych; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 21 maja 2019 r. – k. 13 akt rentowych). W związku z tym w dniu 22 maja 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), którą odmówił M. G. prawa do renty socjalnej (decyzja z dnia 22 maja 2019 r. – k. 14 akt rentowych).

M. G. w dniu 7 czerwca 2019 r. odwołał się w ww. decyzji organu rentowego, co zainicjowało postępowanie sądowe o sygn. VII U 3377/19 (odwołanie od decyzji z dnia 22 maja 2019 r. – k. 3-5 a.s.). Następnie, w dniu 28 października 2019 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (wniosek – nienumerowana karta akt rentowych).

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie w dniu 9 lipca 2021 r. wydał wyrok częściowy, w którym zmienił zaskarżoną decyzję z 22 maja 2019 r. i przyznał M. G. prawo do renty socjalnej od 1 marca 2019 r. do 31 marca 2021 r. ( wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 9 lipca 2021 r. – k. 134 akta o sygn. VII U 923/23).

Na skutek apelacji M. G. od wyroku częściowego Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 31 marca 2023 r. uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej prawa M. G. do renty socjalnej po 31 marca 2021 r. i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – k. 366 akta o sygn. VII U 923/23).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 1 czerwca 2023 r., wykonując wyrok z 31 marca 2023 r., przyznał M. G. rentę socjalną od 1 marca 2019 r. do dnia 31 marca 2021 r. (decyzja z dnia 1 z czerwca 2023 r. – nienumerowana karta akt rentowych).

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 27 września 2024 r.:

1.  zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 22 maja 2019 roku, znak: (...), w ten sposób, że przyznał M. G. rentę socjalną od 1 kwietnia 2021 roku do 28 lutego 2026 roku;

2.  zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 19 marca 2020 roku, znak: (...), w ten sposób, że przyznał M. G. świadczenie uzupełniające dla osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji od 22 października 2019 roku do 28 lutego 2026 roku;

3.  oddalił odwołania w pozostałym zakresie;

4.  wniosek o odsetki od renty socjalnej i świadczenia uzupełniającego dla osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. (wyrok końcowy z dnia 17 września 2025 r. – k. 552 a.s.).

Ww. wyrok wpłynął do organu rentowego wraz z aktami w dniu 17 października 2024 r. (bezsporne).

W dniu 12 listopada 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), odmawiającą M. G. prawa do wypłaty odsetek w związku z realizacją wyroku Sądu Okręgowego z dnia 27 września 2024 r., z uwagi na to, że Sąd w sentencji wyroku nie wskazał odpowiedzialności Zakładu za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W związku z tym organ rentowy załatwiając sprawę zobowiązany był do wydania decyzji w sprawie w terminie 30 dni, tj. do dnia 18 listopada 2024 r. (decyzja ZUS z 12 listopada 2024 r. - akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o powołane dowody

z dokumentów znajdujące się w aktach rentowych, a także w aktach o sygn.

VII U 923/23. Zdaniem Sądu były one wiarygodne i korespondowały ze sobą tworząc spójny stan faktyczny, który nie był kwestionowany przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w myśl art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2025 r. poz. 350), jeżeli Zakład w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Wskazać należy, że w wyroku z dnia 27 września 2024 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie wskazał odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podnosił, że w związku z tym odwołującemu nie należało się prawo do pobierania odsetek od przedmiotowego świadczenia. Badając tylko i wyłącznie ten aspekt, w ocenie Sądu odwołujący nie miał zamkniętej drogi do dochodzenia prawa do odsetek. Sąd doszedł do przekonania, że brak rozstrzygnięcia w wyroku o odpowiedzialności organu rentowego nie powoduje żadnych skutków prawnych i nie uniemożliwia dochodzenia roszczenia odsetkowego od zasądzonego świadczenia.

W analizowanej sprawie, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że lekarz orzecznik, podobnie jak Komisja Lekarska ZUS, uznały, że badany nie jest całkowicie niezdolny do pracy i na tej podstawie w konsekwencji odmówiono prawa do przyznania mu renty socjalnej. Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, a co za tym idzie tutejszy Sąd prowadził postępowanie sądowe o sygn. akt VII U 923/23 (wcześniej VII U 3377/19) jako Sąd I instancji. W rozpatrywanej sprawie główne schorzenia ubezpieczonego to problemy psychiatryczne, dlatego opinia lekarza z zakresu tej dziedziny była niezbędna do prawidłowego wyrokowania dotyczącego stanu zdrowia ubezpieczonego. Sąd Okręgowy po ponownym rozpoznaniu sprawy, po uchyleniu wyroku częściowego przez Sąd Apelacyjny, dopuścił dowód z opinii głównej i uzupełniającej biegłej sądowej psychiatry M. P.. Wymaga podkreślenia, że ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej w dniu 20 marca 2019 r. Biegła M. P. wydała opinię na podstawie m.in. nowej dokumentacji medycznej zgromadzonej w toku postępowania w aktach sprawy. Natomiast organ rentowy nie był w posiadaniu pełnej dokumentacji, ponieważ badał ubezpieczoną kilka lat wcześniej. Badanie wykonane przez biegłą było bardziej szczegółowe, ponieważ uwzględniało zachowanie ubezpieczonego w dłuższym okresie czasu. Biegła w sporządzonej opinii wspomniała, że badała już M. G. i wówczas opowiedziała się za całkowitą niezdolnością do pracy na okres do 31 marca 2021 r. Mając to na uwadze stwierdziła, że obecne badanie psychiatryczne wskazuje na pogorszenie stanu psychicznego badanego, zwłaszcza w zakresie aktywności, zainteresowań i funkcjonowania poznawczego, zaś na podobnym poziomie utrzymują się zaburzenia emocji i zachowania, niezaradność, brak wglądu i wycofanie społeczne. Trzeba także zwrócić uwagę, że od dnia złożenia wniosku o rentę, aż do wydania wyroku w sprawie stan zdrowia M. G. ewoluował. W związku z tym biegła oceniając stan zdrowia ubezpieczonego po kilku latach od wydania zaskarżonej decyzji miała pełny obraz stanu zdrowia ubezpieczonego. Biegła, widząc jak jego stan zdrowia kształtował się na przestrzeni całego okresu mogła kompleksowo i zupełnie inaczej, niż organ rentowy dokonać oceny, czy zachodzi podstawa do tego, by o niezdolności do pracy orzec, na stałe, czy okresowo. Niewątpliwie dopiero przeprowadzenie postępowania dowodowego w postępowaniu przed Sądem Okręgowym pozwoliło na wyjaśnienie spornym w sprawie okoliczności. Sąd zważył, że kwestia oceny stanu zdrowia odwołującego była na tyle skomplikowana i trudna, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Co więcej, Sąd podkreślić należy, że biegła sądowa w sporządzonej opinii, na podstawie których wydano wyrok, oparła się nie tylko na treści materiału dowodowego zgromadzonego przez organ rentowy, ale również na dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, a przesłanej po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym.

Sąd Okręgowy zważył, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dochowując terminów zgodnych z obowiązującymi przepisami prawa, wydał decyzję w sprawie prawa do świadczenia w ciągu 30 dni od daty wpłynięcia do Oddziału prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wyrok wpłynął do organu rentowego w dniu 17 października 2024 r., natomiast w dniu 12 listopada 2024 r. ZUS wydał decyzję, a w dniu 18 listopada 2024 r. nastąpiło podjęcie wypłaty świadczenia. W związku z tym Sąd przyjął, że terminy ustawowe zostały dochowane.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.